vlaamse Zit ting juli 2011 TERREINBEZOEK Tinkelbel, centraal meldpunt kinderopvang Gent

Transcriptie

1 Stuk 446 ( ) Nr. 3 vlaamse GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD Zit ting juli 2011 TERREINBEZOEK Tinkelbel, centraal meldpunt kinderopvang Gent AANVULLEND VERSLAG namens de Commissie voor Welzijn,Gezondheid en Gezin uitgebracht door mevrouw Elke Van den Brandt Hebben aan de werkzaamheden van de Commissie deelgenomen: Vaste leden: mevrouwen Elke Roex, voorzitter, Brigitte De Pauw, Elke Van den Brandt Zie: Stuk 446 ( ) Nr. 1 : Discussienota Nr. 2 : Verslag 1112

2 2 Stuk 446 ( ) Nr. 3 Dames en heren, De Commissie voor Welzijn, Gezondheid en Gezin bezocht op woensdag 6 juli 2011 het centraal meldpunt kinderopvang van de stad Gent, bekend onder de naam Tinkelbel. De Commissie benoemt mevrouw Elke Van den Brandt tot verslaggever. Inleiding door de heer Rudy Coddens, schepen van Onderwijs en Opvoeding van de stad Gent. Schepen Rudy Coddens onderstreept dat Tinkelbel het centraal meldpunt is voor de kinderopvang die door de stad Gent wordt ingericht. Andere kinderopvanginitiatieven kunnen gratis aansluiten bij Tinkelbel en volgens diverse modaliteiten samenwerken. De modaliteiten worden later toegelicht door mevrouw Jeanine Debuysscher, directeur Dienst Kinderopvang stad Gent. Het centraal inschrijfsysteem leverde een efficiëntiestijging qua bezetting van 10% op, wat een positief resultaat is aangezien de vraag naar kinderopvang het aanbod overstijgt. De bezetting bedraagt 90%. Het systeem laat een permanente follow-up van de fluctuaties in vrije en vrijgekomen plaatsen toe. Eind 2005 telde de stad Gent 7400 baby s en peuters tussen 0 en 2 jaar, eind 2010 bedroeg dit aantal Onderbenutting van de bestaande opvangplaatsen moet maximaal worden vermeden. Ook dubbele inschrijvingen in de stedelijke kinderopvang zijn met dit systeem niet mogelijk. Een dubbele inschrijving in het Tinkelbelsysteem en bijvoorbeeld de zelfstandige kinderopvang is evenwel nog steeds mogelijk. Het Tinkelbelsysteem reikt een methodiek aan om de dekkingsgraad te meten zowel voor de stad als voor de 25 sectoren waarin groot-gent werd onderverdeeld. Tinkelbel is niet enkel een geografisch meetinstrument, maar meet ook de sociale dekkingsgraad. Bij het onderzoeken van de dekkingsgraad per ingedeelde stadssector vertrok de Gentse schepen van de Barcelona-norm (nu door de Vlaamse Gemeenschap vervangen door de Pact 2020-norm). In de deelgebieden waar de Barcelona-norm niet werd gehaald, koos de overheid voor het inrichten van nieuwe stedelijke initiatieven enerzijds en het ondersteunen van zelfstandige kinderopvang anderzijds (een starterspremie van 400 euro per plaats en herinvesteringspremie van 200 euro per plaats, mits voorlegging facturen). In 2006 klokte de kinderopvang af met een tekort van 600 opvangplaatsen. Gent creëerde 1000 nieuwe kinderopvangplaatsen (niet altijd gesubsidieerd, niet altijd inkomen gerelateerd) en inmiddels wijzen de cijfers uit dat er alweer 600 plaatsen tekort zijn. De stijgende vraag naar kinderopvang is niet enkel het gevolg van de demografische groei, maar hangt o.m. ook samen met nieuwe en flexibele arbeidsvormen en het feit dat grootouders minder inspringen voor het opvangen van baby s en peuters. Schepen Rudy Coddens onderstreept dat de stad jaarlijks 11 miljoen euro investeert in kinderopvang en buitenschoolse opvang, grotendeels gefinancierd met geld van de belastingbetaler, vandaar de voorrang voor Gentenaars. De schepen betreurt dat niet alle bijgekomen opvangplaatsen worden gesubsidieerd. De normering van Kind&Gezin inzake personeel en de reële personeelsbezetting die de stad voorziet voor kinderopvang (vakantie, deeltijds werk, enz.) komen niet overeen, waardoor de stedelijke kinderopvang een aanzienlijk prijskaartje vertegenwoordigt.

3 Stuk 446 ( ) Nr. 3 3 Tinkelbel heeft het voordeel dat het dubbele of onzinnige intakegesprekken indien er toch geen opvangplaats vrij is, uitschakelt. De personeelsbezetting bleef evenwel status quo omdat de vrijgekomen tijd kan benut worden voor een betere begeleiding. Via het badgesysteem van in en out in de kinderdagverblijven heeft de Dienst Kinderopvang een correct zicht op de aanwezigheden en verloopt de facturatie geautomatiseerd. Commissielid Brigitte De Pauw vraagt of alle personeelsleden in de stedelijke kinderopvang statutair zijn. Schepen Rudy Coddens antwoordt dat de personeelsleden die gerelateerd zijn aan een gesubsidieerde plaats statutair zijn (ongeveer 70%). De overige 30% zijn contractuele werknemers. De schepen benadrukt dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen het statutair en het contractueel personeel. Mevrouw Brigitte De Pauw merkt op dat er toch een onzekere factor meespeelt in het inschatten van de plaatsen die vrijkomen bij de doorstroom van de kinderopvang naar het kleuteronderwijs omdat niet vooraf geweten is op welke leeftijd een kleuter precies zal overstappen van kinderopvang naar kleuteronderwijs. Mevrouw Jeanine Debuysscher onderstreept dat de gemiddelde leeftijd van overstap naar het kleuteronderwijs gebeurt op 2 jaar en 9 maanden. Bovendien worden ouders voorzichtig gepolst over de overstap als hun peuter de leeftijd van 2,5 jaar nadert. Het feit dat de kinderopvang via vertikale leefgroepen verloopt, maakt dergelijk gesprek gemakkelijker. De keuze voor vertikale leefgroepen gebeurde vanuit een pedagogische visie. Ook in de kleuterklassen groeien de juffen en meesters mee met hun klasje. Uiteenzetting door mevrouw Jeanine Debuysscher, directeur Dienst Kinderopvang Gent. Mevrouw Jeanine Debuysscher geeft een schematisch overzicht van de evolutie van het aantal 0 tot 2-jarigen en de evolutie van de kinderopvang georganiseerd door de stad. Aantal kinderen 0-2 jarigen Jaar (toestand op / Totaal Kinderopvang 0-3 jarigen Kinderopvang Stad Gent Het inschrijfbeleid van de stad vertrekt van het principe dat er opvang moet zijn voor alle kinderen, vertrekkend vanuit de volgende principes : gelijke opvangkansen (gelijke opvangkansen = gelijke opgroeikansen = gelijke maatschappelijke kansen) sociale mix evenwicht in pedagogische, sociale en economische noden keuze van de ouders (70% zijn tweeverdieners)

4 4 Stuk 446 ( ) Nr. 3 Het systeem werkt als volgt : 1. Ten laatste 6 maanden voor de opvangvraag: bellen naar Gentinfo 09/ webformulier invullen : (60% van de aanvragen gebeurt tussen 9 en 6 maanden voor de opvangvraag) 2. Ouders ontvangen een bevestigingsbrief of mail (van de aanvraag) + een lijst van de privé-initiatieven 3. 5 maanden voor de opvangvraag: ouders krijgen een schriftelijk antwoord in verband met toekenning van een opvangplaats 4. Bij positief antwoord: contact opnemen met de voorziening binnen de 14 dagen en bevestigen De rangschikking van de aanvragen gebeurt op grond van een puntensysteem, dat inmiddels al aan zijn tweede versie toe is en steeds kan worden bijgestuurd. Het oude puntensysteem : Broer/zus in kinderdagverblijf of aanpalende basisschool : Inwoner Gent-centrum en deelgemeenten : Eénoudergezin : 2 punten 2 punten 1 punt Het nieuwe puntensysteem : Inwoner Gent-centrum en deelgemeenten : Buurt en buurt+ Broer/zus in kinderdagverblijf of aanpalende basisschool : Eénoudergezin Eén van de gokcriteria Naargelang de noden van de te plannen voorziening om een evenwichtige samenstelling te bereiken volgens doelstelling 1000 punten 30 punten 100 punten 5 punten 2 punten 50 punten Gentenaars hebben voorrang indien de vraag groter is dan het aanbod. Zo neemt een peutertuin die kindjes vanaf 18 maanden opvangt en gelegen is in Zwijnaarde ook kleintjes aan die in De Pinte wonen, omdat daar de maximumcapaciteit niet wordt bereikt met Gentenaars. De spreker voegt er aan toe dat ook het basisonderwijs met een inschrijfsysteem werkt en dat ook daar de afstand tussen woonplaats en toegewezen school een belangrijke factor is. Op de vraag van commissielid Elke Van den Brandt of broers/zussen in de kinderopvang vaak uit de boot vallen, antwoordt mevrouw Debuysscher dat het inderdaad het geval is als de ouders bij de geboorte van een 2 de of 3 de kind niet meer in Gent wonen. Er zijn een aantal voorbehouden plaatsen op grond van het buurtcriterium, het GOK-criterium, het feit dat een ouder in opleiding is en voor crisisopvang, verduidelijkt mevrouw Jeanine Debuysscher.

5 Stuk 446 ( ) Nr. 3 5 Voorbehouden plaatsen voor wie in de buurt van de voorziening woont: in alle kinderdagverblijven minstens 50% voorbehouden voor de buurt 25 afgebakende wijken doel: weerspiegeling van de lokale samenleving bevorderen van de mobiliteit De beleidskeuze om de afstand tussen woonplaats en kinderopvangpunt als criterium te nemen en niet tussen het kinderopvangpunt en de plaats van tewerkstelling van één van de ouders of de ouder, is een bewuste en weloverwogen keuze die vertrekt van het welbevinden van het kind. Op de vraag van commissielid Brigitte De Pauw of de opvang niet openstaat voor de kinderen van forenzen, antwoordt schepen Rudi Coddens dat Gentse ouders voorrang hebben. Dat is een optie. In het verleden organiseerden een aantal buurgemeenten van Gent geen kinderopvang omdat hun inwoners vaak in Gent werkten en hun kinderen onderbrachten in de Gentse kinderopvang. Er zijn wel kinderopvangmogelijkheden waarin de stad gedeeltelijk participeert. Dat is het geval in het kinderdagverblijf op de campus van het UZ Gent. De stad neemt 1/3 voor haar rekening (volgens de Tinkelbelprocedure) en het UZ Gent 2/3, volgens eigen toewijzingscriteria. Pogingen om een VIPA-dossier in te dienen verlopen moeilijk, gezien de zeer strenge VIPA-voorwaarden. Het Gelijke Opvang Kansen - criterium : indicatoren gezin heeft laag inkomen vanuit arbeid of niet (vervangingsinkomen) thuistaal is niet Nederlands moeder beschikt niet over een diploma secundair onderwijs of gelijkwaardig studiebewijs aantal: >30%<50% afhankelijk van het profiel van deelgemeente of wijk ( is realistische weergave van de socio-demografische situatie van de stad Gent) Ouders in opleiding (65 plaatsen) : ouders in opleidingen inburgering en Nederlandse taal ouders in opleidingstrajecten VDAB of gelijkaardige opleidingen aantal: minimaal 1 plaats per leefgroep in elk kinderdagverblijf Schepen Rudy Coddens wijst er op dat de stad de crèche kids@vdab oprichtte aan de VDAB specifiek voor de doelgroep ouders in opleiding. Crisisopvang ouders met urgente, onvoorziene nood aan opvang = tijdelijke plaats voor maximaal drie maanden waarin ouder(s) de tijd krijgen om een structurele oplossing te vinden niet voor 1 moment, daarvoor bestaan andere mogelijkheden aantal: minimaal 1 plaats per leefgroep in elk kinderdagverblijf boven de vastgestelde capaciteit (behalve bij overbelasting van het kinderdagverblijf). Voor ouders die bijzondere opvang voor hun oogappels nodig hebben is er flexibele opvang, inclusieve opvang of occasionele opvang. Flexibele opvang vragen voor opvang op ongebruikelijke dagen of uren : vroegopvang vóór 7u, laatopvang na 18.30u, opvang in het weekend

6 6 Stuk 446 ( ) Nr. 3 aantal : afhankelijk van voorziene aantal plaatsen in kinderdagverblijven met een specifiek flexibel aanbod Inclusieve opvang opvang waarbij specifieke zorg nodig is vanuit een gediagnosticeerd medisch of psychosociaal probleem bij het individuele kind aantal voorbehouden plaatsen : het voorziene aantal plaatsen in kinderdagverblijven met een structureel inclusief aanbod Hoe werkt Tinkelbel in de praktijk? Opmaak van een werklijst per voorziening 1ste van de maand voor opvangvraag binnen 6 maanden Lijst bevat alle gegevens die nodig zijn om een objectief opvangbeleid te realiseren Plaatsen per voorziening worden onderzocht aan de hand van quota en voorkeur ouders die in aanmerking komen. Ouders én kinderdagvoorziening krijgen een voorstel via mail of brief Bevestigen binnen de 14 dagen De plaatsen die niet bevestigd worden kunnen vervangen worden door andere aanvragers Na die ronde vertrekken de brieven naar ouders voor wiens kindje geen opvangplaats is gevonden. Vraag blijft of die ouders opnieuw moeten verwittigd worden als er een plaats vrij komt in de stedelijke opvang (inkomen gerelateerd) als ze elders al opvang gevonden hebben. Daar is het beleid nog niet uit. Besluit Het doel van Tinkelbel is de zoektocht naar kinderopvang vereenvoudigen. Spijtig genoeg wordt dit centraal meldsysteem enkel gebruikt door de Dienst Kinderopvang van Gent en enkele andere partners. Het is de bedoeling alle Gentse kinderopvanginitiatieven te laten toetreden tot het Tinkelbelsysteem om de kinderopvang maximaal te benutten. De toewijzing van de opvangplaatsen is gebaseerd op objectieve criteria en humane overwegingen, veeleer dan op het principe wie eerst komt, eerst maalt. Het is tegelijk de bedoeling een sociale functie te realiseren en de behoefte aan kinderopvang in kaart te brengen. Het resultaat is dat er meer diverse ouders gebruik maken van de voorzieningen, dat de weerspiegeling van de buurt en de sociale functie gerealiseerd zijn. De uitdaging blijft om zoveel mogelijk toeleiders te bereiken en te informeren. Wat de toetreding van kinderopvanginitiatieven betreft die niet door de stad Gent worden ingericht, staat de Tinkelbeldeur open. Toetreden is eenvoudig, kan met een gesprek. Het volstaat de coördinaten door te geven. Belangrijk is dat de visie wordt onderschreven en dat de samenwerking duidelijk wordt vastgelegd, bijvoorbeeld in een convenant. Vragen Commissielid Elke Van den Brandt vraagt of het Tinkelbelsysteem gepromoot wordt bij andere toeleiders en of ouders voldoende worden geïnformeerd. Schepen Rudy Coddens antwoordt dat er infomomenten en opendeurdagen zijn en ouders altijd terecht kunnen bij de Dienst Kinderopvang.

7 Stuk 446 ( ) Nr. 3 7 Verder vraagt de spreker of de inkapseling in de wijk ook wordt ingepast in het concept Brede School. Dit wordt bevestigd. Het feit dat een aantal kinderopvanginitiatieven vlak naast een lagere school liggen maakt dat broers/zussen in dergelijke lagere school ook een toewijzingsfactor vormen. Op de vraag of een kindje, dat in de opvang zit aanpalend aan een lagere school, ook voorrang krijgt voor inschrijving in de desbetreffend school, wordt negatief geantwoord. Schepen Rudy Coddens wijst er op dat het capaciteitstekort in de kinderopvang zich stilaan manifesteert in de kleuterklassen. 98% van alle plaatsen in de 1 ste kleuterklas zijn volzet. Er werd eenmalig een bubbelklas gecreëerd in 18 scholen, waar een klaslokaal dat niet permanent wordt gebruikt omgebouwd is tot permanent lokaal. Dit gaf bijkomend 400 plaatsen. Voor moeten er drastische maatregelen getroffen worden. Netoverschrijdend wordt gewerkt aan de oprichting van 6 nieuwe scholen. Commissievoorzitter Elke Roex vraagt hoeveel stedelijke kinderdagverblijven Gent telt en hoeveel personeelsleden daarvoor worden ingezet. 25 initiatieven vangen kinderen op van 0 tot 3 jaar, 65 initiatieven vangen kinderen op van 3 tot 8 jaar of van 3 tot 12 jaar. In totaal gaat het over 604 personeelsleden of 484 VTE. Commissielid Brigitte De Pauw is benieuwd naar de verhouding tussen stedelijke, vrije en zelfstandige initiatieven. Schepen Rudy Coddens antwoordt dat de 3 types opvang elk 1/3 vertegenwoordigen. Verloopt de buitenschoolse opvang in IBO s?, vraagt commissievoorzitter Elke Roex. De Schepen verduidelijkt dat Gent 1 IBO heeft met een zeer beperkt aantal plaatsen. Gent heeft een traditie van dagverblijven, verbonden aan onderwijsinstellingen. Deze zijn omgevormd tot STIBO s (stedelijke initiatieven buitenschoolse opvang) die 3000 tot 4500 kinderen kunnen onthalen. In de vakantie staan deze STIBO s ook open voor andere onderwijsnetten. De commissievoorzitter benadrukt dat het IBO-personeel een specifieke opleiding geniet, terwijl de voor- en naschoolse opvang vaak door niet gekwalificeerd personeel wordt uitgevoerd, wat tot grote kwaliteitsverschillen leidt. Er is weinig uniformiteit. Schepen Rudy Coddens kaart een aantal problemen aan die via parlementaire initiatieven zouden kunnen worden weggewerkt. Zelfstandige initiatieven vragen soms een borgsom aan toekomstige ouders bij de toekenning van een plaats die tot 3 maal het maandbedrag kan belopen. De maandbedragen in de zelfstandige initiatieven kunnen oplopen tot 600 à 650 euro per kind. Indien de toekomstige ouders nadien een inkomensgerelateerd alternatief vinden, zijn ze hun borgsom integraal kwijt. Dat er administratieve kosten zijn vindt de spreker normaal, maar niet dat er 3 maanden opvangkosten ingehouden worden. Vervolgens betreurt de spreker dat een dynamisch beleid inzake kinderopvang dubbel wordt bestraft. Wie investeert in kinderopvang krijgt nauwelijks opvangplaatsen gesubsidieerd. Als er geen gesubsidieerde plaatsen worden toegekend, kan geen VIPA-dossier worden ingediend. De verslaggever, Elke Van den Brandt De voorzitter, Elke Roex