CABA Agendapunt 5 CMFB Agendapunt 5 CWS Agendapunt 5

Transcriptie

1 CABA Agendapunt 5 CMFB Agendapunt 5 CWS Agendapunt 5 Sittard, 2 april 2014 AAN DE COMMISSIES ALGEMEEN BESTUURLIJKE AANGELEGENHEDEN, MIDDELEN EN FINANCIEEL BELEID EN WATERSYSTEMEN Onderwerp: Aanvulling zienswijze fusie waterschappen Naar aanleiding van het rapport van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ondersteuning (OESO) over het Nederlandse waterbeleid, heeft de minister van Infrastructuur en Milieu, Schultz van Haegen, op 17 maart 2014 haar officiële reactie gestuurd naar./. de Tweede Kamer (zie bijlage). De minister, die straks verantwoordelijk is voor de goedkeuring van het fusiebesluit van de provincie, geeft daarin aan dat: 'de waterschappen zelf bezien waar opschaling interessant is in het kader van doelmatig bestuur'../. In een interview in het NRC van 17 maart 2014 (zie bijlage) wordt aangegeven dat de minister af wil van de afspraken uit het regeerakkoord om de waterschappen op te heffen. De minister wordt geciteerd: 'Ze (de waterschappen) kunnen zelf bekijken waar opschaling nuttig is. Ik zie geen aanleiding om bestuurlijke of organisatorische veranderingen door te voeren'../. Ook in de Staatscourant van 17 maart 2014 wordt de minister geciteerd (zie bijlage): 'Als er eenmaal landsdelen zijn gevormd, waartegen in het land en in het parlement overigens veel weerstand bestaat, dan moet opnieuw over de waterschappen worden gesproken', aldus Schultz. Het gaat erom dat een bestuurlijke hervorming moet leiden 'tot een wezenlijke inhoudelijke verbetering van de taakuitoefening. Het is dus geen doel op zich'. Omdat het standpunt van de minister een breuk is met landelijke trend van opschaling van het bestuur en met de in het regeerakkoord neergelegde afspraken over het opgaan van de waterschappen in Landsdelen, vervalt daarmee een van de argumenten waarop het voorgenomen fusiebesluit van de provincie is gestoeld. Mogelijk is het rapport van de OESO en het standpunt van de minister aanleiding voor het provinciebestuur om te breken met de afspraak in het coalitieakkoord en af te zien van de voorgenomen fusie van de Limburgse waterschappen. Dit in combinatie met en ter versterking van het feit dat in het rapport van Policy Research expliciet wordt aangegeven dat fusie op dit moment niet noodzakelijk is. Gelet op het vorenstaande in relatie tot het standpunt van het algemeen bestuur, hebben wij besloten bij Gedeputeerde Staten een aanvullende zienswijze in te dienen met betrekking tot de voorgenomen waterschapsfusie. De vandaag verstuurde aanvullende zienswijze treft u./. ter informatie hierbij aan /2

2 Voorstel Wij stellen u voor een en ander voor kennisgeving aan te nemen. Het dagelijks bestuur, de secretaris/directeur, ing. J.M.G. In den Kleef de voorzitter, dr. J.J. Schrijen /2

3 Waterschao Roer en Overmaa's UW WATERSCHAP AANGETEKEND MET HANDTEKENING RETOUR Gedeputeerde Staten van Limburg Postbus MA MAASTRICHT Sittard, -2APR201{' uw kenmerk : behandeld door : mr. R.T.B' Drummen uw brief van : doorkiesnummer: ons kenmerk i llllillllillllillilllillllllllllllllllillillllllllll e-mair : r.drummen@overmaas'nr ondemerp : aanvullende zienswijz fusie waterschappen Geacht college, Naar aanleiding van uw publicatie van 21 februari 2014 heeft ons algemeen bestuur bij brief van 13 maart 2014, kenmerk , haar zienswijze kenbaar gemaakt ten aanzien van het ontwerp van het besluit tot opheffing van het Waterschap Peel en Maasvallei en het Waterschap Roer en Overmaas en instelling van een nieuw waterschap. Zoals u meer dan voldoende bekend is op basis van de gevoerde overleggen voorafgaand aan uw besluit van 18 februari 2014, is het bestuur van het Waterschap Roer en Overmaas tegen fusie. ln de zienswijze is nadrukkelijk aangegeven dat fusie ongewenst en onnodig s en is ven vezen naar de herhaaldelijk door ons ingebrachte argumenten. lnhoudelijk is de zienswijze van 13 maart 2014 volledig geënt op de op dat moment gerechtvaardigde veronderstelling dat de politieke verhoudingen binnen de provinciale coalitie er geen twijfel over lieten bestaan dat de fusiewens, zowel provinciaal als landelijk, een politieke realiteit is. lnmiddels zijn wij daarvan echter niet meer overtuigd. ln de recente publicatie van het OESO-rapport'Water Governance in the Netherlands: fit for the future?'en in de reactie daarop van minister Schultz Van Haegen, zien wij directe aanleiding om te concluderen dat er inmiddels sprake is van een gewijzigde politieke realiteit op nationaal niveau wat betreft de voorgestane opschaling en op termijn opheffing van de waterschappen. Deze aanvullende zienswijze is volledig gebaseerd op deze recente ontwikkelingen en wij verzoeken uw college om de wens tot fusie te spiegelen aan de landelijke politieke realiteit. Daarbij dient u bovendien in ogenschouw te nemen de door u onderschreven uitkomsten van het Evaluatierapport en vooral het ontbreken van draagvlak voor de fusie. Waterschap Roer en Overmaas Postbus 185, 6130 AD Sittard. Parklaan 10, 6131 KG Sittard O. info@overm aas. n I' wt vw. overm aas. n I Nederlandse Waterschapsbank N.V IBAN NL42NWA BIC NWABNL2G btw-nummer NL KVK ISO 9001 :2008 GECERTIFICEERD

4 Waterschap Roer en Overmaas Goncreet verzoeken wi u om op grond van de hieronder u tgewerkte aanvullende zienswijze af te zien van gedwongen fus e van de beide Limburgse waterschappen..t I I 1. lnleidino Naar aanleiding van het u bekende rapport van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ondersteuning (OESO) over het Nederlandse waterbeleid, heeft de minister van lnfrastructuur en Milieu, Schultz van Haegen, op 17 maarl2ol4haar officiële reactie gestuurd naar de Tweede Kamer (zie bijlage). De minister, die straks verantwoordelijk is voor de goedkeuring van het fusiebesluit, geeft daarin aan dat: "de waterschappen zelf bezien waar opschaling interessanf is in het kader van doelmatig bestuur". ln een interview in het NRC van 17 maart2014 (zie bijlage) wordt aangegeven dat de minister af wil van de afspraken uit het regeerakkoord om de waterschappen op te heffen. De minister wordt geciteerd: "Ze (de waterschappen) kunnen zelf bekijken waar opschaling nuttig is. lk zie geen aanleiding om bestuurlijke of organisatorische veranderingen door te voeren." Ook in de Staatscourant van 17 maart 2014 wordt de minister geciteerd (zie bijlage): "Als er eenmaal landsdelen zijn gevormd, waartegen in het land en in het parlement overigens veelweerstand bestaat, dan moet opnieuw over de waterschappen worden gesproken", aldus Schultz. Het gaat erom dat een bestuurlijke hervorming moet leiden "tot een wezenlijke inhoudetíjke verbetering van de taakuitoefening. Het rs dus geen doelop zich." 2. Breuk met landeliike trend van o nschalino van het bestuur Het standpunt van de minister van l&m is een evidente breuk met landelijke trend van opschaling van het bestuur en met de in het regeerakkoord neergelegde afspraken over het opgaan van de waterschappen in Landsdelen. Uw besluit om de waterschappen te laten fuseren en niet op een andere manier de samenwerking te versterken is gebaseerd op de landelijk trend van opschaling. ln uw besluit van 28 mei 2013 geeft u dit expliciet aan: - Fusie geeft het meest invulling aan de trend van opschalíng in het waterbeheer en binnen de overheid (BAW, Regeerakkoord WD en PvdA 2012). - Periodiek wordt in Haagse kringen het bestaansrecht van de waterschappen ter discussie gesteld. Het Regeerakkoord WD en PvdA 2012 voorziet op langere termijn in samenvoeging van landsdelen met waterschappen. Of dit te zijner tijd ook geëffectueerd wordt is op dit moment inderdaad nog onzeker. - Wel zeker is de trend van schaalvergroting van overheidsinstanties... is in het Regeerakkoord WD en PvdA 2012 opgenomen dat, voor de kortere termijnopschaling tot 10 à 12waterschappen wordt bevorderd: voor de lagere termijn (2025) wordt samenvoeging van de waterschappen met de landsdelen voorzien. Nu de landelijke trend geen aanleiding meer is om te kiezen voor de fusievariant, en zeker geen doel is op zich, liggen andere manieren van versterking van de samenwerking voor de hand. 3. Geen wezenliike inhoudeliike verbeterug Naast de breuk met de landelijke trend is met name van belang, dat de minister (en het kabinet) expliciet uitspreekt dat een bestuurlijke hervorming moet leiden tot een wezenlijke inhoudelijke verbetering van de taakuitoefening. Uit het OESO-rapport blijkt duidelijk dat de waterschappen goed functioneren. Deze conclusie die voor alle Nederlandse waterschappen tezamen geldt, was ook al in het Evaluatierapport getrokken door de onderzoekers van Policy Research voor de beide

5 Waterschap Roer en Overmaas Limburgse waterschappen afzonderlijk. lnhoudelijk is derhalve geen enkele aanleiding tot bestuurlijke hervorming.zoals uw college op 28 me 2013 zelf overueegt, waarbij u zich volledig baseert op de conclusies van het Evaluatierapport, stelt de huidige inrichting van het bestel de waterschappen in staat om de kerntaken naar behoren te verrichten. Op termijn kan dat anders zijn. U stelt dat de naar budget en formatie kleine waterschappen kwetsbaar worden geacht wat betreft kwaliteit en continuiteit van de specialistische functies, zowel wat betreft primaire als secundaire taken. U stelt dat niets doen op termijn problemen gaat opleveren. Op dit moment is er derhalve inhoudelijk geen aanleiding ook maar iets te doen aan het bestel. De oplossing voor de problemen op termijn ligt volgens u in het opzoeken van verdergaande samenwerking. U ovenrueegt dat er verschillende vormen onderzocht zijn van verdergaande samenwerking en dat fusie de meeste meerwaarde geeft, niet zozeer wat betreft doelmatigheid (besparing van bestuurlijke en personele kosten), maar vooral wat betreft de kansen die door fusie ontstaan voor het realiseren van vergaande ambities ten aanzien van robuustheid, professionaliteit en slagvaardigheid. De eenduidigheid van bestuur kan volgens de provincie de samenwerking met partners in de waterketen tegemoet komen. Onze conclusie is dat er naast fusie ook andere oplossingen zijn voor de mogelijke problemen op termijn. Op dit moment is er geen aanleiding om te ingrijpende wijzigingen aan te brengen in een goed functionerend waterschapsbestel. 4. Kritische succesfactor voor ef slaoen van het fusieoroces Zoals Waterschap Peel en Maasvallei terecht opmerkt in haar zienswijze dient een fusie altijd met voldoende draagvlak van onderop plaats te vinden. Ziizien daarvan in het OESOrapport een bevestiging en zijn van mening dat alleen een krachtenbundeling via een warme fusie meerwaarde biedt. Terecht vinden zij dit een kritische succesfactor voor het slagen van het fusieproces en daarmee beslissend voor het al dan niet behalen van het vooraf gestelde doel. Aan de door Peel en Maasvallei benoemde kritísche succesfactoren wordt niet voldaan. Zo kan van een warme fusie geen sprake zijn als een, en in eerder stadium allebei de te fuseren partners, tegen de fusie zijn. Op 23 en 24 april 2013 waren beide waterschappen op basis van het Evaluatierapport van Policy Research tegen fusie, althans zagen de noodzaak daarvan niet in! Het AB van WRO spreekt zich op 23 april2013 uit tegen fusie omdat: a. Toegevoegde waarde van fusie is te gering in vergelijking tot de risico's daarvan. b. De nadelen van fusie voor de verbondenheid met de belastingbetaler, de legitimiteit van het bestuur, representativiteit en gebiedsgeoriënteerdheid worden niet gecompenseerd door de voordelen van fusie. c. Het robuuster en meer toekomstvast maken van het waterschapsbestel is mogelijk met een beperkte uitbreiding van de personeelsformatie en dus met veel minder ingrijpende maatregelen dan fusie. d. Na fusie stijgt de belastingdruk in het beheersgebied van WRO onevenredig. e. De waterschappen zijn op dit moment reeds kostenefficiënt. Verdere efficiencyvoordelen kunnen bereikt worden door de samenwerking met WPM te intensiveren. Het AB van WPM geeft op 24 april2013 aan fusie niet noodzakelijk te vinden omdat: a. De conclusies uit het evaluatierapport dat fusie dienstig is ter versterking van de robuustheid, professionaliteit en slagvaardigheid van de waterschappen wordt niet gedeeld. Bedoelde versterking wordt door het AB ook mogelijk geacht met minder ingrijpende maatregelen (uitbreiding personeelsformatie), die een beperkte lastenstijging tot gevolg hebben t4

6 Waterschap Roer en Overmaas b. De uitkomst van de ontwikkelingen op (inter)nationale schaal rond de waterschappen (opheffen of opschalen waterschappen, stroomgebiedsbenadering) is nog onzeker. Gelet hierop is wijziging van het waterschapsbestel op dit moment niet raadzaam. ln het na28 mei2013 gevoerde overleg is nooit sprake geweest van gelijkwaardigheid tussen belanghebbenden. Dit blijkt duidelijk uit de resultaten daarvan, zoals het vastleggen van de voorgenomen fusiedatum van 1 januari 2017 en van het aantal bestuursleden. Wij waren daarbij niet betrokken en wij hebben ons nooit gecommitteerd aan de resultaten van het gevoerde overleg tussen provincie en Peel en Maasvallei. Wij kunnen niet anders dan concluderen dat deze voorgenomen fusie een gedwongen karakter heeft en daarom per definitie onvoldoende draagvlak kent van onderop. Van de door Peel en Maasvallei gewenste warme fusie is geen sprake. 5. Conclusie Het rapport van de OESO en het standpunt van de minister dient naar onze mening aanleiding le zijn voor het provinciebestuur om te breken met de afspraak in het coalitieakkoord en af te zien van de voorgenomen fusie van de Limburgse waterschappen Dit in combinatie met en ter versterking van het feit dat in het rapport van Policy Research expliciet wordt aangegeven dat fusie op dit moment niet noodzakelijk is. Concreet verzoeken wij u om het fusieproces stop te zetten. Hoogachtend, het dagelijks bestuur, 0 de secretaris/directeur, de r ing. J.M.G. ln den Kleef J Schrijen t4

7 > Retouradres Postbus EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG Ministerie van Infrastructuur en Milieu Plesmanweg JG Den Haag Postbus EX Den Haag T F Ons kenmerk IENM/BSK-2014/62966 Bijlage(n) OESO Rapport Datum 17 maart 2014 Betreft Beleidsreactie OESO rapport Nederlands Waterbeleid Geachte voorzitter, Hierbij treft u mijn reactie aan op het rapport Water Governance in the Netherlands: Fit for the future?, opgesteld door de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), dat ik op 17 maart 2014 in ontvangst heb mogen nemen. Samen met de Unie van Waterschappen heb ik opdracht gegeven voor deze studie. De OESO is gevraagd om met een frisse onafhankelijke blik van buiten te onderzoeken welke ontwikkelingen van invloed zijn op het Nederlandse waterbeheer, welke risico s Nederland in de toekomst kan verwachten en te toetsen of Nederland hier voldoende op is voorbereid. De OESO voerde dit onderzoek uit samen met toonaangevende experts uit de internationale waterwereld door middel van een beleidsdialoog, waarbij zij spraken met diverse stakeholders uit het waterdomein in Nederland. De OESO oordeelt positief over het waterbeheer in Nederland. Zij concludeert dat Nederland gezien wordt als een mondiale referentie op het gebied van waterbeheer, tegen relatief lage kosten, namelijk 1.26% van het bruto nationaal product. Dit zijn kosten voor zowel waterkwaliteit, waterkwantiteit, waterveiligheid, drinkwatervoorziening en riolering. De OESO benadrukt dat waterbeheer een zaak van nationaal belang is voor Nederland, maar dat Nederlanders zich hier niet altijd bewust van zijn. Doordat we onze dijken, duinen en dammen goed onderhouden voorkomen we overstromingen. Door integraal waterbeheer kunnen we blijven wonen in gebieden die anders onder water zouden komen te staan. Dit waterbeleid heeft bijgedragen aan onze economische ontwikkeling, namelijk door de condities te scheppen voor een dichtbevolkte Randstad, de grootste Europese haven, hoogwaardige landbouw en een toonaangevende waterindustrie. Een verfijnde infrastructuur is ontwikkeld en onderhouden via een bijzonder systeem van waterbeheer, waarin functionele besturen (de waterschappen) samenwerken met de centrale, provinciale en lokale overheden. Stakeholders werken goed samen via het zogenaamde 'poldermodel, waarmee zij een gecoördineerde, op consensus gebaseerde besluitvorming bereiken, die nodig is omdat het water zich niet aan grenzen stoort. De OESO oordeelt positief over de organisatie van het Nederlandse waterbeleid. De bevindingen van de OESO geven dan ook geen aanleiding om bestuurlijke of Pagina 1 van 9

8 organisatorische veranderingen in het waterbeheer te bepleiten. Mijn collega van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft onlangs aan uw Kamer 1 gemeld dat bij de hervormingen in het middenbestuur de aandacht de komende periode zal uitgaan naar de vorming van landsdelen. Desalniettemin kunnen waterschappen zelf bezien waar opschaling interessant is in het kader van doelmatig bestuur. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk IENM/BSK-2014/62966 Ik heb de ambitie dat Nederland in 2050 nog steeds mondiale referentie op het gebied van waterbeheer is. Dit betekent dat we moeten blijven nadenken over de toekomst, investeren in vernieuwende en aansprekende oplossingen en dat we open staan voor verandering. Nederland heeft met acht eeuwen kennis en ervaring een goede reputatie opgebouwd. Deze Nederlandse reputatie creëert kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven dat ook internationaal zeer actief is. Zo is de export van de watersector de afgelopen jaren gestegen van 4,5 mld in 2001 naar 7,4 mld in Mijn doel is onze positie te behouden en verder uit te bouwen. Vernieuwing is daarbij cruciaal. Daarbij vind ik dat landen de maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben hun kennis wereldwijd te delen om de effecten van watergerelateerde rampen tegen te gaan. De OESO benoemt in haar rapport een aantal uitdagingen voor het Nederlands waterbeleid en doet aanbevelingen hoe daar mee om te gaan. In deze brief geef ik een reactie op een aantal aanbevelingen waarmee ik aan de slag ga. Aan het einde van deze brief ga ik in op de toezeggingen die ik aan uw Kamer heb gedaan in mijn brief over het Waterketentarief van 16 mei Waterbewustzijn De OESO constateert een gebrek aan waterbewustzijn onder Nederlanders. Mensen zijn zich niet bewust van wat er allemaal bij komt kijken om dit land droog en bewoonbaar te houden, dat er wel degelijk risico s zijn op overstromingen en wat er voor nodig is om dit te voorkomen en de gevolgen ervan te beperken en welke inspanning het kost om hun drinkwater te produceren van het kwaliteitsniveau dat ze vanzelfsprekend vinden. Ook over mogelijkheden voor evacuatie is weinig kennis. De OESO geeft aan dat dit tot verminderd draagvlak kan leiden, zeker als de noodzakelijke investeringen en budgetten onder druk staan. Door het succesvolle waterbeleid kan juist de politieke aandacht verminderen. In de eerste plaats wil ik recente gebeurtenissen in onze buurlanden noemen. De overvloedige regenval heeft in zowel Duitsland, als ook Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk (Somerset, Thames Valley) geleid tot overstromingen en langdurige problemen. Met omvangrijke schade en economische effecten. Deze voorbeelden uit het buitenland laten zien dat het altijd een keer mis kan gaan en dat het uitblijven van overstromingen niet vanzelfsprekend is. Daarom is doorlopend aandacht nodig voor het op orde houden van het watersysteem, naast de zorg voor de primaire veiligheidsinfrastructuur. Een voorbeeld hiervan is de investering in de vervanging van natte kunstwerken. 1 Plenaire vergadering Tweede Kamer, 17 oktober 2013, behandeling wetsvoorstel Verlenging van de zittingsduur van gemeenteraden in gemeenten waarvoor met ingang van 1 januari 2015 een wijziging van de gemeentelijke indeling wordt beoogd (33681) 2 Op basis van voorlopige cijfers. Pagina 2 van 9

9 De bevinding van de OESO dat Nederlanders zich nauwelijks bewust zijn van het belang van water is al eerder inhoudelijk aan de orde geweest in de Tweede Kamer. Ongeveer 60% van ons land zou regelmatig onder water staan als er geen waterkeringen zouden zijn. In dit gebied wonen 9 miljoen mensen en wordt 70% van ons BNP verdiend. Overstromingen kunnen leiden tot grote aantallen slachtoffers en tot grote economische schade. Daar zijn we ons niet voldoende van bewust. We zijn weliswaar goed beschermd, maar honderd procent veiligheid bestaat niet. In het Deltaprogramma wordt daarom het waterveiligheidsbeleid verbreed. Ten eerste wordt er gewerkt aan nieuwe eisen voor dijken, duinen en dammen. Dit zal landen in de Deltabeslissing Waterveiligheid. Ten tweede wordt ruimte en water beter verbonden, zodat bij het aanpakken van de waterveiligheidsopgave ook ruimtelijke oplossingsstrategieën kunnen worden benut alsook dat de ruimte in het dichtbevolkte Nederland zodanig ingericht wordt, dat de kans op en de gevolgen van een overstroming beperkt blijven. Dit zal landen in de Deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie. Deze Deltabeslissingen worden op Prinsjesdag 2014 aangeboden aan het parlement. Ten derde tref ik voorbereidingen op situaties waarin het tóch misgaat. Samen met het ministerie van Veiligheid en Justitie, de waterschappen, de provincies, de veiligheidsregio s en de crisisorganisatie van Rijkswaterstaat werk ik aan de implementatie van een landelijke en regionale evacuatiestrategie. Alle Nederlanders moeten weten wat ze moeten doen als het toch mis gaat, hoe klein die kans ook is. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk IENM/BSK-2014/62966 Met de partners van het Bestuursakkoord Water wordt ook hard gewerkt aan een nieuwe aanpak voor publiekscommunicatie. Deze communicatieaanpak heeft tot doel het waterbewustzijn te vergroten, de noodzaak tot nieuwe maatregelen en ingrepen begrijpelijk te maken en om de betrokkenheid en het eigen handelingsperspectief van burgers te versterken. De strategie en aanpak zijn nieuw. Geen massamediale campagne, maar maatwerk dat uitgaat van het perspectief van de burgers en aansluit op de beleving van mensen in hun eigen leefomgeving en van daaruit de relatie legt met de opgaven voor Nederland. Daarbij is ruimte voor uiteenlopende onderwerpen, zoals waterveiligheid, waterkwaliteit en drinkwater. Informatie en tips worden op een online platform op postcodeniveau beschikbaar gesteld. In het voorjaar van 2014 gaat de nieuwe publiekscommunicatie in de eerste paar regio s van start. Zo wordt de communicatie opgebouwd naar een landelijk niveau in het najaar van 2014, als de Deltabeslissingen worden gepresenteerd. Naast communicatie zijn er andere manieren om het waterbewustzijn van Nederlanders te versterken. Zo wordt er in de topsector water gewerkt aan het versterken van waterbewustzijn door middel van educatie. Onder het kopje kennisinfrastructuur ga ik hier verder op in. Pagina 3 van 9

10 Toekomstbestendige en duurzame financiering Het OESO-rapport constateert dat het Nederlandse waterbeheer een stabiele financiële structuur kent. Voor de lange termijn zijn er echter een aantal uitdagingen om ons bekostigingssysteem duurzaam en toekomstbestendig te maken. De economische prikkels om efficiënt om te gaan met te veel, te weinig en te vervuild water zouden in Nederland volgens de OESO versterkt kunnen worden. Met name de economische prikkels om vervuiling van water te verminderen worden als zwak bestempeld, ook al zijn er tal van maatregelen getroffen om vervuiling door diffuse bronnen waaronder de landbouw aan te pakken. De OESO waarschuwt verder dat de toenemende onevenwichtigheid tussen groei en krimpregio s de financiële houdbaarheid van watermanagement op de lange termijn negatief kan beïnvloeden. De verwachting is dat deze regionale verschillen zullen toenemen, als gevolg van ondermeer demografische en economische ontwikkelingen. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk IENM/BSK-2014/62966 Het Nederlandse waterbeheer kent een stabiele financiële structuur. De partners van het Bestuursakkoord Water staan hiervoor aan de basis. Daarnaast hebben we, om ons voor te bereiden op toekomstige uitdagingen, als enige land ter wereld een Deltacommissaris en een Deltafonds ingesteld. Het rapport is voor mij aanleiding om het gesignaleerde bekostigingsvraagstuk nader te verkennen met alle Bestuursakkoord Water partners. Als eerste stap wil ik met betrokkenen een discussie voeren over ons waterbeheer op de lange termijn en de financiering daarvan. Deze discussie wil ik dit jaar samen met de partners voorbereiden en vaststellen waar de uitdagingen op termijn precies liggen en waar eventueel nog aanvullend onderzoek nodig is. Daarbij wil ik de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) betrekken. Voor de sector landbouw, waarbij de OESO voorstelt om het principe de vervuiler betaalt te introduceren, betrek ik daarbij de afspraken en resultaten van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW), alsmede de inspanningen van de landbouwsector in het kader van het 5 de Actieprogramma Nitraat en Duurzaam gebruik gewasbeschermingsmiddelen. Aanvullend onderzoek is in ieder geval noodzakelijk voor wat betreft duurzame financiering van de krimpregio s. Voor wat betreft de aanbevelingen van de OESO in relatie tot te weinig water wil ik het vervolg op de Deltabeslissing Zoetwater betrekken. Als algemene richting voor de discussie steun ik daarbij het principe dat degenen die profijt hebben of ingrepen doen die effect hebben op het waterbeheer (zoals bijvoorbeeld de landbouw en de industrie) ook de daarbij behorende kosten dragen (gebruiker/vervuiler betaalt principe) en daaruit voortvloeiend om de bekostiging zoveel mogelijk decentraal te beleggen, waar dit efficiënt is. Relatie water, landgebruik en ruimtelijke ordening De OESO geeft aan dat de samenhang tussen water, landgebruik en ruimtelijke ordening versterkt zou moeten worden. Bij ruimtelijke ontwikkelingen worden consequenties voor het waterbeleid volgens de OESO vaak onvoldoende meegewogen. Voorbeelden hiervan zijn ontwikkelingen op locaties die vanuit waterveiligheid of vanuit het functioneren van het watersysteem bezien zeer ongewenst zijn. Dit heeft volgens de OESO extra kosten voor het waterbeheer tot gevolg. Ik onderschrijf het belang van een goede afstemming tussen water, landgebruik en ruimtelijke ontwikkelingen waar de OESO op wijst. Pagina 4 van 9

11 Ik heb in de aprilbrief 3 over waterveiligheid reeds aangekondigd dat ik vind dat we meer integraal en gebiedsgericht moeten gaan werken en een betere verbinding moeten leggen tussen water en de ruimtelijke ordening. Ook in het koppelen van projecten voor water- en natuuropgaven liggen kansen om synergiewinst te boeken. Ruimte voor de Rivier en Bouwen met de Natuur zijn hier reeds goede voorbeelden van. De relatie tussen zoetwater en landgebruik is onderwerp van het Deltabeslissing Zoetwater. Om een goede afstemming tussen water en ruimte te bereiken heb ik bijvoorbeeld de wateropgaven vanaf 2013 meegenomen in de MIRT-gebiedsagenda s (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport). Deze MIRTgebiedsagenda s vormen de gemeenschappelijke basis voor de samenwerking van Rijk en regio op het terrein van mobiliteit, ruimte, natuur, verstedelijking en water. Behalve een overkoepelende visie op het gebied, worden ook de belangrijkste opgaven opgenomen en de projecten en programma s die hierin passen. Tevens wordt inzichtelijk gemaakt hoe deze bijdragen aan de integrale ontwikkeling van het gebied. Beseffende dat het ruimtelijk en natuurbeleid recentelijk is gedecentraliseerd, wil ik de aanbeveling van de OESO volgen om in gesprek met de Bestuursakkoord Water partners na te gaan hoe de beleidscoherentie verder versterkt kan worden. Ons waterbeheer komt immers tot stand in een multi-level governance systeem, waarbij ieders resultaten medeafhankelijk zijn van het presteren van andere partijen. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk IENM/BSK-2014/62966 Daarnaast wordt er binnen het Deltaprogramma gewerkt aan de Deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie. De kwetsbaarheid van ons land voor de gevolgen van overstromingen en extreem weer (met wateroverlast, hitte, droogte als gevolg) neemt de komende decennia waarschijnlijk toe. Dit komt door verdergaande verstedelijking en de verwachte klimaatverandering. De kwaliteit van onze leefomgeving kan hierdoor worden aangetast. Met de Deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie anticiperen de gezamenlijke overheden op deze veranderingen en werken ze toe naar een samenhangende aanpak. Deze aanpak beoogt ruimtelijk beleid meer waterrobuust en klimaatbestendig te maken. De precieze formulering en verankering hiervan wordt de komende maanden door de verschillende overheden gezamenlijk uitgewerkt en aan het kabinet als advies aangeboden. Vervolgens geeft het Kabinet daar op Prinsjesdag een Kabinetsreactie op. Tot slot beoog ik met de Omgevingswet een samenhangende benadering te bewerkstelligen in beleid, besluitvorming en regelgeving. De verbinding tussen ruimte en water is daar een goed voorbeeld van. Kennisinfrastructuur De OESO constateert dat Nederland bekend staat om haar expertise in het waterbeheer en de vele wetenschappelijke en professionele organisaties die actief zijn op dit terrein. Deze organisaties leveren vernieuwende concepten en instrumenten op, zoals het Deltamodel en het Delta-instrumentarium. De aansluiting tussen wetenschap en uitvoering is volgens de OESO echter onvoldoende. Het zou volgens de OESO daarom goed zijn deze lacunes in kennis, menselijk kapitaal, technologie en andere competenties om duurzaam, efficiënt en effectief waterbeleid te ontwikkelen en te implementeren goed te beoordelen. Zeker gezien het verwachte tekort van waterprofessionals in de komende tien jaar. 3 d.d. 26 april 2013, Tweede Kamer, vergaderjaar , 33400, nr. 19 Pagina 5 van 9

12 Het voorziene tekort aan waterprofessionals baart mij zorgen. In het kader van de uitvoering van de human capital agenda van de topsector water werken publieke en private waterwerkgevers samen met onderwijsinstellingen, om het imago van de sector te versterken en de instroom in watergerelateerde vervolgopleidingen te vergroten. Interesse wekken voor een watergerelateerde vervolgopleiding begint op jonge leeftijd. Een voedingsbodem hiervoor kan worden gelegd door ondermeer gastlessen door professionals, excursies en practica. Hier ligt vanzelfsprekend eveneens een koppeling met het vergroten van waterbewustzijn onder jongeren. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk IENM/BSK-2014/62966 Onze huidige concepten zijn niet eeuwig bruikbaar. Om te blijven excelleren mogen we niet achterover leunen, maar is het zaak onze expertise te blijven vernieuwen, innoveren en toepassen en ook blijven uitdragen naar het buitenland. Daarbij moeten we inspelen op de toekomstige behoefte aan antwoorden op vraagstukken die gerelateerd zijn aan majeure ontwikkelingen en trends in de wereld, zoals de doorgaande urbanisatie of de koppeling van water aan vraagstukken rond landbouw, energie en grondstoffen. Deze vraagstukken beperken zich dus niet tot water, maar zijn daarmee verbonden. Daarvoor is kennis nodig van professionals maar ook gelegenheid om nieuwe concepten in de praktijk te testen, zodat ze rijp worden gemaakt voor de markt en ze als best practice kunnen worden toegepast in Nederland en het buitenland. Deze innovaties helpen bij het oplossen van de maatschappelijke vraagstukken, zoals de gevolgen van klimaatverandering. Dat is ook economisch gezien verstandig. Om innovatie te stimuleren zijn in het najaar in het kader van het bedrijfslevenbeleid voor de tweede maal innovatiecontracten afgesloten tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden. Hiermee is een verbinding aangebracht tussen kennisontwikkeling, kundige toepassing en economisch verdienvermogen. Dit draagt bij aan de ambitie om in 2050 nog steeds boegbeeld op het gebied van water te zijn. Waterkwaliteit Volgens de OESO heeft Nederland een laag ambitieniveau ten aanzien van de tenuitvoerlegging van de Kaderrichtlijn Waternormen. Ondanks dat de laatste jaren de waterkwaliteit substantieel is verbeterd ziet de OESO de voortgang stagneren met betrekking tot stikstof, fosfor en pesticiden en het herstel van de natuurlijke dynamiek. De druk op de waterkwaliteit in ons land is hoog. Nederland is dichtbevolkt, heeft een intensieve landbouw, ligt aan het einde van stroomgebieden en voor een deel onder de zeespiegel. Dit heeft invloed op de belasting met stoffen, de inrichting van watersystemen en daarmee de waterkwaliteit. Hierdoor is er een opgave voor een aantal bekende stoffen, zijn er risico s voor nieuwe stoffen en is herstel van een meer natuurlijke inrichting nodig 4. Mijn ambitie is om schoon en ecologisch gezond water te realiseren voor duurzaam gebruik, conform de junibrief 5. Voor extra maatregelen in het hoofdwatersysteem zijn middelen in de begroting opgenomen en werk ik aan een verdere aanvulling van deze middelen, in samenhang met het onderbrengen van waterkwaliteit in het Deltafonds. Samen d.d 20 juni 2013, Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 292 Pagina 6 van 9

13 met mijn collega van Economische Zaken maak ik generiek beleid voor het voldoende terugdringen van diffuse bronnen (o.a. mest en bestrijdingsmiddelen) en richten wij ons daarmee op schoon en ecologisch gezond water. We zijn goed op weg. De uitvoering van de stroomgebiedbeheerplannen 2009 ligt op schema en met de actualisatie van die plannen in 2015 zetten we een volgende stap. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk IENM/BSK-2014/62966 Overigens staat Nederland er wat betreft waterkwaliteit minder slecht voor dan soms wordt beweerd. Het beeld op basis van de voorgeschreven one-out-all-out methode is negatiever dan feitelijk het geval. De methode is ook ongevoelig voor verbetering en maakt dat je slechter scoort naarmate je beter meet en beoordeelt. Nederland ontwikkelt momenteel samen met andere lidstaten en de Europese Commissie aanvullende indicatoren die een beter beeld gaan geven van de toestand. De huidige kwaliteit voldoet immers voor de meeste gebruiksfuncties. Er is nog wel een opgave voor natuur en er is alertheid geboden voor drinkwaterbereiding. De ambities op het gebied van de waterkwaliteit blijven dan ook onveranderd hoog. Monitoring en toezicht Door de decentrale opbouw van het Nederlandse systeem wordt er volgens de OESO veel ongelijksoortige informatie gegenereerd. Hierdoor is er een gebrek aan transparantie, vergelijkbaarheid en zichtbaarheid van prestaties. De OESO beveelt aan om onafhankelijke verantwoordingsmechanismen te versterken, voor beter toezicht, transparantie en kostenefficiëntie in het waterbeheer. Mijn Bestuursakkoord Water partners en ik hechten aan transparantie. Daarom wil ik samen met deze partners verkennen hoe we efficiency bij watermanagement processen beter zichtbaar en transparanter kunnen maken. Ik denk hierbij bijvoorbeeld aan een verbreding van de rapportage Water in beeld naar De staat van het water. Samen met de Bestuursakkoord Water partners kunnen we in De staat van het water een slag maken richting meer transparantie over de waterkwaliteit, de huidige status van de waterveiligheid en de efficiëntie in de waterketen. Om dit te bewerkstelligen wil ik met deze partners afspraken maken over het uitwisselen van informatie. Daarnaast is het instellen van tijdelijke onafhankelijke commissies nuttig om onafhankelijk toezicht te versterken. Ten aanzien van de samenwerking in de waterketen is in 2013 de onafhankelijke visitatiecommissie Waterketen ingesteld die de voortgang van een doelmatige samenwerking in de waterketen beoordeelt. Tot dusver blijkt deze commissie een grote meerwaarde te hebben. Ook de OESO wijst op de kansen die deze commissie biedt. Naast inzicht in de voortgang van de Bestuursakkoord Water-afspraken heeft de commissie ook een stimulerende rol, met name richting organisaties die nog achterblijven bij de gemaakte afspraken. Eind 2014 komt de commissie met haar eindrapport en advies. Ik wil daar nu verder nog niet op vooruitlopen, maar ik merk wel dat dergelijke commissies voor specifieke onderwerpen erg goed werken. Toezicht op de primaire keringen ligt per 1 januari 2014 bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Deze keringen worden beheerd door de waterkeringbeheerders (waterschappen en Rijkswaterstaat) en zij zijn dus ook verantwoordelijk voor goed beheer en onderhoud. In het kader van deze verantwoordelijkheid geldt een in de wet gedefinieerde zorgplicht en die leidt tot tenminste een jaarlijkse inspectie. De ILT houdt toezicht op dit proces van inspecteren en rapporteert over de resultaten aan de Minister. Voor de primaire keringen is in de wet ook de verplichting van een 12 jarige toetsing opgenomen. Ook daar is de ILT de Pagina 7 van 9

14 onafhankelijke toezichthouder. Op basis van de resultaten van deze 12-jarige toetsing worden de prioriteiten vastgesteld voor de benodigde versterkingen van de keringen en wordt de aanpak geprogrammeerd op basis van urgentie. Conclusie De OESO heeft mijns inziens een goed en bruikbaar rapport opgeleverd. Zij benadrukt dat water voor ons land van essentieel belang is. Waterbeleid verdient daarom een stevige plaats op de politieke agenda. Terecht verwondert de OESO zich erover dat zo weinig Nederlanders zich hiervan bewust zijn. De OESO wijst ook meermaals op het belang van de verbinding tussen ruimte en water. Water goed borgen in de ruimtelijke plannen en meer adaptief bouwen (of bouwen met de natuur) is essentieel voor de duurzame ontwikkeling van Nederland in de toekomst. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk IENM/BSK-2014/62966 De grootste waarde van dit rapport is dat het ons een spiegel voorhoudt en een aantal onderwerpen benoemt die aandacht vragen. Het stimuleert ons om niet op onze lauweren te rusten, maar om altijd te blijven werken aan verbetering. We moeten niet vergeten dat dit doorlopend middelen en aandacht vraagt voor ons eigen watermanagement, ook om een boegbeeld in de wereld te blijven. Rijkswaterstaat, de waterschappen, provincies en gemeenten spannen zich hier als waterbeheerders continu voor in. Dit vraagt ook om waterbewustzijn bij burgers en bedrijven. Ik ben voornemens om de in deze brief genoemde actiepunten samen met mijn Bestuursakkoord Water partners op te pakken en dit rapport de komende jaren als referentie te gebruiken. Toezeggingen In mijn brief over het Waterketentarief van 16 mei 2013 heb ik aan uw Kamer toegezegd om in de reactie op het OESO rapport tevens te komen met de resultaten van het geactualiseerde Feitenonderzoek Doelmatig Beheer Waterketen, alsmede de voor eind 2013 aangekondigde tussenevaluatie van het Bestuursakkoord Water. Inmiddels heb ik uw Kamer per brief (d.d. 15 november) geïnformeerd over de uitkomsten van een onderzoek naar de mogelijke efficiencyvoordelen van een waterketenbedrijf (Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 26). Daarin is het Doelmatig Feitenonderzoek uit 2010 geactualiseerd. Hiermee is deze toezegging afgedaan. Daarnaast heb ik aangekondigd om in de reactie op het OESO rapport ook de tussenevaluatie van het Bestuursakkoord Water mee te nemen. De tussenevaluatie van het Bestuursakkoord Water toont aan dat we op koers liggen en dat we met betrokken partijen de afspraken en mijlpalen realiseren. Onze belangrijkste doelen waren en zijn om via betere samenwerking te komen tot meer doelmatigheid met behoud van de kwaliteit, met zo mogelijk extra aandacht voor duurzaamheid. Uit de evaluatie komt naar voren dat de gezamenlijke aansturing door Rijk en waterschappen van de hoogwaterbescherming goed in de startblokken is gezet. Pagina 8 van 9

15 De samenwerking tussen Rijkswaterstaat en de waterschappen begint steeds beter vorm te krijgen; komende tijd zullen we onder meer extra aandacht schenken aan gezamenlijke inkoop en gezamenlijk gebruik van gegevens en ICTtoepassingen. De resultaten van de tussenevaluatie zal ik, inclusief kabinetsreactie, in de rapportage Water in beeld in mei 2014 naar uw Kamer sturen. Hiermee krijgt u een goed overzicht van de samenhang met de voortgang in het bereiken van de inhoudelijke waterdoelen in Nederland. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk IENM/BSK-2014/62966 Hoogachtend, DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU, mw. drs. M.H. Schultz van Haegen Pagina 9 van 9

16 Publicatie : NRC Handelsblad Regio : Nederland Datum : 17 mrt 2014 Pagina : 2 Frequentie : 6x per week cm2 : 180 Advertentiewaarde : 7.133,00 Oplage : DIJKEN/DIJK - MOET ER ZO STAAN - ALLEEN IN NEDERLAND alleen voor intern/eigen gebruik

17 Halvering aantal waterschappen van de baan I SC Online Page I of4 5rrel, scanbaar err geslructureerd op de hoogte van nieuwe wet- en regelgeving én de gevolgeo cla ruan voor u? SC kent de wet en zorgt dat u níets over het hoofd ziet. HOME ARTIKELEN PARTNERS ABONNEREN NIEUWSBRIEF ZOEKEN FAO Home > Halvering aantal waterschappen van de baan Halvering aantal waterschappen van de baan Nieuws. '17 maart2014 DOSStERS Economie Financiën De 23 waterschappen in Nederland blijven bestaan. Het plan van het kabinet Werk om dat aantal te halveren, is voorlopig van de baan. 'lk ga er niet mee aan de slag. Waarom zou je ergens aan gaan morrelen als het goed loopt,'zei minister Schultz van Haegen (lnfrastructuur en Milieu) maandag. Volgens haar heeft haar PvdA-collega Plasterk (Binnenlandse Zaken) eerder al gezegd dat het niet zijn prioriteit heeft om deze afspraak uit het regeerakkoord uit te voeren. De reorganisatie van de waterschappen hing samen met het streven van het kabinet om vijf landsdelen te vormen als opvolgers van de huidige twaalf provincies. Plasterk wil eerst verder met die superprovincies. Ook een maandag gepubliceerd rapport van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) over het waterbeheer in Nederland geeft volgens Schultz aan dat het geen urgentie heeft om nu in te grijpen bij de waterschappen. Voor die plannen was een grondwetswijziging nodig. Schultz vindt het belangrijk dat de waterschappen zo efficiënt en effectíef mogelijk werken. Uit het OESO-rapport blijkt volgens haar dat ze dat al heel goed doen. Ook staat erin waar het nog beter kan. 'Dat vind ik een veel betere discussie dan een reorganisatiediscussie,' zei de minister. Bestuur Gemeenteraadsverkiezingen 2014 Grondwet Bestuu rlijke vernieuwi ng Decentralisaties Openbaarheid van bestuur Just t e Ruimte Infrastructuur Als er eenmaal landsdelen zijn gevormd, waartegen in het land en in het parlement overigens veel weerstand bestaat, dan moet opnieuw over de waterschappen worden gesproken, vindt SchulÞ. Het gaat haar erom dat een bestuurlijke hervorming moet leiden 'tot een wezenlijke inhoudelijke verbetering van de taakuitvoering. Het is dus geen doel op zich.' Regeldruk WETSVOORSTELLEN Voozitter Peter Glas van de Unie van Waterschappen is blij dat er voorlopig niets aan zijn organisatie verandert. 'Structuurdiscussies kunnen van tafel,'zei hij in een reactie. De unie is de werkgeversorganisatie van de ongeveer medewerkers bii de 23 waterschaooen. De waterschaooen ziin Deze wébsite maakt gebrüík van cookies. Waäiom? f(lik Wet verbetering vergunningverlening, toezicht en handhaving HIER voor meer informatie I4

18 Halvering aantal waterschappen van de baan I SC Online Page2 of 4 verantwoordelijk voor het beheer van waterkeringen, het regionale waterbeheer en het zuiveren van afualwater. (ANP) Beleidsterreinen: Energie, water en grondstoffen, Staats- en bestuursrecht Reactie toevoegen Uw naam Voorstel van wet in verband met het tegengaan van acquisitiefraude Wet pos t e en toezicht advocatuur I Meer wetsvoorstellen Onderwerp Comment * INGELOGD ALS WATE Aanmelden voor alerts U tloggen ARTIKELEN Bij het indienen van dit fomulier gaat u akkoord met het privacybeleid van Mollom. Reactie toevoegen Vragen over. Toezichtgegevens Opinie.'Stem vóór het minimumloon en pak door' Staat en recht. De Kieswet en de praktijk Uit de regio. Een andere overheid graag n Meer art kelen OFFICIËLE PUBLICATIES Wijziging van de Wet op de dierproeven in verband met implementatie van richtlijn 201 0l 63/EU; Nader voorlopig verslag Wijziging van onder meer de Wet op het primair onderwijs, de Wet op het voortgezet ondenruijs en de Wet op de expertisecentra in verband met het onderwijs in de Friese taal; Voorlopig verslag Deze website maakt gebruik van cookies. waarom? Ktik HtER """, '""i",iä,.:üå"::i"it"åitlii;;