DE HUID. 1 Bouw en functie

Transcriptie

1 DE HUID 1 Bouw en functie De huid is het grootste orgaan van je lichaam.het is ook een soort "visitekaartje". Vandaar dat je je huid goed moet verzorgen. Je huid beschermt je tegen beschadiging, infecties, uitdrogen en schadelijke zonnestraling. De huid zorgt er ook voor dat je lichaamstemperatuur constant blijft. Via je huid maak je contact met je om- Afbeelding 12-1 Afbeelding 12-2 Delen van de huid

2 geving:je kunt ermee voelen.je geeft er ook stoffen en warmte mee af. Je huid bestaat uit verschillende lagen: van buiten naar binnen zijn dat de opperhuid, de lederhuid en het onderhuids bindweefsel. Op de huid van de voetzoelen en handpalmen vind je een patroon van ribbels.ieder mens heeft een eigen patroon. Alleen bij eeneiige tweelingen is het patroon precies hetzelfde. Je kunt de vingerafdruk dus gebruiken om mensen van elkaar te onderscheiden Opperhuid De buitenste laag van de huid is de opperhuid. Eigenlijk bestaat de opperhuid uit twee lagen: dehoornlaag en de kiemlaag. De hoornlaag bestaat uit dunne, verhoornde celresten. Ze vormen een voor water ondoordringbare laag. Ook bacteriën en virussen kunnen er niet doorheen. De hoornlaag slijt voordurend, af, bijvoorbeeld door wrijving met je kleren Bij een gezond mens vernieuwt de hoornlaag zich ongeveer eens per maand Op plaatsen waar veel druk op de hoornlaagwordt uitgeoefend, wordt de laag dikker. Er ontstaat eelt. Onderde hoornlaag ligt de kiemlaag. Hierin zitten levende cellen, die zich voortdurend delen. De gevormde cellen schuiven naar buiten toe op en verhoornen. In de cellen van de kiemlaag zitten pigmentkorrels. Zij beschermen je tegen de schadelijke ultraviolette straling van de zon. Ook liggen er zenuwuiteinden in de kiemlaag. Hiermee neem je pijnprikkels waar. Maak nu: O12/t/m O:12/6 1.2 Lederhuid Afbeelding 12-3 Eelt Afbeelding De zintuigen liggen in de lederhuid

3 In de lederhuid zitten elastische vezels.hierdoor is de lederhuid sterk en veerkrachtig. Bij oudere mensen verliezen de vezels hun veerkracht: de huid wordt rimpelig. Wist je dat je huid snel veroudert als je veel in de zon zit en veel rookt? In de lederhuid lopen bloedvaten. Met de zintuigen in deze laag kun je onder andere temperatuurverschillen en drukverschillen waarnemen. Je hebt ook zintuigjes voor de tast. Bijna overal steken haartjes door de opperhuid naar buiten. De haartjes groeien vanuit haarzakjes in de lederhuid. Aan de haarzakjes zitten haar-spiertjes vast. De talgkliertjes scheideneen vetachtige stof(talg) af waardoor de haren en de hoornlaag soepel blijven. Zweetkliertjes vormen zweet. De openingen in de opperhuid waar de zweetkliertjes uitmonden heten poriën. Het onderhuids bindweefsel is een soepele overgang tussen de lederhuiden de spieren die eronder liggen. Het onderhuids bindweefsel bevat veel vetcellen. Vooral in de huid van buik en heupen ligt veel vet opgeslagen. De vetlaag houdt niet alleen de warmte vast, maar dient ook als reservestof. Bovendien beschermt deze laag tegen stoten. Maak nu:o:12/7t/m O:12/10 2 Regeling van de lichaamstemperatuur Om de processen in je lichaam goed te laten verlopen is een constante lichaamstemperatuur van 37 C nodig. Bij de verbranding ontstaat in alle cellen voortdurend warmte. Het vet in het onderhuids bindweefsel zorgt ervoor datje niet te veel warmte verliest. 1.3 Onderhuids bindweefsel ` Afbeelding Afbeelding 12-6

4 Omde temperatuur zo constant mogelijktehouden regeltje lijf de warmteproductie en de warmteafgifte op verschillendemanieren De warmteproductie kan worden opgevoerd door veel te bewegen.de verbranding wordt dan hoger.ook rillen verhoogt de warmteproductie. De warmteafgifte wordt geregeld via de zweetkliertjes, de bloedvaten en de haren. 2.1 Zweetkliertjes In je huid liggen ongeveer 2 miljoen zweetkliertjes. Zweet bestaat voor het grootste deel uit water en zouten. Doorveeltezweten,koeltjehuid af. Ditkomtdoordat het verdampen van hetzweetwarmteaanjehuid onttrekt. Bij koude sluiten de poriën zich. 2.2 Bloedvaten Als je lichaamstemperatuur te hoog wordt, worden de bloedvaatjes in je huidwijderze werken dan net als de buizenvaneen centrale verwarming: zegevenwarmteaf! Bijkoudewordendebloedvaatjes nauwer. Er stroomt dan minder bloed vlak aan de oppervlakte en je verliest minder warmte. Het verschil in doorbloeding van de huid is goed te zien. In de warmte is de huid rood, in de kou ziet de huid er bleek uit. 2.3 Haren Als het warm is liggen de haren plat op je huid. Bij koude trekken de haarspiertjes sa men.de haren in de huid gaan recht opstaan:jekrijgtkippenvel. Je koelt dan minder af doordat er lucht tussen de haren blijft hangen. De lucht vormt een isolerend laagje. De haarspiertjes geven warmte af. Hierdoor neemt de temperatuur in de huid weer toe. Maak nu: O:12/11 en O:12/12 SAMENVATTING 1 Afbeelding Je huid helpt bij het regelen van de lichaamstemperatuur.

5 SAMENVATTING 1 De huid beschermt tegen infecties, uitdroging, UV-straling, beschadiging (opperhuid), regelt de lichaamstemperatuur, neemt prikkels waar (lederhuid) en beschermt tegen stoten en warmteverlies (onderhuidsbindweefsel). 2 De opperhuid bestaat uit een hoornlaag en een kiemlaag. De hoornlaag bestaat uit dode cellen, de kiemlaag uit levende cellen. Vrije zenuwuiteinden in de kiemlaag nemen pijn waar. Pigmentkorrels in de kiemlaag beschermen tegen ultraviolette straling van de zon. 3 De lederhuid bevat bloedvaten, haarzakjes, talgklieren, haarspieren, zweetklieren, zenuwuiteinden en zintuigen. De talgklieren scheiden een vetachtige stof (talg) af. Hierdoor blijven de huid en haren soepel. De zweetklieren geven zweet af via de poriën. De zintuigen nemen veranderingen in de omgeving waar. 4 In het onderhuids bindweefsel ligt vet opgeslagen in vetcellen.het dient als reservevoedsel, beschermt tegen kou en tegen stoten. 5 Als je lichaamstemperatuur te laag wordt, worden de bloedvaatjes in de huid nauwer, de poriën sluiten zich, de haren gaan rechtop staan doordat de haarspiertjes zich samentrekken, de spierarbeid (rillen) en de verbranding worden verhoogd. 6 Als je lichaamstemperatuur te hoog wordt, produceren de zweetkliertjes veel zweet, de bloedvaatjes in de huid worden wijder, de lichaamsarbeid en de verbranding worden verlaagd.