Anatomie / fysiologie. Functies van de huid. Temperatuurregulatie AFI1. Eliminatie en regulatie Warmteregulatie 1
|
|
- Renske de Wilde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Anatomie / fysiologie Eliminatie en regulatie Warmteregulatie 1 FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 1 Functies van de huid FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 2 De mens behoort tot de warmbloedige organismen (homeotherm). Temperatuur wordt constant gehouden bij wisselende omgevingstemperatuur. Geldt met name voor lichaamsholten (kern). Ledematen en huid varieren in temperatuur. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 3
2 Een constante lichaamstemperatuur is noodzakelijk voor het optimaal functioneren van de enzymen in de organellen Het lichaam produceert warmte, neemt warmte op en geeft warmte af aan de omgeving FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 4 Koude zintuigen en warmte zintuigen bevinden zich in resp. lederhuid en onderhuidbindweefsel Waarneming temperatuur alleen verandering ervan! Pijnervaring bij > 45º C of bij < 0º C FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 5 De warmtebalans is in evenwicht als de warmteafgifte gelijk is aan de som van warmteproductie en warmteopname warmteproductie warmteopname warmteafgifte FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 6
3 Warmteproductie rust Energie-omzetting In rust >50% inwendige organen Huid/spieren ca. 20% Bij inspanning huid en spieren ca. 90% huid/spieren ingewanden hersenen rest inspanning FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 7 Temperatuurzones Kerntemperatuur (centrale) en schiltemperatuur (perifere) A: tijdens rust of koude B: tijdens inspanning of warmte Temperatuur beeld menselijk lichaam in A koude en B warme omgeving FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 8 Kerntemperatuur Inwendige of kerntemperatuur. Is normaal 37,2 C (± 0,5 C) = instelpunt Dag-en-nachtritme. Ochtend (3 uur) laag en de vooravond (17 uur) hoog (0,5 tot max. 1 º C verschil) Menstruele cyclus, na ovulatie ca. 0,5 º C verschil hoger Lichamelijke inspanning, kerntemperatuur evenredig hoger met de mate van inspanning. (1-2 º C) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 9
4 Tot de schil horen: huid, onderhuids bindweefsel, oppervlakkige spieren en bij extreme kou de hele extremiteit De lichaamsschil kent een variabele dikte; binnenste van de romp en hersenen horen altijd tot de kern Schiltemperatuur in rust is mede afhankelijk van de omgevingstemperatuur. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 10 Kern / schil / Delta temperatuur Het verschil tussen kern en schil is de DELTA temperatuur. Beeld van perifere circulatie Normaal ca. 1,5 C of perifere circulatoire compensatie Indien extreem of perifere circulatoire insufficiëntie FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 11 Afwijkingen in delta temperatuur > 4 C perifere vasoconstrictie Sterke afkoeling / onderkoeling Hypovolemie FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 12
5 Afwijkingen in delta temperatuur <= 0 C perifere vasodilatatie Zeer warme omgeving / warmtestuwing Hyperthermie Gevaar hypovolemie FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 13 Warmte uitwisseling met de omgeving vindt plaats door: Radiatie (straling) ~ ~ Conductie (geleiding) Convectie (stroming) Evaporatie (verdamping) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 14 Fysisch = regulatie huidvaten en zweetklieren (afgifte warmte van de longen is vrij constant) Chemisch = stofwisseling vooral spieren Regulatie onder invloed van temperatuurregulatiecentrum in de tussenhersenen. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 15
6 Warmte-opname Radiatie (straling) en conductie (geleiding) Warmte neem je op als de temperatuur van de omgeving hoger is dan die van de huid. Radiatie (straling) Conductie (geleiding) ~ ~ ~ ~ FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 16 Warmteafgifte Inwendige warmte wordt door bloed naar lichaamsoppervlak getransporteerd. Alleen mogelijk als de huidtemperatuur lager is als de kerntemperatuur. Radiatie (straling) Conductie (geleiding) Convectie (stroming) Evaporatie (verdamping) ~ ~ ~ ~ FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 17 Radiatie ~ ~ ~ ~ Indien voorwerp in omgeving kouder dan huid of geen stralingsbron (nachtelijke hemel) -> huid kan stralingswarmte afgeven. Straling heeft geen vervoermiddel nodig nauwelijks beïnvloed door luchttemperatuur. Warme kamer met koude muur -> afgifte Vrieskou met lekker zonnetje -> opname FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 18
7 Conductie en convectie Directe geleiding naar lucht of voorwerpen die kouder zijn dan de huid. Conductie (geleiding) Indien de luchtlaag ook verplaatst wordt dan convectie Convectie (stroming) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 19 Evaporatie Bij hoge buitentemperaturen en zware arbeid; radiatie, conductie en convectie niet effectief. Verdamping -> diffusie H 2 O door huid Perspiratio insensibilis Zweetklieren -> neuronale activatie Perspiratio sensibilis. Buitentemperatuur > 36 C warmteafgifte alleen door evaporatie. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 20 Evaporatiemaxima Indien de buitentemperatuur nog verder stijgt: Warmteopname (straling, geleiding) Evaporatie nog meer opvoeren Voorwaarde Omgevingslucht relatief droog (woestijn, sauna) Bij vochtige omgevingslucht in rust zijn temperaturen tot 33 C te verdragen. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 21
8 Bij koude prikkels uit koude sensoren in de huid. naarmate de huid kouder is des te sterker worden de prikkels. langsstromend kouder wordend bloed. thermosensoren in koudecentrum in de hypothalamus -> prikkels naar warmteproducerende processen en remming warmteafgifte. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 22 bij koude Koudeprikkels bereiken de hersenschors:. koudegevoel; warmer kleden verwarming hoger klein maken Koudesensoren prikkelen koudecentrum in hypothalamus prikkeling van spieren; rillen klappertanden FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 23 bij koude Door sympaticus prikkeling vetweefselmetabolisme stijgt (rilvrije warmteproductie bruin vetweefsel -> pasgeborenen) adrenaline concentratie stijgt: gevolg metabolisme stijgt + perifere vasoconstrictie kippenvel (rudimentair) thyroxine concentratie stijgt: gevolg metabolisme stijgt FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 24
9 Reacties bij extreme koude perifere vasoconstrictie waardoor bevriezing van extremiteiten (vingers, tenen) op kan treden. Om de ca. 10 min. treedt er een korte vasodilatatie op Cold induced vasodilation (CIVD). Het optreden van een CIVD is te trainen, (visfileerders, Eskimo s). FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 25 Bij warmte langsstromend warmer wordend bloed prikkels uit warmtesensoren in de huid thermosensoren in warmtecentrum in de hypothalamus FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 26 bij warmte Warmteprikkels bereiken de hersenschors gevolg: warmtegevoel; kleren uit verwarming lager groot maken Vanuit CZS verlaging van de spiertonus rustig aan doen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 27
10 Arterioveneuze warmte-uitwisseling d.m.v. Tegenstroom uitwisseling arterie Warme omgeving vene Koude omgeving , , FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 28 Regeling - omgeving Omgevingstemperatuur / Temperatuurregeling (naakt) Gebied tussen rillen en zweten is de neutrale zone (27-32 C naakt) Regulatie alleen door huiddoorbloeding te variëren. Door smal regulatiemechanisme is gedrag belangrijk. Bij extreme temperaturen is gedrag doorslaggevend Alleen door gedrag Zweten Thermisch neutraal kippenvel Rillen Klappertand en Alleen door gedrag FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 29 Thermosensorische functie De waarneming van de kerntemperatuur oftewel lichaamstemperatuur, is gelegen in de hypothalamus Normale temperatuur > 36,5º en < 37,5º C Pyrexie / febris >38 C Hypothermie < 35º C (overlevingskans!) Hyperpyrexie > 41º C FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 30
11 Thermosensorische functie Setpoint (instelpunt) in hypothalamus Normaal > 36,5º en < 37,5º C Thermostaatfunctie Wordt bij koorts op hoger niveau ingesteld FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 31 Koorts Koorts: instelpunt wordt verhoogd door toxische stoffen (pyrogenen) Pyrogeen = koortsverwekkend Pyrogenen zijn stoffen (eiwitten) die de temperatuur verhogen, ook wel koortsopwekkende middelen genoemd FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 32 Oorzaken koorts Pyrogenen (koortsopwekkende) stoffen Exogene pyrogenen (Toxinen) van bacteriën (Toxinen) van virussen Sommige geneesmiddelen Endogene pyrogenen Stoffen vrijkomend bij weefselbeschadiging Stoffen vrijkomend afbraak witte bloedlichaampjes Dehydratie, waardoor transpiratie in gevaar komt. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 33
12 Verhoging instelpunt Koorts = verhoogde kern temperatuur bij een hoger instelpunt Setpoint 38,5º C Lichaamstemp = 38,5º C Lichaamstemp = 37,5º C pyrogenen Setpoint 37,5º C Lichaamstemp = 37,5º C FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 34 bij koorts Gevolg: alle maatregelen worden genomen om de warmteproductie op te voeren en de warmteafgifte te beperken gevolg: patiënt krijgt het koud. Na het bereiken van het nieuwe setpoint komt warmteafgifte op gang door vasodilatatie en radiatie (rode droge huid). Bij einde koorts: setpoint weer normaal, verhoogde warmteafgifte door evaporatie FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 35 Koude rilling Snelle stijging van lichaamstemperatuur, door bijvoorbeeld bacteriemie? Of setpoint snel veel hoger? 3 stadia snelle temp stijging, met rillen van de kou (extra dekens, kruik, elektrische deken) hoge koorts stabiele temperatuur (extra dekens verwijderen) daling temp met heftig zweten (opfrissen) Einde koorts: instelpunt is gedaald, lichaamstemperatuur is te hoog, men gaat zweten FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 36
13 Verloop koude rilling FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 37 Hyperthermie = verhoogde centrale lichaamstemperatuur bij hetzelfde instelpunt. (hoger dan setpoint) Hypothermie = verlaagde centrale lichaamstemperatuur bij hetzelfde instelpunt. (lager dan setpoint) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 38 Hyperthermie lichamelijke inspanning stijgt; warmteafgifte verloopt te traag Hitteberoerte (warmtestuwing / zonnesteek) lichaamstemperatuur blijft stijgen, tot ± 41 C en niet in staat tot transpireren gevolg regelcentra werken niet meer: levensbedreigend Hitte uitputting door overmatig zweten ontstaat dehydratie en zouttekort FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 39
14 Afterdrop bij onderkoeling Perifeer koud Opwarmen schil (alcohol inname!) Vasodilatatie perifeer (koud) langsstromend bloed koelt af en mengt zich met centraal bloed Daling van de kerntemperatuur FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 40 Afterdrop bij hitteberoerte Kern warm Perifeer warm (transport) Snel afkoelen schil Vasoconstrictie perifeer; minder langsstromend bloed waardoor warmteafvoer belemmert wordt Bovendien wordt verdamping door koelen minder Verdere stijging van de kerntemperatuur FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 41
Trekkerhand en kou. Hoe behoud je maximaal gevoel en fijnmotoriek
Trekkerhand en kou Hoe behoud je maximaal gevoel en fijnmotoriek Lokale lichaamswarmte regulatie tijdens het schieten in koude Sporten in een koude omgeving beïnvloed je prestatie en kan aanleiding geven
Nadere informatieProf. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen. Warm Aanbevolen. Defensie en Veiligheid. Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam
Prof. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen Warm Aanbevolen Defensie en Veiligheid Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam Overzicht TNO Thermoregulatie Warmtebalans Problemen met kou en hitte Normen 2 TNO is
Nadere informatieLesinhoud. Thermo regulatie. homeothermie vs. poikilothermie. Anatomie & Fysiologie. warmteproduktie. kerntemperatuur vs.
Thermo regulatie Lesinhoud Anatomie/fysiologie Meetmethoden Hyperthermie/ Oorzaken Verschijnselen Behandeling VICV/BVF/SEH Jan Pouwels april 2013 Jan Pouwels 1 april 2013 Jan Pouwels 2 Anatomie & Fysiologie
Nadere informatieDe een heeft het warm, de ander te warm en de ander heeft het veel te warm, en dat in dezelfde werkruimte.
Hittestress: werken en warm weer Inleiding De een heeft het warm, de ander te warm en de ander heeft het veel te warm, en dat in dezelfde werkruimte. De gevoelstemperatuur wordt, behalve door de luchttemperatuur
Nadere informatieKoelen en opwarmen. Lennart Teunissen, PhD Saxion, Enschede
Koelen en opwarmen Lennart Teunissen, PhD Saxion, Enschede Mijn achtergrond 2 3 Het 2-compartimentenmodel Schil Huid en onderliggende structuren Temperatuur varieert met doorbloeding en omgeving Bij kamertemperatuur
Nadere informatieInleiding. De zomer is weer in volle gang. Daarbij hopen we op mooi weer. Maar dit kan tijdens ons werk een risico vormen.
WERKEN IN DE ZOMER Inleiding De zomer is weer in volle gang. Daarbij hopen we op mooi weer. Maar dit kan tijdens ons werk een risico vormen. Hoe reageert de mens op warmte? Normaal bedraagt de lichaamstemperatuur
Nadere informatie- verminderen warmteafgifte: - vernauwing bloedvaten in de bovenste laag van de huid - vermindering van de zweetproductie
Antwoorden ISBN 978 90 313 7922 4 Hoofdstuk 1: Medische achtergrondkennis 1.1 Temperatuurschommelingen Redenen voor (tijdelijke) verhoging lichaamstemperatuur - tijdstip op de dag - lichamelijke activiteit
Nadere informatieOpdrachten, woordenlijsten en stellingen behorende bij Cxx55 Vocht en elektrolyten huishouding, uitscheiding, warmteregulatie en hormonaal stelsel
Opdrachten, woordenlijsten en stellingen behorende bij Cxx55 Vocht en elektrolyten huishouding, uitscheiding, warmteregulatie en hormonaal stelsel Inleiding Uit recent startbekwaamhedenonderzoek en uit
Nadere informatieProtocol Oververhitting
Inleiding Oververhitting (hyperthermie, hitteletsel) ontstaat wanneer het lichaam meer warmte produceert dan dat het kan afgeven. Hierdoor kan de lichaamstemperatuur oplopen tot boven de normale waarden.
Nadere informatieParagraaf 6.1 en 6.2. 2. Osmotische waarde, ph weefselvloeistof, glucosegehalte
Paragraaf 6.1 en 6.2 1. Neem de volgende begrippen over in je schrift en geef een omschrijving Homeostase In stand houden van het interne milieu opperhuid Bovenste laag van de huid chitine Koolhydraat
Nadere informatieDE HUID. 1 Bouw en functie
DE HUID 1 Bouw en functie De huid is het grootste orgaan van je lichaam.het is ook een soort "visitekaartje". Vandaar dat je je huid goed moet verzorgen. Je huid beschermt je tegen beschadiging, infecties,
Nadere informatieLes 3 Bloed en Temperatuur. Scheikunde of chemie. Bloed en functies bloed 1. Bloed, stolling, temperatuurregulatie, koude rilling
Les 3 Bloed en Temperatuur Bloed, stolling, temperatuurregulatie, koude rilling ANZN 1e leerjaar - Les 03 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Scheikunde of chemie Na 2 = Natrium = vast metaal, wat spontaan
Nadere informatieKOUDE EN VOEDING. Medische Commissie Mieke Acda & Rianne van der Spek. 16 november 2014
KOUDE EN VOEDING Medische Commissie medisch@nkbv.nl Mieke Acda & Rianne van der Spek 16 november 2014 MEDCOM? Gezondheid in de bergen promoten praatjes en workshops kenniscentrum NKBV.nl hoogtelijn facebook
Nadere informatieAls we het hebben over onderkoeling worden twee typen onderscheiden
Onderkoeling Inleiding De normale lichaamstemperatuur van de mens is 36,9º Celsius Om zeker te zijn van lichamelijke en geestelijke fitheid moet de temperatuur op dit peil worden gehandhaafd, met een marge
Nadere informatieIn dit document leggen we uit hoe isolatie werkt en hoe INSUL8eco werkt in uw gebouw.
De basis van isolatie en hoe INSULd8eco werkt in uw gebouw In dit document leggen we uit hoe isolatie werkt en hoe INSUL8eco werkt in uw gebouw. Om de werking van onze isolatie oplossing goed te begrijpen,
Nadere informatieOnderkoeling en bevriezing
Onderkoeling en bevriezing Auteur: Heleen J. Meijer, lid Medische Commissie NKBV Datum: 23 oktober 2012 Onderkoeling en bevriezing zijn niet exclusief voor klimmers die extreme omstandigheden opzoeken.
Nadere informatie1. Temperatuurregeling
1. Temperatuurregeling Afb. 1 Als je het warm hebt, wordt je gezicht rood. Dit komt doordat de bloedvaatjes net onder je huid wijder worden doordat bepaalde spieren zich samentrekken. Zo staat je lichaam
Nadere informatieTOOLBOX Werken bij vriezend weer
TOOLBOX Werken bij vriezend weer 6 januari 2012 Niek Groenendijk Kort overzicht van risico s en maatregelen Aan werken in winterse omstandigheden zijn risico s aan verbonden. Risico s: - Onderkoeling (lichaamstemperatuur
Nadere informatie1 De huid en bescherming Waar beschermt onze huid ons eigenlijk allemaal tegen?
Samenvatting door Y. 1076 woorden 27 januari 2015 8,9 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1 De huid en bescherming Waar beschermt onze huid ons eigenlijk allemaal tegen? Onze huid
Nadere informatie1. Temperatuurregeling
1. Temperatuurregeling Afb. 1 Als je het warm hebt, wordt je gezicht rood. Dit komt doordat de bloedvaatjes net onder je huid wijder worden doordat bepaalde spieren zich samentrekken. Zo staat je lichaam
Nadere informatieGevaren van blootstelling aan koude
Gevaren van blootstelling aan koude Inhoudsopgave De mens en koude Hoe blijven we warm productie van warmte autonoom spieractiviteit rillen afgifte van warmte straling stroming geleiding verdamping Eigen
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Zintuigen
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3 Zintuigen 1 INLEIDING Zintuigcellen Reuk-, smaak- en PH-sensoren Smaakzintuig Warmte- en koudesensoren Tast-, druk- en pijnsensoren Fotosensoren 2 ZINTUIGEN VORMEN DE VERBINDING
Nadere informatieWHITE PAPER. Hittestress. Zo blijf je gezond en productief
WHITE PAPER Hittestress Zo blijf je gezond en productief INHOUD 1. Wat is hittestress? 2. Welke regelgeving geldt er? 3. Welke factoren hebben invloed? 4. Symptomen 5. Zelf hittestress meten 6. Effectieve
Nadere informatieKB Thermische Omgevingsfactoren (TOF) Initiële RIE & beheersplan
KB Thermische Omgevingsfactoren (TOF) Initiële RIE & beheersplan 1. Wat leert ons het KB TOF 2. Praktisch bij Mireille : Inventaris van relevante activiteiten Verkennende meting van WBGT en luchtstroomsnelheid
Nadere informatieIntegrated Management System
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Doel... 1 2. Toepassingsgebied... 1 3. Referentie... 1 4. Definities... 1 5. Werkinstructie... 2 5.1 Blootstelling aan extreme koude belasting... 2 5.2 Blootstelling
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Zweten Inleiding Hallo allemaal ik houd mijn spreekbeurt over zweten ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik er niet zoveel over wist en het wel interessant leek ik vond het leuk om er aan te werken. Ik
Nadere informatie--------------------------------------------------------------------------------------------------------
17 maart 2014 Efficiënt verwarmen zonder thermische isolatie De thermische isolatie van een gebouw wordt fundamenteel geacht voor een efficiënt verwarmingssysteem. Dat is echter alleen maar zo als een
Nadere informatieWaterrecreatie? je kan hooguit nat worden
Waterrecreatie? je kan hooguit nat worden Nou en??? Richtlijnen van de vereniging, preventie, zie de website Eerste Hulp, onderkoeling en oververhitting, in deze presentatie. Presentatie door: Jeannette
Nadere informatieAnatomie / fysiologie
Anatomie / fysiologie Cxx53 7 en 8 Hart 1 FHV2009 / Cxx53 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 1 Ligging van het hart Kegelvormig, hol, gespierd orgaan. Ca. 10 cm lang en omvang vuist FHV2009 / Cxx53
Nadere informatieSamenvatting Biologie Regeling
Samenvatting Biologie Regeling Samenvatting door P. 1319 woorden 20 maart 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting Regeling SE2 Het zenuwstelsel Het zenuwstelsel
Nadere informatieDrenkelingen en onderkoeling
Drenkelingen en onderkoeling Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Warmte huishouding 3 Onderkoeling 4 Snelle, complete onderkoeling 5 Verdrinking 6 Hulpverleningsrisico s 7 Samenvatting 8 Hulpdiagram onderkoeling
Nadere informatieInspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem
Inspanningsfysiologie Hoofdstuk 5 Energiesystemen 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Fosfaatpool Anaërobe alactische systeem Energierijke fosfaatverbindingen in de cel Voorraad ATP en
Nadere informatieNa leren van paragraaf 5.1 kun je
Oefentoets Hieronder zie je leerdoelen en toetsopdrachten Kruis de leerdoelen aan als je denkt dat je ze beheerst. Maak de toetsopdrachten om na te gaan of dit inderdaad zo is. Na leren van paragraaf 5.
Nadere informatieAnatomie / fysiologie. Taken circulatiestelsel. Onderverdeling bloedvaten. Cxx53 5 en 6 Bloedvaten Lymfe
Anatomie / fysiologie Cxx53 5 en 6 Bloedvaten Lymfe FHV2009 / Cxx53_5_6 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 1 Taken circulatiestelsel Voedingsstoffen, nadat ze verteerd (in stukken gedeeld) zijn, opnemen
Nadere informatieBasisprincipes. Binnenisolatie - Deel 1: Basisprincipes. Groot potentieel voor na-isolatie van muren. Timo De Mets Labo Hygrothermie
Basisprincipes Labo Hygrothermie Informatiesessie Binnenisolatie Deel 1 9 oktober 2018 Groot potentieel voor na-isolatie van muren 3,7 miljoen woningen 1946-1970 Vooral ongeïsoleerde spouwmuren 23 % 38
Nadere informatieVerklarende woordenlijst Inleiding Begrippen Lichaamstemperatuur Onderkoeling Warmteverlies...
Onderkoeling Inhoudsopgave Verklarende woordenlijst... 3 1 Inleiding... 4 2 Begrippen... 5 2.1 Lichaamstemperatuur... 5 2.2 Onderkoeling... 6 2.3 Warmteverlies... 7 3 Reactie van het lichaam op koude...
Nadere informatieRichtlijn Lichaamstemperatuur bij pasgeborenen
Richtlijn Lichaamstemperatuur bij pasgeborenen Herzien door: Simone Pauëlsen Nicole van de Molengraft Eindhoven, augustus 2012 1 Kraamverzorgenden en verloskundigen hanteren dezelfde werkwijze en begrippen
Nadere informatiePerioperatieve hypothermie. H. Abasbassi Dr. E. Van Gerven
Perioperatieve hypothermie H. Abasbassi Dr. E. Van Gerven Inleiding Normaal thermoregulatiesysteem Thermoregulatie onder AA Thermoregulatie onder LRA Voordelen/Nadelen van peri-operatieve hypothermie TEMMP
Nadere informatieArbocatalogus pkgv-industrie Heatstress
Arbocatalogus pkgv-industrie Heatstress De arbocatalogus PKGV-industrie is een in fasen ontwikkelde catalogus die beheerd wordt door het Verbond Papier- en Kartonproducerende en -verwerkende industrieën.
Nadere informatieMasterproef Joachim Gidts Convectie vs Conductie: Warmtegeleiding Review. Inhoud presentatie
Masterproef Joachim Gidts 15-04-2016 Convectie vs Conductie: Warmtegeleiding Review Dienst Anesthesie Promotor: Dr. E. Van Gerven Joachim Gidts Inleiding Inhoud presentatie Thermoregulatie pathofysiologie
Nadere informatieIn de huidige sauna s wordt de omgevingstemperatuur verhoogd opdat het lichaam gaat zweten.
Wat is een sauna Wij adviseren je dit artikel te lezen. De oorsprong van de sauna ligt in Finland, de eerste sauna s waren waarschijnlijk kuilen in de helling van een heuvel en deze ruimtes werden gebruikt
Nadere informatievwo hormoonstelsel 2010
vwo hormoonstelsel 2010 Integratie In onderstaande afbeelding is schematisch de regulatie van een aantal animale en vegetatieve functies bij de mens weergegeven. Al deze functies spelen een rol bij het
Nadere informatieKlimaatbeheersing (1)
Klimaatbeheersing (1) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-6-3) Uitgave 2016 1 Introductie klimaatbeheersing Verwarming en koeling als klimaatbeheersing zijn zaken die te maken hebben met het behaaglijkeidsgevoel
Nadere informatieKlimaatbeheersing (2)
Klimaatbeheersing (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-6-3) Uitgave 2016 1 Natuurkundige begrippen 1.1 Warmte () Warmte is een vorm van energie welke tussen twee lichamen met een verschillende temperatuur
Nadere informatieInvloed (koude) klimaat op prestaties
Invloed (koude) klimaat op prestaties Een mens kan alleen functioneren als de temperatuur van de vitale lichaamsdelen (hart, longen, hersenen) rond de 30 C is. Wordt de kerntemperatuur hoger, dan spreekt
Nadere informatieInformatieavond Eerste Hulp
Informatieavond Eerste Hulp 2012 Het Nederlandse Rode Kruis Waterrecreatie? je kan hooguit nat worden Presentatie door: Jeannette Heerschop Informatieavond Eerste Hulp 2012 Het Nederlandse Rode Kruis Richtlijnen
Nadere informatieWorkshop Renovatiebeurs 14 t/m 16 mei
Workshop Renovatiebeurs 14 t/m 16 mei 2019 Workshop Renovatiebeurs 14 t/m 16 mei 2019 Agenda voor vandaag Even voorstellen Gasloos Nederland biedt vooral veel kansen Hoe creëer je een optimaal binnenklimaat?
Nadere informatieEEN BRANDWOND FRANCISCUS VLIETLAND
EEN BRANDWOND FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw huid kan redelijk goed tegen warmte, zoals van een warm bad. Maar bij echte hitte, bijvoorbeeld in een te heet bad, kan de huid verbranden. De huid doet
Nadere informatieBeide helften van de hersenen zijn met elkaar verbonden door de hersenbalk. De hersenstam en de kleine hersenen omvatten de rest.
Biologie SE4 Hoofdstuk 14 Paragraaf 1 Het zenuwstelsel kent twee delen: 1. Het centraal zenuwstelsel bevindt zich in het centrum van het lichaam en bestaat uit de neuronen van de hersenen en het ruggenmerg
Nadere informatieLeven en trainen met een wintervacht; scheren is zo gek nog niet.
Leven en trainen met een wintervacht; scheren is zo gek nog niet. In de herfst krijgen paarden die buiten leven een lange dichte vacht waardoor het gemakkelijker wordt om in de wintermaanden hun lichaam
Nadere informatieAnatomie / fysiologie. Centraal/perifeer zenuwstelsel AFI1. Autonoom zenuwstelsel algemeen. Zenuwstelsel 5. Staat niet onder invloed van de wil
Anatomie / fysiologie Zenuwstelsel 5 FHV2009 / Cxx56 9+10 / Anatomie & Fysiologie - Zenuwstelsel 5 1 Centraal/perifeer centraal perifeer medulla spinalis autonoom somatisch sympatisch parasympatisch FHV2009
Nadere informatieGHOR. Checklist maatregelen en adviezen bij hitte
Checklist maatregelen en adviezen bij hitte GHOR Nu de warme dagen van de zomer er weer gaan aankomen, is het verstandig om als organisator voorbereid te zijn op de mogelijke gevolgen van hitte op medewerkers,
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 6
Samenvatting Biologie Thema 6 Samenvatting door Saar 879 woorden 10 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Biologie Aantekeningen Biologie P3: Homeostase en regelkringen: Bij meercellige organismen: de cellen
Nadere informatie1. Anatomie en fysiologie van de huid
1. Anatomie en fysiologie van de huid Huid - Epidermis =opperhuid met hoornlaag, epidermiscellen en pigmentcellen. Continue vernieuwing. - Dermis= lederhuid met haarzakjes, talgklieren, zweetklieren, zenuwuiteinden,
Nadere informatieAlpine rescue Wat te doen bij een lawine? E.M. van der Heijden ANIOS IC
Alpine rescue Wat te doen bij een lawine? E.M. van der Heijden 13-03-2018 ANIOS IC Lawine-gevaar 5123 doden in 31 winters tussen 1983 en 2015 165 doden per jaar in Europa en Noord Amerika. Waarvan gemiddeld
Nadere informatieDit document geeft advies over handelen bij extreme kou waardoor de Marathonschaatssport verantwoord beoefend kan worden.
2010. Dit document geeft advies over handelen bij extreme kou waardoor de Marathonschaatssport verantwoord beoefend kan worden. Een samenwerking tussen: Woord van dank Ik wil de heren Geert Groen en Rob
Nadere informatieMenu. Inleiding Algemene informatie Toepassingen Berekening van warmteoverdracht. 360º aanzicht platenwarmtewisselaar
Menu Inleiding Algemene informatie Toepassingen Berekening van warmteoverdracht 360º aanzicht platenwarmtewisselaar demontage van platenwarmtewisselaar vloeistofstromen door platenwarmtewisselaar Warmtewisselaar:
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam
GEZONDHEIDSKUNDE Het menselijk lichaam 1 KENMERKEN VAN HET LEVEN Anatomie à wetenschap die zich bezighoudt met de bouw van het menselijk lichaam (waar ligt wat?). Fysiologie à Wetenschap die zich bezighoudt
Nadere informatiehelpt genezen. Koorts? Meer weten Beter meten
helpt genezen. Koorts? Meer weten Beter meten Koorts : een hot topic? Wat is koorts? Koorts is geen ziekte. Het is een symptoom dat aangeeft dat het afweermechanisme van het lichaam actief vreemde indringers
Nadere informatieBij het uitscheiden helpen de nieren om de samenstelling van je bloed constant te houden. Uitscheiding is het
Samenvatting door R. 1946 woorden 10 maart 2016 7 37 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Bio samenvatting H9 9.1 WAT WORDT ER BINNENIN JE LICHAAM GEREGELD? Je lichaam probeert vanbinnen om constant
Nadere informatieLichte opwarming van de huid, een methode om slaap en waakzaamheid te veranderen zonder medicijnen.
249 Nederlandse Samenvatting Lichte opwarming van de huid, een methode om slaap en waakzaamheid te veranderen zonder medicijnen. Ondanks medicatie, gedragstherapie en tal van huis-, tuin- en keukenmiddeltjes
Nadere informatieHet lichaam maakt teveel warmte aan of raakt te weinig warmte kwijt.
Leerbladen EHBO Hoofdstuk 1 + 7 + 8 Herhaling Hoofdstuk 1: 5 belangrijke punten: 1) Let op gevaar! van jezelf, omstanders en slachtoffer(s). Als het niet veilig is, kan je niet helpen. 2) Ga na wat er
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
SAMENVATTING Samenvatting Vogeltrek heeft altijd een grote fascinatie op de mens uitgeoefend. Veel vogelsoorten leveren indrukwekkende prestaties door over grote afstanden van de overwinteringsgebieden
Nadere informatieDeel 1 : Mechanica. 2 de jaar 2 de graad (2uur) Inhoudstafel. - a -
- a - Deel 1 : Mechanica Hoofdstuk 1: Hoofdstuk 2: Hoodstuk 3: Hoodstuk 4: Inleiding grootheden en eenheden Gebruik voorvoegsels... Wetenschappelijke notatie... Lengtematen, oppervlaktematen en inhoudsmaten...
Nadere informatieHete werkomgevingen in de horeca
27 1. Inleiding Hete werkomgevingen Werknemers (hotels, restaurants en catering) hebben kans op thermische belasting bij het uitladen van leveringen, het werken in keukens en het bedienen van klanten.
Nadere informatieDaar voel ik wel iets.
Thema: Mini Moeilijkheid : *** Biologie Tijdsduur : ** De mens Juf Nelly De huid Daar voel ik wel iets. Doel: Na deze opdracht weet je meer over de werking van je huid en weet je waarom je huid zo belangrijk
Nadere informatieKlimaatbeheersing (2)
Klimaatbeheersing (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-6-3) 1 Natuurkundige begrippen 1.1 Warmte () Warmte is een vorm van energie welke tussen twee lichamen met een verschillende temperatuur kan worden
Nadere informatieEen persoon raakt opgewonden en begint te hyperventileren. Om de hyperventilatie te stoppen, pakt hij een plastic zak.
Examentrainer Vragen Hyperventilatie Het overmatig snel verversen van de lucht in de longen wordt hyperventilatie genoemd. Door bewust of onbewust snel in en uit te ademen, daalt de concentratie van CO
Nadere informatieUitscheiding en afweer
Uitscheiding en afweer De lever: slokdarm galblaas maag 12-ving. darm dunne darm ligging van de lever Functies van de lever: bloedsuikerspiegel (glucosegehalte in bloed) op peil houden overtollige eiwitten
Nadere informatieAnatomie / fysiologie. Team anatomie/fysiologie AFI1. Anatomie / fysiologie / pathologie. Cxx53 1 en 2. Milieu interieur Uitwisseling van stoffen
Anatomie / fysiologie Cxx53 1 en 2 Milieu interieur Uitwisseling van stoffen 1 Team anatomie/fysiologie Alfabetische volgorde achternaam Matthieu Berenbroek Jan Borm Simone Egberts Eric van Roon Nol van
Nadere informatie======================================================================================
====================================================================================== Toelichting Dit is een fraaie casus van een aandoening die vaker voorkomt dan gedacht. Zorgvuldige anamnese, relatie
Nadere informatieFiche 1 (Observatie): Algemene inleiding
Fiche 1 (Observatie): Algemene inleiding De lichaamstemperatuur moet gelijk blijven aan 37 C. Om dit te bereiken, moet het lichaam: warmte produceren: dit is het metabolisme dat verhoogt naarmate de fysieke
Nadere informatieNieuwsbrief Mei 2015. Deze maand in de nieuwsbrief. Honden en Warmte Juni chipmaand Nieuwe collega *Actie* Huisdieren ras van de maand
Nieuwsbrief Mei 2015 Deze maand in de nieuwsbrief Honden en Warmte Juni chipmaand Nieuwe collega *Actie* Huisdieren ras van de maand Honden en Warmte Honden transpireren niet Honden kunnen niet zoals mensen
Nadere informatiebiologie voor jouw ; klas 5 havo ; hoofdstuk 7 bescherming en evenwicht Hoofdstuk 7 paragraaf 1 de huid beschermd tegen invloeden van buitenaf en
biologie voor jouw ; klas 5 havo ; hoofdstuk 7 bescherming en evenwicht Hoofdstuk 7 paragraaf 1 de huid beschermd tegen invloeden van buitenaf en gaat waterverlies door verdamping tegen. 1. de opperhuid:
Nadere informatiemitochondria kern vet Het verschil in functie van witte en bruine vetcellen komt tot uiting in de verschillen in bouw van beide celtypen.
Bruin vet In de winter kun je een minder warme trui aantrekken en de thermostaat een graadje lager zetten. Bruin vet zorgt er dan voor dat je extra vet verbrandt om warmte op te wekken. Maar lukt het ook
Nadere informatieProtocollen bij te verwachten letsels bij Elfstedentochten
Protocollen bij te verwachten letsels bij Elfstedentochten Met adviezen van R. Buimer Oogarts MCL en Dr. J.S. de Graaf Traumachirurg MCL door Bob Velthuis Instructeur Eerste Hulp Bevroren ogen Inleiding
Nadere informatieDe aardse atmosfeer. Robert Parson Associate Professor Department of Chemistry and Biochemistry University of Colorado
De aardse atmosfeer Robert Parson Associate Professor Department of Chemistry and Biochemistry University of Colorado Vertaling en tekstbewerking: Gjalt T.Prins Cdß, Universiteit Utrecht Inleiding De ozonlaag
Nadere informatieAnabolisme: anabole processen: opbouwstofwisseling Energie wordt toegevoegd: assimilatie
Fysiologie les 2 BIO-ENERGETICA Celstofwisseling = cel metabolisme Basis metabolisme: stofwisseling in rust Anabolisme: anabole processen: opbouwstofwisseling Energie wordt toegevoegd: assimilatie Katabolisme:
Nadere informatieWerken bij hitte? Wat kan je doen!
Werken bij hitte? Wat kan je doen! Heerlijk zo n zonnetje toch? In de bouw werk je vaak buiten. Lekker, vooral in de zomer, de zon schijnt en de temperatuur loopt op. Maar gevaar ligt op de loer. Werken
Nadere informatieThema 4.2.1: Anatomie en fysiologie van de thorax, longen en het respiratoirsysteem
Take-home toets Thema 4.2.1: Anatomie en fysiologie van de thorax, longen en het respiratoirsysteem 1. Welke van de onderstaande spieren speelt (spelen) een rol bij de ademhaling? a. diafragmaspieren b.
Nadere informatieCompetenties Eerste Hulp
Onderdeel 01. Vijf belangrijke punten bij het verlenen van Eerste Hulp de vijf belangrijke punten toepassen. maatregelen te nemen om de veiligheid van zichzelf, medehulpverleners, omstanders en slachtoffer(s)
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde hoofdstuk 4
Samenvatting Natuurkunde hoofdstuk 4 Samenvatting door Jel 1075 woorden 17 maart 2018 8 3 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Nova 1 Warmtebronnen en brandstoffen. Warmtebronnen thuis en op school.
Nadere informatie16. Klimaat: temperatuur, tocht en luchtvochtigheid
Het arbothemablad Klimaat is onderdeel van de Arbocatalogus Tuincentra. Dit arbothemablad is bedoeld voor werkgevers en medewerkers om te voldoen aan de verplichtingen uit de Arbo-wet. Het arbothemablad
Nadere informatie10 Materie en warmte. Onderwerpen. 3.2 Temperatuur en warmte.
1 Materie en warmte Onderwerpen - Temperatuur en warmte. - Verschillende temperatuurschalen - Berekening hoeveelheid warmte t.o.v. bepaalde temperatuur. - Thermische geleidbaarheid van een stof. - Warmteweerstand
Nadere informatieVerwarming en koeling met warmtepomp d.m.v. vloerverwarming / koeling. Werking van de warmtepomp
BEWONERSINSTRUCTIE Verwarming en koeling met warmtepomp d.m.v. vloerverwarming / koeling Voor de opwekking van benodigde warmte en koude in uw woning wordt gebruik gemaakt van een warmtepomp van het fabrikaat
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 4:
Samenvatting door L. 717 woorden 19 juni 2013 4,8 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting Biologie Thema 4: Zintuig Ligging Prikkel Waarneming Gezichts~ In de ogen Licht Zien
Nadere informatie1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen.
THEMA 1 1 Stoffen worden omgezet 2 Fotosynthese 3 Glucose als grondstof 4 Verbranding 5 Fotosynthese en verbranding 1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken
Nadere informatieKinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu. Ross-syndroom
Ross-syndroom Wat is het Ross-syndroom? Het Ross syndroom is een aandoening waarbij kinderen aan een oog een kleinere pupil hebben in combinatie met een rode verkleuring en verminderd zweten van dezelfde
Nadere informatieSamenvattingen. Samenvatting Thema 6: Regeling. Basisstof 1. Zenuwstelsel regelt processen:
Samenvatting Thema 6: Regeling Basisstof 1 Zenuwstelsel regelt processen: - regelen werking spieren en klieren - verwerking van impulsen van zintuigen Zintuigcellen: - staan onder invloed van prikkels
Nadere informatieSamenvatting NaSk Hoofdstuk 4
Samenvatting NaSk Hoofdstuk 4 Samenvatting door L. 1264 woorden 2 juli 2014 3,9 15 keer beoordeeld Vak NaSk 1 Warmtebronnen en brandstoffen. Warmtebronnen thuis en op school. Om iets te verwarmen heb je
Nadere informatieRegeling. Regeling is het regelen van allerlei processen in het lichaam. Regeling vindt plaats via twee orgaanstelsels: Zenuwstelsel.
Regeling Regeling is het regelen van allerlei processen in het lichaam. Regeling vindt plaats via twee orgaanstelsels: (1) Zenuwstelsel (2) Hormoonstelsel Verschillen in bouw en functie: bestaat uit functie
Nadere informatieLuchtbeweging. Door : Rene Poldervaart, Tim Stolker, Jan en Pieter Reijm
Luchtbeweging Door : Rene Poldervaart, Tim Stolker, Jan en Pieter Reijm Het verloop van de Presentatie Luchtbeweging Wat weten we van luchtbeweging in de kas Luchtbeweging door winddruk en windsnelheid
Nadere informatieHitte bestrijdings beleid
Hitte bestrijdings beleid 1 Het probleem Hitte veroorzaakt ongevallen Slechtere grip door zweet handen Slechter zicht door beslagen glazen van brillen Mensen worden minder alert Hitte bedreigt de gezondheid
Nadere informatieinh oud Huid en haar 1. De huid in lagen 2. Nieuwe huid 3. De huid in kleurtjes 4. Voelen met je huid 5. Zweet 6. Haartjes en kippenvel 7.
Huid en haar inhoud Huid en haar 3 1. De huid in lagen 4 2. Nieuwe huid 5 3. De huid in kleurtjes 6 4. Voelen met je huid 7 5. Zweet 8 6. Haartjes en kippenvel 9 7. Littekens 10 8. Huid en haarweetjes
Nadere informatieINVLOED VAN HITTE BELASTING OP BRANDWEER INTERVENTIE - TEAMS. Kamiel VANWONTERGHEM Cergo International - Mensana
INVLOED VAN HITTE BELASTING OP BRANDWEER INTERVENTIE - TEAMS Kamiel VANWONTERGHEM Cergo International - Mensana PROBLEMEN bij BRANDBESTRIJDING zijn GEKOPPELD AAN HITTE BLOOTSTELLING = WERK - MENS SYSTEEM
Nadere informatie