Samenvatting Biologie Hoofdstuk 7: Bescherming en evenwicht

Transcriptie

1 Samenvatting Biologie Hoofdstuk 7: Bescherming en evenwicht Samenvatting door E. 997 woorden 20 december keer beoordeeld Vak Biologie 1 de huid en bescherming De huid > beschermt de lichaam tegen invloeden uit het milieu, vb. beschadiging, infecties en uitdroging. Huid bestaat uit 2 delen: de opperhuid en de lederhuid. Huid bestaat uit opperhuid en lederhuid. De opperhuid Bestaat uit 2 lagen: de hoornlaag en de kiemlaag, geen bloedvaten hoornlaag > dode, verhoornde epitheelcellen. Beschermt tegen beschadiging, uitdroging en infecties, -> slijt aan buitenkant af. Kiemlaag > levende epitheelcellen. Onderste laag deelt zich steeds, bovenste laag schuift naar buiten en gaat dood Liggen pigmentvormende cellen > melanocyten Melanocyten vormen melanine (donker pigment) Vorming melanine bevorderd door zonlicht = bescherming tegen uv straling. Door opperhuid steken haren > groeien uit haarzakjes, in haarzakjes > talgklieren > scheiden talg af > houden haar en hoornlaag soepel De lederhuid Bestaat uit bindweefselcellen In lederhuid liggen: Zintuigcellen Uitlopers van zenuwcellen Haarspiertjes Bloedvaten zweetklieren Onder huid ligt onderhuids bindweefsel > vetopslag in vetcellen. Pagina 1 van 6

2 De lichaamstemperatuur in evenwicht 70% van warmteproductie komt van hart longen nieren hersenen darmkanaal lever Bij inspanning > intensieve dissimilatie in actieve skeletspieren. Regeling lichaamstemperatuur > homeostase Lichaamstemperatuur wordt constant gehouden door warmtebalans ( productie en afgifte) word geregeld door temperatuurcentrum en hypothalamus Warmteafgifte > vooral huid en bloed Temperatuur van huid, geregeld door bloed. Meer bloed = meer warmte > je gaat zweten Zweet = water en zouten. De regeling van het lichaamstemperatuur is een homeostatisch regelmechanisme. ->zorgen ervoor dat allerlei omstandigheden in het interne milieu niet te veel veranderen. Schommelen om een bepaalde waarde-> de normwaarde. De meeste processen die homeostase tot doel hebben, werken door middel van negatieve terugkoppeling. Basisstof 2 afweer Ziekteverwekkers > organismen die je ziek kunnen maken. Virus > DNA met eiwitmantel. Dringt een cel binnen, vermenigvuldigd zit en komt vrij Lichaamsvreemd > stoffen die niet in lichaam horen Specifiek Cellulair Humoraal Afweer Koorts Aspecifiek Fagocyten Pagina 2 van 6

3 Eerste verdedigingslijn: Huid + slijmvliezen, bijvoorbeeld tranen en snot. Dit word mechanische afweer genoemd. Chemische afweer > maagzuur en zweet 2 e verdedigingslijn Als ziekteverwekkers toch in lichaam komen wordt immuunsysteem geactiveerd. 2 afweersystemen, specifiek en aspecifiek Aspecifiek gericht op vele verschillende ziekteverwekkers bij alle dieren en planten snelle afweer bij afweer > verschillende witte bloedcellen spelen een rol 2 soorten ( ontstaan in rode beenmerg), fagocyten en lymfocyten. Fagocyten bij aspecifieke afweer. 2 soorten fagocyten, granulocyt en macrofaag Granulocyt dood bacteriën door zijn enzymen en gaat hierbij zelf ook dood macrofaag stofzuigertjes, doden ziekteverwekkers, maar ruimen ook dode cel resten op. Koorts> word veroorzaakt door macrofaag die ziekteverwekker opruimt Medicijnen helpen afweer van lichaam Antibiotica helpen alleen bij bacteriële infecties, niet bij virussen specifiek tegen 1 soort ziekteverwekker alleen bij gewervelden T&B lymfocyten > ontstaan in rode beenmerg > T-lymfocyten verplaatsen zich van beenmerg naar thymus, B- lymfocyten blijven in rode beenmerg. Na vorming verspreiden ze zich door lymfevaten naar lymfeknopen. Antigeen > molecuul dat in staat is een reactie van het afweersysteem op te wekken, waarbij antistoffen worden gemaakt. 1 antistof = specifiek voor 1 antigeen Receptoreiwitten > herkennen lichaamsvreemde stoffen. Zitten op celmembranen van macrofagen en lymfocyten, zijn specifiek Pagina 3 van 6

4 receptoreiwitten per macrofaag of lymfocyt Activatie van lymfocyten Macrofaag + antigeen = antigeen-presenterende cel (apc) Gaan via lymfe naar lymfoïde organen. T- lymfocyten delen zich na antigeen-presentatie veelvuldig. Er ontwikkelen zich 3 typen dochtercellen: T- helpercellen, cytotoxische T-cellen en T-geheugencellen. We hebben 2 soorten afweer, humorale en cellulair Humorale afweer: - Onder invloed van cytokinen uit T-helpercellen ontwikkelen B- lymfocyten zich tot 2 typen dochtercellen: geactiveerde B-cellen en B-geheugencellen. - geactiveerde B-cellen vormen antistoffen tegen antigenen. - B-geheugencellen herkennen bij 2 e infectie met hetzelfde antigeen, wat zorgt voor snelle afweerreactie - Tegen een antigeen kunnen verschillende antistoffen worden gevormd. Cellulaire afweer: - T-helpercellen geven cytokinen af die de ontwikkeling van cytoxische T-cellen stimuleren. - Cytotoxische T- cellen vernietigen de geïnfecteerde lichaamscellen, de kankercellen of getransplanteerde cellen. 3: Immuniteit Incubatietijd > tijd die verstrijkt tussen het binnendringen van een ziekteverwekker en het optreden van de eerste ziekteverschijnselen. primaire reactie > na zo n 2 weken neemt de hoeveelheid antistof niet meer toe secundaire reactie > bij 2 e besmetting met hetzelfde antigeen zorgen geheugencellen meteen voor antistof. Geen ziekteverschijnselen meer/ je bent immuun. Natuurlijke immuniteit > waterpokken, het binnendringen van ziekteverwekker Immunisatie> kunstmatig opgewekt door vaccinatie Vaccinatie > verzwakte of dode ziekteverwekkers. Actieve immunisatie > immuniteit ontstaat door activiteit van ingeënte persoon Passieve immunisatie > word antiserum ingespoten. Doordat bij vaccinatie immuniteit ontstaat door activiteit van de ingeënte persoon zelf noemen we dit actieve immunisatie. En in sommige gevallen wordt passieve immunisatie toegepast. Een serum bevat antistof tegen het antigeen waarmee de persoon is besmet. Monoklonale antistof > met behulp van biotechnologie antistoffen van een type produceren Pagina 4 van 6

5 4: transplantaties en bloedtransfusies Transplantatie > aangetast weefsel wordt vervangen door een ander. Bij weefsel afkomstig van een donor spelen afstotingsreacties een grote rol. En bij transplantaties spelen vooral antigenen van het HLA systeem( human leukocyte antigen) een rol. Bloedgroepen Bloedgroepen van het Abo-systeem Bloedgroep Antigeen op celmembranen van rode bloedcellen Antistof in bloedplasma A: antigeen A, anti-b B: antigeen B, anti-a AB: antigeen A EN B geen anti 0: GEEN antigeen. Anti A en B Bloedplasma bevat antistoffen tegen antigenen die niet op de rode bloedcellen zitten. Rode bloedcellen klonteren samen als ze in contact komen met de antistof tegen het antigeen van de bloedcel > hemolyse. Resusfactor - Resuspositief bloed bevat het resusantigeen. - Resusnegatief bloed bevat geen resusfactor en kan antiresus bevatten. Maakt antiresus pas na contact met resuspositief bloed Bij eerste bloedtransfusie resus + resus wordt niet voldoende antiresus gemaakt > geen problemen (primaire reactie) Bij de 2 e transfusie wordt met behulp van geheugencellen antiresus gemaakt waardoor er hemolyse optreed. Resuspositieve moeder die zwanger is van een resusnegatief kind. - Er zijn geen problemen doordat het kind tijdens de eerste maanden nog geen antistoffen kan maken. Resus vrouw zwanger van resus + kind. > voor 1 e kind geen probleem. Placenta kan scheuren waardoor vrouw resus + bloed binnenkrijgt en antiresus maakt. Bij 2 e kind kan dit dus mengen met het bloed van het kind > hemolyse 5: evenwicht Evenwicht in het lichaam Pagina 5 van 6

6 Organen in lichaam > zorgen dat extracellulaire lichaamsvloeistoffen worden aangevoerd, afgevoerd en gezuiverd. Ook worden waarden gemeten vb. kern van lichaam heeft voor temperatuur een normwaarde van 37 graden onder 37 graden > lichaam zorgt dat temperatuur stijgt boven 37 graden > lichaam zorgt dat temperatuur daalt Evenwicht in de natuur Biologisch evenwicht geregeld door negatieve terugkoppeling Minder konijnen > minder vossen > meer konijnen > meer vossen > minder konijnen Pagina 6 van 6