naast natuurlijke immuniteit ook techniek van kunstmatige immuniteit
|
|
- Anna Cools
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Thema 7:Het menselijk afweersysteem Micro-organisme of lichaamsvreemde stof dringt ons lichaam binnen homeostase wordt verstoord activatie van afweer- of immuunsysteem specifieke afweermechanismen (adaptieve immuunsysteem) niet-specifieke afweermechanismen (aangeboren immuunsysteem) naast natuurlijke immuniteit ook techniek van kunstmatige immuniteit actief (vaccinatie) passief (serumtherapie) Ook rol van afweermechanismen bij weefseltransplantaties en bloedtransfusies wordt besproken
2 7.1.Betekenis immuunsysteem Besmetting: overdracht van ziektekiemen (virussen, schimmels, bacteriën, eencellige parasieten) van besmette voorwerpen of personen niet-besmette personen rechtstreeks direct contact met besmette personen in lucht ingeademde vochtdruppels via speeksel via seksuele omgang onrechtstreeks eten van besmet voedsel, drinkwater aanraking van besmette voorwerpen via overdracht door insecten Invasie: binnendringen van ziektekiemen in lichaam van besmette persoon pathogenen
3 Infectie: vermenigvuldiging van binnengedrongen ziektekiemen (ca. 6 u) persoon wordt ziek Incubatietijd: tijd tussen besmetting en het uitbreken van de ziekte optreden van koorts menselijk afweersysteem of immuunsysteem wordt geactiveerd vermenigvuldiging van ziekteverwekkers wordt tegengegaan en ziekteverwekkers worden vernietigd ook kankercellen, beschadigde of geïnfecteerde cellen worden opgeruimd werkt ook tegen lichaamsvreemde cellen bij bloedtransfusies of orgaantransplantaties afstoting vreemde weefsel specifieke glycoproteïnen of polysachariden in plasmamembraan van lichaamsvreemde cellen of afgescheiden door pathogenen = antigenen
4 antigenen ziektekiem antigenen Elk individu is biochemisch uniek d.w.z. heeft specifieke glycoproteïnen in het plasmamembraan van de cellen
5 Menselijk afweersysteem wordt gevormd door beenmerg, thymus, milt en lymfeknopen
6 Afweersysteem steunt op samenwerking tussen 2 mechanismen: aangeboren, niet-specifieke afweermechanisme gericht tegen types van ziekteverwekkers adaptieve (verworven), specifieke afweermechanisme gericht tegen 1 type van ziekteverwekker (wordt herkend) witte bloedcellen of leukocyten zijn de agenten van het immuniteitsysteem agranulocyten = lymfocyten en monocyten granulocyten fagocyten Ontwikkelen zich vanuit stamcellen (in beenmerg wervels, platte beenderen, uiteinden pijpbeenderen)
7 7.2.Niet-specifieke (aangeboren) afweer Huid en slijmvliezen (eerste verdedigingslinie) Eerste barrière waarmee ons lichaam zich verdedigt tegen pathogenen Fysische barrière: niet beschadigde huid met dikke hoornlaag ondoordringbaar voor ziektekiemen Chemische barrière: zuren en bacterieremmende stoffen afgescheiden door talg- en zweetklieren in huid lysozymen (bacteriedodende enzymen die celwand van vele bacteriën aantasten) in speeksel, traanvocht en neussecreet zure maagsap en enzymen van maag doden pathogene micro-organismen aanwezig in voedsel urine spoelt de urinewegen vrij van micro-organismen Mechanische barrière: In luchtwegen opvangen van ziektekiemen in secreties van slijmvliezen van neus, keel, Mechanische verwijdering van slijm door beweging van trilhaarcellen
8
9 Competitie met lichaamseigen bacteriën: Melkzuurbacteriën in vagina produceren melkzuur ph lichaamsvreemde bacteriën kunnen zich niet ontwikkelen Nuttige darmflora onderdrukt groei van pathogene bacteriën Als deze eerste barrière doorbroken wordt fagocyten in actie! (tweede verdedigingslinie)
10 7.2.2.Fagocyten (tweede verdedigingslinie) Granulocyten Fig 7.3 FAGOCYTOSE VAN EEN BACTERIE DOOR EEN GRANULOCYT Circuleren in bloed en vormen de primaire verdediging tegen infectueuze organismen, worden aangetrokken door chemische stoffen die pathogenen afscheiden Kunnen tot 20 pathogene bacteriën fagocyteren sterven daarna
11 Monocyten kunnen vanuit bloed naar de infectiehaard (weefsels) verplaatsen en worden meestal aangetrokken door chemische stoffen die de pathogenen afscheiden ontwikkeling tot macrofagen vormen een lokaal verdedigingssysteem in de weefsels en kunnen tot honderden pathogene bacteriën/virussen vernietigen tijdens hun levenscyclus macrofagen in vb. de longblaasjes blijven ter plaatse en vernietigen passerende lichaamsvreemde organismen en stoffen
12 MHC II = eiwit in celmembraan van macrofaag die antigeen van ziektekiem kan binden spelen ook een belangrijke rol bij de specifieke afweer: presenteren het antigeen van de ziektekiem aan de T-en B- lymfocyten produceren interleukinen (soort van cytokinen) die o.m. T- helpercellen activeren waardoor deze de macrofagen opzoeken
13 Ontstekingsreactie Vrijkomen van histamine bloedtoevoer capillairen lekken neutrofiele granulocyten en macrofagen migreren naar ontstekingshaard fagocyteren van bacteriën en celresten weefsel geneest
14 7.2.3.oplosbare moleculen Cytokinen zijn eiwitten die een rol spelen in de immuunrespons (zowel voor het niet-specifieke als het specifieke afweermechanisme); zijn ook betrokken in regelmechanismen van andere biologische processen zoals celgroei en herstel 2 groepen van cytokinen betrokken in menselijk afweersysteem: Interferonen: zijn signaalstoffen die worden afgescheiden door lichaamscellen die met een virus geïnfecteerd zijn waarschuwen de naburige cellen en verhinderen de vermenigvuldiging van het virus waardoor de infectie van andere cellen voorkomen kan worden activeren ook de macrofagen en T- killercellen ook gebruikt als geneesmiddel bij de behandeling van hepatitis B, C en Kaposisarcoom (vorm v.huidkanker als gevolg van aids) Interleukinen: spelen een rol in de communicatie tussen lymfocyten en andere lichaamscellen (boodschapper tussen de witte bloedcellen onderling en tussen de organen en de afweer); worden geproduceerd door geactiveerde macrofagen en (T)-lymfocyten
15 - virus maakt contact via MHC I - viraal erfelijk materiaal dringt binnen - doelwitcel maakt virusdeeltjes aan - doelwitcel sterft en laat interferon vrij - interferon bindt aan omliggende cellen - metabolisme wordt vertraagd - aanmaak van virusdeeltjes vertraagt
16 7.2.4.Complementsysteem of MAC (Membrane Attack Complex) Plasma-eiwitten die door de lever aangemaakt worden en een complex vormen met het plasmamembraan van de indringers zouten dringen doorheen het plasmamembraan de cel binnen cel zwelt en barst zonder celmembraan loopt een cel leeg en verschrompelt ze => indringer wordt vernietigd
17 7.3.Specifieke (adaptieve-verworven) afweer (derde verdedigingslinie) Bij niet uitschakelen infectueuze organismen door de niet- specif. afweer in werking treden v. specifieke afweermechanismen Lymfocyten:wekken specifieke afweerreactie tegen een welbep. virus, bacterie, eencellige, schimmel of lichaamsvreemde cel, aanwezig in het bloed op Vreemde indringers dragen merkers aan hun celopp. of secreteren stoffen die als lichaamsvreemd worden herkend door de lymfocyten = antigenen = macromoleculen vb. eiwitten, RNA, DNA en sommige sachariden lokken immuunrespons uit nl. productie van specifieke antilichamen of antistoffen (immunoglobulinen) binden zich met antigenen => complexvorming antigeen-antistofcomplex wordt onschadelijk gemaakt en meestal door fagocytose verwijderd
18 B-lymfocyten produceren specifieke antistoffen antistoffen binden zich met antigeen tot complex antigeenantistofcomplex wordt door macrofagen vernietigd
19 7.3.1.Essentiële kenmerken van het specifiek afweermechanismen Geheugen Antigenen waartegen het lichaam ooit gereageerd heeft, worden bij een volgend contact beter herkend, waardoor de afweer sneller op gang komt en efficiënter werkt (B- en T- geheugencellen) Specificiteit Specificiteit De secundaire respons na contact met een antigeen is alleen gericht tegen datzelfde antigeen en niet tegen andere vb. het doormaken van mazelen beschermt tegen een nieuwe infectie met mazelen, maar niet tegen andere virussen
20
21 Stamcel in beenmerg Fagocyt Rode bloedcellen Erytrocyten T-cel Thymus B-cel Fagocyt Beenmerg Fagocyt Fagocyt Bloedplaatjes Thromboocyten Lymfocyten Boek paragraaf: Fagocyten (granulocyten en monocyten) Witte bloedcellen Staat ook in je boek blz 8!!
22 7.3.2.Lymfatische weefsels en organen bij de mens Uitleg zie HB p. 7
23 stamcellen, gevormd in beenmerg Types lymfocyten via bloed in thymus rijping tot T-lymfocyten cellulaire immuniteit anderen rijpen in beenmerg en lymfatische organen tot B-lymfocyten (afgeleid van bursa van Fabricius bij vogels: klier aan einddarm) humorale immuniteit T- en B-lymfocyten zwermen na rijping uit naar lymfatische organen en weefsels (opslag in lymfeknopen en milt)
24 7.3.4.Verloop van de immuunreactie Antigeenpresentatie In de lymfatische organen komen de lymfocyten in contact met de antigenen die in het bloed aanwezig zijn macrofagen als eerste actief vallen indringers en geïnfecteerde cellen aan fagocyteren ze presenteren het hele antigeen of een deel ervan op hun plasmamembraan antigeenpresenterende cellen komen via bloed en lymfe in andere lymfatische organen terecht macrofagen presenteren antigeen aan T- en B-lymfocyten = eerste stap in de immuunreactie de interleukinen spelen een rol in de communicatie
25 Presentatie antigeen door macrofaag aan T- en/of B-lymfocyt
26 Reactie met T-lymfocyten: cellulaire immuniteit Als reactie op de antigeenpresentatie aan T-lymfocyten ontstaan van 4 types T-lymfocyten (worden geactiveerd) 1) T C -cellen (cytotoxische cellen) of T- dodercellen (Tkillercellen: kunnen zowel lichaamscellen,die geïnfecteerd zijn door virussen als tumorcellen herkennen en doden bij direct contact secreteren stoffen die het membraan van die cellen perforeren die immuunreacties worden geactiveerd door interleukinen, gevormd door actieve T-helpercellen
27 2) T-helpercellen: vormen interleukinen (immunohormonen) die vele immuunreacties op plaatsen activeren vb. differentiatie van B-lymfocyten tot plasmacellen activatie van T-dodercellen 3) T-geheugencellen: worden gevormd bij een eerste contact met antigenen en zorgen bij een volgend contact met hetzelfde antigeen voor een snelle immuunreactie 4) T-suppressorcellen: onderdrukken de activering van de T-helpercellen en daarvoor alle reacties van zowel de humorale als cellulaire immuniteit Specifieke afweer door afbraak van cellen = cellulaire immuniteit
28 Verband tussen macrofaag, T-helpercel, Tc-cel en B-lymfocyt macrofaag MHC II = eiwit in celmembraan van macrofaag die antigeen van ziektekiem kan binden => macrofaag presenteert antigeen van ziektekiem T-helpercel koppelt aan antigeen en wordt geactiveerd T H -cel produceert cytokinen (interleukinen) activeren de T c -cellen en de B-lymfocyten
29 Verband tussen macrofaag, T-helpercel, Tc-cel en B-lymfocyt Macrofaag neemt microbe op door fagocytose Antigeenpresentatie door macrofaag en productie van interleukinen(-1) Activatie van T-helpercellen die interleukinen(-2) secreteren Activatie van B-lymfocyten tot plasmacellen productie van specifieke antistoffen Activatie van T c -cellen
30 Rol van T H -cellen in immuniteitsproces T H -cellen produceren cytokinen (interleukine 2) stimuleren productie van T C -cellen stimuleren productie van B-lymfocyten CELLULAIRE IMMUNITEIT HUMORALE IMMUNITEIT
31 Reactie met B-lymfocyten: humorale immuniteit Als B-lymfocyten (rechtstreeks of onrechtstreeks via antigeenpresenterende cellen) in contact komen met antigeen o.i.v. interleukinen van T-helpercellen differentiatie tot plasmacellen en B-geheugencellen vormen antilichamen, antistoffen nl. immunoglobulinen (Ig) = Y-vormige eiwitmolec., aanwezig in alle lichaamsvochten vb. bloed, speeksel, lymfe en weefselvloeistof werken specifiek => voor elk van de miljoenen antigenen die het lichaam kunnen binnendringen worden er specifieke immunoglobulinen gevormd staart is identiek bij alle Ig, het gevorkte uiteinde is antigeenspecifiek Ig hecht zich met specifiek uiteinde op het antigeen volgens sleutel-slotmodel antigeen- antilichaamcomplex
32 bepaalde macrofagen bezitten op hun opp. receptoren voor de staart van het Y-vormig Ig vasthechting van antigeen antilichaamcomplex aan macrofaag fagocytose van antigeen antilichaamcomplex door macrofaag B-geheugencellen: kunnen zich bij een volgend contact met hetzelfde antigeen heel snel vermenigvuldigen en zorgen voor een heel snelle immuunreactie De specifieke afweer door de werking van antilichamen in bloed en weefselvocht = humorale immuniteit (humor = lichaamsvloeistof)
33 Structuur van een immuunglobuline (antistof) zwavelbrug Een antistof bestaat uit twee identieke zware en twee identieke lichte aminozuurketens die samengehouden worden door covalente (zwavelbruggen) en niet-covalente bindingen. Bij elk van deze ketens is er een onveranderlijk (constant) deel, en een veranderlijk (variabel) deel. Het variabel deel is specifiek voor ieder type antistof en is de bindingsplaats voor het antigeen.
34 antigeen interleukinen van T H -cel
35 Gastheercel die het virus vermenigvuldigt
36
37 7.6.Bloedtransfusies Betekenis Als men bloed van mensen mengt, zullen de RB soms samenklonteren of agglutineren, soms niet In 1900 ontdekte de Oostenrijkse arts Landsteiner dat het bloed van mensen op basis van de aanwezigheid van bep. glycoproteïnen in het plasmamembraan van RB of erythrocyten kan ingedeeld worden in 4 groepen: A, B, AB en O
38
39 7.6.2.Bloedgroepen Zie HB p. 11 Wanneer men RB met glycoproteïnen A of B in het plasmamembraan toedient aan bloed dat ze niet bevat, worden deze herkend als vreemde stoffen of antigenen en treedt er samenklontering of agglutinatie op van deze RB. Daarom noemt men de gycoproteïnen A en B ook agglutinogenen. De anti-a en anti-b antistoffen die de agglutinatie veroorzaken noemen we agglutininen.
40 De kennis van bloedgroepen is vooral van belang bij bloedtransfusies De agglutinogenen van donor moeten kunnen samengaan met de agglutininen van de acceptor zoniet treedt er agglutinatie op in de bloedvaten van de acceptor
41
42
43 Men moet enkel rekening houden met agglutinogenen van donorbloed en antistoffen van acceptor Bij acceptor AB komt nooit een klontering voor, om het even van welke donor hij bloed ontvangt => AB = universele acceptor Een donor O kan aan iedereen bloed geven => O = universele donor Toch zorgen wetenschappers er in de praktijk voor dat donor en Toch zorgen wetenschappers er in de praktijk voor dat donor en acceptor tot dezelfde groep behoren, zeker als het om transfusies gaat van grote hoeveelheden bloed (er zijn nog bijkomende bloedfactoren waarmee men rekening dient te houden)
44 Vb 1.donor met bloedgroep A geeft bloed aan een acceptor met bloedgroep O heeft agglutinogeen A in membraan RB heeft anti-a en anti-b agglutininen in bloedplasma Anti-A agglutininen van acceptor vestigen zich op agglutinogeen A van toegediende RB optreden van agglutinatie gevolgd door hemolyse (afbraak) vrijkomen van bilirubine in bloed zware geelzucht (lever en nieren niet in staat alle bilirubine uit het bloed te verwijderen) zenuwcentra worden beschadigd mogelijke dood ( shock, nierblokkage, )
45 Vb 2.donor met bloedgroep O geeft bloed aan een acceptor met bloedgroep A heeft geen agglutinogeen A of B in membraan RB heeft anti-b agglutininen Geen agglutinatie!! In plasma van donor O zitten wel anti-a stoffen die eventueel RB van acceptor zouden doen agglutineren maar het plasma van donorbloed wordt zo verdund door het plasma van acceptorbloed dat de antistoffen van de donor geen invloed uitoefenen op RB van acceptor
46
47 7.6.3.Resusfactor Tot in 1939 kende men op 1000 bloedtransfusies toch nog gemiddeld 3 mislukkingen ook al waren ze in orde volgens de regels van het ABO-systeem In 1940 vond Landsteiner een bijkomend agglutinogeen D in membraan RB van de resusaap (Macaca rhesus) en nadien ook bij RB van bep. mensen Men spreekt van de resusfactor Rh. Ongeveer 85% van de mensen is Rh +, de overige 15% is Rh -. Dient men resusdragende RB toe aan bloedplasma dat antiresus (anti-rh) bevat => treedt hemolyse op => ontstaan van dodelijke geelzucht In tegenstelling tot het ABO-systeem vormt een Rh - -persoon niet spontaan anti-rh-stoffen maar pas wanneer hij in contact komt met Rh + -bloedlichaampjes vb. na een 1 ste foutieve transfusie met Rh + -bloed. Bij een volgende transfusie met Rh + - bloed zullen de inmiddels gevormde anti-rh stoffen agglutinatie opwekken.
48 Rhesus + antigeen op celwand Rhesus geen antigeen op celwand Antistof tegen Rhesus + Als antigeen bij antistof komt volgt een reactie: De rode bloedcel wordt lekgeprikt door een complement factor : hemolyse
49 Stel dat een Rh - -moeder in verwachting is van een Rh + -kind: tijdens de zwangerschap is het bloed van de moeder volledig gescheiden van het bloed van de foetus. In de placenta kunnen er echter lekken (scheurtjes) ontstaan, waardoor foetaal bloed in de bloedbaan van de moeder terechtkomt en omgekeerd. Dit komt zelden voor tijdens de zwangerschap (inwendige bloeding), maar altijd tijdens de bevalling (loskomen van placenta van baarmoederwand) moeder zet de vorming van antiresusstoffen in. De vorming is meestal pas een tijd na de bevalling voltooid => het eerste kind ondervindt meestal geen hinder. bij een volgende zwangerschap van een Rh + -kind kunnen de anti-rh stoffen van de moeder in het bloed van het kind terechtkomen (via lekken of scheurtjes in de placenta) => optreden van agglutinatie hemolyse bilirubinegehalte zware geelzucht aantasting zenuwstelsel kan dodelijke afloop hebben voor het ongeboren kind Redmiddel: wisseltransfusie: volledige vervanging van Rh + -bloed van kind door Rh - -bloed (gevaarlijke ingreep door buikwand)
50 Rhesus factor
51
52
53 Rhesus factor
54 Rhesus factor
55 Rhesus factor Volgende zwangerschap
56 Preventief kan men de moeder, vlak na elke bevalling van een Rh + -kind antiresusserum toedienen. De anti-rh stoffen zorgen voor een snelle afbraak van de doorgesijpelde RB en verhinderen dat de moeder zelf anti-resusstoffen aanmaakt. De toegediende antiresus wordt na verloop van tijd afgebroken.
57 Practicum bloedgroepbepaling edgrbepaling.html
Afweer: 3 Barrières / Wat / Waar
Afweer: 3 Barrières / Wat / Waar ASPECIFIEKE AFWEER Primaire / Externe bescherming (fysieke barrière) (AANGEBOREN) Secundaire / Interne bescherming (cellulaire / biochemische barrière) SPECIFIEKE AFWEER
Nadere informatieZiekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen:
IMMUNITEIT 1 Immuniteit Het lichaam van mens en dier wordt constant belaagd door organismen die het lichaam ziek kunnen maken. Veel van deze ziekteverwekkers zijn erg klein, zoals virussen en bacteriën.
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Ons immuunsysteem beschermt ons tegen allerlei ziekteverwekkers, zoals bacteriën, parasieten en virussen, die ons lichaam binnen dringen.
Nadere informatie1 De huid en bescherming Waar beschermt onze huid ons eigenlijk allemaal tegen?
Samenvatting door Y. 1076 woorden 27 januari 2015 8,9 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1 De huid en bescherming Waar beschermt onze huid ons eigenlijk allemaal tegen? Onze huid
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 7, Bescherming
Samenvatting Biologie Thema 7, Bescherming Samenvatting door een scholier 1387 woorden 20 januari 2006 7,4 143 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Hoofdstuk 7 Bescherming Basisstof 1:
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 7 Bescherming
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 7 Bescherming Samenvatting door een scholier 1136 woorden 21 juni 2011 8 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou BASISSTOF 1 DE HUID EN HET ONDERHUIDSE
Nadere informatieSamenvatting Biologie H7 Bescherming
Samenvatting Biologie H7 Bescherming Samenvatting door N. 1845 woorden 6 november 2010 7,7 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie H7 Bescherming Paragraaf 1 De opperhuid: heeft
Nadere informatieImmunologie. Afweer. Wij leven als levende organismen in evenwicht met onze omgeving
Immunologie Afweer 1 Wij leven als levende organismen in evenwicht met onze omgeving Verstoring van het evenwicht tussen organisme en omgeving kan ertoe leiden dat ons lichaam door indringers uit de omgeving
Nadere informatieAntwoorden Biologie Deel 1: Hoofdstuk 9, Afweer
Antwoorden Biologie Deel 1: Hoofdstuk 9, Afweer Antwoorden door een scholier 1813 woorden 17 augustus 2010 5,8 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk 9 9.1 (Deze paragraaf gaat over huid
Nadere informatieBloed, Afweer en Infectieziekten
Bloed, Afweer en Infectieziekten Functies Vervoer van stoffen O 2 van longen naar cellen CO 2 van cellen naar longen Voedingstoffen van de dunne darm naar cellen Ureum van de lever naar de nieren Hormonen
Nadere informatieDiagnostische toets Van HIV tot AIDS?
Diagnostische toets Van HIV tot AIDS? Moleculen 1. Basenparing In het DNA vindt basenparing plaats. Welke verbinding brengt een basenpaar tot stand? A. Peptidebinding B. Covalente binding C. Zwavelbrug
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 9 afweer
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9 afweer Samenvatting door een scholier 1970 woorden 31 mei 2011 7,4 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar HOOFDSTUK 9 Afweer Je afweersysteem maakt onderscheid
Nadere informatiebiologie voor jouw ; klas 5 havo ; hoofdstuk 7 bescherming en evenwicht Hoofdstuk 7 paragraaf 1 de huid beschermd tegen invloeden van buitenaf en
biologie voor jouw ; klas 5 havo ; hoofdstuk 7 bescherming en evenwicht Hoofdstuk 7 paragraaf 1 de huid beschermd tegen invloeden van buitenaf en gaat waterverlies door verdamping tegen. 1. de opperhuid:
Nadere informatieBescherming Evenwicht
Examen Voorbereiding Bescherming Evenwicht Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 7 Bescherming en Evenwicht Begrippenlijst: Begrip Melanocyt Temperatuurregulatie Pathogenen Infectie Lichaamsvreemd
Nadere informatie[IMMUNOLOGIE PORTFOLIO]
2014 Immunologie.webwetenschap.nl Jacko van de wetering [IMMUNOLOGIE PORTFOLIO] De opdrachten van immunologie bij elkaar gezet in het opdracht. Inhoud Plan van aanpak... 5 Plan van aanpak... 5 Doelgroep
Nadere informatieSamenvatting Biologie H9 + 6.5
Samenvatting Biologie H9 + 6.5 9.1 Ziekteverwekkers Kenmerken van groepen organismen waartoe ziekteverwekkers kunnen behoren: Bacteriën: produceren giftige stoffen ziek, meestal wordt er antibiotica tegen
Nadere informatieChapter 6. Nederlandse samenvatting
Chapter 6 Nederlandse samenvatting Chapter 6 122 Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Het immuunsysteem (of afweersysteem) beschermt het lichaam tegen lichaamsvreemde en ziekmakende organismen zoals
Nadere informatie6,7. Samenvatting door een scholier 2957 woorden 16 maart keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 2957 woorden 16 maart 2005 6,7 143 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie overal Paragraaf 13.1 Afweersystemen Als ziekteverwekkers het lichaam binnen willen komen
Nadere informatieSamenvatting door een scholier 2064 woorden 18 maart keer beoordeeld. Biologie Hoofdstuk 9 9.1
Samenvatting door een scholier 2064 woorden 18 maart 2004 7 20 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Hoofdstuk 9 9.1 Op 1 cm2 miljoenen micro-organismen. Escherichia coli: darmbacterie die
Nadere informatieOEFENEN EXAMENVRAGEN AFWEER VWO 2002-2006
OEFENEN EXAMENVRAGEN AFWEER VWO 2002-2006 Examen 2002-II Monoklonale antistoffen tekst 1: 1 De monoklonale antistoftechniek, waarvoor in 1984 de Nobelprijs is toegekend aan 2 Kohler en Milstein, maakte
Nadere informatieBloed en Afweer. Naslagwerk
Bloed en Afweer inhoudsopgave 1 Bloed... 3 1.1 inleiding............................... 3 1.2 bestanddelen van bloed.................. 3 1.3 bloedgroepen... 5 2 Bloeddonatie en transfusie.... 8 2.1 inleiding...............................
Nadere informatieHand-out COO Immunologie
Hand-out COO Immunologie 26 oktober 2017 Zelfstudie bij hoofdstuk 47 en paragraaf 43.4 van 'Biology', Campbell (11e editie) Inhoud: dr. Adri Thomas en dr. Jan Bogerd Realisatie: CPIO (cpio@uu.nl) Deze
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 4 t/m 7
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 4 t/m 7 Samenvatting door een scholier 1173 woorden 6 november 2006 8,1 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar H4 Voeding Mensen en dieren zijn heterotroof: ze voeden
Nadere informatie4. Bereiden 49 - Rekenen 50 - Bereiden 52. 8. Persoonlijke groei 81 - Feedback 82
Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Virussen en bacteriën 10 - Het afweersysteem 14 - Ziektebeelden 19 2. Verhelderen van de zorgvraag 25 - Recepten 26 - Zelfzorgvragen 33 3. Geneesmiddelen 39 - Medicijnen tegen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
De cellen van het menselijke immuunsysteem kunnen grotendeels worden verdeeld in een aangeboren (innate) en een verworven (adaptieve) tak. De cellen van het aangeboren immuunsysteem vormen een eerste lijn
Nadere informatieSamenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.
Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Respiratoir syncytieel virus Het respiratoir syncytieel virus (RSV) is een veroorzaker van luchtweginfectiesvan de mens. Het komt bij de mens met name in het winterseizoen voor.
Nadere informatieHet vaccin waarmee de meisjes worden geïnjecteerd, beschermt onder andere tegen HPV18.
Examentrainer Vragen HPV-vaccinatie Baarmoederhalskanker is een vorm van kanker die relatief vaak voorkomt bij vrouwen. De ziekte kan zijn veroorzaakt door een infectie met het humaan papillomavirus (HPV).
Nadere informatieVragen bij de oefen- en zelftoetsmodule bij het eerstejaarsvak Biologie van dieren, februari 2013
Immunologie Vragen bij de oefen- en zelftoetsmodule bij het eerstejaarsvak Biologie van dieren, februari 2013 Deze module behandelt een deel van hoofdstuk 42: Circulation and Gas Exchange en 43: 'The Immune
Nadere informatieInleiding. Chapter 11. Achtergrond en doel van het onderzoek
Chapter 11 Inleiding Achtergrond en doel van het onderzoek Kanker is na hart en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Per jaar wordt in Nederland bij ongeveer 70.000 mensen kanker vastgesteld
Nadere informatieBIOLOGIE Pag 1. Examenreader Afweer
BIOLOGIE Pag 1 Inhoud 1 Studiewijzer...2 2 Eindtermen afweer...3 3 Begrippenlijst afweer...4 4 Theorie afweer...6 5 Oefentoets afweer...13 6 Antwoorden oefentoets afweer...17 Stedelijk Gymnasium JvO Schooljaar
Nadere informatieInhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Virussen en bacteriën 10 - Het afweersysteem 14 - Ziektebeelden 19
Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Virussen en bacteriën 10 - Het afweersysteem 14 - Ziektebeelden 19 2. De intake 25 - Ernst van de klachten 26 - Het intakegesprek 27 3. Geneesmiddelen 33 - Medicijnen tegen kinderziektes
Nadere informatieInhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17
Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 2. Zorgvraag verhelderen 23 - Recepten 24 - Zelfzorgvragen 30 3. Geneesmiddelen 37 - Medicijnen tegen griep en verkoudheid 38 - De
Nadere informatieVWO HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM - AAHA
Thema: Transport VWO HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM - AAHA Docent: A. Sewsahai Doelstellingen De student moet 5V: blz. 215 t/m
Nadere informatie6 VWO. biologie voor jou BIOLOGIE VOOR DE BOVENBOUW
6 VWO biologie voor jou uitwerkingenboek BIOLOGIE VOOR DE BOVENBOUW vwo auteurs ARTEUNIS BOS MARIANNE GOMMERS ARTHUR JANSEN ONNO KALVERDA THEO DE ROUW GERARD SMITS BEN WAAS RENÉ WESTRA VIJFDE EDITIE MALMBERG
Nadere informatieInhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17
Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 2. De intake 23 - Ernst van de klachten 24 - Het intakegesprek 26 3. Geneesmiddelen 31 - Medicijnen tegen griep en verkoudheid 32
Nadere informatieVoorwoord. Hallo aankomende student!
Voorwoord Hallo aankomende student! Het studentenleven is zwaar; heel zwaar. Daarom is SlimStuderen.nl er voor je om je door deze zware tijd heen te helpen! Is dat vak toch net iets moeilijker dan je dacht?
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
112 NEDERLANDSE SAMENVATTING Immuunsysteem Het immuunsysteem bestaat uit een samenwerkingsverband tussen verschillende cellen in het lichaam die samenwerken om schadelijke cellen en organismen (kankercellen,
Nadere informatieAfweer en Samenwerking over samenwerkende afweercellen en problemen met het afweersysteem
HAVO Afweer en Samenwerking over samenwerkende afweercellen en problemen met het afweersysteem Arjan is sinds een paar weken terug van vakantie. Hij is met twee vrienden een week naar Egypte geweest met
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting
Chapter 9 Nederlandse samenvatting 150 Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING De natuurlijke afweer van het lichaam wordt verzorgd door het immuunsysteem. Zonder immuunsysteem zouden pathogenen zoals virussen
Nadere informatieIMMUUN WORDEN EN BLIJVEN
IMMUUN WORDEN EN BLIJVEN Gezond zijn vinden we belangrijk. Je merkt het misschien niet, maar we komen veel ziekteverwekkers tegen in ons dagelijks leven. Het lichaam heeft allerlei manieren om die ziekteverwekkers
Nadere informatieProf. dr. F.G.M. Kroese en dr. ir. G.T. Rijkers. 2.2 Barrières en het aangeboren immuunsysteem 10. 2.4 Het verworven immuunsysteem 13
9 Immunologie Prof. dr. F.G.M. Kroese en dr. ir. G.T. Rijkers.1 Inleiding 10. Barrières en het aangeboren immuunsysteem 10.3 Ontstekingsreactie 1.4 Het verworven immuunsysteem 13.5 De respons van B-lymfocyten:
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld
Nadere informatieAnatomie / fysiologie. Circulatie. Verdeling lichaamsvloeistoffen. Cxx53 3 en 4 Bloed Afweer/immuniteit
Anatomie / fysiologie Cxx53 3 en 4 Bloed Afweer/immuniteit FHV2009 / Cxx53 3+4 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 1 Circulatie Verdeling lichaamsvloeistoffen Bloed algemeen Bloedplasma Rode bloedcellen
Nadere informatieAfweer. 3.1 Afweer. BSL ID 1606_9789031346837 ALG_A4_1KMM Anatomie en fysiologie niveau 4 Pre Press Zeist 04/09/2007 Pg. 126
Afweer 3 Ons lichaam staat bloot aan allerlei schadelijke invloeden. De huid komt in contact met gevaarlijke stoffen en wordt bezet (gekoloniseerd) door bacteriën zoals bepaalde stafylokokkenstammen. Ook
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Methodes van antilichaam therapie voor kanker
Nederlandse samenvatting Methodes van antilichaam therapie voor kanker Methodes van antilichaam therapie voor kanker 151 INTRODUCTIE TOT HET IMMUUNSYSTEEM Dagelijks wordt de mens blootgesteld aan een uitgebreid
Nadere informatieZwanger? Luister naar het goede nieuws! Informatie over rhesusziekte en de rhesusprik. Bloed is leven
Zwanger? Luister naar het goede nieuws! Informatie over rhesusziekte en de rhesusprik Bloed is leven Zwanger? Luister naar het goede nieuws! Rhesus D 3 De rhesus D-factor en zwangerschap 4 Mogelijke gevolgen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het menselijke lichaam kan zich op vele manieren goed beschermen tegen binnendringende ziekteverwekkers. Hierbij speelt het immuunsysteem een zeer belangrijke rol. Het immuunsysteem
Nadere informatieBloedtransfusies vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 14 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62488 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 11 Gezondheid
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 11 Gezondheid Samenvatting door Jacomijn 2032 woorden 16 december 2017 5,9 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Samenvatting Biologie H11 11.1 Gezondheidsproblemen
Nadere informatieAppendices. Nederlandse samenvatting 148. Dit proefschrift op één pagina 152. Dankwoord 153. About the author 155. List of publications 156
Appendices Nederlandse samenvatting 148 Dit proefschrift op één pagina 152 Dankwoord 153 About the author 155 List of publications 156 148 Nederlandse samenvatting Dendritische cellen en macrofagen in
Nadere informatieBloedmorfologie. Klassieke bloedmorfologie. Erythrocyten of rode bloedcellen (RBC)
Klassieke bloedmorfologie Erythrocyten of rode bloedcellen (RBC) Bloedmorfologie Een rode bloedcel is een biconcave, ronde schijf met een diameter van ongeveer 7µm en een maximale dikte van 2,5µm. Het
Nadere informatieInfobrochure. Bloedtransfusie
Infobrochure Bloedtransfusie Geachte heer/mevrouw, Tijdens uw opname in het ziekenhuis kan uw arts het noodzakelijk vinden dat u een bloedtransfusie ondergaat. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een
Nadere informatieLeereenheid. Specifieke en Aspecifieke immuniteit
Leereenheid Specifieke en Aspecifieke immuniteit INHOUDSOPGAVE 1. INTRODUCTIE 3 2. LEERDOELEN 3 3. STUDIEAANWIJZINGEN 4 4. LEERKERN 4 4.1 AFWEER 5 4.2 IMMUUNSYSTEEM 7 5. ZELFTOETS 13 6. DE VOOR DEZE LEEREENHEID
Nadere informatieWerkstuk Biologie Bloed
Werkstuk Biologie Bloed Werkstuk door een scholier 1195 woorden 14 juni 2004 6,2 321 keer beoordeeld Vak Biologie De inleiding Waarom doen wij ons werkstuk over bloed? Wij doen ons werkstuk over bloed,
Nadere informatieImmunitei t. Acupunctuur kan helpen. Algemeen
Immunitei t Acupunctuur kan helpen Algemeen Het immuunsysteem van de mens is een complex verdedigingssysteem dat ons behoedt tegen ziekte, verwekt door aanvallen van bacteriën, virussen, schimmels, parasieten,
Nadere informatieInfobrochure. Bloedtransfusie. mensen zorgen voor mensen
Infobrochure Bloedtransfusie mensen zorgen voor mensen 2 Waaruit bestaat bloed? Bloed bestaat voor ongeveer 55% uit een gele vloeistof: plasma. De andere 45% zijn verschillende soorten bloedcellen: Rode
Nadere informatie6,9. Praktische-opdracht door een scholier 1495 woorden 3 april keer beoordeeld
Praktische-opdracht door een scholier 1495 woorden 3 april 2007 6,9 19 keer beoordeeld Vak ANW Inhoud 1. Wat is AIDS? 2. Wat is HIV? 3. Hoe werkt het ziekteverloop van AIDS? 4. Wat doet het immuunsysteem
Nadere informatieHet immuunsysteem. Prof.dr.ir. Huub F.J. Savelkoul. Celbiologie en Immunologie, Wageningen Universiteit (huub.savelkoul@wur.nl)
Het immuunsysteem Prof.dr.ir. Huub F.J. Savelkoul Celbiologie en Immunologie, Wageningen Universiteit (huub.savelkoul@wur.nl) Het immuunsysteem beschermt tegen lichaamsvreemde stoffen (antigenen die antistofvorming
Nadere informatieDe eerste stap van deze cellen is heel simpel: ze nemen de ziekteverwekker
1. In de aanval! Wat gebeurt er bij een immuunreactie? Aangeboren vs verworven Zodra er een ziekteverwekker je lichaam binnendringt, is het de taak van je immuunsysteem om zo snel mogelijk de verwekker
Nadere informatieBloedtransfusie. Informatiebrochure
Bloedtransfusie Informatiebrochure Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 3 1 WAAROM EEN BLOEDTRANSFUSIE?... 4 2 WAARUIT BESTAAT BLOED?... 4 3 HOE VINDEN WE PASSEND BLOED?... 5 4 HOE GEBEURT EEN BLOEDTRANSFUSIE?...
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29019 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ariotti, Silvia Title: Function and behavior of CD8+ T cells in the skin Issue
Nadere informatieEindexamen biologie vmbo gl/tl 2003 - I
BLOED GEVEN INFORMATIE 1 BLOEDDONOR WORDEN Barry is 25 jaar. Hij heeft zich opgegeven om bloed af te staan als bloeddonor. Hij is tot deze beslissing gekomen, omdat zijn vriend Kees hemofilie heeft, een
Nadere informatieNaslagwerk VMBO. bloed en afweer
bloed en afweer Naslagwerk VMBO Bloed en afweer bloed en afweer Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Bloed 1.1 Inleiding 2 1.2 Bestanddelen van bloed 2 1.3 Bloedgroepen 4 Hoofdstuk 2 Bloeddonatie en transfusie 2.1
Nadere informatieDe behandeling van leukemie
Interne geneeskunde Patiënteninformatie De behandeling van leukemie Inleiding U ontvangt deze informatie, omdat bij u leukemie is geconstateerd. Leukemie is een woekering die we ook wel bloedkanker noemen.
Nadere informatieHOEK 1: RODE BLOEDLICHAAMPJES
HOEK 1: RODE BLOEDLICHAAMPJES 1 LEZEN Iemand van jullie groepje leest titeltje A rode bloedlichaampjes op de leesfiche voor. 2 OPDRACHT MAKEN Maak opdracht 1 in de werkbundel 3 LEZEN Iemand anders van
Nadere informatieDE IMMUNITEIT. Wat verstaat men onder immuniteit?
DE IMMUNITEIT Aanleg voor MS berust grotendeels op een verkeerde genetische programmatie van sommige immuunmechanismen. Om te trachten de evolutie van de ziekte af te remmen, maken wij dus gebruik van
Nadere informatieDC-SIGN + cellen een rol spelen in de opruiming van dode thymocyten uit de cortex van de humane thymus (Hoofdstuk 2). De co-expressie van het
: Hematopoietische antigeen presenterende cellen in de cortex van de humane thymus: Aanwijzingen voor een rol in selectie en verwijdering van apoptotische thymocyten. Het immune systeem van (gewervelde)
Nadere informatieNederlandse samenvatting Hexachloorbenzeen
Hexachloorbenzeen Hexachloorbenzeen (HCB; C 6 Cl 6 ) is een organochloorverbinding (Figuur 1) die in het verleden werd gebruikt als bestrijdingsmiddel tegen schimmels. Mede door de schadelijke effecten
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Hematopoiesis Een volwassen mens heeft ongeveer vijf liter bloed waarin zich miljarden cellen bevinden. Deze cellen zijn onder te verdelen op basis van
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 3 en 5
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 en 5 Samenvatting door een scholier 1896 woorden 25 mei 2003 4,9 12 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie overal Hoofdstuk 3, Wie het kleine niet leert. Paragraaf
Nadere informatieHet HLA-systeem De relatie tussen HLA en bloedtransfusie
Het HLA-systeem De relatie tussen HLA en bloedtransfusie HLA, Ig-allotypen en erytrocytenbloedgroepen De werking van ons immuunsysteem is gebaseerd op het vermogen om onderscheid te maken tussen eigen
Nadere informatieVoor voortgangtoets 3.1
H8 Bloedsomloop H8 Bloedsomloop 8.1 t/m 8.4 8.6 t/m 8.10 Colloid osmotische druk, Osmose, diffusie, actief transport Voor voortgangtoets 3.1 Vervoer van stoffen O 2 van longen naar cellen CO 2 van cellen
Nadere informatie6.9. Werkstuk door E woorden 25 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou. Inhoudsopgave
Werkstuk door E. 1687 woorden 25 juni 2006 6.9 23 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Inhoudsopgave Het Bloed De Bloedsomloop De bloedvaten Uitscheiding De Hartslag Weefselvloeistof
Nadere informatieAfweer en Immuniteit
Afweer en Immuniteit Foto: Wim van Egmond over drie linies van afweer en vaccinatie Je lichaam wordt gedurende je leven voortdurend aangevallen door ziekteverwekkers. Meestal merk je daar niets van omdat
Nadere informatieDeze informatiefolder geeft u meer informatie over bloedtransfusies en probeert op een aantal veel gestelde vragen antwoorden te geven.
BLOEDTRANSFUSIE Bloedtransfusie Binnenkort ondergaat u (of uw kind) een behandeling of ingreep, waarbij de kans bestaat dat u bloedproducten toegediend moet krijgen, een zogenaamde bloedtransfusie. Deze
Nadere informatievwo bescherming van het interne milieu 2010
vwo bescherming van het interne milieu 2010 Immunoglobuline-concentraties Bij een pasgeborene zijn de lymfeknopen en de milt nog onderontwikkeld. Na de geboorte komt de ontwikkeling van het afweersysteem
Nadere informatieBegrippenlijst bloed, bloedsomloop en lymfe AB0-systeem Bloedgroepenstelsel, waarbij het menselijk bloed is ingedeeld in vier typen bloed: A, B, AB
Begrippenlijst bloed, bloedsomloop en lymfe AB0-systeem Bloedgroepenstelsel, waarbij het menselijk bloed is ingedeeld in vier typen bloed: A, B, AB en O. ader 1. Bij dieren: bloedvat, die het bloed terugvoert
Nadere informatieBijlagenboekje examen VMBO-GL en TL 2003
Bijlagenboekje examen VMBO-GL en TL 2003 tijdvak 1 maandag 26 mei 13.30-15.30 uur BIOLOGIE CSE GL EN TL BIOLOGIE VBO-MAVO-D 30005-586-543b BLOED GEVEN INFORMATIE 1 BLOEDDONOR WORDEN Barry is 25 jaar. Hij
Nadere informatieI Want To Live Forever
I want to live forever... I Want To Live Forever 2c. Organen en organenstelsels Je bent onderzoeker in het LifeSpan project. Net als alle andere leerlingen in de klas doe je onderzoek naar veroudering.
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28275 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28275 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: O Flynn, Joseph Title: Properdin-dependent activation and control of immune-homeostasis
Nadere informatieVerpleegkundige aspecten bij Hematologische aandoeningen en Stamceltransplantaties
Verpleegkundige aspecten bij Hematologische aandoeningen en Stamceltransplantaties Herma Krimpen en Saskia van Spronsen Even voorstellen.. Korte inhoud van de les Hoe zit het ook al weer met dat bloed
Nadere informatieBloedgroepen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres M. Kemna 15 June 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/51443 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieNederlandse samenvatting
6 78 Nederlandse samenvatting Colon kanker Colon (dikke darm) kanker is één van de meest voorkomende kankers en is de tweede doodsoorzaak door kanker in geïndustrialiseerde landen. Het voorstadium van
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 10.1-10.5 Samenvatting door Dave 2329 woorden 1 februari 2018 7,5 28 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 10.1 Om in leven te blijven zijn er verschillende lichaamsprocessen
Nadere informatieBloedtransfusie. Inleiding. Waarom een bloedtransfusie?
Bloedtransfusie Inleiding U ondergaat binnenkort een behandeling in VieCuri Medisch Centrum. Hierbij bestaat de kans dat u bloed toegediend moet krijgen: dit heet bloedtransfusie. In deze brochure vindt
Nadere informatieDe onderdelen van het bloed.
Bloedtransfusie Universitair Medisch Centrum Groningen Bij de behandeling die u of uw kind binnenkort ondergaat kan de toediening van bloed nodig zijn. In deze folder wordt uitgelegd welke bloedproducten
Nadere informatieNederlandse samenvatting, Dankwoord, Curriculum Vitae, List of publications
, Dankwoord, Curriculum Vitae, List of publications Nederlandse samenvatting Respiratoir syncytieel virus (RSV, beter bekend als het RS-virus) is bij zuigelingen de meest voorkomende oorzaak van ernstige
Nadere informatieBesmetting met HIV Inleiding Wat is HIV Wat is AIDS
Besmetting met HIV Inleiding Door een ongeluk, waarbij u mogelijk in contact bent gekomen met het bloed van iemand met HIV of AIDS, loopt u kans om met HIV besmet te raken. Juist bij een ongeluk gaat alles
Nadere informatieHet immuunsysteem van de pasgeborene: klaar voor actie? Joris van Montfrans, MD, PhD Kinderarts-immunoloog
Het immuunsysteem van de pasgeborene: klaar voor actie? Joris van Montfrans, MD, PhD Kinderarts-immunoloog j.vanmontfrans@umcutrecht.nl Disclosure slide Research sponsors Stichting Vrienden van het WKZ
Nadere informatieNederlandse Samenvatting voor niet-ingewijden Wayel H. Abdulahad
CHAPTER 9 Nederlandse Samenvatting voor niet-ingewijden Wayel H. Abdulahad Chapter 9 De ziekte van Wegener: De ziekte van Wegener is een aandoening waarbij om onbekende redenen ontstekingen van kleine
Nadere informatieBloedtransfusie ALGEMEEN. Toedienen van bloedproducten
ALGEMEEN Bloedtransfusie Toedienen van bloedproducten Bij een bloedtransfusie worden bloed of bloedproducten via een infuus toegediend. Indien het voor uw behandeling noodzakelijk is, schrijft uw behandelend
Nadere informatieEpitheel Huid slijmvliezen. Natuurlijke flora. Cellen Macrofagen, NK cellen granulocyten monocyten
ANTWOORDEN AFWEER ENKELE ANTWOORDEN BIJ DEEL ACTIVEER JE VOORKENNIS 1. B) Fysische barrière Epitheel Huid slijmvliezen Fysiologische barrière ph/maagzuur gal/glycogeen in vagina melkzuur Natuurlijke flora
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19037 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19037 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hende, Muriel van den Title: Human papillomavirus clade A9 specific cellular immunity
Nadere informatieDONOR IN HART EN NIEREN
DONOR IN HART EN NIEREN vmbo MODULE: blz blz donor in hart en nieren Module 2 DONOR IN HART EN NIEREN vmbo MODULE: blz Lessen over orgaandonatie Dit boekje gaat over orgaandonatie Donororganen en donorweefsels
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus
Nederlandse samenvatting Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus Baarmoederhalskanker is de op een na meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Elk jaar krijgen wereldwijd ongeveer 500.000
Nadere informatieafweerstoornissen bij kinderen
afweerstoornissen bij kinderen Dr. G.J.A. Driessen, kinderarts infectioloog-immunoloog ErasmusMC, Sophia Kinderziekenhuis subafdeling infectieziekten-immunologie Afweercentrum ErasmusMC virussen parasieten
Nadere informatieWerkstuk Biologie Thema 5 t/m 7
Werkstuk Biologie Thema 5 t/m 7 Werkstuk door een scholier 2805 woorden 16 mei 2008 5,3 16 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 5 Transport Basisstof 1 De bloedsomloop
Nadere informatieHoofdstuk 1: natuurlijke weerstand
Microbiologie & immunologie 1/16 Hoofdstuk 1: natuurlijke weerstand 1. Niet specifieke factoren a. De huid: kolonisatie resistentie, zweet en talgkliersecreet, lysozyme, droge huid, gekeratiniseerde dode
Nadere informatie