Economische Betekenis Toerisme Zandvoort (2014) & ontwikkeling Eénmeting

Transcriptie

1 Economische Betekenis Toerisme Zandvoort (2014) & ontwikkeling Eénmeting November 2015 Projectnummer Biesbosweg 16C 5145 PZ Waalwijk T E: W:

2 INHOUDSOPGAVE RESUME 1 1. INLEIDING Aanleiding Doel en vraagstelling Aanpak en werkzaamheden Leeswijzer 3 2. AANBOD Inleiding Afbakening onderwerp Aanbod verblijfstoerisme Aanbod dagtoerisme 8 3. OVERNACHTINGEN EN BEZOEKERSAANTALLEN Inleiding Verblijfstoerisme Dagtoerisme ECONOMISCHE BETEKENIS TOERISME ZANDVOORT Inleiding Methodiek Economische betekenis toerisme Zandvoort Economische betekenis per categorie ONTWIKKELING TOERISME ZANDVOORT Inleiding Ontwikkeling in vraag en aanbod Ontwikkeling economische betekenis (totaal) CONCLUSIES 25

3 RESUME Omvang toeristische sector in Zandvoort circa 183 miljoen De verblijfsgasten en dagbezoekers in Zandvoort hebben in 2014 gezamenlijk ongeveer 182,9 miljoen uitgegeven. De werkgelegenheid die met de bestedingen gepaard gaat bedraagt circa FTE, wat overeenkomt met circa banen. Circa 46% van alle bestedingen komt terecht in de horeca (inclusief verblijfsaccommodaties), wat veel werkgelegenheid met zich meebrengt in deze sector. Met circa banen is de toeristische sector goed voor circa 41% van de directe werkgelegenheid in de gemeente Zandvoort. Zandvoort krijgt een goede beoordeling (bron: Zoover, november 2015) Toeristen beoordelen hun verblijf in Zandvoort goed met een gemiddelde van 8,0. De stranden worden beoordeeld met een 8,6 en de sfeer met een 7,8. Dagtoerisme goed voor 63% van totale bestedingen Circa 63% van de bestedingen is toe te schrijven aan het dagtoerisme. Met name uitgaan (waaronder casino s, circa 33 miljoen), attracties en evenementen rondom het circuit in Zandvoort, circa 20,3 miljoen), strandpaviljoens (circa 16,5 miljoen) en strandbezoek ( 16,3 miljoen) hebben een groot aandeel in de bestedingen van de dagtoeristen. De bestedingen in het toerisme concentreren zich rond drie sterke punten van het dagtoerisme in Zandvoort: het strand, het circuit en de horeca. Verblijfstoeristen kiezen nog steeds met name voor bungalows en hotels De bestedingen vanuit het verblijfstoerisme in Zandvoort in 2014 bedroegen bijna 68 miljoen. Circa 80% hiervan is afkomstig van gasten in het bungalowpark en andere vakantiewoningen en de gasten van luxe en middenklasse hotels (beide circa 28 miljoen). Van het totaal aantal toeristische overnachtingen in Zandvoort ( ) is ook een groot aandeel in deze verblijfsaccommodaties gerealiseerd (bijna in het bungalowpark en de appartementen samen en circa in de middenklasse en luxe hotels). Verblijfstoeristen komen voor een derde uit Duitsland, dagtoeristen uit Nederland Circa 47% van de verblijfstoeristen is afkomstig uit het buitenland, waarvan de meeste uit Duitsland. De meeste dagtoeristen komen uit Nederland. Het absolute aantal verblijfstoeristen uit Duitsland is afgenomen, terwijl het aantal verblijfstoeristen uit andere landen iets is toegenomen. 1

4 1. INLEIDING 1.1. Aanleiding De VVV Zandvoort wenst periodiek onderzoek te verrichten naar de economische omvang van het toerisme in Zandvoort, om de effecten van inspanningen die erop gericht zijn het lokale toerisme te verbeteren (zowel publiek als privaat) te meten. De VVV Zandvoort heeft in 2009 daarom aan ZKA gevraagd om een nulmeting uit te voeren naar de economische betekenis van toerisme in Zandvoort in het jaar 2008 Begin 2015 heeft VVV Zandvoort aan ZKA gevraagd om een éénmeting te doen. Deze éénmeting geeft inzicht in de economische omvang van het toerisme in Zandvoort in 2014 en de ontwikkeling van het toerisme in de periode Hiervoor zijn op dezelfde wijze als in 2009/2010 ondernemersenquetes in de toeristische branche uitgevoerd. Deze rapportage geeft de resultaten van de éénmeting weer. Voor meer details zie de onderzoeksverantwoording in de bijlage Doel en vraagstelling Primair doel van dit onderzoek is het geven van inzicht in de economische betekenis uitgedrukt in bestedingen en werkgelegenheid van de toeristische sector in Zandvoort. De volgende onderzoeksvragen zijn daarbij beantwoord: Waaruit bestaat de vraag en het aanbod van toerisme in Zandvoort (op basis van dezelfde definities als in de nulmeting)? Wat is de economische betekenis uitgedrukt in bestedingen en werkgelegenheid van toerisme in de gemeente Zandvoort in 2014? Hoe heeft het toerisme in Zandvoort zich qua economische betekenis, vraag en aanbod ontwikkeld in de periode ? 1.3. Aanpak en werkzaamheden De gegevensverzameling voor deze studie bestond uit enquêtes onder ondernemers in de toeristische sector in Zandvoort en deskresearch. In bijlage 1 en 2 is een onderzoeksverantwoording van de enquêtes opgenomen. Ten behoeve van deze studie zijn de volgende werkzaamheden verricht: Inventarisatie toeristisch aanbod Zandvoort, conform het bestand van 2008 en het wijzigingsbestand dat is opgesteld door VVV Zandvoort; Opstellen vragenlijsten voor enquêtes; Telefonische en digitale enquêtes onder toeristische ondernemers in Zandvoort; 2

5 Dataverwerking, controle, analyse en interpretatie van de resultaten van de enquêtes; Deskresearch voor de categorieën die niet door middel van enquêtes kunnen worden meegenomen alsmede voor de bepaling van parameters voor de economische effectmeting; Modelmatige doorrekening economische betekenis toerisme in Zandvoort 2014 en vergelijking met de nulmeting; Rapportage en toelichting Leeswijzer Deze rapportage is als volgt opgebouwd: Een overzicht van het toeristisch aanbod in Zandvoort (hoofdstuk 2); Het gebruik van het aanbod in 2014 (hoofdstuk 3); De economische betekenis van toerisme uitgedrukt in bestedingen en werkgelegenheid in Zandvoort in 2008 (hoofdstuk 4); De ontwikkeling van het toerisme in Zandvoort, (hoofdstuk 5); Conclusies (hoofdstuk 6). Voorafgaand aan hoofdstuk 1 zijn de belangrijkste resultaten samengevat. 3

6 2. AANBOD 2.1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt de structuur van het toeristisch aanbod in de gemeente Zandvoort geschetst. Daartoe komt eerst de afbakening aan bod (2.2.). Vervolgens komt het verblijfstoeristisch aanbod aan de orde (2.3.), gevolgd door het dagrecreatieve aanbod (2.4.). Deze inventarisatie is gebaseerd op het gegevensbestand van de nulmeting in 2008, aangevuld met het wijzigingsbestand toerisme Zandvoort zoals opgesteld door de VVV Zandvoort Afbakening onderwerp Het toerisme is afgebakend aan de hand van de onderstaande categorieën (in overleg met de VVV Zandvoort en de gemeente Zandvoort). Binnen het verblijfstoerisme worden de volgende categorieën onderscheiden 1 : 1. Hotels & Pensions standaard (0-2 sterren) 2. Hotels middenklasse en luxe (3-5 sterren) 3. Bed & Breakfast accommodaties 4. Bungalowparken (> 5 eenheden) 5. Huisjes/appartementen (< 5 eenheden) 6. Campings vaste plaatsen (seizoen- en jaarplaatsen) 7. Campings toeristische plaatsen (incl. camperplaatsen op campings) 8. Strandhuisjes 2. Binnen het dagtoerisme worden de volgende categorieën onderscheiden: 1. Attracties/circuit; 2. Musea en bezienswaardigheden: musea, monumenten, cultuurhistorische gebouwen, etc.; 3. Evenementen: evenementen met minimaal een bovenlokale/regionale aantrekkingskracht en evenementen op het circuit; 4. Strandbezoek (inclusief bezoek aan strandpaviljoens van toeristen); 5. Bezoek strandpaviljoens (alleen gericht bezoek, zoals feesten, groepen, bedrijven, etc., om dubbeltelling te voorkomen); 6. Routegebonden buitenrecreatie: wandelen, fietsen); 7. Horecabezoek; 8. Recreatief winkelen/funshoppen; 9. Sportieve recreatie (watersport, golf, paardrijden, etc.); 10. Uitgaan/entertainment: bezoek bioscoop, theater, casino, disco, etc. 1 Voor het verblijfstoerisme worden geen ondergrenzen gehanteerd ten aanzien van de capaciteit. Dit in tegenstelling tot het CBS dat voor hotels/pensions/b&b een ondergrens hanteert van 5 slaapplaatsen. 2 In deze categorie zijn ook bunkerhuisjes meegenomen. 4

7 De bezoekersaantallen uit de dagtoeristische categorieën 4,6, 7 en 8 zijn afkomstig uit het ContinuVrijeTijdsOnderzoek van NBTC-NIPO, waarin alle dagtoeristische activiteiten van Nederlanders (met een minimumduur van 1 uur) vanaf hun huisadres zijn opgenomen Aanbod verblijfstoerisme Het aanbod in verblijfstoerisme is uitgesplitst naar de genoemde categorieën Hotel- en pensionaanbod Binnen de hoofdcategorie hotels wordt onderscheid gemaakt tussen 3 : Hotels/pensions standaard; Hotels middenklasse en luxe. Onder de categorie hotels/pensions standaard worden hotels en pensions met 0 t/m 2 sterren verstaan. Tot de categorie hotels middenklasse en luxe worden hotels vanaf 3 sterren gerekend. Hotels en pensions standaard (0-2 sterren) Het aanbod van hotels en pensions in de categorie standaard bestaat uit 47 accommodaties met in totaal 268 kamers en 570 bedden. Tabel 2.1. Aanbod hotels en pensions standaard Naam Kamers Bedden Hotel Anna Hotel Arosa 8 17 Hotel De Kust Zandvoort Hotel Rosa 4 8 Hotel Keur Hotel Noordzee 4 16 Hotel Zuiderbad Hotel Blankenbil Hotel Grand Café XL 8 18 Pension Barends 4 8 Pension Aquarius Kamerverhuur 4 8 Pension Banning 5 9 Pension Berenburcht 7 15 Pension Brederode 3 6 Pension Corper 6 12 Pension De Watertoren 4 10 Pension Drommel 3 8 Pension Mamaloucha 4 14 Pension Sixtysix 4 8 Pension Maris 2 4 Pension Rozengaard Reden voor deze onderverdeling in deze categorieën is de uiteenlopende bestedingsomvang (gasten in een luxe hotel kennen een aanzienlijk hoger bestedingspatroon dan gasten in een eenvoudig pension). 5

8 Vervolg tabel 2.1 Naam Kamers Bedden Pension t Zeehuis 5 10 Pension t Zwanenest 6 14 Pension Villa Tanah Lot 6 12 Pension Welsink 5 10 Pension Zandvoort aan Zee/Van Leeuwen 6 14 Pension Zee en Duinzicht 6 12 Pension 't Molentje 5 11 Studio Zandvoort 2 4 Eertink v.staveren 2 2 Vriesman Recidance 3 6 Zwinkels 2 4 Pension Zandvoort 2 4 Welkom-in 5 10 Studio Seven For Life 1 2 Studio at Sea 1 2 Pension Sissi 2 4 Petnoi Schultz Hofje van Maas 7 14 De Meeuw 7 16 Beach Cottage Zandvoort 1 3 Studio Zuid Studio Bell 1 2 Appartement Seinpostweg Aqua Rose Life at Sea 1 2 Ouida Mare 3 5 Totaal Hotels en pensions middenklasse en luxe (3-5 sterren) Het aanbod aan middenklasse en luxe hotels bestaat uit 11 accommodaties met in totaal 538 kamers en bedden. Tabel 2.2. Aanbod hotels en pensions middenklasse en luxe Naam Sterren Kamers Bedden Amsterdam Beach Hotel Bell Hotel Hotel Zeespiegel Hotel Doppenberg Hotel Faber Hotel Hoogland Hotel Jade The Sands Hotel NH Zandvoort Hotel Strandhotel Zandvoort (Center Parcs) Best Western Totaal

9 Bed and Breakfast accommodaties Zandvoort beschikt over 16 B & B accommodaties met in totaal 39 kamers en 75 bedden. Tabel 2.3. B & B aanbod Zandvoort Naam Kamers Bedden B&B Zandvoort 6 16 B&B Spaanstra 2 4 B&B Verpoorten 2 4 B&B Leek 3 4 B&B Odyssey 2 4 B&B van Beets 2 2 B&B Carla ten Broeke 3 6 B&B Zeespiegel 2 4 B&B The Gallery Zandvoort 2 4 Casa Blanca 1 3 B&B Boris 2 4 B&B Barends 4 4 R.J.S. Groot 2 4 B&B Aangenaam 2 4 B&B Beachroom 2 4 Alderlieste 2 4 Totaal Bungalowparken In Zandvoort is slechts één bungalowpark aanwezig, Center Parcs Zandvoort aan Zee, met 436 bungalows met in totaal bedden Vakantiewoningen/-appartementen Zandvoort telt in totaal 89 accommodaties van vakantiewoningen en/of -appartementen. Deze omvatten in totaal 207 slaapkamers met in totaal 422 bedden Campings Zandvoort telt 4 campings met 623 plaatsen (288 vaste plaatsen en 335 toeristische plaatsen). Tabel 2.4. Aanbod campings Naam Seizoens-/ jaarplaatsen Toeristische plaatsen Totaal Camping De Branding Camping De Duinrand Vacantie Oord de Pufstraat Camping Sandevoerde Totaal

10 Strandhuisjes Zandvoort telt in totaal circa vier strandverenigingen (Kampeer Vereniging "Strandgenoegen" (K.V.S.), Helios, Kampeervereniging Amsterdam en Voorwaarts) met in totaal ongeveer 673 strandhuisjes. Daarnaast zijn er in Zandvoort 35 bunkerhuisjes Aanbod dagtoerisme Het aanbod van dagtoerisme bestaat uit verschillende categorieën Attracties/circuit Op het circuit van Zandvoort, waar racewedstrijden kunnen worden bezocht, bevinden zich nog Bleekemolens Raceplanet en de BMW Driving Experience Slotemakers. Deze bedrijven bieden slipcursussen, rijvaardigheidstrainingen, racetrainingen, zelf rijden op het circuit, etc. aan. Daarnaast vinden er veel evenementen op het circuit plaats. 8

11 Musea en bezienswaardigheden Zandvoort beschikt over 2 musea: het Zandvoorts Museum en het Juttersmu-Zee-um Evenementen In Zandvoort worden jaarlijks een groot aantal evenementen georganiseerd. Samen met de VVV Zandvoort zijn 36 evenementen geselecteerd door VVV Zandvoort waaronder de voorjaarsmarkt, de KLM Open, de Nieuwjaarsduik, Le Champion en het Sand Sculpture Festival Strandpaviljoens Zandvoort telde 38 strandpaviljoens in De strandpaviljoens worden vrijwel allemaal opgeruimd na het seizoen en zijn dus op enkele paviljoens na niet jaarrond actief Routegebonden buitenrecreatie Zandvoort is omringd door duingebied. Aan de zuidzijde liggen de Amsterdamse Waterleidingduinen en aan de noordzijde het Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Onder andere door deze gebieden kan gewandeld en gefietst worden Horeca Naast de hotels, pensions, B & B accommodaties en strandpaviljoens beschikt Zandvoort over 37 restaurants, 29 fastfoodbedrijven en 65 drankgerelateerde bedrijven (cafés, bars, etc.) Recreatief winkelen Zandvoort beschikt over circa 107 winkels en andere detailhandelverkooppunten Sportieve recreatie Voor sportieve recreatie kan de toerist terecht bij diverse surfscholen en sportcentra. 4 Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering, Nieuwe cijfers verschijnen in het najaar van Bron: Locatus,

12 Ook zijn er twee golfbanen (Open Golf Zandvoort en Kennemer Golf- en Countryclub) waarvan Open Golf Zandvoort greenfees aanbiedt. Tot slot zijn er nog twee maneges in de gemeente Zandvoort. In totaal kent deze branche 14 aanbieders Uitgaan Om uit te gaan beschikt Zandvoort naast een aantal cafés, bars en enkele discotheken over meerdere casino s, waaronder het Holland Casino met diverse tafelspelen en bijna 300 speelautomaten 6. Verder biedt de accommodatie Circus Zandvoort een bioscoop/theater en een amusementshal met behendigheidsspelen en meer dan 200 kansspelautomaten. 6 Bron: Holland Casino,

13 3. OVERNACHTINGEN EN BEZOEKERSAANTALLEN 3.1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt het gebruik in 2014 uitgedrukt in overnachtingen en bezoekersaantallen van het in hoofdstuk 2 weergegeven toeristische aanbod beschreven. Hierbij is eerst aandacht besteed aan het verblijfstoerisme (3.2.). Vervolgens wordt ingegaan op het dagtoerisme (3.3.) Verblijfstoerisme Het gebruik van het verblijfstoeristisch aanbod wordt uitgedrukt in overnachtingen en bezettingsgraden Hotels en pensions In 2014 vonden er in de hotels en pensions in Zandvoort in totaal bijna hotelovernachtingen plaats. De hotels in Zandvoort (0-5 sterren) realiseerden in 2014 een gemiddeld bedbezettingspercentage van circa 48% (bron: CBS, 2015). Dat is iets lager dan het Noord-Hollands gemiddelde voor hotels (54%) maar hoger dan het landelijke gemiddelde (43% 7 ). De bezetting is ook iets hoger dan het gemiddelde voor de provincie Noord-Holland als Amsterdam daarbij wordt uitgesloten (46%). Het aantal overnachtingen kan worden uitgesplitst naar standaard hotels en pensions (0-2 sterren) en hotels middenklasse en luxe (3-5 sterren). In de standaard hotels en pensions vonden circa overnachtingen plaats in 2014, wat overeenkomt met een bedbezettingsgraad van circa 33%. In de hotels middenklasse en luxe (met minimaal 3 sterren) is in 2014 circa keer overnacht. Dit aantal overnachtingen wordt met name gerealiseerd door enkele grotere hotels. De bedbezettingsgraad is circa 56% Bed & Breakfastaccommodaties In de bed & breakfast accommodaties in Zandvoort is in 2014 circa keer overnacht, wat overeenkomt met een bedbezetting van circa 32% per jaar. Dat is behoorlijk wat hoger dan het landelijk gemiddelde (17%-22% per jaar). 7 Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek, Het Noordhollands gemiddelde is relatief hoog door de hoge bezetting in Amsterdam. 11

14 Bungalowpark Zandvoort heeft één bungalowpark, Park Zandvoort (Center Parcs), dat overnachtingen realiseerde in 2014 (een bedbezettingsgraad van 66%) Vakantiewoningen en appartementen Zandvoort kent ook 89 verhuurders van losse appartementen en vakantiewoningen (die niet op een park zijn gevestigd). Het aantal overnachtingen in 2014 in deze sector is , waaruit een bedbezettings-percentage van 59% per jaar resulteert. Dat is veel hoger dan het gemiddelde en wordt grotendeels veroorzaakt door het bungalowpark. De bedbezetting van het bungalowpark is hoger dan 59%, de bedden in de appartementen zijn gemiddeld 33% bezet in het jaar. Deze bezetting van 33% in deze sector is vrijwel conform het landelijk gemiddelde. Ervanuit gaande dat het overgrote deel van de overnachtingen in het zomerseizoen plaatsvindt, kan de bezetting per appartement of vakantiewoning in het seizoen oplopen naar 50% of hoger Campings In Zandvoort werden in 2014 in totaal bijna toeristische overnachtingen op campings doorgebracht (exclusief overnachtingen op vaste plaatsen). Dat is een bezetting van 107 nachten per toeristische plaats per jaar. Dat is lager dan het landelijk gemiddelde (130 overnachtingen per jaar). Het vast kamperen wordt meegenomen door het aantal vaste plaatsen te vermenigvuldigen met de gemiddelde bestedingen per plaats per jaar Strandhuisjes De strandhuisjes worden meegenomen in de bestedingen door het aantal huisjes te vermenigvuldigen met de gemiddelde bestedingen per huisje per jaar (o.a. staangeld). 12

15 Totaal verblijfstoerisme In totaal realiseerde het verblijfstoerisme in Zandvoort in 2014 circa overnachtingen. Bijna tweederde van de overnachtingen (62%) werd gerealiseerd in het bungalowpark, de appartementen en de vakantiewoningen en circa 31% in de hotels en pensions. Tabel 3.1. Aantal overnachtingen naar categorie Categorie Totaal Hotels en pensions Bed & Breakfasts Bungalowpark Vakantiewoningen en appartementen Campings (toeristisch) Totaal Dagtoerisme Attracties/circuit Het circuit in Zandvoort en de twee bedrijven die arrangementen op het circuit aanbieden, hebben in 2014 in totaal circa bezoekers getrokken. Het grootste deel van de bezoekers bracht een bezoek aan het circuit zelf. In tegenstelling tot de rapportage over 2008 zijn de evenementen op het circuit bij de reguliere evenementen in de gemeente Zandvoort geteld Musea/bezienswaardigheden De twee musea trokken samen circa bezoekers Evenementen In de gemeente Zandvoort zijn in 2014 meerdere reguliere evenementen georganiseerd, de 36 evenementen waarvan bezoekcijfers bekend zijn hebben samen ruim bezoekers getrokken 8. Daarnaast trokken de evenementen op het circuit van Zandvoort circa bezoekers. In totaal bedraagt het geregistreerde evenementenbezoek ruim Bron: VVV Zandvoort. 13

16 Strandpaviljoens Het bezoekersaantal van de strandpaviljoens is geraamd op circa Het betreft hier de gerichte bezoekers (o.a. feesten en partijen, groepen, bedrijven, etc.), exclusief de dag- en verblijfstoeristische gasten. De bestedingen in strandpaviljoens in Zandvoort van deze toeristen worden namelijk al tot de categorie strandbezoek gerekend. Zo worden dubbeltellingen voorkomen Strandbezoek Op basis van het CVTO is het aantal strandbezoeken aan Zandvoort berekend op circa 1,5 miljoen bezoeken Routegebonden buitenrecreatie Het aantal activiteiten van routegebonden buitenrecreatie bedroeg circa Onder routegebonden buitenrecreatie wordt wandelen en fietsen door niet-inwoners verstaan (met een minimale duur van 1 uur) Horecabezoek Het horecabezoek (naar bar of café gaan, uit eten gaan in restaurant, door nietinwoners) was in Zandvoort circa Recreatief winkelbezoek Het recreatieve winkelbezoek in Zandvoort omvatte in 2014 circa bezoeken 10. Dit betreft alleen de bezoekers met een specifiek motief om recreatief te winkelen (niet-inwoners die tenminste een uur in Zandvoort komen winkelen) in de binnenstad Bron: ContinuVrijeTijdsOnderzoek, NBTC-NIPO, Voor het aantal bezoekers van 2008 is een grotere correctie aangebracht, zie hoofdstuk ContinuVrijeTijdsOnderzoek, NBTC-NIPO, Dag- en verblijfbezoekers die een ander bezoekmotief hebben dan alleen recreatief winkelen maar ook even wat kopen in de detailhandel, tellen uiteraard ook mee als bezoeker voor de detailhandel. Het totaal aantal (toeristische) bezoekers aan de detailhandel per jaar is dan ook veel hoger dan de genoemde aangezien dit aantal alleen betrekking heeft op de dagbezoekers die winkelen als hoofdmotief hebben. 14

17 Sportieve recreatie Van de aanbieders van sportieve recreatie hebben meer bedrijven geparticipeerd in het onderzoek dan in Deze aanbieders trokken samen circa bezoekers in De bezoekersaantallen van de overige aanbieders op het gebied van sportieve recreatie zijn niet bekend. Derhalve weerspiegelen de weergegeven bezoekersaantallen en bestedingen op gebied van sportieve recreatie het merendeel, maar niet de volledige omvang van deze categorie Uitgaan Het Holland Casino te Zandvoort heeft in 2008 circa bezoekers getrokken 12. De bezoekersaantallen van de andere casino s, amusementscentra, disco s en Circus Zandvoort (een combinatie van theater, bioscoop, casino en games) zijn niet exact bekend. Het aantal bezoekers van de uitgaansgelegenheden die hebben meegewerkt aan het onderzoek bedraagt Totaal dagtoerisme Het totale aantal dagtoeristische bezoeken in 2014 in Zandvoort was circa 4,4 miljoen. Tabel 3.2. Totaal aantal dagtoeristische bezoeken Zandvoort (2014) Segment Aantal bezoeken Attracties (circuit) Musea en bezienswaardigheden Evenementen (incl. attracties circuit) Strandbezoek Strandpaviljoens Routegebonden buitenrecreatie Horecabezoek Recreatief winkelbezoek Sportieve recreatie Uitgaan Totaal Het aantal bezoekers is geraamd. De exacte bezoekcijfers per vestiging maakt Holland Casino al enige jaren niet meer bekend. 15

18 4. ECONOMISCHE BETEKENIS TOERISME ZANDVOORT 4.1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt de economische betekenis van toerisme en recreatie uitgedrukt in bestedingen en werkgelegenheid in 2014 behandeld. Hierbij wordt eerst aandacht besteed aan de methodiek (5.2.) en vervolgens wordt de economische betekenis van toerisme van de gemeente Zandvoort besproken (5.3.). In de tabellen zijn bedragen afgerond op veelvouden van duizend euro Methodiek De economische betekenis van toerisme voor de gemeente Zandvoort wordt berekend met de hulp van het ZKA Impactmodel. De gehanteerde methodiek in het model is onderstaand schematisch weergegeven. Figuur 4.1 Schema ZKA Impactmodel Input: overnachtingen, bezoekersaantallen en capaciteit x Bestedingen per persoon per categorie (naar sectoren) Output: bestedingen (totaal en naar sectoren) -/- BTW/accijns desbetreffende sector -/- Inkooppercentage desbetreffende sector Finale omzet per sector x Arbeidscoëfficiënten per sector Output: Werkgelegenheid in fte s (direct naar sectoren en indirect via multiplier) Onderstaand zijn kort de diverse componenten van dit schema toegelicht. Input In het model wordt onderscheid gemaakt tussen verblijfstoerisme en dagtoerisme. Voor beide vormen is nog nader onderscheid gemaakt tussen verschillende categorieën (hotels, vakantiewoningen, museabezoek, evenementenbezoek, etc.). Voor de verblijfstoeristische categorieën bestaat de invoer uit overnachtingen (en voor de vaste standplaatsen en strandhuisjes uit de capaciteit). Voor de dagtoeristische categorieën bestaat de input uit bezoekersaantallen. 16

19 Output De resultaten van de berekening geven de bestedingen en werkgelegenheid (direct en indirect) weer zowel in totaal als naar sectoren (logies 13, horeca, detailhandel, entree en vervoer) en naar categorieën. In het model wordt geen rekening wordt gehouden met een weglekeffect. Berekeningen Om de economische betekenis te berekenen, worden de overnachtingen en bezoekersaantallen vermenigvuldigd met de gemiddelde bestedingen per persoon per dag. De bestedingen (bijvoorbeeld gemiddelde besteding per hotelovernachting, per attractiebezoek, etc.) verschillen per categorie. De gehanteerde bestedingsprofielen (gemiddelde bestedingen per persoon per nacht/dag per categorie) zijn op maat samengesteld voor Zandvoort op basis van een combinatie van de uitkomsten van de bedrijfsenquêtes, het tarievenonderzoek, de bezoekersenquêtes en deskresearch (o.a. CVTO). Aan de hand hiervan worden de totale bestedingen van het toerisme verkend. De totale bestedingen zijn in het model verdeeld over de sectoren waarin de bestedingen terecht komen (logies, horeca, detailhandel, entree en vervoer). De werkgelegenheid (per sector) kan worden berekend nadat de bestedingen per sector bekend zijn. Hiertoe dienen de totale bestedingen (per sector) te worden gecorrigeerd voor het Btw-tarief en de inkoopcomponent. Beide leveren immers geen werkgelegenheid in de desbetreffende sector op. Na deze correcties resulteren de finale bestedingen uit de toeristisch-recreatieve bestedingen. De directe werkgelegenheid per sector wordt berekend door de finale bestedingen te vermenigvuldigen met de bijbehorende arbeidscoëfficiënt (weergegeven in termen van aantal mensjaren (FTE) werk per 1 miljoen euro finale bestedingen). Na het vaststellen van de directe werkgelegenheid, kan de indirecte werkgelegenheid worden bepaald. Deze is m.n. het gevolg van toeleveranties die nodig zijn om de bestedingen in de diverse sectoren te kunnen realiseren. De indirecte werkgelegenheid wordt met behulp van een multiplier bepaald. Deze multiplier bedraagt 1,39. M.a.w. 1 FTE directe werkgelegenheid genereert 0,39 FTE indirecte werkgelegenheid Economische betekenis toerisme Zandvoort Economische betekenis toerisme Met behulp van de bovenstaande methodiek is de economische betekenis van het toerisme in de gemeente Zandvoort in 2014 bepaald. Hierna gaan we per categorie in op de uitkomsten van deze berekening. 13 Overnachtingkosten verblijfstoeristische accommodatie. 17

20 Tabel 4.2. Bestedingen en werkgelegenheid naar sectoren ( ) Sectoren Bestedingen (in euro) Directe werkgelegenheid (in FTE) Logies Horeca Detailhandel Entree Vervoer Overig Directe werkgelegenheid Indirecte werkgelegenheid 582 Totaal Uit de tabel blijkt dat de omvang van het toerisme in Zandvoort circa 182,9 miljoen bedraagt, met een werkgelegenheid van circa FTE. Het grootste deel van zowel de bestedingen (circa 58,2 miljoen, circa 32% van alle bestedingen) is afkomstig uit de horeca. Dit geldt ook voor de werkgelegenheid. Horeca biedt werkgelegenheid aan 446 FTE, circa 30% van de directe werkgelegenheid in de toeristische sector. Ook de andere sectoren leveren behoorlijke bestedingen en werkgelegenheid op. De werkgelegenheid die met de bestedingen gepaard gaat bedraagt totaal circa FTE (fulltime equivalenten). Aangezien in de toeristischrecreatieve sector (en ook in de horeca en detailhandel) veel met seizoensarbeid en deeltijdarbeid wordt gewerkt komt dit overeen met ca banen. Relatieve betekenis De economische betekenis kan in perspectief worden geplaatst door deze te vergelijken met de totale werkgelegenheid in Zandvoort die op basis cijfers van de stichting LISA in 2014 circa banen bedroeg (het aantal voltijdbanen ofwel FTE is regulier lager dan het aantal banen in verband met deeltijdwerk). Op basis hiervan wordt duidelijk dat het aandeel van de toeristische sector in de werkgelegenheid in Zandvoort ca. 57% is. Dit is zeer hoog (het landelijk gemiddelde is circa 6%). Tabel 4.3. Relatieve betekenis toerisme (o.b.v. totale werkgelegenheid) Werkgelegenheid (in banen) Toerisme Totaal Zandvoort Aandeel 57% Van de totale werkgelegenheid (5.090 banen) hebben banen direct betrekking op het toerisme (een aandeel van circa 41%). 14 Onder bestedingen in de sector entree vallen de volgende soorten bestedingen: toegangsprijzen/deelnamekosten voor attracties (zoals het circuit), musea, evenementen, etc. maar bijvoorbeeld ook fietsverhuur, huur ligbed op het strand, bestedingen in het casino (exclusief eten/drinken), etc. Ook de parkeerkosten worden tot deze sector gerekend. 15 Er bestaat mogelijk een weglekeffect van deze bestedingen naar andere gemeenten, maar de omvang van dit effect is niet te ramen. 16 De sector overig is opgenomen vanwege de correctie voor de inkoopcomponent. Het aandeel inkoop van de verschillende sectoren levert immers geen werkgelegenheid op in de desbetreffende sector, maar genereert voornamelijk werkgelegenheid bij de groot- en tussenhandel, producenten, etc. Deze werkgelegenheid is opgenomen als overig. 18

21 4.4. Economische betekenis per categorie De totale economische betekenis van toerisme in Zandvoort in 2014 bedroeg circa 182,9 miljoen, waarvan circa 63% uit dagtoerisme voortkomt. Tabel 4.4. Bestedingen en directe werkgelegenheid in FTE naar categorie ( ) Categorieën Bestedingen Directe werkgelegenheid Hotels standaard Hotels middenklasse en luxe Bungalowpark Vakantiewoningen en appartementen Bed en Breakfasts Campings toeristisch Campings vast Strand- en bunkerhuisjes Totaal verblijfstoerisme Attracties Musea en bezienswaardigheden Evenementen (incl. circuit) Strandbezoek Strandpaviljoens Routegebonden buitenrecreatie Horecabezoek Recreatief winkelbezoek Sportieve recreatie Uitgaan Totaal dagtoerisme Totaal Uitgaan (inclusief casino, 18% van het totaal), hotels middenklasse en luxe (circa 15%) en evenementen (circa 13%) zijn de drie grootste categorieën qua bestedingen. De bestedingen per categorie in bovenstaande tabel betreffen de totale bestedingen van toeristen voortvloeiend uit het bezoek aan deze categorie/met dit motief. Deze bestedingen komen niet alleen in de desbetreffende bedrijfscategorie terecht maar ook daarbuiten (zoals in de horeca, winkels, etc. in Zandvoort, zie tabel en figuur 5.1. voor de verdeling naar sector). Zo geven bijvoorbeeld de gasten van de middenklasse en luxe hotels circa 28 miljoen uit, maar dit is niet de omzet van deze hotels. Bestedingen per bezoek De bestedingen per dagbezoeker bedroegen gemiddeld circa 26 per bezoek en voor verblijfsbezoekers was dat gemiddeld circa 70 per nacht. 17 Dit betreft louter de bestedingen van dagbezoekers die gericht naar Zandvoort komen om recreatief te winkelen. De totale bestedingen in de detailhandel zijn veel groter dan 1,5 miljoen, aangezien ook toeristen uit een andere categorie/met een ander motief (zoals strandbezoek, attractiebezoek, campinggasten, etc.) in de detailhandel in Zandvoort bestedingen doen. 19

22 5. ONTWIKKELING TOERISME ZANDVOORT Inleiding In dit hoofdstuk wordt de ontwikkeling van de economische betekenis van toerisme en recreatie in de gemeente Zandvoort tussen , op basis van de op vergelijkbare wijze uitgevoerde onderzoeken, behandeld. In 5.2. gaan we in op de ontwikkelingen in vraag en aanbod, in 5.3. op de ontwikkeling in de economische betekenis. In de tabellen zijn bedragen afgerond op veelvouden van duizend euro Ontwikkeling in vraag en aanbod In de gemeente Zandvoort heeft met name het verblijfstoerisme zich qua aanbod de afgelopen zes jaar ontwikkeld. Het aanbod in het dagtoerisme is vrijwel stabiel gebleven, afgezien van de sector sportieve recreatie, waar meerdere nieuwe aanbieders de markt betraden. Aanbod In de aanbodontwikkeling van het verblijfstoerisme vallen de volgende zaken het meeste op: Hotels standaard (tot en met 2 sterren): het aanbod nam toe van 36 hotels en pensions naar 47 accommodaties. Het aantal kamers groeide hierdoor in totaal met 20%; Hotels middenklasse en luxe: het aantal kamers daalde met 7%. Eén hotel ís gesloten (Hotel Aan Zee) en één hotel hoort nu tot de klasse hotels standaard (Hotel De Kust Zandvoort); Bungalowpark: het bungalowpark is qua capaciteit onveranderd gebleven; Vakantiewoningen/appartementen: het aanbod in deze categorie groeide sterk, van 49 naar 89 aanbieders. Het aantal bedden nam toe met 36%. Vraag Door ontwikkelingen in het aanbod is de vraag in Zandvoort in het verblijfstoerisme toegenomen. Het aantal overnachtingen nam toe van circa tot circa , een groei van circa 2.3%. De belangrijkste oorzaken hiervoor zijn (zie ook tabel 5.1.): Het aanbod in hotels standaard nam toe met 12%. De overnachtingen namen toe met 29%, wat betekent dat de bezetting behoorlijk is verbeterd; In de categorie hotels luxe is het aantal kamers gedaald met 8%. Het aantal overnachtingen nam desondanks met 14% toe. De kamerbezetting is dus 18 In het aantal ovenachtingen van 2008 zijn achteraf enkele correcties doorgevoerd in de categorie hotels luxe en bungalowpark, omdat door enkele accommodaties nieuwe gegevens over dat jaar zijn aangeleverd. In tabel 5.1. zijn deze gecorrigeerde aantallen doorgegeven. 20

23 behoorlijk verbeterd, maar dit moet wel in het licht worden gezien van de prijsdaling van 14% op de kamerprijs in de periode ; In de categorie bungalowpark daalde het aantal overnachtingen met circa 7%. De prijzen in het bungalowpark bleven ongeveer stabiel; In de categorie vakantiewoningen nam de vraag sterk toe met 45%. De bezetting van de vakantiewoningen nam ook iets toe (2% punt) ten koste van de prijs (-/- 9%). Het aantal overnachtingen in de categorie bed- and breakfasts nam toe met 7%. Opvallend is echter de prijsstijging van circa 39%. Qua prijs is de bed- and breakfast daarmee een volwaardige concurrent geworden van de hotels. De gemiddelde prijs in beide categorieën ligt rond 80 per kamer per nacht (exclusief ontbijt, inclusief BTW). Tabel 5.1. geeft meer inzicht in het aantal overnachtingen en de ontwikkeling daarin. Tabel 5.1. Ontwikkeling aantal overnachtingen Categorieën Ontwikkeling Hotels standaard % Hotels middenklasse en luxe % Bungalowpark /-7% Vakantiewoningen en appartementen % Bed en Breakfasts % Campings toeristisch % Totaal % In het dagtoerisme zijn de volgende oorzaken te vinden voor de toename van het aantal dagbezoeken, met circa 5%: Het aantal bezoekers aan het circuit (en aan de evenementen op het circuit) namen fors toe met circa 31%; Het strandbezoek nam toe met 16%; Het aantal wandeltochten en fietstochten nam af met circa 11% 20. Dit is een landelijke trend; Het aantal winkelbezoekers (niet-inwoners) nam toe met circa 9%; In de categorie sportieve recreatie groeide het aantal bezoekers met 71%, dit komt vooral door meer aanbod en een toename van het aantal ondernemers dat bezoekcijfers verstrekt. Tabel 5.2 op de volgende pagina geeft meer inzicht in de ontwikkeling van het aantal dagbezoeken. 19 Voor hotels is op basis van nieuw informatie een correctie op het aantal overnachtingen in de klasse middenklasse en luxe gedaan. 20 In de berekening van het aantal wandelaars en fietsers in 2008 is een aanpassing gedaan op basis van het ContinuVrijeTijdsonderzoek. 21

24 Tabel 5.2. Ontwikkeling aantal dagbezoeken Categorieën Ontwikkeling Attracties Zie voetnoot Musea en bezienswaardigheden % Evenementen (incl. circuit) Zie voetnoot Strandbezoek % Strandpaviljoens % Routegebonden buitenrecreatie /-11% Horecabezoek /- 3% Recreatief winkelbezoek % Sportieve recreatie % Uitgaan /-2% Totaal % 5.3. Ontwikkeling economische betekenis (totaal) Bestedingen De economische betekenis van de gemeente Zandvoort heeft zich tussen positief ontwikkeld met een groei van circa 7% (van 170,3 miljoen naar circa 182,9 miljoen). Het verblijfstoerisme groeide met circa 8% en het dagtoerisme groeide met circa 7%. Tabel 5.3 geeft meer inzicht in de bestedingen. Tabel 5.3. Ontwikkeling bestedingen toerisme Zandvoort ( ) in Categorieën Ontwikkeling Hotels standaard % Hotels middenklasse en luxe % Bungalowpark en vakantiewoningen % Had Bed en Breakfasts % Campings /-3% Strand- en bunkerhuisjes % Totaal verblijfstoerisme % Attracties Zie voetnoot Musea en bezienswaardigheden % Evenementen Zie voetnoot Strandbezoek % Strandpaviljoens % Routegebonden buitenrecreatie % Horecabezoek % Recreatief winkelbezoek % Sportieve recreatie % Uitgaan /-15% Totaal dagtoerisme % Totaal % 21 De verschillen in ontwikkeling van attracties en evenementen komt deels door de verschuiving van evenementen op het circuit (van de categorie attracties naar de categorie evenementen). Het aantal bezoekers aan (evenementen op) het circuit steeg in elk geval met 31% naar Het reguliere evenementenbezoek (buiten het circuit) steeg met circa 4% naar Ook de berekening van het aantal winkelbezoekers is gewijzigd ten opzichte van

25 Bij de toename van de bestedingen speelt ook de periode een rol. We vergelijken een relatief lange periode van zes jaar, waarin prijzen in bijvoorbeeld de horeca, brandstof en parkeren sterk zijn toegenomen. Naast veranderingen in logiesprijzen zijn deze prijsstijgingen ook van invloed op de (groei van de) economische betekenis. Over een periode van zes jaar betekent dit ook vaak circa 10% groei alleen door prijsstijgingen. Werkgelegenheid De werkgelegenheid in recreatie en toerisme in de gemeente Zandvoort nam toe met circa 15% tot circa FTE. Dit is naast de toename van de bestedingen (+7%) ook het gevolg van een gewijzigde arbeidsproductiviteit in Nederland (in sommige sectoren is deze gedaald). Onderstaand wordt de directe werkgelegenheid in het toerisme in Zandvoort tussen vergeleken. Als we kijken naar de categorieën waar zowel absoluut als relatief de werkgelegenheid meer dan gemiddeld is toegenomen, valt op dat met name in de hotelsector, de evenementensector en de horeca in Zandvoort de werkgelegenheid is gegroeid. Tabel 5.4. Ontwikkeling directe werkgelegenheid toerisme Zandvoort ( ) in FTE Categorieën Ontwikkeling Hotels standaard % Hotels middenklasse en luxe % Bungalowpark en vakantiewoningen % Bed en Breakfasts % Campings /-7% Strand- en bunkerhuisjes % Totaal verblijfstoerisme % Musea en bezienswaardigheden % Evenementen (incl. circuit) % Strandbezoek % Strandpaviljoens % Routegebonden buitenrecreatie % Horecabezoek % Recreatief winkelbezoek % Sportieve recreatie % Uitgaan % Totaal dagtoerisme % Totaal % Volume- en prijseffect De toename van de bestedingen heeft deels te maken met meer volume (meer bezoekers, meer overnachtingen) maar ook door hogere prijzen. Het gaat daarbij niet alleen om prijzen in de accommodaties zelf, maar ook prijzen in detailhandel, parkeren of brandstof. Om deze effecten te scheiden is er een apart volume- en prijseffect van de bestedingen in het toerisme in Zandvoort onderscheiden. Van de totale groei van ruim 12,6 miljoen is 10,2 miljoen het volume-effect. Het prijseffect bedraagt circa 2,4 miljoen. 23

26 Dat betekent dat circa 81% van de waardegroei van de bestedingen wordt veroorzaakt door meer overnachtingen en bezoekers en circa 19% door hogere prijzen. In het dagtoerisme is het volume-effect (als onderdeel van het totaal effect) naar verhouding veel groter dan in het verblijfstoerisme (zie ook tabel 5.5.) Tabel 5.5. Effecten economische betekenis toerisme Zandvoort ( ) in Categorieën Volume-effect Prijseffect Totaal effect Verblijfstoerisme Dagtoerisme Totaal

27 6. CONCLUSIES Op grond van de analyse van de ontwikkeling van toerisme in de gemeente Zandvoort trekken we de volgende conclusies: Positieve ontwikkeling. Het toerisme in de gemeente Zandvoort heeft zich in de afgelopen zeven jaren zonder meer positief ontwikkeld: de bestedingen groeiden met 7% tot circa 182,9 miljoen. In het verblijfstoerisme groeiden de bestedingen net iets meer (8%), dan in het dagtoerisme (7%). Het aantal overnachtingen groeide met 2% en het aantal dagbezoeken met 5%. De groei in bestedingen was grotendeels een volume-effect door meer bezoekers en overnachtingen (81%) en in minder mate het gevolg van prijsverhogingen of inflatie (19%). De werkgelegenheid groeide met 15%, door groei van de bestedingen maar ook door een (landelijke) daling van de arbeidsproductiviteit; Relatief bescheiden groei. Voor de meeste categorieën is sprake van een behoorlijke (absolute) groei in bestedingen, zoals de hotels en evenementen op het circuit, maar voor een aantal belangrijke categorieën bleven de bestedingen constant (bungalowpark) of daalden zelfs fors (uitgaan/casino), waardoor de totale groei beperkt blijft tot 7% in zes jaar. Per jaar is dit een (bescheiden) groei van nog geen procent per jaar, maar in het licht van de economische situatie in deze jaren en het feit dat in andere steden en regio s behoorlijke dalingen van het aantal overnachtingen hebben plaatsgevonden, heeft het toerisme in Zandvoort de economische crisis redelijk goed doorstaan; Bezetting onder druk. Het verblijfstoeristische aanbod (logiescapaciteit) is in deze periode met 5% gegroeid. Per saldo is de bezettingsgraad in het verblijfstoerisme daarmee licht gedaald. Positieve uitschieters zijn de hotels en vakantiewoningen, waar de bezettingsgraad behoorlijke groeide. In de luxere hotelsector ging dit wel ten koste van de prijs, die onder druk is komen te staan. Ook in andere categorieën nam de bezettingsgraad toe, maar dit ging ten koste van de bezetting van het bungalowpark en de campings; Afhankelijkheid. De lokale economie is sterk afhankelijk van het toerisme. Toerisme is daarmee enerzijds een hele belangrijke en groeiende banenmotor voor Zandvoort. Dit maakt de lokale economie Zandvoort anderzijds wel kwetsbaar en gevoelig voor veranderingen in het toerisme; Nieuwe impulsen en schaalniveau beperkt. Afgezien van de groei van het aantal vakantiewoningen en aanbieders van sportieve recreatie, heeft het toerisme in Zandvoort geen (grote) nieuwe impulsen gehad, zoals uitbreiding van een bestaande aanbieder of de komst van een nieuwe grote dagtoeristische trekker of een nieuwe aansprekende grotere logiesaccommodatie. Daarnaast is de schaal van de meeste accommodaties vrij klein (afgezien van twee grotere hotels, het bungalowpark en het circuit), waardoor er beperkte (financiële) ruimte is voor de verdere ontwikkeling van bestaande toeristische accommodaties; Relatief goede positie hotels Zandvoort. Als we Zandvoort tot slot vergelijken met de rest van de kust, blijkt dat het aantal overnachtingen in bungalowparken en campings in Zandvoort minder sterk groeide vergeleken met de rest van de Nederlandse kust. Het aantal hotelovernachtingen groeide echter tegen de trend in met 17% (de rest van de kust bleef stabiel, bron: CBS, 2015). 25

28 Bijlage 1 Onderzoeksverantwoording enquêtes bedrijven Tabel 1 Respons enquêtes verblijfs- en dagtoeristische bedrijven Sectoren Aantal bedrijven Respons Respons% Hotels en pensions % B&B % Vakantiewoningen en appartementen % Bungalowpark % Campings % Attracties-circuit % Musea- bezienswaardigheden % Strandpaviljoen % Sportieve recreatie % Uitgaan % Totaal % 26

29 Bijlage 2 Profiel toeristen (o.b.v. enquêtes bedrijven) Herkomst Bijna de helft van de verblijfstoeristische gasten komt uit het buitenland, circa 47%. Afgezien van het bungalowpark (aandeel 40%) is het aandeel buitenlandse gasten in de andere accommodaties 43%-86%. Het lagere aandeel bij hotels middenklasse-/luxe wordt mogelijk veroorzaakt door de binnenlandse zakelijke markt. De verhoudingen zijn vrijwel gelijk aan die in Van de buitenlandse bezoekers is circa tweederde afkomstig uit Duitsland (circa 65%). Het laagste aandeel Duitsers is te vinden in de hotels middenklasse en luxe. Tabel 3. Herkomst verblijfstoeristen Randstad Overig Buitenlands Duits Belgisch Overig buitenlands Hotels standaard 1% 13% 86% 83% 3% 15% Hotels middenklasse/luxe 27% 30% 43% 49% 24% 27% B & B accommodaties 1% 9% 90% 89% 1% 11% Bungalowpark (2008) 20% 40% 40% 63% g.g. 37% Vakantiewoningen/app. 1% 25% 75% 89% 2% 10% Totaal 19% 34% 47% 65% 6% 28% Over de herkomst van campinggasten en gasten die in het bungalowpark, de strandhuisjes en de bunkerhuisjes verblijven zijn geen gegevens bekend. Om een goede berekening voor het verblijfstoerisme in Zandvoort toch mogelijk te maken, zijn voor het bungalowpark dezelfde gegevens als in 2008 aangehouden.

30 Tabel 4. Herkomst dagtoeristen (op basis van enquêtes accommodaties) Randstad Overig Nederlands Buitenland (waarvan Duits) Attracties en evenementen circuit 24% 62% 14% g.g Musea en bezienswaardigheden 60% 24% 16% 60% Met betrekking tot de herkomst van dagtoeristen van strandbezoek, routegebonden buitenrecreatie, horeca- en winkelbezoek en uitgaan zijn onvoldoende gegevens bekend.

31 Groepssamenstelling (op basis van enquêtes bedrijven) Met betrekking tot de groepssamenstelling van verblijfstoeristen op de camping, het bungalowpark en in de strandhuisjes/bunkerhuisjes zijn onvoldoende gegevens bekend. Voor het bungalowpark zijn (om een volledig totaalbeeld te verkrijgen) de verhoudingen uit 2008 aangehouden. De verhoudingen zijn op de stellen na redelijk gelijk verdeeld: 21% alleenstaanden, 30% gezinnen of families, 35% vrienden/groepen. Het aandeel stellen is met 11% laag, maar dat komt omdat met name in het bungalowpark nauwelijks tot geen stellen zijn. Stellen zijn wel een belangrijke doelgroep voor hotels, bed- and breakfasts en vakantiewoningen. Tabel 5. Groepssamenstelling verblijfstoeristen Alleenstaand Gezin kinderen Familie met kind Stel <30 jr. Stel jr. Stel 50+ jr. Vrienden, groepen, etc. Anders Hotels standaard 5% 17% 7% 16% 26% 19% 8% 1% Hotels middenklasse/luxe 81% 2% 2% 9% 1% 1% 3% 3% B & B accommodaties 5% 6% 3% 25% 36% 22% 3% 0% Bungalowpark (2008) 0% 44% 0% 0% 0% 0% 56% 0% Vakantiewoningen/app. 8% 16% 4% 11% 30% 18% 10% 3% Totaal 21% 29% 1% 4% 4% 3% 35% 1%

32 Groepssamenstelling dagtoerisme (op basis van enquêtes bedrijven) Tabel 6. Groepssamenstelling dagtoeristen Alleenstaand Gezin kinderen Familie met kind Stel <30 jr. Stel jr. Stel 50+ jr. Vrienden Anders Attracties 1% 24% 19% 3% 6% 3% 39% 4% Musea 10% 16% 16% 5% 9% 23% 24% 3% Met betrekking tot de groepssamenstelling van dagtoeristen van strandbezoek, routegebonden buitenrecreatie, horeca- en winkelbezoek en uitgaan zijn onvoldoende gegevens bekend.