Monitor Toerisme Land van Heusden en Altena Economisch belang van toerisme voor het Land van Heusden en Altena
|
|
- Bruno Bogaerts
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Monitor Toerisme Land van Heusden en Altena 2009 Economisch belang van toerisme voor het Land van Heusden en Altena
2 Monitor Toerisme Land van Heusden en Altena 2009 De gemeenten in het Land van Heusden en Altena voeren een actief toeristisch beleid. Om dit beleid goed te kunnen uitvoeren is het noodzakelijk om inzicht te hebben in de ervaringen, wensen en behoeften van de bezoekers. Ook is het belangrijk om een goed beeld te hebben van de economische betekenis van het toerisme voor de lokale economie. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen verblijfstoerisme en dagtoerisme, waarbij de vrijetijdsbesteding van de eigen bevolking (recreatie) buiten beschouwing blijft. In deze Monitor Toerisme Land van Heusden en Altena is voor de eerste maal (nulmeting) de economische betekenis van het toerisme voor de lokale economie modelmatig doorgerekend. Daarnaast zijn in dit rapport ook de resultaten opgenomen van de in de zomermaanden van 2009 gehouden toeristische bezoekersenquête. De toeristische sector bracht in 2009 ruim 23 miljoen euro binnen en bezorgde 300 tot 325 mensen een baan, waaronder veel parttimers en seizoenskrachten. Het meeste geld wordt binnengebracht door dagjesmensen die naar het gebied komen om te genieten van de natuur. Het dagtoerisme zorgt voor ruim 54 procent van alle toeristische bestedingen in het Land van Heusden en Altena. Maar ook het verblijfstoerisme is belangrijk, met een totale besteding van 10,5 miljoen euro. Het meeste geld dat de toeristen uitgeven, komt uiteindelijk terecht bij de horeca en de detailhandel. Uit de toeristische bezoekersenquête blijkt dat de gemiddelde bezoeker 55 jaar is en naar dit gebied komt met de eigen partner of het gezin. Het merendeel van de bezoekers komt vaker naar dit gebied, vooral voor de natuur (fietsen, varen) en de cultuur (museum, vestingsteden, slot Loevestein). mei 2010 opdrachtgever: gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem rapporteur: gemeente Oosterhout, taakgroep Onderzoek & Statistiek 1 e concept gereed: e concept gereed: Definitieve versie:
3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. Afbakening toerisme in het Land van Heusden en Altena Verblijfstoerisme Dagtoerisme 8 3. Gebruik toeristisch aanbod in Land van Heusden en Altena Gebruik verblijfstoeristisch aanbod Gebruik dagtoeristisch aanbod Bezoekersenquête Economische betekenis toerisme in het Land van Heusden en Altena Economische betekenis per sector Economische betekenis per categorie Economische betekenis in perspectief 17 Bijlage 19 3
4 4
5 1 Inleiding De gemeenten in het Land van Heusden en Altena (LHA) voeren gezamenlijk een actief toeristisch beleid. Om dit beleid goed te kunnen uitvoeren is het noodzakelijk om inzicht te hebben in de wensen en behoeften van de bezoekers. Ook is er de behoefte om een goed beeld te hebben van de economische betekenis van het toerisme voor de lokale economie. De Monitor Toerisme LHA geeft antwoord op deze vragen. Als definitie van het begrip toerisme wordt hierbij gehanteerd: alle activiteiten van personen die reizen naar en/of verblijven op plaatsen buiten hun normale omgeving (in dit geval de eigen gemeente), voor niet langer dan één (aaneengesloten) jaar, om redenen van vrijetijdsbesteding, zaken en andere doeleinden die niet zijn verbonden met het uitoefenen van activiteiten die worden beloond vanuit de plaats die wordt bezocht. Deze definitie wordt ook door het CBS, de VN en toeristische organisaties zoals de World Tourism Organization (WTO) gehanteerd. Tegenover het begrip toerisme staat de term recreatie, dat betrekking heeft op de vrijetijdsbesteding door de eigen inwoners. In opdracht van de gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem heeft de taakgroep Onderzoek & Statistiek van de gemeente Oosterhout in 2009 een eerste meting (nulmeting) uitgevoerd. Hiervoor is: het toeristisch aanbod in de gemeente in kaart gebracht, het gebruik van het aanbod door bezoekers van buiten de gemeenten vastgesteld, een toeristische bezoekersenquête gehouden (juli t/m september), de economische effecten modelmatig doorgerekend. Om de effecten van het toeristisch beleid in beeld te brengen, wordt geadviseerd om in 2013 een vervolgmeting te houden over het jaar Daaraan voorafgaand kan dan, in de zomermaanden van 2012, weer een bezoekersenquête worden gehouden. 5
6 2 Afbakening toerisme in het Land van Heusden en Altena Globaal kan er een onderscheid worden gemaakt tussen verblijfstoerisme en dagtoerisme. Als richtlijn voor het dagtoerisme is de indeling van het CBS gehanteerd, waarbij de vrijetijdsbesteding door de eigen inwoners buiten beschouwing blijft (zie inleiding). 2.1 Verblijfstoerisme Binnen het verblijfstoerisme in het Land van Heusden en Altena (LHA) worden de volgende categorieën onderscheiden: hotels, campings, bungalowparken en watersportfaciliteiten. Op de kaart op pagina 7 zijn de locaties van deze accommodaties weergegeven. Hieruit blijkt dat meeste toeristische voorzieningen rondom het Nationale Park De Biesbosch en de grote rivieren liggen. a) Hotels, pensions en bed & breakfasts In de onderstaande tabel staat het hotelaanbod in 2009 in het LHA. Hierin zijn tevens de bed & breakfast (B&B) opgenomen. In totaal bestaat dit aanbod in de regio uit 18 accommodaties met in totaal 47 kamers en 99 bedden. In 2010 wordt dit aanbod nog uitgebreid met 1 hotel met 7 kamers en 12 bedden. Tabel 2.1 Hotels, pensions en bed & breakfasts in het LHA Naam Plaats Kamers Bedden Hotel-restaurant De Brabantse Biesbosch Werkendam 7 16 Hotel-restaurant De Koppelpaarden Dussen 8 16 B&B t Sashuis Werkendam 3 4 B&B t Voorhuis Hank 1 2 B&B Aan den Dijk Wijk en Aalburg 1 2 B&B Bij Corrie Giessen 2 4 B&B De Acacia Sleeuwijk 2 4 B&B De Babylonische Spraakverwarring Babyloniënbroek 2 4 B&B De Brabantse Bellefleur Wijk en Aalburg 2 4 B&B De Drie Eenden Sleeuwijk 2 4 B&B De Foeks Drongelen 4 10 B&B De Spreekkamer Werkendam 1 5 B&B Fortuna Hoeve Dussen 3 5 B&B Het Zweedse Huis Dussen 2 4 B&B Nr.3 Sleeuwijk 1 2 B&B Voor Jan en Alleman Wijk en Aalburg 2 4 B&B Wolf Sleeuwijk 2 5 Bedstay Het Wijkerzand Wijk en Aalburg 2 4 b) Campings, chalets en stacaravans Het campingaanbod in het LHA wordt in de volgende tabel weergeven (bovenaan pagina 8). Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen toeristische standplaatsen en vaste plaatsen (jaar- en seizoensplaatsen). In totaal omvat het aanbod 959 standplaatsen, waarvan 731 vaste en/of seizoensplaatsen en 228 toeristische standplaatsen. Daarnaast beschikt De Kurenpolder ook nog over 32 chalets voor de verhuur. 6
7 Toeristisch aanbod in het Land van Heusden en Altena (2009) Utrecht Nijmegen Arnhem Legenda: Rotterdam Dordrecht i Sleeuwijk Slot Loevestein Giessen hotel, pension bed & breakfast golfbaan museum i bezoekerscentrum NP recreatieoord camping minicamping jachthaven Nieuwendijk Almkerk Andel Veen i i Hank Dussen Babyloniënbroek Meeuwen Eethen Drongelen Genderen s - Hertogenbosch Oosterhout Breda 7 7
8 Tabel 2.2 Campings en minicampings in het LHA Naam Plaats Vaste en seizoensplaatsen Toeristische standplaatsen Camping De Hoge Waard Andel Camping De Mosterdpot Woudrichem Camping De Peereboom Hank 3 10 Camping Kurenpolder Hank Agri-camping t Hulpgat Almkerk 15 Minicamping De Geitenbrei Hank 7 8 Minicamping De Herberg Veen 15 Minicamping Hardeman Wijk en Aalburg 5 Minicamping t Waike Andel 15 c) Watersport Het LHA telt in totaal 12 jachthavens en enkele kleinere locaties. Dit komt uiteraard door de gunstige ligging van de regio aan de Bergse Maas en Boven Merwede en vlakbij het Nationaal Park De Biesbosch. In de onderstaande tabel zijn de jachthavens weergegeven. Niet alle jachthavens beschikken over gereserveerde plaatsen voor toeristisch gebruik (passantenplaatsen). Als er echter tijdelijk lege plaatsen zijn, dan mogen daar in sommige jachthavens passanten aanleggen. In de zomermaanden wordt hier regelmatig gebruik van gemaakt. In totaal zijn er ruim vaste ligplaatsen in de regio, inclusief diverse kleinere locaties, en zo n 70 voor passanten gereserveerde plaatsen. Tabel 2.3 Watersportaccommodaties (jachthavens) in het LHA Naam Plaats Vaste ligplaatsen Passantenplaatsen Historische Haven Woudrichem Jachthaven De Steur Werkendam Jachthaven Meeuwen Meeuwen / Dussen 40 2) Jachthaven van Oversteeg Werkendam 110 1) Jachthaven Vissershang Hank Maasplas Haven Veen 40 1) Peerenboom Hank 20 2) Sleeuwijk Yachting Sleeuwijk Veense Put Veen 150 2) WSV Trident Wijk en Aalburg 100 1) WSV Werkendam Werkendam 500 1) WSV Woudrichem Woudrichem Noten: 1) beschikt niet over gereserveerde passantenplaatsen, maar passanten mogen aanleggen op een lege plaats; 2) bieden geen mogelijkheid voor passanten 2.2 Dagtoerisme Ten behoeve van de inventarisatie van het dagtoerisme in het Land van Heusden en Altena (LHA) wordt onderscheid gemaakt tussen: musea, recreatieoorden, evenementen, natuurgericht toerisme, dagarrangementen en uit eten. a) Musea Het LHA telt twee musea: het Biesbosch Museum (in Werkendam) en het Cultuur- en Visserijmuseum (in Woudrichem). In maart 2010 gaat het Kevermuseum De Wolfsburcht (in Wijk en Aalburg) open. b) Recreatieoorden en zwembaden In het LHA is een recreatieoord gevestigd aan de Kurenpolder nabij Hank. Daarnaast zijn er in de regio nog vier zwembaden: in Genderen, Giessen, Sleeuwijk en Werkendam. 8 8
9 c) Natuurgericht toerisme Onder natuurgericht toerisme wordt verstaan: wandelen, fietsen, mountainbiking, paardrijden, skeeleren, varen, kanoën, etc. in de poldergebieden van het LHA en het Nationaal Park De Biesbosch. Het aantal bezoekers wordt door het NP De Biesbosch gemonitord. d) Evenementen In het LHA vinden jaarlijks een groot aantal evenementen plaats. Veel evenementen zijn vooral van lokale betekenis en vallen daarom buiten dit onderzoek. De grotere evenementen hebben echter ook regionaal een bepaalde aantrekkingskracht. Deze worden in de onderstaande tabel weergegeven, voor zover ze in het afgelopen jaar bezoekers of meer hebben getrokken. Tabel 2.4 Evenementen in het LHA Naam Datum Plaats Open Havendag 9 mei Werkendam Giessense Markt september Giessen Visserijdagen driejaarlijks (niet in 2009) Woudrichem f) Golfen In het LHA ligt het Golfpark Almkreek in Almkerk. Deze omvat een professionele 18 holes baan én een 14 holes baan. Daarnaast beschikt ook de Kurenpolder over een 9 holes golfpark. Van beide golfparken zijn alleen het toeristisch gebruik (greenfees) meegenomen. Het bezoek van de leden blijft in dit onderzoek buiten beschouwing. g) Dagarrangementen De VVV Altena Biesbosch is in de zomer van 2009 van start gegaan. In 2009 werden door de VVV nog geen speciale dagarrangementen aangeboden. h) Uit eten Naast de eerder genoemde dagtoeristische accommodaties in het LHA mag ook het uit eten niet worden vergeten. Een aantal grotere aanbieders in de regio hebben een bovenlokale betekenis. Deze staan weergegeven in de onderstaande tabel en zijn meegenomen in de berekeningen bij hoofdstuk 3. Tabel 2.6 Restaurants in het LHA Naam Plaats Aantal stoelen Brasserie Boven de Rivieren Sleeuwijk 90 Pannekoekenbakker Woudrichem Woudrichem 240 Restaurant-Gallerie Kruiden & Jasmijn Woudrichem 45 Restaurant t Vraagteken Veen 160 Restaurant Napoleon Hank 100 Noot: opgenomen zijn de restaurants waar 50 procent of meer van de gasten van buiten de regio afkomstig is 9
10 3 Gebruik toeristisch aanbod in het LHA In dit hoofdstuk wordt het gebruik van het toeristisch aanbod in het Land van Heusden en Altena (LHA) in 2009 in beeld gebracht. Deze gegevens zijn nodig als input voor het berekenen van de economische betekenis van het toerisme in de regio. Aangezien dit een nulmeting is, kan er nog geen vergelijking worden gemaakt met eerdere peilingen. Wel wordt er een koppeling gelegd met de bezoekersenquête, die in de zomer van dit jaar is uitgevoerd. 3.1 Gebruik verblijfstoeristisch aanbod Het gebruik van het verblijfstoeristisch aanbod in het LHA wordt in de onderstaande tabel weergegeven. Het betreft met name het aantal overnachtingen in Deze informatie is begin 2010 opgevraagd bij de lokale aanbieders (ondernemers). Ontbrekende gegevens zijn aangevuld op basis van cijfers vanuit de toeristenbelasting en/of de gemiddelde bezettingsgraden van andere aanbieders in dezelfde categorie. Tabel 3.1 Gebruik verblijfstoeristisch aanbod in het LHA Categorie Maatstaf Gebruik in 2009 Gebruik in 2006 Hotels, pensions, bed & breakfast Overnachtingen Campings toeristisch Overnachtingen Campings vast Vaste plaatsen 678 Watersport passanten Overnachtingen 800 Watersport vast Vaste ligplaatsen totaal aantal overnachtingen (excl. vaste plaatsen) Het aantal toeristische overnachtingen in 2009 bedroeg, exclusief de vaste plaatsen, ruim 121,5 duizend. De grootste categorie is de campings (95%), op ruime afstand gevolgd door de hotels en bed & breakfast (5%) en de watersport. 3.2 Gebruik dagtoeristisch aanbod In de onderstaande tabel wordt het dagtoeristisch gebruik in het LHA het aantal bezoekers weergegeven. De gegevens over 2009 zijn verzameld bij de lokale ondernemers, de VVV en de drie gemeenten in de regio. Voor het bepalen van het aantal bezoekers dat recreëert in de natuur is gebruik gemaakt van het Beleidsplan Recreatie en Toerisme voor de Biesbosch Regio (2008). Hierin wordt gesproken van 680 duizend bezoekers voor het Brabantse deel van het NP De Biesbosch. Het aantal wandelaars en fietsers van buiten de regio dat het polder- en dijkengebied in het LHA bezoekt is geschat op zo n Deze inschatting is gebaseerd op provinciale cijfers (bron: CVTO ). Van de evenementen (met bezoekers of meer) zijn alle bezoekers meegenomen, aangezien de organisatoren niet kunnen aangeven welk aandeel van de bezoekers van buiten de regio afkomstig is. Van de restaurants in het LHA die hebben aangegeven dat 50 procent of meer van hun gasten afkomstig zijn van buiten de regio, zijn alle gasten meegenomen. Tabel 3.2 Gebruik dagtoeristisch aanbod in het LHA Categorie Maatstaf Gebruik in 2009 Gebruik in 2006 Musea Bezoekers Recreatieoorden en zwembaden Bezoekers Evenementen Bezoekers Natuurgericht toerisme Bezoekers Golfen (greenfees) Bezoekers Dagarrangementen Bezoekers Uit eten Bezoekers totaal aantal bezoekers
11 In 2009 kwamen bijna 2,27 miljoen bezoekers naar het LHA. Het grootste deel van deze dagtoeristen kwam hier om te recreëren in de buitenlucht in en om het Nationaal Park de Biesbosch en het polder- en dijkengebied van het LHA (88%). 3.3 Bezoekersenquête Een belangrijk onderdeel van dit onderzoek is de toeristisch-recreatieve bezoekersenquête die in de periode juli t/m september 2009 is gehouden. Die geeft een beeld van de meningen en opvattingen van de mensen die gebruik maken van het toeristische aanbod in het Land van Heusden en Altena, zoals hierboven geschetst. De gemiddelde bezoeker is 55 jaar en komt naar het Land van Heusden en Altena met de eigen partner (48%) of het gezin (20%). Het merendeel van de bezoekers typeert het gebied als prachtig / erg mooi (33%), mooie natuur / landschap (23%), rustiek / rustgevend / ontspannend (16%), gemoedelijk / sfeervol (13%) en authentiek / pittoresk (6%). Bent u alleen of met meerdere personen naar het Land van Heusden en Altena gekomen? gemeente Oosterhout, taakgroep Onderzoek & Statistiek Het merendeel van de ondervraagden komt naar dit gebied voor een fietstocht (31%), een dagje uit (22%) of op vakantie (19%). Van de mensen die hier deze zomer op vakantie waren, verbleef ruim de helft op een camping (52%), bijna een kwart in een jachthaven (23%) en bijna eenvijfde (18%) logeerde bij familie of vrienden. Wat is de reden voor uw bezoek aan het Land van Heusden en Altena? gemeente Oosterhout, taakgroep Onderzoek & Statistiek 11
12 Het merendeel van de bezoekers kiest er doelgericht voor om naar het Land van Heusden en Altena te komen. Dagjesmensen komen vooral voor de omgeving (natuur, fietsen, varen) en de cultuur (museum, forten, vestingsteden, slot Loevestein). Vakantiegangers komen vooral naar een specifieke camping of logeren bij familie of vrienden. Zij verblijven gemiddeld zo n 12 vakantiedagen in dit gebied, maar er zijn ook gasten met een vaste seizoensplaats op één van de campings in de regio en die verblijven hier het gehele vakantieseizoen. Het gros van zowel de dagjesmensen als de vakantiebezoekers komt hier regelmatig. De helft van de bezoekers zegt in de afgelopen vijf jaar hier al meer dan twee keer te zijn geweest en het merendeel (88%) verwacht hier de komende jaren vaker te komen. Het merendeel van de bezoekers komt uit Noord-Brabant, Zuid-Holland, Gelderland, Rijnmond en Utrecht. Dagjesmensen die een fiets- of wandeltocht maken, komen vooral uit de directe omgeving (met name uit Gorinchem, Tilburg, Waalwijk, Dordrecht, Den Bosch en omliggende plaatsen). Vakantiegangers en mensen die een al dan niet georganiseerde dagtocht maken, komen van verder weg. Waar woont u? Kop van Noord-Holland Amsterdam Dordrecht s - Gravenhage Rijnmond Oost Zuid- Holland Utrecht Zuidoost Zuidwest- Zuid-Holland Gelderland Veluwe Arnhem/ Nijmegen Achterhoek Midden West Noord- Noord-Brabant Brabant Waalwijk Tilburg Noordoost- Noord-Brabant Zuidoost- Noord-Brabant Den Bosch Gorinchem Legenda Regio s (Corop): minder dan 1% 1% tot 2% 2% tot 3% 3% tot 4,5% 4,5% tot 6,5% meer dan 15% Gemeenten: meer dan 3% gemeente Oosterhout, taakgroep Onderzoek & Statistiek 12
13 De helft van de bezoekers heeft géén informatie ingewonnen. Van de mensen die dat wel heeft gedaan, heeft het merendeel voorafgaand aan het bezoek naar informatie gezocht. Als belangrijkste informatiebronnen worden genoemd: familie / vrienden (34%), de VVV / ANWB (26%) en het internet (25%). Veel mensen zoeken via algemene zoekmachines zoals google. Heeft u informatie over het Land van Heusden en Altena ingewonnen? gemeente Oosterhout, taakgroep Onderzoek & Statistiek Het merendeel van de toeristen in het Land van Heusden en Altena bezoekt de vestingstad Woudrichem, het Nationaal Park De Biesbosch en het Biesbosch museum. Daarnaast worden ook nog locaties genoemd zoals: de forten van de Hollandse Waterlinie, de Kurenpolder, slot Loevestein en De Efteling (ook al liggen deze laatste twee attracties niet in het gebied zelf). De bezochte locaties worden door de bezoekers over het algemeen goed beoordeeld. Waar bent u gisteren en/of vandaag geweest en hoe waardeerde u dat? gemeente Oosterhout, taakgroep Onderzoek & Statistiek 13
14 Hoe waardeert u de vestingstad Woudrichem? gemeente Oosterhout, taakgroep Onderzoek & Statistiek De vestingstad Woudrichem mag zich verheugen in een duidelijke belangstelling. Het historisch karakter van de stad wordt het beste gewaardeerd. Het aanbod aan winkels en horeca scoort duidelijk minder. In vergelijking met de andere twee vestingsteden scoort Woudrichem gemiddeld. Brabantse Vestingsteden De Monitor Toerisme 2009 is uitgevoerd voor de gemeenten Geertruidenberg, Moerdijk en de drie gemeenten in het Land van Heusden en Altena (Aalburg, Werkendam en Woudrichem). Dit betekent dat er vanuit de drie Monitoren informatie beschikbaar is over de waardering van de vestingsteden Geertruidenberg, Willemstad en Woudrichem. De onderstaande grafiek geeft het aandeel van de ondervraagden dat diverse aspecten van de vestingsteden een goede tot zeer goede waardering geeft. Hoe waardeert u de vestingstad op de volgende aspecten? (aandeel (zeer) goed) Geertruidenberg Willemstad Woudrichem Historisch karakter 86% 95% 93% Aanbod toeristische attracties 36% 68% 60% Diversiteit toeristische attracties 33% 62% 55% Horecagelegenheden 57% 82% 55% Veiligheidsgevoel in de stad 94% 95% -- Bereikbaarheid van de stad 75% 91% 84% Parkeren (parkeervoorzieningen) 75% 69% 72% Schoon / proper 82% 97% 91% Sfeer Markt(plein) 76% 86% 71% Winkels 38% 24% 39% Totaalbeeld (gemiddelde) 62% 76% 69% Legenda: aandeel van de ondervraagden dat de aspecten een goede tot zeer goede waardering geeft: 90-99% 80-89% 70-79% 60-69% 50-59% 40-49% 30-39% 20-29% 10-19% Bron: Monitor Toerisme Geertruidenberg, Monitor Toerisme Moerdijk, Monitor Toerisme Land van Heusden en Altena 14
15 Het Nationale Park De Biesbosch is een belangrijke toeristische trekker in de regio. Veel bezoekers komen speciaal hiervoor naar het Land van Heusden en Altena, vaak gecombineerd met een bezoekje aan het Biesbosch museum. Het Nationale Park wordt over het algemeen goed gewaardeerd. Met name de natuurbeleving krijgt een goede waardering van de bezoekers. Hoe waardeert u het Nationaal Park De Biesbosch? gemeente Oosterhout, taakgroep Onderzoek & Statistiek Op de vraag of de bezoekers één ding kunnen noemen dat ze bijzonder goed vinden aan het Land van Heusden en Altena, wordt de mooie natuur en omgeving het meest genoemd. Op de vraag of de bezoekers één ding kunnen noemen dat ze minder goed vinden, wordt het beperkt aantal horecazaken en terrasjes langs met name de fietsroutes het meest genoemd. Daarnaast wordt ook de niet overal even goede bewegwijzering van de fietsroute en het ontbreken van rustplekken (bankjes, picknickplekken) langs diezelfde fietsroute genoemd. Noem één ding wat u bijzonder goed en één ding wat u minder goed vindt aan het LHA Bijzonder goed: Minder goed: 1. mooie natuur / omgeving / landschap 49% 1. weinig horeca / terrasjes 17% 2. stilte / ontspanning / rust 15% 2. onduidelijke bewegwijzering 12% 3. cultuurhistorie / museum / vesting / fort 14% 3. weinig winkels 12% 4. fietsroutes / natuurroutes / boottochten 7% 4. bereikbaarheid (ov, pont) m.n. zondag 11% 5. sfeer / gemoedelijk / gastvrij / gezellig 6% 5. weinig bankjes, picknickplekken 9% 15
16 4 Economische betekenis van toerisme voor het LHA Met behulp van de Monitor Toerisme LHA is de economische betekenis van het toerisme in de drie gemeenten in het Land van Heusden en Altena (LHA) gemeten. Aangezien dit nog een nulmeting is, kan er nog geen vergelijking worden gemaakt met eerder peilingen. 4.1 Economische betekenis per sector De toeristische activiteiten in het LHA generen in totaal ruim 23 miljoen euro aan bestedingen door bezoekers gasten van buiten de regio. De meeste bestedingen komen terecht bij de horeca ( 9,4 miljoen), het vervoer ( 4,6 miljoen) en de detailhandel ( 4,4 miljoen). Weliswaar komen veel mensen met de (eigen) auto, maar die moeten bijvoorbeeld ook tanken en mensen op de camping moeten ook boodschappen halen. Tabel 4.1 Bestedingen en werkgelegenheid naar sectoren in het LHA Bestedingen (in euro s) Werkgelegenheid (in fte s) Sectoren: Logies Horeca Detailhandel Entree Vervoer Overig 34 Werkgelegenheid: Direct 171 Indirect 63 Totaal De werkgelegenheid die met deze bestedingen gepaard gaat, komt uit op 234 fte s. De directe werkgelegenheid bedraagt 171 fte s, waarvan het merendeel in de sectoren horeca, detailhandel en logies terechtkomt. Aangezien in deze sectoren veel met seizoensarbeid en deeltijdarbeid wordt gewerkt, komt dit uit op zo n 300 á 325 werkzame personen. Wat zijn fte s? Fte staat voor fulltime-equivalent. Het is een rekeneenheid waarmee de omvang van een functie of personeelssterkte wordt uitgedrukt. Eén fte is het equivalent van één volledige werkweek. Een functie van 0,6 fte bijvoorbeeld is, uitgaande van een werkweek van 36 uur, een functie van 0,6 x 36 = 21,6 uur. De afkorting fte wordt met kleine letters geschreven (en zonder punt aan het eind), omdat het geen afkorting van een naam is. Het meervoud hiervan luidt fte s. Bron: van het Genootschap Onze Taal 4.2 Economische betekenis per categorie De onderstaande tabel laat zien dat de bestedingen en directe werkgelegenheid over de verschillende toeristische categorieën zijn verdeeld. Hieruit kan worden geconcludeerd dat de verblijfstoeristische sector in het LHA zo n 10,5 miljoen aan bestedingen genereert (46 procent van de totale bestedingen) en 84 fte s (49 procent van de directe werkgelegenheid) aan werk oplevert. Het dagtoerisme is het belangrijkste in het LHA. Deze zorgt voor 54 procent van de totale toeristische bestedingen, oftewel 12,5 miljoen. Met name het natuurgericht toerisme zorgt, mede door het grote aantal dagjesmensen, voor een grote economische impuls in de regio. Met 7,3 miljoen aan bestedingen en ongeveer 46 fte s aan directe werkgelegenheid is deze categorie verantwoordelijk voor 58 procent van alle bestedingen in het dagtoerisme en bijna 32 procent van de totale toeristische bestedingen. Een groot 16
17 deel van deze bestedingen komen onder andere terecht bij de horeca en de detailhandel. Het gaat dan met name om een kopje koffie onderweg. Tabel 4.2 Bestedingen en directe werkgelegenheid naar categorieën in het LHA Bestedingen (in euro s) Werkgelegenheid (in fte s) Categorieën: Hotels, pensions en B&B Campings toeristisch Campings vast Watersport passanten Watersport vast Musea Recreatieoorden en zwembaden Evenementen Natuurgericht toerisme Golf Arrangementen Uit eten Totaal Economische betekenis in perspectief Het afgelopen jaar (2009) is economisch een moeilijk jaar geweest. Zo kromp de Nederlandse economie met 4 procent en daalde het consumentenvertrouwen. Aangezien dit pas de eerste meting is, zijn de effecten hiervan niet in beeld te brengen. De bestedingen die worden gegenereerd door het verblijfstoerisme, worden vooral ingebracht door de campings ( 5,7 miljoen euro) en de watersport ( 4,2 miljoen euro). De bestedingen die het dagtoerisme binnenbrengt, is vooral te danken aan het natuurtoerisme ( 7,3 miljoen euro) en het uit gaan eten ( 3,1 miljoen euro). Belangrijkste categorieën (in miljoenen euro s) gemeente Oosterhout, taakgroep Onderzoek & Statistiek Uit diverse onderzoeken is bekend dat het toerisme zorgt voor veel werkgelegenheid in West-Brabant. Daarom is het niet alleen van belang om inzicht te hebben in de absolute economische betekenis van het toerisme in het LHA, maar is het ook relevant om inzicht te hebben in het aandeel binnen de totale werkgelegenheid in de drie gemeenten. 17
18 Volgens de meest recente regionale werkgelegenheidsenquête, waren er in de drie gemeenten in het LHA in 2009 in totaal bijna personen werkzaam. Daarvan was ruim personen (13%) werkzaam in de horeca en de detailhandel. Het totale aandeel van de werkgelegenheid (direct én indirect) dat voortvloeit uit de toeristische bestedingen volgens de berekeningen in paragraaf 4.1 zo n 300 á 325 banen komt uit op bijna 2 procent van de totale werkgelegenheid in het LHA. Het gaat hier om werkgelegenheid dat direct te herleiden is tot het toerisme en uitsluitend wordt gegenereerd door bezoekers van buiten het LHA. Het totaal aantal mensen dat werkzaam is in o.a. de horeca, detailhandel en aanverwante branches is weliswaar hoger, maar dat komt omdat ook de eigen bevolking hiervan gebruik maakt. 18
19 Bijlage De economische betekenis van het toerisme uitgedrukt in bestedingen en werkgelegenheid wordt berekend met behulp van de Monitor Toerisme Oosterhout. Dit rekeninstrument is in 2003 speciaal voor de gemeente Oosterhout ontwikkeld door ZKA Consultants & Partners uit Breda. De taakgroep Onderzoek & Statistiek van de gemeente Oosterhout gebruikt dit instrument om op een systematische en eenduidige wijze de doorrekeningen uit te voeren. Berekenen bestedingen Om de economische betekenis te berekenen, zijn eerst de bestedingen berekend die samenhangen met de overnachtingen en bezoekersaantallen. Deze berekening vindt plaats door deze overnachtingen en bezoekersaantallen te vermenigvuldigen met de gemiddelde bestedingen per persoon, per dag, per toeristische categorie. Bij de categorieën campings vast en watersport vast hebben de bestedingen betrekking op het totaal op jaarbasis. In deze bestedingen zijn alle uitgaven van de toeristen meegenomen: zowel de bestedingen op de toeristische bedrijven zelf (bijvoorbeeld de kamerhuur in een hotel of de entree van een attractie en de verdere consumptieve uitgaven) als de bestedingen buiten deze bedrijven (bijvoorbeeld in de supermarkt, restaurant, fietshuur, openbaar vervoer, e.d.). Berekenen werkgelegenheid Zodra de bestedingen per sector bekend zijn, kan de werkgelegenheid worden berekend. Hiertoe dienen de totale bestedingen (per sector) te worden gecorrigeerd voor een tweetal effecten: Accijns: De bestedingen zijn (uiteraard) inclusief de BTW, maar aangezien die geen directe invloed heeft op de werkgelegenheid in de sector, dient hiervoor te worden gecorrigeerd. Inkoopcomponent: Het aandeel inkoop van de sector levert geen werkgelegenheid op in de desbetreffende sector, maar genereert voornamelijk werkgelegenheid bij de producenten waar de zaken worden ingekocht (bijv. levensmiddelen of brandstof). De omzet en werkgelegenheid behorende bij de inkoop wordt weergegeven in de sector overig. In de onderstaande tabel zijn de gehanteerde BTW- / accijns- en inkooppercentages weergegeven. Voor de sectoren horeca, detailhandel en vervoer worden samengestelde percentages gehanteerd, omdat voor deze sectoren verschillende tarieven gelden. BTW-tarieven en inkooppercentages Sector BTW / Accijns (%) Inkooppercentage Logies 6,0% 0% Entree 6,0% 0% Horeca 12,5% 30% Detailhandel 15,8% 60% Vervoer 70,0% 20% Noot: voor het bepalen van de inkooppercentages per sector is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: Bedrijfschap Horeca & Catering (horeca); BETA/NOVE (vervoer); Economisch Instituut voor Midden- en Kleinbedrijf (detailhandel). In de onderstaande tabel staan de gehanteerde arbeidscoëfficiënten. Deze zijn uitgedrukt in termen van aantal mensjaren (fte s) werk per 1 miljoen euro finale afzet. De directe werkgelegenheid per sector wordt berekend door de finale afzet te vermenigvuldigen met de bijbehorende arbeidscoëfficiënt. Arbeidscoëfficiënten Sector Arbeidscoëfficiënt Logies 10,50 Entree 7,06 Horeca 10,50 Detailhandel 16,46 Vervoer 5,15 Overig 6,28 Noot: De arbeidscoëfficiënten (werkgelegenheid per 1 mlj. euro finale afzet) zijn afkomstig van de Nationale rekeningen 2008 (CBS) 19
20 Na het vaststellen van de directe werkgelegenheid, kan de indirecte werkgelegenheid worden bepaald. Deze is met name het gevolg van toeleveranciers en dienstverleners die nodig zijn om de afzet in de diverse sectoren te kunnen realiseren. De indirecte werkgelegenheid is met behulp van een multiplier bepaald die 1,37 bedraagt. Dit betekent dat 1 fte directe werkgelegenheid 0,37 fte aan indirecte werkgelegenheid oplevert. Bezoekersenquête Een van de onderdelen van de Monitor Toerisme LHA is de Toeristisch-recreatieve bezoekersenquête. Hiertoe zijn in de maanden juli t/m september 2009 bezoekers op locatie ondervraagd door studenten van het studentenuitzendbureau Work-on uit Tilburg. Het streven was om in het LHA in totaal toeristen te enquêteren, verdeeld over 14 verschillende door de drie gemeenten aangedragen locaties in de vorm van een quotasteekproef. Dit houdt in dat er, per locatie, een van te voren afgesproken aantal mensen wordt ondervraagd. Uiteindelijk is het gelukt om bijna 800 toeristen te ondervragen; alleen bij Recreatieoord Kurenpolder zijn de studenten herhaaldelijk weggestuurd door de beheerder van het vakantiepark, waardoor de respons op die locatie aanzienlijk lager was dan eigenlijk gewenst. Dit heeft verder weinig invloed op het beeld van de regio door de ogen van de toerist. Enquêtelocaties Afgenomen Aandeel Drongelen (aankomst pont vanuit Waalwijk) % Veen (aankomst pont vanuit Aalst) 28 4% Wijk en Aalburg (monument oude Baileybrug) 24 3% Genderen (Melk-drive) 29 4% Wijk en Aalburg (café D n Dijk) 5 1% Biesboschmuseum % Fort Altena 36 5% Recreatieoord Kurenpolder 10 1% Pontje Steur % Vesting Woudrichem 73 10% Stadshaven Woudrichem 64 8% Veerhoofd Woudrichem % Almkerk (Theetuin) 47 6% Giessen (kruising Provincialeweg en Hoge Maasdijk) 10 1% 20
Monitor Toerisme Land van Heusden en Altena 2012. Economisch belang van toerisme voor het Land van Heusden en Altena
Monitor Toerisme Land van Heusden en Altena 2012 Economisch belang van toerisme voor het Land van Heusden en Altena Monitor Toerisme Land van Heusden en Altena 2012 De gemeenten in het Land van Heusden
Nadere informatieBestedingenonderzoek VVV Zuid-Limburg Verdeling toeristische bestedingen
Bestedingenonderzoek VVV Zuid-Limburg Verdeling toeristische bestedingen Rapportage in opdracht van: Stichting VVV Zuid-Limburg September 2015 Projectnummer 15.060 Biesbosweg 16C 5145 PZ Waalwijk tel.:
Nadere informatieToerisme: wie heeft er baat bij? Onderzoek naar de economische betekenis van toerisme in de gemeente Oosterhout
Toerisme: wie heeft er baat bij? Onderzoek naar de economische betekenis van toerisme in de gemeente Rapportage in opdracht van: Gemeente 25 juni 2003 Projectnummer T13.3.012 Postbus 4833 4803 EV Breda
Nadere informatieMonitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2014. Samenvatting economische effectberekening, cijfers 2013
Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2014 Samenvatting economische effectberekening, cijfers 2013 MONITOR TOERISME EN RECREATIE FLEVOLAND 2014 2 Monitor Toerisme en Recreatie Aanleiding en doel Deze
Nadere informatieIeder zijn deel Verdeling toeristische bestedingen Zuid-Limburg: huidige stand van zaken (2006/2007) en terugblik (2002/2003)
Ieder zijn deel Verdeling toeristische bestedingen Zuid-Limburg: huidige stand van zaken (2006/2007) en terugblik (2002/2003) Rapportage in opdracht van Stichting VVV Zuid-Limburg 14 februari 2008 Projectnummer
Nadere informatieEconomische effectmeting toerisme en recreatie Bergen (L)
Economische effectmeting toerisme en recreatie Bergen (L) Rapportage in opdracht van de Gemeente Bergen (L) Oktober 2009 Projectnummer MONIT.9.124 Postbus 4833 4803 EV Breda tel.: 076-5658877 fax: 076-5656489
Nadere informatieMonitor Toerisme Oosterhout 2012. Economisch belang van toerisme voor Oosterhout
Monitor Toerisme Oosterhout 2012 Economisch belang van toerisme voor Oosterhout Monitor Toerisme Oosterhout 2012 De gemeente Oosterhout voert een actief toeristisch beleid. Om dit beleid goed te kunnen
Nadere informatieKerncijfers toerisme Zeeland 2014
Kerncijfers toerisme Zeeland 214 Oriëntatiefase Informatiebronnen tijdens de oriëntatiefase van de se toerist in Zeeland (aantallen zijn gebaseerd op toeristische vakanties) 3 Rechtstreeks bij accommodatieverschaffer
Nadere informatieCavelot Cadzand-Bad Raming economische betekenis
Cavelot Cadzand-Bad Raming economische betekenis Rapportage in opdracht van Ontwikkelingsmaatschappij Cavelot BV 12 juni 2009 Projectnummer RESORT.9.069 ZKA Consultants & Planners Postbus 4833 4803 EV
Nadere informatieprovincie limburg Toeristische Trends Limburg
provincie limburg Toeristische Trends 2016-2017 Overnachtingen Verblijfsbezoek Nederlandse & buitenlandse gasten Provincie 3.542.000 gasten 1.186.000 gasten 10,9 miljoen overnachtingen 3,4 miljoen overnachtingen
Nadere informatieToeristische betekenis Holland Rijnland
Toeristische betekenis Holland Rijnland Rapportage in opdracht van Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland 20 oktober 2005 Projectnummer T13.5.108 ZKA Consultants & Planners Postbus 4833 4803 EV Breda tel.:
Nadere informatieWINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019
WINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019 KENNISCENTRUM KUSTTOERISME Onderdeel van HZ University of Applied
Nadere informatie08/11/2013 iiiiiiiiiiiiniiiiiiiii
WWW.SAMENWERKENDEGEMEENTEN-AWW.NL onderwerp Monitor Toerisme Land van Heusden en Altena 2012 van de raad gevraagde actie Voor kennisgeving aannemen Geachte leden van de raad, Inleiding De gemeenten in
Nadere informatieEconomische betekenis toerisme en recreatie Hoeksche Waard Huidige situatie (2011) en ontwikkeling (2007-2011)
Economische betekenis toerisme en recreatie Hoeksche Waard Huidige situatie (2011) en ontwikkeling (2007-2011) Rapportage in opdracht van Augustus 2012 Projectnummer 11.144 ZKA Consultants & Planners Postbus
Nadere informatieprovincie limburg Toeristische Trends Limburg
provincie limburg Toeristische Trends 2016-2017 Toeristische Trends 2016-2017 Overnachtingen Verblijfsbezoek Nederlandse & buitenlandse gasten Provincie 3.542.000 gasten 1.186.000 gasten 10,9 miljoen overnachtingen
Nadere informatieprovincie limburg Toeristische Cijfers Limburg 2017
provincie limburg Overnachtingen Accommodaties & Slaapplaatsen Economische Betekenis Stijgers & Dalers Verblijfsbezoek Nederlandse & buitenlandse gasten Provincie 3.707.000 gasten 1.293.000 gasten 11,0
Nadere informatieToerisme en recreatie in zicht. Toeristisch-recreatief beleid gemeenten, tweede meting (2010)
Toerisme en recreatie in zicht Toeristisch-recreatief beleid gemeenten, tweede meting (2010) Colofon Uitgever: Kronenburgsingel 525 Postbus 9292 6800 KZ Arnhem internet: www.arnhem.kvk.nl Auteurs: Drs.
Nadere informatieSAMENVATTING MONITOR VRIJETIJDSECONOMIE RIVIERENLAND 2014
SAMENVATTING MONITOR VRIJETIJDSECONOMIE RIVIERENLAND 2014 In 2015 heeft het Regionaal Bureau voor Toerisme Rivierenland, in opdracht van Regio Rivierenland, de Monitor Vrijetijdseconomie over 2014 laten
Nadere informatieDroomPark Hooge Veluwe Raming economische effecten transformatie
DroomPark Hooge Veluwe Raming economische effecten transformatie Rapportage in opdracht van: Gemeente Arnhem 4 juni 2015 Projectnummer 15.055 RH Biesbosweg 16C 5145 PZ Waalwijk tel.: 088-2100 250 fax:
Nadere informatieToeristen in Nederland
Toeristen in Nederland Het is bijna zomer. Veel Nederlanders gaan lekker op vakantie naar het buitenland. Maar er komen ook heel veel buitenlandse toeristen naar Nederland. Hoeveel zijn dat er eigenlijk?
Nadere informatieToeristisch-recreatieve monitor Regio Arnhem Nijmegen 2014 Economische betekenis sector anno 2014 en ontwikkeling 2011-2014
Toeristisch-recreatieve monitor Regio Arnhem Nijmegen 2014 Economische betekenis sector anno 2014 en ontwikkeling 2011-2014 Rapportage in opdracht van Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen Juni
Nadere informatieEconomische betekenis toerisme & vrije tijd van de 5 Brabantse regio s
Economische betekenis toerisme & vrije tijd van de 5 se regio s Rapportage in opdracht van s Bureau voor Toerisme en de vijf se regio s December 2007 Projectnummer T13.6.135 ZKA Consultants & Planners
Nadere informatieToeristisch bezoek aan Leiden in 2010
April 2011 ugu Toeristisch bezoek aan in 2010 Al zeven jaar doet mee aan Toeristisch bezoek aan steden, onderdeel van het Continu Vakantie Onderzoek (CVO). Het CVO is een panelonderzoek waarbij Nederlanders
Nadere informatieVERBLIJFSTOERISME TOERISTISCHE GASTEN IN WEST-BRABANT
VERBLIJFSTOERISME HERKOMST 0- % NOORD 8- - -6 - was dit nagenoeg gelijk, waarbij 9% OOST 0% VAKANTIE OP VASTE STANDPLAATS iets minder mensen uit West-Nederland 6%) kwamen en iets meer toeristen uit Zuid-Nederland
Nadere informatieMonitor Recreatie & Toerisme 4-meting maart 2014
Monitor Recreatie & Toerisme 4-meting 2013 maart 2014 Inleiding Het aanjaagprogramma Recreatie & Toerisme is in november 2009 van start gegaan. Om het effect van de werkzaamheden te meten wordt jaarlijks
Nadere informatieToerisme in Cijfers. INSTITUUT SERVICE MANAGEMENT T.a.v. Toerdata Noord CG Leeuwarden drs. P.H. Huig tel: fax:
Toerisme in Cijfers 2009 Toerdata Noord is een samenwerkingsverband op toeristisch recreatief gebied van de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe. De uitvoering is in handen van het Instituut Service
Nadere informatieTRENDRAPPORT KUST 2013-2014
TRENDRAPPORT KUST 2013-2014 Inhoudsopgave Kerncijfers kusttoerisme... 1 Deel 1: Aanbod Logiescapaciteit in bedden... 9 Hotels... 10 Gastenkamers... 12 Jeugdlogies en vakantiecentra... 13 Kampeerbedrijven
Nadere informatieTOERISTISCHE TRENDRAPPORTAGE LIMBURG Factsheets
provincie limburg TOERISTISCHE TRENDRAPPORTAGE LIMBURG Factsheets 2015-2016 Uitgevoerd door ZKA TOERISTISCHE TRENDS LIMBURG 2015-2016_vakanties VAKANTIES NEDERLANDSE GASTEN VERBLIJFSBEZOEK BUITENLANDSE
Nadere informatieEconomische betekenis toerisme en recreatie Drechtsteden Huidige situatie (2011) en ontwikkeling (2007-2011)
Economische betekenis toerisme en recreatie Drechtsteden Huidige situatie (2011) en ontwikkeling (2007-2011) Rapportage in opdracht van Augustus 2012 Projectnummer 11.144 ZKA Consultants & Planners Postbus
Nadere informatieConsumentenonderzoek Toerisme
Consumentenonderzoek Toerisme 2009 Toerdata Noord is een samenwerkingsverband van de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe. De uitvoering is in handen van het Stenden Instituut Service Management onderdeel
Nadere informatieLand van Heusden en Altena Ongezien, Ongewoon, Ongekend!
Presentatie: Land van Heusden en Altena Ongezien, Ongewoon, Ongekend! Gezamenlijke raadsbijeenkomst LvHA 18 november 2010 Agenda Economische betekenis toerisme door Wim de Jong Visie en actieplan T&R door
Nadere informatieRECREATIE EN TOERISME. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 4 e editie. Opzet en inhoud
4 e editie RECREATIE EN TOERISME 2018 Voorne PutteN Opzet en inhoud Recreatie en toerisme is voor Voorne- Putten een belangrijke bedrijfstak. De sector levert niet alleen een bijdrage aan de regionale
Nadere informatieVakanties van Nederlanders in Zuid-Holland. ContinuVakantieOnderzoek
Vakanties van Nederlanders in Zuid-Holland ContinuVakantieOnderzoek NBTC-NIPO Research Postadres Postbus 63470 50 JL Den Haag Bezoekadres Prinses Catharina Amaliastraat 5, Den Haag Grote Bickersstraat
Nadere informatieTOERISME en RECREATIE. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 3 e editie. Opzet en inhoud
3 e editie TOERISME en RECREATIE 2017 Voorne PutteN Opzet en inhoud Recreatie en toerisme is voor de Voorne- Putten een belangrijke bedrijfstak. De sector levert niet alleen een bijdrage aan de regionale
Nadere informatietoerisme vlaanderen Toerisme in Kerncijfers 2010
toerisme vlaanderen Toerisme in Kerncijfers 2010 Toerisme in Vlaanderen Aantal overnachtingen en aankomsten in België (2010) overnachtingen % aankomsten % gemiddelde verblijfsduur (nachten) Vlaamse Gewest
Nadere informatieEconomische betekenis toerisme en recreatie Zuid-Holland Zuid Huidige situatie (2011) en ontwikkeling (2007-2011)
Economische betekenis toerisme en recreatie Zuid-Holland Zuid Huidige situatie (2011) en ontwikkeling (2007-2011) Rapportage in opdracht van Augustus 2012 Projectnummer 11.144 Postbus 4833 4803 EV Breda
Nadere informatieEconomische effectmeting toeristische-/vrijetijdssector Gemeente Leerdam Economische betekenis verblijfs- en dagtoerisme gemeente Leerdam
Economische effectmeting toeristische-/vrijetijdssector Gemeente Leerdam Economische betekenis verblijfs- en dagtoerisme gemeente Leerdam Rapportage in opdracht van Gemeente Leerdam April 2011 Projectnummer
Nadere informatieDe laatste week van juli wil ik samen met mijn gezin (twee volwassenen, kind van 13 jaar) een vakantie doorbrengen in uw gemeente.
Goedemiddag, De laatste week van juli wil ik samen met mijn gezin (twee volwassenen, kind van 13 jaar) een vakantie doorbrengen in uw gemeente. We hebben een offerte van het vakantieverblijf mogen ontvangen,
Nadere informatieVakantiegedrag. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Factoren die van invloed zijn op vakantiegedrag. Wat is vakantiegedrag?
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over vakantiegedrag van mensen. Het maakt je duidelijk waarom mensen met vakantie gaan en hoe de keuze voor een vakantie tot stand komt. Wat wordt er van jou
Nadere informatieTRENDRAPPORT DE PANNE
TRENDRAPPORT DE PANNE 2015-2016 Inhoudsopgave Deel 1: Aanbod Logiescapaciteit in bedden... 3 Hotels... 4 Gastenkamers... 6 en vakantiecentra... 7 Kampeerbedrijven en vakantieparken... 8 Vakantiewoningen...
Nadere informatieCSPE GL 2009. minitoets bij opdracht 1
SPE GL 2009 consumptief bakken - consumptief horeca - consumptief breed minitoets bij opdracht 1 variant c Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen - Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). -
Nadere informatieINZICHT IN TOERISME SCHOUWEN-DUIVELAND. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 1 april 2019
INZICHT IN TOERISME SCHOUWEN-DUIVELAND Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 1 april 2019 KENNISCENTRUM KUSTTOERISME Onderdeel van HZ University of Applied
Nadere informatieKwantitatieve gegevens monitoring vrijetijdseconomie Noord-Brabant
Kwantitatieve gegevens monitoring vrijetijdseconomie Noord-Brabant Bureau voor Ruimte 8i Vrije Tijd, 2018 A. Alle vakanties Vakanties van binnenlandse (Nederlandse) gasten, zowel toeristisch als op vaste
Nadere informatieToeristisch-recreatieve monitor Regio Arnhem Nijmegen 2011 Economische betekenis sector anno 2011 en ontwikkeling 2009-2011
Toeristisch-recreatieve monitor Regio Arnhem Nijmegen 2011 Economische betekenis sector anno 2011 en ontwikkeling 2009-2011 Rapportage in opdracht van Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen Mei
Nadere informatieEdelherten in de Gelderse Poort
Edelherten in de Gelderse Poort Joke Luttik, Geert Groot Bruinderink, Tineke de Boer, Martin Goossen Betekenis natuurontwikkeling voor de regionale economie ALTERRA Betekenis blijkt uit cijfers voor: omzet,
Nadere informatieHotelgastenenquête Leiden 2005
Hotelgastenenquête Leiden 2005 Colofon Serie Statistiek 2006/07 Gemeente Leiden Concernstaf, Strategie & Beleid BOA (Beleidsinformatie, Onderzoek en Advies) Postbus 9100, 2300 PC Leiden E-mail: boa@leiden.nl
Nadere informatieVAKANTIEGANGERS IN COMMERCIEEL LOGIES. Wie komt op vakantie in commercieel logies? Onderzoek 2011 IPK project enquêtes
VAKANTIEGANGERS IN COMMERCIEEL LOGIES Wie komt op vakantie in commercieel logies? Onderzoek 2011 IPK project 3 066 enquêtes 27% van de vakantiegangers is < 18 jaar Kinderen tot 6 jaar Kinderen 6 tot 11
Nadere informatieVoorzieningenatlas gemeente Oosterhout
Voorzieningenatlas gemeente Thema 1: Gezondheid en welzijn huisartsenpraktijk (2008) apotheek (2009) rapportcijfer gezondheidsvoorzieningen (2011) Hoogeveen 1,4 Smallingerland 0,9 Terneuzen 1,1 Dongen
Nadere informatieCSPE GL minitoets bij opdracht 1
SPE GL 2009 consumptief bakken - consumptief horeca - consumptief breed minitoets bij opdracht 1 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen - Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). -
Nadere informatieBURGERPANEL MOERDIJK OVER LEVENDIGE CENTRA
BURGERPANEL MOERDIJK OVER LEVENDIGE CENTRA Gemeente Moerdijk November 2018 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam 020-3084800 Rapportnummer 2018/177 Datum November
Nadere informatieVerordening ruimte Noord-Brabant, fase 2 Kaartlagen Ontwerp
Kaartlagen Ontwerp Ontwerp Overzicht kaartlagen (schaal : 00.000) nhoud Kaartlaag 7 Water Kaartlaag 8 Cultuurhistorie Kaartlaag 9 Agrarisch gebied Kaartlaag 0 Wijzigingen ten opzichte van Verordening ruimte
Nadere informatieAanleiding: Met deze brief brengen wij u graag op de hoogte van de ontwikkelingen op het gebied van toerisme en recreatie in de gemeente Drimmelen.
Raadsbrief Made, 18 april 2011 Registratienr.: Onderwerp: Evaluatie Toerisme 2010 Portefeuillehouder: Ambtelijke coördinatie: Steller: M. Vos-Kroeze Grondgebied S. van Dijk Aanleiding: Met deze brief brengen
Nadere informatieGastvrije Stad. Meest. van Nederland
Meest Gastvrije van Nederland 2009 Meest Gastvrije 2009 is een onderzoek van Van Spronsen Partners horeca-advies in samenwerking met VVV Nederland Top 2 Meest Gastvrije van Nederland De uitkomsten zijn
Nadere informatieToerisme en recreatie
Hoofdstuk 8 Toerisme en recreatie 8.1 Inleiding Toerisme en recreatie zijn belangrijke sectoren in een stad als. Mensen uit binnen- en buitenland bezoeken de stad om de historische sfeer te proeven, een
Nadere informatieMonitor inkomend dagbezoek vanuit Duitsland Eindrapport 2015/2016: Resultaten Gelderland Uitgevoerd in opdracht van de provincie Gelderland
Monitor inkomend dagbezoek vanuit Duitsland Eindrapport 2015/2016: Resultaten Gelderland Uitgevoerd in opdracht van de provincie Gelderland Den Haag, juli 2016 Aanleiding & doel onderzoek Per jaar komen
Nadere informatieVuren TG410. TG390. TG400. LA570. RK250. LA170. RW280. RW280V LA130. LA120. Giessen LA110. Eng. Stenenheul Waardhuizen. "Babylonie"nbroek "
Veen Aalst WW070. 02 LA070. WW090. LA050. De Rietschoof Rietschoof,De "Nederhemert-Noord WW030. Wijk en Aalburg LA020. te onderhouden percelen RK230. Bern BE000. RK240. Nederhemert-Zuid BE010. RK220. RK210.
Nadere informatieToerisme in Vlaanderen
Toerisme in Kerncijfers 2011 Toerisme in Vlaanderen Aantal overnachtingen en aankomsten in België (2011) overnachtingen % aankomsten % gemiddelde verblijfsduur (nachten) Vlaams Gewest 23.466.371 65% 8.041.529
Nadere informatieMONITOR TOERISME KUST Januari-December 2010 TRENDRAPPORT EDITIE FINALE VERSIE
MONITOR TOERISME KUST Januari-December 2010 1 TOELICHTING 1. De indicatoren voor monitoring worden berekend op basis van steekproeven en niet op basis van een exhaustieve bevraging. Steekproeven brengen
Nadere informatieArnhemse Binnenstad Index 2017
2017 Arnhemse Binnenstad Index 2017 Platform Binnenstad Arnhem;Sami Kors Platform Binnenstad Arnhem 1-1-2017 2013 STADSKWALITEIT 99.9 101.1 101.7 102.2 104 VERDIENVERMOGEN.1 103.3 109.2 132.3 166.5 BEREIKBAARHEID
Nadere informatieMeest Gastvrije Stad 2010
Meest Gastvrije 200 Colofon Samensteller: Lennert Rietveld Van Spronsen partners horeca-advies Herenweg 83 2362 EJ Warmond T: 07-548867 E: lennertrietveld@spronsen.com W: www.spronsen.com In samenwerking
Nadere informatieKustforum. Onze kust : een petanque kust?
Onze kust : een petanque kust? - BELANG VAN KUSTTOERISME - IS DE KUST EEN BESTEMMING VOOR OUDEREN? - KUST: MINDER GOED IMAGO BIJ JONGEREN - ACTIES VOOR HIP EN JONG IMAGO BELANG VAN KUSTTOERISME 2008 5,1
Nadere informatieMonitor inkomend dagbezoek vanuit Duitsland Eindrapportage 2010/2011 Samenvatting Gelderland Uitgevoerd in opdracht van de provincie Gelderland
Monitor inkomend dagbezoek vanuit Duitsland Eindrapportage 2010/2011 Samenvatting Gelderland Uitgevoerd in opdracht van de provincie Gelderland Research Department NBTC Juli, 2011 Dit hoofdstuk gaat in
Nadere informatieDe Duitse gast in Overijssel
De Duitse gast in Overijssel Onderzoek Duitse gast in Overijssel Diepte interviews Duitse gasten in Overijssel Zomer- en najaarsmeting Right Marktonderzoek Panelonderzoek NordRheinWestfalen en Niedersachsen
Nadere informatieVakantieganger in Vlaamse Regio s
Vakantieganger in Vlaamse Regio s Wie is die vakantieganger in Vlaamse regio s? Onderzoek bij Belgische (Vlaamse) en Nederlandse vakantiegangers die logeren in Vakantiewoning Camping Kortkampeer Vakantiepark
Nadere informatieTOERISME EN RECREATIE ALGEMEEN
Kerncijfers TOERISME EN RECREATIE ALGEMEEN Vakanties van Nederlanders Ontwikkeling vakantieparticipatie* (%) van de Nederlandse bevolking 81% 82% 81% 4 28% 29% 28% 31% 33% 33% 21% 21% Alleen in buitenland
Nadere informatieMonitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2007 (economische effectberekening, cijfers 2006)
Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2007 (economische effectberekening, cijfers 2006) Juni 2007 Projectnummer T13.6.010 ZKA Consultants & Planners Provincie Flevoland Postbus 4833 Afdeling Economische
Nadere informatieTrends en ontwikkeling in (cultuur) toerisme. Evelien Jonker - projectleider NBTC-NIPO Research
Trends en ontwikkeling in (cultuur) toerisme Evelien Jonker - projectleider NBTC-NIPO Research Inkomend versus binnenlands (cultuur) toerisme 2 Binnenlandse (cultuur) toerisme 3 Binnenlands toerisme ontwikkeling
Nadere informatieTRENDRAPPORT BRUGSE OMMELAND
TRENDRAPPORT BRUGSE OMMELAND 2015-2016 INLEIDING In het trendrapport wordt het Brugse Ommeland gedefinieerd als de 16 gemeenten die volledig deel uitmaken van deze toeristische regio. De randgemeenten
Nadere informatieBrabant Water en Wanda
Brabant Water en Wanda Een even innige relatie als Wayne & Wanda? Uw puppeteer Jack Ruyten Hoofdkantoor Huis Den Bosch (Paleiskwartier) Nevenvestiging Breda (Minervum) Een degelijke verkeringstijd Voorzieningsgebied
Nadere informatieOnderzoek Inwonerspanel: Recreatie en toerisme
1 (18) Onderzoek Inwonerspanel: Auteur Tineke Brouwers Respons onderzoek Op 3 maart kregen de panelleden van 19 jaar en ouder (1421 personen) een e- mail met de vraag of zij digitaal een vragenlijst over
Nadere informatieKENNISCENTRUM (KUST)TOERISME. Toerisme in de Delta. Ontwikkeling 2004-2008 JAARGANG 1
(KUST)TOERISME Toerisme in de Delta Ontwikkeling 2004-2008 2009 1 JAARGANG 1 Inhoudsopgave Inleiding............................................................1 Aanbod verblijfsaccommodaties in de Delta.............................3
Nadere informatieMonitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2008 (economische effectberekening, cijfers 2007)
Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2008 (economische effectberekening, cijfers 2007) September 2008 Projectnummer T13.8.021 ZKA Consultants & Planners Provincie Flevoland Postbus 4833 Afdeling Economische
Nadere informatieTRENDRAPPORT KUST
TRENDRAPPORT KUST 2012-2013 Inhoudsopgave Kerncijfers kusttoerisme... 1 Deel 1: Aanbod Logiescapaciteit in bedden... 9 Hotels... 10 Gastenkamers... 12 en vakantiecentra... 13 Kampeerbedrijven en vakantieparken...
Nadere informatieHandleiding Noord-Holland in Cijfers Data Recreatie en Toerisme
Handleiding Noord-Holland in Cijfers Data Recreatie en Toerisme Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Het maken van een selectie 3. Het selecteren van een onderzoeksgebied 4. Presentatiescherm 5. Periode 6. Aanvullende
Nadere informatieVakantieganger in Vlaamse Regio s
Vakantieganger in Vlaamse Regio s Wie is die vakantieganger in Vlaamse regio s? Onderzoek bij Belgische (Vlaamse) en Nederlandse vakantiegangers die logeren in Vakantiewoning Camping Kortkampeer Vakantiepark
Nadere informatieCSPE GL minitoets bij opdracht 1
SPE GL 2009 consumptief bakken - consumptief horeca - consumptief breed minitoets bij opdracht 1 variant b Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen - Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). -
Nadere informatieKoopstromen Katwijk. Herkomst bestedingen vrijetijdssector en detailhandel. Samengesteld in opdracht van
Koopstromen Katwijk Herkomst bestedingen vrijetijdssector en detailhandel Samengesteld in opdracht van Gemeente Katwijk Februari 2013 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Vraagstelling... 3
Nadere informatieResultaten RESOLVE passantenenquête Roermond 2017
Resultaten RESOLVE passantenenquête Roermond 2017 Inleiding Roermond is Lead Partner van RESOLVE, een project waarin acht Europese steden en de Erasmus Universiteit Rotterdam de komende vijf jaar samenwerken.
Nadere informatieEconomische betekenis toerisme en recreatie in het Land van Cuijk. Nulmeting (2014)
Economische betekenis toerisme en recreatie in het Land van Cuijk Nulmeting (2014) 1 Colofon Betreft: Economische betekenis toerisme en recreatie in het Land van Cuijk Nulmeting 2014 Opdrachtgever: Gemeenten
Nadere informatieLand van Heusden en Altena Ongezien, Ongewoon, Ongekend! Visie en actieplan recreatie & toerisme
Land van Heusden en Altena Ongezien, Ongewoon, Ongekend! Visie en actieplan recreatie & toerisme Land van Heusden en Altena Ongezien, Ongewoon, Ongekend! Visie en actieplan recreatie & toerisme en regio
Nadere informatieTRENDRAPPORT BRUGSE OMMELAND
TRENDRAPPORT BRUGSE OMMELAND 2016-2017 INLEIDING In het trendrapport wordt het Brugse Ommeland gedefinieerd als de 16 gemeenten die volledig deel uitmaken van deze toeristische regio. De randgemeenten
Nadere informatieMonitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2014 (economische effectberekening, cijfers 2013)
Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2014 (economische effectberekening, cijfers 2013) Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2014 In opdracht van: Toerisme Flevoland Het Ravellijn 1 8233 BR Lelystad
Nadere informatieKerncijfers Toerisme Waasland
Kerncijfers Toerisme - 2015 Situering Gemeenten Beveren Kruibeke Lochristi Lokeren Moerbeke Sint-Gillis-Waas Sint-Niklaas Stekene Temse Waasmunster Wachtebeke Logiesaanbod - 2015 Aantal logiesuitbatingen:
Nadere informatiePraktische-opdracht door een scholier 1597 woorden 28 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Inleiding
Praktische-opdracht door een scholier 1597 woorden 28 januari 2003 5 39 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Wij doen ons werkstuk over de afkomst van toeristen in Walcheren. Jaarlijks komen er
Nadere informatieMonitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2013 (economische effectberekening, cijfers 2012)
Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2013 (economische effectberekening, cijfers 2012) Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2013 Rapportage voor: Toerisme Flevoland Het Ravellijn 1 8233 BR Lelystad
Nadere informatieKerncijfers Toerisme Meetjesland
Kerncijfers Toerisme - 2015 Situering Gemeenten Aalter Assenede Eeklo Evergem Kaprijke Knesselare Lovendegem Maldegem Nevele Sint-Laureins Waarschoot Zelate Zomergem Logiesaanbod - 2015 Aantal logiesuitbatingen:
Nadere informatieMeest Gastvrije Stad 2013
Meest Gastvrije Stad 2013 Onderzoeksrapport BEREIKBAARHEID & INFORMATIE Colofon www.meestgastvrijestad.nl Samensteller: Van Spronsen & Partners horeca - advies Herenweg 83 2361 EJ Warmond T: 071-5418867
Nadere informatieTRENDRAPPORT KUST
TRENDRAPPORT KUST 2013-2014 Inhoudsopgave Kerncijfers kusttoerisme... 1 Deel 1: Aanbod Logiescapaciteit in bedden... 9 Hotels... 10 Gastenkamers... 12 Jeugdlogies en vakantiecentra... 13 Kampeerbedrijven
Nadere informatieFact sheet. Groei toerisme zet door. Toename gasten komt door Nederlanders. Hotels hebben het druk in het derde kwartaal. nummer 6 juli 2007
Fact sheet nummer 6 juli 2007 Groei toerisme zet door Het gaat goed met het toerisme in Amsterdam. Het aantal hotelgasten is nog nooit zo groot geweest als in 2006: 4,7 miljoen. Ook bleven de gasten iets
Nadere informatieGelderland levert je mooie streken. Geldersestreken2016
Gelderland levert je mooie streken Geldersestreken2016 Wat doen we? Het bezoek aan de Gelderse streken (Veluwe, Achterhoek, regio Arnhem Nijmegen en Rivierenland) in zijn geheel bevorderen: meer toeristen
Nadere informatieMonitor Bedrijvenaanbod Amerstreek 2013. Aanbod bedrijfs-, kantooren winkelruimte
Monitor Bedrijvenaanbod Amerstreek Aanbod bedrijfs-, kantooren winkelruimte Monitor Bedrijvenaanbod Amerstreek Aanbod bedrijfs-, kantoor- en winkelruimte Mede door de prima ligging en gunstige regionale
Nadere informatieConsumentenonderzoek Toerisme
Consumentenonderzoek Toerisme 2005 Toerdata Noord is een samenwerkingsverband van de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. De uitvoering is in handen van het Instituut Service Management van de Christelijke
Nadere informatieToerisme in cijfers. Tanja Fedorova
Toerisme in cijfers Tanja Fedorova QUIZ - vraag 1 Uit welk land komt de grootste groep toeristen? China Nederland Groot-Brittannië QUIZ - antwoord 1 QUIZ - vraag 2 Welke attractie is het populairst onder
Nadere informatieI. Inleiding. Algemeen
I. Inleiding Algemeen Een besluit van de raad tot verlenen van vrijstelling van de verplichte winkelsluiting op zonen feestdagen vanwege toerisme moet vergezeld gaan van een toelichting (artikel 3, zevende
Nadere informatieTRENDRAPPORT KiTS KUST 2006-2011
TRENDRAPPORT KiTS KUST 2006-2011 Inhoudsopgave Kerncijfers uit het trendrapport... 5 Deel 1: Toeristisch aanbod De gegevens over het logiesaanbod in dit rapport (2006-2011) houden reeds rekening met het
Nadere informatieTevredenheid bij bezoekers van infokantoren
Tevredenheid bij bezoekers van infokantoren Regionale infokantoren algemene resultaten Onderzoek uitgevoerd door Guidea in samenwerking met Toerisme Vlaanderen 1 Doelstellingen en Methodologie 3 1 Achtergrond
Nadere informatiefjj; K provincie ^S& groningen
fjj; K provincie ^S& groningen m bezoekadres: Martinilcerkhof 12 Aan Provinciale Staten postadres: algemeen telefoonnr: Postbus 610 9700 AP Groningen 050 316 49 II algemeen faxnr.: www.provinciegroningen.nl
Nadere informatieKerncijfers Toerisme Vlaamse Ardennen
Kerncijfers Toerisme - 2015 Situering Gemeenten Brakel Gavere Geraardsbergen Herzele Horebeke Kluisbergen Kruishoutem Lierde Maarkedal Oosterzele Oudenaarde Ronse Sint-Lievens-Houtem Wortegem-Petegem Zingem
Nadere informatieVakantieganger in Vlaamse Regio s. Inspiratiedag Toerisme Oost-Vlaanderen 26 november 2018
Vakantieganger in Vlaamse Regio s Inspiratiedag Toerisme Oost-Vlaanderen 26 november 2018 Wie is die vakantieganger in Vlaamse regio s? Onderzoek bij Belgische (Vlaamse) en Nederlandse vakantiegangers
Nadere informatieTRENDRAPPORT BRUGSE OMMELAND
TRENDRAPPORT BRUGSE OMMELAND 2014-2015 Deel 1: Aanbod Tabel 1.1: Capaciteit in bedden, logies Brugse Ommeland Logiesvorm 2002 2007 2012 2014 2015 2014-2015 In % 2015 Hotels 721 830 956 936 954 +18 16,3
Nadere informatie