doelgericht lesgeven versie 4

Transcriptie

1 doelgericht lesgeven versie 4

2 Brochure Doelgericht lesgeven Redactie & vormgeving: Erik Schrooten en Luk Bosman 2016 Erik Schrooten & Luk Bosman Alle rechten voorbehouden. Alles uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De digitale versie is te downloaden: Contact

3 Het doel van deze brochure is het sterker maken in het formuleren van leerdoelen. Standaarden, tips en voorbeelden zetten op weg om de open schrijfruimte in het nieuwe leerplan in te vullen. Samen met de brochures fundamenten, kwaliteitsvolle feedback geven en met de andere materialen vormt deze brochure een geheel aan gereedschappen om met de nieuwe leerplannen te werken.

4 4

5 het leerplan Een leerplan formuleert minstens de doelstellingen die noodzakelijk zijn om de minimumdoelen van de overheid na te streven of te bereiken. Minimumdoelen worden vertaald in eindtermen en ontwikkelingsdoelen. De leerplanmaker mag bovendien eigen doelen toevoegen, die aansluiten bij het eigen artistiek pedagogisch project

6 LESDOELEN concreet LEERDOELEN ARTISTIEKE COMPETENTIES STUDIEPROFIEL Kunstonderwijs generiek

7 lesdoelen baseren op artistieke competenties de overheid bepaalt het studieprofiel en de artistieke competenties academies vertalen die naar leerdoelen gekoppeld aan het eigen artistiek pedagogisch project leraren concretiseren ze naar de eigen klaspraktijk. Ze houden rekening met eigen prioriteiten en met de leervragen van leerlingen

8 DKO RICHTINGGEVENDE DOELEN & RUIMTE VOOR HET UNIEKE ONDERWIJS STRAK GEFORMULEERDE LEERDOELEN de KUNSTEN TALENTEN UNIEKE IK

9 doelgericht werken Het onderwijs werkt met strak geformuleerde doelen die voor elk leerling gelden.in de kunsten staat de eigen stem en vormtaal voorop. Het kunstonderwijs werkt doelgericht, maar anders dan in het gewone onderwijs: - de kortste weg is niet altijd de meest interessante; - doelen worden meer open geformuleerd met ruimte voor eigen invulling door leraar en leerling.

10

11 de missie van het DKO: breed artistiek vormen Het DKO biedt kansen om veelzijdig competent te worden. Het studieprofiel kunstonderwijs vertalen we in vijf rollen en één unieke ik: de kunstenaar: verbeelding en expressie stimuleren; de vakman: vakmanschap en techniek ontwikkelen; de onderzoeker: nieuwsgierigheid prikkelen; de performer: présence versterken; de samenspeler: samenwerken ondersteunen; de unieke ik: een eigen identiteit vormen en de eigen stem en vormtaal aanscherpen.

12 werkhouding ontwikkelen tonen met kwaliteit nieuwsgierig en onderzoekend zijn techniek, materialen en basisvaardigheden beheersen zich op een persoonlijke wijze uitdrukken eigen sterktes en werkpunten benoemen werken met/ aan kwaliteit eigen oeuvre opbouwen feedback geven en ontvangen codes van het (zich) tonen gebruiken samenwerken zich inleven respect tonen voor anderen en hun werk creëren vakkennis hanteren proces zichtbaar maken samen maken eigen horizon verruimen publiek willen raken experimenteren

13 20 artistieke competenties De vijf rollen worden verfijnd in twintig artistieke competenties. In elke rol staan vier competenties centraal. De ontwikkeling van de twintig competenties zijn verplicht na te streven bij alle leerlingen.

14 leerdoelen competenties (verplicht) leerdoelen gekoppeld aan het eigen a.p.p. (bindend) 14

15 leerdoelen Een leerdoel beschrijft het gedrag waaraan tijdens een langere periode gewerkt wordt. Aandachtspunten: - formuleer helder en concreet; - gebruik werkwoorden die aanzetten tot actie. bv. de muzikale parameters correct benoemen bv. beeldende elementen combineren bv. zich verstaanbaar en expressief uitdrukken bv. het bewegingsgeheugen ontwikkelen

16 16

17 lesdoelen Een lesdoel beschrijft waar in een korte periode (bv.een les) concreet aan gewerkt wordt. Aandachtspunten: - formuleer helder en concreet; - gebruik werkwoorden die aanzetten tot actie; - voeg specifieke inhoud en/of context toe. bv. oefenen op intonatie in de Gavotte van Bach bv. zich richten naar een publiek tijdens concert met kleine groep ouders

18 18

19 samen leerdoelen formuleren Tijdens intakegesprekken worden de doelen bepaald: de leraar vertelt wat het leerplan voorschrijft en waar hij zélf wil op inzetten; de leerling geeft aan welke zijn leervragen en leerwensen zijn. Er worden samen prioriteiten vastgelegd.

20 doelen afstemmen in vakgroepen De nieuwe leerplannen geven veel ruimte en verantwoordelijkheid aan academies, vakgroepen en leraren. Werken aan artistieke competenties is een opdracht voor de academie als geheel. Daarom is regelmatig afstemmen met elkaar noodzakelijk. Om voort te bouwen op elkaars werk.

21 kwaliteitscheck doelen zijn de doelen helder geformuleerd? kennen en begrijpen leerlingen de doelen waaraan gewerkt wordt? zijn de doelen te hoog gegrepen of leg je de lat te laag? m.a.w. situeren ze zich in de zone van naaste ontwikkeling van leerlingen? sluiten de doelen aan bij het APP van de academie? op welke wijze sluiten de doelen aan bij die van collega s? Bespreek in de vakgroep.

22 voorbeelden van doelen houtblazers de adem reguleren aandacht geven aan klankvorming de juiste mondstand aannemen articuleren intoneren vingertechniek beheersen schuiftechniek verzorgen muzikale parameters (hoogte en duur)onder controle hebben muzikale componenten (tempo en dynamiek) beheersen

23 voorbeelden van doelen literaire creatie de taal beheersen vaardig lezen en interpreteren structuur en samenhang (in teksten) herkennen zich verdiepen in teksten (buiten het eigen belangstellingsgebied) spelen met klank en ritme de bladspiegel consequent uitwerken een tekst uitwerken vanuit een omvattend concept.

24 voorbeelden van doelen hedendaagse dans fysieke paraatheid oefenen (kracht, lenigheid en uithoudingsvermogen) bewegingselementen (strekken, buigen en draaien) het bewegingsgeheugen trainen aandacht geven aan de lichaamshouding het aangereikte vocabularium gebruiken bij het geven van feedback anatomische analyse van bewegingen verwoorden.

25 voorbeelden van doelen algemeen beeldende vorming Kleuren herkennen en benoemen. De impact, betekenis, kracht en werking van composities herkennen, ervaren en toepassen. Ontelbare mogelijkheden om een vlak of ruimte in te delen herkennen, ervaren en toepassen. Kleur, licht, lijn, compositie,. (beeldaspecten) in hun onderlinge samenhang ervaren. Materialenkennis gebruiken.

26 terminologie eindtermen zijn minimumdoelen op het vlak van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes die de onderwijsoverheid als noodzakelijk en bereikbaar acht voor een bepaalde leerlingenpopulatie. Let wel: als de eindtermen niet bepaald zijn, legt de indiener zelf de onderwijskundige doelen vast. ontwikkelingsdoelen zijn minimumdoelen op het vlak van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes die de onderwijsoverheid als wenselijk acht voor een bepaalde leerlingenpopulatie. Ontwikkelingsdoelen bepalen wat de school bij haar leerlingen moet nastreven.

27 basiscompetenties zijn doelen, afgeleid uit een referentiekader, met betrekking tot de kennis, vaardigheden en attitudes waarover een leerling beschikt: om zich persoonlijk te ontwikkelen of om maatschappelijk te functioneren of om vervolgonderwijs aan te vatten of om als beginnend beroepsbeoefenaar te kunnen fungeren. het referentiekader dat we gebruiken in het DKO is het studieprofiel kunstonderwijs. Het werd vertaald in een kader van vijf rollen en een uniek ik.

28 leerlingen en doelgericht werken: perfectionist zijn Sommige leerlingen zijn erg ambitieus. Ze stellen hoge eisen voor zichzelf. Het kan altijd beter. Ze zijn zeer nauwgezet en kritisch voor zichzelf. Soms huist er in hen een stemmetje dat hen steeds weer zegt dat het nog niet goed genoeg is. De zaken op hun beloop laten, is moeilijk. Zenuwen, stress en prestatiedwang loeren om het hoekje. En dan gaat het mis. Goede leraren halen - als het nodig is - té grote druk van de ketel.

29 leerlingen en doelgericht werken: ongericht zijn Andere leerlingen hebben honderd-en-een ideeën maar kunnen er geen enkel lang vasthouden. Hun concentratie is vluchtig en hun aandacht springt van het ene op het andere. Grenzen leren trekken, iets afwerken en de concentratieboog hoog houden zijn nodig. Leraren gaan steeds op zoek naar wat leerlingen nodig hebben om een volgende stap in hun artistieke ontwikkeling te kunnen zetten. Op maat.

30 aansluitende literatuur Gombeir Dirk, e.a. (2008). Identiteit ontwikkelen. Leer-kracht waarderen in eigentijds onderwijs. Plantijn. Hoobroeckx Froukje (2002). Onderwijskundig ontwerpen. John Staffleu Van Loghum Korthagen Fred (2008). Leren van binnenuit. Onderwijsontwikkeling in een nieuwe tijd. Uitgeverij Nelissen. van de Eede Yoni (2015). vanzelf. tegen het efficiëntiedenken en de doelmatigheidscultuur. Acco.

31 Een van de meest bevredigende ervaringen in het leven is het bereiken van een vooropgesteld doel, na hard gewerkt en flink doorgebeten te hebben. Yoni Van Den Eede, 2015

32