LITERATUURREVIEW OVER NEGATIEVE DRUKTHERAPIE BIJ BRANDWONDEN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LITERATUURREVIEW OVER NEGATIEVE DRUKTHERAPIE BIJ BRANDWONDEN"

Transcriptie

1 Academiejaar LITERATUURREVIEW OVER NEGATIEVE DRUKTHERAPIE BIJ BRANDWONDEN Ward DE CLERCK Promotor: Prof. Dr. Stan Monstrey Co-promotor: Dr. Jozef Verbelen Masterproef voorgedragen in de 2e master in het kader van de opleiding tot MASTER OF MEDICINE IN DE GENEESKUNDE

2

3 Academiejaar LITERATUURREVIEW OVER NEGATIEVE DRUKTHERAPIE BIJ BRANDWONDEN Ward DE CLERCK Promotor: Prof. Dr. Stan Monstrey Co-promotor: Dr. Jozef Verbelen Masterproef voorgedragen in de 2e master in het kader van de opleiding tot MASTER OF MEDICINE IN DE GENEESKUNDE

4 De auteur(s) en de promotor geven de toelating deze masterproef voor consultatie beschikbaar te stellen en delen ervan te kopiëren voor persoonlijk gebruik. Elk ander gebruik valt onder de beperkingen van het auteursrecht, in het bijzonder met betrekking tot de verplichting uitdrukkelijk de bron te vermelden bij het aanhalen van resultaten uit deze masterproef. Datum De Clerck Ward Prof Dr. Stan Monstrey

5 Voorwoord Voor u ligt de masterthesis Literatuurreview over negatieve druktherapie bij brandwonden. Ik schreef deze scriptie in het kader van mijn opleiding master of medicine in de geneeskunde. Van september 2014 tot april 2016 heb ik met vallen en opstaan aan deze masterthesis gewerkt. Dankzij de steun van heel wat mensen kan ik u met trots mijn werk presenteren. Ik had deze masterscriptie nooit tot een goed einde kunnen brengen zonder de steun en begeleiding van mijn promotor, prof. Dr. Stan Monstrey, en co-promotor, Dr. Jozef Verbelen. Daarom wil ik hen bedanken voor de feedback, aanvullingen, uitleg en ideeën die ze mij hebben aangebracht. Dankzij hun begeleiding ontdekte ik de vele aspecten en ervaringen in hun vakgebied. Verder wil ik ook mijn familie en vrienden bedanken voor de steun en goede raad. Zij stonden immers steeds voor mij klaar wanneer ik vragen had of beslissingen moest maken. Ik wens u veel leesplezier toe, Ward De Clerck, Gent, April 2016

6 Inhoudsopgave Abstract Inleiding Brandwonden Indeling Behandeling Progressie Negatieve druktherapie Ontwikkeling Opstelling Werkingsmechanisme Indicaties en contra-indicaties Doelstelling Methodologie Resultaten Brandwonden Toepassingen van negatieve druktherapie in de conservatieve behandeling van brandwonden Progressie van een tweedegraads brandwonde Toepassingen van negatieve druktherapie in de chirurgische behandeling van brandwonden Wound bed preparation Fixatie van huidenten Dermale substituten Toepassingen bij kinderen Evidentie en aanbevelingen Reviews Internationale consensus... 26

7 Complicaties Degloving injuries Algemeen Toepassingsgebieden en evidentie Necrotiserende fasciitis Algemeen Toepassingen Gangreen van Fournier Toepassingen Evidentie Discussie Progressie van een tweedegraads brandwonde Chirurgische behandeling van brandwonden Wound bed preparation Fixatie van huidenten Dermale substituten Degloving injuries Necrotiserende fasciitis Conclusie Referenties... 45

8 Abstract Negatieve druktherapie is een techniek waarbij een gesloten milieu wordt gecreëerd waarover vervolgens een subatmosferische druk wordt aangebracht. Deze methode heeft een effect op de wondheling door onder andere de stimulatie van de celproliferatie en angiogenese, de vorming van granulatieweefsel en de drainage van wondvocht. Deze literatuurstudie beschrijft het gebruik van negatieve druktherapie bij brandwonden, degloving injuries en necrotiserende fasciitis. Deze techniek kan bij deze pathologieën onder andere gebruikt worden om de progressie van een tweedegraads brandwonde tegen te gaan, het wondbed voor te bereiden op een chirurgische reconstructie en ter fixatie van huidenten of dermale substituten. Er wordt in deze thesis een overzicht gegeven van de literatuur en bestaande evidentie omtrent het gebruik van negatieve druktherapie bij deze drie pathologieën. Hiervoor werd er van september 2014 tot februari 2016 naar publicaties gezocht via Google Scholar, Cochrane Library en Pubmed. In de MEDLINE-database werden eerst MeSH-termen opgezocht dewelke vervolgens gebruikt werden om publicaties in de database van Pubmed te zoeken. Op deze manier werden voor brandwonden, necrotiserende fasciitis en gangreen van Fournier respectievelijke 27, 18 en 11 relevante publicaties gevonden. Verder werden er artikels gevonden door losse zoektermen in de zoekmachines in te geven. In een dierenmodel kon men reeds aantonen dat NPWT de progressie van een tweedegraads brandwonde naar een derdegraads brandwonde kon voorkomen. Dit werd tot nu toe onvoldoende bewezen bij de mens doordat de studies een hoog risico op bias vertoonden of doordat het aantal patiënten in de steekproef te klein was. Bijgevolg is er nood aan gerandomiseerde gecontroleerde studies met een degelijke steekproefgrootte. Wanneer er botweefsel bloot komt te liggen kan men het bot doorboren en hierover NPWT aanbrengen om de vorming van granulatieweefsel te bevorderen. Zo kan het wondbed voorbereid worden op de chirurgische reconstructie. Deze methode werd beschreven in 17 casussen maar hieromtrent werden er geen gerandomiseerde studies gepubliceerd. Het effect van negatieve druktherapie ter fixatie van huidenten bij brandwonden werd onderzocht in 3 gerandomiseerde studies en 2 retrospectieve studies. Er werd een significante verbetering van de ingroei van de huident en een vermindering van de hospitalisatieduur vastgesteld. De verbeterde ingroei kan men mogelijks verklaren door de betere immobilisatie 1

9 van de huident ten opzichte van het wondbed. Ook bij de fixatie van dermale substituten bij brandwonden stelde men een significante verbetering van de ingroei en een verbeterde elasticiteit van het litteken vast. Het effect van NPWT ter fixatie van een dermaal substituut werd tot nu toe slechts in 1 RCT onderzocht waardoor verder onderzoek nodig is. Verder kon men nog niet aantonen dat het gebruik van NPWT leidt tot een verkorting van de tijd tussen het aanbrengen van het dermale substituut en de huident hoewel men in vitro reeds een toename van de angiogenesis vaststelde. De literatuur omtrent het gebruik van NPWT bij degloving injuries bestaat voornamelijk uit case reports. Er werden voor deze pathologie slechts 2 retrospectieve studies teruggevonden die bovendien geen vergelijking maakten met een controlegroep. Op basis van deze studies is er onvoldoende evidentie dat het gebruik van NPWT bij degloving injuries de morbiditeit en hospitalisatieduur vermindert. Tot slot werd er over het gebruik van NPWT bij necrotiserende fasciitis slechts 1 vergelijkende studie teruggevonden. Deze toonde een sterkere reductie van de wonde, een vermindering van de hospitalisatieduur en een vermindering in tijd die gespendeerd werd aan wondverzorging aan. Verder kon men in deze studie geen reductie van de kosten of mortaliteit aantonen. Het effect van NPWT bij gangreen van Fournier werd onderzocht in drie retrospectieve studies. Deze studies vertoonden echter tegenstrijdige resultaten over de hospitalisatieduur. Algemeen kan men besluiten dat er momenteel enkel voldoende evidentie is omtrent het gebruik van NPWT ter fixatie van huidenten bij brandwonden. In verband met de overige toepassingen die in deze literatuurreview besproken werden is de evidentie beperkt en zwak. Daarom is er nood aan gerandomiseerde gecontroleerde studies met een degelijke steekproefgrootte die het effect van NPWT kunnen aantonen. 2

10 1. Inleiding 1.1. Brandwonden Indeling Klassiek worden brandwonden onderverdeeld in eerstegraads, tweedegraads en derdegraads brandwonden. Een eerstegraads brandwonde beperkt zich tot beschadiging van de epidermis. Klinisch ziet men een pijnlijke, rode huid zonder blaren die spontaan geneest na enkele dagen. Wanneer ook de dermis beschadigd is spreekt men van een tweedegraads brandwonde. Deze kan men verder onderverdelen in oppervlakkige en diepe tweedegraads brandwonden. Bij dit type brandwonden is de huid pijnlijk en treft men typisch blaren aan. Een oppervlakkige tweedegraads brandwonde geneest spontaan binnen een 2 à 3 weken terwijl een diepe tweedegraads brandwonde meestal 4 weken of langer nodig heeft om te herstellen met een slechte kwaliteit van de huid en hypertrofische littekens als resultaat. Bij een derdegraads brandwonde is zowel de epidermis, dermis als hypodermis beschadigd, men spreekt in dit geval ook van full-thickness burn. Deze brandwonden zijn niet pijnlijk door destructie van de zenuwuiteinden. Deze brandwonden dienen chirurgisch behandeld te worden aangezien spontane genezing niet meer mogelijk is tenzij vanuit de wondranden bij kleinere brandwonden Behandeling Allereerst dient elke brandwonde gespoeld te worden met water. Dit heeft een antalgetisch effect op de huid en voorkomt verdere beschadiging door neutralisatie van de opgeslagen warmte in de huid. Belangrijk is om de huid zo snel mogelijk te spoelen met lauw water en dit gedurende minstens 10 à 15 minuten. Vervolgens is het bij ernstige brandwonden van belang voldoende vocht toe te dienen daar een brandwonde gepaard gaat met vochtverlies. Behoud van een goede vochtbalans is belangrijk ter preventie van complicaties zoals longoedeem en acute nierinsufficiëntie. Hiervoor kan men gebruik maken van isotone elektrolyten-oplossingen, hypertone zoutoplossingen of colloïden. Aangezien een ernstige brandwonde eveneens gepaard gaat met een enorm verlies aan energie, kan men dit compenseren door middel van hoogcalorische, eiwitrijke voeding. Kleine brandwonden kunnen behandeld worden met verschillende verbanden zoals vetverbanden, hydro-colloïdverbanden, alginaat verbanden, Het is van belang om de wonde dagelijks te ontsmetten met Iso-betadine of chloorhexidine om wondinfectie te voorkomen of te bestrijden. Voor uitgebreide en diepe brandwonden kan men gebruik maken van Flammacerium. Wanneer noodzakelijk moet men in de acute fase een escharratomie uitvoeren. Hierbij wordt de brandwondkorst chirurgisch ingesneden daar de 3

11 bloedtoevoer in het gedrang kan komen door oedeemvorming. Men spreekt in dit geval van het compartiment- of logesyndroom. Na de acute fase kan men wanneer nodig een chirurgische behandeling overwegen door middel van huidenten, dermale substituten en gesteelde of vrije flappen. Deze technieken worden kort toegelicht in onderstaande paragraaf. Een huident is een stuk huid (partiële of volledige dikte) dat van een donorplaats op het lichaam getransplanteerd wordt naar de plaats van het defect. In de literatuur wordt er vaak gesproken van een split-thickness skin graft (STSG) en een full-thickness skin graft (FTSG). Men kan kleine openingen (honingraatstructuur) maken in de huident waardoor vocht gemakkelijk kan gedraineerd worden en men eveneens de huident kan vergroten (1/2 MESH, 1/3 MESH, ). Een andere chirurgische behandeling is het gebruik van een dermaal substituut. Deze vormt een matrix die cellulair of acellulair kan zijn en als vervanging van de dermis dient. Om het huiddefect volledig te dichten kan men gebruik maken van eigen huid of huidenten. Tot slot kan men gebruik maken van huidflappen. Men spreekt van een vrije flap wanneer een stuk huid samen met zijn vascularisatie wordt getransplanteerd naar de acceptorplaats. Door middel van microchirurgie worden de arteriën en venen van de huidflap op de arteriën en venen ter hoogte van de acceptorplaats gehecht. Wanneer de huidflap via een steel of pedikel verbonden blijft, spreekt men logischerwijs van een gesteelde flap. De flap wordt in dit geval gevasculariseerd langs zijn oorspronkelijke arteriën en venen Progressie Een brandwonde bestaat algemeen uit 3 zones: een eerste zone met necrose, een tweede zone met oedeem en capillaire stase en een derde zone met reactief oedeem of hyperemie. (1, 2) Deze tweede zone van stase kan ofwel evolueren naar necrose ofwel vitaal blijven. Vaak zien we dat deze tweede zone progresseert van een 2 e naar een 3 e graads brandwonde. Deze progressie kan men verklaren daar oedeem capillaire stase teweegbrengt met trombose en weefselnecrose als gevolg. Bijgevolg zocht met naar methodes om de wondheling te verbeteren en deze progressie tegen te gaan. (3) Door de wetenschappelijke vooruitgang in de fysiologie en pathofysiologie van wondheling werden er verschillende technieken ontwikkeld om wondheling te verbeteren. (4) Onder andere het gebruik van vochttherapie leverde een grote verbetering op. 4

12 1.2. Negatieve druktherapie Ontwikkeling Het gebruik van negatieve druksystemen om lichaamsvochten, lucht of weefsel te verwijderen tijdens ingrepen is een techniek die reeds lang gekend is. Zo gebruikten men een negatieve druksysteem om lucht te verwijderen uit de pleurale ruimte bij een pneumothorax waardoor de long opnieuw kon expanderen. Een ander voorbeeld is het gebruik van hoge zuigkrachten bij een liposuctie waarbij men in staat was om op deze manier vetweefsel te verwijderen. Dit bracht Louis C. Argenta en Michael J. Morykwas op het idee om deze systemen te gebruiken bij wondheling. Zij vroegen zich af of er op deze manier een mogelijkheid bestond om de wondranden naar elkaar toe te brengen. Daartoe ontwikkelden zij in het begin van de jaren 90 een systeem dat bedoeld was om de wondheling te verbeteren. (5) Dit systeem werd in 1995 gecommercialiseerd en kwam op de markt als V.A.C. Therapy. Voluit stond dit voor Vacuum Assisted Closure. (5) In de tweede helft van de jaren 90 werden er verschillende studies gepubliceerd waarbij dit nieuwe systeem getest werd bij dieren. Zo onderzochten Morykwas et al. (1) in 1999 het effect van negatieve druktherapie op brandwonden bij varkens. Zij konden aantonen dat het gebruik van negatieve druktherapie de progressie van een tweedegraads brandwonde naar een diepere brandwonde kon voorkomen. Daarbij gaven zij aan dat deze nieuwe techniek mogelijks een grote rol kan spelen in de behandeling van tweedegraads brandwonden. Deze techniek zorgde sindsdien voor een ware revolutie in de behandeling van verschillende soorten wonden. Heden ten dage worden er verschillende synoniemen gebruikt voor negatieve druktherapie. Zo spreekt men in de literatuur ook van topical negative pressure (TNP), subatmospheric pressure (or dressing), vacuum sealing technique (VST), vacuum-assisted closure (VAC), vacuum compression, negative pressure dressing, foam suction dressing en vacuum pack technique (VPT). (6, 7) In deze masterthesis zal men hiernaar verwijzen als NPWT (negative pressure wound therapy). Merk op dat de term negatieve druktherapie in zekere zin een slecht gekozen naam is voor deze techniek aangezien men volgens de wetten van de fysica niet kan spreken van negatieve druk. Dit kan men afleiden uit de algemene gaswet van Boyle en Gay-Lussac. Hierbij is het product van de druk en het volume gelijk aan het product van het aantal mol, de universele gasconstante en de temperatuur. Aangezien al deze parameters positieve getallen representeren zal ook de druk een positief getal zijn. Bijgevolg wijst de term negatieve druk op het verschil 5

13 tussen de gecreëerde druk en de atmosferische druk (op zeeniveau bedraagt deze 760 mmhg). (5) Opstelling Negatieve druktherapie heeft de laatste 20 jaar een enorme opmars gekend in de behandeling van acute en chronische wonden.(6) Deze techniek omvat een polyurethaan-foam of polyvinylalcohol-foam die op maat van de wonde wordt geknipt en een tube die het geheel verbindt met een pomp. Deze foam wordt op het wondbed aangebracht met daarbovenop een drainagetube. Hierover brengt men een polyurethaanfolie aan die een gesloten en steriel systeem vormt. De tube wordt vervolgens aangesloten op een vacuümpomp die een negatieve druk creëert. (4, 8) Het wondvocht dat op deze manier wordt aangetrokken wordt opgevangen in een container Werkingsmechanisme Het effect van negatieve druktherapie op de wondheling probeert men te verklaren aan de hand van verschillende mechanismen die men onderzocht heeft. Algemeen maakt men een opdeling tussen primaire en secundaire effecten. De primaire effecten omvatten macrodeformatie, microdeformatie, verwijdering van wondvocht en stabilisatie van de omgeving. (5, 8, 9) Macrodeformatie omvat het naar elkaar brengen van de wondranden onder invloed van de gegenereerde druk. Op microscopisch niveau worden de cellen uitgerekt (microdeformatie) waardoor celproliferatie gestimuleerd wordt. Daarnaast zorgt negatieve druktherapie voor de verwijdering van wondvocht en creëert het een warme en vochtige omgeving. Het systeem zorgt ervoor dat het overtollige wondvocht samen met elektrolyten en proteïnen kan afgevoerd worden waardoor de osmotische en oncotische drukgradiënt aan het wondoppervlak stabiel blijft. (1, 9) Ook op het moleculaire niveau heeft deze techniek heel wat effecten. Zo stelde men een daling in de expressie van tumor necrosis factor (TNF) en matrix metalloproteinases (MMPs) vast naast een stijging van onder andere IL- 10, IL-8, VEGF, FGF2, TGFβ, PDGF. (9, 10) Het ontstaan van dit anti-inflammatoir cytokineprofiel, de veranderde samenstelling van de extracellulaire matrix en de verminderde afbraak ervan door MMPs bevorderen de wondheling. (10) Het zijn de veranderingen in de extracellulaire matrix en het vouwen/ontvouwen van collageenmolecules die verantwoordelijk zijn voor oedeemvorming. (11) Dit veroorzaakt een compressie op de cellen met een verminderde proliferatieve respons als gevolg. (9) Deze veranderingen worden tegengewerkt door het gebruik van negatieve druktherapie. (11) 6

14 Naast deze primaire effecten heeft negatieve druktherapie ook secundaire effecten zoals de vorming van granulatieweefsel, stimulatie van angiogenese en celproliferatie, modulatie van inflammatie, verandering van neuropeptiden en bacteriële lading. (5, 8) Deze secundaire effecten zijn het gevolg van één of meerdere primaire effecten Indicaties en contra-indicaties Door het grote succes van negatieve druktherapie werd er heel wat research gedaan naar de mogelijke indicaties. Negatieve druktherapie is algemeen geaccepteerd in de behandeling van weke delen defecten, ernstige open fracturen, huidtransplantaties, hoogenergetische penetrerende trauma, gecontamineerde wonden, brandwonden, hematomen, fasciotomiën en chronische ulcera op basis van druk, vasculaire afwijkingen of diabetes mellitus. (4) Naast deze indicaties zijn er ook een aantal algemene contra-indicaties voor het gebruik van negatieve druktherapie. Zo is deze behandelvorm niet aangewezen bij aanwezigheid van maligne of necrotisch weefsel, een massieve invasieve infectie, niet-enterische en ongeëxploreerde fistels, onbehandelde osteomyelitis en vrijgesteld bot of bloedvaten. (5, 6) Verder dient men extra waakzaam te zijn wanneer men deze therapie toepast bij patiënten met een verhoogd risico op bloedingen Doelstelling Aangezien vele onderzoekers het potentieel belang en de mogelijke meerwaarde van deze veelbelovende techniek inzagen, schonk men veel aandacht aan deze nieuwe behandelmethode. Naar aanleiding van de evolutie van deze hot topic werden de voordelen van negatieve druktherapie onderzocht en werden al deze resultaten neergeschreven voor verschillende soorten wonden. Ondanks al deze vooruitgang is er weinig evidentie voor het gebruik van negatieve druktherapie specifiek bij brandwonden. (12) Daarom zal getracht worden om in deze thesis een literatuuroverzicht te geven over het gebruik van negatieve druktherapie specifiek voor de indicatie brandwonden. Dit betreft zowel de acute behandeling met als doel de voorbereiding van het wondbed op een chirurgische behandeling als de fixatie van de huidenten en dermale substituten. Aangezien er naast brandwonden ook andere aandoeningen op een brandwondencentrum terechtkomen, zal er in deze literatuurreview ook aandacht besteed worden aan het gebruik van negatieve druktherapie bij degloving injuries, necrotiserende fasciitis en Fournier gangreen. Deze pathologiën worden kort toegelicht in de volgende paragraaf. 7

15 Men spreekt van een degloving injury wanneer een trauma veroorzaakt wordt door een avulsie, torsie of compressie van de huid of lidmaat. (13) Dit is een trauma waarbij een groot deel van de huid en subcutis werd afgerukt van de onderliggende weefsels en hun bloedvoorziening. (14) Door beschadiging van de huidbarrière bestaat het gevaar voor infectie en kunnen er ernstige complicaties optreden. (14) Men zal eerst een vooral het necrotisch weefsel debrideren en vervolgens kan men overgaan tot reconstructie van het defect. (13) Daarnaast zal men eveneens aandacht besteden aan het gebruik van negatieve druktherapie bij necrotiserende fasciitis. Dit is een infectieuze aandoening van subcutaan weefsel of fascia waarbij vroege diagnose met debridement belangrijk is om snelle progressie tegen te gaan. (15) Wanneer necrotiserende fasciitis typisch voorkomt in de genitale en perineale regio spreekt men van gangreen van Fournier. Het is een infectie die vaak veroorzaakt wordt door meerdere bacteriën waaronder Escherichia Coli, Klebsiella, streptokokken, clostridia en corynebacteria. (16) Chirurgische reconstructie van het defect wordt vaak bemoeilijkt door de slechte conditie van de wonde en algemene toestand van de patiënt. (15) Daar negatieve druktherapie heel wat positieve effecten heeft op de wondheling kan deze een essentiële of aanvullende rol spelen in de behandeling van deze aandoeningen. 8

16 2. Methodologie Voor deze literatuurreview werd er gezocht van september 2014 tot februari 2016 waarbij gebruik gemaakt werd van volgende databases: PubMed, Google Scholar, Cochrane Library en ISI Web of Science. Eerst werd in de MEDLINE-database gezocht naar Medical Subject Headings (MeSH) in verband met negatieve druktherapie en brandwonden. Op deze manier werd de volgende zoekopdracht ingegeven in PubMed: Negative-Pressure Wound Therapy AND Burns. Deze zoekopdracht leverde 50 zoekresultaten op. Vervolgens werd elk abstract doorgenomen en gekeken of deze artikels relevante inhoud bevatten. De flowchart van de selectieprocedure is terug te vinden in figuur 1. Aangezien via deze zoekopdracht slechts een beperkt aantal artikels bekomen werd waarvan bovendien een aantal artikels niet geschikt bleken, werd er eveneens rechtstreeks gezocht in PubMed. Hiervoor werden volgende woorden of combinaties van woorden gebruikt: negative pressure wound therapy, NPWT, VAC, vacuum-assisted therapy, burn, topical negative pressure, TNP, thermal injury, subatmospheric pressure, total body wrap, limited access dressing, burn center. De korte inhoud van de geleverde zoekresultaten werd grondig doorgenomen en al dan niet geschikt bevonden voor deze literatuurreview. Vervolgens werden de geselecteerde artikels gelezen en geanalyseerd waarna tevens de referenties van deze artikels werden nagekeken op relevante artikels. Indien er publicaties uit de referenties relevant leken werd ook de korte inhoud van deze artikels doorgenomen en al dan niet geschikt bevonden voor deze masterthesis. Daarnaast werd er naar artikels gezocht in de Cochrane Library. Deze database bevatte 4 reviews die gekoppeld waren aan de Mesh-term Negative-Pressure Wound Therapy. Hiervan handelde 1 review over het gebruik ervan bij tweedegraads brandwonden. Ook voor de overige aandoeningen die in deze masterthesis aan bod zullen komen werd er in PubMed eerst naar artikels gezocht via MeSH-termen. Zo leverde de zoekopdracht Negative Pressure Wound Therapy AND Necrotizing Fasciitis 47 zoekresultaten op. Vervolgens werden de relevante artikels geselecteerd op basis van het abstract. De zoekopdracht van de MeSHtermen Negative Pressure Wound Therapy AND Fournier Gangrene leverde 19 artikels op. De flowchart van de selectieprocedure is eveneens terug te vinden in figuur 1. Verder werd er ook voor deze pathologieën rechtstreeks gezocht in PubMed. Hiervoor werden volgende (combinaties van) zoektermen gebruikt: negative pressure, NPWT, VAC, vacuum-assisted 9

17 therapy, topical negative pressure, TNP, subatmospheric pressure, degloving injury, degloving trauma, necrotising fasciitis, fasciitis necroticans, Fournier gangrene. Na het doornemen van de korte inhoud van de opgeleverde zoekresultaten werden de relevante artikels grondig doorgenomen. Daarnaast werden alle referenties van de geselecteerde artikels nagekeken op extra publicaties die een meerwaarde konden bieden aan deze literatuurstudie. Enkel studies in verband met het gebruik van negatieve druktherapie voor deze specifieke indicaties werden ingesloten, studies in verband met andere indicaties zullen niet aan bod komen in deze masterthesis. Publicaties die in een andere taal dan het Engels of het Nederlands werden gepubliceerd werden eveneens uitgesloten. Brandwonden Necrotiserende fasciitis Gangreen van Fournier Potentieel relevante artikels via MESH-termen n = 50 Potentieel relevante artikels via MESH-termen n = 47 Potentieel relevante artikels via MESH-termen n = 19 Niet relevant o.b.v. abstract en/of exclusiecriteria n = 20 Niet relevant o.b.v. abstract en/of exclusiecriteria n = 17 Niet relevant o.b.v. abstract en/of exclusiecriteria n = 5 Relevant o.b.v. abstract n = 30 Relevant o.b.v. abstract n = 30 Relevant o.b.v. abstract n = 14 Niet relevant o.b.v. volledige tekst of geen volledige tekst beschikbaar n = 3 Niet relevant o.b.v. volledige tekst of geen volledige tekst beschikbaar n = 12 Niet relevant o.b.v. volledige tekst of geen volledige tekst beschikbaar n = 3 Relevante o.b.v. volledige tekst n = 27 Relevante o.b.v. volledige tekst n = 18 Relevante o.b.v. volledige tekst n = 11 Figuur 1. Overzicht van de zoekstrategie voor negatieve druktherapie in het kader van brandwonden, necrotiserende fasciitis en gangreen van Fournier 10

18 3. Resultaten Negatieve druktherapie is vandaag de dag een veelbesproken onderwerp in de wetenschappelijke literatuur. Het gebruik ervan heeft verschillende effecten op de wondheling waaronder verbetering van de lokale perfusie, drainage van vocht, versnelde vorming van granulatieweefsel, verkleining van de wonde en vermindering van de bacteriële load. (8) Dankzij deze gunstige effecten is het gebruik van negatieve druktherapie algemeen geaccepteerd in de behandeling van infecties van de weke delen, ernstige open fracturen, huidtransplantaties, hoogenergetische trauma, gecontamineerde wonden, brandwonden, hematomen, fasciotomiën en chronische ulcera op basis van druk, vasculaire afwijkingen of diabetes mellitus. (4) Wegens het gebrek aan evidentie omtrent het gebruik van negatieve druktherapie bij brandwonden, degloving injuries, necrotiserende fasciitis en gangreen van Fournier wordt een overzicht gegeven van de huidige stand van zaken, aanbevelingen en evidentie specifiek voor deze indicaties Brandwonden Toepassingen van negatieve druktherapie in de conservatieve behandeling van brandwonden Progressie van een tweedegraads brandwonde Zoals reeds vermeld in de inleiding kunnen de cellen in de zone met capilaire stase ofwel vitaal blijven ofwel afsterven. Op deze manier kan een tweedegraads brandwonde evolueren naar een diepere tweedegraads brandwonde of een derdegraads brandwonden. Dit is belangrijk aangezien dit een verschil in behandeling met zich meebrengt. Een tweedegraads brandwonde heeft immers nog de mogelijkheid om spontaan te genezen terwijl een derdegraads brandwonde een chirurgische behandeling vereist. In 1999 publiceerden Morykwas et al. (1) een studie bij 25 varkens waarbij men naging wat het maximale interval tussen het oplopen van de brandwonde en de applicatie van negatieve druktherapie moet zijn om progressie van de brandwonde te voorkomen. In deze studie stelde men een significante vermindering van de diepte van celdood vast op histologische coupes door het gebruik van het VAC -systeem (Kinetic Concepts, Incorporated, San Antonio, Texas, VSA). Bijgevolg concludeerden de auteurs dat het gebruik van negatieve druktherapie bij tweedegraads brandwonden de progressie naar een diepere brandwonde voorkomt en dit wanneer het systeem binnen een tijdspanne van 12 uur wordt aangebracht. 11

19 Vervolgens werd onderzocht of men deze progressie ook kon voorkomen bij mensen. Daartoe stelden Kamolz et al. (3) een studie op bij zeven patiënten met bilaterale brandwonden op de handen. De meest verbrande hand werd behandeld met VAC -therapie terwijl de andere hand conservatief behandeld werd met sulfadiazine crème. De studie betrof enkel patiënten die binnen de eerste 6 uur na het oplopen van de brandwonde behandeld werden. De uitkomst van de studie toonde een verminderde oedeemvorming en een hyperperfusie van de hand die met VAC -therapie behandeld werd in vergelijking met de contralaterale hand. Deze hyperperfusie voorkomt mogelijks de progressie van de brandwonde. Hoewel de negatieve druktherapie werd toegepast op de meest verbrande hand, zag men dat er in dit geval minder vaak nood was aan een huidtransplantatie (2 patiënten in de VAC -groep ten opzichte van 4 patiënten in de controlegroep). Molnar et al. (2) beschreven een eerste casus van een 26-jarige man met een diepe tweedegraads brandwonde aan de rechterarm die progressief oppervlakkiger werd van de hand naar de schouder toe. De distale voorarm werd binnen de 6 uur behandeld met continue negatieve druktherapie (-125mmHg gedurende 40 uren) terwijl het proximale gedeelte behandeld werd met zilver sulfadiazine. De wonden waren na 10 dagen geheeld en men stelde vast dat de huid ter hoogte van de hand (NPWT) minder hyperemisch was dan deze van de schouder (zilver sulfadiazine) ondanks het feit dat de initiële brandwonde ter hoogte van de hand klinisch gezien dieper was dan deze ter hoogte van de schouder. Evidentie In 2014 zochten Dumville et al. (7) naar evidentie over het gebruik van negatieve druktherapie bij tweedegraads brandwonden in een literatuurreview. Alle gerandomiseerd gecontroleerde studies (RCT) en klinische gecontroleerde studies (CCT) over de effectiviteit van NPWT bij tweedegraads brandwonden werden in deze studie opgenomen. Verder waren er nog andere strikte inclusiecriteria op basis van het type patiënten in de onderzoekspopulatie, het type interventie en de primaire en secundaire uitkomsten van de studie. Hierdoor was er maar 1 studie die aan alle criteria voldeed, namelijk een interim rapport van Molnar et al. waarvan enkel het abstract en de resultaten werden gepubliceerd. In deze studie werden 23 patiënten opgenomen met brandwonden aan beide handen, waarbij de ene hand behandeld werd met NPWT (-125mmHg gedurende 48 uur) en de andere hand met zilver sulfadiazine. Gemiddeld bestreken de brandwonden 16% van de totale lichaamsoppervlakte. Hoewel de studie gepresenteerd werd als prospectief, gecontroleerd, blind en gerandomiseerd kon men dit niet verifiëren omdat er geen volledig studierapport voor handen was. Hierdoor was er een groot 12

20 risico op bias en waren er mogelijks ontbrekende gegevens. Molnar et al. rapporteerden enkel dat er een significante reductie was van de grootte van de wonde op dag 3 (P < 0,09) en dag 5 (P < 0.04) en dat er geen complicaties optraden ten gevolge van het gebruik van NPWT. De afwezigheid van een degelijke beschrijving van de studie en de kleine omvang ervan lieten niet toe om op basis van deze ene studie algemene conclusies te trekken over het gebruik van NPWT bij tweedegraads brandwonden. Verschillende studies werden niet opgenomen in deze review omdat ze niet voldeden aan de opgegeven inclusiecriteria. De studies van Nugent et al. (17) en Schintler et al. (39) werden niet opgenomen omdat dit geen gerandomiseerde studies waren. Verder werd de studie van Kamolz et al. (3) uitgesloten omdat er geen specifieke primaire onderzoeksvariabele was vastgelegd die als inclusiecriteria gold voor deze review. Bijgevolg concludeerden de auteurs van deze systematische review dat er onvoldoende evidentie voor handen was die toeliet om conclusies te trekken over het gebruik van negatieve druktherapie bij tweedegraads brandwonden en dat er nood was aan kwaliteitsvolle studies over de veiligheid en de effectiviteit van NPWT bij tweedegraads brandwonden. In 2008 zetten Caulfield et al. (17) een gerandomiseerde observationele studie op waarbij men het verschil onderzocht tussen een tweedegraads brandwonde met een hoog en een laag protease level. Hiervoor werd de ene groep behandeld met een hydrocolloïd verband (Duoderm ) en de andere groep met VAC -therapie wat respectievelijk een hoog en een laag protease level opleverde. In de eerste groep stelde men een lagere concentratie van de angiogenetische factor VEGF, een lagere bloedflow en een normale epidermis met normale architectuur vast. In de andere groep daarentegen zag men hogere spiegels van VEGF, een hogere bloedflow en een hyperkeratotische epidermis met chaotische architectuur. Deze gegevens werden bekomen door biochemische analyses van het wondoppervlak, laser-doppler imaging, echografie en histologische analyse op biopten. Recent werd in 2015 een studie gepubliceerd naar het effect van intermittente negatieve druktherapie op biochemische parameters en histologische preparaten tijdens de genezing van brandwonden. Honnegowda et al. (18) analyseerden de biochemische parameters en histologische biopten van 55 patiënten waarvan de helft behandeld werd met negatieve druktherapie en de andere helft met conventionele methodes. Het gebruik van negatieve druktherapie resulteerde in een reductie van oxidatieve stress, necrotisch weefsel en inflammatoir infiltraat. Bovendien stelde men een verhoogde angiogenesis vast in deze groep. Deze effecten liggen volgens de auteurs aan de basis van de verbeterde wondgenezing dankzij negatieve druktherapie. 13

21 Toepassingen van negatieve druktherapie in de chirurgische behandeling van brandwonden Wound bed preparation NPWT kan gebruikt worden om het wondbed voor te bereiden op de applicatie van een huident of dermaal substituut. In 2005 verscheen een publicatie van Nugent et al.(19) over het gebruik van negatieve druktherapie bij brandwonden met blootgesteld bot. Applicatie van negatieve druktherapie, al dan niet in combinatie met het doorboren van het bot, resulteerde in de vorming van granulatieweefsel over het bot. Hierdoor kon men met succes een huidtransplantatie uitvoeren ter hoogte van de onderste ledematen bij drie patiënten. Hierbij suggereerde men dat negatieve druktherapie in bepaalde gevallen een alternatief kan vormen voor amputatie. Ook Parrett et al. (20) vermelden het gebruik van negatieve druktherapie bij acht patiënten met vierdegraads brandwonden, hoewel de uitkomst van de studie niet gericht was op de voor- of nadelen van het gebruik van negatieve druktherapie. VAC -therapie werd bij deze patiënten met vierdegraads brandwonden gebruikt indien de patiënt ernstig ziek of onstabiel was of indien er geen donorplaatsen aanwezig waren voor chirurgische reconstructie van het defect. In 2012 publiceerden Sahin et al. (21) vier casussen waarin negatieve druktherapie gebruikt werd bij vierdegraads brandwonden. Deze vier mannen met een leeftijd tussen 15 en 49 jaar hadden brandwonden met een oppervlakte tussen 3% en 60% van de totale lichaamsoppervlakte. Na applicatie van negatieve druktherapie gedurende 16 tot 30 dagen (gemiddeld 23 dagen) kon men dankzij een verkleining van de wonde, stimulatie van angiogenesis en vorming van granulatieweefsel met succes overgaan tot reconstructie van het defect. Bij drie van de vier patiënten werd het defect na vorming van granulatieweefsel gesloten door middel van een split-thickness skin graft (STSG) terwijl bij één persoon het defect gesloten werd door middel van twee bipediculaire lokale flappen. Verder werd het gebruik van NPWT eveneens beschreven ter voorbereiding van het wondbed op een STSG ter hoogte van de scalp. Gumus et al. (22) presenteerden een casus van een 36- jarige man die via het hoofd een elektrische stroom met een hoog voltage doorheen zijn lichaam kreeg. Hierdoor werd 21% van zijn totale lichaamsoppervlakte verbrand. Door de uitgebreide excisie van het necrotische weefsel kwam het bot van het calvarium bloot te liggen. Vervolgens werd dit bot doorboord en afgedekt met een negatieve druksysteem aan een continue druk van -125mmHg. De hoeveelheid granulatieweefsel die op deze manier bekomen werd (na 32 dagen) leek onvoldoende waardoor men vervolgens de necrotische tabula externa van het calvarium 14

22 verwijderde. Hieronder werd toch voldoende granulatieweefsel aangetroffen waardoor men met succes kon overgaan tot een huidtransplantatie. Het gebruik van NPWT leidde volgens de auteurs ook tot een betere scheiding tussen vitaal en necrotisch bot waardoor het necrotische bot gemakkelijker kon verwijderd worden Fixatie van huidenten De ingroei van de huidtransplantaties bij huiddefecten kan beperkt worden wanneer deze worden aangebracht op onregelmatige of zeer beweeglijke oppervlakten. Een belangrijke factor is de immobilisatie van de huident om een goede vascularisatie toe te laten. Het gebruik van negatieve druktherapie ter fixatie van huidenten werd in 2001 beschreven aan de hand van acht casussen door Chang et al. (23) De huiddefecten waren bij zes van deze acht patiënten veroorzaakt door brandwonden ter hoogte van de nek- en submentale regio en werden behandeld met een split-thickness skin graft (STSG) of een full-thickness skin graft (FTSG). De huident werd bedekt met een betadine gaas en vervolgens werd hierop het negatieve druksysteem aangebracht met een continue negatieve druk van 100 mmhg. Op de zesde dag na de operatie zag men dat het huiddefect nagenoeg volledig afgedekt was door de huident (gemiddeld bedroeg de succesratio 97%). Het voordeel hierbij is dat de patiënten niet (volledig) geïmmobiliseerd dienen te blijven en het contact tussen de huident en het wondbed toch bewaard blijft. Als complicaties werd er af en toe uitslag vastgesteld op de normale huid rond het letsel en vermeldden sommige patiënten een lichte pijnsensatie. Derdegraads brandwonden vragen zoals reeds vermeld in de inleiding een chirurgische behandeling. Vaak worden deze wonden behandeld met een huident. Wanneer deze huident postoperatief geïnfecteerd raakt dient men de huident te verwijderen en een nieuwe huident te plaatsen. Poulakidas et al. (24) presenteerden in 2008 een casus waarbij deze re-grafting kon voorkomen worden. Een 27-jarige man had een derdegraads brandwonde op het rechter onderbeen met cellulitis. Men besloot deze te behandelen met een partial thickness skin graft. Op dag 9 na de operatie raakte de huident geïnfecteerd met Pseudomonas auruginosa en ging dit gepaard met 40% verlies van de huident. Om verder verlies tegen te gaan maakte men gebruik van een zacht siliconen verband (Mepitel ) in combinatie met VAC -therapie. Dit leed tot een volledige epithelialisatie van de wonde na 9 dagen. Op deze manier werd een heringreep vermeden. 15

23 Enkele speciale technieken 1. TOTAL BODY WRAP In 2010 introduceerden Chong et al. (25) het concept van de total body wrap. Deze techniek werd voor het eerst toegepast na een huidtransplantatie bij drie patiënten op de dienst intensieve zorgen. Het percentage van het totale lichaamsoppervlak dat verbrand was (TBSA%) varieerde tussen 22% en 60%. Er werd gebruik gemaakt van meerdere VAC -systemen waarvan de sponzen rond de uitgebreide brandwonden werden aangebracht. Vervolgens werd het geheel overdekt met grote polyurethaan-verbanden die elkaar overlapten en een gesloten ruimte creëerden rond het gehele lichaam. Op deze manier bleven de defecten steeds zichtbaar omdat de wonden niet overdekt werden door de sponzen van het VAC -systeem. Er kon bovendien een grotere hoeveelheid exsudaat gedraineerd worden. Drie jaar later werd deze techniek verder verfijnd door Low et al. (26) waarbij minder VAC -systemen nodig waren. 2. LONGITUDINALE SLIT PROCEDURE Ohata et al. (27) presenteerden in 2015 een casus waarbij negatieve druktherapie gecombineerd werd met een longitudinale incisie. Een 87-jarige man presenteerde zich met een derdegraads brandwonde ter hoogte van het linker onderbeen. In eerste instantie werd een chirurgisch debridement uitgevoerd en werd een split-thickness skin graft aangebracht. Na 7 dagen presenteerde hij zich met een huiddefect en blootgestelde achillespees. Het aangetaste been was bovendien ischemisch ten gevolge van arteriosclerose. Op dag 23 na de eerste operatie werd gestart met continue negatieve druktherapie aan -125 mmhg. Aangezien men na 10 dagen behandeling met negatieve druk nog geen vorming van granulatieweefsel zag op de achillespees werd besloten om 2 longitudinale incisies te maken in de achillespees om de lokale bloedflow te bevorderen. De negatieve druktherapie werd vervolgens verdergezet en na 28 dagen continue negatieve druk was de achillespees volledig bedekt met granulatieweefsel dat bovendien goed gevasculariseerd was. In deze casus kozen de artsen voor deze therapie aangezien flapchirurgie niet mogelijk was door de slechte doorbloeding van het onderbeen en boekten een goed resultaat. 3. VACUUM GLOVE-TECHNIEK Verder werd er in de literatuur een casus beschreven door Weinand et al. (28) over het gebruik van NPWT bij een verticale epigastrica-inferior-flap. Een vrouw van 33 jaar presenteerde zich met een derdegraads brandwonde ter hoogte van het dorsum van de hand en vingers. Na chirurgisch debridement kwamen verschillende pezen ter hoogte van de wonde bloot te liggen. In deze casus werd er gekozen om gebruik te maken van een epigastrica-inferior-flap (gezien 16

24 de kleinere kans op contracturen in vergelijking met huidenten) en deze vervolgens te fixeren met NPWT. Er werd een spons van het VAC -systeem tussen de handpalm en het abdomen geplaatst alsook bovenop de huidflap waarna het geheel lekvrij werd gemaakt. De auteurs spreken als het ware van een vacuum glove. Na vier dagen zag men dat de flap voor 80% was ingegroeid ter hoogte van het dorsum van de hand. Een andere techniek ter hoogte van de hand is de hand-in-gloves -techniek die werd beschreven door Foo et al. (29) Een man van 32 jaar liep een derdegraads brandwonde op ter hoogte van de handpalm. Ter fixatie van de spons van het VAC -systeem werd gebruik gemaakt van een copolymeren handschoen. In deze eerste handschoen werd een opening gemaakt en hierop werd de drainagetube aangebracht waarna het geheel werd afgesloten door middel van een tweede handschoen. Op deze manier werd een afgesloten ruimte gecreëerd en bleef mobilisatie van de vingers mogelijk. Aangezien er door beweging van de vingers mogelijks een scheur in de steriele handschoen kon komen, ontwikkelden Hadegawa et al. (30) de bag-type negative pressure wound therapy. Na debridement wordt de wonde ter hoogte van de hand bedekt met een polyurethaan spons waarover een drainagetube wordt aangebracht. Dit geheel wordt vervolgens gefixeerd met transparant verband. Vervolgens worden er een aantal gaatjes gemaakt ter hoogte van de top van de drainagetube. Over de hand wordt een zak geschoven die wordt gefixeerd ter hoogte van de onderarm met tape. Tot slot wordt er in de hoek van de zak een opening gemaakt waar de drainagetube wordt doorgetrokken. Deze opening wordt vervolgens eveneens afgedekt met tape om lekkage van lucht te voorkomen. Tijdens oefentherapie kan men de negatieve druk uitschakelen en eventueel positieve druk aanbrengen waardoor de vingers kunnen bewegen in de zak. Dankzij deze techniek is er volgens de auteurs meer beweging van de vingers mogelijk en kan men stijfheid van de gewrichten voorkomen. Evidentie Door het gebrek aan vergelijkende studies publiceerden Moisidis et al. (31) in 2004 een prospectieve, blinde, gerandomiseerde studie waarbij men bij 20 patiënten de helft van de huident behandelde met een standaard verband en de andere helft met NPWT aan een continue negatieve druk van 100 mmhg. Na vijf dagen werden de wonden geëvalueerd en stelde men vast dat de epithelialisatie beter of gelijk was met NPWT in 75% van de gevallen (30% beter, 45% gelijk) en dat de kwaliteit van de wonden subjectief beter of gelijk was in 85% van de gevallen (50% beter, 35% gelijk). 17

25 In 2006 publiceerden Llanos et al. (32) een dubbel blinde, gerandomiseerde studie waarin het gebruik van negatieve druktherapie vergeleken werd met conventionele methodes in de behandeling van een wonde na applicatie van een split-thickness skin graft of STSG. Hierbij wordt de epidermis samen met een deel van de dermis getransplanteerd. De huidenten werden allemaal bedekt met een gelijkaardig verband maar in de studiegroep werd deze geconnecteerd aan het centrale aspiratiesysteem (-80 mmhg), wat niet het geval was in de controlegroep. De studie bevatte in totaal 60 patiënten. In de helft van de gevallen werd het huiddefect veroorzaakt door een brandwonde. Deze studie toonde een significante vermindering in verlies van de huident (gemiddeld 0,0 cm² in de studiegroep versus 4,5 cm² in de controlegroep; P = 0,001) en in hospitalisatieduur (gemiddelde hospitalisatieduur van 13,5 dagen in de studiegroep versus 17 dagen in de controlegroep; P < 0,001) bij het gebruik van negatieve druktherapie. Petkar et al. (33) publiceerden in 2011 een prospectieve gerandomiseerde studie waarbij negatieve druktherapie vergeleken werd met conventionele therapie bij 40 brandwonden die gesloten werden door middel van een split-thickness skin graft. Na applicatie van de huident werd de huident in beide groepen bedekt met een vaselineverband. In de studiegroep werd hierop gedurende vier dagen negatieve druktherapie (-80 mmhg) aangebracht terwijl het geheel in de controlegroep werd afgedekt met conventionele verbanden. In de studiegroep bedroeg de gemiddelde ingroei van de huident 96,7% terwijl dit in de controlegroep 87,5% bedroeg (P < 0,001). Er werd dus een significante verbetering van de ingroei van de huident vastgesteld bij de wonden die met negatieve druktherapie werden behandeld. Ook de duur van de behandeling met verbanden was significant korter in de studiegroep. Zo werd de huident in de studiegroep gemiddeld gedurende 8 dagen behandeld met verbanden terwijl dit in de controlegroep gemiddeld 11 dagen duurde. Hierdoor concludeerden de auteurs dat negatieve druktherapie zeker kan overwogen worden wanneer de omstandigheden van het wondbed of de conditie van de patiënt niet optimaal lijken voor een huidtransplantatie. In 2014 voerden Waltzman et al. (12) een retrospectieve analyse uit naar de resultaten van het gebruik van negatieve druktherapie ter fixatie van een split-thickness skin graft bij 67 patiënten met derdegraads brandwonden. In totaal werden er 88 huidenten bedekt met het VAC -systeem. De gemiddelde leeftijd van de patiëntenpopulatie bedroeg 41 jaar (range: <1 jaar tot 84 jaar) en de brandwonden besloegen gemiddeld een oppervlakte van 367 cm². Door gebruik te maken van NPWT om de huident te fixeren behaalde men een gemiddelde ingroei van de huident van 99,5% en kwam bovendien geen enkele patiënt in aanmerking voor een heringreep in deze studie. Verder bedroeg de gemiddelde duur om tot complete epithelialisatie te komen 16 dagen. 18

26 Het gebruik van het VAC -systeem resulteerde dus in een vermindering van het aantal secundaire ingrepen en verlies van de huident met als gevolg een verminderde morbiditeit. Verder werd er ook een retrospectieve studie gepubliceerd door Kisch et al. (34) in verband met het effect van negatieve druktherapie bij patiënten met diabetes mellitus. De studie omvatte tien patiënten met diabetes mellitus die een brandwonde hadden opgelopen aan de voeten. Na tangentiële excisie en een huidtransplantatie werd de helft ervan behandeld met negatieve druktherapie en de andere helft met een antiseptische verbanden. In de studiegroep werd de huident bedekt met een siliconen contactlaag (Mepitel ) waarover vervolgens het VAC - systeem werd aangebracht. De huidenten in de controlegroep werden behandeld met een vaselineverband, polyhexanide en standaard verbanden. De resultaten toonden een significante verbetering van de ingroei van de huident op dag 10 (90,2% in de studiegroep versus 39% in de controlegroep) en een vermindering van het aantal amputaties (1 amputatie in de studiegroep versus 4 amputaties in de controlegroep). Verder stelde men in deze studie vast dat het aantal operatieve procedures significant lager was in de groep die met NPWT behandeld werd. Bijgevolg concludeerde men dat NPWT een belangrijk voordeel kan opleveren voor deze patiënten. Veel onderzoek werd verricht naar het effect van negatieve druktherapie bij relatief kleine brandwonden. Daartoe publiceerden Fischer et al. (35) in 2016 een retrospectieve analyse van twaalf patiënten met brandwonden die minstens 15% van het totale lichaamsoppervlak omvatten. Na initieel debridement werd een autologe huident geplaatst. In deze studie bekwam men een gemiddelde ingroei van 97%. Verder werd ook het vochtverlies nauwkeurig opgevolgd en geanalyseerd (gemiddeld 100,98 ml/%bsa/dag). De donorplaatsen van de autologe huident verloren twee keer meer vocht dan de brandwonden die bedekt werden met de huident. Management van het vochtverlies is belangrijk ter preventie van complicaties zoals longoedeem en acute nierinsufficiëntie. Opvallend was dat de brandwonden significant groter waren dan in de meeste studies die tot dan toe beschikbaar waren. Men concludeerde dat negatieve druktherapie een veilige en efficiënte techniek is in de behandeling van grote brandwonden met mogelijks een reductie van het risico op longoedeem en acute nierinsufficiëntie Dermale substituten De rationale achter het gebruik van dermale substituten in de behandeling van verschillende soorten wonden is dat het fungeert als een raamwerk waarlangs neodermis kan gevormd 19

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Sinds enkele decennia is de acute zorg voor brandwondenpatiënten verbeterd, hetgeen heeft geresulteerd in een reductie van de mortaliteit na verbranding, met name van patiënten

Nadere informatie

Complexe wondzorg Dr. H. Bontinck - Dr. J. Bontinck. Bijscholingsdagen heelkunde 16/10/2014 en 21/10/2014

Complexe wondzorg Dr. H. Bontinck - Dr. J. Bontinck. Bijscholingsdagen heelkunde 16/10/2014 en 21/10/2014 Complexe wondzorg Dr. H. Bontinck - Dr. J. Bontinck Bijscholingsdagen heelkunde 16/10/2014 en 21/10/2014 Fysiologie van de wondheling Wonde = pathologische toestand waarbij verschillende weefsels van elkaar

Nadere informatie

SNAP in het kort. Draagbaar, discreet en licht disposable negatieve druk systeem Continue druk van -125mmHg Verbanden

SNAP in het kort. Draagbaar, discreet en licht disposable negatieve druk systeem Continue druk van -125mmHg Verbanden DISPOSABLE NPWT SNAP in het kort Draagbaar, discreet en licht disposable negatieve druk systeem Continue druk van -125mmHg Verbanden Foam (blauw) met open cel structuur Afplakken met gepatenteerde hydrocolloïd

Nadere informatie

Richtlijn algemene wondverzorging

Richtlijn algemene wondverzorging Richtlijn algemene wondverzorging Inhoud -De Huid -Soorten wonden -WCS -Vochtig wondmilieu -Producten De huid: epidermis, dermis en subcutis Het grootste orgaan van ons lichaam Opbouw: Opperhuid (epidermis)

Nadere informatie

IS HET DE DRUK DIE HET EM DOET?

IS HET DE DRUK DIE HET EM DOET? IS HET DE DRUK DIE HET EM DOET? STEVEN SMET VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST WONDZORG ZORGCENTRUM WONDZORG UZ GENT FASEN VAN DE WONDHELING INFLAMMATIEFASE 1. VASCULAIR ANTWOORD 2. BLOEDSTOLLING 3. INFLAMMATIE

Nadere informatie

Hoe schoon kan het worden? Reinigen en debridement

Hoe schoon kan het worden? Reinigen en debridement Hoe schoon kan het worden? Reinigen en debridement Barbara den Boogert Wondconsulent Sandy Egbreghts-Uchtmann Wondconsulent/Verpleegkundig specialist i.o. Inhoud Reinigen Debridement Methode van toepassing

Nadere informatie

62 years old patient (Diabetic Typ II) Wound Solution Lavasorb. Dwell Time 20 min. V.A.C. SETTING 125 mmhg. V.A.C. Time 3,5 h ONLY INTERNAL USE!

62 years old patient (Diabetic Typ II) Wound Solution Lavasorb. Dwell Time 20 min. V.A.C. SETTING 125 mmhg. V.A.C. Time 3,5 h ONLY INTERNAL USE! 62 years old patient (Diabetic Typ II) Wound Solution Lavasorb Dwell Time 20 min V.A.C. SETTING 125 mmhg V.A.C. Time 3,5 h 1 ONLY INTERNAL USE! VeraFlo IS MET INSTILLATIE VAN VLOEISTOF *Topical solution

Nadere informatie

Redon drainage bij post-sternotomie mediastinitis. Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care

Redon drainage bij post-sternotomie mediastinitis. Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care Redon drainage bij post-sternotomie mediastinitis Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care 20-05-2019 Post-sternotomie mediastinitis (PSM) Ernstige complicatie hartchirurgie Incidentie: 1-3% Verhoogde mortaliteit

Nadere informatie

Necrotiserende fasciitis vs Pyoderma gangrenosum

Necrotiserende fasciitis vs Pyoderma gangrenosum Necrotiserende fasciitis vs Pyoderma gangrenosum Eric Roovers Ziekenhuishygiënist Wondzorgcoördinator ZNA Middelheim casus Man, 47 jaar AC-luxatie 3de graad => LARS-reconstructie Ingreep op 24/5/2005 Slechte

Nadere informatie

Valorisatie addendum

Valorisatie addendum 133 Valorisatie addendum Littekens ontstaan na beschadiging van de huid nadat er een trauma, brandwond of chirurgische ingreep heeft plaatsgevonden. Oppervlakkige wonden waarbij louter de epidermis (opperhuid)

Nadere informatie

Negatieve Druktherapie: Positief Effect op Wondheling?

Negatieve Druktherapie: Positief Effect op Wondheling? Academiejaar 2009-2010 Negatieve Druktherapie: Positief Effect op Wondheling? Leticia NOLST Promotor: Prof. Dr. S. Monstrey Co-promotor: Mr. J. Verbelen Scriptie voorgedragen in de 2 de Master in het kader

Nadere informatie

Inhoud. Algemeen Verwijzingscriteria Wonddiagnose en wondbehandeling Wondverzorging Na zorg. Leeftijdsverdeling. >= 65 jaar 11% 0-4 jaar 24%

Inhoud. Algemeen Verwijzingscriteria Wonddiagnose en wondbehandeling Wondverzorging Na zorg. Leeftijdsverdeling. >= 65 jaar 11% 0-4 jaar 24% Brandwonden Inhoud Algemeen Verwijzingscriteria Wonddiagnose en wondbehandeling Wondverzorging Na zorg Aantal brandwondenslachtoffers per (gemiddeld) jaar 500 in brandwondencentra 1500 in ziekenhuizen

Nadere informatie

Deze kaart bevat beknopte informatie over de werking en het gebruik van PROMOGRAN*. www.woundmanagement.nl * trademark Systagenix Wound Management

Deze kaart bevat beknopte informatie over de werking en het gebruik van PROMOGRAN*. www.woundmanagement.nl * trademark Systagenix Wound Management Aanbrengen Reinig de wond volgens protocol en verwijder eventueel necrotisch weefsel. PROMOGRAN* bevochtigen/nat maken in de verpakking (met NaCl 0,9%) en vervolgens in de wond draperen OF In de vorm van

Nadere informatie

1-12-2015. Wondbeoordeling. De systematische aanpak van chronische wonden door het gebruik van ITEM

1-12-2015. Wondbeoordeling. De systematische aanpak van chronische wonden door het gebruik van ITEM Steven Smet De systematische aanpak van chronische wonden door het gebruik van ITEM Verpleegkundig-specialist wondzorg / voorzitter decubituscommissie Wondbeoordeling Wondbedpreparatie adhv. TIME In gebruik

Nadere informatie

Complicaties van insteekpunt pinnen bij externe fixatie van fracturen van de distale radius (1999)

Complicaties van insteekpunt pinnen bij externe fixatie van fracturen van de distale radius (1999) Complicaties van insteekpunt pinnen bij externe fixatie van fracturen van de distale radius (1999) 314 patiënten / 27 % complicaties Meest voorkomende complicatie : infectie thv de insteekpunt van de pinnen

Nadere informatie

Voor een optimale behandeling van incisies. Het PREVENA Therapy-portfolio als oplossing voor het behandelen van gesloten incisies.

Voor een optimale behandeling van incisies. Het PREVENA Therapy-portfolio als oplossing voor het behandelen van gesloten incisies. Voor een optimale behandeling van incisies. Het PREVENA Therapy-portfolio als oplossing voor het behandelen van gesloten incisies. Het PREVENA Incision Management System behandelt de chirurgische incisie

Nadere informatie

Wondbehandeling bij een tweedegraads brandwond

Wondbehandeling bij een tweedegraads brandwond Wondbehandeling bij een tweedegraads brandwond Uw behandelend arts heeft een tweedegraads brandwond bij u geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over tweedegraads brandwond, wondbehandeling en

Nadere informatie

Brandwondenzorg. Ingrid Brosky Brandwondenverpleegkundige/ praktijkopleider Mei 2018

Brandwondenzorg. Ingrid Brosky Brandwondenverpleegkundige/ praktijkopleider Mei 2018 Brandwondenzorg Ingrid Brosky Brandwondenverpleegkundige/ praktijkopleider Mei 2018 2 Brandwondenzorg Nederland Preventie Zorg Kwaliteit van Leven Wetenschappelijk onderzoek / deskundigheidsbevordering

Nadere informatie

Stage mogelijkheid in brandwondenonderzoek. Preklinisch onderzoek. Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra Nederland

Stage mogelijkheid in brandwondenonderzoek. Preklinisch onderzoek. Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra Nederland Stage mogelijkheid in brandwondenonderzoek Preklinisch onderzoek Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra Nederland 1/5 De Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra in Nederland (VSBN) (engelse naam:

Nadere informatie

STIP NIET VAN TOEPASSING. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

STIP NIET VAN TOEPASSING. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven STIP (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Cuticell Epigraft OPGELET! SNELLE EPITHELIALISATIE. Huidhersteller aan het werk!

Cuticell Epigraft OPGELET! SNELLE EPITHELIALISATIE. Huidhersteller aan het werk! OPGELET! SNELLE EPITHELIALISATIE Huidhersteller aan het werk! Huidherstellers waar wat in zit Laat u niet misleiden door het weinig spectaculaire uitzicht van. Dit nieuwe epithelialisatieverband geeft

Nadere informatie

MODERNE WONDZORG TIME ALGORITME IHOR VITENKO

MODERNE WONDZORG TIME ALGORITME IHOR VITENKO MODERNE WONDZORG TIME ALGORITME IHOR VITENKO SYMPOSIUM MODERNE WONDZORG = ALGORITMISCH WONDZORG Patiënt heeft recht op het juiste verband voor de juiste prijs Ihor Vitenko Wondzorgverpleegkundige 08 februari

Nadere informatie

3.3. Behandeling arteriële insufficiëntie

3.3. Behandeling arteriële insufficiëntie 3.2.3 Lokalisatie en aspect vd ulcera Tthv acra (tenen, voeten, hielen), pretibiaal Diep uitgeponste ulcera, met scherpe randen Klein tot zeer groot Diep tot op pezen of bot Ulcusbodem is atoon, meestal

Nadere informatie

5 minuten om alles over Vacutex te weten

5 minuten om alles over Vacutex te weten 5 minuten om alles over Vacutex te weten 1. De kenmerken van Vacutex: - Zeer snel absorberend verband met zeer sterke capillaire werking - Voor zwaar tot gemiddeld exuderende wonden direct op het wondbed

Nadere informatie

Inspiring Confidence

Inspiring Confidence Wondzorg assortiment Safetac Wondreinigers Conventioneel assortiment Het probleem voor uw patiënt: TRAUMA EN PIJN TM Trauma aan het wondbed Trauma aan de wondomgeving Skin Stripping Pijn Maceratie Pijn

Nadere informatie

Praktisch. Keuze uit foam of gaas. Eenvoudige en veilige koppeling d.m.v. het QUICK-CLICK systeem. Stille consoles voor meer rust bij uw patiënt

Praktisch. Keuze uit foam of gaas. Eenvoudige en veilige koppeling d.m.v. het QUICK-CLICK systeem. Stille consoles voor meer rust bij uw patiënt RENASYS van Smith & Nephew Eén bedrijf... twee wondvullers twee oplossingen Gezien u de expert bent, is de keuze aan u! Het totale pakket waar u op kunt vertrouwen Keuze uit foam of gaas Eenvoudige en

Nadere informatie

Chemische brandwonden en compartiment syndroom. Willem Voragen

Chemische brandwonden en compartiment syndroom. Willem Voragen Chemische brandwonden en compartiment syndroom Willem Voragen } Geen wond } Ontstekingsreactie van de huid } Een blaar of zeer pijnlijke wond } Voorbeeld: thee, soep } Een blaar of een zeer pijnlijke wond

Nadere informatie

Aanwijzingen voor patiënten met een wondhechting. Patiënteninformatie

Aanwijzingen voor patiënten met een wondhechting. Patiënteninformatie Aanwijzingen voor patiënten met een wondhechting Patiënteninformatie Inhoudstafel 1. Anamnese... 3 1.1. Wanneer?... 3 1.2. Soort letsel? (bekeken door arts en verpleegkundige)... 3 1.3. Tetanusvaccinatie?...

Nadere informatie

Chapter 10. Samenvatting en Conclusie

Chapter 10. Samenvatting en Conclusie Chapter 10 Samenvatting en Conclusie 91 SAMENVATTING EN CONCLUSIE De thesis behandelt de resultaten van chirurgie op de thoracale sympaticusketen en bestaat inhoudelijk uit twee delen en een scharnierartikel

Nadere informatie

Wondzorg. Wondfysiologie. vochtig of droog? vochtig of droog? Droog (katoen, wol, gaas, )

Wondzorg. Wondfysiologie. vochtig of droog? vochtig of droog? Droog (katoen, wol, gaas, ) Wondzorg 1 2 Wondfysiologie 1 Inflammatie proces vasoconstrictie vasodilatatie + inflammatie 2 Regeneratie proces granulatieweefsel epitheelvorming 3 Remodellering proces contractie littekenvorming 3 4

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING In het eerste gedeelte van dit proefschrift worden verschillende coagulatie instrumenten tijdens laparoscopische ingrepen geëvalueerd ter voorkoming van bloedingen en gerelateerde

Nadere informatie

Inleiding. Hoe het begon. Honing in wondzorg. Eigenschappen van honing

Inleiding. Hoe het begon. Honing in wondzorg. Eigenschappen van honing Inleiding Honing in wondzorg Jan Vandeputte Renva bvba Thuiszorg Historiek van honing Samenstelling van honing Werking van honing / verschillen De klinische voordelen van honing Klinische bewijzen voor

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 195 NEDERLANDSE SAMENVATTING DEEL I Evaluatie van de huidige literatuur De stijgende incidentie van slokdarmkanker zal naar verwachting continueren in

Nadere informatie

Basiskennis Wondbedekkers

Basiskennis Wondbedekkers Basiskennis Wondbedekkers Ramona van der Loo-Kolster Decubitus en Wondconsulente Wondsymposium 21 april 2015 Inhoud De ideale wondbedekker Vochtig wondmilieu Observatie en registratie Verschillende soorten

Nadere informatie

Wondbehandeling met negatieve druk

Wondbehandeling met negatieve druk HHZH_INF_134.01(1015) h.-hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 Lier tel. 03-491 23 45 fax 03-491 23 46 www.hhzhlier.be Patiënteninformatie Wondbehandeling met negatieve druk Voorwoord Samen met uw

Nadere informatie

Oedeem en wonden. Oedeem en wond(heling) 2de Tweedaags Vlaams Wondzorg Congres Kortrijk, 17-18/02/2011 M. Flour, UZ Leuven

Oedeem en wonden. Oedeem en wond(heling) 2de Tweedaags Vlaams Wondzorg Congres Kortrijk, 17-18/02/2011 M. Flour, UZ Leuven Oedeem en wond(heling) Krijgen mensen met lymfoedeem sneller wonden? Oedeem en wonden Heeft lymfoedeem een invloed op de wondgenezing? Oedeem en wonden, 2de Tweedaags Vlaams Wondzorg Congres Kortrijk,

Nadere informatie

Diabetische voet. Preventie - neuropathie. Preventie. Pascal Van Waeyenberghe

Diabetische voet. Preventie - neuropathie. Preventie. Pascal Van Waeyenberghe Diabetische voet Pascal Van Waeyenberghe Practical guidlines on the management and prevention of the diabetic foot 2007 Preventie - neuropathie Preventie 1 Inspectie van de schoenen Door een naad is er

Nadere informatie

Presentatie VAC Sandra Demuynck

Presentatie VAC Sandra Demuynck Presentatie VAC Sandra Demuynck Programma 1. V.A.C. Units 2. Wat is V.A.C. Therapy? I. SensaTRAC II. V.A.C. Dressings 3. Indicaties/ contra indicaties 4. Casuïstiek 5. Aanbrengen en diverse technieken

Nadere informatie

BIOSORB GELLING FIBRE DRESSING. Belangrijke feiten: In-vitro-bewijs

BIOSORB GELLING FIBRE DRESSING. Belangrijke feiten: In-vitro-bewijs BIOSORB GELLING FIBRE DRESSING Belangrijke feiten: In-vitro-bewijs BIOSORB Gelling Fibre Dressing WAT IS HET? BIOSORB is een zacht, vervormbaar niet-geweven wondverband gemaakt van natriumcarboxymethylcellulose

Nadere informatie

Martins Geriatric and Wound Consultancy. Diagnose en behandeling van acute en chronische wonden Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde

Martins Geriatric and Wound Consultancy. Diagnose en behandeling van acute en chronische wonden Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde Diagnose en behandeling van acute en chronische wonden Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde Richtlijn Veneuze pathologie Varices Diep veneuze ziekte Ulcus cruris compressietherapie 2014, Nederlandse

Nadere informatie

Askina Calgitrol Ag. Zilveralginaat wondverband

Askina Calgitrol Ag. Zilveralginaat wondverband Askina Calgitrol Ag Zilveralginaat wondverband Askina Calgitrol Ag wondverband maakt gebruik van de nieuwste technologische ontwikkelingen waarbij de doeltreffendheid van geïoniseerd zilver gecombineerd

Nadere informatie

EEN BRANDWOND FRANCISCUS VLIETLAND

EEN BRANDWOND FRANCISCUS VLIETLAND EEN BRANDWOND FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw huid kan redelijk goed tegen warmte, zoals van een warm bad. Maar bij echte hitte, bijvoorbeeld in een te heet bad, kan de huid verbranden. De huid doet

Nadere informatie

Eenvoudig te verwijderen

Eenvoudig te verwijderen SILVERCEL NON-ADHERENT HYDRO-ALGINATE ANTIMICROBIAL DRESSING WITH SILVER Eenvoudig te verwijderen SAMPLE NIET VOOR KLINISCH GEBRUIK Meer dan 40% van de patiënten vindt pijn bij de verbandwissel het ergste

Nadere informatie

Vochtletsels Wat is decubitus? Quiz. http://www.puclas.ugent.be/puclas/nl

Vochtletsels Wat is decubitus? Quiz. http://www.puclas.ugent.be/puclas/nl Vochtletsels Wat is decubitus? Quiz http://www.puclas.ugent.be/puclas/nl Incontinentieletsel Smetten Veroorzaakt door incontinentie; Glimmend huidoppervlak; ongelijkmatig verdeelde rode plekken; wegdrukbaar

Nadere informatie

Samenvatting*en*conclusies* *

Samenvatting*en*conclusies* * Samenvatting*en*conclusies* * Kwaliteitscontrole-in-vaatchirurgie.-Samenvattinginhetnederlands. Inditproefschriftstaankwaliteitvanzorgenkwaliteitscontrolebinnende vaatchirurgie zowel vanuit het perspectief

Nadere informatie

Negatieve druktherapie in de praktijk

Negatieve druktherapie in de praktijk Uit de praktijk Negatieve druktherapie in de praktijk Kris Bernaerts* Wat is negatieve druktherapie Negatieve druktherapie, ook wel vacuümtherapie genoemd, is niet meer weg te denken uit de hedendaagse

Nadere informatie

Do, s en dont,s Debridement Nursing experience 2017

Do, s en dont,s Debridement Nursing experience 2017 Do, s en dont,s Debridement Nursing experience 2017 Marco Warbout, Wond Consulent/Opleider DaVinciklinieken 11-12-2017 Vaatstelsel onderste extremiteiten Netwerk van bloedvaten lichaam: - Arteriën (slagaders):

Nadere informatie

Module 2. Wondgenezing

Module 2. Wondgenezing Module 2 Wondgenezing 1 Mechanismen van wondgenezing Definitie van een wond Een wond is per definitie een pathologische toestand waarbij weefsels van elkaar zijn gescheiden en/of vernietigd, en die samengaat

Nadere informatie

Basiskennis wonden en wondgenezing

Basiskennis wonden en wondgenezing Basiskennis wonden en wondgenezing Annelies van Zandbergen, verpleegkundig specialist i.o. Wond Expertise Centrum GHZ ZorgBrug Opzet workshop - werkwijze WEC - soorten wonden/wondgenezing - anamnese -

Nadere informatie

Wondzorg & positie in de regio. Pieter Boele van Hensbroek traumachirurg

Wondzorg & positie in de regio. Pieter Boele van Hensbroek traumachirurg Wondzorg & positie in de regio Pieter Boele van Hensbroek traumachirurg Indeling Wondzorg (Kwaliteitsstandaard Organisatie van wondzorg in Nederland) Niet spoedeisend Spoedeisend Wondzorg categorie I Wondzorg

Nadere informatie

Wondzorg symposium Wat is schoon genoeg?! Sandy Uchtmann Wondconsulent St. Medisch Centrum Haaglanden en Bronovo-Nebo

Wondzorg symposium Wat is schoon genoeg?! Sandy Uchtmann Wondconsulent St. Medisch Centrum Haaglanden en Bronovo-Nebo Wondzorg symposium 2016 Wat is schoon genoeg?! Sandy Uchtmann Wondconsulent St. Medisch Centrum Haaglanden en Bronovo-Nebo (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Een veelzijdig schuimverband voor betrouwbare absorptie? Cutimed Siltec THERAPIES. HAND IN HAND.

Een veelzijdig schuimverband voor betrouwbare absorptie? Cutimed Siltec THERAPIES. HAND IN HAND. Een veelzijdig schuimverband voor betrouwbare absorptie? Cutimed Siltec THERAPIES. HAND IN HAND. EXSUDAATMANAGEMENT MET SILTEC TECHNOLOGIE BETROUWBARE RESULTATEN IN ALLE OMSTANDIGHEDEN Voor een goede wondgenezing

Nadere informatie

Reconstructiechirurgie in het hoofdhalsgebied

Reconstructiechirurgie in het hoofdhalsgebied Binnenkort wordt u in het MCL opgenomen voor een operatie van een kwaadaardig gezwel in het. Deze operatie bestaat uit twee delen: 1. Het wegnemen van de tumor door de hoofdhalschirurg. Dit doet de KNO-arts

Nadere informatie

Goede scores voor het OLV Ziekenhuis

Goede scores voor het OLV Ziekenhuis Toelichting bij de resultaten van het OLV Ziekenhuis voor de kwaliteitsindicatoren van het Vlaams Ziekenhuisnetwerk Goede scores voor het OLV Ziekenhuis Het project Sinds enkele jaren is er meer aandacht

Nadere informatie

Wondbehandelingsproducten

Wondbehandelingsproducten Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Heelkunde en overige handelingen 94 Wondbehandelingsproducten De behandeling van wonden is gericht op het creëren van een vochtig wondmilieu,

Nadere informatie

Voorbeelden. Contractie

Voorbeelden. Contractie Een wond geneest niet zonder de vorming van fibrose. Anders zou er geen verschil bestaan tussen een kleermaker en een chirurg. Wanneer de kleermaker na zes weken de hechtingen verwijdert, valt alles uit

Nadere informatie

- 1 - Decubitusbehandelprotocol

- 1 - Decubitusbehandelprotocol - 1 - Definitie Decubitus is de medische term voor doorliggen, dit betekent weefselversterf, veroorzaakt door de inwerking op het lichaam van druk-, schuif- en wrijfkrachten of een combinatie van deze

Nadere informatie

Patiëntenboekje Uw gids voor negatieve druktherapie

Patiëntenboekje Uw gids voor negatieve druktherapie RENASYS F/P Foam wondsets with port RENASYS Patiëntenboekje Uw gids voor negatieve druktherapie Negatieve druktherapie RENASYS Negative Pressure Wound Therapy RENASYS EZ PLUS Negatieve druktherapie RENASYS

Nadere informatie

MINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS E-HEALTH: EEN META-ANALYSE

MINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS E-HEALTH: EEN META-ANALYSE MINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS E-HEALTH: EEN META-ANALYSE MARION SPIJKERMAN VGCT CONGRES, 13 NOVEMBER 2015 OVERZICHT Introductie Methode Resultaten Discussie Mindfulness en ACT interventies als ehealth:

Nadere informatie

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer Appendix 2 Nederlandse samenvatting Jeroen Slikkerveer Appendix 2 In de afgelopen tientallen jaren heeft de echo zich ontwikkeld tot een ruim beschikbaar en makkelijk toepasbaar diagnosticum voor de dagelijkse

Nadere informatie

Doelstelling. Het op een professionele wijze leren kijken, omschrijven/ rapporteren en registreren van een wond volgens het TIME classificatie model.

Doelstelling. Het op een professionele wijze leren kijken, omschrijven/ rapporteren en registreren van een wond volgens het TIME classificatie model. Tijd voor TIME! Doelstelling Het op een professionele wijze leren kijken, omschrijven/ rapporteren en registreren van een wond volgens het TIME classificatie model. Hoe kan ik mijn zorgen en deskundigheid

Nadere informatie

Wondzorgcentrum. Woundmanagement: Basics and fundamentals

Wondzorgcentrum. Woundmanagement: Basics and fundamentals Wondzorgcentrum Woundmanagement: Basics and fundamentals Activiteiten Opleiding Software Materialen Wondexpertise Proeftuin Innovatieve technieken Huidige situatie België Opleiding Thuisverpleegkundige

Nadere informatie

Mediastinitis Radboud universitair medisch centrum

Mediastinitis Radboud universitair medisch centrum Mediastinitis U hebt enige tijd geleden een openhart operatie ondergaan. Helaas is bij u een complicatie opgetreden genaamd mediastinitis. Een mediastinitis is een ontsteking van het borstbeen en de daarachterliggende

Nadere informatie

Hyalo 4 Gamma: Hyaluronzuur-producten voor elke fase van de wondheling.

Hyalo 4 Gamma: Hyaluronzuur-producten voor elke fase van de wondheling. Alle producten van het HYALO4 R gamma zijn medische hulpmiddelen. Hyalo 4 Gamma: Hyaluronzuur-producten voor elke fase van de wondheling. Industriepark-West 68 9100 Sint-Niklaas Hyalo 4 Gamma: Hyaluronzuur-producten

Nadere informatie

Workshop de oudere huid. Henri Post MA-ANP Wond Expertisecentrum Evean Willem Masker Sales/productspecialist BiologiQ

Workshop de oudere huid. Henri Post MA-ANP Wond Expertisecentrum Evean Willem Masker Sales/productspecialist BiologiQ Workshop de oudere huid Henri Post MA-ANP Wond Expertisecentrum Evean Willem Masker Sales/productspecialist BiologiQ Skin tears Skin tears is een scheurwond bij ouderen die ontstaat door frictie en/of

Nadere informatie

Tenniselleboog en golfelleboog. informatie voor patiënten

Tenniselleboog en golfelleboog. informatie voor patiënten Tenniselleboog en golfelleboog informatie voor patiënten WAT ZIJN EEN TENNISELLEBOOG EN EEN GOLFELLEBOOG? De tenniselleboog is de meest voorkomende diagnose bij elleboogpijn. Typische pijnklachten zijn

Nadere informatie

Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131. chapter 10 samenvatting

Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131. chapter 10 samenvatting Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131 chapter 10 samenvatting Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 132 Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 133 Zaadbalkanker wordt voornamelijk bij jonge mannen vastgesteld

Nadere informatie

SNAP THERAPY-SYSTEEM BEHANDEL CHRONISCHE WONDEN MET MECHANISCH AANGEDREVEN NPWT SMART NEGATIVE PRESSURE THERAPY

SNAP THERAPY-SYSTEEM BEHANDEL CHRONISCHE WONDEN MET MECHANISCH AANGEDREVEN NPWT SMART NEGATIVE PRESSURE THERAPY SNAP THERAPY-SYSTEEM BEHANDEL CHRONISCHE WONDEN MET MECHANISCH AANGEDREVEN NPWT SMART NEGATIVE PRESSURE THERAPY GOED VOOR BEHANDELAARS PATIËNTEN INSTELLINGEN Het SNAP Therapy-systeem combineert de eenvoud

Nadere informatie

Honing. Laatste redmiddel of 1 e keus?

Honing. Laatste redmiddel of 1 e keus? Honing. Laatste redmiddel of 1 e keus? Wat is honing? Wat is honing? Bijenkasten Van nectar tot honing Toevoegen enzymen* door honingbij aan de nectar: Glucoseoxidase* zet glucose om in : gluconzuur->

Nadere informatie

Wondbehandelingsproducten

Wondbehandelingsproducten Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Heelkunde en overige handelingen 97 Wondbehandelingsproducten De behandeling van wonden is gericht op het creëren van een vochtig wondmilieu,

Nadere informatie

Wondsymposium Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU

Wondsymposium Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU Wondsymposium 31-10-2018 Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU Hoe zou je deze wond beschrijven? Leren kijken Even meekijken Dermatologie = Leren kijken = Actief! Waar gaan we het over hebben? Anatomie

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting

Samenvatting Samenvatting Samenvatting Samenvatting Binnen het domein van hart- en vaatziekten is een bypassoperatie de meest uitgevoerde chirurgische ingreep. Omdat bij een hartoperatie het borstbeen wordt doorgesneden en er meestal

Nadere informatie

Historiek : Renaissance

Historiek : Renaissance Acute wondzorg Dr. Jan Rumbaut Dr. Sebastiaan Martens OLV.. Ziekenhuis Aalst Congres NVKVV Oostende 14-03 03-0707 Steentijd Historiek Klassieke oudheid: pus bonum et laudabile Arabische heelmeesters: cauterisatie

Nadere informatie

TIPS & TRICS IN DE NEGATIEVE DRUKTHERAPIE

TIPS & TRICS IN DE NEGATIEVE DRUKTHERAPIE TIPS & TRICS IN DE NEGATIEVE DRUKTHERAPIE KRIS BERNAERTS VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST WONDZORG UZ LEUVEN WAT BIJ PROBLEMEN? ZUIGKRACHT BOUWT NIET OP BLOKKADE ALARM BESCHADIGDE HUID PIJN BLOEDING NEGATIEVE

Nadere informatie

HET NEDERLANDSE RODE KRUIS DISTRICT: MIDDEN-LIMBURG AFDELING: ECHT-SUSTEREN & MAASGOUW

HET NEDERLANDSE RODE KRUIS DISTRICT: MIDDEN-LIMBURG AFDELING: ECHT-SUSTEREN & MAASGOUW HET NEDERLANDSE RODE KRUIS DISTRICT: MIDDEN-LIMBURG AFDELING: ECHT-SUSTEREN & MAASGOUW Drs. E.W.J. Ficken, Rode Kruis arts E.F./R.K.: 17.08.28 Mevr. W. Thomassen, wondverpleegkundige Datum: 27 november

Nadere informatie

Brandwondenzorg Een gids om de pijn te minimaliseren en de genezing te optimaliseren.

Brandwondenzorg Een gids om de pijn te minimaliseren en de genezing te optimaliseren. Brandwondenzorg Een gids om de pijn te minimaliseren en de genezing te optimaliseren. Verbandwisselingen kunnen zeer pijnlijk en traumatisch zijn voor de brandwondpatiënt Wanneer mijn verband verwisseld

Nadere informatie

CHAPTER 8. Samenvatting

CHAPTER 8. Samenvatting CHAPTER 8 Samenvatting Samenvatting 8. Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene introductie. Doel van dit proefschrift is om de kosten en effectiviteit van magnetische resonantie (MR) te evalueren indien

Nadere informatie

Brandwondenzorg. Een gids om de pijn te minimaliseren en de genezing te optimaliseren.

Brandwondenzorg. Een gids om de pijn te minimaliseren en de genezing te optimaliseren. Brandwondenzorg Een gids om de pijn te minimaliseren en de genezing te optimaliseren. Verbandwisselingen kunnen zeer pijnlijk en traumatisch zijn voor de brandwondpatiënt Wanneer mijn verband verwisseld

Nadere informatie

Vacuümtherapie. informatiebrochure. s Herenbaan Rumst. tel: (algemeen) tel: (afspraken)

Vacuümtherapie. informatiebrochure. s Herenbaan Rumst. tel: (algemeen) tel: (afspraken) Vacuümtherapie s Herenbaan 172 2840 Rumst tel: 03 880 90 11 (algemeen) tel: 03 880 91 90 (afspraken) informatiebrochure e-mail: info@hfr.be www.azheiligefamilie.be 2 Beste patiënt, Jouw behandelend arts

Nadere informatie

31/03/2010. Voorarm. Bovenarm. Onderbeen. Andere plaatsen buiten de ledematen

31/03/2010. Voorarm. Bovenarm. Onderbeen. Andere plaatsen buiten de ledematen Skin tears, meer dan een scheurtje Werkgroep acute wondzorg CNC vzw wondzorgvereniging Payne-Martin (1993) Definitie Een scheurwonde is een traumatische wonde die hoofdzakelijk voorkomt op de ledematen

Nadere informatie

Op zoek naar wetenschappelijke literatuur?

Op zoek naar wetenschappelijke literatuur? Op zoek naar wetenschappelijke literatuur? VERONIQUE DESPODT I N F O R M AT I E M E D E W E R K E R K C G G V E R O N I Q U E. D E S P O D T @ U G E N T. B E BLITS INFORMATIESESSIE - 04/12/2018 Blits?

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 121 Nederlandse samenvatting Patiënten met type 2 diabetes mellitus (T2DM) hebben een verhoogd risico op de ontwikkeling van microvasculaire en macrovasculaire complicaties. Echter,

Nadere informatie

RESECTIE VAN EEN WEKE DELEN SARCOOM

RESECTIE VAN EEN WEKE DELEN SARCOOM RESECTIE VAN EEN WEKE DELEN SARCOOM Uw operatie vindt plaats op: Uw opname is gepland op:... Aantal verwachte dagen opname:.. U meldt zich aan bij opname: aan kassa K1 K2, gelijkvloers aan kassa K12, gelijkvloers

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting In de brandwondenzorg is de overleving van patiënten de laatste decennia aanzienlijk verbeterd. Omdat er meer patiënten met een hoog percentage totaal verbrand lichaamsoppervlak overleven,

Nadere informatie

Evidence zoeken @ WWW

Evidence zoeken @ WWW Evidence zoeken @ WWW Dirk Ubbink Evidence Based Surgery 2011 Informatie Jaarlijks: >20.000 tijdschriften en boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften Jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties

Nadere informatie

Opvolgrapport Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering actieve opsporing van chlamydia trachomatis-infecties in de huisartspraktijk

Opvolgrapport Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering actieve opsporing van chlamydia trachomatis-infecties in de huisartspraktijk Opvolgrapport Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering actieve opsporing van chlamydia trachomatis-infecties in de huisartspraktijk Auteur: Veronique Verhoeven Augustus 2009 Conclusie van deze opvolging

Nadere informatie

Datum: 11 maart Onderstaand de volledige uitspraak. Compressiekousen bij ulcus cruris venosum (dubbellaags koussysteem) Samenvatting

Datum: 11 maart Onderstaand de volledige uitspraak. Compressiekousen bij ulcus cruris venosum (dubbellaags koussysteem) Samenvatting Onderwerp: Samenvatting: Soort uitspraak: Datum: 11 maart 2010 Uitgebracht aan: Zorgvorm: Compressiekousen bij ulcus cruris venosum (dubbellaags koussysteem) vallen onder het basispakket Zvw De behandeling

Nadere informatie

Chapter 10. Samenvatting

Chapter 10. Samenvatting Chapter 10 Samenvatting 123 Samenvatting Samenvatting De term atopische dermatitis (AD) is voor de kat in 1982 geïntroduceerd door Reedy, die bij een groep katten met recidiverende jeuk en huidproblemen

Nadere informatie

Decubitus - Smetten - Vochtletsel

Decubitus - Smetten - Vochtletsel WONDVERZORGING INFECTIEBESTRIJDING PREVENTIE Decubitus - Smetten - Vochtletsel WWW.BIOLOGIQ.NL Definitie Decubitus Volgens de NPUAP en EPUAP wordt decubitus als volgt gedefinieerd: Decubitus is een gelokaliseerde

Nadere informatie

ALGEMENE SAMENVATTING

ALGEMENE SAMENVATTING ALGEMENE SAMENVATTING De botten in ons lichaam vormen een uniek orgaan. Het benige skelet geeft het lichaam structuur en ondersteuning, beschermt onze vitale organen, herbergt het beenmerg en participeert

Nadere informatie

Dagelijkse dosis visolie verbetert de prestaties van leerlingen bij nationale examens

Dagelijkse dosis visolie verbetert de prestaties van leerlingen bij nationale examens Onderzoek naar niewe medicijnen duurt jaren en doorloopt een aantal verschillende stadia. Tenslotte worden de medicijnen op mensen getest in klinische trials. Bij stap 1 wordt de veiligheid getest op gezonde

Nadere informatie

Va c u ü m t h e r a p i e. Informatie voor patiënten

Va c u ü m t h e r a p i e. Informatie voor patiënten Va c u ü m t h e r a p i e Informatie voor patiënten Inh o u d s o p gave Inleiding. 1 Wat is vacuümtherapie. 2 Hoe werkt vacuümtherapie. 3 Wanneer wordt vacuümtherapie toegepast. 3 Voor- en nadelen. 4

Nadere informatie

Citation for published version (APA): van Zuijlen, P. P. M. (2002). Perspectives on burn scar evaluation and artificial skin

Citation for published version (APA): van Zuijlen, P. P. M. (2002). Perspectives on burn scar evaluation and artificial skin UvA-DARE (Digital Academic Repository) Perspectives on burn scar evaluation and artificial skin van Zuijlen, P.P.M. Link to publication Citation for published version (APA): van Zuijlen, P. P. M. (2002).

Nadere informatie

Abstract 11-11-2015. Brandwondenzorg. Disclosure belangen spreker

Abstract 11-11-2015. Brandwondenzorg. Disclosure belangen spreker Brandwondenzorg Rob van Komen, teamleider brandwondencentrum, voorzitter brandwondencommissie WCS kenniscentrum wondzorg Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

INVLOED VAN DIALSYE OP WONDHELING

INVLOED VAN DIALSYE OP WONDHELING INVLOED VAN DIALSYE OP WONDHELING SHARON DEM EULEN AERE INHOUDSTAFEL 1. Wat is dialyse? 2. Beperkingen voor de patiënt 3. Invloed van dialyse op wondheling 3.1 Vochtbeperking 3.2 Dieet Kalium Fosfaat Eiwitten

Nadere informatie

Hands On Care DE ZIEKTE VAN DUPUYTREN. Diagnose en onderzoek

Hands On Care DE ZIEKTE VAN DUPUYTREN. Diagnose en onderzoek DE ZIEKTE VAN DUPUYTREN Hands On Care Diagnose en onderzoek Wat is dupuytren? Dupuytren of ook wel koetsiershand genoemd is een goedaardige aandoening waarbij er strengen of knobbels bindweefsel worden

Nadere informatie

Kritische reflectie over alternatieve geneeswijzen voor rugpijn

Kritische reflectie over alternatieve geneeswijzen voor rugpijn Kritische reflectie over alternatieve geneeswijzen voor rugpijn N. Fraeyman Maart 2012 1 Scope van de presentatie 1. Afbakening van het onderwerp 2. Alternatieve therapieën en rugpijn 3. Bestuderen van

Nadere informatie