INVLOED VAN DIALSYE OP WONDHELING

Transcriptie

1 INVLOED VAN DIALSYE OP WONDHELING SHARON DEM EULEN AERE INHOUDSTAFEL 1. Wat is dialyse? 2. Beperkingen voor de patiënt 3. Invloed van dialyse op wondheling 3.1 Vochtbeperking 3.2 Dieet Kalium Fosfaat Eiwitten 3.3 Aanmaak erythropoëtine INHOUDSTAFEL 3.4 Hypoxie 3.5 Ischemie 3.6 Multiple pathologie; diabetes mellitus 3.7 Jeuk Opstapeling afvalstoffen 3.8 Decubitus 4. Calciphylaxis cutis 5. Casus 1

2 WAT IS DIALYSE? Onvoldoende werking van de nieren Functies van de nieren; Verwijderen afvalstoffen Regelen zuurtegraad Hoeveelheid lichaamswater op peil houden Maken hormonen Symptomen wanneer nieren niet/onvoeldoende werken; oedeem, kortademigheid, jeuk, vermoeidheid, Nodig bij 10 à 15% van de normale werking WAT IS DIALYSE? Twee soorten dialyse mogelijk; Hemodialyse Peritoneale dialyse HEMODIALYSE Verwijderen afvalstoffen en overtollig water via kunstnier Kunstnier bestaat uit fijne vezels Vezels zijn doorlaatbaar voor vocht en kleine moleculen Toegangsweg nodig; dialyse katheter of fistel Katheter; tijdelijk of definitief Fistel; unipunctuur of bipunctuur 2

3 PERITONEALE DIALYSE Dialyse via het buikvlies Buikvlies is voorzien van capillairen die half doorlaatbaar zijn Er wordt een hoeveelheid vloeistof in de buikholte gebracht via de capillairen in de buikwand zullen de afvalstoffen hierin terecht komen -> terug laten aflopen Dit gebeurd via een buikvlies katheter 3

4 BEPERKINGEN PATIËNT Dialyse kan functie nieren nooit helemaal vervangen -> daarom aanpassingen nodig Vochtbeperking; veel patiënten plassen niet of weinig -> ontstaan van oedeem Dieet; beperken van zout, fosfaat en kalium, Zout -> dorst -> meer drinken -> meer oedeem Fosfaat stapelt zich op in het bloed en kan de structuur van het bot verstoren, het versnelt slagaderverkalking en kan voor jeuk zorgen Kalium zorgt voor hartproblemen en spierzwakte BEPERKINGEN PATIËNT Emotionele/psychische belasting Sociale belasting Verminderde vrijheid Dialyse is zowel op jonge als op oudere leeftijd erg ingrijpend voor de patiënt 4

5 INVLOED OP WONDHELING Vochtbeperking Dieet Aanmaak van erythropoëtine Hypoxie Ischemie Multiple pathologie: diabetes Jeuk VOCHTBEPERKING Te veel vocht -> oedemen vooral ter hoogte van de onderste ledematen -> vertraagde wondheling onderste ledematen doordat oedeem bloedvaten dicht snoert -> verminderde doorbloeding Te weinig vocht -> droge huid -> minder elastisch en zeer gevoelig DIEET KALIUM Kalium komt vooral voor in groenten en fruit Patiënt mag dit niet eten -> tekort aan vit C en A Deze spelen een belangrijke rol in de wondheling -> aanmaak van collageenvezels Vit C verhoogt ook de resistentie tegen infecties Vit A speelt een rol in de celgroei Dialyse patiënten krijgen vaak vitaminen om dit tekort te compenseren 5

6 DIEET FOSFAAT Vooral in zuivelproducten Fosfaat versnelt slagaderverkalking en kan jeuk veroorzaken Slagaderverkalking -> verminderde doorbloeding Fosfaat stapelt zich snel op -> patiënt mag hier weinig van innemen dus te kort aan essentiële voedingsstoffen zoals eiwitten door beperkte zuivelopname DIEET EIWITTEN Zijn moeilijk te filteren door de nieren -> bij verminderde werking sneller opstapeling -> patiënt moet eiwitten dus beperken Zorgen voor proliferatie van fibroblasten Remodelling van de wonden Bij een tekort; Verlengde inflammatoire fase Het albuminegehalte daalt -> oedeem Vatbaarder voor decubitus AANMAAK ERYTHROPOËTINE Nieren staan in voor de aanmaak van het hormoon die de rode bloedcellen aanmaakt Door een te kort aan erythropoëtine en ijzer zal er minder zuurstof vervoerd worden in het lichaam Dit kan voor een zuurstoftekort in de weefsels zorgen Dialyse patiënten krijgen vaak EPO en/of ijzer om dit tekort te compenseren 6

7 HYPOXIE Hemodiayse veroorzaakt hypoxie Hinchliffe et al. onderzocht het effect van zuurstofspanning in het onderbeen. Zij deden dit bij tien patiënten tussen de jaar met gemiddeld 16.5 jaar diabetes en maanden dialyse. Het bleek dat in alle gevallen de zuurstofspanning was gedaald na de dialyse. ISCHEMIE Hypoxie veroorzaakt ischemie in het onderbeen Men moet hypoxie tegen gaan Geven van medicatie dia arteriosclerose tegen gaat vb; bloedverdunners Cellen hebben metabole energetische behoeften adenosinetrifosfaat is de energetische sleutel van de cel tekort aan ATP functionele en structurele schade aan de cel reversibele tot irreversibele letsels 7

8 MULTIPLE PATHOLOGIE; DIABETES Dialyse patiënten vaak ook diabetes patiënten Diabetes in combinatie met dialyse zorgt voor perifeer arterieel vaatlijden Verstoord calcium-fosfaat metabolisme Verkalkingen in de vaatwand zorgen voor cardiovasculaire problemen Diabetes patiënten aan dialyse met een wonde hebben minder kans op genezing en hogere kans op amputatie JEUK Opstapeling van afvalstoffen Vaak opstapeling van uremische retentie in het bloed Ureum kan niet voldoende uitgescheiden worden via nieren -> zweetklieren Dit veroorzaakt droge huid en jeuk Er kan ook jeuk optreden door een allergische reactie op bepaald dialyse materiaal DECUBITUS Minder mobiele, stoelgebonden of bedlegerige patiënt 4u of langer in bed of zetel Kunnen zichzelf vaak niet verplaatsen Niet alle houdingen zijn mogelijk Bij een druk hoger dan 32mmHg langer dan 2u -> ontstaat er decubitus Wisselhouding waar mogelijk Voorzien van anti-decubutis materiaal 8

9 CALCIPHYLAXIS CUTIS Zeldzame aandoening Pijnlijke, progressieve huidulceraties Ontstaan door calficicaties van de middelgrote en kleine huidarteriën (spiercellen in de vaatwand nemen calcium op) Levensbedreigende aandoening -> hoge mortaliteit 80% Vooral dialyse- en niertransplantatiepatiënten CALCIPHYLAXIS CUTIS Hoge mortaliteit komt doordat er vaak infectie optreed -> sepsis Vaak niet enkel calcificaties in huidarteriën maar ook in andere arteriën in het lichaam Herseninfarct, hartinfarct, Diagnose; klinisch onderzoek, röntgenfoto s Differentiaal diagnose; diabetische ulcera Soms biopsie nodig -> liever niet owv kans op nieuw ulcus BEHANDELING CALCIPHYLAXIS Aanpassingen in het dieet; calcium en fosfaat Medicamenteus; Medicatie om bijschildklier te remmen Fosfaat binders Natriumthiosulfaat; zorgt ervoor dat het calcium in het bloed beter wordt opgelost en zich zo minder vast zet op de bloedvaten 4 keer per week 6u dialyse Er moet ook pijn medicatie gegeven worden omdat de wonden erg pijnlijk zijn 9

10 BEHANDELING CALCIPHYLAXIS Geen standaard procedure Afhankelijk van de patiënt & wonden Meestal werken we met iso-betadine om infectie te voorkomen Soms kaliumpermanganaat CASUS Vrouw van 62 jaar Diabetes type 2 Hemodialyse patiënt vanaf 2016 owv renovasculaire hypertensie Staat onder Brilique Stent in kransslagaders 16/06/2017 Calcifylaxis Foto genomen op 02/10/2017 Wonde werd verzorgd met; reinigen NaCL, ontsmetten isobetadine -> mepitel one Diferentiaal diagnose; vasculitis Er werd een biopt genomen om diagnose te kunnen stellen -> calciphylaxis 10

11 01/12/2017; steeds meer en grotere wonden aanwezig Wondzorg; reinigen NaCl, onstmetten isobetadine dermicum, aanbrengen isobetadine gel, isobetadine tulle. ZEER PIJNLIJK 11/01/2018; Bedoeling is om necrotische korsten los te weken en geen infectie te verkrijgen. Wanneer de wonde te nat is enkel isobetadine tulle gebruiken. Opletten voor infectie! CASUS Patiënt moest gedurende een periode van ongeveer 4 maand; 4xweek 6u dialyse krijgen voor een betere zuivering De wonden werden dagelijks verzorgd Er werd natriumthiosulfaat toegediend om het de verkalkingen van het bloedvat te verminderen/tegen te gaan Tot op vandaag nog enkele kleine wonden aanwezig 11

12 BEDANKT VOOR DE AANDACHT! ZI JN ER NOG VRAGEN? LKJMKMÙLΜMÙΜMÙΜÙ 12