Abstract Brandwondenzorg. Disclosure belangen spreker

Transcriptie

1 Brandwondenzorg Rob van Komen, teamleider brandwondencentrum, voorzitter brandwondencommissie WCS kenniscentrum wondzorg Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Geen Geen Geen Geen Geen Geen Abstract Het vermoeden bestaat dat tot slachtoffers op een eerste hulp afdeling, huisartsenpraktijk of huisartsenpost behandeld worden of van daaruit worden doorverwezen naar een ziekenhuis of brandwondencentrum. Een goede eerste hulp verlening bij brandwonden kan problemen besparen. De 5 punts anamnese en 5 punts diagnostiek voor de wond zijn instrumenten om de klinische kenmerken te bepalen en dit kan leiden tot een afgestemde wondbehandeling. Een goede pijn behandeling en begeleiding heeft ook effect op het verloop van de patiënt met brandwonden. In de presentatie zal ik deze aspecten gebruiken om de kennis ten aanzien van brandwondenbehandeling te verrijken. 1

2 Aantal brandwondenslachtoffers per (gemiddeld) jaar 622 in brandwondencentra 1900 in ziekenhuizen spoed eisende hulp Groningen 20 bedden Beverwijk 15 bedden Rotterdam 20 bedden 340 opnames Leeftijdsverdeling 11% 56% 24% > 65 jaar 0 t/m 4 jaar 5 t/m 15 jaar 16 t/m 64 jaar 9% 2

3 Oorzaken Landelijk Centrum Hete vloeistoffen 50% 38% Vuur 30% 45% Vet 5% Contact 8% Chemicaliën 1% Elektriciteit 3% Plaats van het ongeval thuis bedrijf recreatie verkeer ggz rest Eerste hulp Doof de vlam, met een niet synthetisch kleed Rol het slachtoffer over de grond, om te voorkomen dat de vlammen het hoofd/hals gebied bereiken Koel de wonden 3

4 10 Invloed van koelen Op de wond Lichamelijke reactie (cave onderkoeling) 11 Koelen min lauw stromend water (15ºC 30ºC) Over beschadigde lichaamsdelen Starten met koelen tot 3 uur na de verbranding Eventueel losse kledingstukken verwijderen tijdens het koelen min koelen met koel- dekens, verbanden, gel als er geen water is (alleen primair gebruiken) Na het koelen Schoon afdekken en de patiënt warm toedekken 12 Invloed van koelen Op de wond: Pijn reducerend Afvoer van warmte Voorkomen van verdieping Lichamelijke reactie: Vasoconstrictie Onderkoeling 4

5 13 Definitie brandwond 1 of meerdere huidlagen zijn beschadigd door: Hete vloeistoffen Contact met hete oppervlakken Vuur Ultraviolette/infrarode straling Radioactiviteit Elektriciteit of chemische middelen 14 5 punts anamnese Waardoor? Hoe heet? Hoe veel? Hoe lang? Maatregelen? 15 Klopt het verhaal bij het beeld? Kindermishandeling Ouderenmishandeling Veilig thuis (voormalig AMK) 5

6 16 5 punts diagnostiek Blaren Wondaspect Soepelheid Capillaire refill Pijn 17 Ernst van de brandwond bepaald door: Uitgebreidheid, leeftijd, algemene conditie Diepte Lokalisatie Bijkomend letsel Etiologie Uitgebreidheid Uitgestrekte hand aaneengesloten vingers Per jaar ouder dan 1 hoofd: - 1% en elk been: + ½ % 6

7 Stratum basale Epidermis talgklier Dermis haarfollikel zweetklier Subcutis 20 Indeling naar diepte 1 ste graads verbranding (epidermaal) Oppervlakkig 2 de graads brandwond (oppervlakkig dermaal) Diep 2 de graads brandwond (diep dermaal) 3 de graads brandwond (sub-dermaal) 21 1 ste graads verbranding (epidermaal) 7

8 Epidermis Stratum basale talgklier Dermis haarfollikel zweetklier Subcutis 23 Klinische kenmerken 1 ste graads verbranding Roodheid Pijn Positieve capillaire refill <2 sec Droog Sensibiliteit intact Spontane genezing 24 Behandeling 1 ste graads verbranding (epidermaal) (Vette gazen) Vaseline Aftersun crème Body lotion. 8

9 25 Indeling naar diepte 1 ste graads verbranding (epidermaal) Oppervlakkig 2 de graads brandwond (oppervlakkig dermaal) Diep 2 de graads brandwond (diep dermaal) 3 de graads brandwond (sub-dermaal) 26 Klinische kenmerken oppervlakkig 2 de graads brandwond (oppervlakkig dermaal) Roze, rood glanzend Blaarvorming Positieve capillaire refill Zeer pijnlijk Soepel Vochtig aspect (als blaren kapot zijn) Oppervlakkig dermaal Diep dermaal 9

10 28 Oppervlakkig 2 de graads (oppervlakkig dermaal) Oppervlakkig 2 de graads (oppervlakkig dermaal) Wondbehandeling oppervlakkig 2 de graads brandwond (oppervlakkig dermaal) Vette gazen Hydrofiber Hydrocolloïden Transparante wondfolie 10

11 31 Blaarbehandeling bij brandwonden Blaren < 6mm intact laten Blaren > 6 mm debrideren Fragiele / kapotte blaren debrideren Dikwandige blaren op handpalmen en voetzolen intact laten Behandelen als oppervlakkig of diep 2 de graads Intacte blaren eventueel ondersteunen met en vet gaas of transparante wondfolie Debrideren van blaarkap 11

12 34 Indeling naar diepte 1 ste graads verbranding (epidermaal) Oppervlakkig 2 de graads brandwond (oppervlakkig dermaal) Diep 2 de graads brandwond (diep dermaal) 3 de graads brandwond (sub-dermaal) 35 Klinische kenmerken diep 2 de graads brandwond (diep dermaal) Vlekkerig roze/rood en witte plekken Enige blaarvorming Matige tot afwezige capillaire refill Matige tot afwezige pijnsensatie Soepel tot stug Diep dermale brandwond 12

13 37 Diep 2 de graads brandwond (diep dermaal) 38 Diep 2 de graads brandwond (diep dermaal) 13

14 40 Wondbehandeling diep 2 de graads brandwond (diep dermaal) Vette gazen Anti-bacteriële wondbedekker Operatie 41 Indeling naar diepte 1 ste graads verbranding (epidermaal) Oppervlakkig 2 de graads brandwond (oppervlakkig dermaal) Diep 2 de graads brandwond (diep dermaal) 3 de graads brandwond (sub-dermaal) 42 Klinische kenmerken 3 de graads brandwond (sub-dermaal) Witgeel, roodbruin, zwart Afwezigheid van blaren Negatieve capillaire refill Geen pijnsensatie Stug tot leerachtig 14

15 3de graads brandwond 3 de graads brandwond (sub-dermaal) 45 Wondbehandeling 3 de raads brandwond (sub-dermaal) Anti-bacteriële behandeling Operatieve behandeling vanaf Ø 2 cm 15

16 47 Pijn Pijn is datgene wat de patiënt zegt dat het is. Pijn bestaat telkens als hij dat zegt. (McCaffery, 1979) Verpleegkundigen/verzorgenden kunnen de pijn van de patiënt niet inschatten Pijnmanagement Meten met een gevalideerd instrument Registreren Pijninterventies Farmacologisch Niet-farmacologisch 48 Organisatie van de wondbehandeling Angst- en pijn reducerende interventies Geef ruim van te voren pijnmedicatie Alles staat vooraf klaar Bij kinderen met twee personen werken Ouders hebben een troostende/afleidende rol, participeren niet in de wondzorg niet in de wondzorg Zorg voor functionele verbanden 16

17 49 Verwijzing brandwondencentrum TVLO > 10% bij volwassenen TVLO > 5% bij kinderen en bejaarden Diepe brandwonden > 5% TVLO Brandwonden met inhalatietrauma, geassocieerd letsel of bij pre-existente ziekten die het beloop nadelig kunnen beïnvloeden Elektrische of chemische verbrandingen Brandwonden in functionele gebieden (gelaat, handen, voeten, grote gewrichten, perineum genitaliën) 50 Gevaren die de brandwondenpatiënt bedreigen Shock Infectie Uitputting Verbrandingsziekte Algemene metabole respons op trauma veranderingen in neurohumerale regulatie mechanismen Toegenomen metabolisme Katabolisme overheerst anabolisme Specifieke aspecten verhoogde capillaire permeabiliteit verlies van huidfuncties - warmteverlies - vocht, mineralen, eiwitten - barrière tegen bacteriën verstoorde afweer 17

18 52 Problemen na wondgenezing Restdefecten Blaren Pustels Jeuk en pijn Littekenvorming Psychische gevolgen 53 Bronnen Wondenboek WCS Kenniscentrum Wondzorg (2014) Richtlijn: Eerste opvang brandwondenpatiënten in de acute fase(cbo, TNO, NBS, VSBN 2014) Brandwondenzorg; een multidisciplinaire benadering (van Tilburg 2000) 54 Informatie brandwonden Richtlijn: Eerste opvang brandwondenpatiënten in de acute fase (CBO, TNO, NBS, VSBN 2014) Digitaal brandwondenboek (voorjaar 2016) via 18

19 19