Successieplanning Verstandig (st)erven

Transcriptie

1 Successieplanning Verstandig (st)erven

2 Niets is zeker, behalve de dood en de belastingen (Benjamin Franklin) 2

3 Waarom successieplanning? 5 goede redenen Fiscale euthanasie Erfenissen komen te laat Familievrede De juiste man op de juiste plaats Continuïteit van het familiebedrijf 3

4 De successietarieven Hoe duur is erven in ons land? 4

5 Vlaanderen SCHIJVEN 0,01 EUR tot EUR Tarief in rechte lijn, tussen echtgenoten en tussen samenwonende 3 % EUR tot EUR 9 % daarboven 27 % SCHIJVEN Tussen broeders en zusters Tussen anderen 0,01 EUR tot EUR 30 % 45 % EUR tot EUR 55 % 55 % daarboven 65 % 65 % 5

6 Brussel SCHIJVEN 0,01 tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR boven de EUR SCHIJVEN 0,01 tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR boven de EUR Rechte lijn, tussen echtgenoten, tussen (wettelijke) samenwonenden 3 % 8 % 9 % 18 % 24 % 30 % tussen broers en zussen 20 % 25 % 30 % 40 % 55 % 60 % 65 % 6

7 SCHIJVEN 0,01 tot EUR tot EUR tot EUR boven de EUR tussen ooms of tantes en neven of nichten 35 % 50 % 60 % 70 % SCHIJVEN 0,01 tot EUR tot EUR tot EUR boven de EUR tussen alle andere personen 40 % 55 % 65 % 80 % 7

8 Afschaffing van successierechten op de Vlaamse en de Brusselse gezinswoning 8

9 Wie geniet in Vlaanderen van de vrijstelling? 1. Langstlevende echtgeno(o)t(e) 2. Samenwonende partner (wettelijk of feitelijk) Bijkomende voorwaarden voor samenwoners Feitelijke: 3 jaar samenwoning vereist Wettelijke en feitelijke: bloedverwant in rechte lijn (en fiscaal gelijkgestelde) uitgesloten 9

10 Wie geniet in Brussel van de vrijstelling? 1.Nu ook een vrijstelling voor de Brusselse gezinswoning 2.Bloedverwanten in rechte lijn (en fiscaal gelijkgestelde) eveneens uitgesloten. 3.Verschil met Vlaanderen: feitelijke samenwoners komen niet in aanmerking! 10

11 De vererving van het familiebedrijf Voorwaarden sterk verschillend per regio Vlaanderen: 3% of 7% - Brussel: 3% Tal van voorwaarden (participatie / aard bedrijf enz.) 11

12 OPGELET! => Sinds de Anti-Rechtsmisbruikbepaling 12

13 Kan successieplanning nog? JA!.. Maar wees voorzichtig en laat U adviseren door Uw notaris Zwarte lijst van de fiscus Toets van de constructie met de (historische) fiscale doelstelling van de wet Eventueel niet fiscale motieven expliciet inroepen 13

14 In goede en kwade dagen Planning via HUWELIJKSCONTRACT 14

15 U bent gehuwd: wie erft wat? Langstlevende echtgenoot: VRUCHTGEBRUIK op de ganse nalatenschap De kinderen: de BLOTE EIGENDOM op de ganse nalatenschap Indien geen kinderen dan erft de langstlevende echtgenoot: De gemeenschap: in VOLLE EIGENDOM De eigen goederen: in VRUCHTGEBRUIK 15

16 Samenstelling van de NALATENSCHAP in elk van de huwelijksstelsels 16

17 Tip: Breng eigen goederen in de huwelijksgemeenschap in 17

18 Inbreng eigen goederen in gemeenschap Nut? 1) Fiscale besparing inzake successierechten: optimale spreiding over toekomstige nalatenschappen van beide echtgenoten 2) Ingebrachte goederen kunnen voorwerp worden van keuzebeding rond huwgemeenschap (erfrecht LLE niet noodzakelijk beperkt tot VGB) 3) Fiscale besparing inzake toekomstige schenkingsrechten? => sinds niet langer ( zwarte lijst fiscus) Quid fiscale inbrengkost? = verwaarloosbaar = 50 (zowel voor roerende als onroerende goederen) 18

19 Voorbeeld Paul (+) en Nicole (70 jaar) gehuwd onder het wettelijk stelsel 2 kinderen Marc en Nadine gezamenlijk vermogen (huwelijksgemeenschap) = de gezinswoning = roerende goederen (spaargeld en effectenportefeuille) = Paul = onroerend eigen vermogen = (bv. twee bouwgronden uit erfenis). 19

20 Gewest Successierechten GEEN inbreng in gemeenschap Successierechten WEL inbreng in gemeenschap Belastingbesparing Vlaams Gewest Brussels Gewest Waals Gewest euro euro euro euro euro euro euro euro euro 20

21 Tip: Schrap uw langst leeft al heeft -clausule 21

22 Schrapping van de langst-leeft-al-heeft-clausule Komt vaak voor in oudere huwelijkscontracten (zgn. verblijvingsbeding) = ganse gemeenschap in volle eigendom naar LLE In principe OK (LLE is alleen baas over alles) Echter. Fiscaal zware taxatie Reden = art. 5 W.Succ. ( fictiebepaling ) Hou ook rekening met 2de taxatie in latere erfenis van LLE 22

23 Voorbeeld Paul (+) en Nicole (70 jaar) gehuwd onder het wettelijk stelsel 2 kinderen Marc en Nadine gezamenlijk vermogen (huwelijksgemeenschap) = euro a) de gezinswoning = euro b) roerende goederen (spaargeld en effectenportefeuille) = euro c) een appartement aan zee = euro Geen van beiden heeft een eigen vermogen. 23

24 Gewest Vlaams Gewest Brussels Gewest Waals Gewest Successierechtten MET langst leeft Successierechten ZONDER langst leeft Belastingbesparing euro euro euro euro euro euro euro euro euro 24

25 Tip: Gun uzelf het comfort van een keuzebeding 25

26 Keuzebeding De bestseller in de hedendaagse notariële praktijk Wat? Een soort Chinees menu LLE kiest NA het overlijden vrij welke goederen hij / zijn naar zich toetrekt uit de gemeenschap (in volle eigendom dan wel slechts in vruchtgebruik) = m.a.w. erfrecht à la carte 26

27 Keuzebeding (vervolg) Keuze zal afhangen van: Behoeften inzake levensstandaard & financiële noden / prioriteiten Al dan niet behoefte aan vrij beschikking over erfgoederen (zijn goesting doen ) Relatie met de kinderen (is die goed of slecht?) Last but least => het fiscale plaatje (perfecte fiscale optimalisatie mogelijk => o.a. inzake Vlaamse vrijstelling gezinswoning, (eventueel in combi met testament) 27

28 U bent Terminaal ziek: sterfhuisclausule voor gemeenschapsgoederen nog aan te raden? Opgelet! => zwarte lijst fiscus! Ondanks gunstige rechtspraak. Bewijs leveren dat verrichting niet fiscaal geïnspireerd is! 28

29 Planning in stelsels van SCHEIDING van goederen 1. Toevoeging van een beperkte gemeenschap ( TIGV ) 2. Inlassing van een finaal verrekenbeding 3. Techniek van de wederzijdse schenking (zie bespreking deel schenkingen) 29

30 Tip : Pas in 2 de huwelijk of bij 1 ste huwelijk met kinderen uit vorige relatie de Wet Valkeniers toe 30

31 Huwelijk met kinderen uit vorige relatie Wet 22 april 2003 (zgn. Wet Valkeniers) = oplossing voor kinderen uit vorige relatie bij later huwelijk! echtgenoten kunnen een regeling treffen (lees: de stiefouder onterven ) hoe ver men in de onterving wenst te gaan bepaalt men vrij, maar vruchtgebruik op gezinswoning en huisraad steeds voor LLE wederkerigheid niet vereist bij huwelijkscontract of n.a.v. wijziging van huwelijkscontract testament / schenking i.v.v. LLE blijven mogelijk 31

32 Ongehuwd samenwonen: erft mijn partner? Geen trouwboek geen erfrecht? 32

33 Erfrecht van de ongehuwde partner Wettelijke samenwoning versus feitelijke samenwoning Geen automatisch erfrecht voor feitelijke samenwoner: selfservice = must! Hoe erfrecht organiseren? => testament => levenslange huur => levensverzekering => tontine / beding van aanwas => aankoop op naam van de partner => gesplitste aankoop VGB/B 33

34 Wet 28 maart 2007 tot regeling erfrecht wettelijke langstlevende partner Sindsdien wel beperkt erfrecht maar enkel voor wettelijke (!) samenwoner Vruchtgebruik op woning + huisraad Geen beschermd reservatair erfrecht! Niet zo zeker => einde wettelijke samenwoning = einde automatisch erfrecht 34

35 Tip : Geef bevelen van uit je graf Successieplanning via testament 35

36 Wettelijk reserve & beschikbaar deel Geen absolute vrijheid bij opmaak van testamenten! Bepaalde erfgenamen zijn wettelijk beschermd: de reservatairen Men beschikt slechts vrij over het beschikbaar deel Wie & Hoeveel? 1. De kinderen 2. De ouders 3. De langstlevende echtgeno(o)t(e) 36

37 Tip : speel haasje over met je kinderen 37

38 Dood simpele oplossing essentie = doorbreken van progressiviteit van de successierechten hoe? => aanstelling maximaal aantal erfgenamen door een deel van Uw rechtstreeks via testament aan Uw kleinkinderen over te maken = Generation skipping (overslag van generatie) 38

39 Tip : Verdien uw hemel met duolegaat 39

40 Cijfervoorbeeld DUO-LEGAAT GEEN duo-legaat Jos vriend Jan nalatenschap Jos te betalen door Jan Jan ontvangt netto (45%)

41 Cijfervoorbeeld DUO-LEGAAT WEL duo-legaat Vrij van successierechten Jos vriend Jan Jan bruto successierechten netto Rode Kruis bruto successierechten* netto Totaal successierechten * x 45% = x 8,5% = 850 (nieuw tarief 2014) 41

42 SCHENKING ALS MIDDEL VAN SUCCESSIEPLANNING Sint-Niklaas-politiek is lonend 42

43 Tip : Geef weg zonder kopzorgen 43

44 De kopzorgen van de schenker Het Ferrari-syndroom Het Naaktheids-syndroom Het Baron-syndroom Het Heksen/Frankenstein-syndroom 44

45 De remedies ontbindende voorwaarde vervreemdingsverbod beheersmandaat (minderjarige) voorbehoud vruchtgebruik (enkel bij notariële schenking mogelijk!) last (bv. vaste jaarlijkse return, lijfrente, onderhoudsplicht) 45

46 De remedies (vervolg) aangepaste vennootschapsstructuur (Comm VA, Private Stichting, Certificering) maatschap (familiale beleggingsgroep) verbod inbreng huwelijksgemeenschap 46

47 Wat als de begiftigde vóór de schenker sterft? Begiftigde vooroverlijdt kinderloos => art. 747 B.W. (= wettelijke terugkeer) Geen successierechten meer op wettelijk terugkeer Conventioneel beding van terugkeer: nut? Handig als er niet aan de voorwaarden voor wettelijk terugkeer is voldaan Vrij moduleerbaar (met of zonder afstammelingen) Best optioneel maken 47

48 SCHENKINGSRECHTEN 48

49 Het Vlaams schenkingsrecht ONROERENDE GOEDEREN SCHIJVEN 0 tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR boven de EUR Rechte lijn, tussen echtgenoten en samenwoners 3 % 4 % 5 % 7 % 10 % 14 % 18 % 24 % 30 % SCHIJVEN tussen broeders en zusters tussen ooms of tantes en neven of nichten tussen alle andere personen 0,01 tot EUR 20 % 25 % 30 % tot EUR 25 % 30 % 35 % tot EUR 35 % 40 % 50 % tot EUR 50 % 55 % 65 % boven de EUR 65 % 70 % 80 % 49

50 Schenkingsrechten Brussel Tarief onroerende goederen SCHIJVEN 0,01 tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR boven de EUR SCHIJVEN 0,01 tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR boven de EUR Rechte lijn, tussen echtgenoten, tussen (wettelijke) samenwonenden 3 % 8 % 9 % 18 % 24 % 30 % tussen broers en zussen 20 % 25 % 30 % 40 % 55 % 60 % 65 % 50

51 Schenkingsrechten Brussel Tarief onroerende goederen (vervolg) SCHIJVEN 0,01 tot EUR tot EUR tot EUR boven de EUR tussen ooms of tantes en neven of nichten 35 % 50 % 60 % 70 % 51

52 Schenkingsrechten Brussel Tarief onroerende goederen (vervolg) SCHIJVEN 0,01 tot EUR tot EUR tot EUR boven de EUR tussen alle andere personen 40 % 55 % 65 % 80 % 52

53 Het Vlaams & Brussels schenkingsrecht ROERENDE GOEDEREN Twee vlakke tarieven (flat rate), dus ongeacht hoegrootheid van het geschonkene 3%: in rechte lijn (ouders => kinderen), tussen echtgenoten en samenwoners 7%: andere gevallen 53

54 Cijfervoorbeeld I. Roerend vermogen = (1 kind) % 9 % successierechten= % I. k II. Schenking aan KIND schenkingsrechten = III. Nalatenschap saldo : successierechten = IV. Totaal belastingen II + III = V. Belastingbesparing t.o.v. I = =

55 Cijfervoorbeeld 2 Jos (+) & Mia (+) Jan CASH Dirk Els successierechten (45% - 55% - 65%) schenkingsrechten 7 % testament schenking Belastingbesparing= ! 55

56 Vraag De schenkingstarieven voor roerende goederen zijn sinds kort zeer laag (3%/7%). Heeft het nog zin te kiezen voor een belastingvrije gift (bv. handgift / bankgift / Nederlands notaris)? Of schenken we maar beter steeds via Belgisch notaris met betaling van het schenkingsrecht van 3% of 7%? 56

57 Troeven van de notariële schenkingsakte Juridische begeleiding door een deskundige in de materie Voorbehoud van vruchtgebruik is steeds mogelijk Via de betaling van de 3% / 7% koopt de schenker zijn fiscale gemoedsrust af Definitieve afrekening met fiscus Later geen successierechten meer te betalen door begiftigden, ook al sterft schenker binnen de 3 jaar 57

58 Belastingvrije handgift / bankgift / schenking via Nederlands notaris Voordeel: geen schenkingsrecht want geen verplichte registratie Nadeel: sterft de schenker binnen de 3 jaar => begiftigde moet toch nog successierecht betalen op het geschonken goed! Dus: RISICOPERIODE VAN 3 JAAR! Vooral interessant bij jonge leeftijd & goede gezondheid van schenker Maar wees Vergilius indachtig : Fato prudentia minor / Het noodlot is sterker dan de wijsheid 58

59 Gok -schenkingen met fiscale regularisatie-kit 59

60 Wat zijn gok-schenkingen? = Belastingvrije roerende schenking (bank- & handgift of Nederlands notaris) = Hopen op goede afloop van 3-jaarstermijn = Bij terminaal ziek worden binnen 3 jaar na schenking => nog snel schenkingsrechten betalen via regularisatie (zgn. sterfbed-schenkingen ) Waar zit het gok-element? => plotse dood (tenzij overlijdensverzekering!) 60

61 Tip : Overweeg een doorgeefschenking 61

62 Opa voorbehoud VGB Jos = 1 ste begiftigde BE in 1 ste fase VE na overlijden opa 2 e begiftigde na overlijden Jos Dirk (kleinkind) Jos & Mia (kinderen) Schenking van BE 3% REST 3% Els (kleinkind) 62

63 schenking vader & moeder kind 1 kind 2 3% 63

64 schenking 3% broer Jan Jos Mia Dirk 7% 64

65 Tip : Overweeg een wederzijdse schenking tussen echtgenoten Opgelet! = na uitbreng uit huwgemeenschap => zwarte lijst fiscus sinds

66 voorwaarde = ofwel scheiding van goederen = ofwel eigen goederen in gemeenschappelijk stelsel Jos Mia

67 Hypothese 1 : Jos sterft vóór Mia Effect: Mia herroept schenking aan Jos Schenking Jos behoudt uitwerking Eindresultaat: - Mia houdt Mia krijgt terug BESLUIT: Mia heeft

68 Hypothese 2 : Mia sterft vóór Jos Effect: - Jos herroept schenking aan Mia - Schenking Mia behoudt uitwerking Eindresultaat: - Jos houdt Jos krijgt terug BESLUIT : Jos heeft

69 SLECHTS 1 x BETALEN!! Jos Mia Heffing: x 3% = en dus GEEN

70 Tip : Schenk het familiebedrijf aan 0 % in Vlaanderen (3 % in Brussel) 70

71 Schenking van de familiale onderneming (0 % in Vlaanderen / 3% in Brussel) 71

72 Tip: Schenk Vlaamse bouwgrond aan verlaagd tarief 72

73 SCHENKING BOUWGROND in Vlaanderen 73

74 Schenking bouwgrond Vlaanderen 1. Schenkingen in rechte lijn en tussen echtgenoten /samenwoners Volgende tariefstructuur is toepasselijk: SCHIJVEN Rechte lijn en tussen echtgenoten/samenwoners 0 tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR tot EUR boven de EUR 1 % 2 % 3 % 5 % 8 % 14 % 18 % 24 % 30 % = vermindering met 2 % in vergelijking tot normale tarief (tot EUR) boven EUR = normaal tarief 74

75 Schenking bouwgrond Vlaanderen (vervolg) 2. Schenkingen aan andere personen In een tabel weergegeven geeft dit het volgende SCHIJVEN tussen broeders en zusters tussen ooms of tantes en neven of nichten tussen alle andere personen 0,01 tot EUR 10 % 10 % 10 % tot EUR 50 % 55 % 65 % boven de EUR 65 % 70 % 80 % anderen = vreemden tot EUR: vlak tarief van 10 % (= aanzienlijke besparing in vergelijking tot normale tarieven) boven EUR = normaal tarief 75

76 Gunsttarief verlengd door Regeerakkoord 1. Bouwplicht binnen de 5 jaar na datum van de akte 2. De grond moet in Vlaanderen gelegen zijn 76

77 Tip : Koop vastgoed op latere leeftijd op gesplitste wijze Opgelet! => schenking vooraf, mag mits registratie, en dus betaling schenkingsrechten (tenzij geen band tussen schenking en aankoop) of het vrij beschikken over gelden 77

78 Aankoop 2 e verblijf fiscale optimalisatie schenking Cash Jos & Mia Dirk Els = VRUCHTGEBRUIK = BLOTE EIGENDOM GEEN successierechten 78

79 Dank voor Uw aandacht Meer info bij Uw notaris 79