Estate planning. Inventarisatie van civiel- en fiscaalrechtelijke gevolgen bij overgang van vermogen. Hulpmiddel Schijf van vijf. Géén schenkbelasting

Transcriptie

1 Estate planning Stichting RB studiekring Utrecht, 11 november 2014 Mr. C.G.C. Engelbertink, Van Ewijk Estate Planning te Bussum Definitie van estate planning Inventarisatie van civiel- en fiscaalrechtelijke gevolgen bij overgang van vermogen Hulpmiddel Schijf van vijf 1. Relatievermogensrecht 2. Erfrecht 3. Schenking 4. Levensverzekering, pensioen 5. Internationaal Opheffing huwelijkse voorwaarden Géén schenkbelasting Aandachtspunten onder andere (!): Risico schuldeisers Risico echtscheiding Niet altijd besparing van erfbelasting Verzekering 13 SW Volledige opheffing van huwelijkse voorwaarden leidt niet altijd tot besparing van erfbelasting 1

2 Man overlijdt als eerste: rente 0% Man overlijdt als eerste: rente 6% Nadeel als arme partner overlijdt? 2

3 Wettelijke verdeling (I) Invloed erfbelasting door wijziging: A) rente over onderbedelingsvordering lage rente meestal voordelig bij eerste overlijden en nadelig bij tweede overlijden B) erfdeel voor langstlevende partner groter erfdeel voor de langstlevende meestal voordelig bij eerste overlijden en nadelig bij tweede overlijden Wettelijke verdeling (II) Erfbelasting 1 e nalatenschap Gebruik verschil vrijstellingen Kind: Langstlevende: verlaging door pensioenimputatie verhoging (indirect) door bedrijfsopvolgingsfaciliteit Spreiding verkrijging i.v.m. progressie tarief Erfbelasting 2 e nalatenschap Hoe hoger rente hoe meer uitholling Hoe kleiner erfdeel partner hoe meer uitholling Casus wettelijke verdeling Gehuwde man overlijdt Er is geen testament Gemeenschap van goederen (2 mln) Leeftijd langstlevende partner 65 jaar Geen pensioenimputatie Zij hebben samen 1 kind Rentebijschrijving is samengesteld 3

4 Uitwerking 0% en 6% rente Uitwerking 0% rente (1e + 2 e nls) Heffing 1 e nalatenschap Heffing 2 e nalatenschap Totale heffing 1 e + 2 e nls Uitwerking 6% rente (1e + 2 e nls) Heffing 1 e nalatenschap Heffing 2 e nalatenschap Totale heffing 1 e + 2 e nls Grafiek met 0% en 6% rente Als langstlevende in 20%-schijf zit Let op: als bij het 1 e overlijden met een lagere rente dan 6% samengesteld de langstlevende al in 20%-schijf valt! Bijvoorbeeld door pensioenimputatie of een fictieve verkrijging Dan is het fiscaal aantrekkelijk om hogere rente af te spreken zonder dat dit leidt tot hogere erfbelasting bij het eerste overlijden 4

5 Grafiek met erfdeel voor partner van 1% in plaats van wettelijk erfdeel (50%) Afvullegaat zodat erfdeel flexibel wordt Gedeeltelijk verwerpen van erfdeel is niet mogelijk Een erfdeel in testament ter keuze van de erfgenaam is mogelijk niet geldig Daarom afvullegaat voor langstlevende erfdeel van langstlevende op 1% + legaat voor langstlevende zodanig dat bij 1 e overlijden minste erfbelasting is verschuldigd Combinatietestament Bij een combinatietestament wordt de langstlevende echtgenoot zoveel mogelijk bevoegdheden gegeven waarbij langstlevende kan kiezen om goederen in eigendom of vruchtgebruik te krijgen Fiscaal voordeel van vruchtgebruik Waardestijging van goederen komt direct bij de kinderen als bloot-eigenaren terecht zodat deze niet wordt belast in tweede nalatenschap 5

6 Tweetrapsmaking (I) Insteller geeft aan waar zijn nalatenschap naar toe moet als erfgenaam (bezwaarde) overlijdt Verzwaarde uitsluitingsclausule Weliswaar 2x heffing maar er kan voordeel worden behaald Tweetrapsmaking (II) Voorbeeld: kind heeft 1 mln geërfd van zijn ouder en overlijdt (zonder partner en kinderen) en broer is erfgenaam Géén tweetrap: tariefgroep II (30% - 40%) Wél tweetrap: tariefgroep I (10% - 20%) Ouder kan bepalen dat tweetrapsmaking vervalt als kind overlijdt mét partner/kind bij testament wordt aan de bezwaarde bevoegdheid gegeven dat hij in zijn eigen testament mag beschikken over de erfenis Tweetrapsmaking (III) Radar -testament bij kleine vermogens? partner enig erfgenaam met een tweetrap ten gunste van de kinderen van erflater geen erfbelasting bij 1 e overlijden kan duurder zijn bij 2 e overlijden ten opzichte van wettelijke verdeling e.d.! Voorbeeld: M en V gehuwd in gemeenschap van goederen ad 1 mln. Langstlevende is benoemd tot enig erfgenaam met 1 kind als verwachter 6

7 Tweetrapsmaking (V) Kleinkinderen Opa betrekt naast zijn kinderen ook kleinkinderen in zijn testament betere spreiding van de nalatenschap generation-skipping vordering kleinkind niet opeisbaar Verschillende formuleringen in omloop omvang verkrijging kleinkind varieert controleer artikel 10 SW! Tarieven 2014 Belaste verkrijging Tariefgroep 1 (partner en kinderen) Tariefgroep 1A (afstammelingen in tweede of verdere graad) Tariefgroep 2 (overige verkrijgers) % 0 18% 0% 30% en hoger % % % 7

8 Uitsluitingsclausule Een harde uitsluitingsclausule kan planning van verkrijger in de weg staan verzachting bij overlijden van verkrijger Voorbeeld: kind (agvg) overlijdt met 1 mln waarop een uitsluitingsclausule rust. Zijn vrouw is enig erfgenaam. A) Zonder verzachting: nalatenschap 1 mln B) Met verzachting: nalatenschap Let op: wil vader wel dat echtgenoot mee erft? Schenking (I) Fiscale redenen om te schenken: 1. Elk kalenderjaar is er een vrijstelling Kind Eenmalig verhoging voor kind tussen jaar: of voor eigen woning of studie. Tot 1 januari voor eigen woning. Overige verkrijgers Progressiedruk als erfenis in hoogste schijf zou vallen 3. Rendement en waardestijging niet meer belast met erfbelasting bij overlijden van de schenker Schenking (II) Voorbeeld: vader (60 jaar) heeft 1 mln dat zal worden geërfd door zijn enig kind Volgens statistieken leeft vader vanaf zijn 60 e levensjaar nog circa 19 jaar A) Zonder schenkingen wordt erfbelasting geheven ter grootte van Verkrijging 1 mln Af: vrijstelling Belaste verkrijging In 1 e schijf: (10%) = In 2 e schijf: (20%) =

9 Schenking (III) B) Stel ieder jaar was bedrag ter grootte van vrijstelling geschonken 19 jaar x = Verkrijging 1 mln -/ = Af: vrijstelling Belaste verkrijging In 1 e schijf: (10%) = In 2 e schijf: (20%) = Totale heffing * * Voordeel (ofwel x 20%) Schenking (IV) Keuze bij langstlevende echtgenoot: wettelijke verdeling met 0% (duur 2 e overlijden) wettelijke verdeling met 6% (duur 1 e overlijden) wettelijke verdeling met 0% + schenkingsplan Voorbeeld: M en V (60 jaar) zijn gehuwd in gemeenschap van goederen ( ). Zij hebben 1 kind. Er zijn geen testamenten. Bij het overlijden van M wordt aan V de drie keuzemogelijkheden voorgehouden (stel bij schenkingsplan wordt ieder jaar op papier aan kind geschonken). Waarvoor moet langstlevende kiezen? Schenking (VI) 9

10 Papieren schenking Schenking van geldbedrag dat pas opeisbaar is bij het overlijden van de schenker Volgens Hoge Raad valt deze schenking onder artikel 7:177 BW Schenker moet in persoon verschijnen Notariële akte vereist Inschrijving centraal testamentenregister Onderhandse schenking kan bij notariële akte worden bekrachtigd Herroepelijke schenking Schenking onder de ontbindende voorwaarde waarvan vervulling van de wil van de schenker afhankelijk is Vanwege onzekerheid bij begiftigde is nadere afbakening aanbevolen Termijn stellen? Kunnen erfgenamen van de schenker (of curator) ook tot herroeping overgaan? Beperken tot nader genoemde gevallen? bijvoorbeeld geen herroeping als kind overlijdt met afstammelingen Estate planning Vragen? Van Ewijk Estate Planning Mr. C.G.C. Engelbertink