Bewegen en muziek in de basisvorming (1)
|
|
- Lucas van de Velden
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bewegen en muziek in de basisvorming (1) Corina van Doodewaard We hebben net een studiehuisstaking achter de rug; het VMBO begint zich steeds meer af te tekenen; dan nu een artikel over basisvorming? SCHOLIERENSTAKING DA'S PAS ZELFWERKZAAMHEID ONDERWIJSMETHODE ALS JE IETS LEUK VINDT LEER JE HET VANZELF Inleiding Nemen we het blad "Lichamelijke opvoeding" van oktober 1999 (nummer 14). In het artikel "LO in de basisvorming; door de inspectie geëvalueerd" wordt een samenvatting gegeven van het evaluatierapport "Werk aan de basis"; een evaluatie van 5 jaar basisvorming met betrekking tot lichamelijke opvoeding. Daar wordt het volgende vermeld (onder het kopje het aanbod van de kerndoelen): "Uit het onderzoek is gebleken dat het domein 'spelen' bij docenten de voorkeur geniet, gevolgd door 'turnen' en 'atletiek'. De kerndoelen binnen de domeinen 'zelfverdediging' en 'bewegen en muziek' worden minder aangeboden". Dat maakt nieuwsgierig; hoe is het nu werkelijk gesteld met bewegen en muziek in de basisvorming? Eigenlijk geeft het artikel daar verder geen uitsluitsel over. Wel staat er nog onder het kopje 'overheid': "De inspectie geeft de opstellers van het kerndoelenprogramma in overweging voor het domein 'bewegen op muziek' kerndoel 10 van de kerndoelen basisvorming ook een alternatieve invulling te geven of het als keuze aan te bieden. Niet iedere doelgroep van leerlingen in het voortgezet onderwijs heeft met dit kerndoel voldoende affiniteit om er in een schoolse context mee om te gaan." Ik heb me een avond "suf gesurft" op internet, maar kon het rapport over lichamelijke opvoeding niet in beeld krijgen; ik moet het doen met de informatie die ik heb. Hoe ik denk dat het ervoor staat met bewegen en muziek in de basisvorming? Ik weet dat een aantal secties serieus met de basisvorming aan de slag is en dat de collega's daarin ook bewegen en muziek meenemen. Ik weet dat er veel collega's zijn die bewe- ' t Web nummer
2 gen en muziek als groot "lesgeef struikelblok" blijven ervaren: die elke keer als het in de planning weer naar voren komt een aantal keer diep moeten zuchten om zich er toe te zetten. ReinaId Teune schreef erover in 't Web nr. 3 van 1999: "Zou het niet beter zijn om van mijn planning af te wijken? Bewegen op muziek. Daar moet je toch een beetje fris voor zijn, zeker met Mavo 3. Ik herkende mijn neiging tot uitstelgedrag. Niks afwijken. Afspraak is afspraak." Maar ik weet ook dat er collega's zijn die bewegen en muziek niet structureel aanbieden aan alle leerlingen in de basisvorming. Die er het liefst misschien wel helemaal nooit meer aan zouden willen beginnen...? Nu even de situatie op de Calo: erg veel studenten vinden bewegen en muziek een leuk vak op de opleiding: ze kunnen naar groot genoegen op niveau deelnemen en zijn in ieder geval bekwaam om les te geven in bewegen & muziek in de basisvorming, de tweede fase van HAVONWO en de leerwegen van hetvmbo. Het vaardigheidsniveau van studenten is zeker toereikend; ze "kunnen hun eigen vaardigheid flexibel toepassen en deze ten dienste stellen van anderen van gelijk of minder niveau". De mate waarin ze aangereikte methodische kennis al hebben toegepast en inzichten vanuit de tweede fase en het VMBO verwerkt hebben met betrekking tot bewegen & muziek, verschilt. Het ontbreekt vaak aan ervaring in het lesgeven van bewegen en muziek. Daartoe hebben we in het derde jaar een opdracht opgenomen om een lessenreeks jazz of ritme en bewegen te geven in de basisvorming en daarvan schriftelijk en mondeling verslag te doen. Ik neem aan dat ook in elke LIO-stage (leraar in opleiding: een stage van een half jaar) het domein bewegen en muziek een plaats heeft. Nog steeds niet erg veellesgeefervaring, maar het is een start. Of het een doorstart wordt ligt toch vooral aan de afgestudeerden zelf. Een doorstart in de basisvorming Voor dit artikel neem ik de volgende startsituatie: een beginnende leerkracht bewegingsonderwijs; hij heeft al eens bewegen en muziek gegeven, maar is eigenlijk wel toe aan een "doorstart"; hoe nu verder na een keer bewegen en muziek te hebben gegeven? Uit het verslag van een student haal ik het volgende: "Ik zag er erg tegenop om het te geven: ik vind mezelf niet zo'n ster in bewegen & muziek en van de leerkracht had ik gehoord dat er op deze school niet veel aan gedaan werd. De leerlingen zullen er dus ook wel niet op zitten te wachten, dacht ik. Maar na de eerste les was ik superenthousiast: het was hartstikke goed gegaan; de leerlingen waren uiteindelijk best enthousiast en vonden de muziek gaaf Voor de volgende keer zie ik er veel minder tegenop: ik heb er zelfs wel zin in!" Een voorstel voor de basisvorming Aangemoedigd door het artikel waarmee ik dit verhaal heb geopend, ben ik druk aan het surfen geweest: zo kwam ik ook 'al surfend' terecht op de pagina het ministerie van VWS ( (daar trof ik de nieuwe kemdoelen voor de basisvorming aan, ). Voor bewegen en muziek staan er de volgende twee kemdoelen. Kerndoelen voor domein C: bewegen op muziek Kerndoel9: De leerlingen kunnen binnen minimaal één van de volgende onderdelen van bewegen op muziek: ritme en bewegen, volksdansen, jazzdansen, conditionele vormen op muziek, een aantal bewegingen uitvoeren. Zij kunnen: 1. Eenvoudige bewegingsvormen uitvoeren T in het juiste tempo en in het ritme van de muziek of begeleiding; 2. Bewegingsvormen toepassen in eenvoudige combinaties, dansfiguren en verschillende ruimtelijke opstellingen; 3. Op het juiste moment starten en stoppen. 7 ' t Web nummer
3 KerndoeilO: De leerlingen kunnen taken ven'ichten die het samen bewegen op muziek mogelijk maken. Zij kunnen: 1. (Samen) een eenvoudige variatie ontwerpen op een bestaande dans; 2. Inspelen op dansbewegingen van anderen; 3. Bewegen in overeenstemming met de sfeer en het karakter van de muziek; 4. Verschillende muziektempo's en bewegingsvormen op muziek onderscheiden; S. Hun eigen dansen en dat van anderen beoordelen aan de hand van eenvoudige criteria. De lessen planning voor de basisvorming moet voor bewegen en muziek dus voldoende momenten garanderen waarin leerlingen diverse leerkansen krijgen om uiteindelijk deze kerndoelen te halen. Voor kerndoel 9 verwijs ik naar de uitwerking van het lessenplan verderop in dit artikel. Over kern doel 10 het volgende: het afschaffen van kerndoeilo zoals voorgesteld door de inspectie (zie inleiding) zou ik een verarming vinden van de ervaringen die alle leerlingen hiermee zouden kunnen opdoen: Ik zie ook niet in dat dat nodig is, want: Ad 1. Er zijn voldoende mogelijkheden om het ontwerpen zodanig aan te bieden dat het voor alle leerlingen toegankelijk is. Ad 2. Daarvoor moet je de ander als referentiekader nemen: je mag alleen iets ontwerpen wat de anderen uit je groepje ook kunnen (leren). Ad 3. De muziek is erg bepalend voor leerlingen: ze kunnen niet anders dan in overeenstemming daarmee te bewegen: het is zelfs zo dat je als docent invloed op het ontwerp kunt uitoefenen door bepaalde muziek te gebruiken. (De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat videoclips daarin een grote rol spelen!) Ad 4. Het onderscheid maken tussen verschillende muziektempi zal voor leerlingen niet moeilijk zijn als je het koppelt aan een bekend motief: een motief dat ze gemaakt hebben in het tempo 124 bpm (beats per minute), is in de meeste gevallen niet boeiend bij een lager tempo van de muziek. Dat zullen leerlingen best laten merken!! (Andersom is moeilijker: een bekend motief kan door leerlingen makkelijker in een (te) hoog tempo worden uitgevoerd: ze "kunnen het" toch al!) 't Web nummer
4 Ad 5. Het beoordelen van het dansen van zichzelf en anderen moet onder begeleiding en met duidelijke criteria gebeuren en mag dan eigenlijk geen problemen opleveren; het is wel wenselijk om aan te geven wat de bedoeling is van de ze beoordeling (wat is het vervolg?) Leerlingen beoordelen het dansen van de ander trouwens ook al gedurende het ontwerpen van een dans die door de groep moet worden uitgevoerd! Ik ben van mening dat dit voor de meeste leerlingen belangrijke (leer)ervaringen zijn, die we ze niet moeten onthouden. De meeste leerkansen doen leerlingen op als je ze dit in kleinere groepjes laat bedrijven: dit geldt met name voor het ontwerpen, maar ook voor de andere aspecten: ze krijgen meer kansen in een kleiner groepje. Sterker nog: voor leerkrachten die het lesgeven in bewegen& muziek problematisch vinden omdat ze er zelf zo centraal voorstaan, is dit de uitkomst! Als je een klas in groepjes met ontwerpen aan de gang laat gaan en ze daarbinnen verschillende opdrachten meegeeft, sta je zelf in het voorbeeld veel minder centraal. Je hebt minder last van "prikkende ogen in je rug". Waarschijnlijk sluit dit ook veel beter aan bij de manier waarop je in de andere activiteitsgebieden lesgeeft: in groepjes aan het werk. Wel wordt er een andere inbreng van de docent verwacht: namelijk het vakmatig begeleiden van de groepjes die aan het werk zijn. Ik zal in de uitwerking bij klas 1 al laten zien dat het werken met kleinere groepjes ook daar al toegepast kan worden. Een lessen plan jazzdansen Voor de nu volgende uitwerking van een lessenplan ga ik uit van het "onderdeel" jazzdansen. Dit is voor leerlingen in het voortgezet onderwijs een uitdagend aanbod dat voldoende mogelijkheden biedt om op uit te bouwen. Bovendien biedt het tempo voor de muziek veel mogelijkheden om aan te sluiten bij muziek die de leerlingen "goed" vinden. Er staat altijd wel een nummer aan de top dat te gebruiken is. Om eenduidigheid te krijgen over wat te ver- staan is onder jazzdansen hebben we op de Calo een aantal afspraken gemaakt: Het tempo van de muziek ligt tussen de 120 en 130 beats per minute ("beats per minute" is het aantal tikken per minuut: dit kan je opmeten door 10 seconden de "beat" te tellen en dat aantal te vermenigvuldigen met 6). Voor het verplaatsen geldt: de voet die geen gewicht heeft gehad, is aan de beurt. Indien dit geen helderheid verschaft, moeten er incidentele afspraken gemaakt worden Voor overige "bewegingen" kiezen we met name voor het invoegen van hand en armbewegingen De manier waarop leerlingen "bewegingen" uitvoeren (uitvoeringswijzen) staat niet cen traal Ik doe het volgende voorstel en werk dat uit. De advies tabel geeft aan dat 10% van de onderwijstijd in de basisvorming besteedt zou moeten worden aan bewegen & muziek. Uitgaande van 36 onderwijsweken en 3 lessen per week (l08iessen) zou dat dus neerkomen op 10 lessen. Er valt wel eens wat uit en je bent wel eens ziek: laten we zeggen dat er 8-9 lessen overblijven. Het gaat dan om 9 hele lessen; voor bewegen en muziek zou ik daar in eerste instantie niet voor zijn. Met name in het begin is het beter om maximaal 25 minuten per les te besteden aan bewegen en muziek; je moet het niet helmaal uitkauwen. De lol zit hem niet in het perfecte beheersen, maar in het gezamenlijk (bijvoorbeeld in een aparte opstelling) maken van het motief. Eigenlijk gaat het dus om 18lesdelen. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat zelfs ik daar in de basisvorming niet aan toe kwam... We zijn voorstander van het maken van lesblokken binnen het bewegingsonderwijs: een aantal weken achter elkaar hetzelfde doen zodat het leerresultaat beter kan beklijven (de leerlingen kunnen zich makkelijker herinneren wat de vorige keer aan bod is geweest). Zo ook voor bewegen & muziek. Ik doe het voorstel om de 9 lessen te verdelen over blok- 9 ' t Web nummer
5 ken van 3-4 weken: (bijvoorbeeld 4 keer op de maandag; de andere lessen van die week hebben een andere invulling). Ik werk voor jazz steeds twee blokken van 3-4 weken uit; dat geeft ruimte om ook nog een ander gebied uit bewegen & muziek te doen of om de blokken bij groot succes iets op te rekken. Voor klas 1 2xl blok bewegen en muziek: korte, eenvoudige jazzmotieven Voor klas 2 1 blok bewegen en muziek: langere, eenvoudige jazz motieven 1 blok ontwerpen: in bekende motieven opstellingsveranderingen toepassen en kleine wijzigingen aanbrengen in het bestaande motief (als voorwaarde of gevolg van de opstelling) Voor klas 3 1 blok bewegen en muziek: korte complexere jazz motieven in meerdere opstellingen 1 blok ontwerpen: het maken van een eenvoudig ontwerp van een jazzmotief (binnen gestelde kaders) Klas 1 - Eerste blok: het maken van kicks en tiks in afwisseling met het gaan (2x1 blok bewegen en muziek: korte, eenvoudige jazzmotieven) Beginniveau: De leerlingen hebben weinig ervaring met jazzdansen en hebben waarschijnlijk ook WeInIg andere bewegen & muziek ervaring op de basisschool opgedaan. Muziekkeuze: Per les 2-3 actuele popnummers met tempo beats per minute. Ik maak een keuze voor twee keer een kort, eenvoudig motief dat uit te bouwen is door te werken met verschillende opstellingen. In de derde en vierde les worden de twee korte motieven gecombineerd. Ik spreek met leerlingen af dat motieven vrijwel altijd met rechts beginnen (zodat het voor de leerlingen een herkenbaar begin is). Daar waar de opstelling of het vervolg (bijvoorbeeld herhaling van het motief) dat vraagt, beginnen we soms met links. Wijze van aanbieden: steeds alleen "droog oefenen" om ze de volgorde te leren (2-3 keer), maar dan al snel met muziek! Ik zou ervoor kiezen om deze lessen klassikaal aan te bieden: je bereikt de hele groep, je kunt dan de hele zaal benutten en de muziek is nogal dominant. En het blijft toch wel erg uitdagend aan bewegen & muziek om een motief met zijn allen te maken...! Toch heb ik ook wel eens gekozen (omwille van de klas) voor de helft van de zaal met de helft van de klas (terwijl de anderen wat anders deden). Soms heb je meer grip op een halve klas... Gebruik steeds de derde en vierde les om alle leerlingen goed te observeren: je hebt er dan meer ruimte voor omdat ze in groepjes aan het werk zijn. Motief 1.1 (eerste les) 4\ U H H J J -t I ~ r J, {' f J J I V. G V (rj d- (t) V (1,) d (Z) 't Web nummer
6 Beschrijving Maat 1: 3 stappen naar voren, dan een kick (schop naar voren met je onderbeen). Maat 2: 3 stappen naar achteren, dan een tik (met je voet de grond aantikken, niet op gaan staan!). Maat 3 en maat 4: een vierkantje op de grond: 1 stap naar voren, de ander ernaast, 1 stap naar achteren, de andere ernaast. Tel alvast af, start dan met het voorbeeld. Doe dit eerst met je rug naar de groep (die al klaar staat) een keer voor. Doe het daarna nog een keer voor terwijl je "dwars voor de groep staat", dan kunnen ze zien wat je doet. Blijf in eerste instantie nog een poosje mee doen. Laat de leerlingen op een gegeven moment het aftellen overnemen. Ik zou er voor kiezen om eerst maat 1 en 2 en daarna pas maat 3 en 4 te doen. Let dan goed op de nieuwe overgang! Opmerkingen De overgang van de eerste naar de tweede maat, kan voor leerlingen even wennen zijn. De overgang van de tweede naar de derde maat is ingewikkeld doordat de tik makkelijk kan uitmonden in het neerzetten van de voet. Als dat gebeurt zijn de leerlingen in de war met het vervolg van het motief. Opstelling V V V V V V V I\V I\V V /\\} /\ V /\ 1\.1\ /\ De leerlingen staan in rijtjes naast elkaar. De oneven rijtjes draaien zich een halve slag om (let op dat hier niet de mindere leerlingen in staan!). Vervolgens gaat elk rijtje twee grote Motief 1.2 (tweede les) -ïecij2ál!jlt\ "St dit cjp heiw{djl MO~ 1\., -fe~ i)tdft' tl\tt 1\ 1\ d.q.;1q,t(c:ul- V~ I\. stappen naar achteren. Iedereen start op hetzelfde moment en met dezelfde voet. Twee keer het motief achter elkaar en dan acht tellen pauze. Beschrijving Maat 1: een halve bocht. Maat 2: een vierkantje. Maat 3: stap zijwaarts en tik, stap zijwaarts (terug) en tik; tijdens de tik ook een klap in de handen. Maat 4: uitstappen naar voren met een kwartdraai (en op je andere voet gaan staan) (tei l en 2) en dan weer terug (tel 3 en 4). Ik zou ervoor kiezen om eerst weer maat 1 en 2 te doen en daarna maat 3 en 't Web nummer
7 Opmerkingen Maat 1: de bocht is nieuw: leerlingen maken hier vaak een draaitje van. Vertel ze dat het een halve maan moet zijn; een ruime bocht. Maat 3: de tik op de 2 e en 4 e tel is makkelijker met een klap erbij: dan heeft de rust eigenlijk even een opvulling. Let wel op dat het een tik blijft (met name de 4 e tel): ze moeten hun gewicht niet op de voet zetten. Maat 4: dit is pivoteren! Doe het voor en de leerlingen apen je zo na. Je kunt de richting ondersteunen door je arm mee te nemen (wijzen of "graan zaaien") Als de leerlingen dit snel leren, kun je nu al beginnen met combineren met het motief van de vorige keer. Als je wat meer tijd nodig hebt omdit tweede motief aan te leren, kun je beter nog even doorgaan door onderstaande opstelling uit te proberen. (Eventuele) opstelling (maar dan moet er wel eerst ook even op links geoefend zijn!) v \; L 1\ /\ R VI\V VA /\ V/\ L VA va L R -aa~ ~ ~fda, IYJO~ \lejt(~ ~ ene. qroep ~ tzy\~ (L) ~ qrcfp Met reuvt~ (l..) Leerlingen staan in een lange rij naast elkaar: om en om (denk om de mindere leerlingen, zij mogen kiezen met welke voet ze willen beginnen (en dus in welke groep ze komen)!) De ene groep begint met links, de andere die de ander kant op staat begint met rechts. Om alle leerlingen een plaats te geven kun je meerdere rijen maken: het motief verplaatst toch nauwelijks naar voren of naar achteren. Let op: de achtersten moeten bij de bocht niet de voorsten volgen (maar hun eigen bocht maken)! Motief 1.3: combinatie van motief 1 en 2 (de derde en vierde les) 't Web nummer
8 Ik zou beide motieven eerst weer even apart herhalen en daarna plakken: leg dan accent op de nieuwe overgang van maat 4 naar maat 5 en van maat 8 naar maat 1. Het geheel wordt dan bijvoorbeeld: twee keer het hele motief en dan 8 tellen pauze. Je kunt nu erg goed voor de werkvorm kiezen om te oefenen in kleine groepjes die je zorgvuldig indeelt. Het geeftje de ruimte om goed te observeren en leerlingen te ondersteunen bij wie het niet zo goed lukt. Voor de leerlingen biedt het een ander perspectief: je kunt binnen het groepje zo vaak oefenen als je wilt en wie het niet zo goed snapt, kan om nog een keer om een voorbeeld vragen. Het groepje telt nu elke keer zelf af wanneer ze beginnen. Zeg daar in het begin nog niet teveel van. Help de minderen vooral in de plaats die ze in het groepje kiezen: zet hen midden tussen een aantal goeden in. Als afsluiting kun je ervoor laten kiezen dat de groepjes die dat willen, mogen laten zien hoe het geworden is. Sluit echt af door het nog een keer met zijn allen te doen Als uitbouw voor de betere groepjes: bedenk een opstelling met elkaar voor dit lange motief. Over het gebruik van de muziek Neem per les naast de oude nummers ook steeds een paar (stuk of 2) nieuwe muzieknummers mee: als lesgever heb je vaak niet in de gaten dat je het nummer al erg vaak gedraaid hebt (en helemaal het begin van het nummer). Zet een nieuw nummer op tijdens het herhalen van (een stukje van) het motief. Zo is het toch nieuw en niet echt anders... Na de eerste les zou ik aan de leerlingen vragen wie er thuis nog geschikte muziek heeft. Ze kunnen controleren of het tempo goed is, door het motief dat ze geleerd hebben uit te proberen. Vaak kiezen ze dan voor iets te snelle muziek. Wie als sectie een "pitchcontrol" op zijn CD-speler heeft, kan dit corrigeren. (Wie dit niet heeft, moet schipperen). De motivatie van de leerlingen is natuurlijk erg hoog om het toch te proberen, doen dus! Neem dit hoge tempo niet om iets nieuws aan te leren. Muziek CD tips van dit moment A Teens: een aantal oude Abba nummers geremixed en een aantal in het goed tempo! Mix ofthe century (polygram): dubbel CD die oploopt in tempo; vanaf nummer 20 geschikt; ideaal bij het ontwerpen! TMF hitzone: nummer 8 is de laatste van '99 - er is ook al een verzamel-cd van 1999 uit: Op TMF hitzone nummer 8 staan 4 goede nummers: - A Teens: Super Trouper ( 126 bpm) - Eiffel: Blue (126 bpm) - Moloko: Sing it back (124 bpm) - De Boswachters: Het bananenlied (124 bpm) om de sfeer er in te brengen... Tot zover het eerste gedeelte van klas 1. In het volgende nummer (nummer 3) komt het vervolg met het tweede blok voor klas 1. In nummer 4 dan nog het derde deel van deze artikelenreeks, waarin klas 2 en 3 aan bod komen. Corina van Doodewaard Tussen de Verlaten PA Zwolle doodewaard.driel@introweb.nl Dan nog een grote vraag: Wie wil deze lessen eens uitproberen? Wil je dat of heb je dat al gedaan, dan zou de schrijfster er zeer veel aan hebben wanneer ze je ervaringen te horen kreeg. Laat het haar (of de redactie) weten! 13 't Web nummer
Redactioneel. Werkgroep Bewegingsonderwijs. -therapie en -recreatie
Werkgroep voor Bewegingsonderwijs, -therapie en -recreatie www.hetweb.nl Penningmeester Ingeborg Boeve-Zegers eo Gestelstraat 4 6717 RJ Ede Tel. : 0318-638466 Gironr: 3.597.258 edenadministratie Richard
Nadere informatieBewegen en muziek in de basisvorming (3)
Bewegen en muziek in de basisvorming (3) Corina van Doodewaard In nummer 2 en 3 van 't Web 2000 stonden de eerste 2 delen van deze artikelenreeks over bewegen en muziek in de basisvorming. Het betrof de
Nadere informatieLES 23. GROEP: 3 t/m 8 Bewegen op muziek.
LES 23. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4, LES 1: - De leerlingen kunnen de dans na een aantal keer oefenen redelijk zelfstandig uitvoeren. - De leerlingen dansen alle bewegingen mee. Groep 3/4,
Nadere informatieLees en bekijk de activiteitkaarten bij de activiteiten. Hierop. staat de uitleg van de activiteit. met tekst en plaatjes.
LES 7: Sport 2 Activiteit Atletiek: lopen en verspringen. Materialen & tekening 1. 10 pionnen 5 touwtjes/1-meterstokken Stopwatch 2. 4 kleine matjes 3. Pion 4 kleine matjes Tape 1-meterstok. Activiteitkaarten
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Tafeldrummen 2. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Inleiding stelt zichzelf in les 1 kort voor en vertelt wat de leerlingen
Nadere informatieP X. Een project van muziek, lichamelijke opvoeding en studieles (brugklas)
LO 2 quark 6 2007 31-01-2007 13:07 Pagina 27 P X VO HET MAKEN VAN EEN VIDEOCLIP (2) Vakkenintegratie is een gevleugeld woord in het onderwijs. Leergebieden worden uitgedaagd of verplicht samen te werken
Nadere informatieTrainingswijzer. Bewegen/Bewegen en Regelen. 1. Bewegen op de maat van de muziek 2. Warming-up, Dans, Cooling Down geven 3.
Klas: Groep: Trainingswijzer Vak: L.O. 1 Domein: Bewegen/Bewegen en Regelen Studiepunten: Kerndoelen: 10, 16, 17, 18, 19 Activiteit: Bewegen en Muziek Doel: 1. Bewegen op de maat van de muziek 2. Warming-up,
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Tafeldrummen 1. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen Chris stelt zichzelf in les 1 kort voor en vertelt
Nadere informatie2 Inleiding op de hoofdstukken 3, 4 en 5 21
Vooraf 11 1 Inleiding 15 Deel I Didactiek 19 2 Inleiding op de hoofdstukken 3, 4 en 5 21 3 De Voortgangsbespreking 27 3.1 Nieuwsgierig en gul met belonen 28 3.2 Nagaan hoe het werk zelfstandig gegaan is
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Boomwhackers 2. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding 2 wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1 t/m 12 Hier beschrijven we alle lessen afzonderlijk en we geven
Nadere informatieKNAG dag Andreas Boonstra
KNAG dag 2018 Andreas Boonstra 1 Beeldvorming Foto van Pixabay 2 Is er sprake van een kloof? Foto van Pixabay 3 Kennis en vaardigheden?? Is het en/of OF en/en? 4 Eerste jaar Aardrijkskunde op de Katholieke
Nadere informatieEvaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees
Evaluatierapport Workshop ADHD Fontys PABO Limburg Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Inhoudsopgave Pag. 1. Inleiding 2 2. Deelnemers/respondenten 2 3. Opzet en inhoud evaluatie 2 4. Resultaten 2
Nadere informatieLeerstofaspecten Breuken(taal), eerlijk verdelen, vergelijken, meetkunde
Titel Eerlijk verdelen 1: plakjes koek Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Breuken(taal), eerlijk verdelen, vergelijken, meetkunde Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden
Nadere informatieLesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder. Student(e) Klas Stageschool Plaats
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Mentor Datum Groep Aantal lln Vak- vormingsgebied: beeldende
Nadere informatieMaak de afstand kleiner. Maak de afstand groter. Te makkelijk? afstand in een rechte lijn zo snel
Werkblad GROEP 1-2 LES 7: Sport 2 Activiteit Atletiekspelletjes Sprinten: zo snel mogelijk een afstand afleggen. Roeien: naar de overkant. Materialen & tekening Pionnen 2 skateboards Werkvorm Doel: leerlingen
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Jongleren. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding wat is jouw talent? Spelen - Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Deel 1: Even voorstellen Gijs stelt zichzelf in les 1 kort voor
Nadere informatieHUISWERKBELEID 1. AANLEIDING
HUISWERKBELEID 1. AANLEIDING In het schooljaar2013-2014 staat onder andere een beleidsplan over huiswerk centraal. Met dit nieuwe beleidsplan krijgen de leerkrachten een afgewogen werkinstrument ter beschikking.
Nadere informatie2. Spelen met de vier hoofdfasen per leerlijn Dagelijks observeren met het drieslagmodel Signaleren: zelf blokdoelen beoordelen 36
Inhoud 7 aanraders 1. Functionele gecijferdheid als doel 04 2. Spelen met de vier hoofdfasen per leerlijn 10 3. Dagelijks observeren met het drieslagmodel 18 4. Signaleren: zelf blokdoelen beoordelen 36
Nadere informatie11. Hele en halve uren met klokkaartjes. - dagelijkse activiteiten aan de halve uren koppelen
11. Hele en halve uren met klokkaartjes Leeftijdsgroep 8-12 jaar Kerndoel 3 De leerlingen leren omgaan met tijd in alledaagse situaties Leerstofonderdeel Kerndoel 3.1/3.2, niveau 7 Doel van de les - halve
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie
Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten
Nadere informatieLesgroep 31 studenten die na de theorie worden opgedeeld in 4 groepen Lokaal A. 1.31, A. 1.32, A en A
LVF2: 4C-ID model 0. Algemene gegevens Naam cursisten Tamara Lust, Manon Kessels, Mirna Roozen, Sybren Mulder Naam hoofddocent Tamara Lust Namen begeleiders Manon Kessels, Mirna Roozen, Sybren Mulder Datum
Nadere informatieInformatie. vakgebieden. Groep 3
Informatie vakgebieden Groep 3 Rekenen en wiskunde Gehanteerde methode: Wereld in getallen. Sinds een aantal jaren rekenen we met de nieuwe methode: De wereld in getallen. De inhoud van een rekenles bestaat
Nadere informatieTafels bloemlezing. Inhoud 1
Tafels bloemlezing Leer- en oefenboek 49 bladzijden. Hier zie je de hele pdf, waarin veel geschrapt is, maar waarin je een prima indruk krijgt hoe deze methode is opgebouwd. Dit is een methode die niet
Nadere informatieLeerlingen leren hoe ze zelf (zonder hulp van de leerkracht) conflicten constructief kunnen oplossen.
Les 12 Drie petjes Doel blok 2: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren hoe ze zelf (zonder hulp van de leerkracht) conflicten constructief kunnen oplossen. Met behulp van Aap en Tijger maken
Nadere informatieKlap, stamp en sla. Opmerking. Tijd: 1-5 min. Deelnemers: minimaal 2 Materiaal: niets Opstelling: kinderen vormen tweetallen. Verloop van het spel:
Klap, stamp en sla Deelnemers: minimaal 2 Opstelling: kinderen vormen tweetallen : De tweetallen tellen om de beurt tot 3. Eerst zegt de één 1, daarna de ander 2 en tot slot nummer één weer 3. Hierna begin
Nadere informatieTafelplan 2015-2016. Werkwijze voor het aanleren en automatiseren van de keertafels (en de deeltafels). in groep 4, 5 en 6.
Tafelplan 2015-2016 Werkwijze voor het aanleren en automatiseren van de keertafels (en de deeltafels). in groep 4, 5 en 6. 1 Groep 4 Doelen eind groep 4: - De kinderen hebben de tafel van 1, 10, 2, 4,
Nadere informatieZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED
ZINGEN Zang mag niet ontbreken in de BZTband XXL! Daarom zijn we op zoek naar een klas die graag samen zingt. Zing je al vaak met je klas, dan kun je meteen aan de slag. Zo niet, dan heb je hopelijk iets
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Dansstudio. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding wat is jouw talent? Inhoudsopgave Wat is de? Uitleg over de opzet van dit programma. Hoe werkt de? Tekst en uitleg over de werking van de. Delen met je leerlingen De kan je klassikaal
Nadere informatieIk wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.
1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,
Nadere informatieRekenen: Meten groep 4 en hoger. Het leren van simpele weegopdrachten.
Activiteit 7 Lichtste en zwaarste Sorteer algoritmes Samenvatting Computers worden vaak gebruikt om lijsten in een bepaalde volgorde te zetten, bijvoorbeeld namen in alfabetische volgorde, e-mails of afspraken
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatieIk stel veel 'doe-ik-het-goed' vragen. Ik weet hoe ik mezelf kan verbeteren, maar het lukt mij nog niet.
Leerdoelen a.d.h.v. rubrics Rubrics voor het onderwijs Deze rubrics zijn door ons verzameld, geschreven of herschreven. Met vriendelijke groet, Team Vierkantgoed Rubric Optie 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4
Nadere informatievaardigheden - 21st century skills
vaardigheden - 21st century skills 21st century skills waarom? De Hoeksteen bereidt leerlingen voor op betekenisvolle deelname aan de wereld van vandaag en de toekomst. Deze wereld vraagt kinderen met
Nadere informatieREKENVAARDIGHEID BRUGKLAS
REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS Schooljaar 008/009 Inhoud Uitleg bij het boekje Weektaak voor e week: optellen en aftrekken Weektaak voor e week: vermenigvuldigen Weektaak voor e week: delen en de staartdeling
Nadere informatieLeerlingen leren wat mediatie is: conflicten oplossen met de hulp van een derde, neutrale partij.
Les 29 Helpen Doel blok 5: Leskern: Materialen: Leerlingen leren wat mediatie is: conflicten oplossen met de hulp van een derde, neutrale partij. De leerlingen leren met behulp van een parabel het verschil
Nadere informatieC5basis)201452015) Discipline:*muziek*/*dans* Thema:)GEZONDHEID))))))))))))) Gr)152:)Museum)voor)Religieuze)Kunst)
Ondersteunend)educatief)materiaal))voor)de)groepen)758)behorende)bij):) C5basis)201452015) Discipline:*muziek*/*dans* Thema:)GEZONDHEID))))))))))))) Gr)152:)Museum)voor)Religieuze)Kunst) ) Gr)354:)Markant)Uden)i.s.m.)Jelle)Douma)
Nadere informatieREKENEN Hoe rekenen jouw hersenen? Proeven en spelletjes om te trainen
Voor de leerkracht, les 2 REKENEN Moeilijkheidsgraad Korte inhoud van de les Simpele proeven om vast te stellen hoe je eigen brein informatie verwerkt. Bron: Dr. Mike Goldsmith: Train your Brain to be
Nadere informatiePuberbrein als Innovatiekans. Beschrijving van de 4 basiscompetenties
Puberbrein als Innovatiekans Beschrijving van de 4 basiscompetenties Samenwerken Plannen en organiseren Omgaan met (onverwachte) veranderingen Reflecteren Toelichting beschrijving van de basiscompetenties
Nadere informatieLesplanformulier. Les wordt gegeven in een open ruimte met ronde tafels en een computergedeelte. Een les duurt 50 minuten
Lesplanformulier naam student : Aukelien Stalman opleiding : docent GZW jaar : 3 naam school : Gomarus College Assen coach : klas : 1 datum van de les: mei 2017 Lesonderwerp: Biologie stevigheid en beweging
Nadere informatieAccent op verhaal. Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten.
onderdeel: dialoog Titel les/thema Toneel spelen Graad: 1 Accent op verhaal Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten. Leerplandoelnummer Leerplandoel uitgeschreven
Nadere informatieSpel Floorball Individuele stick en balbehandeling 2. Doelgroep Voortgezet Onderwijs Domein Onderdeel Thema Aantal 24. Les. Beginopstelling veld
Doelgroep Voortgezet Onderwijs Domein Onderdeel Groep H2A Thema Aantal 24 Les Spel Floorball Individuele stick en balbehandeling 2 Beginopstelling veld Benodigdheden Groot Goaltjes klein 4x Sticks 24x
Nadere informatiePlattegrond van de school Groep 5 rekenen 1
Plattegrond van de school Groep 5 rekenen 1 In de eerste les gaan de leerlingen de school opmeten om gegevens te verzamelen voor het maken van een plattegrond. In de tweede les gaan de leerlingen de plattegrond
Nadere informatieLessenreeks. Sport en bewegingsleider Sport en bewegingscoördinator Kerntaak 1. Naam: Klas: Auteur: S. van Zuijlen
Lessenreeks Sport en bewegingsleider Sport en bewegingscoördinator Naam: Klas: Auteur: S. van Zuijlen Voorwoord/ Inleiding In dit document staan de opdrachten voor beschreven, het aanbieden van SB- activiteiten
Nadere informatieIn Evacuate the dancefloor van Cascada wordt een langer motief gebruikt. Meteen daarna wordt een variatie gespeeld.
Naam:.... Klas:. Herhalen is iets nog een keer spelen zonder er iets aan te veranderen. Als je in een muziekstuk het motief alleen maar herhaalt, wordt het wel een beetje saai. Daarom maakt een componist
Nadere informatietalentstimuleren.nl CREATIEF DENKEN Ik kom met originele oplossingen en bedenk vernieuwende ideeën
Ik kom met originele oplossingen en bedenk vernieuwende ideeën Ik let op (onopvallende) details en voeg details toe aan eerdere ideeën Ik zie meerdere denkrichtingen en verander flexibel van denkrichting
Nadere informatieHoe (digitale) leermiddelen LEERLINGEN UITDAGEN ZICHZELF TE ONTWIKKELEN en de wereld te ondekken. AMAC 12 maart 2019
Hoe (digitale) leermiddelen LEERLINGEN UITDAGEN ZICHZELF TE ONTWIKKELEN en de wereld te ondekken AMAC 12 maart 2019 Wat herinner je je nog van de lessen op school? BLINKEEN MOOIE TITEL VISIE BLINK EEN
Nadere informatieBondsreeks Werkjaar Gemaakt door KLJ Limburg Werkjaar
Bondsreeks 2016 Werkjaar 2015-2016 Gemaakt door KLJ Limburg Werkjaar 2015-2016 1. Muziek Titel: It s like that Uitvoerder: Run-DMC & Jason Nevins CD: The best of Run-DMC Duur: 4:10 2. Structuur Intro strofe
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieOnze schooleigenvisie op huiswerk
Huistaken en lessen uit het schoolreglement De leerlingen zijn steeds verplicht de opgegeven lessen te leren. De leerkracht is steeds gerechtigd deze leerstof mondeling of schriftelijk op te vragen. De
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatieBodyclap. Make the Music with your body
Bodyclap Make the Music with your body 1 Colofon Inhoud en samenstelling Patrick Couwenberg van 4XM www.workshopstartpagina.nl info@workshopstartpagina.nl 2 Bodyclap Inleiding In deze leuke en stoere workshop
Nadere informatieHoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1
Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1 De leerlingen gaan in groepjes aan de slag om uit te rekenen hoeveel een schoolreisje kost. Ze gebruiken hierbij een computer om prijzen op te kunnen zoeken
Nadere informatieTULE inhouden & activiteiten Bewegingsonderwijs. Kerndoel 57 - Bewegen op muziek. Toelichting en verantwoording
TULE - BEWEGINGSONDERWIJS KERNDOEL 57 - BEWEGEN OP MUZIEK 78 TULE inhouden & activiteiten Bewegingsonderwijs Kerndoel 57 - Bewegen op muziek De leerlingen leren op een verantwoorde manier deelnemen aan
Nadere informatieZing Een beestenboel op school - beweeg als een beest (lesformat) Een les in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school.
TITEL Leerjaar Groep 1 en 2. Type les Lesduur Omschrijving van de les Zing Een beestenboel op school - beweeg als een beest (lesformat) Een les in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school.
Nadere informatieLes 1 Probleem verkennen, ideeën verzinnen en kiezen
en Casus Tafels leren in samenwerking met OBS Het Galjoen, Den Hoorn Wetenschapsknooppunt Zuid-Holland TU Delft en ontwerpbureau Meeple In deze casus ontwerpen leerlingen een leuke manier om tafels te
Nadere informatieBreuken(taal), meetkunde, voortzetting eerlijk verdelen
Titel Eerlijk verdelen 2 Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden Lesactiviteit Breuken(taal), meetkunde, voortzetting eerlijk verdelen
Nadere informatieDe 3 pijlers
De 3 pijlers 2016-2017 De 3 pijlers Inhoud De pijlers 3 pijlers 3 Samen leven 4 Bevorderen van Samen leven 5 Samen werken 6 Bevorderen van Samen werken 7 Zelfstandig leren 8 Bevorderen van Zelfstandig
Nadere informatieSamen Zichtbaar Verbeteren. kort cyclisch verbeteren van het onderwijsleerproces
kort cyclisch verbeteren van het onderwijsleerproces week 6 tussenmeting zonder tips week 1 hjggv?-vragen stellen week 0 cyclus uitleggen tijdens de slb-les week 2 t/m 10 team in actie week 2 respons
Nadere informatieMijn doelen voor dit jaar
Mijn doelen voor dit jaar Een nieuw schooljaar betekent nieuwe kansen. Aan het begin van een nieuw kalenderjaar maken veel mensen goede voornemens. Dat gaan wij nu ook doen: het maken van voornemens of
Nadere informatieDifferentiatie en motivatie in de rekenles
Starter Ieder heeft een kaartje (hetzij breuk/hetzij kommagetal) Eerste doel: drie rijen: 1x breuken en 2x kommagetallen op volgorde. Eerste stap: Zoek je beide buren Tweede stap: Ga op volgorde van klein
Nadere informatieVan een verdeling naar een stambreuk
Van een verdeling naar een stambreuk Domein - Verhoudingen: breuken Plaats in de leerlijn - Br 1.2 - Br 1.5 - Br 2.4 Moment van aanbieden - Tweede helft jaargroep 7 Doel De leerlingen - Br 1.2: (Her)kennen
Nadere informatieStaan. Maak de slackline korter, doordat er iemand op gaat zitten. Maak het moeilijker, door met twee benen tegelijk op de slackline te staan.
Staan Staan is leuk en super belangrijk! Door dit te oefenen maak je namelijk een basis voor jezelf. Hoe makkelijker het is om te blijven staan, hoe sneller je andere trucjes kunt aanleren! Hoe lang kun
Nadere informatieKies Actief Rapportage van Femke Peeters
Kies Actief Rapportage van Femke Peeters De huidige school van Femke Peeters Summa College Eindhoven Eindhoven Huidige opleiding: MBO, klas 3, richting Economie Kies Actief Geef richting aan je loopbaan!
Nadere informatieVoorwaarden met kaarten
U UNPLUGGED Voorwaarden met kaarten Lestijd: 30 minuten Deze basisles omvat alleen oefeningen. Er kunnen inleidende en afrondende suggesties worden gebruikt om dieper op het onderwerp in te gaan als daar
Nadere informatieCriteria. Ervaren op school
Criteria Sector vmbo basis vmbo kader / theoretisch havo / vwo mbo niveau 1-2 mbo niveau 3-4 Fase van de opleiding begin van de opleiding tijdens de opleiding einde van de opleiding Loopbaancompetentie
Nadere informatieLes Rekenen en BVO De pakjes van Sinterklaas
Les Rekenen en BVO De pakjes van Sinterklaas In deze twee lessen gaan de leerlingen rekenen. Het thema rondom deze lessen zijn de pakjes van Sinterklaas. Dit is meteen de belevingswereld van de leerlingen
Nadere informatieReflectieverslag. Stages of concern. Jan-Hessel Boermans
Reflectieverslag Stages of concern Jan-Hessel Boermans Motivatie Sinds augustus 2010 ben ik werkzaam in het onderwijs als groepsleerkracht op een cluster 4 school. Een baan met veel afwisseling en een
Nadere informatieMeer doen met de rijtjesboeken
Lijn 3 Meer doen met de rijtjesboeken Meer doen met de rijtjesboeken De rijtjesboeken bij Lijn 3 zijn een belangrijk hulpmiddel bij het automatiseren en vlot lezen van woorden (zie bladzijde 28 en 29 van
Nadere informatieLESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen
LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen Algemene gegevens Docent Evah den Boer School Helen Parkhurst Titel lessenserie Recensie schrijven CKV/NETL Klas (en niveau) 4 vwo Aantal leerlingen
Nadere informatiePraten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers
Praten over boeken in de klas Het vragenspel van idan hambers We weten pas wat we denken als we het onszelf horen zeggen. (idan hambers). Elk individu, kind en volwassene, beleeft een tekst op geheel eigen
Nadere informatieVan ik tot allemaal. Muziek. Mu1/2b. Mu1/2b.1. Algemene doelstellingen voor lessenreeks Van ik tot allemaal
Van ik tot allemaal Mu1/2b Algemene doelstellingen voor lessenreeks Van ik tot allemaal - Leerlingen leren bewegen op muziek - Leerlingen leren beter zingen - Leerlingen leren zingen en bewegen combineren
Nadere informatieConditionele oefenvormen op muziek Aerobics, step aerobics, rope skipping en vertikale dans
Conditionele oefenvormen op muziek Aerobics, step aerobics, rope skipping en vertikale dans Petra Wyckmans Bron: https://lirias.hubrussel.be/.../conditionele%20oefenvormen%20op%20muziek%20praktijk Inleiding
Nadere informatieVragen stellen in de reken-wiskundeles
Vragen stellen in de reken-wiskundeles Marc van Zanten, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling SLO & Universiteit Utrecht: Panama, O&T, Faculteit Sociale Wetenschappen Inleiding Dit hoofdstuk
Nadere informatieProfessionaliseringsaanbod
E-Learning, Workshops en begeleidings trajecten Professionaliseringsaanbod Door Sander Gordijn - MeesterSander.nl Schooljaar 2019/2020 Even voorstellen Mijn naam is Sander Gordijn en ik ben leerkracht
Nadere informatie2. Waar staat de school voor?
2. Waar staat de school voor? Missie en Visie Het Rondeel gaat uit van de Wet op het Basisonderwijs. Het onderwijs omvat de kerndoelen en vakgebieden die daarin zijn voorgeschreven. Daarnaast zijn ook
Nadere informatieWerken op de Arenberg
RKBS DE ARENBERG Februari 2017 Werken op de Arenberg Schooljaar 2016-2017 startten er 7 nieuwe collega s en 2 lio stagiaires op de Arenberg. Heel spannend zo n nieuw begin en helemaal als de dan ook nog
Nadere informatieExamenprogramma Aquasportief voor Kids 1, 2 en 3
Examenprogramma Aquasportief voor Kids 1, 2 en 3 Inleiding Het belangrijkste doel van de Zwemvaardigheidsdiploma s is een oriëntatie te zijn op de actuele sporten recreatiecultuur in, op en aan het water.
Nadere informatieSLB reflectie eindverslag. Docent: Mieke Vissers Naam: Lynn Duijs Studentnummer: Datum: Vak: SLB.
SLB reflectie eindverslag Docent: Mieke Vissers Naam: Lynn Duijs Studentnummer: 12043273 Datum: 05.11.2012 Vak: SLB 1 Inhoudsopgave Bijeenkomst 1 Blz. 3 Bijeenkomst 2 Blz. 4 Reflectie 3 + competenties
Nadere informatieTijdens de try-out gingen de groepjes verschillend aan het werk. Soms werd het werk verdeeld: één leerling had alle
In de try-out had de leerkracht alle enveloppen op het bord geplakt. Hij nam een blaadje en vroeg aan een leerling om na te gaan in welke van de enveloppen dit papier zou passen (zonder het papier te vouwen).
Nadere informatieHuiswerkbeleid van CBS De Zaaier
Huiswerkbeleid van CBS De Zaaier Onder huiswerk verstaan we werk dat vanuit school meegegeven wordt en waarvan verwacht wordt dat het door de kinderen thuis gemaakt en/of geleerd wordt. Huiswerk is geen
Nadere informatieMateloos Dansen PO/VO Twentedagen 2018
Mateloos Dansen PO/VO Twentedagen 2018 12-04-2018 Alexandra Hoekman Dans met je hart en je voeten zullen volgen De één is een talent van zichzelf, de ander heeft een duwtje in de rug nodig. Maar één ding
Nadere informatieVisiestuk. Waarden. De waarden die ik belangrijk vind op een basisschool zijn:
Visiestuk Deze foto past bij mij omdat ik altijd voor het hoogst haalbare wil gaan. Ook al kost dit veel moeite en is het eigenlijk onmogelijk. Ik heb doorzettingsvermogen, dat heb je ook nodig bij het
Nadere informatieBlok 1 les 7 Groep 3,4
Blok 1 les 7 Groep 3,4 A B 1C 1D 1E Stoppen met bank (bewegen en muziek) 5 min.! Muziek 120-132 BPM. Of liedje 1! De kinderen huppelen op de maat van de muziek vrij door de zaal en kiezen hun eigen route.!
Nadere informatieEen Meet- en Ontdekpad gemaakt door Maaike Kuijer. Pabo De Eekhorst Assen.
METEN Een meet- en ontdekpad www.rekenhoek.nl 5 6 Een Meet- en Ontdekpad gemaakt door Maaike Kuijer. Pabo De Eekhorst Assen. Inhoudsopgave meet- en ontdekpad Samenvatting 2 Verantwoording 4 Gebruiksaanwijzing
Nadere informatieNieuwsbrief 12 17 november 2014
Nieuwsbrief 12 17 november 2014 Oranjestraat 28, 7681 DN Vroomshoop, tel: 0546-642137 Van de directie Beste ouders, Het duurt nog even en dan is het weer kerst. Leerlingen uit hogere groepen namen in het
Nadere informatiePvo LAAT ZE MAAR LOPEN.. MAAR WEL MET EEN HART
Pvo LAAT ZE MAAR LOPEN.. MAAR WEL MET EEN HART De duurloop is bij veel leerlingen niet altijd even populair. Vooral als er zomaar af en toe gelopen wordt zonder plan. Zodra er een opbouw duidelijk wordt
Nadere informatieLeergang Bewegingsonderwijs
Onderwijs Algemeen Wilt u als leerkracht aan kinderen uit groep 3 tot en met 8 van het primair onderwijs bewegingslessen geven, dan moet u de post-hbo-opleiding Bewegingsonderwijs gevolgd hebben of een
Nadere informatieFrontaal Lesgeven en / of Peer Teaching
Frontaal Lesgeven en / of Peer Teaching Twee didactische werkvormen in de praktijk vergeleken. Ronald Lolkema EnL / 2015 1 Voorwoord In het schooljaar 2014-2015 ben ik in de 3 e periode begonnen met het
Nadere informatieVORMGEVERRPC/ SIGNSPECIALIST
NAAM: KLAS: VAK: PROJECT MEDIA & RECLAME CODE: PRO 271 LEERJAAR: 2 PERIODE: 7 TIJD: 22 OPDRACHT: Deze periode ga je tijdens de lessen PRO 7 weken werken aan het project MEDIA & RECLAME. Het project bestaat
Nadere informatieEvaluatie Pilot Klasse-ergo basisschool De Bolster Amersfoort Ergotherapie Kinderen Amersfoort
Evaluatie Pilot Klasse-ergo basisschool De Bolster Amersfoort Ergotherapie Kinderen Amersfoort Groep: 2 Leerkracht : Arianne van der Laan IB-er: Ria Ruyne Ergotherapeuten: Eelke van Haeften en Viviane
Nadere informatieDe hele noot Deze noot duurt 4 tellen
HERHALING KLAS 1. In de eerste klas heb je geleerd hoe je een melodie of een ritme moet spelen. Een ritme is een stukje muziek dat je kunt klappen of op een trommel kunt spelen. Een ritme bestaat uit lange
Nadere informatienabij lwoo vmbo havo atheneum gymnasium
nabij nabij Het Maaswaal College is een goed bereikbare school in de buurt. Je kunt er alle opleidingen volgen: vmbo, havo, atheneum en gymnasium. Wij volgen met interesse hoe het met jou gaat en willen
Nadere informatieSamenhang tussen kilogram en gram (spel)
Samenhang tussen kilogram en gram (spel) Domein - Gewicht Plaats in de leerlijn - Gew 6.1 - Gew 7.1 - Gew 8.1 Moment van aanbieden - Gew 6.1: 2 e helft groep 5 - Gew 7.1: 1 e helft groep 6 - Gew 8.1: groep
Nadere informatieResultaat van een eerlijke verdeling in de vorm van deel van een geheel naar deel van een aantal.
Titel Chocolade Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden Lesactiviteit Resultaat van een eerlijke verdeling in de vorm van deel van een
Nadere informatieEEN GOEDE VOORBEREIDING IS HET HALVE WERK. Plannen en evalueren van een activiteit. Inhoud
Plannen en evalueren van een activiteit Inhoud Doelgroep Vakgebied Duur Materialen Doelen In deze les moeten de leerlingen in groep een bepaalde activiteit voorbereiden. Dit kan bijvoorbeeld het organiseren
Nadere informatieBasislessen Bewegingsonderwijs in de speelzaal
Basislessen Bewegingsonderwijs in de speelzaal 34 Aan de methodereeks Basislessen Bewegingsonderwijs is een nieuw deel toegevoegd. Een methode bewegingsonderwijs voor kleuters in de speelzaal. Het lijvige
Nadere informatie- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieLesbeschrijvingsformulier Groeps-MRT Lesnummer C5 Naam Datum 15 oktober 2013 Aantal kinderen: 6 Lesduur 50 Plattegrond of foto(s) van de opstelling
OMT Bijlage 5. 7 Lesbeschrijvingsformulier Groeps-MRT Lesnummer C5 Naam Datum 15 oktober 2013 Aantal kinderen: 6 Lesduur 50 Plattegrond of foto(s) van de opstelling Organisatie- vorm Klassikaal In groepjes
Nadere informatieHier ben ik (lessenserie Omgaan met pesten)
Hier ben ik (lessenserie Omgaan met pesten) Inleiding Introductie Hier ben ik Beginopstelling: Kring Deze dramales "Hier ben ik" voor groep 5/6 maakt onderdeel uit van de lessenserie over omgaan met pesten.
Nadere informatie