Voorwoord 1 Samenvatting 2. Inleiding 4 Probleemstelling 5 Werkwijze 5 Afbakening van de scriptie 6 Doel van het onderzoek 6

Transcriptie

1 Inhoudsopgave: Voorwoord 1 Samenvatting 2 Inleiding 4 Probleemstelling 5 Werkwijze 5 Afbakening van de scriptie 6 Doel van het onderzoek 6 H1: Markt overzicht 7 Trends en ontwikkelingen 7 Belang 8 Aanbod 8 Commercie 10 Omvang van de loopsportmarkt 10 Segmentering van loopsportmarkt 11 Profiel van de loopsporter 11 Verenigingsloper, evenementlopers en gelegenheidslopers 13 Fitlopers en prestatielopers 14 Conclusie H1 15 H2: Eisen 16 Eisen 16 De mens moet in balans zijn 16 De huid reguleert warmte 17 Overtollige warmte moet het lichaam verlaten 17 Vocht moet verdampen 18 Microklimaat, transporteur van vocht en lucht 18 Beweging beïnvloed de isolatie 19 Vocht absorptie en vocht transport door vezels 19 Conclusie H2 20 H3: Aanbod 21 Opbouw van de kleding 21 Functionele onderkleding 23 Isolerende onderlaag 24 Beschermende buitenlaag 24 Soft- shell 24 Microtechnologie 25 Thermoregulators 26 Fase veranderende materialen 26 Afwerkingsbehandelingen 27 Conclusie H3 28

2 H4 Merken 29 Nike 29 Asics 31 Adidas 32 H&M 32 Mango & Bershka 34 Conclusie H4 36 H5 Interactie 37 Comfort in kleding 37 Ontwikkeling in Lycra beïnvloed zowel de sport als de mode 38 Interactie 42 Conclusie H5 46 H6: Innovatie 47 Draagbare technologie D modeleren 48 Koelen 48 Consument 49 Conclusie H6 49 Conclusie 50 Bijlagen: 52 Interviews: Hein Daanen 52 Chris Koeleman 54 Angela van der Eijkhof 56 Fleur Manjoero - ASICS 59 Enquête 62 Literatuurlijst: 67

3 Hardlopen voor modemerken op de sportmarkt Voorwoord: Aan de start van het afstudeer traject had ik het plan een bedrijfsplan schrijven. Op advies van Charlotte Corstanje ben ik gaan zoeken naar een onderwerp binnen de ontwikkeling van sportkleding. Door online te zoeken wat er binnen deze industrie gebeurt, heb ik ontwikkeling van hardloopkleding kunnen vertalen naar een onderwerp. Door mijn interesse in verschillende sporten wilde ik mij verdiepen in de sportmode, niet eerder had ik mezelf de kans gegeven om meer te leren over deze industrie. Het was interessant om er achter te komen hoe deze kleding is opgebouwd en wat de achterliggende gedachten is van de wijze waarop de hardloper zich kleedt. Eerst wilde ik de prestatie meten van de kleding maar dat leek niet haalbaar te zijn binnen de gestelde tijd. Na een aantal wegen ingeslagen te zijn ben ik uitgekomen op de interactie tussen mode en sport. Het kwam het onderzoek tegemoet om professionals die betrekking hadden tot het onderwerp te spreken. Het verbrede in sommige gevallen mijn visie of bevestigde mijn mening. Graag had ik nog contact gehad met tenminste één van de behandelde modemerken. Helaas was er geen mogelijkheid voor een samenwerking in de vorm van een interview. Het onderzoek geeft informatie over zowel de link tussen mode en sport, wat de invloed daarvan is op de sportkleding en wat dit heeft gebracht voor de hardloper. Mijn dank gaat uit naar alle professionals die mij hebben geholpen. Mijn scriptie begeleidster Charlotte Corstanje in het speciaal, bedankt voor de goede hulp. Verklaring eigenwerk: Dit afstudeer onderzoek bevat eigen werk. Aan anderen ontleend materiaal wordt verantwoord via bronvermelding. Florian Stoelman, januari

4 Samenvatting: De sportkledingmarkt neemt toe omdat er meer mensen zich bewust zijn van het feit dat sporten gezond is. De maatschappij heeft een schoonheidsideaal. Dit ideaal zorgt eveneens voor een toename van de loopsport. Andere dragers van de toename zijn het groeiend aanbod in sportmogelijkheden, de verlaagde drempel voor deelname aan sport door de professionalisering en commercialicering van het fitness en loopsportaanbod. Het aanbod in evenementen voor de loopsport is ook toegenomen en richt zich naast prestatie gerichte deelnemers ook op deelnemers die participeren voor hun gezondheid. Deze commercie komt voort uit het slankheidsideaal dat de loopsporter nastreeft. Anno 2005 werd de loopsportmarkt op 3,9 miljoen mensen geschat. Onder de niet- lopers is het marktpotentieel 3,1 miljoen mensen, dit bestaat uit 1,9 miljoen mensen die opnieuw willen beginnen met hardlopen en 1,2 miljoen mensen die willen starten met de loopsport. Modemerken zoals H&M, Bershka en Mango bieden nu ook sportkleding aan en richten zich op de sportieve consument. De toetreding van modemerken op de sportkledingmarkt zorgt voor concurrentie tussen de mode en sportmerken. Merken moeten zich onderscheiden om de concurrentie aan te kunnen. Het is interessant om te onderzoeken wat de concurrentie tussen de modekledingmerken en traditionele sportmerken voor de sporter heeft opgeleverd. Wat is de impact op het aanbod en de specifieke eigenschappen van sportkleding voor een hardloper als gevolg van de concurrentiestrijd tussen sportmerken en modemerken? Om er achter te komen wat consumenten belangrijk vinden bij de aankoop van hardloopkleding is er een online enquête verspreid. Deze enquête is door 52 correspondenten ingevuld. Uit onderzoek blijkt dat comfort belangrijk wordt geacht maar uit de enquête komt ook naar voren dat prestatie belangrijk is. Tijdens het sporten verandert de thermo fysiologische comfort waardoor we ons anders moeten kleden. Deze lichamelijke invloeden zijn door fabrikanten geanalyseerd om zo tot nieuwe sportstoffen te komen (synthetische stoffen). De synthetische stoffen zorgen er voor dat we ons behaaglijk voelen tijdens het sporten. Synthetische stoffen stonden aan de basis van een evolutie in de samenstelling van sportstof. Microtechnologie geeft de stof eigenschappen en thermoregulators zorgen voor de warmte huishouding tijdens het sporten. Fase veranderende materialen helpen de sporter het comfort te bewaren in extreem weer en afwerkingen kunnen zowel functie van de stof bevorderen als het ontwerp voorzien van een marketingtool. Door innovatie in stof en ontwerp komt de sportkleding industrie steeds met nieuwe producten. Sportmerken fabriceren net zo als modemerken kleding voor na het sporten of vrijetijdskleding. De invloed van de modemerken heeft in dit 2

5 Hardlopen voor modemerken op de sportmarkt geval invloed op het silhouet van de sportkleding, de interactie is voor de confectiebranche meer van invloed; innovaties uit de sport brengen grotere veranderingen met zich mee voor kleding uit de confectie dan andersom. De bovengenoemde ontwikkelingen hebben voor de hardloper opgeleverd dat men comfortabel sport. Sportmerken zullen zich verder moeten ontwikkelen in slimme stoffen die interactief communiceren met computers, om zo de prestatie te meten van de sporter. Door de ontwikkeling met 3D scanners en binnen de koeltechniek zijn nog verbeteringen aan te brengen met betrekking tot de prestatie en comfort. De ontwikkeling in interactief sporten gaat snel. De consument vindt het motiverend om zijn prestatie te meten en te delen met sociale media. Door het groeiend aanbod van sportkleding is het wenselijk dat sportmerken hun kleding laten testen op fysiologische eigenschappen zodat de consument meer zekerheid krijgt over de kwaliteit van het aangeboden product. Modemerken hechten aan het ontwerp meer waarde dan aan de functie van een sportkledingstuk. Bij sportmerken is het belangrijk dat de kleding voor de consument op een goede manier op de markt wordt gezet, zodat ze zich kunnen distingeren van de modesportmerken. Als technologische stoffen verouderen worden ze bereikbaar voor modemerken. Ze kunnen goed kopiëren en lopen daarom niet ver achter op de sportbranche. De concurrentiestrijd heeft het volgende teweeg gebracht voor de hardloper. Er is meer hardloopkleding, modemerken zoals Bershka en Mango zorgen ervoor dat er voor de fitloper meer keuze is maar brengen niets voor de prestatieloper of atleet. H&M laat met de uitbreiding van haar assortiment zien dat het in staat is goedkope modische sportkleding te fabriceren gericht op de fitloper en de prestatieloper. Daarnaast laat het zien dat ze kan voldoen aan de eisen van de hardloper. Nike gaat naast het voldoen aan de eisen van de hardloper verder. Zo laat ze met drie specifieke lijnen waarin de DRI- FIT technologie is uitgewerkt, zien dat het mogelijk is in ieder type weer te sporten. Asics specialiseert zich in compressie kleding waardoor de houding van de loopsporter perfectioneert. Beide merken richten zich naast de atleet zo ook op de prestatie- en de fitloper. Op het moment zijn er ideeën die potentie bieden tot het verder ontwikkelen van de sportoutfit voor de hardloper; slimme stoffen en koelsystemen bieden mogelijkheden voor de toekomst. Het is met name tijdens duursporten belangrijk dat de kerntemperatuur laag blijft, verder vergroot het in veel situaties het comfort. De interactie tussen computer en stof maakt het mogelijk om al tijdens het sporten de sportprestatie te meten, dit werkt heel motiverend. Door deze ontwikkelingen kan de outfit van de hardloper weer verder evalueren naar een sportoutfit die het comfort verbetert. 3

6 Inleiding: Sporten en gezond leven is hip, hot and happening. Celeberties sporten er ook flink op los, denk aan Scarlett Johansson, Rosie Huntington- Whiteley, Nicole Richie en Cameron Diaz. Allemaal doen ze sporten zoals hardlopen, yoga of tennissen. Er zijn verschillende manieren om het lichaam actief te houden met sport: in de sportschool, op een sportvereniging, in team verband of alleen, sporten gebeurt overal om ons heen. In de stedelijke omgeving zijn georganiseerde hardloopgroepen en evenementen, denk bijvoorbeeld aan de Dam tot Damloop, Nike We Own The Night Women s Run (Zeilia, 2013), of The Colour Run wat een 5 kilometer evenement is dat staat voor gezond zijn en plezier hebben (The Color Run, 2013). Sport is door het bewust lijden van een gezond(er) leven (bijvoorbeeld de slow food movement ) een opkomende en daarmee groeiende markt. Mensen zien in dat het belangrijk is het lichaam actief te houden en daardoor stijgt de sportparticipatie. Dit zal een belangrijke impuls zijn in de verkoop van sportkleding (Muran, Farricker and Khanom, 2013, p. 25). In Nederland sport meer dan de helft van de bevolking. Volgens het Richtlijnen voor Sportdeelname Onderzoek (RSO) schommelt de jaarlijkse deelname aan sport in Nederland rond de 65%. Onder jongeren is de participatie hoger dan bij ouderen. Ongeveer 70% van de jongeren tussen de 6 en 19 jaar doet minstens twaalf keer per jaar aan sport en bij de 75 plussers is dat 15% (Wendel- Vos, 2013 en Tiessen- Raaphorst, 2010). In 2007 waren de meest populaire sporten fitness (22%), zwemmen (17%), hardlopen (16%) en bowling (15%) voor de leeftijdsgroep 6-79 jaar (Tiessen- Raaphorst, 2010). Tevens heeft onderzoek uitgewezen dat het doel van het gebruik van sportkleding door de jaren heen is veranderd (Shishoo, 2005, p. 38). Van alle verkochte sportkleding wordt maar 25% gebruikt voor daadwerkelijke sportdoeleinden. De resterende 75% gebruikt de sportkleding dus niet voor sporten maar voor nevendoeleinden bijvoorbeeld als vrijetijd kleding. Door de verandering van het gebruik van sportkleding zijn de belangen voor consument en de mode anders dan voor atleten. Atleten hebben meer baad bij de functie van sportkleding, terwijl consumenten minder rekening houden met de functie van het kledingstuk (Shishoo, 2005, p. 39) maar meer met het comfort. De wereldwijde verkoop van sportkleding zal volgens Euromonitor International groeien met 4% tussen 2012 en 2017 (Muran, Farricker and Khanom, 2013, p. 26). Modemerken hebben op deze groeiende vraag naar sportkleding gereageerd door naast modekleding sportlijnen te introduceren. Voorbeelden zijn de sportlijnen van H&M, Mango, Bershka en Weekday. De hype naar sportmode is ontstaan in aanloop naar de Olympische spelen van Londen. Ontwerpers als Stella McCartney, Karl Lagerfeld, Miuccia Prada en Ralph Lauren lieten zich inspireren (FashionUnited, 2013). Hierdoor begeven de modemerken zich op het gebied dat traditioneel wordt gedomineerd door de sportmerken zoals ASICS en Nike. De hoofdontwerpster van H&M, Ann- Sofie Johansson, geeft aan dat sportkleding een steeds belangrijkere rol zal innemen in de maatschappij. H&M 4

7 Hardlopen voor modemerken op de sportmarkt heeft daarom onlangs aangegeven nog meer sportkleding te gaan produceren, sportkleding gericht op pasvorm en prestatie. Vanaf 2 januari 2014 is de nieuwe Activewear van H&M op de markt met onder andere wind- en waterdichte hardloopjacks (FashionUnited, 2013). Modemerken lieten zich al eerder inspireren door de sport, vanuit evenementen maar ook uit de ontwikkeling in stof. De ontwikkeling van synthetische vezels speelt hierin een belangrijke rol. Sportmerken lieten zich op hun beurt ook inspireren op het gebied van ontwerp door modemerken. Probleemstelling: De modemerken gaan de strijd aan met sportmerken nu ze sportkleding verkopen. Het aanbod in gespecialiseerde sportkleding neemt hiermee toe. Nu modemerken zich gaan focussen op sportkleding zal het totale aanbod veranderen. Het is belangwekkend om te onderzoeken wat de concurrentie tussen de modemerken en sportmerken heeft opgeleverd voor de sporter. De hoofdvraag die hieruit volgt is: Wat is de impact op het aanbod en de specifieke eigenschappen van sportkleding voor een hardloper als gevolg van de concurrentiestrijd tussen sportmerken en modemerken? Werkwijze Om uiteindelijk de hoofdvraag te kunnen beantwoorden zullen een aantal deelvragen beantwoord worden. Literatuuronderzoek, diepte interviews en de afname van een enquête geven inzicht in de specifieke eisen die de sporter stelt aan zijn of haar hardloopkleding. Onderzoek uit literatuur moet uitwijzen wat de interactie tussen mode en sport heeft voortgebracht en wat de onderlinge verschillen zijn tussen de concurrenten. Bij het marktonderzoek zal met name gekeken worden naar de specifieke eigenschappen die zowel door de industrie als door de consument gesteld worden aan de hardloopkleding. Voor het onderzoek wordt uitgegaan van drie modemerken en drie sportmerken: H&M, Mango, Bershka, Nike, ASICS en Adidas. De sportmerken zijn toonaangevend in de loopsport industrie en de modemerken zijn toetreders binnen deze markt. Deelvraag 1: Wat is de marktpotentie van de loopsport? Wat zijn trends binnen de loopsportmarkt? Hoeveel mensen zijn er die hardlopen? Wat zoekt de loopsporter in zijn/haar kleding? Deelvraag 2: Wat zijn de specifieke eisen van hardloopkleding? Waarom zijn de specifieke eisen belangrijk voor de hardloper? 5

8 Deelvraag 3: Wat wordt er aan hardloopkleding aangeboden? Hoe is de sportkleding van een hardloper opgebouwd? Wat voor invloed heeft de innovatie van stof en ontwerp op de eigenschappen hardloopkleding? Deelvraag 4: Welke merken doen wat met de gestelde eisen? Deelvraag 5: Wat is de interactie tussen sport en mode? Hoe wordt het comfort verbeterd? Wat voor invloed heeft de interactie tussen mode- en sportmerken op de ontwikkeling van sportkleding? Deelvraag 6: Wat voor innovaties zijn van invloed? Wat zijn ontwikkelingen op de markt die invloed hebben op de sportkleding productie? Wat zijn trends die invloed hebben op de ontwikkelingen van kleding? Afbakening van de scriptie: Gezien de specifieke eisen die de topsport stelt aan haar kleding, wordt onder sporter niet de topsporter verstaan maar amateursporter. Onder de sporter vallen de prestatieloper en de fitloper: de prestatieloper is een gevorderde hardloper die gericht is op het verbeteren van zijn prestaties. Een fitloper is een hardloper die de sport beoefent om zijn of haar slankheidsideaal na te streven. Iemand die wel sportkleding draagt maar niet aan sport doet valt samen met de amateursporter onder de consument. Onder atleet wordt topsporter verstaan. De tweede beperking betreft het begrip sport. Het begrip sport is een verzameling van alle sporten tezamen, waarbij iedere individuele sport zijn eigen specifieke eisen voor kleding heeft. In deze scriptie beperk ik me tot de meest populaire en toegankelijke sport namelijk hardlopen. Deze sport stelt eveneens specifieke eigenschappen aan haar kleding omdat het een buitensport is. Doel van het onderzoek: Het doel van onderzoek is om inzicht te krijgen in de gevolgen van het toetreden van de modemerken tot de sportkledingindustrie met name voor de hardloper. Om uiteindelijk met de gevonden informatie een artikel te schrijven voor een tijdschrift. 6

9 Hardlopen voor modemerken op de sportmarkt H1 Markt overzicht: De omschrijving van de hardloopmarkt komt voort uit twee onderzoeken. Ten eerste het onderzoek De Tweede Loopgolf van de Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie (KNAU). Het W. J. H. Mulier Instituut (centrum voor sociaalwetenschappelijk sportonderzoek) onderzocht in opdracht van de KNAU: de groei en omvang van de loopsportmarkt en hoe de KNAU haar marktaandeel verder kon vergroten. Het onderzoek komt uit 2006 en is opgebouwd uit informatie van verscheidene publicaties en een web enquête die ingevuld is door 456 mensen. Hieronder vielen 328 lopers en 128 niet- lopers en 97 leden van atletiekverenigingen. De verdeling van mannen en vrouwen onder de loopsporters bleek 63% mannen en 37% vrouwen, het geen vrijwel overeenkomt met de gegevens van het landelijke representatieve Aanvullend Voorzieningengebruik Onderzoek (62% man, 38% vrouw). Het tweede onderzoek komt voort uit een online enquête (via sociale media zoals facebook en hardloopforums) om er achter te komen wat sporters belangrijk achten bij het kopen van hardloopkleding. In totaal heeft dit 52 correspondenten opgeleverd. Met deze gegevens kan een antwoord worden gegeven op de eerste deelvraag: Deelvraag 1: Wat is de marktpotentie van de loopsport? Wat zijn trends binnen de loopsportmarkt? Hoeveel mensen zijn er die hardlopen? Wat zoekt de loopsporter in zijn/haar kleding? Al omvattend beschrijft dit hoofdstuk de markt van de loopsport. In het hoofdstuk komen de volgende delen aan bod. Ten eerste de trends en ontwikkelingen waarin beschreven wordt wat aanleidingen kunnen zijn van de toename van de loopsport. Ten tweede de omvang van de loopsportmarkt. Waarin een schatting wordt gemaakt van de potentiële en gepenetreerde markt van loopsporters. Ten derde het profiel van de loopsporter waarin de loopsportmarkt wordt gesegmenteerd, welke verschillende doelgroepen zijn er in deze markt en wat vragen ze op het gebied van kleding. Trends en ontwikkelingen: Het toenemend aantal hardlopers wordt gedragen door vier ontwikkelingen. Het eindrapport van De Tweede Loopgolf constateert onder andere dat slankheid, gespierdheid, fitheid en gezondheid sociaal meer is gaan betekenen voor mensen. Vrouwen voelen een maatschappelijke druk om slank en jeugdig te blijven. Om in deze behoefte te voorzien is er een groeiend aanbod in sportmogelijkheden. Tevens worden drempels voor deelname aan dergelijke 7

10 sporten door de professionalisering en commercialisering van het fitness en loopsport aanbod steeds lager (Bottenburg et al, 2006, p. 12). Belang: Het toenemend belang van slankheid, gespierdheid, fitheid en gezondheid hangt volgens socioloog Ruud Stokvis samen met algemene maatschappelijke belangen die er voor zorgen dat we meer begaan zijn met de conditie van ons lichaam. Volgens hem is er een verband met twee ontwikkelingen. De overvloedige productie en consumptie van voedsel die voortkomt uit de welvaartstoename, en als tweede noemt Stokvis de automatisering van huishoudens, werk en verkeer. Dit zou de alledaagse noodzakelijke beweging beperken waardoor o.a. het gevaar voor zwaarlijvigheid toeneemt. De tegenreactie is het slankheidideaal. Mensen gebruiken de loopsport zo om af te vallen om dit ideaal na te streven (Bottenburg et al, 2006, p. 12). Aanbod: Er is zowel onder mannen en vrouwen een groei in de loopsport, echter onder de vrouwen is deze groei sterker. Drie kwart van de mannen geeft aan de loopsport voor 1998 te beoefen, terwijl de meerderheid van de vrouwen aangeeft juist na dat jaar met de loopsport te zijn gestart (zie tabel 1). Tabel 1: Periode waarin mannen en vrouwen de loopsport zijn gaan beoefenen. In welk jaar beoefende u de loopsport voor het eerst? Voor 1998 Na 1998 Mannen 74% 26% Vrouwen 42% 58% (De Tweede Loopgolf, 2006) Het aanbod in loopsport is uitgebreid. Dit zorgde ervoor dat tussen 1995 en 2005 het aantal deelnemers is verdubbeld. Naar schatting hebben in ,3 miljoen lopers aan een evenement deelgenomen. Figuur 1 en 2 geven de groei in deelname weer (Bottenburg et al, 2006, p ). 8

11 Hardlopen voor modemerken op de sportmarkt Figuur 1. Groei aantal deelnemers Zevenheuvelenloop, Halve van Egmond, City Pier City en Dam tot Damloop, Bron: ChampionChip Nederland. (De Tweede Loopgolf, 2006) Figuur 2. Groei aantal deelnemers 25 grote loopevenementen in Nederland, Bron: ChampionChip Nederland. (De Tweede Loopgolf, 2006) Er is voor ieder wat wils in Nederland voor wat betreft loopevenementen. Zo zijn er verschillende afstanden en is de tijdsnelheid aangepast. De Marathon van Amsterdam verminderde de tijdslimiet van 4,5 naar 6 uur. Volgens het rapport van De Tweede Loopgolf is dit een internationale ontwikkeling: het gaat niet alleen om de prestatie. De betekenis van de evenementen voor de gezondheid, gezelligheid en gemeenschappelijkheid wordt steeds hoger gewaardeerd. Ten vierde vindt er een uitbreiding naar doelgroepen plaats, zo worden er 9

12 loopevenementen georganiseerd voor specifieke doelgroepen: Business Runs, Ladies Runs en Kids Runs (Bottenburg et al, 2006, p ). Commercie: De toenemende professionalisering en commercialisering van loopevenementen is ook een drager van de toename van de populariteit. De organisatoren zorgen voor een brede kalender en worden zelfs hele steden afgezet voor een evenement. Er komen duizenden toeschouwers op af die allemaal voorzieningen nodig hebben. Er zijn bij loopevenementen ook veel sponsoren die zorgen voor een hoog verzorgingsniveau. Ze bieden online registratie en informatie, drinkposten, massage services en kleedruimtes. Deelnemers kunnen zelfs hun nettoprestatie registreren door een chip in hun schoen. De lopers kunnen zich ook op veel manieren voorbereiden waarbij ze gebruik kunnen maken van zowel non- profit als commerciële organisaties. Deze service is er voor beginnende maar ook voor ervaren lopers, van specifieke voorbereiding voor marathons tot My ASICS en Start to Run. Wat opvalt is de individualisering van de loopsporters: zij kunnen geheel op eigen gelegenheid inschrijven voor clinics, hebben eigen trainingsschema s en logboeken, krijgen individueel tips over blessurepreventie en trainen met hartslagmeters. Volgens het rapport over de tweede loopgolf kan dit atletiekverenigingen onder druk zetten (Bottenburg et al, 2006, p. 16). Ook het W. J. H. Mulier Instituut constateert een stijging binnen deze sportmarkt. De loopsporter heeft persoonlijke redenen om te beginnen met de sport. De entourage rondom de sport is bij evenementen toegenomen terwijl het prestatiegehalte is afgenomen. Eveneens wordt geconstateerd dat de deelname aan loopevenementen erg is toegenomen. Het belang van het evenement is saamhorigheid en gezondheid. Voor de omvang van deze markt betekent dat het volgende: Omvang van de loopsportmarkt: Volgens het onderzoek uit het rapport van De Tweede Loopgolf wordt de huidige loopsportmarkt in Nederland uit 2005 geschat op 3,9 miljoen mensen van 6 jaar en ouder. Deze hebben 12 maanden voor het onderzoek minstens één keer aan loopsport gedaan. Hieronder bevinden zich 1,6 miljoen mensen die in deze periode vaker dan één keer per week aan loopsport deden. De groep van mensen die hardlopen als hun hoofdsport beschouwen telt een vrijwel gelijk aantal van 1,3 miljoen. In 2005 waren er 11,2 miljoen niet- lopers. 7,1 Miljoen hiervan zijn mensen die nog nooit hebben hardgelopen en voor 3,1 miljoen geldt dat ze in het verleden wel loopsport hebben beoefend. 1,2 Miljoen mensen uit de groep niet- lopers gaf aan wel van plan te zijn om in de toekomst te gaan hardlopen. Onder de groep die in het verleden de loopsport beoefende, verwachten 1,9 miljoen mensen opnieuw te gaan hardlopen. Op grond hiervan kan het marktpotentieel in 2005 geschat worden op 3,1 miljoen mensen en de totale potentieel loopsportmarkt op 7 miljoen mensen. Het totaal bestaat uit 3,9 miljoen mensen die in 2005 de loopsport beoefende en 3,1 miljoen mensen die het niet deden maar belangstelling of de verwachting hebben om deze sport in de toekomst te gaan beoefenen (Bottenburg et al, 2006, p. 19). Dit geeft aan dat de loopsportmarkt potentieel heeft om verder uit te groeien. In 2012 is door een 10

13 Hardlopen voor modemerken op de sportmarkt significante stijging van 30% ten opzichte van 2011 het totaal aantal hardlopers opgelopen tot 1,9 miljoen mensen. Dit is een stijging van lopers in één jaar tijd (Hover, 2013). Segmentering van loopsportmarkt: De loopsportmarkt is breed, het loopt uiteen van topatleten tot mensen die af en toe sportief wandelen. Op grond van indelingen door het sportonderzoeksbureau American Sports Data IN, en door het internationale magazine voor hardlopers, Runner s World, heeft de sociologe Maartje Delnoij de hardlopers in drie groepen ingedeeld: atleten, prestatielopers en fitlopers. Atleten zijn de bestaande leden van de atletiekverenigingen, die programmatisch trainen gericht op specifieke prestaties en wedstrijden. Prestatielopers zijn fanatieke, gevorderde hardlopers die er naar streven hun prestatie te verbeteren. Fitlopers zijn hardlopers die niet prestatiegericht zijn, maar streven naar slankheid, fitheid en gezondheid (afvallen, conditieverbetering). Delnoij schat dat de atleten 5% van de loopsportmarkt uitmaken, de prestatielopers 20% en de fitlopers 75% (Delnoij, 2004 in Bottenburg et al, 2006, p. 21). Deze groepen hebben allen andere doelen bij het beoefenen van de loopsport. Zo zijn ook de uitgaven aan de sport verschillend. Hieronder volgt een beschrijving van profielen van de sporter; bij de beschrijving wordt uitgelegd wat de belangrijkste redenen zijn om de sport te beoefenen en wordt er een schatting van de uitgave aan de sport weergeven. Profiel van de loopsporter: Uit onderzoek van uit het eindrapport van De Tweede Loopgolf blijkt dat zes op de tien loopsporters een man is. Vergeleken met de niet- loopsporters genieten de loopsporters een hoger inkomen en lijken de autochtonen onder de loopsporters oververtegenwoordigd. In het algemeen sporten loopsporters frequenter en regelmatiger, 60% van de niet- loopsporters sport meer dan één keer per jaar, onder de loopsporters is dit 80%. Gemiddeld doen loopsporters 130 keer per jaar aan sport, waarvan 85 keer aan loopsport. Veel loopsporters beoefenen meerdere vormen van loopsport. Trimmen/joggen (67%) en sportief wandelen (49%) worden door de meeste loopsporters beoefend, gevolgd door wegatletiek (29%) en crossloop (18%). Baanatletiek 5 km (7%) en nordic walking (4%) zijn onder loopsporters minder populair. Van de recreatieve lopers loopt tweederde ongeorganiseerd en alleen en een derde loopt in een loopgroep. Minder dan een tiende geeft aan de loopsport te beoefenen in een fitnesscentrum. Voor 37% van de loopsporters speelt de loopgroep of atletiekvereniging een rol. Voor de atletiekunie geldt dit voor 17% van de loopsporters. De rol van de atletiekvereniging is vooral het bieden van sociale contacten, training technische begeleiding, loopwedstrijden/evenementen/trimlopen en informatie. De rol van de KNAU is vooral gerelateerd aan het wedstrijden: 24% noemt informatie over wedstrijden en evenementen en 21% ziet deze rol vooral liggen in loopwedstrijden/- evenementen/trimlopen; gevolgd door informatie over trainingsschema s (14%), over kleding en schoeisel (12%), over gezondheid (10%) en over voeding (8%) (Bottenburg et al, 2006, p ). 11

14 De correspondenten die wekelijks hardlopen en gereageerd hebben op het online onderzoek voor hardlopers, geven aan de sport te beoefen om de volgende redenen: voor de gezondheid (29%) en als hobby/sport (42%). (Enquête, 2013, 1 ). Deze gegevens komen niet geheel overeen met die van het onderzoek voor de KNAU. Uit het onderzoek van het W. J. H. Mulier Instituut bleek dat conditieverbetering en gezondheidsverbetering, gevolgd door ontspanning en de functie van uitlaatklep de belangrijkste redenen zijn om aan loopsport te doen. Competitie- en wedstrijddeelname zijn van gering belang, maar het verleggen van de eigen grenzen is wel een bepalende factor. Opvallend is dat betrekkelijk weinig loopsporters leuke sport opgaven als een belangrijke reden om deze sport te beoefenen. Zie tabel 2 en tabel 3. Tabel 2: belangrijkste redenen om de loopsport te beoefenen volgens het onderzoek van het Mulier Instituut: Conditie/algehele fitheid 31% Gezondheid 21% Uitlaatklep 14% Ontspanning 14% Sociale contacten/gezelligheid 7% Grensverleggend (verbeteren 5% persoonlijke prestaties) Als basis voor andere sport 4% Voorbereiding op een loopevenement 2% Leuke sport 2% (De Tweede Loopgolf, 2006) Tabel 3: Bepalende factoren bij het maken van de sportkeuze door loopsporters en niet- loopsporters, in volgorde van belangrijkheid: Loopsporter Niet- loopsporter Goed voor de 1 1 gezondheid/welbevinden Moment van beoefening 2 2 naar eigen keuze In eigen leefomgeving te 3 5 beoefenen Individueel te beoefenen 4 8 Je eigen grenzen 5 7 verleggen Gezelligheid 6 3 Niet blessuregevoelig 7 6 Lage kosten 8 4 Beoefening in Zie bijlage: p

15 Hardlopen voor modemerken op de sportmarkt groepsverband Beoefening in leeftijdsgenoten Competitie- en wedstrijdmogelijkheden De lifestyle/uitstraling van de sport (De Tweede Loopgolf, 2006) Niet- loopsporters hechten meer waarde aan gezelligheid en de lage kosten van de sport. Het verleggen van eigen grenzen en individualiteit speelt een minder grote rol. Loopsporters en niet- loopsporters geven beiden aan dat ze sporten voor de gezondheid en niet voor de lifestyle/uitstraling. Terwijl de meesten gezondheid het belangrijkst achten gaf ook 25% aan dat ze de laatste 12 maanden een blessure te hebben gehad. Dit is een belangrijk gegeven aangezien 94% aangaf dat fysieke ongemakken of langdurige blessures de belangrijkste factor is om te stoppen met de sport. Voor de correspondenten die gestopt waren met de sport was dit dan ook de belangrijkste rede om te stoppen. De kosten bij het beoefen van de loopsport zijn niet onaanzienlijk. Gemiddeld gaven de loopsporters in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek De Tweede Loopgolf 326 uit aan de loopsport. Loopschoenen vormden de belangrijkste uitgave, met gemiddeld 113 euro per jaar, gevolgd door loopkleding ( 58), lidmaatschap ( 44) en voeding/sportdrank ( 14). Dit zijn gemiddelden, er waren ook mensen die geen uitgave hadden (Bottenburg et al, 2006, p ). Verenigingslopers, evenementlopers en gelegenheidslopers: De evenementloper laat zich in vergelijking met de verenigingsloper meer leiden door fitheids- en gezondheidsoverwegingen. De verenigingsloper kent hieraan ook veel waarde toe, maar daarnaast ook (meer dan de evenementenloper) aan presteren, grenzen verleggen, beoefening in groepsverband en gezelligheid. De verenigingsloper beoefent de loopsport frequenter dan de evenementloper (gemiddeld 122 versus 79 keer per jaar). De evenementenloper houdt in mindere mate trainingsschema s en logboeken bij dan de verenigingsloper, maar vaker dan de gelegenheidsloper. Evenementenlopers nemen ook minder vaak deel aan loopclinics, loopcursussen, looptrainingen en loopwedstrijden dan verenigingslopers, maar wel meer dan gelegenheidslopers. Hetzelfde geldt voor de gemiddelde afstanden die zij lopen en hun uitgaven aan loopsport. De uitgaven aan loopsport nemen toe met de frequentie van het beoefenen van de loopsport, met draaipunt bij een frequentie van meer dan twee keer per week (zie tabel 4) (Bottenburg et al, 2006, p. 26). 13

16 Tabel 4: Gemiddelde bestedingen aan loopsport naar frequentie van loopsportbeoefening. Beoefenings- frequentie Loopkleding Loopschoenen Trimlopen, wedstrijden, evenementen Totaal < 1/week /week > 2/week (De Tweede Loopgolf, 2006) De informatie die voortkwam uit de afgenomen online enquête laat zien dat 50% van de correspondenten gemiddeld 75 euro per jaar aan hardloopkleding uitgegeven. De beoefenings- frequentie was gemiddeld 1 keer per week volgens 58% van de ondervraagde (Enquête, 2013, 2 ). Fitlopers en prestatielopers: Steeds meer atletiekverenigingen vormen loopgroepen voor zowel beginnende en gevorderde loopsporters die zich voorbereiden of richten op wegatletiek wedstrijden. Slechts een deel van de deelnemers aan deze loopgroepen laat zich in de beoefening van de loopsport leiden door competitie/wedstrijden en het verleggen van persoonlijke grenzen. Tegelijkertijd zijn deze motieven juist belangrijk geworden voor een deel van de loopsporters die geen lid zijn van een atletiekvereniging. Voor het grootste deel van zowel de leden als de niet- leden van atletiekverenigingen geldt gezondheid/welbevinden als de belangrijkste reden van hun sportkeuze. Leden van atletiekverenigingen laten dit volgen door het verleggen van eigen grenzen, gezelligheid en de beoefeningmogelijkheid te noemen. Er bestaan verschillen tussen beide groepen, maar deze zijn gradueel (Bottenburg et al, 2006, p. 27). Van de correspondenten uit het onderzoek van hardloopkleding; sport 84% één keer per week of meer en geeft het merendeel aan (58 %) solo sporten te beoefenen zoals fitness, hardlopen of groepslessen op muziek. Voor deze sporten geeft men aan speciale sportkleding te dragen maar ook in de vrije tijd wordt veel sportkleding gedragen (80%). Als er sportkleding wordt gekocht letten de correspondenten op de volgende eigenschappen: Comfort/fit (30%), kwaliteit (40%), prestatie (23%) en het modegehalte (33%). De correspondenten geven ook aan merktrouw te zijn met name vanwege innovatieve van materialen en de kwaliteit die wordt geboden. Merken die voorkeur krijgen bij de aankoop zijn Nike en H&M. Hierbij werd Nike vaker aangegeven bij correspondenten die kwaliteit, comfort en het modegehalte belangrijk vinden. Bij H&M werd het modegehalte belangrijk geacht samen met de prijs. Er wordt niet vaak sportkleding gekocht, één keer per jaar volgens 50% van de ondervraagde. De meest populaire artikelen die gekocht zijn in 2013 waren de 2 Zie bijlage: p

17 Hardlopen voor modemerken op de sportmarkt joggingbroek, het sportvest en de sportbeha. Gemiddeld werd hier 75 euro aan uitgegeven (Enquête, 2013, 3 ). Conclusie H1: Om terug te komen op de volgende deelvragen volgt hieronder het antwoord op: Deelvraag 1: Wat is de marktpotentie van de loopsport? Wat zijn trends binnen de loopsportmarkt? Hoeveel mensen zijn er die hardlopen? Wat zoekt de loopsporter in zijn/haar kleding? Het groeiend aantal loopsporters neemt toe, zo kan vastgesteld worden uit de gevonden gegevens. Vaststaat dat het aantal deelnemers aan evenementen is verdubbeld. Het aanbod in evenementen voor de loopsport is ook toegenomen en richt zich naast prestatie gerichte deelnemers ook op deelnemers die participeren enkel voor hun gezondheid. Deze commercie komt voort uit het slankheidsideaal dat de loopsporter nastreeft. Anno 2005 werd de loopsportmarkt op 3,9 miljoen mensen geschat. Onder de niet- lopers is het marktpotentieel 3,1 miljoen mensen, dit bestaat uit 1,9 miljoen mensen die opnieuw willen beginnen met hardlopen en 1,2 miljoen mensen die willen starten met de loopsport. In 2012 was het totaal aantal hardlopers 1,9 miljoen mensen. Er zijn drie soorten loopsporters: de atleet, prestatieloper en de fitloper. Het grootste deel van de markt bestaat uit fitlopers (75%), deze streven naar slankheid en zijn niet prestatie gericht. Onder deze groep vallen veel vrouwen die willen afvallen om hun slankheidsideaal na te streven. Uit beide onderzoeken komt naar voren dat gezondheid en conditieverbetering (algehele fitheid) het belangrijkst worden geacht voor het beoefenen van de loopsport. De uitgaven aan sportkleding komen overeen in beide onderzoeken (gemiddeld 58-75). Bij het kopen van sportkleding let 30% op comfort en fit, 40% op kwaliteit en 33% op het mode gehalte. Daarnaast zijn de correspondenten merk trouw. Hierbij werd Nike vaker aangegeven bij correspondenten die kwaliteit, comfort en het modegehalte belangrijk vinden. Bij H&M werd het mode gehalte in combinatie met de prijs belangrijk geacht. Door het grote marktpotentieel is het een interessante markt voor kleding merken om het aanbod te vergroten of uit te breiden. Voor iedere loopsporter is er wel een geschikte outfit qua prijs of kwaliteit. Comfort is één van de belangrijkste eigenschappen, het volgende hoofdstuk legt uit waarom. 3 Zie bijlage: p

18 H2: Eisen Een comfortabele fit is belangrijk voor hardloopkleding. Dit gaf ook 32% aan in de enquête (Enquête, 2013, 4 ). Dit tweede hoofdstuk beschrijft waarom comfort belangrijk is en hoe we het behouden met ons lichaam. Hiermee komen de volgende deelvraag naar voren: Waarom zijn de specifieke eisen belangrijk voor de hardloper? Eisen Het prikkelt, het is te koud of te warm. Vrijheid van pijn en van discomfort in een neutrale staat is comfort (Hatch, 1993, p. 26 ; Li en Wong, 2006, p. 3). Maar comfort is niet alleen wat we voelen. Denk aan wat te veel drukte om een mens heen met iemand doet of als er erg veel lawaai is. Het hangt samen met de subjectieve perceptie van visueel, thermisch en tastbaar gevoel, psychologische processen, kleding die we dragen en de externe milieueffecten (Li, 2001, p. 31). In dit geval praten we alleen over de uitkomsten van de ondervraagde: het thermische en tastbare gevoel, kleding en de externe milieueffecten. Uit een onderzoek van Wong en Li (Li en Wong, 2006, p. 4) over kleding met een strakke fit kwam naar voren dat comfort en fit het belangrijkst wordt geacht. Factoren die het comfort bepalen kunnen worden gemeten. Bijvoorbeeld het klimaat, de inspanning van een lichamelijke activiteit of de vocht opname. Er zijn meerdere factoren die invloed hebben op het algehele comfort van de mens. Hieruit kan opgemaakt worden dat comfort multidimensionaal en complex is (Li en Wong, 2006, p. 4). Kleding dat in direct contact is met het lichaam heeft een interactie met het lichaam, dit noemt men zintuiglijk comfort (Li en Wong, 2006, p. 3). Naast zintuiglijke comfort spreken we ook over thermo fysiologische comfort. Thermo fysiologische comfort staat voor het behouden van een comfortabele warmte en vochtigheid. Kleding is helemaal geïntegreerd in het leven van de mens, we maken ons er mee mooi, het geeft ons een gevoel van status en het beschermd ons. De oorsprong van het dragen van kleding is om het lichaam te beschermen tegen een ongeschikte fysieke omgeving. Kleding moet de juiste thermische omgeving bieden die essentieel is voor het lichaam (Li en Wong, 2006, p. 4). Het lichaam bepaalt hoeveel verdamping er plaats moet vinden om samen met kleding de juiste thermische omgeving te creëren zodat we ons comfortabel voelen. Hieronder volgt een beknopte uitleg hoe deze thermische omgeving wordt gecreëerd. De mens moet in balans zijn: De mens heeft in de kern van de romp een constante temperatuur van 37 C. Dit zorgt ervoor dat we ons warm en behaaglijk voelen, soms kan deze temperatuur fluctueren bijvoorbeeld bij optreden van koorts. De ledenmaten van het lichaam 4 Zie bijlage p

19 Hardlopen voor modemerken op de sportmarkt zijn niet altijd even warm als de kern, soms verschilt de temperatuur tot 10 C. Het lichaam van de mens moet in balans zijn om de kerntemperatuur te kunnen behouden, men noemt dit de warmte balans (Song, 2011, p. 4). Op fysiologisch gebied is de belangrijkste regel voor het comfortabel voelen van de mens: De warmtebalans is in evenwicht, als de hoeveelheid warmte die door het lichaam geproduceerd wordt, gelijk is aan de hoeveelheid warmte, die door het lichaam aan zijn omgeving wordt afgegeven (Jordaan, 2001, p. 6). Psychische toestanden van de mens kunnen leiden tot een verhoging of verlaging van de warmte productie. De warmte productie komt tot stand door verbranding van voedsel en spierarbeid. Het bloed is de transporteur van de warmte door het lichaam. Wordt er bijvoorbeeld door het beweging van de armen warmte geproduceerd dat voert het bloed deze warmte door het lichaam. De warmte kan vervolgens het lichaam verlaten door de huid en de luchtwegen. De huid reguleert warmte: De functies van de huid zijn beschermen, warmte reguleren en contact onderhouden met de buitenwereld, opslag van vetten en het vormen van vitamine D. Op en in de huid bevinden zich haren en zweetklieren, de functie is dat deze voor een groot gedeelte de warmte productie reguleren. De huid van de mens is opgebouwd uit drie lagen: opperhuid, lederhuid en het onderste bindweefsel. De bovenste laag van de huid is de opperhuid, hierin zitten allemaal groeven die er voor zorgen dat de huid elastisch is. In de vorm van papillen dringt de lederhuid de opperhuid binnen, in de papillen bevinden zich bloedvaten en zintuigen. Weer omgekeerd zinken haren en zweet- en talgklieren de lederhuid in via de opperhuid. Zij zorgen voor een groot gedeelte van de warmte regulatie. Een gezond volwassen mens heeft ongeveer 200 miljoen zweetklieren die lopen vanaf de lederhuid naar de buiten laag van de opperhuid. De warmte en vocht regulerende functie werkt als volgt: de lichaamsarbeid laat vocht afscheiden door zweetklieren. Dat vocht wordt verhit door het lichaam dat dan verdampt met als gevolg dat de warmte het lichaam verlaat. De haren functioneren bij kou als warmte- isolator, ze zitten met spiertjes verankerd in de lederhuid. Deze trekken samen bij de waarneming van kou, hierdoor gaan ze recht opstaan. De rechtopstaande haren houden lucht vast wat zorgt voor een isolatie van lucht. Talgklieren houden de haren ook nog vettig wat helpt bij de warmte- isolatie. De lederhuid loopt van de opperhuid door in het bindweefsel, dat vooral is opgebouwd uit vet. Het vetpercentage ligt bij iedere mens anders, het dient als voedingsreserve maar ook als warmte isolator. Overtollige warmte moet het lichaam verlaten: Zoals eerder beschreven kan de mens warmte afstaan via twee kanalen: de huid en via ademen. De huid geeft warmte af door straling, geleiding en vocht. Straling is een vorm van droge warmte afgifte, de lichaamstemperatuur en de temperatuur van de lichaamsomgeving bepalen de hoeveelheid van warmte dat afgestaan wordt. Afgifte via geleiding is ook afhankelijk van de 17

20 omgevingstemperatuur; hoe lager deze is hoe meer afgifte er zal zijn om het lichaam op temperatuur te houden. Kleding beïnvloedt de laatst genoemde vorm; hoe hoger de warmte isolatie die het lichaam opbouwt (met kleding) des te lager zal de afgifte van warmte zijn aan het microklimaat. Ongeveer 25% van de lichaamswarmte wordt afgegeven door vocht dat zich op de huid bevindt. De relatieve luchtvochtigheid van de omgeving bepaalt hoeveel via de huid kan verdampen. Er is geen verdamping mogelijk bij een luchtvochtigheid van 100%. De warmte afgifte via de luchtwegen is afhankelijk van de lichaamstemperatuur en de relatieve luchtvochtigheid. Het is namelijk zo dat de luchtwegen de ingeademde lucht opwarmen, de lucht krijgt dan een hogere relatieven luchtvochtigheid door vocht en creëert zo waterdamp dat we uitademen. Hoe hoger de relatieve luchtvochtigheid die een mens uitademt hoe meer warmte afgifte er plaatsvindt. Hoe sneller en dieper een mens ademt, hoe meer afgifte er zal plaats vinden, denk bijvoorbeeld aan de ademhaling tijdens het sporten. Vocht moet verdampen: Als de mens zich behaaglijk wil voelen moet de warmte afgifte van het lichaam zich aanpassen aan de toestand van het lichaam. De vocht afgifte van het lichaam gaat via twee hoofdstromen: Neutrogeen transpiratie vocht en hormonaal transpiratie vocht. Neutrogeen transpiratie vocht komt vrij bij lichamelijke inspanning en is over het algemeen geurloos. Hormonaal transpiratie vocht is niet geurloos, dit kan optreden in de pubertijd en de overgang. De afgifte van vocht door de huid heeft als effect dat warmte aan het lichaam wordt onttrokken. Microklimaat, transporteur van vocht en lucht: Door het dragen van kleding wordt er een nieuwe fysiologische omgeving voor het lichaam gecreëerd. Hierbij ontstaat er een microklimaat tussen de kleding laag en het lichaam. We praten over een macroklimaat als we het over de atmosfeer hebben buiten de kledinglaag. Het microklimaat moet in balans zijn om het lichaam een behaaglijk gevoel te laten hebben. Warmte en vocht dat in het microklimaat ontstaat moet opgezogen kunnen worden door de kleding. Ook moet de kleding warmte en vocht uit het macroklimaat afweren en het is belangrijk dat de kleding de lucht reguleert. Warme lucht verlaat het microklimaat door ventilatie of verdamping. De warmte- isolatie in het microklimaat wordt bepaald door de stilstaande lucht en niet door de dikte van de stof. Als de lucht in beweging wordt gebracht neemt de isolerende laag af, de lucht moet dus opgesloten worden. Textiel vezels geleiden warmte 5 tot 20 keer sneller dan lucht. De vochtproductie kan goed worden gereguleerd in het microklimaat. De keuze van het kledingstuk dat de mens draagt is afhankelijk van het klimaat. De hoofdtaak van kleding is om naar behoeven van het lichaam vocht, warme- of koude lucht van het macroklimaat in het microklimaat te laten gaan of omgekeerd. Waterdamp afstaan door het lichaam is moeilijker in een klimaat met een hoge relatieve luchtvochtigheid. Als het vocht niet kan verdampen vormt er zweet op het lichaam. Dit geldt ook voor een gesloten ruimte, denk bijvoorbeeld aan een ruimte waar erg veel mensen staan. 18

21 Hardlopen voor modemerken op de sportmarkt Beweging beïnvloed de isolatie: Om in een koeler klimaat het lichaam te voorzien van een isolatie van warmte moet er kleding worden dragen, want kleding houdt lucht vast. Voor een stilstaand persoon geldt dat 50% van de isolatie komt door de lucht die bewaard wordt in kleding. In vezels zit 20% van de lucht en de resterende 30% wordt veroorzaakt door de buitenste kleding laag. Omvangrijke constructies van kleding met meer volume houden meer lucht vast en zijn geschikter voor de winter. Tussen de kleding en het lichaam bevindt zich dus een microklimaat. Hierin moet een balans zijn tussen warmte en vocht, om deze balans te houden is er ventilatie nodig. De uitwisseling van lucht kan op drie manieren: door oppervlaktestructuur, de constructie van het kledingstuk en door beweging. De oppervlaktestructuur wordt bepaald door het vezel type, garen, stof constructie of afwerking. Luchtuitwisseling door kledingconstructie heeft ermee te maken hoe de fit is ten opzichte van het lichaam. Te strakke kleding kan de ventilatie beperken wat kan lijden tot discomfort door warmte en vocht. Te wijde kleding kan lucht laten ontsnappen als een schoorsteen. Beweging van het lichaam beïnvloedt de ventilatie door met sporten het lichaam op te warmen, of juist door externe invloeden zoals wind het lichaam af te koelen. De mens kan zich dus goed isoleren door het dragen van meer of minder lagen kleding. Vocht absorptie en vocht transport door vezels: Afhankelijk van de hoeveelheid vocht en warmte die wordt opgewekt door het lichaam, zal er ook vocht worden opgenomen in de kleding. Vocht dat opgenomen wordt in kleding wordt getransporteerd door vezels. Het vocht dat opgenomen wordt door vezels kan worden verspreid over de stof, als het vocht de oppervlakte bereikt kan het daarna verdampen. Als er meer vocht is dan er kan worden opgenomen zal het vocht worden verplaatst tussen de vezels door haarvat 5 transport. Via dit kanaal kan veel vocht getransporteerd worden naar de buitenkant van de stof. Het kledingstuk zal aan het oppervlak alleen minder verdampen door de verzadiging van vocht op die plek. Dat kan leiden tot een nat en oncomfortabel gevoel. Bij synthetische vezels is dit effect sneller omdat het geen vocht vast houdt. Sportkleding bestaat soms om deze rede uit twee lagen. De binnenste laag bestaat dan uit een synthetisch garen dat snel vocht transporteert naar de buitenste laag. De buitenste laag bestaat dan uit een absorberend vezel zoals katoen. Zo blijft de binnenste laag zo goed als droog en wordt het natte effect gereduceerd (Jordaan, 2001, p. 6-23). 5 haarvaten zijn kleine buisjes en zijn de oorzaak van ruimtes tussen vezels en filamenten. 19

22 Conclusie H2: Terugkomend op de deelvraag: Waarom zijn de specifieke eisen belangrijk voor de hardloper? Er zijn naast het lichaam externe invloeden die effect hebben op het comfort. Tijdens het sporten verandert het thermo fysiologische comfort waardoor we ons anders moeten kleden. Deze lichamelijke invloeden zijn door fabrikanten geanalyseerd om zo tot nieuwe sportstoffen te komen (synthetische stoffen). De synthetische stoffen zorgen er voor dat we ons behaaglijk voelen tijdens het sporten. Bij hardlopen ondervindt men invloeden van het lichaam die hierboven beschreven zijn, maar daarnaast ook externe invloeden van het weer. Het volgende hoofdstuk beschrijft hoe hardloopkleding het comfort tegemoet komt en omgaat met externe invloeden. 20

23 Hardlopen voor modemerken op de sportmarkt H3: Aanbod Nu duidelijk is wat er gebeurt als we actief worden met het lichaam zal het volgende hoofdstuk gaan over hardloopkleding. De deelvraag van het hoofdstuk is: Wat wordt er aan hardloopkleding aangeboden? Om deze vraag te kunnen beantwoorden is belangrijk om te weten hoe de kleding van de hardloper is opgebouwd op basis van de theorie uit hoofdstuk 2. Op deze manier zal duidelijk worden welke technologische stoffen er op dit moment belangrijk zijn in de hardloopbranche. Dit hoofdstuk zal antwoord geven op de volgende vragen: Hoe is de sportkleding van een hardloper opgebouwd? Wat voor invloed heeft de innovatie van stof en ontwerp op de eigenschappen hardloopkleding? Opbouw van de kleding: De kleding van een hardloper verschilt per seizoen omdat het een buitenactiviteit is. In de zomer voelt het ongemakkelijk om te rennen bij warm weer, het lichaam moet zich aanpassen aan de omstandigheden. In het algemeen is het belangrijk dat de regulatie van de lichaamstemperatuur goed is, want dat zorgt ervoor dat het lichaam stabiel blijft (Run info, 2013). Zoals eerder besproken wordt het comfort bewaard bij een kerntemperatuur van 37 graden. In warm weer zal deze temperatuur sneller stijgen en er meer vocht vormen op het lichaam. In de zomertijd is het goed om lichte kleding te dragen, en dan niet alleen van gewicht maar ook van kleur. Ook is het belangrijk om katoen te vermijden want dit houdt het vocht vast. Nat katoen kan een oncomfortabel gevoel geven met name als het gaat schuren tegen de huid. Om het comfort te behouden zal het vocht onttrokken moeten worden uit het microklimaat(keizer, 2013). Bij het hardlopen in de winter is het belangrijk dat er rekening wordt gehouden met de kledingvoorschriften. In de winter is het gevaar om te onderkoelen of om snel kou te vatten. Met kleding wordt een isolerende laag gecreëerd tegen onderkoeling. Deze isolatie van lucht moet bij een sportactiviteit ademen, zo kan het lichaamsvocht verdampen. Het liefst draagt een hardloper kleding met holle vezels dat ademt zodat vocht van het lichaam wordt afgevoerd. De handen, voeten en het hoofd moeten extra worden beschermd, want veel warmte vindt zijn weg naar buiten via deze kanalen (Hardlopen- en- afvallen, 2012). Een voorbeeld van hoe men zich kleedt voor het hardlopen in de zomer is te zien op afbeelding 1, op afbeelding 2 een voorbeeld van de winter. 21