Prof. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen. Warm Aanbevolen. Defensie en Veiligheid. Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Prof. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen. Warm Aanbevolen. Defensie en Veiligheid. Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam"

Transcriptie

1 Prof. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen Warm Aanbevolen Defensie en Veiligheid Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam

2 Overzicht TNO Thermoregulatie Warmtebalans Problemen met kou en hitte Normen 2

3 TNO is actief binnen vijf kerngebieden TNO Kwaliteit van Leven TNO Defensie en Veiligheid TNO Industrie en Techniek TNO Ruimte en Infrastructuur TNO Informatieen Communicatietechnologie 3

4 Drie hoofdlocaties: Den Haag Rijswijk Soesterberg Aantal medewerkers: 1055 Omzet in 2006: Plm. 130 miljoen Defensie 63 % Overig 37 % 4

5 Thermofysiologie Veldmetingen Labmetingen Hittebelasting brandweer Prototype ontwikkeling Kledingpasvorm Kledingventilatie (Nike) 5

6 De mens in zijn omgeving C (september 1922) C (juli 1983)

7 Koudbloedig en warmbloedig Koudbloedig poikilotherm ectotherm Warmbloedig homeotherm endotherm 7

8 De mens: een tropisch dier? In de hitte: zweten In koude: rillen vacht bruin vet 8

9 De warmtebalans Warmteproduktie Warmte-afgifte 9 Warmte opslag

10 Warmtebalans Warmteproductie = Warmteafgifte M ± A = (O) ± R ± C + E * M: Metabolisme * A: Arbeid * O: Opslag * R: Radiation (Straling) 37 C koud warm * C: Convection & Conduction (Stroming en Geleiding) * E: Evaporation (Verdamping) 10

11 Invloeden op de warmtebalans Individuele factoren Omgeving Warmtebalans Inspanning Kleding 11 Workshop Warmtebelasting

12 Hoeveel kleding is nodig om thermisch neutraal te blijven (ISO/TR 11079) Benodigde kleding (Clo) rust zitten staan lopen sjouwen Temp. ( C)

13 Sterfte door klimaat 1,08 Sterfte-ratio 1,04 1 0,96 normaal sterke wind 0, temperatuur ( C) 13 Bron: Kunst e.a., 1991

14 Thermoregulatie * Input - koude en hitte-sensoren (perifeer), bloedtemp. * CNS - integratie in + Ruggemerg + voorste hypothalamus (als lichaam warm is) + achterste hypothalamus (als lichaam koud is) 14

15 Handhaven van thermische balans in kou Warmte vasthouden: * Gedrag * Vasoconstrictie 15

16 Handhaven van thermische balans in de kou (Benzinger) Toenemen van warmteproductie: * hoger metabolisme * rillen 16

17 Problemen in de kou Discomfort van handen en voeten Minder handvaardigheid Meer kans op ongevallen Bevriezingsgevaar Onderkoeling Referentie: AI-20: Werken in de kou, SdU uitg. Den Haag 17

18 Onderkoeling Bij langdurige blootstelling aan koude daalt de lichaamstemperatuur 37.2 lichaamstemperatuur ( C) minuut

19 Vingerhuidtemperatuur in C Bescherming tegen koude-letsel Tijd in minuten 1 2 Warmtebeeld: 19

20 Bescherming hangt af van kerntemp. Vingerhuidtemperatuur in C Tijd in minuten Warme kern Koude kern Neutrale kern 20

21 Hitte-belasting Risicofactoren: * Hoge temperatuur * Hoge luchtvochtigheid * Weinig wind * Veel straling * Isolerende kleding * Inspanning Bij werk in impermeabele pakken zijn alle risicofactoren aanwezig. 21

22 Warmte en inspanning Warmteoverdracht (W) Totaal vermogen Warmteproduktie Warmteverlies Zweten Longen Droge warmte 0 Fietsvermogen (W)

23 Acclimatisatie aan hitte 1400 Zweetsecretie (ml/uur) dag (Strydom et al., JAP 21(2): , 1966) 23

24 Acclimatisatie aan hitte Hartslagfrequentie (min -1 ) dag (Strydom et al., JAP 21(2): , 1966) 24

25 Acclimatisatie (Nadel) Zweet van borst (mg/min.cm²) Normaal Getraind Geacclimatiseerd Tes ( C)

26 Koelen tijdens taakuitvoering Twee uren vliegen 35ºC met en zonder koeling 26 Bron: Reffeltrath e.a., 2002

27 Kerntemperatuur tijdens vliegen 1,4 Kerntemperatuur toename (ºC) 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 35ºC, geen koeling 35ºC, koeling door ingeblazen lucht * * * -0, Tijd (min) 27 (Reffeltrath, 2002)

28 Pre-cooling Recent experiment met 8 mannen Vier koelcondities (40 min.): N CC WC CW Daarna 40 minuten inspanning op 60% VO 2 max 28

29 Pre-cooling - kerntemperatuur 39,5 Kerntemperatuur ( C) 39,0 38,5 38,0 37,5 N CC 37, Tijd (min) 29

30 Normen m.b.t. koude * PMV ISO 7730 * Kledingisolatie ISO/TR * Bevriezing ISO/TR * Cold Surfaces In de maak Arbowet Arbobesluit (6.1) Beleidsregels (6.1 en 7.9) 30

31 Normen m.b.t. warmte * Overzicht NEN-ISO * EREQ NEN-ISO 7933 * PMV ISO 7730 * Medisch toezicht NEN-EN-ISO * Warmtebelasting (WBGT) NEN-EN-ISO 7423 * Subjectieve oordelen ISO * Kleding ISO 9920 * Metabolisme ISO 8996 * Hete oppervlakken NEN-EN 563 * Meten ISO

32 Nadere informatie Hein Daanen TNO Technische Menskunde Postbus ZG Soesterberg Tel

Overzicht. TNO Technische Menskunde - Thermofysiologie Warmtebalans Problemen met kou en hitte (arbeid, drinken etc) Praktikum. TNO Defence Research

Overzicht. TNO Technische Menskunde - Thermofysiologie Warmtebalans Problemen met kou en hitte (arbeid, drinken etc) Praktikum. TNO Defence Research Dr. H.A.M. (Hein) Daanen Thermofysiologie TNO Defence Research Thermofysiologie Soeserberg 1 Overzich TNO Technische Menskunde - Thermofysiologie Warmebalans Problemen me kou en hie (arbeid, drinken ec)

Nadere informatie

Koelen en opwarmen. Lennart Teunissen, PhD Saxion, Enschede

Koelen en opwarmen. Lennart Teunissen, PhD Saxion, Enschede Koelen en opwarmen Lennart Teunissen, PhD Saxion, Enschede Mijn achtergrond 2 3 Het 2-compartimentenmodel Schil Huid en onderliggende structuren Temperatuur varieert met doorbloeding en omgeving Bij kamertemperatuur

Nadere informatie

De een heeft het warm, de ander te warm en de ander heeft het veel te warm, en dat in dezelfde werkruimte.

De een heeft het warm, de ander te warm en de ander heeft het veel te warm, en dat in dezelfde werkruimte. Hittestress: werken en warm weer Inleiding De een heeft het warm, de ander te warm en de ander heeft het veel te warm, en dat in dezelfde werkruimte. De gevoelstemperatuur wordt, behalve door de luchttemperatuur

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie. Functies van de huid. Temperatuurregulatie AFI1. Eliminatie en regulatie Warmteregulatie 1

Anatomie / fysiologie. Functies van de huid. Temperatuurregulatie AFI1. Eliminatie en regulatie Warmteregulatie 1 Anatomie / fysiologie Eliminatie en regulatie Warmteregulatie 1 FHV2009 / Cxx55 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie 1 Functies van de huid FHV2009 / Cxx55 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Warmteregulatie

Nadere informatie

Invloed (koude) klimaat op prestaties

Invloed (koude) klimaat op prestaties Invloed (koude) klimaat op prestaties Een mens kan alleen functioneren als de temperatuur van de vitale lichaamsdelen (hart, longen, hersenen) rond de 30 C is. Wordt de kerntemperatuur hoger, dan spreekt

Nadere informatie

KOUDE EN VOEDING. Medische Commissie Mieke Acda & Rianne van der Spek. 16 november 2014

KOUDE EN VOEDING. Medische Commissie Mieke Acda & Rianne van der Spek. 16 november 2014 KOUDE EN VOEDING Medische Commissie medisch@nkbv.nl Mieke Acda & Rianne van der Spek 16 november 2014 MEDCOM? Gezondheid in de bergen promoten praatjes en workshops kenniscentrum NKBV.nl hoogtelijn facebook

Nadere informatie

Integrated Management System

Integrated Management System Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Doel... 1 2. Toepassingsgebied... 1 3. Referentie... 1 4. Definities... 1 5. Werkinstructie... 2 5.1 Blootstelling aan extreme koude belasting... 2 5.2 Blootstelling

Nadere informatie

Inleiding. De zomer is weer in volle gang. Daarbij hopen we op mooi weer. Maar dit kan tijdens ons werk een risico vormen.

Inleiding. De zomer is weer in volle gang. Daarbij hopen we op mooi weer. Maar dit kan tijdens ons werk een risico vormen. WERKEN IN DE ZOMER Inleiding De zomer is weer in volle gang. Daarbij hopen we op mooi weer. Maar dit kan tijdens ons werk een risico vormen. Hoe reageert de mens op warmte? Normaal bedraagt de lichaamstemperatuur

Nadere informatie

Perioperatieve hypothermie. H. Abasbassi Dr. E. Van Gerven

Perioperatieve hypothermie. H. Abasbassi Dr. E. Van Gerven Perioperatieve hypothermie H. Abasbassi Dr. E. Van Gerven Inleiding Normaal thermoregulatiesysteem Thermoregulatie onder AA Thermoregulatie onder LRA Voordelen/Nadelen van peri-operatieve hypothermie TEMMP

Nadere informatie

Dit document geeft advies over handelen bij extreme kou waardoor de Marathonschaatssport verantwoord beoefend kan worden.

Dit document geeft advies over handelen bij extreme kou waardoor de Marathonschaatssport verantwoord beoefend kan worden. 2010. Dit document geeft advies over handelen bij extreme kou waardoor de Marathonschaatssport verantwoord beoefend kan worden. Een samenwerking tussen: Woord van dank Ik wil de heren Geert Groen en Rob

Nadere informatie

Hittestress op de werkplek

Hittestress op de werkplek Hittestress op de werkplek Beheersing van hittestress wordt steeds belangrijker: warmer klimaat; vergrijzende arbeidspopulatie; pensioenleeftijd naar 67 jaar. 26 januari 2010 2 Hittestress is afhankelijk

Nadere informatie

WARM AANBEVOLEN. dr. H.A.M. Daanen

WARM AANBEVOLEN. dr. H.A.M. Daanen WARM AANBEVOLEN dr. H.A.M. Daanen Rede, in verkorte vorm uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Thermofysiologie vanwege de Stichting het Vrije Universiteitsfonds, aan de

Nadere informatie

KLIMAAT EN WEERSOMSTANDIGHEDEN

KLIMAAT EN WEERSOMSTANDIGHEDEN KLIMAAT EN WEERSOMSTANDIGHEDEN Extreme weersomstandigheden kunnen zorgen voor onveilige of ongezonde situaties. Denk bijvoorbeeld aan onweer, harde wind, sneeuw en gladheid. Knelpunten Medewerkers kunnen

Nadere informatie

PROJECT SMARTROOF 2.0

PROJECT SMARTROOF 2.0 1 Dr. ir. Gijsbert Cirkel Amsterdam, 8 sept. 2017 PROJECT SMARTROOF 2.0 VOOR EEN KOEL HOOFD EN DROGE VOETEN 2 Marineterrein Amsterdam GRONDLEGGERS Project SMARTROOF 2.0 3 Klimaatverandering: meer extreme

Nadere informatie

WERKEN ONDER WARME OMSTANDIGHEDEN

WERKEN ONDER WARME OMSTANDIGHEDEN WERKEN ONDER WARME OMSTANDIGHEDEN Werken onder warme omstandigheden moet zoveel mogelijk voorkomen kan worden. Gevolgen van blootstelling aan veel warmte kunnen o.a. zijn: Huidaandoeningen zoals jeuk en

Nadere informatie

Onderkoeling en bevriezing

Onderkoeling en bevriezing Onderkoeling en bevriezing Auteur: Heleen J. Meijer, lid Medische Commissie NKBV Datum: 23 oktober 2012 Onderkoeling en bevriezing zijn niet exclusief voor klimmers die extreme omstandigheden opzoeken.

Nadere informatie

NIVEAU 3: ANALYSE. INLEIDING Expertise

NIVEAU 3: ANALYSE. INLEIDING Expertise SOBANE methode: Thermische omgevingsfactoren NIVEAU 3: ANALYSE INLEIDING Expertise PREVENTION Doelstellingen Het risico van thermische belasting of ongemak evalueren onder de omstandigheden die tijdens

Nadere informatie

DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK. Hittestress in de stad: Over urgentie, metingen en maatregelen

DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK. Hittestress in de stad: Over urgentie, metingen en maatregelen DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK Hittestress in de stad: Over urgentie, metingen en maatregelen Dr. Ir. Lisette Klok november 2015 1 HITTEGOLF 30 JUNI 5 JULI, 2015 2 TOUR DE FRANCE,

Nadere informatie

KB Thermische Omgevingsfactoren (TOF) Initiële RIE & beheersplan

KB Thermische Omgevingsfactoren (TOF) Initiële RIE & beheersplan KB Thermische Omgevingsfactoren (TOF) Initiële RIE & beheersplan 1. Wat leert ons het KB TOF 2. Praktisch bij Mireille : Inventaris van relevante activiteiten Verkennende meting van WBGT en luchtstroomsnelheid

Nadere informatie

Hitte op sportvelden

Hitte op sportvelden Hitte op sportvelden Natalie Theeuwes Post Doc stadsklimaat Meteorologie en Luchtkwaliteit Met dank aan Bert Heusinkveld, Bert Holtslag, Reinder Ronda, Gert-Jan Steeneveld Gevolgen voor gezondheid Huidaandoeningen

Nadere informatie

Gezond en veilig werken in koude weersomstandigheden

Gezond en veilig werken in koude weersomstandigheden Gezond en veilig werken in koude weersomstandigheden Tot nog toe hadden we, voor de tijd van het jaar, zacht winterweer. Veel later dan normaal in de winter geeft de weersverwachting signalen dat het kwik

Nadere informatie

Als we het hebben over onderkoeling worden twee typen onderscheiden

Als we het hebben over onderkoeling worden twee typen onderscheiden Onderkoeling Inleiding De normale lichaamstemperatuur van de mens is 36,9º Celsius Om zeker te zijn van lichamelijke en geestelijke fitheid moet de temperatuur op dit peil worden gehandhaafd, met een marge

Nadere informatie

Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen. Door: ir. E.N. t Hooft

Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen. Door: ir. E.N. t Hooft Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen Door: ir. E.N. t Hooft 1 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Binnenmilieu Thermisch comfort Beoordelingsmethoden Consequenties ATG-methode Conclusie 2 FASEN IN BOUWPROCES

Nadere informatie

Snellere hartslag in de warmte Wetenschappelijke achtergronden en praktische implicaties

Snellere hartslag in de warmte Wetenschappelijke achtergronden en praktische implicaties INSPANNINGS FYSIOLOGIE Iedere sporter kent het fenomeen: in de zomer loopt de hartslagfrequentie veel sneller op dan in de winter. Als de duur en de intensiteit (snelheid, uitwendig vermogen) van de inspanning

Nadere informatie

Samenvattig. Het effect van pre-cooling op koelefficiëntie en duursportprestaties

Samenvattig. Het effect van pre-cooling op koelefficiëntie en duursportprestaties Samenvattig Het effect van pre-cooling op koelefficiëntie en duursportprestaties Duursportprestaties worden negatief beïnvloed in een warme omgeving. Deze invloed kan worden verminderd door het toepassen

Nadere informatie

16. Klimaat: temperatuur, tocht en luchtvochtigheid

16. Klimaat: temperatuur, tocht en luchtvochtigheid Het arbothemablad Klimaat is onderdeel van de Arbocatalogus Tuincentra. Dit arbothemablad is bedoeld voor werkgevers en medewerkers om te voldoen aan de verplichtingen uit de Arbo-wet. Het arbothemablad

Nadere informatie

Kunnen we leren van traditionele tropische architectuur?

Kunnen we leren van traditionele tropische architectuur? Kunnen we leren van traditionele tropische architectuur? Koeling van gebouwen Brussel, 16 januari 2009 Structuur Inleiding: Klimaatbewust bouwen Een voorbeeld De traditionele comfortanalyse Van Olgyay

Nadere informatie

De invloed van een dynamisch binnenklimaat op thermisch comfort en productiviteit

De invloed van een dynamisch binnenklimaat op thermisch comfort en productiviteit De invloed van een dynamisch binnenklimaat op thermisch comfort en productiviteit ir. Lisje Schellen L.Schellen@tue.nl NVvA 27-11-2009 Inhoud Inleiding Experiment Methoden Resultaten Discussie Conclusie

Nadere informatie

Kennismontage Hitte en Klimaat in de Stad. Climate Proof Cities Vera Rovers

Kennismontage Hitte en Klimaat in de Stad. Climate Proof Cities Vera Rovers Kennismontage Hitte en Klimaat in de Stad Climate Proof Cities Vera Rovers De kennismontage Hitte en Klimaat in de stad is een boekje over de stand van kennis op dit gebied is gemaakt door het Climate

Nadere informatie

Leven en trainen met een wintervacht; scheren is zo gek nog niet.

Leven en trainen met een wintervacht; scheren is zo gek nog niet. Leven en trainen met een wintervacht; scheren is zo gek nog niet. In de herfst krijgen paarden die buiten leven een lange dichte vacht waardoor het gemakkelijker wordt om in de wintermaanden hun lichaam

Nadere informatie

Verbetering Thermische Omgevingskwaliteit

Verbetering Thermische Omgevingskwaliteit Verbetering Thermische Omgevingskwaliteit installatietechniek Wil Roulaux 27 juni 2013 1 Waarom? Gebouwen als productiemiddel Functionaliteiten van gebouwen o Kwaliteit o Imago o Kostenbesparing Veranderde

Nadere informatie

Binnenklimaat in de zorg wie z n zorg?! Roberto Traversari TNO Centrum Zorg en Bouw

Binnenklimaat in de zorg wie z n zorg?! Roberto Traversari TNO Centrum Zorg en Bouw Binnenklimaat in de zorg wie z n zorg?! Roberto Traversari TNO Centrum Zorg en Bouw Heeft u het warm? Wellicht wel na het beantwoorden van de volgende vragen voor uw situatie Wat is volgens U het binnenklimaat?

Nadere informatie

WHITE PAPER. Hittestress. Zo blijf je gezond en productief

WHITE PAPER. Hittestress. Zo blijf je gezond en productief WHITE PAPER Hittestress Zo blijf je gezond en productief INHOUD 1. Wat is hittestress? 2. Welke regelgeving geldt er? 3. Welke factoren hebben invloed? 4. Symptomen 5. Zelf hittestress meten 6. Effectieve

Nadere informatie

Thermische omgevingsfactoren. Gezondheidseffecten, normen en actiewaarden

Thermische omgevingsfactoren. Gezondheidseffecten, normen en actiewaarden Thermische omgevingsfactoren Gezondheidseffecten, normen en actiewaarden Dr. Maurits De Ridder Arbeidsgezondheidkunde, Universiteit Gent Humanisering van de Arbeid, FOD WASO Menu Lichaamstemperatuur Warmtebalans

Nadere informatie

Arbocatalogus pkgv-industrie Heatstress

Arbocatalogus pkgv-industrie Heatstress Arbocatalogus pkgv-industrie Heatstress De arbocatalogus PKGV-industrie is een in fasen ontwikkelde catalogus die beheerd wordt door het Verbond Papier- en Kartonproducerende en -verwerkende industrieën.

Nadere informatie

TOOLBOX Werken bij vriezend weer

TOOLBOX Werken bij vriezend weer TOOLBOX Werken bij vriezend weer 6 januari 2012 Niek Groenendijk Kort overzicht van risico s en maatregelen Aan werken in winterse omstandigheden zijn risico s aan verbonden. Risico s: - Onderkoeling (lichaamstemperatuur

Nadere informatie

Brandweeractiviteiten in de hitte HANDREIKING OMGAAN MET WARMTE EN HITTE

Brandweeractiviteiten in de hitte HANDREIKING OMGAAN MET WARMTE EN HITTE Brandweeractiviteiten in de hitte HANDREIKING OMGAAN MET WARMTE EN HITTE INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 1 Belastende omstandigheden 4 2 Hitte gerelateerde aandoeningen 6 3 Maatregelen ter voorkoming 8 INLEIDING

Nadere informatie

Masterproef Joachim Gidts Convectie vs Conductie: Warmtegeleiding Review. Inhoud presentatie

Masterproef Joachim Gidts Convectie vs Conductie: Warmtegeleiding Review. Inhoud presentatie Masterproef Joachim Gidts 15-04-2016 Convectie vs Conductie: Warmtegeleiding Review Dienst Anesthesie Promotor: Dr. E. Van Gerven Joachim Gidts Inleiding Inhoud presentatie Thermoregulatie pathofysiologie

Nadere informatie

DE HUID. 1 Bouw en functie

DE HUID. 1 Bouw en functie DE HUID 1 Bouw en functie De huid is het grootste orgaan van je lichaam.het is ook een soort "visitekaartje". Vandaar dat je je huid goed moet verzorgen. Je huid beschermt je tegen beschadiging, infecties,

Nadere informatie

Werken bij hitte? Wat kan je doen!

Werken bij hitte? Wat kan je doen! Werken bij hitte? Wat kan je doen! Heerlijk zo n zonnetje toch? In de bouw werk je vaak buiten. Lekker, vooral in de zomer, de zon schijnt en de temperatuur loopt op. Maar gevaar ligt op de loer. Werken

Nadere informatie

Condensatie op dubbele beglazingen

Condensatie op dubbele beglazingen Algemeen Het verschijnsel oppervlaktecondensatie op dubbele komt voor in drie vormen, te weten: op de buitenzijde of positie 1; op de spouwzijdes 2 en 3 van de dubbele beglazing; op de binnenzijde of positie

Nadere informatie

Gevaren van blootstelling aan koude

Gevaren van blootstelling aan koude Gevaren van blootstelling aan koude Inhoudsopgave De mens en koude Hoe blijven we warm productie van warmte autonoom spieractiviteit rillen afgifte van warmte straling stroming geleiding verdamping Eigen

Nadere informatie

Protocol Oververhitting

Protocol Oververhitting Inleiding Oververhitting (hyperthermie, hitteletsel) ontstaat wanneer het lichaam meer warmte produceert dan dat het kan afgeven. Hierdoor kan de lichaamstemperatuur oplopen tot boven de normale waarden.

Nadere informatie

1. Temperatuurregeling

1. Temperatuurregeling 1. Temperatuurregeling Afb. 1 Als je het warm hebt, wordt je gezicht rood. Dit komt doordat de bloedvaatjes net onder je huid wijder worden doordat bepaalde spieren zich samentrekken. Zo staat je lichaam

Nadere informatie

Modelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak.

Modelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak. Modelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak Wim Timmermans Modelleren van stroming in de lucht: wat Dit gaat over: Het vinden

Nadere informatie

Waterrecreatie? je kan hooguit nat worden

Waterrecreatie? je kan hooguit nat worden Waterrecreatie? je kan hooguit nat worden Nou en??? Richtlijnen van de vereniging, preventie, zie de website Eerste Hulp, onderkoeling en oververhitting, in deze presentatie. Presentatie door: Jeannette

Nadere informatie

REFLECTIE? SLIM GEVONDEN!

REFLECTIE? SLIM GEVONDEN! REFLECTIE? SLIM GEVONDEN! HET HITTESCHILD ALUTHERMO, HET HITTESCHILD is een dun, reflecterend isolatiemateriaal met uitzonderlijke eigenschappen die een zeer eenvoudige plaatsing mogelijk maken. Het product

Nadere informatie

10 juni 2015, Burgers ZOO. Paulien Peeters Poels Verkoeververpleegkundige Pijnconsulent

10 juni 2015, Burgers ZOO. Paulien Peeters Poels Verkoeververpleegkundige Pijnconsulent 10 juni 2015, Burgers ZOO Paulien Peeters Poels Verkoeververpleegkundige Pijnconsulent (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Klimaat op de arbeidsplaats

Klimaat op de arbeidsplaats Interne instructie Arbeidsinspectie Klimaat op de arbeidsplaats INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Algemeen 2.1. Extreem warmtesituaties t.g.v. aard van het werk 2.2. Extreem koudesituaties t.g.v. aard van

Nadere informatie

1. Temperatuurregeling

1. Temperatuurregeling 1. Temperatuurregeling Afb. 1 Als je het warm hebt, wordt je gezicht rood. Dit komt doordat de bloedvaatjes net onder je huid wijder worden doordat bepaalde spieren zich samentrekken. Zo staat je lichaam

Nadere informatie

======================================================================================

====================================================================================== ====================================================================================== Toelichting Dit is een fraaie casus van een aandoening die vaker voorkomt dan gedacht. Zorgvuldige anamnese, relatie

Nadere informatie

Drenkelingen en onderkoeling

Drenkelingen en onderkoeling Drenkelingen en onderkoeling Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Warmte huishouding 3 Onderkoeling 4 Snelle, complete onderkoeling 5 Verdrinking 6 Hulpverleningsrisico s 7 Samenvatting 8 Hulpdiagram onderkoeling

Nadere informatie

In dit document leggen we uit hoe isolatie werkt en hoe INSUL8eco werkt in uw gebouw.

In dit document leggen we uit hoe isolatie werkt en hoe INSUL8eco werkt in uw gebouw. De basis van isolatie en hoe INSULd8eco werkt in uw gebouw In dit document leggen we uit hoe isolatie werkt en hoe INSUL8eco werkt in uw gebouw. Om de werking van onze isolatie oplossing goed te begrijpen,

Nadere informatie

De gevoelstemperatuur

De gevoelstemperatuur De gevoelstemperatuur door: Jeff Simmelink, Sittard, www.weerlink.com 1. Inleiding Met de afgelopen zeer koude oktobermaand net achter ons, met plaatselijk al record lage temperaturen en sneeuw en de winter

Nadere informatie

Het lichaam maakt teveel warmte aan of raakt te weinig warmte kwijt.

Het lichaam maakt teveel warmte aan of raakt te weinig warmte kwijt. Leerbladen EHBO Hoofdstuk 1 + 7 + 8 Herhaling Hoofdstuk 1: 5 belangrijke punten: 1) Let op gevaar! van jezelf, omstanders en slachtoffer(s). Als het niet veilig is, kan je niet helpen. 2) Ga na wat er

Nadere informatie

Hitteziekten bij de brandweer? Hoe kunnen we de veiligheid voor ingezette brandweerlieden met betrekking tot hitte / warmte beter garanderen?

Hitteziekten bij de brandweer? Hoe kunnen we de veiligheid voor ingezette brandweerlieden met betrekking tot hitte / warmte beter garanderen? Hitteziekten bij de brandweer? Hoe kunnen we de veiligheid voor ingezette brandweerlieden met betrekking tot hitte / warmte beter garanderen? René Langeler Enschede Oktober 2012 Colofon Titel rapport:

Nadere informatie

Sofie Debaere Gangmaker Topsport & Wetenschap

Sofie Debaere Gangmaker Topsport & Wetenschap Sofie Debaere Gangmaker Topsport & Wetenschap KOELENDE KLEDIJ VOOR TOPSPORTERS Een blik op de toekomst WBGT index for sports: Flag/Risk WBGT Good < 10 C Low 10 C 18 C Medium 18 C 23 C High 23 C 28 C Extreme

Nadere informatie

Thermische Centrales voor Elektriciteit

Thermische Centrales voor Elektriciteit Thermische Centrales voor Elektriciteit College spm1520 5 maart 2013 Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema Universitair Hoofddocent Energie en Industrie Faculty of Technology, Policy and Management Industry and Energy

Nadere informatie

Van de redactie. Orionzin Jaargang 2018 Voorjaar Pagina 1

Van de redactie. Orionzin Jaargang 2018 Voorjaar Pagina 1 Orionzin Jaargang 2018 Voorjaar Pagina 1 Van de redactie December 2018, het jaar is weer voorbij gevlogen. Voor je ligt de laatste Orionzin van 2018. Helaas is dit ook de allerlaatste keer dat de Orionzin

Nadere informatie

ezondheids isico s van

ezondheids isico s van ezondheids isico s van Gezondheidsrisico s van omerse zomerse omstandigheden GGD-richtlijn medische milieukunde GGD-richtlijn medische milieukunde Gezondheidsrisico's van zomerse omstandigheden RIVM Rapport

Nadere informatie

Praktische opdracht. klas 2 atheneum

Praktische opdracht. klas 2 atheneum 1 Praktische opdracht klas 2 atheneum Expert opdrachten gaswisseling, bloed en bloedsomloop http://www.bioplek.org/2klas/2klasexpertgasbloed/2klasgasbloedinhoud.html Vragen over de posters 2 Het is mogelijk

Nadere informatie

ARBOCOMMISSIE. Warmte en koude bij het werken aan liften en roltrappen. AI-Informatieblad Nr. 20 ( e druk)

ARBOCOMMISSIE. Warmte en koude bij het werken aan liften en roltrappen. AI-Informatieblad Nr. 20 ( e druk) ARBOCOMMISSIE Onderwerp: Opgesteld door: Gerelateerde documenten: Warmte en koude bij het werken aan liften en roltrappen ARBO commissie VLR/NLB Arbowet / Arbobesluit AI-Informatieblad Nr. 20 ( e druk)

Nadere informatie

Het Weer in de Stad. Gert-Jan Steeneveld Met werk van Bert Heusinkveld, Reinder Ronda, Natalie Theeuwes, Jisk Attema, Roy Molenaar, Bert Holtslag

Het Weer in de Stad. Gert-Jan Steeneveld Met werk van Bert Heusinkveld, Reinder Ronda, Natalie Theeuwes, Jisk Attema, Roy Molenaar, Bert Holtslag Het Weer in de Stad Gert-Jan Steeneveld Met werk van Bert Heusinkveld, Reinder Ronda, Natalie Theeuwes, Jisk Attema, Roy Molenaar, Bert Holtslag Motivatie: urbanisatie Source: United Nations ... Ook in

Nadere informatie

ONE. Simulations. Onderzoeksrapport CFD Simulaties. Klimaat in een klaslokaal voorzien van een Easy-Klima klimaatplafond. Datum: 17 oktober 2012

ONE. Simulations. Onderzoeksrapport CFD Simulaties. Klimaat in een klaslokaal voorzien van een Easy-Klima klimaatplafond. Datum: 17 oktober 2012 Onderzoeksrapport CFD Simulaties Klimaat in een klaslokaal voorzien van een Easy-Klima klimaatplafond Datum: 17 oktober 2012 BV T: +31 (0)715680900 Schipholweg 103 F: +31 (0)715289559 2316 XC Leiden E:

Nadere informatie

PERSOONLIJKE CONDITIONERING MET REGELTECHNISCHE HUMAN IN THE LOOP -BENADERING

PERSOONLIJKE CONDITIONERING MET REGELTECHNISCHE HUMAN IN THE LOOP -BENADERING thema: Ventilatie PERSOONLIJKE CONDITIONERING MET REGELTECHNISCHE HUMAN IN THE LOOP -BENADERING De behoefte aan individueel comfort heeft geleid tot de ontwikkeling van persoonlijke klimaatsystemen. Deze

Nadere informatie

Gevoelstemperatuur, voetballen bij extreme kou.

Gevoelstemperatuur, voetballen bij extreme kou. Gevoelstemperatuur, voetballen bij extreme kou. Geert Groen (KNMI) February 22, 2011 Abstract In de pers werd in februari 2011 ingegaan op het wel of niet spelen van de wedstrijd van FC Twente tegen Rubin

Nadere informatie

Ventilatie en verwarming: de sleutel tot een optimaal stalklimaat

Ventilatie en verwarming: de sleutel tot een optimaal stalklimaat Ventilatie en verwarming: de sleutel tot een optimaal stalklimaat Proefbedrijf Pluimveehouderij Sofie Cardinaels 1-22/11/2017 Ventilatie en verwarming: de sleutel tot een optimaal stalklimaat Klimaatinstellingen

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview NVN-ISO/TR vereiste warmte-isolatie van kleding (IREQ) (\SOfTR 11079:1993) Nederlands voorwoord

Voorbeeld. Preview NVN-ISO/TR vereiste warmte-isolatie van kleding (IREQ) (\SOfTR 11079:1993) Nederlands voorwoord Nederlandse NVN-ISO/TR 11079 Beoordeling van koude klimaatomstandigheden. Bepaling van de vereiste warmte-isolatie van kleding (IREQ) (\SOfTR 11079:1993) Evaluation of cold environments. Determination

Nadere informatie

1 Geniet van de zon, maar voorkom verbranding of beschadiging van je huid.

1 Geniet van de zon, maar voorkom verbranding of beschadiging van je huid. Met enorme warmte op komst, nog even alle zaken op een rij: 1 Geniet van de zon, maar voorkom verbranding of beschadiging van je huid. De straling van de zon is je vriend en vijand tegelijk. Zonlicht is

Nadere informatie

Werken bij hoge temperaturen (heat stress) Balen/Overpelt

Werken bij hoge temperaturen (heat stress) Balen/Overpelt 1 DOEL... 2 2 TOEPASSINGSGEBIED... 2 3 DEFINITIES... 2 4 VOORSCHRIFT... 2 1 DOEL... 2 2 TOEPASSINGSGEBIED... 2 3 DEFINITIES... 2 4 VOORSCHRIFT... 2 4.1 Temperatuur beneden 35 C: geen restricties... 2 4.2

Nadere informatie

Warm aanbevolen Tips bij werken in de koude. Beroepsmatige blootstelling aan klimatologische en kunstmatige koude

Warm aanbevolen Tips bij werken in de koude. Beroepsmatige blootstelling aan klimatologische en kunstmatige koude WN Warm aanbevolen Tips bij werken in de koude Beroepsmatige blootstelling aan klimatologische en kunstmatige koude Inhoud 1. Doel...3 2. Warmbloedige zoogdieren...3 3. Warmtebalans...5 4. Risico s Invloed

Nadere informatie

WERKEN BIJ VERSCHILLENDE WEERSOMSTANDIGHEDEN

WERKEN BIJ VERSCHILLENDE WEERSOMSTANDIGHEDEN WERKEN BIJ VERSCHILLENDE WEERSOMSTANDIGHEDEN Bij buitenwerkzaamheden kunnen klimaatomstandigheden zorgen voor onveilige of ongezonde situaties. Denk bijvoorbeeld aan onweer, harde wind, sneeuw en gladheid

Nadere informatie

ARBOCOMMISSIE. Rapport Warmte in Machinekamers en Schachten. blad 1 van 11. Arbo-commissie VLR. Datum:

ARBOCOMMISSIE. Rapport Warmte in Machinekamers en Schachten. blad 1 van 11. Arbo-commissie VLR. Datum: ARBOCOMMISSIE Rapport Warmte in Machinekamers en Schachten Van: Arbo-commissie VLR Aan: Leden VLR Datum: 14-12-2004 1. Inleiding Tijdens de Arbo-commissie van de VLR d.d. 13-09-2004 werd de vraag geopperd

Nadere informatie

TRAINEN IN DE KLIMAATKAMER

TRAINEN IN DE KLIMAATKAMER TRAINEN IN DE KLIMAATKAMER GEEF JE LICHAAM EEN BOOST MET NIEUWE TRAININGSPRIKKELS Een trainingsstage of wedstrijd in een ander klimaat vereist voor atleten specifieke voorbereiding. In de klimaatkamer

Nadere informatie

Wanneer is het te warm om te werken?

Wanneer is het te warm om te werken? Bewaakt permanent het binnenklimaat van gebouwen Evalueert van op afstand de werking van de installaties Optimaliseert samen met u het energieverbruik Wanneer is het te warm om te werken? METIZ T. +32

Nadere informatie

Meteorologische gegevens,

Meteorologische gegevens, Bron: KNMI (2010, 2011). Indicator 30 november 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Voor

Nadere informatie

Comfortklachten. Hoe objectief meten en hoe de oorzaak vaststellen?

Comfortklachten. Hoe objectief meten en hoe de oorzaak vaststellen? Comfortklachten Hoe objectief meten en hoe de oorzaak vaststellen? Wie is Testo? Opgericht in 1957 Wereldwijd marktleider in de productie en verkoop van draagbare meetapparatuur 2.300 medewerkers wereldwijd

Nadere informatie

MaxXfan Klimaatsontwikkelingen van de afgelopen decennia

MaxXfan Klimaatsontwikkelingen van de afgelopen decennia Klimaatsontwikkelingen van de afgelopen decennia Geschreven door: Raymond van Benthem In opdracht van: Inleiding De jaren 1990, 1999 en 2000 voeren de lijst aan van warme jaren sinds 1901. Direct daarna

Nadere informatie

Microklimaat Rijnboog Arnhem

Microklimaat Rijnboog Arnhem Microklimaat Rijnboog Arnhem Januari 2013 BURO POELMANS REESINK LANDSCHAPSARCHITECTUUR Microklimaat Arnhem Rijnboog - januari 2013 Inhoud Hitte-eilanden in de stad 4 Gunstige invloed van het landschap

Nadere informatie

Koninklijk besluit van 4 juni 2012 thermische omgevingsfactoren (Belgisch Staatsblad van 21 juni 2012)

Koninklijk besluit van 4 juni 2012 thermische omgevingsfactoren (Belgisch Staatsblad van 21 juni 2012) Koninklijk besluit van 4 juni 2012 thermische omgevingsfactoren (Belgisch Staatsblad van 21 juni 2012) Lieve Ponnet Adviseur-generaal Algemene directie humanisering van de arbeid Afdeling normen welzijn

Nadere informatie

HITTEPLAN VORMING & BEGELEIDING VAN WERKNEMERS

HITTEPLAN VORMING & BEGELEIDING VAN WERKNEMERS HITTEPLAN VORMING & BEGELEIDING VAN WERKNEMERS De mens behoort tot de warmbloedige diersoorten. Zijn lichaamstemperatuur bedraagt normaal ongeveer 37 C. Wanneer deze temperatuur dreigt te stijgen treden

Nadere informatie

OVERLEVEN VOOR KANOVAARDERS

OVERLEVEN VOOR KANOVAARDERS OVERLEVEN VOOR KANOVAARDERS Overleven in een nat, koud, en winderig milieu. 4 e Editie 02 januari 2011 READER VOOR LESMODULE OVERLEVEN VOOR KANOVAARDERS Overleven in een nat, koud, en winderig milieu.

Nadere informatie

Tentamen Warmte-overdracht

Tentamen Warmte-overdracht Tentamen Warmte-overdracht vakcode: 4B680 datum: 21 juni 2010 tijd: 14.00-17.00 uur LET OP Er zijn in totaal 4 opgaven waarvan de eerste opgave bestaat uit losse vragen. Alle opgaven tellen even zwaar

Nadere informatie

Richard Mollier (1863-1935)

Richard Mollier (1863-1935) Gaswet & Mollier College 2: h-x diagram voor vochtige lucht Richard Mollier (1863-1935) Hoogleraar TU-Dresden Thermodynamica, onderzoek naar eigenschappen van water stoom Diagrammen: H-S diagram Stoomtabellen

Nadere informatie

Samenvattingen. Samenvatting Thema 1: Stofwisseling. Basisstof 1. Organische stoffen:

Samenvattingen. Samenvatting Thema 1: Stofwisseling. Basisstof 1. Organische stoffen: Samenvatting Thema 1: Stofwisseling Basisstof 1 Organische stoffen: - Komen af van organismen of zitten in producten van organismen - Bevatten veel energie (verbranding) - Voorbeelden: koolhydraten, vetten,

Nadere informatie

Brandschot ; canalures staaldak profiel type 106.

Brandschot ; canalures staaldak profiel type 106. 12-07-2005 Pagina 1 Ko Eisinger Opdrachtgever / producent: Contact persoon: Naam. Firma Alèrt BV. Naam. Dhr R de Nijs. Adres. Schiedamsedijk 29. Tel. 010-4733311. Postcode. 3100 AD Schiedam. Fax. 010-4270258.

Nadere informatie

SAMEN IS ZOVEEL BETER!

SAMEN IS ZOVEEL BETER! SAMEN IS ZOVEEL BETER! HET HITTESCHILD INLEIDING Voor een goede thermische en akoestische isolatie moet je in principe verschillende lagen uit verschillende materialen, elk met zijn specifieke eigenschappen,

Nadere informatie

In het heetst van de strijd

In het heetst van de strijd Arenberggebouw Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 209 47 15 In het heetst van de strijd Richtlijnen voor het sporten in warme en vochtige klimaten AUTEUR ACKAERT B. REDACTEUR PUT K.

Nadere informatie

De winst van een gezond binnenklimaat

De winst van een gezond binnenklimaat De winst van een gezond binnenklimaat Wat hebben 5.000.000.000 en de huisstofmijt met elkaar te maken? Dat ontdekt u in het komende half uur! Het spel De prijs Proefvraag 1. Heeft u thuis een gezond binnenklimaat?

Nadere informatie

r;-;- TNO-rapport TM-96-A030 TNO Technische Menskunde R. Heus G. Havenith DTIC QUALITY INSPECTED 3 4? 4? 4? 4? 4?

r;-;- TNO-rapport TM-96-A030 TNO Technische Menskunde R. Heus G. Havenith DTIC QUALITY INSPECTED 3 4? 4? 4? 4? 4? 4? 4? 4? 4? 4? TNO-rapport TM-96-A030 titel De fysiologische basis voor thermisch comfort onder diverse klimatologische omstandigheden; een voorstudie TNO Technische Menskunde Kampweg 5 Postbus 23 3769

Nadere informatie

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen

Nadere informatie

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK ELAND Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen

Nadere informatie

Stookinstructie voor het gebruik van de verwarmingsinstallatie voor 322 woningen aan de Berliozhof, Edvard Grieghof en Diepenbrockstraat

Stookinstructie voor het gebruik van de verwarmingsinstallatie voor 322 woningen aan de Berliozhof, Edvard Grieghof en Diepenbrockstraat Stookinstructie voor het gebruik van de verwarmingsinstallatie voor 322 woningen aan de Berliozhof, Edvard Grieghof en Diepenbrockstraat Comfort en behaaglijkheid Comfort en behaaglijkheid zijn niet alleen

Nadere informatie

Hitte bestrijdings beleid

Hitte bestrijdings beleid Hitte bestrijdings beleid 1 Het probleem Hitte veroorzaakt ongevallen Slechtere grip door zweet handen Slechter zicht door beslagen glazen van brillen Mensen worden minder alert Hitte bedreigt de gezondheid

Nadere informatie

Trekkerhand en kou. Hoe behoud je maximaal gevoel en fijnmotoriek

Trekkerhand en kou. Hoe behoud je maximaal gevoel en fijnmotoriek Trekkerhand en kou Hoe behoud je maximaal gevoel en fijnmotoriek Lokale lichaamswarmte regulatie tijdens het schieten in koude Sporten in een koude omgeving beïnvloed je prestatie en kan aanleiding geven

Nadere informatie

Luchtbeweging. Door : Rene Poldervaart, Tim Stolker, Jan en Pieter Reijm

Luchtbeweging. Door : Rene Poldervaart, Tim Stolker, Jan en Pieter Reijm Luchtbeweging Door : Rene Poldervaart, Tim Stolker, Jan en Pieter Reijm Het verloop van de Presentatie Luchtbeweging Wat weten we van luchtbeweging in de kas Luchtbeweging door winddruk en windsnelheid

Nadere informatie

RISICOSIGNALERING Extreme kou

RISICOSIGNALERING Extreme kou RISICOSIGNALERING Extreme kou Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut INLEIDING Extreme kou De temperatuur volgt een jaarlijkse cyclus die samenhangt met de zonnestand. Deze jaarlijkse cyclus is

Nadere informatie

Omgevingsfactoren op de arbeidsplaatsen De temperatuur

Omgevingsfactoren op de arbeidsplaatsen De temperatuur Omgevingsfactoren op de arbeidsplaatsen De temperatuur Dr. Maurits De Ridder D.G. Humanisering van de arbeid, FOD WASO Vakgroep maatschappelijke gezondheidkunde, Universiteit Gent Belgian Society for Occupational

Nadere informatie

1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen.

1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen. THEMA 1 1 Stoffen worden omgezet 2 Fotosynthese 3 Glucose als grondstof 4 Verbranding 5 Fotosynthese en verbranding 1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken

Nadere informatie