VLUGSCHRIFT. Tabel 1 Kerncijfers van de werkgelegenheid: Werkzame personen en vestigingen ontwikkeling

Transcriptie

1 VLUGSCHRIFT Vlugschrift werkgelegenheid 2011 Inleiding In dit vlugschrift wordt de ontwikkeling van de werkgelegenheid en het aantal vestigingen in de gemeente Groningen beschreven. De gegevens komen uit het jaarlijkse werkgelegenheidsonderzoek van het Vestigingenregister van Onderzoek en Statistiek Groningen. Van alle vestigingen worden gegevens verzameld. De gegevens worden met terugwerkende kracht bijgewerkt en zijn daarom niet vergelijkbaar met die beschreven in voorgaande versies. Meer statistische informatie is te krijgen bij O&S. Dit kan ook via telefoonnummer of Statistische gegevens van de gemeente Groningen zijn op het internet in te zien via Tabel 1 Kerncijfers van de werkgelegenheid: Werkzame personen en vestigingen werkzame personen ontwikkeling vast personeel ,4 uitzendkrachten ,6 totaal werkzame personen ,5 ontwikkeling werkzame personen (%) 1,7 2,6 2,6-1,3 2,5 vestigingen 0- vestigingen ,5 vestigingen met betaald personeel ,1 totaal vestigingen ,7 ontwikkeling vestigingen (%) 7,3 8,3 6,8 6,1 5,7 abs perc. Weer groei tussen april 2010 en april 2011 In de gemeente Groningen stonden per 1 april arbeidsplaatsen geregistreerd waarvan uitzendkrachten. Tussen 1 april 2010 en 1 april 2011 is er een toename van arbeidsplaatsen geweest, dit is een toename van 2,5 procent. Na een afname tussen 2009 en 2010 is dit weer een toename. Hierbij moet worden opgemerkt dat de peildatum 1 april is, dit is vóór de tweede dip in de recessie. De effecten van deze recessie zullen volgend jaar in de cijfers naar voren komen. Bij de ingeleende uitzendkrachten was een aantal jaren een afname van het aantal uitzendkrachten. Deze afname is weer omgebogen in een (lichte) toename. Toename van de werkgelegenheid was er vooral in de handel en de horeca. Ook de zakelijke dienstverlening kende een toename. In het onderwijs was er forse toename in bij het universitair onderwijs. De gezondheidszorg kende jarenlang een grote toename, de ze was er het afgelopen jaar niet. Binnen de overheid was er een lichte afname. De werkgelegenheid in de bouw en in de financiële sector neemt al jaren af. De werkgelegenheid is verspreid over vestigingen waarvan 820 vestigingen zonder betaald personeel. Dit zijn of nevenvestigingen waarvan het personeel bij de hoofdvestiging geregistreerd staat of vestigingen die alleen op vrijwilligers draaien. Het aantal vestigingen groeit snel, dit komt mede door een groei in aantal ZZP ers. Zie voor de cijfers per afdeling de tabellen op het inlegvel. Figuur 1. Werkgelegenheid naar arbeidsduur en geslacht, index, vrouwen voltijd 80 mannen deeltijd mannen voltijd 70 vrouwen deeltijd Grootste groei bij vrouwen Van de arbeidsplaatsen is 83 procent voltijd, voltijd wil in dit onderzoek zeggen 12 uur of meer per week. Er werkten in mannen en vrouwen voltijd. Het aantal vrouwen dat 12 uur of meer uur per week werkt neemt sneller toe dan het aantal mannen. In 2003 was 41,2 procent van de voltijd arbeidskrachten vrouw, in 2010 was dit aandeel gestegen naar 45,1 procent. Het aantal deeltijdwerkers is veel kleiner, mannen en vrouwen. Dit aantal neemt na een afname in 2008 en 2009 weer toe. Een verklaring hiervoor is de ontwikkeling van het aantal uitzendkrachten. Deze werken vaak in deeltijd. Een verklaring voor de afname tussen 2008 en 2009 is voor een klein deel een verschuiving van de urengrens van vol- naar deeltijd van 15 naar 12 uren per week.

2 Tabel 2 Arbeidsplaatsen en vestigingen naar branche 2009 ontw abs perc. Landbouw, industrie en bouw ,4 Handel en horeca ,4 Commerciële dienstverlening ,8 Niet-comm. dienstverlening ,1 totaal ,5 Groningen is een dienstenstad De meeste werkgelegenheid in Groningen is te vinden in de dienstverlening. Zowel de commerciële als de niet-commerciële dienstverlening. Groningen is geen industriestad. Ook de bouw is niet ruim vertegenwoordigd. In vergelijking met het land vinden we in Groningen relatief veel werkgelegenheid in de sectoren zakelijke dienstverlening en zorg. De dienstverlening heeft in Groningen een verzorgende functie voor de omgeving. De grootste sector landelijk is de handel. In Groningen komt deze sector op de derde plaats. De horeca is in Groningen oververtegenwoordigd, dit komt o.a. door de aanwezigheid van veel studenten. In Groningen werken veel mensen in de overheid, mede door concentratie van rijksdiensten. De niet commerciële dienstverlening als totaal kent structureel een groei. Tabel 3 Ontwikkeling van branches die in de belangstelling staan ontw aantal arbeidsplaatsen abs perc. Healthy aging ,4% Energie ,1% Leisure ,9% ICT sector ,1% Creatieve sector ,9% aantal vestigingen Healthy aging ,1% Energie ,0% Leisure ,8% ICT sector ,9% Creatieve sector ,6% De creatieve sector staat in de belangstelling De creatieve sector bestaat uit de deelgroepen kunsten, media en entertainment en creatieve zakelijke dienstverlening. In de creatieve sector is het aantal vestigingen de laatste jaren fors toegenomen. Dit komt doordat sinds 2008 onder meer kunstenaars zich moeten inschrijven bij de KvK. Deze vestigingen zijn met terugwerkende kracht opgenomen in het register. Het gaat hier veelal om eenmanszaken. De werkgelegenheid bij de creatieve sector is tussen 2010 en 2011 na een afname weer toegenomen. Deze toename komt voor rekening van de filmproductie en vertoning en de reclamebureaus. Gastvrij Groningen: Leisure Leisure omvat vestigingen uit de toeristische sector, cultuur, horeca en sport. De groei in arbeidsplaatsen het laatste jaar komt door de horeca. Dit is ook de grootste sectie binnen de leisure. Diverse verklaringen voor de groei De groei van personen is voor een deel administratief. Zo komt een deel van de groei door toename bij een drietal bedrijven van personeel dat buiten de stad werkt maar binnen de stad telt. Het gaat om een beveiligingsbedrijf dat een bedrijf in de Randstad heeft overgenomen, het personeel blijft in de Randstad werken. Een technisch bedrijf met een toename van personeel dat onder anderen werkt in de Eemshaven. En een transport bedrijf met varend personeel. In zijn dit ruim 750 personen. Zonder deze toename komt de groei uit op of 1,9 procent. Dit jaar viel de groei hoger uit, soms is het ook andersom. Groei in de werkgelegenheid is er in de horeca en de detailhandel. Binnen de detailhandel vooral in de dagelijkse sector onder meer veroorzaakt door de groeiende bevolking. Ook onder meer de afdeling speur- en ontwikkelingswerk, de schoonmaak en de universiteit kennen groei. Afname zien we bij de bouw, onder meer door een groot bedrijf dat naar elders in het noorden is verhuisd. Bij de uitzendbranche is er een afname door verschuiving van gedetacheerd naar uitzend. Gedetacheerd wordt geteld bij de uitzendbureaus en uitzend bij de inlenende vestigingen. De sociale werkvoorziening kent ook een afname van personeel. Het economische programma G-kracht Sinds 2010 werkt de gemeente Groningen met het economische beleidsprogramma G-kracht. Met dit programma zetten we in op drie deelprogramma s Groningen Piekt, Bedrijvig Groningen en Gastvrij Groningen. De sectoren healthy ageing, energie en leisure vallen hieronder. De ICT sector is ondersteunend. Healthy aging Met werkzame personen in Groningen is de healthy aging de grootste sector. Het laatste jaar is de groei veroorzaakt door de werkgelegenheidsgroei in de verzorgingshuizen en het medische en farmacologische onderzoek. In sommige andere afdelingen van Healthy ageing neemt de werkgelegenheid af: voorbeeld is de productie van medische instrumenten. In vergelijking met andere grote en middelgrote steden heeft Groningen relatief veel banen in de gezondheidszorg en welzijn. Alleen Leiden en Nijmegen hebben relatief meer banen in deze sector. Energie Energie omvat bedrijven die zich bezighouden met energie en afval. Veel vestigingen houden zich bezig met advies, dit zijn over het algemeen kleine vestigingen. Grote vestigingen in deze groep zijn de nutsbedrijven energie. Het aantal werkzame personen is stabiel op een kleine Een toenemende tendens zien we in de energieleverantie. De ICT sector. Het aantal werkzame personen in de ICT sector schommelt rond de Binnen de ICT is computerservice en informatietechnologie de grootste groep. De call centers zijn met 13 vestigingen onderdeel van de ICT. Het aantal werkzame personen wisselt hier tussen de en 3.800, het laatste jaar was er binnen de call centers een afname van 250 werkzame personen. De fluctuaties binnen deze branche hebben niet te maken met de crisis maar meer met de sector zelf.

3 Tabel 4 Grootte van de vestigingen in 2011 werkzame vestigingen werkz. personen grootte personen abs. perc. abs. perc. 0-vestiging geen 824 5,4% 0 0,0% eenmansbedrijven ,9% ,0% klein 2 t/m ,3% ,1% middel 10 t/m ,9% ,1% groot ,5% ,7% totaal Steeds meer kleine bedrijven Meer dan de helft van het aantal werkzame personen werkt bij vestigingen van 100 of meer medewerkers. Dit betreft anderhalf procent van het aantal vestigingen. De grootste werkgevers in de gemeente zijn het UMCG en de Rijksuniversiteit. Grote vestigingen zijn er vooral bij de overheid, het onderwijs en de sector gezondheidszorg en welzijn. Bij de zakelijke dienstverlening vinden we grote vestigingen onder meer in de schoonmaak en call centers. Maar: het aantal kleine bedrijven stijgt sterk. Waren er in 2006 nog bedrijven met 4 of minder medewerkers, in 2011 waren dat er al , een groei van ruim Deze bedrijven zorgen voor 18 procent van de werkgelegenheid. Kleine bedrijven vinden we vooral in de bouw, de handel, de zakelijke dienstverlening en de sector cultuur en recreatie. Het gaat hier veel om eenmansbedrijven, zogenaamde ZZP ers Vestigingen zonder personeel vinden we vooral in de sectoren welzijn, cultuur en recreatie, onder anderen in de sport. In een deel van deze vestigingen werkt wel personeel, daar die zijn centraal geregistreerd. Tabel 5 Werkzaam vast personeel naar leeftijd, 2011 (perc.) < 23 jaar Landbouw, industrie en bouw 3,3% 64,3% 14,9% 17,0% 0,5% Handel en horeca 32,6% 53,7% 6,9% 5,9% 0,9% Comm. dienstverlening 7,1% 70,1% 11,9% 10,1% 0,9% Niet comm. dienstverl. 4,2% 61,4% 15,1% 18,7% 0,6% totaal 9,6% 62,4% 13,0% 14,4% 0,7% Jonge medewerkers bij handel en horeca Groningen kent, door de aanwezigheid van veel studenten, een relatief jonge bevolking. De jongeren werken vooral in de handel, de horeca en bij call centers. Bij de overheid en de nutsbedrijven werken heel weinig jongeren. Bij de overheid en het onderwijs werken veel 50 plussers. Van de werkzame personen in vaste dienst is 28,1 procent ouder dan 50 jaar, dit is een toename ten opzichte van eerdere jaren. Weinig ouderen werken er in de handel en horeca en in de overige zakelijke dienstverlening met onder anderen de schoonmaak en de call centers. In de bouw, een sector met veel zware lichamelijke arbeid, is 15 procent van de medewerkers ouder dan 55 jaar, dit is meer dan 2010 toen nog 13 procent van de bouwvakkers 55 jaar of ouder was. Ook zijn er in Groningen nog ruim plussers werkzaam. Zij werken naar verhouding veel in de handel en de sector advisering en onderzoek. Dit zijn vaak kleine zelfstandigen. Dit aantal is de laatste jaren behoorlijk gegroeid. Tabel 6 Werkgelegenheid detailhandel en horeca in het centrum gebied vest. wzp vest. wzp binnenstad (binnen de diepen) wv Detailhandel en Horeca overig centrum wv Detailhandel en Horeca totaal centrum wv Detailhandel en Horeca Van de vestigingen in de binnenstad is 40 procent detailhandel of horeca Groningen kende in detailhandelsvestigingen en 749 vestigingen in de horeca. Eenderde van de detailhandel en bijna de helft van de Horeca is in het centrum gevestigd. Daarmee zijn deze twee bedrijfstakken goed voor 40 procent van de vestigingen en eenderde van werkgelegenheid in de binnenstad. Tabel 7 Aantal vestigingen dat verhuisplannen heeft Verhuisplannen Ja nee % ja t.o.v. Ja + nee 10,7 7,7 6,4 6,0 bestemming verhuisplannen gemeente Groningen regio elders nog niet bekend niet ingevuld De verhuisgeneigdheid neemt af In 2010 wilde 6 procent van de vestigingen verhuizen, in de jaren er voor was dit percentage hoger. Van deze bedrijven blijft het grootste deel binnen de regio: 66 procent geeft als bestemming Groningen of de regio aan. Dit is een hoger percentage dan de jaren er voor. Slechts 15% wil naar elders. De overige vestigingen weten nog niet waarheen ze willen verhuizen of heeft de bestemming niet ingevuld. Ook dit aantal is in 2011 lager dan i voorgaande jaren.

4 Tabel 8 Vacatures en vacaturegraad vac. - graad vac. - graad Industrie en bouw 152 1, ,6 Handel en horeca 257 1, ,1 Comm. Dienstverlening 463 2, ,6 Niet comm. Dienstverlening 332 1, ,3 totaal , ,5 Het aantal vacatures neemt weer toe Aan alle vestigingen is gevraagd op te geven hoe veel vacatures zij open hadden staan. Het aantal vacatures bij vestigingen binnen de gemeente in de tabel is de respons op deze vraag. De vacaturegraad is het aantal vacatures per 100 werkzame personen. De vacaturegraad is na een afname in 2008 en 2009 weer toegenomen maar zit nog lang niet op het niveau van voor Per sector zijn er grote verschillen. Toch moeten we waken voor een te groot optimisme, het moment van de enquête lag voor de tweede dip in de crisis. Het aantal vacatures gemeld bij het UWV werkbedrijf is in de loop van 2011 afgenomen ten opzichte van Sinds de crisis zijn bedrijven somberder gestemd over de toekomst. Naast de vacaturegraad zijn ook de verwachtingen een maat voor de toekomstige ontwikkeling van de werkgelegenheid. Vestigingen konden aangeven of ze een toe- of afname van de werkgelegenheid verwachtten. Vóór 2009, voor de crisis, waren de verwachtingen veel beter dan na Dit is heel duidelijk te zien aan de cijfers. Sinds 2009 zijn de verwachtingen niet veel veranderd. Ruim 8 procent van de vestigingen verwacht een toename en rond de 4 procent een afname in het komende jaar. We zien het laatste jaar wel een stijging van de positieve verwachtingen bij de industrie, de handel en horeca. De vestigingen in de niet commerciële dienstverlening zijn echter juist somberder gestemd over de ontwikkeling van de werkgelegenheid binnen hun vestiging. De verwachtingen het laatste jaar zijn geuit in april, dit is voor de tweede dip in de crisis. Zie voor de cijfers tabel 9. Tabel 9 Percentage vestigingen dat een verandering van het aantal werkzame personen verwacht over over over over toename afname toename afname toename afname toename afname Landbouw, industrie en bouw 16,7 2,3 7,5 5,4 6,1 4,4 8,7 4,5 Handel en horeca 14,2 3,1 7,9 5,3 8,9 3,8 10,8 4,2 Commerciële dienstverlening 17,2 2,0 9,4 3,6 9,3 2,7 9,1 2,8 Niet comm. Dienstverlening 11,4 3,9 7,0 3,5 6,5 3,6 5,7 4,6 totaal 14,8 2,9 8,2 4,2 8,1 3,4 8,5 3,7 Tabel 10a Werkgelegenheid en vestigingen op bedrijventerreinen terrein vest. wzp vest. wzp Winschoterdiep Eemskanaal Euvelgunne Driebond Oosterhoogebrug Damsterdiep Antillenstraat- de Vogels Noorderhoogebrug Ulgersmaweg Ulgersmaborg De Hoogte Zernike science park Reitdiep Hoendiep Peizerweg/Suikerunie Hoogkerk oost Hoogkerk Vierverlaten Westpoort Kranenburg Eemspoort Ulgersmaborg noord totaal bedrijventerreinen Tabel 10c Werkgelegenheid en vestigingen in winkelcentra gebied vest. wzp vest. wzp WC Helperplein WC Paddepoel Overig met een vvo > 2.000m totaal winkelcentra Tabel 10b Werkgelegenheid en vestigingen op kantorenlocaties gebied vest. wzp vest. wzp Corpus den Hoorn zuid Stationsgebied Martini trade park Kempkensberg Europapark Hunzepark UMCG en omgeving Universiteitscomplex Park de Meeuwen totaal kantoorcomplexen De terreinen in zuidoost hebben de meeste werkgelegenheid Meer dan de helft van de gemeentelijke werkgelegenheid is op de bedrijventerreinen of kantorenlocaties geconcentreerd. Van de werkgelegenheid op de bedrijventerreinen concentreert 62 procent zich in het gebied Zuidoost. Binnen het gebied zuidoost groeit de werkgelegenheid nog steeds in het nieuwe deelgebied Eemspoort De groei in werkgelegenheid op terrein Eemskanaal komt door een overname van een bedrijf buiten de gemeente waarbij de werkgelegenheid in Groningen genoteerd wordt. Op terrein Antillenstraat/de Vogels zien we een grote afname. Deze terreinen worden meer en meer gebruikt voor woondoeleinden. Bij de kantorenlocaties als totaal zien we een toename. Deze toename is relatief het grootst op Europapark en het Hunzepark. De toename in het Hunzepark komt onder meer door een verhuizing van een bedrijf uit Ulgersmaborg. Het Martini trade park kent al een aantal jaar een afname van de werkgelegenheid.

5 Inlegvel Tabel 11 Aantal vestigingen en werkzame personen naar bedrijfstak, 1 april, 1 e deel vestigingen werkzame personen ontwikkeling abs perc. A Landbouw % 01 Landbouw en veeteelt % 02,B Bosbouw, mijnbouw % C Industrie % 10 Voedingsmiddelen % 11 Dranken % 12 Tabaksproducten % 13 Textiel % 14 Kleding % 16 Houtbewerking, kurk, riet- en vlechtwerk % 17 Papier en karton % 18 Drukkerijen, reproductie van opgenomen media % 20 Chemische producten % 21 Farmaceutische producten % 22 Rubber en kunststof % 23 Overige niet-metaalhoudende minerale producten % 25 Metaal % 26 Computers, elektronische en optische apparatuur % 27 Elektrische apparatuur % 28 Overige machines en apparaten % 29 Auto's, aanhangers % 30 Overige transportmiddelen % 31 Meubels % 32 Overige goederen % 33 Reparatie en installatie van machines % D/E Nutsbedrijven, milieu % 35 Gas en elektriciteit % 36 Waterbedrijven % 38 Afvalinzameling en recycling % 39 Sanering en overig afvalbeheer % F Bouw % 41 Algemene burgerlijke utiliteitsbouw % 42 Grond- water en wegenbouw % 43 Gespecialiseerde bouw % G Handel % 45 Automotive % 46 Groothandel % 47 Detailhandel % H Vervoer en opslag % 49 Vervoer over land % 50 Vervoer over water % 51 Luchtvaart Opslag en dienstverlening voor het vervoer % 53 Post- en koeriers % I Horeca % 55 Logiesverstrekking % 56 Eet- en drinkgelegenheden % J Informatie en communicatie % 58 Uitgeverijen % 59 Productie van films, TV en geluid % 60 Radio en TV omroepen % 61 Telecommunicatie % 62 Dienstverlening op het gebied van informatietechnologie % 63 Dienstverlening op het gebied van informatie %

6 Vervolg tabel 11 vestigingen werkzame personen ontwikkeling abs perc. K Financiële instellingen % 64 Banken, kredietverstrekking % 65 Verzekeringen % 66 Overige financiële dienstverlening % L Onroerend goed % 68 Verhuur van en handel in onroerend goed % M Advisering en onderzoek % 69 Rechtskundige dienstverlening, accountancy % 70 Holdings (niet financieel), organisatie-adviesbureaus % 71 Architecten, keuring en controle % 72 Speur- en ontwikkelingswerk % 73 Reclame en marktonderzoek % 74 Industrieel ontwerp, overige consultancy % 75 Veterinaire dienstverlening % N Overige zakelijke dienstverlening % 77 Verhuur van auto's en overige roerende goederen % 78 Arbeidsbemiddeling, uitzendbureaus % 79 Reisbemiddeling, toerisme % 80 Beveiliging en opsporing % 81 Facility management, reiniging en landschapsverzorging % 82 Overige zakelijke dienstverlening % O/U Overheid % 841 Openbaar bestuur % 842 Overheidsdiensten % 843 Verplichte sociale verzekeringen % 99 Consulaten % P Onderwijs % 852 Primair onderwijs % 853 Voortgezet onderwijs % 854 Tertiair onderwijs % 855 Overig onderwijs % 856 Dienstverlening voor het onderwijs % Q Gezondheids- en welzijnszorg % 861 Ziekenhuizen % 862 Medische- en tandheelkundige praktijken % 869 Paramedische praktijken en overige gezondheidszorg % 87 Verpleging, verzorging en begeleiding met overnachting % 88 Maatschappelijke dienstverlening % R Cultuur, sport en recreatie % 90 Kunst % 91 Culturele instellingen % 92 Loterijen en kansspelen % 93 Sport en recreatie % S Overige dienstverlening % 94 levensbeschouwelijke en politieke organisaties, hobbyclubs % 95 Reparatie van computers en consumentenartikelen % 96 Wellness en overige dienstverlening, uitvaartbranche % totaal % Bij de ontwikkelingen van de aantallen moet wel worden opgemerkt dat jaarlijks vanwege administratieve wijzigingen van de registratie van personeel bij ondernemingen schommelingen in de aantallen kunnen plaatsvinden. Het effect voor onze gemeente ligt in de regel rond de 1% van het aantal werkzame personen. De afwijkingen ontstaan doordat bijvoorbeeld personeel geregistreerd wordt op een andere vestiging buiten de gemeente of een vestiging waar het personeel op de loonlijst staat verhuist naar buiten de gemeente, terwijl de werklocatie van het personeel niet wijzigt.