Kübra Ozisik Maart 2017

Transcriptie

1 Kübra Ozisik Maart 2017

2 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Bedrijfsdemografische kerncijfers Kerncijfers vestigingen en werkgelegenheid Kerncijfers naar grootteklasse Kerncijfers naar branche Geslacht en arbeidsduur Werklocaties Vacatures en verwachting banen Speerpuntsectoren Dynamiek Dynamiek op sectie niveau Dynamiek grootteklasse Dynamiek werklocaties Bijlagen BIJLAGE I Overzicht indeling speerpuntsectoren BIJLAGE II Dynamiek werklocaties; vestigingen BIJLAGE III Aantal vestigingen en banen naar bedrijfstak per 1 april Colofon

3 Samenvatting Het totaal aantal banen in de gemeente Groningen is in het meetjaar april april 2016 gegroeid met 1,5 procent (1.952). Dit percentage is voor de gemeente Groningen iets hoger dan de landelijke toename van 1,1 procent. Deze groei betreft het aantal vaste banen in de stad, banen voor ingeleend personeel is gedaald met 525. Ruim driekwart van deze daling komt door een afname van de ingeleende uitzendkrachten bij Call Centers. circa 71 procent. Verder is bijna 60 procent van de nieuwe vestigingen een starter. Het aantal starters in Groningen blijft sinds 2013 groeien. Naast de toe- en afname waren er in totaal binnengemeentelijke verhuizingen. Ook hierbij is het percentage vestigingen met één werkzaam persoon vrij hoog, namelijk 74%. In de gemeente Groningen nam het aantal geregistreerde vestigingen toe met 522 (3,2%). Landelijk is deze toename 4 procent. De groei van het aantal vestigingen wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de aanhoudende groei van eenmansbedrijven. Tweederde van alle vestigingen in de gemeente Groningen is een eenmansbedrijf, hiermee is het aandeel eenmansbedrijven gelijk aan het landelijke aandeel. De voorlopige cijfers over de laatste drie kwartalen van 2016 laten zien dat de positieve ontwikkeling in het aantal vestigingen voortzet. In de periode april 2016 tot en met december 2016 is het aantal geregistreerde vestigingen per saldo toegenomen met 712. Er zijn vestigingen toegevoegd, hiervan is 58 procent starter. Daarnaast zijn er vestigingen verwijderd. Bij het merendeel van de branches in de stad zien we deze positieve ontwikkeling terug. De drie branches Dienstverlening, Onderwijs en Gezondheidszorg blijven groeien. Deze drie branches zorgen voor bijna drie kwart van de banen in de stad. Landelijk heeft de Horeca en de Zakelijke Dienstverlening in het bijzonder te maken met een sterke banengoei. De Gezondheidszorg blijkt zich landelijke te herstelen met een minder grote daling. Het afgelopen jaar zijn er in de stad vestigingen toegevoegd en verwijderd. Bij de nieuwe vestigingen betreft het percentage eenmanszaken 2

4 1. Inleiding Dit rapport beschrijft de ontwikkelingen van het aantal vestigingen en werkgelegenheid in de gemeente Groningen uitgesplitst naar kenmerken als economische activiteit en grootteklasse. De economische activiteit van vestigingen wordt geclassificeerd naar de Standaard Bedrijfsindeling (SBI 2008 versie 2016) van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De SBI is een hiërarchische indeling van economische activiteiten, waarbij het hoogste niveau de sectie is. We gaan in op de meerjarige ontwikkeling en op de bedrijvendynamiek. Binnen de bedrijvendynamiek onderscheiden we in dit rapport de dynamiek die een toe- of afname veroorzaakt in het aantal vestigingen en de binnengemeentelijke verhuizingen. Leeswijzer In hoofdstuk 2 gaan we in op de meerjarige ontwikkeling van het aantal vestigingen en banen, uitgesplitst naar economische activiteit, grootteklasse en locatie. Ook is er aandacht voor de verdeling naar geslacht en arbeidsduur, openstaande vacatures en toekomstverwachtingen met betrekking tot de werkgelegenheid. Hoofdstuk 3 gaat dieper in op de bedrijvendynamiek van de peilperiode 1 april april We specificeren toe- en afname van het aantal vestigingen naar reden. Daarnaast geeft hoofdstuk 3 informatie over de binnengemeentelijke verhuizingen. De cijfers zijn gebaseerd op de gegevens uit het Vestigingenregister van de gemeente Groningen. Dit register bevat gegevens van alle bedrijven in de gemeente Groningen en wordt dagelijks geactualiseerd. De gegevens over de werkgelegenheid komen uit het jaarlijkse, integrale, werkgelegenheidsonderzoek dat in landelijk verband door Onderzoek & Statistiek Groningen wordt uitgevoerd. Het onderzoek heeft uitsluitend betrekking op actieve bedrijven, dat wil zeggen bedrijven van waaruit een economische activiteit of zelfstandig (vrij) beroep wordt uitgeoefend door ten minste één werkzaam persoon. Mutaties uit voorgaande jaren, die pas in het afgelopen jaar zijn geconstateerd, zijn met terugwerkende kracht verwerkt. De cijfers in dit document kunnen daarom licht afwijken van die in voorgaande rapporten. 3

5 2. Bedrijfsdemografische kerncijfers 2.1 Kerncijfers vestigingen en werkgelegenheid Tabel toont een overzicht van het aantal banen en vestigingen in de gemeente Groningen over de afgelopen vijf jaar en in Tussen 1 april 2015 en 1 april 2016 is het aantal vestigingen in de gemeente Groningen met 522 toegenomen. Dit betekent over dat jaar een toename van 3,2 procent. Het totaal aantal banen in de stad was op 1 april De werkgelegenheid is tussen april 2015 en april 2016 toegenomen met 1,5 procent. Dat zijn banen meer. Sinds 2014 blijft het aantal vestigingen en banen in de stad groeien. Het aantal banen dat bezet wordt door vast personeel is in 2016 toegenomen met 2 procent. Terwijl het aantal banen dat bezet wordt door uitzendkrachten is afgenomen met 9,2 procent. Ruim driekwart van deze daling is te verklaren door een afname van de ingeleende uitzendkrachten bij Call Centers. Op het moment dat er minder opdrachten zijn bij een Call Center, leidt dit tot minder ingeleend personeel. Tabel Kerncijfers aantal banen en vestigingen per 1 april gemeente Groningen Ontw abs. % Banen vast personeel ,0 Ontwikkeling (%) 6,3-2,1-0,9 0,4 2,0 uitzendkrachten ,2 Ontwikkeling (%) -27,2 0,3 13,3 11,8-9,2 Totale banen ,5 Ontwikkeling (%) 4,7-2,1-0,4 0,9 1,5 Totale vestigingen ,2 Ontwikkeling (%) 32,7-0,2 0,1 2,9 3,2 4

6 2.2 Kerncijfers naar grootteklasse Vestigingen naar grootteklasse Tabel geeft een meerjarenoverzicht van het aantal vestigingen naar grootteklasse. Het Groningse bedrijfsleven bestaat hoofdzakelijk uit MKBbedrijven (<250 werknemers). De eenmansbedrijven/zzp ers zijn in 2016 opnieuw toegenomen, per zijn er per saldo 571 eenmansbedrijven meer. Dit is een groei van 5,4 procent. Het verschil in de standcijfers van het aantal vestigingen naar grootteklasse wordt voornamelijk verklaard door de bedrijvendynamiek. In paragraaf 3.2 gaan we dieper in op de toe- en afname door de veranderingen in de bedrijfspopulatie. Verder heeft de ontwikkeling van de werkgelegenheid bij een vestiging invloed op de standcijfers per grootteklasse. Bij groei of afname van het aantal banen kan er sprake zijn van een verandering van grootteklasse. Ook dit wordt in paragraaf 3.2 besproken. Banen naar grootteklasse Tabel toont een overzicht van het aantal banen naar grootteklasse. Het MKB zorgt voor 65 procent van de werkgelegenheid in de gemeente Groningen. Ondanks dat het aandeel van de werkgelegenheid bij de eenmansbedrijven slechts negen procent is, zorgt deze groep wel voor een toename van de werkgelegenheid. Dit is gerelateerd aan de toename van het aantal eenmanszaken in de stad. Hoewel het aandeel vestigingen met 250 en meer werknemers slechts 0,4 procent bedraagt, zorgen ze voor ruim een derde van de banen in de gemeente Groningen. Tabel Meerjarenoverzicht totaal aantal vestigingen naar grootteklasse per 1 april Grootteklasse Ontw abs. % geen vast personeel ,0 1 persoon ,4 2-9 personen , personen , personen ,0 250 en meer personen ,9 Totaal ,2 Tabel Kerncijfers aantal banen naar grootteklasse voor 2015 en 2016 Vast personeel Uitzendkrachten Grootteklasse Ontw. % Ontw. % geen vast personeel ,0 1 persoon , ,0 2-9 personen , , personen , , personen , ,4 250 en meer personen , ,1 Totale banen , ,2 5

7 2.3 Kerncijfers naar branche In dit rapport classificeren we de SBI-codes naar secties en branches. De secties zijn onderverdeeld naar branches. In tabel staat achter elke branche de letters van de secties die onder de branche vallen. Vestigingen per branche Tabel geeft een meerjarenoverzicht van het aantal vestigingen naar branche. In de periode is het aantal vestigingen in vrijwel elke branche toegenomen. Met ruim 6,5 procent was de stijging in de bouwnijverheid het grootst. Werkgelegenheid per branche Tabel geeft een overzicht van de ontwikkeling in banen in het afgelopen jaar. De Dienstverlening, Onderwijs en Gezondheidszorg zorgen voor bijna drie kwart van de vaste banen in de stad. Vast personeel blijft groeien in deze drie branches. In de meeste branches zien we een afname in het aantal uitzendbanen. Bouwnijverheid vormt daar een uitzondering op. De positieve ontwikkeling bij vestigingen is nog niet terug te zien in het aantal vaste banen, maar wel in het aantal banen voor uitzendkrachten. Het aantal ingeleende uitzendkrachten nam toe met Geslacht en arbeidsduur Banen naar geslacht en arbeidsduur Het percentage voltijdbanen (per week 12 uur en meer werkzaam) schommelt de laatste 10 jaren tussen de 81 en 84 procent. Er werken nog steeds meer mannen voltijd dan vrouwen. Over de jaren heen is het aandeel voltijd werkende mannen afgenomen met circa 4%. Het aandeel voltijd werkende vrouwen is ongeveer met hetzelfde percentage gestegen. In de meeste secties is het aandeel werkzame mannen hoger dan vrouwen. In de Gezondheidszorg (sectie Q) echter blijft de meerderheid van het personeel vrouw. In de periode april is het mannelijke personeel 6 in deze sectie met 3,6% gegroeid terwijl de groei bij de vrouwen bescheiden bleef met 0,2%. Tabel Kerncijfers totaal aantal vestigingen per 1april naar branche Ontw Branche abs. % Landbouw / Visserij (A, B) ,5 Industrie / Nutsbedrijven (C, D, E) ,0 Bouwnijverheid (F) ,6 Handel / Horeca (G, I) ,1 Onderwijs (P) ,9 Gezondheidszorg (Q) ,4 Commerciële dienstverlening (H, J, K, L, M, N, S94) ,5 Niet-commerciële dienstverlening (O, R, S95, S96, T, U) ,7 Totaal ,2 *Sectie S kan worden onderverdeeld in de commerciële- en nietcommerciëledienstverdeling. De twee cijfers geven de afdeling binnen de sectie weer die onder deze branche vallen. Tabel Kerncijfers aantal banen in 2015 en 2016 naar branche Vast personeel Uitzendkrachten Branche Ontw. % Ontw. % Landbouw / Visserij , ,0 Industrie / Nutsbedrijven , ,3 Bouwnijverheid , ,7 Handel / Horeca , ,5 Onderwijs , ,3 Gezondheidszorg , ,0 Commerciële dienstverlening , ,5 Niet-commerciële dienstverlening , ,5 Totaal aantal banen , ,2

8 2.5 Werklocaties Tabel geeft een meerjarenoverzicht van het aantal vestigingen en banen op de bedrijventerreinen. Tabel geeft eenzelfde overzicht, maar dan voor de kantoorlocaties. Werklocaties worden onderscheiden in bedrijventerreinen en kantoorlocaties. De indeling van de terreinen en locaties is gebaseerd op het rapport De Rode Loper uit Dit rapport is een document over visie en strategie met betrekking tot de werklocaties in Groningen. In het onderstaand kaartje staat een grafisch overzicht van de werklocaties. Bedrijventerreinen Kantoorlocaties Nr. Naam Nr. Naam 01 Winschoterdiep 50 Corpus den Hoorn Zuid 02 Eemskanaal 51 Stationsgebied 03 Euvelgunne 52 Martini Trade Park 04 Driebond 53 Kempkensberg 05 Oosterhoogebrug 54 Europapark 06 Damsterdiep 55 Hunzepark 08 Het Witte Lam 56 UMCG en omgeving 10 Ulgersmaweg 59 de Meeuwen 11 Ulgersmaborg 12 De Hoogte 14 Reitdiep 15 Hoendiep 17 Peizerweg 18 Hoogkerk Oost 19 Hoogkerk Vierverlaten 20 Westpoort 21 Kranenburg 22 Eemspoort 24 Milieuboulevard I 25 Roodehaan 26 Meerstad bedrijventerrein 29 Hoendiep Noord 57 Zernike Campus 7

9 Tabel Meerjarenoverzicht aantal vestigingen en banen (vaste- en uitzendbanen) op bedrijventerreinen per 1 april over de jaren 2007 en 2012 t/m 2016 Vestigingen Ontwik Banen Ontwik Terrein vestg. % banen % 06 Damsterdiep , ,4 12 De Hoogte , ,2 04 Driebond , ,2 02 Eemskanaal , ,4 22 Eemspoort , ,6 03 Euvelgunne , ,7 08 Het Witte Lam , ,1 15 Hoendiep , ,4 29 Hoendiep Noord , Hoogkerk Oost , Hoogkerk Vierverlaten , ,1 21 Kranenburg , ,5 26 Meerstad bedrijventerrein , Milieuboulevard I , Oosterhoogebrug , ,8 17 Peizerweg , ,1 14 Reitdiep , ,8 25 Roodehaan , Ulgersmaborg , ,5 10 Ulgersmaweg , ,9 20 Westpoort , Winschoterdiep , ,1 57 Zernike Campus , ,8 Eindtotaal , ,9 * In verband met privacy hebben we het aantal banen bij terreinen met weinig vestigingen niet weergegeven. 8

10 Tabel Aantal vestigingen en banen (vaste- en uitzendbanen) op kantoorlocaties per 1 april over de jaren 2007 en 2012 t/m 2016 Vestigingen Ontwik Banen Ontwik vestg. % banen % 50 Corpus den Hoorn Zuid , ,7 59 de Meeuwen , ,2 54 Europapark , ,8 55 Hunzepark , ,1 53 Kempkensberg , ,5 52 Martini Trade Park , ,6 51 Stationsgebied , ,3 56 UMCG en omgeving , ,6 Eindtotaal , ,0 Vestigingen werklocaties Van het totaal aantal vestigingen in de stad is 15 procent gevestigd op de bedrijventerreinen en kantoorlocaties. In de periode april april 2016 neemt het aantal vestigingen op de beide werklocaties toe. Op de bedrijventerreinen met 70 en de kantoorlocaties met 22. Deze toename is op de bedrijventerreinen zichtbaar in het aantal banen (per saldo 660 banen meer), voor de kantoorlocaties geldt dit niet (afname van 365). Het aantal banen op de kantoorlocaties is in het afgelopen meetjaar afgenomen. Alleen de Meeuwen en Martini Trade Park laten een positieve ontwikkeling zien van het aantal banen. De toename van het aantal banen op het terrein Kranenburg en de afname op Damsterdiep staan in verband. Er is namelijk sprake van een binnengemeentelijke verhuizing. Banen werklocaties Op de werklocaties is meer dan de helft van de banen geconcentreerd. De totale werkgelegenheid op de bedrijventerreinen is in de periode april gegroeid met 1,9 procent (tabel 2.5.1). Bijna de helft van de banen op de bedrijventerreinen is geconcentreerd in Zuidoost. Binnen dit gebied laat Driebond een positieve ontwikkeling zien. Het aantal banen is in de periode april 2015 april 2016 toegenomen met 14 procent (340 banen). Een jaar eerder (april april 2015) was er nog sprake van een kleine daling in het aantal banen. 9

11 2.6 Vacatures en verwachting banen In het werkgelegenheidsonderzoek hebben we de vraag gesteld hoeveel openstaande vacatures de vestiging op 1 april 2016 had. De respons op deze vraag was in 2016 twintig procent. Dit percentage is redelijk stabiel voor de afgelopen drie jaar. Tabel geeft een overzicht van de vacaturegraad (het aantal vacatures per 100 banen) van de afgelopen 3 jaren. In april 2016 was de vacaturegraad 4 voor de responderende vestigingen. We zien een toename van het aantal vacatures per 100 banen. In het onderzoek hebben we ook gevraagd naar de toekomstverwachting van de werkgelegenheid bij de vestiging voor het komend jaar. De respons op deze vraag is 42 procent. Een jaar eerder was de respons iets meer, namelijk 45 procent. Tabel toont het aandeel van de respondenten dat een toe- of afname verwacht van het aantal werkzame personen. In 2016 verwacht 12,5 procent van de vestigingen dat het personeel op 1 april 2017 zal zijn gegroeid. Een jaar eerder was dit percentage nog 11,6 procent. Het aantal vestigingen dat een afname verwacht is ongeveer constant gebleven. Tabel Vacaturegraad van de afgelopen 3 jaar aantal vacatures 2016 Totaal 2,3 3,1 4, Totaal zonder de uitzendbureaus 2,0 2,9 3, * De vacaturegraad is berekend aan de hand van de respons. Het aantal banen van de respondenten is afgerond Tabel Aandeel respondenten dat een verandering van het aantal werkzame personen verwacht in het komend onderzoeksjaar over over over toename afname toename afname toename afname Totaal 2,8 2,0 11,6 2,8 12,5 2,7 10 B A S I S V O O R B E L E I D

12 2.7 Speerpuntsectoren Tabel geeft een meerjarenoverzicht van het aantal vestigingen in de speerpuntsectoren van de gemeente Groningen. Tabel geeft de ontwikkeling weer in het aantal banen over het afgelopen jaar. De indeling naar speerpuntsectoren is in 2016 aangepast, zodat de cijfers vergelijkbaar zijn met landelijke CBS cijfers. De cijfers van de voorgaande jaren zijn gebaseerd op de indeling van 2016, zodat de cijfers van de voorgaande jaren vergelijkbaar blijven. De aantallen zijn niet getotaliseerd, omdat sommige vestigingen onder meerdere speerpuntsectoren vallen. Alle sectoren laten voor zowel het aantal vestigingen als het aantal banen een groei zien. In bijlage I staat een overzicht van de bronnen en de SBI-codes van de speerpuntsectoren. Tabel Ontwikkeling in vast personeel en uitzendbanen naar speerpuntsector Vast personeel Uitzendkrachten Banen Ontw. % Ontw. % Energie , ,1 Healthy ageing , ,4 ICT , ,8 Toerisme en recreatie , ,2 Creatieve sector , ,3 Tabel Meerjarenoverzicht aantal vestigingen naar speerpuntsector per 1 april over de jaren 2007 en 2012 t/m 2016 Ontw Vestigingen abs % Energie ,6 Healthy ageing ,4 ICT-sector ,3 Toerisme en recreatie ,0 Creatieve industrie ,5 11 B A S I S V O O R B E L E I D

13 3. Dynamiek In hoofdstuk 2 hebben we geconstateerd dat het aantal vestigingen in de periode 1 april april 2016 is toegenomen met 522 (zie pagina 4). In dit hoofdstuk wordt het saldo van 522 verklaard door de meest voorkomende veranderingen binnen de bedrijvenpopulatie te beschrijven (de bedrijvendynamiek) We onderscheiden twee vormen van bedrijvendynamiek. De eerste vorm van dynamiek heeft betrekking op de ontwikkelingen die een toe- of afname in het aantal vestigingen tot gevolg hebben. Oprichtingen zorgen voor een toename in het aantal vestigingen, zoals startende bedrijven en vestigingen die van buiten de gemeente gekomen zijn. Opheffingen zorgen voor een afname in het aantal vestigingen, zoals faillissementen, bedrijfsbeëindigingen en vestigingen die naar buiten de gemeente vertrekken. Daarnaast spelen statuswisselingen een rol in de toe- en afname. Er is sprake van een statuswisseling als bijvoorbeeld een actieve vestiging zich aan het economische verkeer onttrekt of vice versa. De tweede vorm van dynamiek omvat de binnengemeentelijke verhuizingen. Deze hebben geen effect op de toe- of afname van het aantal vestigingen. In paragraaf 3.1 bekijken we de dynamiek naar sectieniveau. In paragraaf 3.2 komt de dynamiek naar grootteklasse aan de orde. In paragraaf 3.3 bespreken we de dynamiek op werklocaties en de binnengemeentelijke verhuizingen. 12

14 3.1 Dynamiek op sectie niveau In figuur is de toe- en afname in het aantal vestigingen naar sectie weergegeven. Uit de figuur blijkt dat bij de meeste secties er per saldo vestigingen zijn bijgekomen. Tabel geeft een cijfermatig overzicht van de dynamiek in het aantal vestigingen naar sectie. Van de in totaal toegenomen vestigingen is 56 procent starter. De afname is voor ruim de helft te verklaren door bedrijfsbeëindigingen. Het afgelopen jaar zijn er meer bedrijven vertrokken uit de stad, dan zich gevestigd hebben. In paragraaf 3.2 wordt de dynamiek naar grootteklasse behandeld. Het aantal vestigingen is in de sectie Advisering en onderzoek (M) in absolute aantallen het meest gestegen met 150 vestigingen (4,5%). Ook de secties Gezondheidszorg (Q), Bouwnijverheid (F) en Cultuur, sport en recreatie (R) laten in absolute aantallen een ruim positief beeld zien. We bespreken voor een aantal secties de ontwikkelingen. Figuur Toe- en afname aantal vestigingen naar sectie 13

15 Tabel Overzicht kerncijfers vestigingen naar sectie periode april april 2016 met plus en min saldo voor dynamiek (oprichtingen, opheffingen, verhuizingen en statuswisselingen) Sectie ontw. starters algemeen A Landbouw B Winning van delfstoffen C Industrie D Nutsbedrijven E Nutsbedrijven F Bouw G Handel H Vervoer en opslag I Horeca J Informatie en communicatie K Financiële instellingen L Onroerend goed M Advisering en onderzoek N Overige zakelijke dienstverlening O Overheid P Onderwijs Q Gezondheids- en welzijnszorg R Cultuur, sport en recreatie S Overige dienstverlening Stand Toename Afname gevestigd van buiten statuswisseling saldo faillissement beëindiging vertrek statuswisseling saldo Totaal

16 G Handel In het afgelopen peiljaar zien we een lichte afname in het aantal vestigingen. Zo is bijvoorbeeld de Bijenkorf vertrokken en zijn enkele winkelketens failliet gegaan. Ondanks deze ontwikkeling is het totaal aantal banen toegenomen (288). Deze toename komt door groei bij bedrijven die op beide peildata aanwezig waren. J Informatie en communicatie Het aantal vestigingen is in de periode april per saldo toegenomen (38). Van de in totaal 291 nieuwe vestigingen is de helft starter. Binnen deze sectie is de groei voornamelijk te vinden bij vestigingen met als specialisme het ontwikkelen, produceren en uitgeven van software. R Cultuur, sport en recreatie Ook in deze sectie is het aandeel starters van nieuwe vestigingen 65 procent (172). De toename van het aantal vestigingen zorgt in deze sectie voor een toename in de werkgelegenheid (in totaal 497 banen meer). Voor een belangrijke deel komt dit voor de rekening van een vestiging die zich van buiten de stad heeft gevestigd. M Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening Een vijfde van alle vestigingen in de stad zit in deze sectie (3.667 van de ). Hiermee is dit de grootste sectie qua aantal vestigingen in de stad Groningen en er is veel dynamiek te zien. In deze sectie is 60 procent (394) van de nieuwe vestigingen starter. Q Gezondheids- en welzijnszorg De Gezondheidszorg, zorgt voor ruim een vijfde van de werkgelegenheid in de stad ( van de ). Hiermee is het een belangrijke sectie voor de werkgelegenheid. In deze sectie is bijna 65 procent (176) van de nieuwe vestigingen starter. Startende vestigingen zien we voornamelijk binnen een specifieke afdeling van deze sectie, namelijk de alternatieve geneeswijzen. 15

17 3.2 Dynamiek grootteklasse In deze paragraaf bespreken we de oprichtingen, opheffingen, verhuizingen en statuswisselingen van vestigingen naar grootteklasse. Tabel geeft de ontwikkeling in het aantal vestigingen gerelateerd aan de toe- en afname weer. Het verschil van de toe- en afname per grootteklasse verklaart niet het verschil van de standcijfers naar grootteklasse. Daarvoor moeten we ook kijken naar de ontwikkeling van het aantal banen bij vestigingen. Een toe- of afname in het aantal banen kan een klasseverschuiving tot gevolg hebben. In 2016 is het aantal vestigingen met 250 en meer werkzame personen met vijf toegenomen (zie hoofdstuk 2). In tabel zien we dat er per saldo één vestiging is bijgekomen. Bij de overige vier vestigingen is er sprake van een banengroei waardoor er een klassenverschuiving heeft plaats gevonden. Van de in totaal starters zijn eenmansbedrijven. Zo is ruim 80 procent van alle starters een eenmansbedrijf. De overige ontwikkelingen in de bedrijvenpopulatie zien we hoofdzakelijk terug bij bedrijven minder dan 10 medewerkers. Tabel Oprichtingen, opheffingen, verhuizing en statuswisseling vestigingen naar grootteklasse meetjaar Toename Onbekend Totaal Oprichtingen Starters Oprichtingen algmeen Overige Gevestigd van buiten de gem Statuswisseling Totaal Afname Opheffingen Faillissement Beëindiging activiteiten Overige Vertrokken uit de stad Statuswisseling Totaal *De totalen wijken af van de totalen uit tabel In deze tabel zijn de mutaties in de SBI-codes niet meegenomen. 16

18 3.3 Dynamiek werklocaties Dynamiek werklocaties Op de werklocaties zijn er minder veranderingen in de bedrijvenpopulatie te observeren ten opzichte van de stad als totaal. Hiervoor zagen we dat de dynamiek voornamelijk de eenmanszaken in de secties M (Advisering en onderzoek) en R (Cultuur, sport en recreatie) betreft. Deze vinden we over het algemeen niet terug op de werklocaties. Om deze reden bespreken we de dynamiek voor de werklocaties slechts in hoofdzaken. In bijlage II is een overzicht te vinden van de dynamiek naar werklocaties. Het aantal vestigingen op bedrijventerreinen is per saldo met 17 toegenomen. Het aandeel starters is 23 procent. Ruim 10 procent van alle bedrijven die zich van buiten de gemeente in de stad vestigen (67), vestigt zich op een bedrijventerrein. Een vijfde hiervan vestigt zich op Eemspoort. De meeste dynamiek zien we op de terreinen Eemspoort en Winschoterdiep. Op de kantoorlocaties zien we een toename van 65 en een afname van 64 vestigingen. Bijna 80 procent van de toename komt door vestigingen die zich van buiten vestigen en algemene oprichtingen. Binnen de kantoorlocaties vinden we de meeste dynamiek op Corpus den Hoorn Zuid en Martini Trade Park. Binnengemeentelijke verhuizingen In tabel staat het aantal binnengemeentelijke verhuizingen naar grootteklasse. Er zijn in de periode april in totaal vestigingen verhuisd binnen de gemeentegrenzen. Dit is bijna tien procent van het totaal aantal vestigingen. Bijna driekwart van de verhuizende vestigingen binnen de gemeente zijn eenmansbedrijven. Deze verhuizingen hebben we voornamelijk via de Kamer van Koophandel doorgekregen. Eenmansbedrijven zijn vaak bedrijven aan huis. Voor het merendeel gaat het om privéverhuizingen. Van de grotere vestigingen is de voornaamste reden om te verhuizen groei c.q. ruimtegebrek. Tabel Binnengemeentelijke verhuizing naar grootteklasse Grootteklasse absoluut procentueel geen vast personeel 5 0,3% 1 persoon ,7% 2-9 personen ,7% personen 55 3,7% personen 12 0,8% 250 en meer personen 5 0,3% 17

19 Bijlagen BIJLAGE I Overzicht indeling speerpuntsectoren Creatieve sector (Bron: ICT, kennis en economie 2016 (CBS)) SBI-code J 5811 J 5812 J 5813 J 5814 J 5819 J J J 5912 J 5913 J 5914 M 7021 M M M 7311 M M M M R R R 9002 R 9003 Omschrijving Uitgeverijen van boeken Databanken Uitgeverijen van kranten Uitgeverijen van tijdschriften Overige uitgeverijen (niet van software) Productie van films (geen televisiefilms) Productie van televisieprogrammas Facilitaire activiteiten voor film- en televisieproductie Distributie van films en televisieproducties Bioscopen Public relationsbureaus Architecten (geen interieurarchitecten) Interieurarchitecten Reclamebureaus Communicatie- en grafisch ontwerp Industrieel en productontwerp Interieur- en ruimtelijk ontwerp Fotografie Beoefening van podiumkunst Producenten van podiumkunst Dienstverlening voor uitvoerende kunst Schrijven en overige scheppende kunst 18

20 R Overige culturele uitleencentra en openbare archieven R Musea Energie (Bron: Monitor topsectoren 2015 (CBS)) SBI-code B 0620 B 0910 C 2720 D D D D 3512 D 3513 D 3514 D 3520 D 3530 M M M Omschrijving Winning van aardgas Dienstverlening voor de winning van aardolie en aardgas Vervaardiging van batterijen en accumulatoren Productie van elektriciteit door thermische, kern- en warmtekrachtcentrales Productie van elektriciteit door windenergie Productie van elektriciteit door zonnecellen, warmtepompen en waterkracht Beheer en exploitatie van transportnetten voor elektriciteit Distributie van elektriciteit en gasvormige brandstoffen via leidingen Handel in elektriciteit en in gas via leidingen Productie van aardgas Productie en distributie van stoom en gekoelde lucht Biotechnologisch speur- en ontwikkelingswerk voor overige toepassingen Technisch speur- en ontwikkelingswerk Overig natuurwetenschappelijk speur- en ontwikkelingswerk (niet biotechnologisch) ICT-sector (Bron: ICT, kennis en economie 2016 (CBS)) SBI-code C 2611 C 2612 C 2620 C 2630 C 2640 C 2680 G 4651 G 4652 Omschrijving Vervaardiging van elektronische componenten Vervaardiging van elektronische printplaten Vervaardiging van computers en randapparatuur Vervaardiging van communicatieapparatuur Vervaardiging van consumentenelektronica Vervaardiging van informatiedragers Groothandel in computers, randapparatuur en software Groothandel in elektronische en telecommunicatieapparatuur en bijbehorende onderdelen 19

21 SBI-code J 5821 J 5829 J 6110 J 6120 J 6130 J 6190 J 6201 J 6202 J 6203 J 6209 J 6311 J 6312 S 9511 S 9512 Omschrijving Uitgeverijen van computerspellen Overige uitgeverijen van software Draadgebonden telecommunicatie Draadloze telecommunicatie Telecommunicatie via satelliet Overige telecommunicatie Ontwikkelen, produceren en uitgeven van software Advisering op het gebied van informatietechnologie Beheer van computerfaciliteiten Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatietechnologie Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten Webportals Reparatie van computers en randapparatuur Reparatie van communicatieapparatuur Healthy ageing (Bron: Werkgelegenheid, bedrijvigheid en clustervorming in Noord-Nederland (RUG, 2012)) SBI-code Omschrijving A 0128 Teelt van specerijgewassen en van aromatische en medicinale gewassen C 2110 Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen C 2120 Vervaardiging van farmaceutische producten (geen grondstoffen) C Vervaardiging van medische instrumenten en hulpmiddelen (geen tandtechniek) G Groothandel in farmaceutische producten G Groothandel in medische en tandheelkundige instrumenten, verpleeg- en orthopedische artikelen en laboratoriumbenodigdheden G 4773 Apotheken Q Universitair medische centra Q Algemene ziekenhuizen Q Categorale ziekenhuizen Q Geestelijke gezondheids- en verslavingszorg met overnachting 20

22 SBI-code Omschrijving Q 8621 Praktijken van huisartsen Q Praktijken van medisch specialisten en medische dagbehandelcentra (geen tandheelkunde of psychiatrie) Q Praktijken van psychiaters en dagbehandelcentra voor geestelijke gezondheids- en verslavingszorg Q Praktijken van tandartsen Q Praktijken van tandheelkundig specialisten Q Praktijken van verloskundigen Q Praktijken van fysiotherapeuten Q Praktijken van psychotherapeuten, psychologen en pedagogen Q Overige paramedische praktijken (geen fysiotherapie en psychologie) en alternatieve genezers Q Gezondheidscentra Q Preventieve gezondheidszorg (geen arbobegeleiding) Q Medische laboratoria, trombodediensten en overig behandelingsondersteunend onderzoek Q Ambulancediensten en centrale posten Q Samenwerkingsorganen op het gebied van gezondheidszorg en ovreige gezondheidszorgondersteunende diensten Q Thuiszorg Q Ondersteuning en begeleiding van gehandicapten Toerisme en recreatie (Bron: Toerisme monitor 2012 (European Tourism Futures Institute)) SBI-code C 3012 G G G G 4730 G G G G Omschrijving Bouw van sport- en recreatievaartuigen Handel in en reparatie van caravans Groothandel in watersportartikelen Groothandel in kampeerartikelen (geen caravans) Benzinestations Winkels in watersportartikelen Winkels in sportartikelen (geen watersport) Winkels in kampeerartikelen (geen caravans) Winkels in lederwaren en reisartikelen 21

23 SBI-code G H 4910 H 4932 H H 5010 H 5030 H 5110 H 5222 H 5223 I I I I I 5530 I 5590 I I I 5630 N N 7712 N 7721 N 7734 N 7911 N 7912 N 7990 N 8230 P P Omschrijving Winkels in fotografische artikelen Personenvervoer per spoor (geen tram of metro) Vervoer per taxi Ongeregeld personenvervoer over de weg Zee- en kustvaart (passagiersvaart en veerdiensten) Binnenvaart (passagiersvaart en veerdiensten) Personenvervoer door de lucht Dienstverlening voor vervoer over water Dienstverlening voor de luchtvaart Hotel-restaurants Hotels (geen hotel-restaurants), pensions en conferentie-oorden Verhuur van vakantiehuisjes en appartementen Jeugdherbergen, vakantiekampen, groepsaccommodaties Kampeerterreinen Overige logiesverstrekking Restaurants Fastfoodrestaurants, cafetaria's, ijssalons, eetkramen e.d Cafés Verhuur van personenautos en lichte bedrijfsauto's (geen operational lease) Verhuur en lease van vrachtwagens, autobussen, caravans en aanhangwagens Verhuur van sport- en recreatieartikelen Verhuur en lease van schepen Reisbemiddeling Reisorganisatie Informatieverstrekking op het gebied van toerisme en reserveringsbureaus Organiseren van congressen en beurzen Zeil- en surfscholen Overig sport- en recreatieonderwijs 22

24 SBI-code R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R 9313 R R R R R R Omschrijving Circus en variété Theaters en schouwburgen Evenementenhallen Kunstgalerieën en -expositieruimten Dieren- en plantentuinen, kinderboerderijen Natuurbehoud Loterijen en kansspelen (geen amusementsautomaten) Exploitatie van amusements- en speelautomaten Zwembaden Sporthallen, sportzalen en gymzalen Sportvelden Overige sportaccommodaties Veldvoetbal Veldsport in teamverband (geen voetbal) Atletiek Tennis Paardensport en maneges Wielersport Auto- en motorsport Wintersport Overige buitensport Fitnesscentra Individuele zaalsport Zaalsport in teamverband Kracht- en vechtsport Bowlen, kegelen, biljarten e.d. Denksport Sportscholen 23

25 SBI-code R R R R R R R R S 9604 Omschrijving Overige binnensport en omnisport Zwem- en onderwatersport Roei-, kano-, zeil- en surfsport e.d. Beroepssportlieden Hengelsport Pret- en themaparken Kermisattracties Overige recreatie n.e.g.(geen jachthavens) Saunas, solaria, baden e.d. 24

26 BIJLAGE II Dynamiek werklocaties; vestigingen Bedrijventerreinen Toename Afname Bedrijventerrein starters algemeen gevestigd van buiten statuswisseling saldo faillisement bedrijfsbeeindiging vertrek statuswisseling saldo saldo +/- Damsterdiep De Hoogte Driebond Eemskanaal Eemspoort Euvelgunne Het Witte Lam Hoendiep Hoendiep Noord Hoogkerk Oost Hoogkerk Vierverlaten Kranenburg Meerstad bedrijventerrein Milieuboulevard I Oosterhoogebrug Peizerweg Reitdiep Roodehaan Ulgersmaborg Ulgersmaweg Westpoort Winschoterdiep Zernike Campus Totaal

27 Kantoorlocaties Toename Afname Kantoorlocaties starter algemeen van buiten statuswisseling saldo faillissement bedrijfsbeeindiging vertrek statuswisseling saldo saldo +/- Corpus den Hoorn Zuid de Meeuwen Europapark Hunzepark Kempkensberg Martini Trade Park Stationsgebied UMCG en omgeving Totaal

28 BIJLAGE III Aantal vestigingen en banen naar bedrijfstak per 1 april Vestigingen Totaal banen Ontwikkeling abs. perc A Landbouw ,8 1 Lanbouw ,0 2 Bosbouw ,7 3 Visserij ,0 B Winning van delfstoffen ,7 8 Winning van delfstoffen (geen olie en gas) ,0 9 Dienstverlening winning van delfstoffen ,0 C Industrie ,4 10 Voedingsmiddelen ,9 11 Dranken ,1 12 Tabakproducten ,8 13 Textiel , Kleding, lederwaren en schoenen ,0 16 Houtbewerking, kurk, riet- en vlechtwerk ,5 17 Papier en karton ,2 18 Drukkerijen, reproductie van opgenomen media ,7 20 Chemische producten ,0 21 Farmaceutische producten ,3 22 Rubber e kunststof ,8 23 Overige niet-metaalhoudende minerale producten , Metaal ,9 26 Computers, elektronische en optische apparatuur ,1 27 Elektrische apparatuur ,7 28 Overige machines en apparaten ,0 29 Auto's, aanhangers ,4 30 Overige transportmiddelen ,3 31 Meubels ,5 27

29 32 Overige goederen ,1 33 Reparatie en installatie van machines ,2 D Nutsbedrijven ,3 35 Gas en elektriciteit ,3 E Nutsbedrijven ,4 36 Waterbedrijven , Afvalinzameling en recycling ,5 F Bouw ,0 41 Algemene burgerlijke utiliteitsbouw ,4 42 Grond- water en wegenbouw ,3 43 Gespecialiseerde bouw ,5 G Handel ,4 45 Automotive ,3 46 Groothandel ,5 47 Detailhandel ,5 H Vervoer en opslag ,6 49 Vervoer over land ,9 50 Vervoer over water ,0 52 Opslag en dienstverlening voor het vervoer ,2 53 Post- en koeriers ,3 I Horeca ,9 55 Logiesverstrekking ,4 56 Eet- en drinkgelegenheden ,4 J Informatie en communicatie ,7 58 Uitgeverijen ,0 59 Productie van film, TV en geluid ,7 60 Radio en TV omroepen ,0 61 Telecommunicatie ,3 62 Dienstverlening op het gebied van informatietechnologie ,9 63 Dienstverlening op het gebied van informatie ,1 27

30 K Financiële instellingen ,1 64 Banken, kredietverstrekking ,7 65 Verzekeringen ,4 66 Overige financiële dienstverlening ,6 L Onroerend goed ,6 68 Verhuur van en handel in onroerend goed ,6 M Advisering en onderzoek ,7 69 Rechtskundige dienstverlening, accountancy ,1 70 Holdings (niet financieel), organisatieadviesbureaus ,5 71 Architecten, keuring en controle ,9 72 Speur- en ontwikkelingswerk ,8 73 Reclame en marktonderzoek ,2 74 Industrieel ontwerp, overige consultancy ,5 75 Veterinaire dienstverlening ,0 N Overige zakelijke dienstverlening ,3 77 Verhuur van auto's en overige roerende goederen ,4 78 Arbeidsbemiddeling, uitzendbureaus ,4 79 Reisbemiddeling, toerisme ,4 80 Beveiliging en opsporing ,5 81 Facility management, reiniging en landschapsverzorging ,1 82 overige zakelijke dienstverlening ,9 O Overheid ,6 841 Openbaar bestuur ,4 842 Overheidsdiensten ,4 843 Verplichte sociale verzekeringen ,8 P Onderwijs ,2 852 Primair onderwijs ,2 853 Voortgezet onderwijs ,3 854 Tertiair onderwijs ,9 855 Overig onderwijs ,8 27

31 856 Dienstverlening voor het onderwijs ,7 Q Gezondheids- en welzijnszorg ,2 861 Ziekenhuizen ,4 862 Medische- en tandheelkundige praktijken ,7 869 Paramedische praktijken en overige gezondheidszorg ,5 87 Verpleging, verzorging en begeleiding met overnachting ,0 88 Maatschappelijke dienstverlening ,4 R Cultuur, sport en recreatie ,4 90 Kunst ,8 91 Culturele instellingen ,7 92 Loterijen en kansspelen ,3 93 Sport en recreatie ,3 S Overige dienstverlening ,6 94 Levensbeschouwelijke en politieke organisaties, hobbyclubs ,9 95 Reparatie van computers en consumentenartikelen ,3 96 Wellness en overige dienstverlening, uitvaartbranche ,0 Totaal ,5 27

32 Colofon Bedrijvendynamiek en werkgelegenheid Gemeente Groningen Auteurs: Kübra Ozisik Opdrachtgever: Gemeente Groningen Fotografie: Erik van der Werff Uitgave: Onderzoek en Statistiek Groningen T (050) E info@os.groningen.nl I B A S I S V O O R B E L E I D