Werkblad beschrijving interventie Definitieve versie juni 2014

Transcriptie

1 Welkom op School Mentormethode en lessen relaties en seksualiteit voor nieuwkomers Werkblad beschrijving interventie Definitieve versie juni 2014 Gebruik de handleiding bij dit werkblad Plaatjes en tabellen kunnen niet in de database worden geïmporteerd. Wilt u daarom eventuele tabellen en plaatjes in een aparte bijlage aanleveren? Het ingevulde document kunt u sturen naar: NISB (effectiefactief@nisb.nl) voor interventies op het gebied van sport en bewegen en RIVM-CGL (erkenning@rivm.nl) voor interventies op het gebied van leefstijlthema's en bewegen in combinatie met voeding.

2 Uitgebreide beschrijving 1. Probleemomschrijving Probleem max 300 woorden (2/3 A4) * Voor welk probleem, thema of risico is de interventie ontwikkeld? Omschrijf aard, ernst en spreiding van het probleem. Jongeren die nieuw in Nederland zijn en hun eerste onderwijs in Internationale Schakelklassen (ISK s) krijgen, of dit nu gaat om vluchtelingenjongeren of kinderen van arbeidsmigranten, hebben een aantal dingen gemeen. Ten eerste is bij allen sprake van ontheemding, doordat zij afscheid hebben moeten nemen van hun vertrouwde omgeving. Zij moeten wennen aan een nieuw land en op verhaal komen. Er bestaan belemmeringen zoals de taal, de eisen die binnen het onderwijs worden gesteld, maatschappelijke segregatie en ervaren discriminatie. De jongeren hebben meestal niet zelf gekozen om te vertrekken, waardoor zij ambivalent kunnen staan ten opzichte van hun verblijf in Nederland. Familiesteun ontbreekt soms, doordat familie afwezig en/of ver weg is. Ook ouders zijn soms (figuurlijk) afwezig, omdat zij hen niet altijd adequaat kunnen ondersteunen. Soms kampen ouders zelf met psychische problemen. Als het gaat om samengestelde gezinsvorming, moeten jongeren en nieuwe ouders aan elkaar wennen. Nieuwkomers hebben daarnaast vaak te maken met verplichtingen aan de achterblijvers en familie elders. Al deze jongeren moeten in veel opzichten in Nederland opnieuw beginnen. Gewoontes, taken en rollen zijn plotseling veranderd. Voor veel nieuwkomers is het onderwijs daarnaast tijdelijk onderbroken geweest. Ook het leren van een nieuwe taal betekent een grote vertraging. Docenten rapporteren dat het merendeel van de leerlingen met sociaal-emotionele problemen kampt. Dit rapporteren de jongeren zelf ook (Pourfakhrian, 2009). Dit geldt voor alle leerlingen, al zijn de leerlingen met een vluchtelingenachtergrond volgens docenten het meest kwetsbaar. Op het gezondheidsterrein relaties en seksualiteit missen veel nieuwkomers de meest elementaire basiskennis voor een gezonde seksuele ontwikkeling. Dit in tegenstelling tot de Nederlandse jeugd, die vanaf de kleutertijd tot in de puberteit op veel verschillende manieren toegerust is om zelfstandig en weerbaar te worden op dit terrein. Samengevat vormt een groot deel van de nieuwkomers, in relatie tot kinderen die in Nederland geboren zijn, zeker de eerste jaren na aankomst een kwetsbare groep. Gevolgen max 150 woorden (1/3 A4) * Wat zijn de mogelijke gevolgen (immaterieel en materieel) als er nu niet wordt ingegrepen (zowel voor de doelgroep als in maatschappelijke zin)? Nieuwkomers vormen door hun migratie met vaak stresserende levensgebeurtenissen een risicogroep. Een voorspoedige sociaal-emotionele ontwikkeling is bij ISK-leerlingen geen vanzelfsprekendheid (Bean, 2006; Pourfakhrian, 2009). Docenten en leerlingen op ISKscholen rapporteren dat het merendeel sociaal-emotionele problemen heeft (Pourfakhrian, 2009). Posttraumatische en stressgerelateerde klachten komen bij asiekzoekersjeugd relatief meer voor en nemen toe bij langer verblijf in de opvang of bij veel verhuizingen 2

3 (Fazel & Stein, 2003; Nielsen et al., 2008). Ook de kinderen van Midden-en Oost Europese migranten zijn een kwetsbare groep. Ouders hebben door hun maatschappelijke positie weinig aandacht voor kinderen. De pubers hadden liever in hun herkomstland gebleven. (Bellaart, H., Gerritsma, E., & Ramsaran, R. (2014). Voor wat betreft hun seksuele ontwikkeling kan het ontbreken van besef van de eigen invloed op partnerkeuze en de keuze van (het moment van) kinderen krijgen, hun zelfbeschikking beperken. Bij asielzoekers en vluchtelingen komen relatief veel tienerzwangerschappen voor (Goosen, 2014), wat samenhangt met een verhoogd risico op complicaties (CBS Bevolkingsstatistiek). Gebrek aan basiskennis over voorbehoedmiddelen, soa, ongewenste intimiteiten en/of seksueel geweld, kan daarnaast leiden tot onveilige of ongewenste situaties. 3

4 2. Beschrijving interventie 2.1 Doelgroep Uiteindelijke doelgroep max 100 woorden (1/4 A4) * Wat is de uiteindelijke doelgroep van de interventie? De doelgroep bestaat uit zeer recent naar Nederland gemigreerde adolescenten (12-18 jaar) die enkele jaren les krijgen op een ISK-school. Het gaat om vluchtelingenkinderen en kinderen van migranten die hier komen om te werken of vanwege gezinshereniging of gezinsvorming zich in Nederland vestigen. Die leerlingen worden op een van de naar schatting 80 (Bron: LOWAN, Ondersteuning Onderwijs Nieuwkomers) geschakeld naar regulier onderwijs. Het aantal leerlingen schommelt per jaar, soms per seizoen en landelijke registratie ontbreekt. Het gaat om naar schatting om ongeveer leerlingen. Intermediaire doelgroep max 100 woorden (1/4 A4) Zijn er intermediaire doelgroepen? Zo ja, welke? De intermediaire doelgroep zijn de mentoren van ISK s of andere vo-scholen met nieuwkomers. Zij kunnen de lesmethode inzetten binnen hun mentorklas. Thuis en school zijn voor veel ISK-leerlingen twee gescheiden werelden. Voor een evenwichtige ontwikkeling en voor positieve leerresultaten is het belangrijk dat er juist verbinding is tussen thuis en school (Tuk & Verboom, 2013). Onafhankelijk van het schooltype heeft een mentor hierin een belangrijke rol. De methode kan helpen om in gesprek te gaan over het integreren van die verschillende leefwerelden, en de problemen die leerlingen daarbij ervaren. Selectie van doelgroepen max 50 woorden Hoe wordt de doelgroep en - indien van toepassing - de (intermediaire) doelgroep(en) geselecteerd? Zijn er in- en exclusiecriteria? Zo ja, welke? De methode wordt klassikaal gegeven tijdens de mentoruren, bij voorkeur als leerlingen gemiddeld een half jaar in Nederland zijn. De lessen relaties en seksualiteit worden bij voorkeur aan het eind van het schooljaar gegeven. Leerlingen die later instromen kunnen wellicht minder goed meedoen, maar landgenoten kunnen hen op sleeptouw nemen. Betrokkenheid doelgroep max 50 woorden Was de doelgroep betrokken bij de ontwikkeling van de interventie, en op welke manier? 4

5 Alle lessen zijn in een pilot uitgeprobeerd, waarbij leerlingen een evaluatieformulier invulden. Ook gaven zij hun mening over de inhoud en het uiterlijk van het leerlingenboek. Daarnaast zijn jongeren voorafgaand via een focusgroep geraadpleegd over hun ervaringen en wensen voor wat betreft de lessen relaties en seksualiteit. De resultaten zijn verwerkt bij de uiteindelijke samenstelling van de lessen en de vormgeving. De intermediaire doelgroep de docenten/mentoren (n=20) zijn voorafgaand aan het herzien van de methode uitgebreid geïnterviewd over de wenselijkheid van herziening, de lesonderwerpen en de vorm van de methode. 2.2 Doel Hoofddoel max 100 woorden (1/4 A4) * Wat is het hoofddoel van de interventie De lessen van de methode Welkom op School (Tuk & De Neef 2015) hebben als doel het welzijn van nieuwkomers in het voortgezet onderwijs te verbeteren, sociaal-emotionele problemen te verminderen en voorkomen en te zorgen voor een verbetering van de voorwaarden voor een prettige, gewenste en veilige seksuele ontwikkeling. Subdoelen max 200 woorden (1/2 A4) * Wat zijn de subdoelen van de interventie? Indien van toepassing: koppel de subdoelen aan de betreffende (intermediaire) doelgroepen. Naast het hoofddoel heeft Welkom op School enkele subdoelen : Het zelfbewustzijn is toegenomen, doordat: - de leerlingen zich erkend voelen door de school en de Nederlandse samenleving; - de leerlingen zich herkennen in de ervaringen van de medeleerlingen; - de leerlingen in staat zijn om het verleden, heden en toekomst in een gezond perspectief te zien. Het sociaal welbevinden is groter, doordat: - de leerlingen sociale steun ervaren en meer contacten aangaan; - de leerlingen actiever worden in de klas, m.n. stille leerlingen minder teruggetrokken durven zijn en agressief en onrustig gedrag afneemt; - de leerlingen het leven in meerdere culturen als minder belastend ervaren; - de leerlingen door kennis van fundamentele rechten zich minder onzeker voelen over hun positie in Nederland en zich minder (snel) slachtoffer voelen. De leerlingen hebben meer kennis over de context van de seksuele gezondheid in Nederland, waardoor ze meer vertrouwen krijgen in de eigen regie op dit terrein. De interactiecompetentie is verbeterd als het gaat om relaties en seksualiteit. 5

6 Zie ook de doelenboom algemene mentorlessen en de doelenboom relaties en seksualiteit in de bijlage. 2.3 Aanpak Opzet van de interventie max 200 woorden (1/2 A4) * Hoe is de opzet van de interventie? Denk aan volgorde, frequentie, intensiteit en duur - indien van toepassing. Een schema kunt u als bijlage toevoegen. De lesmethode bestaat uit 20 lessen Deze kunnen starten als leerlingen ongeveer een half jaar in Nederland zijn. Later kan ook. Het is raadzaam twee lesuren te reserveren per les. De lessen zijn thematisch geordend in diverse onderdelen. Het is mogelijk na een deel een pauze in te voeren, waardoor de lessenserie over een heel schooljaar kan worden gespreid. In de eerste lessen gaan leerlingen bezig met onderwerpen die gevoelsmatig dicht bij hen liggen en die zij gemeen hebben met hun klasgenoten. Hun emigratie, nieuwe huis en veranderde leefomstandigheden. Door de vertrouwensbasis die dan ontstaat wordt het gemakkelijker om het over nog persoonlijker onderwerpen als verliefdheid en seksualiteit te hebben. Hoewel het door tussentijdse klaswijzigingen niet altijd mogelijk is, heeft het de voorkeur om de lessenserie als geheel in te zetten, inclusief de lessen over relaties en seksualiteit. De lessen vormen immers een geheel. De les over kinderrechten biedt bijvoorbeeld een basis om het later te hebben over het recht op vrije partnerkeuze en de les over discriminatie bereidt het onderwerp van acceptatie van homoseksualiteit voor. Eventueel kunnen de lessen ook modulair worden toegepast. Het goed doornemen van voorgaande lessen door de mentor is in dat geval van belang. Inhoud van de interventie max 700 woorden (2 A4) * Welke concrete activiteiten worden uitgevoerd? Indien van toepassing per onderdeel samenvatten. Bij interventies op maat: geef aan wat op basis van welke criteria wanneer wordt uitgevoerd. Geen uitputtende beschrijving van activiteiten; het is voldoende als de lezer zich een beeld kan vormen van wat er gedaan wordt en hoe. De titels en belangrijkste doelen van de 20 lessen worden hieronder beschreven. 1: Inleiding Welkom op School Kennismaking met elkaar, de lesmethode en groepsregels 6

7 2: Waar kom ik vandaan Stilstaan bij positieve herinneringen aan het land van herkomst en die delen. Ervaringen, meningen en gevoelens uitwisselen over schoolgaan in Nederland en in het land van herkomst. Verschillen en overeenkomsten in onderwijs van beide landen. 3: Mijn huis Positieve/ negatieve gevoelens (gedwongen) verhuizing naar Nederland. Ervaringen/ gevoelens uitwisselen over het nieuwe leven in Nederland en het al dan niet thuis voelen. Steun aan positieve herinneringen en door uitwisseling van herinneringen. Gemeenschappelijkheid creëren. 4: Praten zonder woorden Kennismaking (non-)verbale begroetingswijzen in diverse landen en Nederland. Culturele verschillen/overeenkomsten in communiceren uitwisselen. Meer zelfvertrouwen door meer kennis van en oefenen met voorbeelden (in)formele communicatie 5: Anders of hetzelfde? Kennismaken met elkaars culturele achtergronden. (Her)kennen overeenkomsten/verschillen in cultuur(uitingen). Uitwisselen gevoelens/ervaringen rondom thema s cultuur en eten. Bewust worden dat je zelf mag kiezen met welke andere culturen je samenleeft. Stimuleren saamhorigheid. 6: Leven in Nederland Empowerment d.m.v. het uitwisselen van ervaringen en oefenen van situaties. Tips/ideeën uitwisselen over actief inburgeren. Oefeningen assertiviteit. Zelfvertrouwen krijgen. 7: Je huisgenoten Meer weten van elkaars (familie)netwerk. Delen ervaringen over de aard van deze relaties. Zich gesterkt voelen door de steun die er is. Zich gestimuleerd voelen om het sociale netwerk uit te breiden. 8: Belangrijke dagen Overzicht van elkaars en Nederlandse religieuze en andere feest-/herdenkingsdagen. Door delen van gevoelens over beleving van feesten en herdenkingsdagen verbondenheid creëren. Ervaren dat vieren van elkaars en Nederlandse feestdagen belangrijk is. Ervaren dat evenwicht tussen eigen tradities en nieuwe gebruiken een succesvolle integratiestrategie kan zijn. 9: Vriendschap Elkaars ideeën over vriendschap kennen. Positieve ervaringen met vriendschappen toen en nu delen. 7

8 Inzicht in de steunende functie van vriendschap. Inzicht in manieren om nieuwe vrienden te maken en vriendschappen met oude vrienden te onderhouden. 10: Belangrijke dingen Versterken zelfsteunend gedrag, a.d.h.v. voor leerlingen belangrijke voorwerpen. Van anderen leren wat steunend kan zijn. 11: Kinderrechten Leren dat kinderen rechten hebben. Kennis belangrijkste kinderrechten. Nadenken kinderrechten in Nederland en het land van herkomst. 12: Discriminatie Ervaringen delen/uitwisselen over discriminatie. Bewustmaking van vooroordelen. Verhogen weerbaarheid. Rechten en plichten rondom discriminatie kennen. 13: Gezondheid Bespreekbaar maken van bij deze leerlingen veelvoorkomende kleine en grote gezondheidsklachten. Ervaringen en mogelijke oplossingen delen. Tips/tricks kennen om klachten te verminderen. Versterken gezond en steunend gedrag. Signaleren of leerlingen extra zorg nodig hebben. 14: Verliefd en verkering Verkennen opvattingen over mogelijkheden en hindernissen van verliefdheid en relaties in Nederland. Inzicht normen en waarden rondom verliefdheid binnen verschillende culturen en tussen de seksen. Zich gesteund voelen door uitwisseling gedachten/ervaringen hierover. Eventueel aanwezige angsten en belemmerende vooroordelen verminderen. 15: Puberteit; hoe je lijf verandert Kennismaking met: - lichamelijke kenmerken/organen van jongens/meisjes; - het wel/niet besneden zijn van jongens en de twijfels over het nut; - verbod op meisjesbesnijdenis; - lichamelijk en psychische veranderingen in de puberteit. Jongeren leren: - in het Nederlands een aantal geslachtsdelen en met seksualiteit samenhangende woorden noemen; - makkelijker praten over hun lichaam en seksualiteit; - de weg naar de zorg vinden als zij klachten hebben, bijvoorbeeld meisjes vanwege eerdere besnijdenis. 16: Volwassen en weerbaar worden Basiskennis voorbehoedmiddelen en soa. 8

9 Basiskennis over de mogelijkheid dat je te maken krijgt met ongewenste intimiteiten en/of seksueel geweld. 17: Kinderen en de toekomst Basiskennis over kinderen krijgen. Nadenken over de toekomst in relatie tot kinderen krijgen, school en werk. Les 18: Relaties Kennismaken met: - verschillende samenlevingsvormen en verschillende waarden en normen daarover. - verschillende opvattingen over partnerkeuze in verschillende culturen. - seksuele diversiteit en verschillende waarden en normen daarover. Eventueel aanwezige angsten en vooroordelen verminderen. Leerlingen die twijfelen over hun seksuele oriëntatie voelen zich gesteund door de uitwisseling van gedachten en opvattingen. Leerlingen kennen de weg naar hulp en lotgenotencontact. 19: Websites voor jongeren Kennismaking betrouwbare websites met informatie en/of hulp rond seksualiteit. Bekendheid weg naar informatie en hulp rond seksualiteit Bekendheid dat huisartsen, verpleegkundigen en andere professionals het gewoon vinden vragen rond seksualiteit te krijgen. Bekendheid geheimhoudingsplicht professionals 20: Afscheid en toekomst Bewustwording en delen toekomstverwachtingen en gevoelens hierover. Houvast bieden: uitnodigen controle over het eigen leven. Sombere gevoelens over de toekomst verminderen. Feestelijke afsluiting. 9

10 3. Onderbouwing Oorzaken max 200 woorden (1/2 A4) Welke factoren veroorzaken het probleem? Klik hier als u tekst wilt invoeren. NB. Dit vak hoeft niet ingevuld te worden voor het niveau Goed beschreven Aan te pakken factoren max 200 woorden (1/2 A4) Welke factoren pakt de interventie aan en welke, in paragraaf 2.1 en 2.2. benoemde, (sub)doelen horen daarbij? Klik hier als u tekst wilt invoeren. NB. Dit vak hoeft niet ingevuld te worden voor het niveau Goed beschreven Verantwoording max 550 woorden (1 1/2 A4) Verantwoord hoe met deze aanpak ook daadwerkelijk de (sub)doelen bij deze doelgroep(en) bereikt worden. Klik hier als u tekst wilt invoeren. NB. Dit vak hoeft niet ingevuld te worden voor het niveau Goed beschreven Werkzame elementen max 200 woorden (1/2 A4) Wat zijn de werkzame elementen die de doelen van de interventie realiseren? Geef een puntsgewijze opsomming van de kernelementen die bij een lokale aanpassing niet mogen ontbreken. Klik hier als u tekst wilt invoeren. NB. Dit vak hoeft niet ingevuld te worden voor het niveau Goed beschreven 10

11 4. Uitvoering Materialen max 150 woorden (1/3 A4) * Welke materialen zijn beschikbaar voor de uitvoering, werving en evaluatie van de interventie? Voor de uitvoering van de lesmethode Welkom op School zijn twee boeken beschikbaar: Welkom op school Docentenboek Mentormethode (vo) en lessen relaties en seksualiteit voor nieuwkomers Bram Tuk, Milleke de Neef (2015) Welkom op School Leerlingenboek Mentormethode (vo) en lessen relaties en seksualiteit voor nieuwkomers Bram Tuk, Milleke de Neef (2015) Het docentenboek biedt uitgebreide achtergrondinformatie, bijvoorbeeld over hoe vluchtelingenleerlingen oorlogsgeweld verwerken. Daarnaast is het een handleiding voor het geven van de lessenserie. Het leerlingenboek Welkom op School is een belangrijk hulpmiddel bij de lessen. Het is een persoonlijk document dat bij een aantal leerlingen ook daadwerkelijk een dagboekfunctie krijgt. Er staan invuloefeningen en afbeeldingen in die gebruikt worden bij de lessen. Tijdens iedere les worden er bijvoorbeeld de kernwoorden in geschreven. In het werkboek maken de leerlingen collages en tekeningen. Locatie en organisatie max 150 woorden (1/3 A4) * Waar wordt de interventie uitgevoerd en welk(e) soort(en) organisatie(s) kan /kunnen de interventie uitvoeren? Welkom op School is bedoeld voor scholen met opvangklassen voor nieuwkomers. Dit zijn kleine klassen waarin leerlingen zitten van verschillende leeftijden en niveaus, die nog erg kort in Nederland verblijven. Opleiding en competenties van uitvoerders max 150 woorden (1/3 A4) * Wie voert de interventie uit? Welke opleiding /training en specifieke competenties van de uitvoerders zijn vereist? De interventie wordt uitgevoerd door de mentoren van ISK-leerlingen. Een mentorles vraagt iets extra s van docenten. De belangrijkste vereiste is het kunnen zien en luisteren. Het voeren van groepsgesprekken over persoonlijke onderwerpen en stilstaan bij die ervaringen is voor docenten niet altijd vanzelfsprekend. Zien is noodzakelijk om na te gaan of de boodschap die de docent uitzendt ook daadwerkelijk door de leerling ontvangen wordt. Luisteren is van groot belang omdat de leerling vaak gebrekkig communiceert en de boodschap alleen ontvangen wordt, als de docent intensief probeert te verstaan wat de leerling zegt. Dit gaat gemakkelijker als docenten vertrouwen 11

12 in hun kunnen en daadwerkelijk geïnteresseerd zijn in de achtergronden van de nieuwkomer. Kennis over de culturele achtergronden van leerlingen maakt communiceren gemakkelijker. Ook is empathie tonen nodig om deze leerlingen op hun gemak te stellen. Voor de uitvoering biedt Pharos een training aan mentoren, hoewel deze niet verplicht is. Het docentenboek biedt een uitgebreide instructie voor het uitvoeren van de lesmethode. Kwaliteitsbewaking max 150 woorden (1/3 A4) * Hoe wordt de kwaliteit van de interventie bewaakt? Omdat het om een zeer gedetailleerd en uitgebreid beschreven lesmethode gaat en omdat Pharos scholen in het gebruik van de methode kan trainen, is de verwachting dat de uitvoering grotendeels volgens het beschreven stramien zal verlopen. Iedere les heeft uitgebreide instructies. Ook het bijbehorende leerlingenboek (feitelijk een werkboek) structureert de methode. Op basis van ervaringen met de eerdere methode, verwachten we dat deze opnieuw gegeven gaat worden, zoals hij bedoeld is. Mocht een enkele les overgeslagen worden, dan heeft de methode nog steeds veel waarde voor deze leerlingen. Daarnaast zullen ervaringen met het gebruik van de methode worden besproken tijdens overleggen in LOWAN-verband (landelijk steunpunt voor het onderwijs aan nieuwkomers). Randvoorwaarden max 150 woorden (1/3 A4) * Wat zijn de organisatorische en contextuele randvoorwaarden voor een goede uitvoering van de interventie? Een team dat de pedagogische opdracht van de school belangrijk vindt en zich bewust is van de specifieke achtergronden en bijbehorende vragen van deze kinderen/jongeren. Een coördinator/manager die deze visie ondersteunt en/of een bevlogen zorgcoördinator. Aan een belangrijke randvoorwaarde voor de lessen relaties en seksualiteit is reeds voldaan. Met deze lessen kunnen nieuwkomerscholen kerndoel 43 voor de onderbouw van het vo invullen:.. en leert de betekenis voor de samenleving te zien van respect voor elkaars opvattingen en leefwijzen, met daarbij aandacht voor seksualiteit en diversiteit, met name seksuele diversiteit. De inspectie ziet toe op de kwaliteit van het nieuwkomersonderwijs en naleving van de kerndoelen, m.n. op het gebied van van seksualiteit en diversiteit. Pharos zal de inspectie informeren over het bestaan van de aangepaste methode. De genoemde randvoorwaarden komen tot stand/ worden geactiveerd als de methode goed bekend is en blijft. 12

13 Implementatie en/of overdraagbaarheid max 150 woorden (1/3 A4) * Is er een systeem voor implementatie en/of de overdraagbaarheid? Geef een samenvatting. Een aantal stappen is al genomen:. De methode is plenair gepresenteerd op een studiedag van deze scholen en aan het eind van die dag aan 400 (van de ongeveer 1800) docenten verstrekt. Het positieve verslag van deze dag is verspreid via de LOWAN-nieuwsbrief naar de in totaal 80 nieuwkomersscholen. Daarin staat ook het aanbod van een training in het gebruik van de methode. Die blijft Pharos de komende jaren aanbieden. Met gezondheidsvoorlichters die in asielzoekerscentra werken is afgesproken dat zij zich aanbieden om scholen m.n. bij de lessen relaties en seksualiteit te ondersteunen. Een uitgebreid PR-plan is in de maak. De methode zal worden bekendgemaakt in het uitgebreide netwerk van Pharos en in de onderwijsbladen. In België vindt een bijeenkomst plaats met Vlaams sprekende docenten van de zogeheten onthaal-scholen. De methode wordt bekendgemaakt op studiedagen en conferenties, zoals de jaarlijkse conferentie van SOA-AIDS Nederland. Kosten max 200 woorden (1/2 A4) * Wat zijn de kosten van de interventie? De kosten van het mentorboek zijn 20,-. Het leerlingenboek kost 5,- per leerling. Het leerlingenboek kan eventueel ook digitaal worden ingevuld. Deze materialen worden ook digitaal beschikbaar gesteld. De kosten voor een eventuele training of coaching door Pharos worden in overleg bepaald. de methode zijn geen licentiekosten verbonden. De scholen die de methode aan hun leerlingen aanbieden moeten daarnaast investeren in tijd voor de leerkrachten die de lessen geven en voldoende voorbereidingstijd. De methode bestaat uit 20 lessen van ieder een blokuur. 13

14 5. Onderzoek naar praktijkervaringen Onderzoek praktijkervaringen max 1100 woorden (3 A4) * Is er een evaluatie geweest van de praktijkervaringen met de interventie bij de uitvoerders en de doelgroepen en wat zijn daarvan de meest relevante uitkomsten? Beschrijf het bereik, de succes- en verbeterpunten en geef indien van toepassing aan of er na de evaluatie punten in de interventie zijn aangepast. Beschrijf hoe de evaluatie is opgezet en neem hier de respons en de respondenten in mee. Het gaat feitelijk om een herziening/aanpassing van een methode, in 2000 verschenen, die heel veel aangeschaft is. Ongeveer 600 docentenboeken en 9000 leerlingenboeken. Ook het afgelopen jaar werd de methode die alleen nog digitaal beschikbaar was meer dan 100 keer gedownload. In Manchester en in Gotenburg wordt een vertaalde (oude) versie gebruikt. Voorafgaand aan de herziening zijn 20 docenten-mentoren geïnterviewd over de wenselijkheid van actualisering en aanpassing. Het allergrootste deel van hen gaf aan dat zij de methode belangrijk vinden en hebben nieuwe onderwerpen aangedragen als discriminatie en mensenrechten. Voor wat betreft de werkvormen waren er suggesties voor meer interactieve en speelse lesvormen. Ook tijdens de pilots hebben we die suggesties gekregen en verwerkt. Tevens is nagegaan of er geen andere methode bestaan en bruikbaar zijn. Voor deze doelgroep bleek dit niet het geval te zijn. Een essentiële vraag was of lessen relaties en seksualiteit in de mentormethode pasten en welke onderwerpen prioriteit zouden moeten hebben. Het allergrootste deel van de geïnterviewden gaf aan dat dit een erg belangrijk onderwerp is en dat het past in de mentor taken binnen dit specifieke schooltype om hier aandacht aan te besteden. De lessen zijn nu opnieuw uitgeprobeerd in pilots en waar nodig aangepast. Zo zijn de lessen relaties en seksualiteit uitgebreider en qua werkvormen gevarieerder geworden. Docenten hebben bij de pilots overigens niet om grote veranderingen gevraagd. Evaluatie van deze huidige versie heeft nog niet plaatsgevonden. Proces- en effectevaluaties van de vorige versie hebben beperkt invloed gehad op de herziening. Er zaten dubbelen in de onderwerpen die eruit gehaald zijn, maar er was inhoudelijke geen reden om de methode heel ingrijpend te veranderen. Wel was duidelijk dat er niet meer dan 20 lessen zouden moeten zijn. Door de zes nieuwe lessen relaties en seksualiteit zijn sommige lessen daardoor vervallen of zijn lessen samengevoegd. 14

15 6. Onderzoek naar de effectiviteit Onderzoek in Nederland max 200 woorden per studie (1/2 A4) Is er onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de interventie in Nederland en wat zijn daarvan de uitkomsten? Klik hier als u tekst wilt invoeren. NB. Dit vak hoeft niet ingevuld te worden voor het niveau Goed beschreven en Goed onderbouwd. Onderzoek naar vergelijkbare interventies max 200 woorden per studie (1/2 A4) Is er onderzoek gedaan naar de effectiviteit van deze of een vergelijkbare interventie (in Nederland en in het buitenland) en wat zijn daarvan de uitkomsten? Klik hier als u tekst wilt invoeren. NB. Dit vak hoeft niet ingevuld te worden voor het niveau Goed beschreven en Goed onderbouwd. 15

16 Contactpersoon Naam Bram Tuk Telefoon Organisatie Pharos 16

17 Samenvatting Korte samenvatting van de interventie max 150 woorden (1/3 A4) * De methode Welkom op School is een lessenserie die kan worden toegepast door mentoren in het voortgezet onderwijs van Internationale Schakelklassen (ISK s). De serie bestaat uit 20 lessen met diverse onderwerpen. De lessen zijn een uitnodigende manier om leerlingen op verhaal te laten komen. Er wordt bijvoorbeeld aandacht besteed aan het land van herkomst, de ervaringen rond de migratie en het wennen aan een nieuw land. Ook komen cultuur, eten, feestdagen, gebruiken en omgangsvormen in het land van herkomst en in Nederland aan bod. De methode bevat ook lessen over gezondheid, kinderrechten en discriminatie. Er zijn daarnaast zes lessen over relaties en seksualiteit. Doelgroep in het kort max 20 woorden Jongeren die nieuw in Nederland zijn (vluchtelingenkinderen, kinderen van arbeidsmigranten en migratie vanwege gezinsvorming) en les krijgen op een ISK. Doel in het kort max 20 woorden Welzijn van nieuwkomers verbeteren, sociaal-emotionele problemen voorkomen en verbeteren van voorwaarden voor een prettige, gewenste en veilige seksuele ontwikkeling. Aanpak in het kort max 50 woorden De lessenserie kan starten als leerlingen ongeveer een half jaar in Nederland zijn. De lesmethode bestaat uit 20 lessen (blokuren), die thematisch zijn geordend in diverse onderdelen. Het heeft de voorkeur om de lessenserie als geheel en in de bestaande volgorde te geven, echter is modulaire toepassing ook mogelijk. Materiaal in het kort max 50 woorden Voor de uitvoering van de lesmethode Welkom op School zijn twee boeken beschikbaar, namelijk een docentenboek en een leerlingenboek. Het docentenboek biedt veel achtergrondinformatie en is een handleiding voor het geven van de lessenserie. Het leerlingenboek is een persoonlijk werkboek, met invuloefeningen en afbeeldingen die gebruikt worden bij de lessen. Kosten in het kort max 30 woorden Het mentorboek kost 20,- en het leerlingenboek 5,-. Kosten voor een eventuele 17

18 training door Pharos zijn in overleg. De tijdinvestering voor de lessen bedraagt 20 maal een blokuur. Uitkomsten praktijkonderzoek in het kort max 50 woorden Het betreft een herziening/aanpassing van een methode die heel veel gebruikt is in de praktijk. De lessen zijn nu opnieuw uitgeprobeerd in pilots en waar nodig aangepast. Docenten hebben bij de pilots overigens niet om grote veranderingen gevraagd. De vorige versie is uitgebreid geëvalueerd. Een dergelijke evaluatie heeft nu nog niet plaatsgevonden. Onderbouwing in het kort max 150 woorden (1/3 A4) Klik hier als u tekst wilt invoeren. NB. Dit vak hoeft niet te worden ingevuld voor het niveau Goed beschreven. Uitkomsten effectonderzoek in het kort max 50 woorden Klik hier als u tekst wilt invoeren. NB. Dit vak hoeft niet te worden ingevuld voor het niveau Goed beschreven en Goed onderbouwd. 18

19 Aangehaalde literatuur Maak een alfabetische lijst van alle in deze beschrijving aangehaalde literatuur, en gebruik hiervoor de APA-normen (met kleine letters). Bean, T.M. (2006). Assessing the psychological distress and mental health care needs of unaccompanied minor refugees in the Netherlands. Proefschrift Universiteit Leiden. Bellaart, H., Gerritsma, E., & Ramsaran, R. (2014). Opvoedingsondersteuning voor migranten uit Midden- en Oost-Europa. Praktische adviezen voor gemeenten en instellingen. Utrecht: Forum. Fazel, M. & Stein, A. (2003). Mental health of refugee children, comparative study. British Medical Journal, 327, 134. Goosen, E.S.M. (2014). A safe and healthy future? Epidemiological studies on the health of asylum seekers and refugees in the Netherlands. Proefschrift Universiteit van Amsterdam Nielsen, S., Norredam, M., Christiansen, K., Obel, C., Hilden, J. & Krasnik, A. (2008). Mental health among children seeking asylum in Denmark the effect of stay and number of relocations: a cross sectional study. BMC Public Health, 8: 293. Pourfakhrian, M. (2009). Een onderzoek naar sociaal-emotionele problemen bij nieuwkomers/asielzoekers-leerlingen in het opvangonderwijs. Saxion Hogeschool Zwolle. Stellinga-Boelen, A.A.M. (2007). Nutritional assessment of asylum seekers children in the Netherlands. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen. 19