Workshop 7. Seksuele opvoeding en afstemming met ouders
|
|
- Thomas Peters
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Workshop 7. Seksuele opvoeding en afstemming met Sanna Maris (Rutgers) & Tim Micklinghoff (CED-Groep) Welkom! Seksuele opvoeding: verschillende petten Ouderbetrokkenheid: verschillende vormen Ouderbetrokkenheid: goede voorbeelden Leerlijn seksuele vorming introductie leerlijn en materialen ouderbetrokkenheid onderwijs 1. Introductie seksuele opvoeding WARM-up Vragen over jullie eigen (!) seksuele opvoeding Je gaat staan als het antwoord op de vraag JA is Je gaat zitten als het antwoord op de vraag NEE is 1
2 Voor iedereen geldt: verschillende petten Je hebt waarden en normen vanuit huis meegekregen Je hebt eigen waarden en normen gevormd Je vindt bepaalde waarden en normen belangrijk om aan leerlingen/ cliënten mee te geven Je vindt als professional, team en school/ instelling bepaalde zaken belangrijk om aan leerlingen/ cliënten mee te geven professionele houding (docent/ zorgprofessional, team, school/ instelling, visie) houding van Visie seksuele vorming in het (v)so Visiebepaling met hele team is cruciaal voor laten slagen inbedding onderwerp Visie moet iedere (twee) jaar geëvalueerd kunnen worden Voor visiebepaling protocollen/checklists voor het hele team stellingen in discussies > gratis downloadbaar op seksuelevorming.nl/speciaalonderwijs Beleid Beleid op welk niveau je leerlingen iets wil leren en op welk niveau je ze wil beschermen (laag niveau ZML-vraagstuk) Afstemming so vso is cruciaal, net als koppeling met beleid vanuit bestuur Ouderbetrokkenheid op dit thema belangrijk: in schoolgids aangeven en duidelijk zijn over: Wat de school doet op dit onderwerp (lessen materiaal) Waarom (kerndoelen, visie), Wanneer (planning in leerjaar) en Afspraken over seksueel gedrag en signalering misbruik 2
3 Voorbeeld visie andere school (so) Aanleiding Op onze school was er vaak gedoe in de groepen. Met gym vielen de jongens de meisjes lastig. Sommige meisjes waren als ongesteld, waar jongens weer extreem op reageerden. Er waren ook meisjes die werden verrast door lichamelijke veranderingen waar ze niet van op de hoogte waren. We merkten dat er leerlingen waren die zich nogal hard manifesteerden en de wat zachtere jongens uitscholden voor homo. Daarom hebben we de handen ineen geslagen en samen met, leraren en directie het gedrag besproken. Vervolgens hebben we nagedacht over een veilig leerklimaat en seksuele vorming op school. We zijn op zoek gegaan naar een lespakket dat in meerdere leerjaren bruikbaar is en meer facetten van seksualiteit behandelt, dan alleen de voortplanting. Voorbeeld visie van andere school Visie We willen een school zijn die leerlingen een positieve kijk op seksualiteit geeft, weerbaar maakt en waarden en normen bijbrengt, zodat zij (de leerlingen) (later) verantwoorde keuzes kunnen maken op het gebied van relaties en seksualiteit. Onder verantwoord verstaan wij: veilig rekening houden met grenzen van jezelf en de ander eigen keuze in vrijheid rechten van het kind (seksuele voortplanting en keuze van partner) respect gelijkwaardigheid prettig en gewenst contact voorkomen van grensoverschrijding Voorbeeld visie andere school (so) Beleid In ons beleid hebben we opgenomen dat we jaarlijks minimaal vijf lessen geven over relaties en seksualiteit in groep 1 t/m 5 en vanaf groep 6 jaarlijks minimaal tien lessen. Hierbij sluiten we aan bij de pedagogische doelstellingen van de school. Daarnaast dragen we zorg voor bijscholing van leraren op het onderwerp, zodat elke leerkracht vragen van leerlingen kan beantwoorden. Voor de hebben we een aantal ouderbijeenkomsten over het onderwerp georganiseerd. Daarnaast is in onze schoolgids (voor de ) ook een paragraaf opgenomen over de aandacht die we aan dit onderwerp besteden en waarom we dit doen. 3
4 2. Ouderbetrokkenheid 2. Ouderbetrokkenheid: verschillende vormen Informeren: over en weer (vragen van, visie/ beleid school/ instelling, etc..) Ouderbetrokkenheid op school/ instelling: wat kunnen op school/ binnen de instelling doen en betekenen? Afstemming met thuis: wat kunnen thuis doen? 3. Ouderbetrokkenheid: goede voorbeelden In tweetallen bij elkaar zitten Beschrijf voor elke vorm van ouderbetrokkenheid: wat jullie doen binnen opleiding of instelling Bespreek jullie ideeën en goede voorbeelden. Schrijf adviezen op formulier. Van elk tweetal vertelt één persoon kort: wat er besproken is welke ideeën en goede voorbeelden genoemd zijn 4
5 Ouderbetrokkenheid: goede voorbeelden Informeren: Ouderbetrokkenheid op school/ instelling: Afstemming met thuis: Ouderbetrokkenheid: goede voorbeelden > informeren (visie) Stelling 1 Seksuele vorming is voornamelijk de verantwoordelijkheid van de Stellingen Stelling 5 Seksualiteit zou altijd een onderwerp moeten zijn tijdens de OPP-gesprekken 5
6 Materialen voor / ouderbijeenkomsten Draaiboek voor een ouderavond (so) Katern ouderbetrokkenheid (vso) Brochure Seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren met een beperking Website Ouderbetrokkenheid: goede voorbeelden > betrekken Week van de Lentekriebels: Ouderbetrokkenheid: goede voorbeelden > thuis Opdrachten, A4 werkblad, prentenboeken (boekenlijst te downloaden op website) 6
7 4. Leerlijn seksuele vorming Sinds 1 december 2012 zijn de thema s seksualiteit en seksuele diversiteit expliciet opgenomen in de kerndoelen voor het onderwijs. Daarmee is het belang van relationele en seksuele vorming officieel erkend. De wettelijk verplichte kerndoelen zijn vertaald naar doelen voor leerlingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs. Veel gebruikte lesmaterialen zijn aan deze doelenmatrix gekoppeld. Definitie Leerlijn: Een leerlijn is: een logische opbouw van tussendoelen die leiden naar een einddoel Leerlijnen vso seksuele vorming Niveau 1 t/m 12: Richting Dagbesteding (ZML-niveau) Niveau 12 t/m 16: Richting Arbeidsgerichte uitstroom 7
8 Leerlijnen so zml seksuele vorming Leerlijn SO ZML: Niveau 1 t/m 9 Inhoudelijke koppeling met niveaus in leerlijn VSO voor doorgaande lijn Alleen voor leerlingen op het zml basisonderwijs Voor overig SO en VSO Diplomagericht De richtlijn seksuele en relationele vorming Rutgers en leerlijn SLO met tips voor specifieke onderwijsbehoeften (website) Onderwerpen in leerlijnen vso Lichamelijke ontwikkeling en lichaamsbeeld Voortplanting (online) Seksueel gedrag en seksuele weerbaarheid Relatievorming en seksuele diversiteit Veilige seks 8
9 Onderwerpen in leerlijnen SO ZML Lichamelijke ontwikkeling en lichaamsbeeld Voortplanting (online) Seksueel gedrag en seksuele weerbaarheid Relatievorming en seksuele diversiteit Website met tips, tools, materiaal en koppeling van materiaal aan leerlijnen Zowel een globale (per onderwerp) als specifieke koppeling (op doelniveau) En per doelgroep tips voor het geven van lessen Verstandelijke beperking Auditieve en communicatieve beperking Visuele beperking Lichamelijke beperking Autismespectrumstoornis (ASS) Veelgebruikt materiaal vso Ik puber Relaties & Seksualiteit (met aangepaste illustraties voor leerlingen op het vso) Praten over seks 9
10 Veelgebruikt materiaal so zml: Relaties & Seksualiteit HALLO IK STIP Praten over seks Overige materialen Lespakket Lang leve de Liefde Week van de Lentekriebels Kriebels op school: draaiboek ouderavond Liefdesplein dramaserie school tv Richtlijn Seksuele en relationele vorming Voorleesboeken Pubergidsen Folders voor Tips voor het lesgeven (leerlingen met ass) 10
11 Vragen? 11
In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk!
In de les praten over relaties en seksualiteit Hoe maak je het makkelijk en leuk! Hoe kunt u leerlingen ondersteunen en leert u hen verantwoorde keuzes te maken op het gebied van relaties en seksualiteit?
Nadere informatieSeksuele vorming in (V)SO
Welkom Van kwetsbaar naar weerbaar: Seksuele vorming in (V)SO Presentatie door Esther van Efferen Wiersma & Tim Micklinghoff Inhoud Het project Van kwetsbaar naar weerbaar Bijzondere doelgroepen Leerlijn
Nadere informatieNieuwsbrief. Info. Activiteiten. Schrijf je in voor het zwemtoernooi op zondag 5 maart! NIEUWE BAAN JUFFROUW SASKIA ZWEMTOERNOOI
O B S B I B I T M i l l i n g e n s t r a a t 8 5 0 4 5 J A T I L B U R G 013-5 7 1 1 0 5 5 E m a i l : o b s. b i b i t @ o p m a a t - s c h o l e n. n l Nieuwsbrief J a a r g a n g 5 n r : 1 7 S c h
Nadere informatieInterventies seksualiteit en weerbaarheid (online/offline) voor kwetsbare kinderen en jongeren Sanna Maris & Marianne Jonker
Interventies seksualiteit en weerbaarheid (online/offline) voor kwetsbare kinderen en jongeren Sanna Maris & Marianne Jonker Info: s.maris@rutgers.nl m.jonker@rutgers.nl Een proeverij van interventies!
Nadere informatiekatern Weerbaar! Ouderbetrokkenheid voor relationele en seksuele vorming in het voortgezet speciaal onderwijs Kenniscentrum seksualiteit
Weerbaar! katern Ouderbetrokkenheid voor relationele en seksuele vorming in het voortgezet speciaal onderwijs Kenniscentrum seksualiteit 2 Seksuele vorming Ouders en verzorgers zijn een belangrijke partner
Nadere informatieSeksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen. Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland)
Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland) Programma 1. Seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren 2. Criteria om normaal
Nadere informatieOuderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels
Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Christel van Helvoirt medewerker Gezondheidsbevordering GGD Hart voor Brabant Bovenbouw:
Nadere informatieWeek van de Lentekriebels
Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding, op school en thuis Anja Sijbranda GGD Hart voor Brabant Programma Waarom relationele en seksuele vorming? Wat doet school?
Nadere informatieMenukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit
Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema
Nadere informatieOuderbijeenkomst Week van de Lentekriebels
Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Naam Christel van Helvoirt GGD Hart voor Brabant Waar denken jullie aan bij seksualiteit? Gevoelens Veiligheid
Nadere informatieSeksuele Vorming en weerbaarheid
Seksuele Vorming en weerbaarheid Workshop Orion Event woensdag 13 maart 2019 Van Koetsveldschool- ZML-Amsterdam (van pionier naar excellent) Even voorstellen.. Presentatie: Urmila Munshi Leerkracht Van
Nadere informatieWorkshop Orion Event 14 maart 2018
Workshop Orion Event 14 maart 2018 Seksuele vorming, samen met ouders Sandra Zaal, gz-psycholoog/seksuoloog i.o. szaal@cordaan.nl Simone Kuiper, coördinerend begeleider skuiper@cordaan.nl Even voorstellen
Nadere informatieMenukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit
Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema
Nadere informatiePROEFLES. Lesmethode voor relationele en seksuele vorming voor het primair onderwijs GROEP 3/4 GROEP 5/6 GROEP 7/8
PROEFLES Lesmethode voor relationele en seksuele vorming voor het primair onderwijs GROEP 1/2 GROEP 3/4 GROEP 5/6 GROEP 7/8 OVER DE LESMETHODE VEILIGWIJS Bedankt voor het aanvragen van de Veiligwijs proefles.
Nadere informatie: Mw F. Langerak- Oostrom
RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering : 1 december 2015 Zaaknummer :203787 Datum Raadsvergadering : 14 december 2015 Portefeuillehouder Verantwoordelijk MT-lid : Mw F. Langerak-
Nadere informatieMenukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit
Menukaart Gezonde voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan
Nadere informatieSeksueel grensoverschrijdend gedrag
Kriebels in je buik Seksueel grensoverschrijdend gedrag 1 Seksueel grensoverschrijdend gedrag Groep 8 90 min Begrippen Seksuele grensoverschrijding, seksueel misbruik, vertrouwenspersoon, veilig thuis
Nadere informatieDat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder
Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Aandacht voor seksuele en genderdiversiteit in je les Marianne Cense Suzanne Meijer Lisette Schutte Programma workshop 1. Introductie: Seksuele en genderdiversiteit:
Nadere informatieBesluit Raad Nr. Datum ^ ^ DEC 2 015
gemeenle ^ Montfoort Besluit Raad Nr. Datum ^ ^ DEC 2 015 RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering Datum Raadsvergadering Portefeuiliehouder Verantwoordelijk MT-lid Evaluatiedatum:
Nadere informatieVerantwoording herziening leerlijnen VSO. Uitstroom dagbesteding en arbeid. Tim Micklinghoff Laura Meijer Linda Jonkman
Verantwoording herziening leerlijnen VSO Uitstroom dagbesteding en arbeid Tim Micklinghoff Laura Meijer Linda Jonkman CED-Groep, juli 2012 Inleiding Veel VSO-scholen werken met de leerlijnen die de CED-Groep
Nadere informatieVEILIG SEKSUEEL OPGROEIEN
"Ik vind het fijn dat ik altijd alles met mijn hulpverlener kan bespreken en alles kan vragen, zonder dat zij daar een oordeel over heeft." (Sophie, 17 jaar) "Dankzij Qpido is mijn zoon sterker geworden
Nadere informatieMenukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid
Menukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema s, is het belangrijk om aan de volgende 4 niveaus aandacht
Nadere informatieJe Lijf, Je Lief! Lesprogramma voor het praktijkonderwijs over wensen en grenzen in relaties en seks. Rutgers: Iris Coehoorn & Sanne Veldhuis-Nikkelen
Je Lijf, Je Lief! Lesprogramma voor het praktijkonderwijs over wensen en grenzen in relaties en seks Rutgers: Iris Coehoorn & Sanne Veldhuis-Nikkelen GGD Amsterdam: Anne Ausema Welkom! Doel Inzicht geven
Nadere informatieVlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie / dia 2
Vlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie 23-2-2015 / dia 2 Welkom en kennismaking 23-2-2015 / dia 3 Enkele stellingen 23-2-2015 / dia 4 Begeleiders moeten verplicht worden met kinderen en jongeren
Nadere informatieKeuzekaart Loverboyspreventie Zwolle 2015
Keuzekaart Loverboyspreventie Zwolle 2015 Overzicht van preventieactiviteiten op het gebied van loverboyproblematiek, weerbaarheid en seksueel grensoverschrijdend gedrag Samen werken aan gezondheid Voorwoord
Nadere informatiedraaiboek Kriebels op school
draaiboek Kriebels op school Voor een ouderavond relationele en seksuele vorming in het speciaal onderwijs Kenniscentrum seksualiteit Kriebels op school Voor een ouderavond relationele en seksuele vorming
Nadere informatieNIEUWS. Nieuwsbrief 9-8 maart 2019
jongeren geen of minder risico s nemen, als ze 3 bijtjes eenmaal gaan experimenteren met seksuele relaties. Relationele en seksuele vorming binnen het basisonderwijs omvat meer dan alleen informatie over
Nadere informatieMenukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit
Menukaart Gezonde voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema s, is het belangrijk om aan de volgende 4 niveaus aandacht te
Nadere informatieResultaten onderzoek Rutgers i.s.m. het NOS Jeugdjournaal 2016 Samenvatting. Utrecht, maart 2016 Auteur: Hanneke de Graaf.
Arthur van Schendelstraat 696 3511 MJ Utrecht Postbus 9022 3506 GA Utrecht +31(0)30 231 34 31 office@rutgers.nl www.rutgers.nl www.rutgers.international Utrecht, maart 2016 Auteur: Hanneke de Graaf BIC
Nadere informatieOp woensdag a.s. mogen de kinderen van de groepen 3 t/m 8 weer een hardgekookt ei meenemen. We spelen dan het éitje tiktoernooi.
17 maart 2016 27 25 Even voorstellen Mijn naam is Marleen Witteveen. Ik ben 21 jaar en woon in Vianen. U zou mij kunnen kennen van mijn werkzaamheden als caissière bij de Coop. Dit werk blijf ik nog tot
Nadere informatieLesmethode Seksualiteit en Weerbaarheid. Module 1 What s Love
Lesmethode Seksualiteit en Weerbaarheid Module 1 What s Love 3.1 Seksualiteit en mijn brein Schrijf op: Genesis 1: 21-24. LES 3 Schrijf in eigen woorden op waarom de werking van plakband lijkt op seksualiteit:
Nadere informatieNieuwsbrief 15 mrt 2019 t/m 22 mrt 2019
Nieuwsbrief 15 mrt 2019 t/m 22 mrt 2019 19 maart Studiedag (groep 1 t/m 8 vrij) 25 maart Schoolfotograaf Nisanur en Ifan 29 maart Groep 2 vrij Iedereen heeft heerlijk kunnen genieten van de vakantie en
Nadere informatieProgramma workshop seksuele opvoeding: Daar praat je toch niet over met je kinderen?
Programma workshop seksuele opvoeding: Daar praat je toch niet over met je kinderen? Korte kennismaking Wat dragen ouders bij? Presentatie Stelling Presentatie Opdracht Voorbeeld opzet cursus en afsluiting
Nadere informatieWonderlijk gemaakt. speciaal. Algemene Handleiding
Wonderlijk gemaakt speciaal Algemene Handleiding Colofon Auteurs P.M. (Elly) van der Gouwe - Dingemanse MSc A.A.T. (Anke) van t Hof - van Breugel MSc P.S.D. (Pieternel) Bredemeijer - Bakker MSc J. (Joppa)
Nadere informatieJongens & meisjes, snap jij het?
Les 2 Jongens & meisjes, snap jij het? We gaan het hebben over seksuele wensen en -grenzen. Wat de één normaal vindt om te doen, kan voor de ander verre van normaal zijn. Dat wordt ook bepaald door wat
Nadere informatieModule 1 Les 1. Benodigdheden Digibord en digitaal materiaal Werkboek Post-its
Les 1 Algemeen lesdoel les 1 De leerlingen maken een start met het aangaan van de dialoog over seksualiteit en ervaren openheid bij de docent en veiligheid in de groep. Benodigdheden Digibord en digitaal
Nadere informatieLes 1. Wensen & Grenzen. Praten over seks... Hoe en hoezo?
Les 1 Wensen & Grenzen Praten over seks... Hoe en hoezo? In deze eerste les wordt het thema 'Seksueel gedrag' geïntroduceerd. Het is aan jou als mentor / docent om te bepalen of de sfeer in de groep veilig
Nadere informatieVragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs
Vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs Handig om bij de hand te hebben: Beleidsdocument Gedragsregels Beleid 1. Heeft uw school een visie op hoe zij wil bijdragen aan
Nadere informatieTekst lezen en een tekstschema invullen
Tekst lezen en een tekstschema invullen 1. Kijk naar de tekst. Voorspel waar de tekst over gaat. 2. Lees de tekst. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. Schrijf tijdens
Nadere informatieVragen over de tekst beantwoorden Discussiëren over stellingen Functioneringsniveau begrijpend lezen M7 E7
Nieuwsbegrip Extra Met enige regelmaat ontwikkelt Nieuwsbegrip in opdracht van bedrijven of maatschappelijke organisaties een speciale themales. Bedrijven die ons vragen om zulke lessen te ontwikkelen
Nadere informatieTer voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.
Criteria en vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties
Nadere informatieOuderavond lijf & relaties
Ouderavond lijf & relaties Robert van der Gaag info@one2know.nl 0611003414 Voorstellen Ervaring Gezonde school, genotmiddelen, seksualiteit, voeding, bewegen, mondzorg en mediawijsheid Kinderen Wie heeft
Nadere informatieKop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3
Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 minuten Voorbereiding: op www.meerdanliefde.nl is veel informatie te vinden in redelijk eenvoudige taal. Ook in het App Note Mouse draaiboek staan
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord. Dankwoord. Inleiding Kerndoelen Leeswijzer Opbouw Woordgebruik en begrippen Afkortingen en aanspreekvorm Website
Inhoudsopgave Seksuele vorming en diversiteit - Inclusieve burgerschapsvorming op school Mathieu Heemelaar Uitgeverij Coutinho Publicatie: eind april 2019 ISBN 978 90 469 0675 0 Boek + website: 25 Inhoudsopgave
Nadere informatieWat is seks? Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen. Seksualiteit, seks, geslachtsgemeenschap, liefde
Kriebels in je buik Wat is seks? 1 Wat is seks? Groep 7 60 min Begrippen Seksualiteit, seks, geslachtsgemeenschap, liefde Benodigheden Digibord Werkblad: vragen over seks (voor ieder kind) Lesdoelen Leerlingen
Nadere informatieUtrecht, maart Rutgers Arthur van Schendelstraat MJ Utrecht Postbus GA Utrecht
Arthur van Schendelstraat 696 3511 MJ Utrecht Postbus 9022 3506 GA Utrecht +31(0)30 231 34 31 office@rutgers.nl www.rutgers.nl www.rutgers.international Utrecht, maart 2017 BIC ABNA NL 2A IBAN NL18 ABNA
Nadere informatieGGD IJsselland Overzicht aanbod gezondheidsbevordering voor primair onderwijs Ga voor gezond!
IJsselland Overzicht aanbod gezondheidsbevordering voor primair onderwijs Ga voor gezond! 1. Eten en drinken Gezonde Hap& Stap Vierdaagse Doel: Kinderen en hun ouders zijn zich bewust van het belang van
Nadere informatie3 Competenties en indicatoren...11
Inhoudsopgave 1 Achtergronden... 5 1.1 Seksuele gezondheid jongeren nog niet altijd optimaal...5 1.2 Belangrijke rol voortgezet onderwijs...6 1.3 Aandacht voor het thema in de kennisbases...7 1.4 Leervraag
Nadere informatieQuickscan team primair onderwijs 2014
Quickscan team primair onderwijs 2014 Beste leerkracht, Voor je ligt de quickscan, een manier om de zorgbehoefte van de school op het gebied van gezondheid in kaart te brengen. De resultaten van deze quickscan
Nadere informatieProtocol seksuele en relationele vorming
Protocol seksuele en relationele vorming Richtlijn 1. Relationele en seksuele vorming binnen Onderwijsexpertise de Wijnberg SO / VSO Richtlijn 2. Voorkomen en bestrijden van seksuele intimidatie en seksueel
Nadere informatieWebinar 5 maart Relaties en seks bij tieners: hoe reageer ik op seksuele situaties?
Webinar 5 maart 2018 Relaties en seks bij tieners: hoe reageer ik op seksuele situaties? Opbouw webinar Seksuele ontwikkeling Relaties en seksualiteit bij jongeren + jongeren aan het woord Praten over
Nadere informatieHANDLEIDING OUDERAVOND seksuele ontwikkeling en weerbaarheid
HANDLEIDING OUDERAVOND seksuele ontwikkeling en weerbaarheid Voor ouders van kinderen in groep 7 en 8 inhoud 1 Introductie 4 1.1 Weerbaarheid: de rol van ouders 4 1.2 Ouderavond 4 1.3 Doelgroep 6 1.4 Aansluiting/Inbedding
Nadere informatieIk ben verliefd. Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen
Kriebels in je buik Ik ben verliefd 1 Ik ben verliefd Groep 4 50 min Begrippen Verliefd, lief, leuk, gevoelens, verkering, vriendschap, diversiteit, homoseksualiteit, homoseksueel, lesbisch, seksuele diversiteit
Nadere informatieMenukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol
Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan
Nadere informatieAanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00
Aanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00 1. Morele dilemma discussie methode 50 minuten Maximale groepsgrootte: 15 leerlingen Benodigdheden: klaslokaal of andere ruimte, stoelen in kring, ruimte in
Nadere informatieOmgaan met ouders. Module 5. 5A Over de module. 5.1 Waarom deze module?
Module 5 Omgaan met ouders 5A Over de module 5.1 Waarom deze module? Steeds meer basisscholen zien het belang in van relationele en seksuele vorming voor jonge kinderen. Toch zijn er ook nog steeds veel
Nadere informatiePersoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit
Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit Het is belangrijk dat de begeleiding rond omgangsvormen, weerbaarheid en seksualiteit
Nadere informatiemaart 2019 Nieuwsbrief
maart 2019 Nieuwsbrief Maart 2019 1 Carnaval 12.00 uit 12 23 2 13 24 3 14 25 4 Carnavalsvakantie 15 26 5 16 27 Groep 6-7-8 Rijksmuseum 6 17 28 7 18 Week van de Lentekriebels 29 nieuwsbrief 8 19 30 9 20
Nadere informatieRelationele en seksuele vorming Dr. Telidja Klaï
Relationele en seksuele vorming Dr. Telidja Klaï Ik volg deze webinar als Ouder Grootouder Professional (arts, leerkracht, ) Student Jongere Poll Relationele en seksuele vorming Ik vind het noodzakelijk
Nadere informatieDOCENTEN HANDBOEK AAN DE SLAG SCHOOLS4LIFE HANDBOEK DOCENTEN AAN DE MET SCHOOLS4LIFE
HANDBOEK 2019 HANDBOEK DOCENTEN HANDBOEK AAN DE SLAG MET DOCENTEN AAN DE SLAG MET Dance4Life werkt wereldwijd aan een gezonde seksuele toekomst voor jongeren. scholenactie.dance4life.nl HANDBOEK 2019 BETROKKENHEID
Nadere informatieInhoud onderbouw. Relaties en seksualiteit onderbouw 39
Inhoud onderbouw Introductie onderbouw 41 Onderwijspakket Relaties en seksualiteit 41 De algemene informatie 41 De lessen voor de onderbouw 41 Planningsformulier 41 Seksuele en relationele ontwikkeling
Nadere informatieLiefde en fijne relaties
LANG LEVE DE LIEFDE - Entreeopleidingen in het mbo - LIEFDE EN FIJNE RELATIES - 9 Liefde en fijne relaties Programma Doelen Benodigdheden Introductie Opdracht 1 Een fijne relatie Opdracht 2 Verwachtingen
Nadere informatieSeksuele vorming: gave (op-)gave
Seksuele vorming: gave (op-)gave De Wegwijzer Oosterwolde, 28 januari 2016 Mieneke Aalberts-Vergunst Programma Introductie Stellingen De wereld om ons heen Onze opvoeding Seksualiteit Het Bijbelse beeld
Nadere informatieInhoudsopgave. Seksualiteit, intimiteit en hulpverlening Mathieu Heemelaar 5e druk VOORWOORD INLEIDING 1 BELEVING VAN SEKSUALITEIT EN INTIMITEIT
Inhoudsopgave Seksualiteit, intimiteit en hulpverlening Mathieu Heemelaar 5e druk VOORWOORD INLEIDING Plaatsbepaling ten opzichte van andere vakliteratuur Visie op hulpverlening Doelgroep Themataken Gebruik
Nadere informatie2. Bent u ook de contactpersoon voor het vignet Gezonde School? o Ja. 3. Hoeveel leerlingen heeft de locatie waarvoor u het vignet aanvraagt?
Vignet Relaties en seksualiteit, vo Vragenlijst Relaties en seksualiteit Handig om bij de hand te hebben: Beleidsdocument Gedragsregels Algemeen 1. Wat is uw functie? Antw: 2. Bent u ook de contactpersoon
Nadere informatieVoorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen
Voorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen Anti Discriminatie Bureau Voor Nijmegen en omgeving 024 32 40 400 www.adbnijmegen.nl Anti Discriminatie Bureau Nijmegen
Nadere informatieGesprek over homoseksualiteit vraagt veilig klimaat op basisschool
Gesprek over homoseksualiteit vraagt veilig klimaat op basisschool Michiel Bakker RD, 04-09-2013 beeld istock istock Ze zitten soms nog op de basisschool, in groep 7 of 8: kinderen die merken dat ze homoseksuele
Nadere informatieHet pedagogisch handelen van het team kenmerkt zich door:
Wij willen de leerlingen voorbereiden op hun toekomst middels betekenisvol en uitdagend onderwijs dat een wezenlijke bijdrage levert aan het mens-worden van onze leerlingen. Onze leerlingen mogen zijn.
Nadere informatieleerlijnenpakket VSO 2012
leerlijnenpakket VSO 2012 Hoofdleergebied Leergebied Leerlijn Bewegen en Sport Culturele oriëntatie en creatieve expressie Engels uitstroom arbeid Leergebied overstijgend leren Bewegen en sport Culturele
Nadere informatieWeek van de Lentekriebels
Week van de Lentekriebels De projectweek Week van de Lentekriebels, georganiseerd door Rutgers WPF samen met alle GGD-en in Nederland, bestaat dit jaar 10 jaar. Tijdens het project geven basisscholen in
Nadere informatieAan: alle ouders / verzorgers van de kinderen op de basisscholen van SKBO
Juni 2013 Aan: alle ouders / verzorgers van de kinderen op de basisscholen van SKBO Onderwerp: Seksueel gedrag op de basisschool; normale ontwikkeling of incident? Beste ouders / verzorgers, Met deze brief
Nadere informatieVOORTGEZET ONDERWIJS HELP HELPEN
VOORTGEZET ONDERWIJS HELP HELPEN 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u geselecteerd.
Nadere informatieRelaties en seksualiteit
Relaties en seksualiteit Lang Leve de Liefde; lesmateriaal met dvd Uitgave: Soa Aids Nederland Doelgroep: Voortgezet onderwijs Lang Leve de Liefde is een lesprogramma over relaties, seksualiteit en alles
Nadere informatieVignet Relaties en seksualiteit, mbo. Beleid. Vragenlijst Relaties en seksualiteit. Handig om bij de hand de hand te hebben: Schoolbeleidsplan
Vignet Relaties en seksualiteit, mbo Vragenlijst Relaties en seksualiteit Handig om bij de hand de hand te hebben: Schoolbeleidsplan Beleid 1. Heeft de (school)locatie een visie en beleid over hoe zij
Nadere informatieCursusaanbod MEE Zuidoost Brabant
Cursusaanbod verzorgt cursussen & trainingen voor mensen met een beperking, hun omgeving, scholen, organisaties, bedrijven en dienstverleners. Deelname aan een cursus geeft mensen met een beperking en
Nadere informatieKennismaking met Wonderlijk gemaakt Speciaal Juli 2016
Kennismaking met Wonderlijk gemaakt Speciaal Juli 2016 Inhoudsopgave Wonderlijk gemaakt Speciaal... 2 Inhoud van Wonderlijk gemaakt Speciaal... 3 Implementatie Wonderlijk gemaakt Speciaal... 5 Het materiaal
Nadere informatieDe toets van seksuele diversiteit
De toets van seksuele diversiteit De omgang met seksuele diversiteit als toetssteen voor inclusief schoolbeleid Peter Dankmeijer p.dankmeijer@edudivers.nl Workshop voor het Schoolpsychologencongres, 10
Nadere informatieCursus. Creëer een veilig seksueel klimaat
Cursus Creëer een veilig seksueel klimaat Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Loos Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Creëer
Nadere informatie2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd
2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd Gemeente Leiderdorp is een werkwijze van Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd 2016 Gemeente Leiderdorp Verantwoordingsperiode
Nadere informatieJuf, doet u ook aan seks?
Interventie Juf, doet u ook aan seks? Samenvatting Doelgroep "Juf, doet u ook aan seks?" richt zich op twee intermediaire doelgroepen. Het lespakket is gericht op aankomende leerkrachten basisonderwijs,
Nadere informatiePRODUCTENGIDS. Seksuele gezondheid
PRODUCTENGIDS Seksuele gezondheid SEKSUELE GEZONDHEID BELANGRIJK? JAZEKER! Een aantal feiten* op een rij: Seksueel actieve jongeren communiceren onvoldoende over gebruik van condooms. Een kleine groep
Nadere informatieSO ZML Leerlijn Seksuele Vorming
SO ZML Leerlijn Seksuele Vorming INLEIDING Fasen in de regulier verlopende seksuele ontwikkeling Baby s (0 en 1 jaar; ontdekken) zijn louter gericht op het ervaren van zintuigen. Door te voelen, te luisteren,
Nadere informatieontwikkelingsperspectief
ontwikkelingsperspectief Leerlijnen OPP uitstroombestemming Thema nieuwsbrief schooljaar 2013-2014 IvOO - VSO Diplomastroom 15-11-2013 In oktober is er een ouderavond geweest met als onderwerp het (document)
Nadere informatieKlien van der Burgt
4-11-2015 Klien van der Burgt 1 Programma 4-11-2015 Klien van der Burgt 3 Normaliseren van relaties en seksualiteit Norm: onze persoonlijke en/of omgevingsnorm Normaal: wat is normaal 4-11-2015 Klien
Nadere informatieLet s talk about sex Eerste hulp bij seksuele voorlichting
Let s talk about sex Eerste hulp bij seksuele voorlichting Normen en waarden De spelleider wijst iemand aan die een casus voorlegt waarin seksuele voorlichting is gegeven aan een cliënt. Bespreek in tweetallen
Nadere informatieOnderzoek TNO en Movisie Kikid lesprogramma Benzies & Batchies
Onderzoek TNO en Movisie Kikid lesprogramma Benzies & Batchies 30-10-2013 Wat levert werken met Benzies & Batchies op? Seksueel grensoverschrijdend gedrag voorkómen en terugdringen Om seksueel grensoverschrijdend
Nadere informatieProfessionaliseringstraject
Professionaliseringstraject Marieke Kokkeel Haarlem/Hoofddorp 2015 Inleiding Op de van Voorthuijsenschool werken in totaal ruim 50 personeelsleden. Leerkrachten, onderwijsondersteuners en assistenten.
Nadere informatieAuris-visie op onderwijs. Auris-visie op onderwijs
Auris-visie op onderwijs Auris-visie op onderwijs oktober 2011 Koninklijke Auris Groep Auris is de professionele partner van mensen die ondersteuning nodig hebben bij horen, spreken of taal. Taal is belangrijk
Nadere informatieUitstroomperspectief (UPP) Speciaal Onderwijs (SO)
Doelenkaart SO Domein Leren-leren Uitstroom Uitstroomperspectief (UPP) Speciaal Onderwijs (SO) profiel vervolg onderwijs Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) Oriëntatiefase Voorbereidingsfase Schakelfase
Nadere informatieCultuuronderwijs in school
Cultuuronderwijs in school Handreiking voor het schrijven van een beleidsplan cultuuronderwijs Het Motto Een motto of beweegreden is een korte tekst die de bedoeling van iets weergeeft. In dit geval een
Nadere informatie5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR
5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR HET ONDERZOEK In opdracht van het ministerie van volksgezondheid, welzijn en sport Uitgevoerd door onderzoekers van Rutgers WPF en Movisie Hoofdvragen Hoe vaak komt
Nadere informatieLentekriebels Theater
Lentekriebels Theater Eindverslag Co-creatie SIEN BS de Neerakker Heythuysen & Buro van Dormalen Puth Maart 2014 Voorwoord In de eerste week van december 2013 trof ik een chocolade letter 'S' aan in mijn
Nadere informatieWorkshop Sociale Veiligheid
Workshop Sociale Veiligheid Platformbijeenkomsten maart 2014 mr. Tineke Mulder, lid werkgroep Sociale Veiligheid Introductie thema Sociale Veiligheid Wie besteedt er aandacht aan dit thema? Waarom? Stelling:
Nadere informatiePrettige en niet prettige aanrakingen
Kriebels in je buik Prettige en niet prettige aanrakingen 1 Prettige en niet prettige aanrakingen Groep 3 50 min Begrippen Prettig, onprettig, dwingen, overhalen, grenzen aangeven, hulp bij problemen,
Nadere informatieDeze school maakt deel uit van Stg. BOOM. De Windmaker
Deze school maakt deel uit van Stg. BOOM De Windmaker jaargang 22 nr. 16 datum 16-05-2019 week 21&22&23 Website: www.bsdemolenhoek.nl, e-mail: administratie.demolenhoek@stgboom.nl Agenda 13-05 t/m 17/05
Nadere informatieBenodigheden. Lesdoelen. Puberteit. Begrippen
Kriebels in je buik Puberteit 1 Puberteit Groep 8 130 min Begrippen Puberteit, lichamelijke ontwikkeling, menstruatie, ongesteld, borsten, vrouwelijk geslachtsdeel, groeispurt, vagina, maandverband, tampon,
Nadere informatie