Quagga uitzetten: ja of nee?

Transcriptie

1 Quagga uitzetten: ja of nee? Discussiegroep II Kennisdag quaggamosselen 23 april 2015 Inleiding: Inzet van Dreissena voor waterzuivering - Historie en actualiteit Arjenne Bak, Martijn Dorenbosch & Wouter Lengkeek

2 Filtratie capaciteit Dreissena Dreissena sp.: filter feeders! filteren zwevend stof uit het water! Fytoplankton = voedsel, overig = pseudofaeces! Bij voldoende dichtheid: beperking algenontwikkeling! verbetering waterkwaliteit Fytoplankton dichtheid: verdubbeling in 3 dagen (Noordhuis et al., 1994) Totale filtratie capaciteit minstens 33% van meervolume om algenbloei te voorkomen Promotie-onderzoek Dionisio (NIOO): veld en lab

3 Historie inzet Dreissena voor waterzuivering in Nederland Proeven in IJsselmeergebied begin jaren 90*: Proef Roggebotsluis (1990): wilgentenen mat met mosselbroed Proeven in het Volkerak-Zoommeer: Proef Volkeraksluizen (1990)*: hangcultures driehoeksmosselen Proef VZM** ( ): aanbrengen schelpmateriaal op waterbodem tbv kolonisatie driehoeksmosselen Proef Steenbergse Vliet*** (2001): filtersysteem voor verwijdering zwevend stof *Noordhuis & Reeders, Rijkswaterstaat RIZA ** Bak & Bouma, Bureau Waardenburg bv iov RWS Zeeland *** Smit & Weber. TNO-MEP

4 Actuele inzet Dreissena voor waterzuivering in Nederland, Markermeer Rifballen Natuurlijker Markermeer-IJmeer (NMIJ) Waterproeftuin Markermeer*: Aanleg 75 betonnen rifballen: kolonisatie door Dreissena Doelstelling veldexperiment ( ): Lokale ontwikkeling Dreissena, waar vanuit kolonisatie naar omgeving plaats kan vinden Refugium bij slechte bodemomstandigheden *In opdracht van Rijkswaterstaat IJsselmeergebied

5 Monitoring Rifballen Markermeer Dreissena: dichtheden & biovolumes op rifballen > waterbodem Vis: ecologische functie als schuil-, opgroei en foerageerplek (rifbaloppervlak), m.n. Baars, Blankvoorn, Snoekbaars, Pos Na 2 ½ jaar nog geen waterplanten ontwikkeling, te dynamisch?

6 Aanleg mosselriffen voor Natura 2000 in Nederland Mosselriffen IJburg*: 1 e rif in 2007, 2 e rif in 2008 Primair aangelegd ter compensatie voedselbeschikbaarheid N2000-soorten Monitoring mosseldichtheid 2007 heden: sterke toename Dreissena dichtheid en biovolume t.o.v. omgeving *In opdracht van Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Amsterdam

7

8 Actuele inzet Dreissena voor waterzuivering in Nederland, filters Toepassing als biologisch filter: Mosselkweek op kunstmatig substraat (kratten) Verplaatsen naar (geïsoleerd) oppervlaktewater met algenproblemen; proeven in stedelijk water Breda en Utrecht* Inzet voor zuivering rwzi-effluent Duiven** *In opdracht van Waterschap Brabantse Delta en Gemeente Utrecht ** In samenwerking met Waterschap Rijn&IJssel

9 Waterzuivering Breda Cyanobacteria Green algae Visibility Concentration (ug L -1 ) Introduction mussel filter Visibility (FTU)

10 Waterzuivering Utrecht

11 Toepassing in effluent RWZI Duiven

12 Effect op algen & blauwalgen

13 Effect op milieubelastende stoffen Tenminste meer dan 50% reductie van moeilijk afbreekbare organische stoffen: - Antibiotica (azitromycine) - Kunstofproductie (bisfenol A) - Fungicide (pencycuron) - Gewasbeschermingsmiddelen (feraminol) - Oplosmiddelen (tributylfosfaat) - Geurstoffen musken (celestolide, xyleen, moskeen) - Medicijnen (claritromycine, ipromide, naproxen, ibuprofen, sulfamethoxazole, carbamazepine)

14 Quagga uitzetten in wateren met algenproblemen: afwegingskader 1. Komen in het gebied waar het doelwater ligt al Quaggamosselen voor? 2. Betreft het een geïsoleerd water dat niet afwatert op andere oppervlaktewateren? 3. Zijn er in het water installaties / objecten aanwezig die hinder kunnen vinden van aangroei van Quaggamosselen? 4. Zijn er in het doelwater bijzondere natuurwaarden aanwezig die hinder kunnen ondervinden van de komst van de Quaggamossel?

15 Tijd voor discussie!

16 Quagga uitzetten: ja of nee? Discussiegroep II Kennisdag quaggamosselen 23 april 2015 Arjenne Bak & Harm Gerrits

17 Quagga uitzetten: ja of nee? Eerste ronde Voor 10 Tegen 25 Tweede ronde Voor 11 Tegen 24 Derde ronde constant Voor Tegen

18 Stelling 1 Quagga s uitzetten is een goede beheersmaatregel Voorstanders: Tegenstanders: Ze zijn er al - Het komt nu door de mens Op blauwalg locaties - Niet actief bevorderen Als er geen andere opties zijn - Eerst bestuderen, ook driehoeks Filteren van microchemicaliën - Systeemkennis is nodig ipv 1 stof Binnen afwegingskader kan het - Symptoon doorzicht verbeterd Substraat uitzetten optie - Stadswateren voor vissers

19 Stelling 1 Quagga s uitzetten is een goede beheersmaatregel Voorstanders: Tegenstanders: Substraat uitzetten optie - Stadswateren voor vissers Faciliteren van waterplanten - Lastig uitleggen bevolking Het is nu eenmaal voedselrijk - Brongebied bestuderen Komt er wel, waarom uitzettenof faciliteren? Komen die waterplanten er wel? Vooral waterpest

20 Stelling 2 Er moeten beheersmaatregelen worden getroffen tegen de aanwezigheid van de Quagga s Voorstanders: Tegenstanders:.. -.

21 Stelling 3 Quagga s die van nature ergens voorkomen kunnen het doorzicht verbeteren Voorstanders: Tegenstanders:.. -.

22 Stelling 4 Quagga s die van nature ergens voorkomen kunnen ook andere waterkwaliteitsparameters beïnvloeden Voorstanders: Tegenstanders:.. -.

23 Stelling 5 Je mag quagga s inzetten voor waterzuivering in een volledig afgesloten industriële zuivering Voorstanders: Tegenstanders:.. -.

24 Stelling 6 Je mag quagga s inzetten in industriële zuiveringen waarbij het effluent geloosd wordt op wateren waar al quagga s inzitten Voorstanders: Tegenstanders:.. -.

25 Stelling 7 Aanwezige populaties van quagga s mag je vergroten om waterzuivering van oppervlaktewater te bevorderen Voorstanders: Tegenstanders:.. -.

26 Stelling 8 Je mag quagga s uitzetten in stadsvijvers in stroomgebieden waar de quagga al voorkomt Voorstanders: Tegenstanders:.. -.

27 Stelling 9 Quagga s zitten over 10 jaar toch overal, dus je mag ze overal uitzetten Voorstanders: Tegenstanders:.. -.