Hydrobiologische Monitoring
|
|
|
- Krista van de Veen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Opzet presentatie Hydrobiologische Monitoring Dille Wielakker & Jos Spier Wat is Hydrobiologie? Historie van de Hydrobiologie Monitoringsmethodieken Belang van standaardisatie Door Bureau Waardenburg bv Toekomst/Ontwikkelingen Hydrobiologie Hydrobiologie Definitie Hydrobiologie: - hydro (hudoor) = water - biologie = de leer van de levende wezens De leer van de in het water levende wezens Maar ook.. De kleinere, met het oog zichtbare, waterleven. Historie Hydrobiologie Historie Hydrobiologie Eerste helft 20ste eeuw: Fytoplankton-onderzoek Texel (1898) Fytoplankton-onderzoek Noordzee en Zuiderzee (1905) Hydrobiologisch onderzoek Zuidlaardermeer (1919) Beoordelings- of typeringssysteem heideplassen op basis sieralgen (1926) Uitgebreid Hydrobiologisch onderzoek rond de afsluiting van de Zuiderzee (1932) Tweede helft 20ste eeuw: Algemeen handboek over Hydrobiologie (Redeke, 1948) beschrijving watertypen en soorten Wet verontreiniging oppervlaktewateren (1970) raamwerk waarbinnen modern waterkwaliteitsbeheer mogelijk werd Eerste biologische beoordelingsmethoden (Moller Pillot, 1971) Handboek Biologische Waterbeoordeling (1977) Stowa methodieken EBeo-systemen (1995) 1
2 Methoden Methoden Methoden Recente ontwikkelingen Hydrobiologie Begin 21ste eeuw: Kaderrichtlijn Water (2000) resultaatsverplichting, ecologisch waterkwaliteit Richtlijn Monitoring (2006) Protocol Toetsen en beoordelen (2007) De instructie (2009) Handboek Hydrobiologie (2009) Hydrobiologisch onderzoek Meetnetten Doel van Hydrobiologisch onderzoek: Inzicht in ecologisch functioneren watersysteem en het volgen van ontwikkelingen Bepaling en beoordeling van ecologische waterkwaliteit Effecten van beheer en inrichting MWTL meetnetten Rijkswaterstaat Fytoplankton, macrozoöbenthos, vissen Meetnetten waterschap Routinematige meetnetten, project Fytoplankton, diatomeeën, macrofauna, vegetatie, vissen Nu ook KRW smeetnetten (721 locaties) 2
3 KRWmeetnet biologie Soortgroep Hydrobiologisch Onderzoek soorten Nederland soorten monster individuen per monster Fytoplankton Veel Diatomeeen Macrofauna Macrofyten Vissen Het gaat hierbij dus om honderden soorten en duizenden individuen per jaar!!! Kwaliteitborging Resumé: Het gaat dus om veel locaties, veel soorten en heel veel individuen! Hoe gaan we deze gegevens opslaan? (invoer, controle, beheer, beschikbaarheid) Hoe gaan we er voor zorgen dat de kwaliteit van onze gegevens goed is en blijft? / analyse In praktijk verschillen in wijze van bemonsteren en analyse per opdrachtgever; Hoge eisen aan uitkomst hydrobiologisch onderzoek (bv beoordeling Kaderrichtlijn Water). Standaard methodieken: Opzet meetnet Veldwerk Analyse Verwerken en beheren data Belangrijk? Ja! Keuze representatieve monsterlocatie VB Veldwerk oeverplanten Bepalen representatief opnamevlak oeverplanten Zone met oeverplanten Vanaf insteek tot midden watergang Zone Gemiddelde hoog- en laagwaterlijn VB Veldwerk oeverplanten 3
4 Bemonsteren macrofauna met macrofaunanet Bemonsteren macrofauna met macrofaunanet analyseren Macrofaunamonster uitzoeken naar hoofdgroepen Geconserveerde monsters? of monsters met levende beesten binnen 24 uur uitzoeken? Microscopisch werk: Hoeveel beeldvelden worden er bekeken / geteld? analyseren VB Analyse Fytoplankton Standaard methodieken: Belangrijk! Gestandaardiseerde smethodieken Uniformiteit Representativiteit en betrouwbaarheid Reproduceerbaarheid Vergelijkbaarheid (tussen jaren en tussen organisaties) RWS Waterdienst Richtlijnen KRW Protocol Toetsen en Beoordelen Update: Instructie Kaderrichtlijn Water Doel: Juiste KRW-beoordeling voor alle KRW-waterlichamen STOWA Doel: Kwaliteitsborging 4
5 Gestandaardiseerde smethodieken Gestandaardiseerde smethodieken Richtlijnen KRW Protocol Toetsen en Beoordelen Update: Instructie Kaderrichtlijn Water Richtlijnen KRW Protocol Toetsen en Beoordelen Update: Instructie Kaderrichtlijn Water Opzet meetnet Cyclus en frequentie Veldwerk Analyse Dataverwerking / -beheer Toetsen en Beoordelen Cyclus en frequentie Veldwerk Naadloos op elkaar aan laten sluiten Ontwikkelingen Verdere afstemming Richtlijn en Handboek Kwaliteitseisen, -borging, accreditatie Grotere meetnetten als geheel op de markt Europese aanbestedingen, raamcontracten 5
Orde in de digitale dossierkast leidt tot meer begrip van aquatische ecosystemen
Orde in de digitale dossierkast leidt tot meer begrip van aquatische ecosystemen Martin Droog (Witteveen+Bos ), Laura Moria (Waternet) Waternet heeft in samenwerking met Witteveen+Bos de ordening en infrastructuur
Monitoring, maatlatten, toetsen en beoordelen: wat een toestand. Gert van Ee 15 februari 2017
Monitoring, maatlatten, toetsen en beoordelen: wat een toestand Gert van Ee 15 februari 2017 Roossloot Bergen NH, foto: Nico Jaarsma 2016 Indeling presentatie Monitoring en meetnetten HHNK Maatlatten,
Aanpassing KRW Maatlatten
Ministerie van Infrastructuur en Milieu RWS Waterdienst Aanpassing KRW Maatlatten Eddy Lammens RWS Waterdienst 1 Ministerie van Verkeer en Ministerie Waterstaat van Infrastructuur 12-4-20128-9 en Milieu
Handboek Hydrobiologie
Handboek Hydrobiologie I 2: Hydrobiologisch onderzoek in het waterbeheer - 1 I Handboek Hydrobiologie Hoofdstuk 2 Hydrobiologisch onderzoek in het waterbeheer In dit hoofdstuk behandelen we enkele algemene
Gelet op artikel 13, eerste lid, van het Besluit kwaliteitseisen en monitoring water 2009;
Besluit van de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en milieubeheer, de Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat en de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van., nr. DP/.
Werken op het laboratorium. Monstername. Proces hydrobiologische analyse. Monstername. Uitzoeken (sorteren) 19/09/2010.
Groep Monitoring Werken op het laboratorium Kwaliteitszorg in de hydrobiologie Michiel Wilhelm 20 m/v actief in het water: Vissen Vegetatie, Fytoplankton, Zoöplankton Fytobenthos, Macrofauna en Marien
Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 5634 14 april 2010 Besluit van de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, de Minister van
KRW- doelen voor de overige wateren in Noord- Brabant: een pragma:sche uitwerking
KRWdoelen voor de overige wateren in NoordBrabant: een pragma:sche uitwerking Frank van Herpen (Royal HaskoningDHV), Marco Beers (waterschap Brabantse Delta), Ma>hijs ten Harkel en Doesjka Ertsen (provincie
Ecologische monitoring; standaardisatie?
Ecologische monitoring; standaardisatie? Auteur: H.E. Keizer-Vlek Methode zou moeten afhangen van het doel Maar data worden vaak voor meerdere doeleinden gebruikt: vaststellen ecologische toestand detecteren
Monitoring aquatische biodiversiteit met DNA barcoding veelbelovend
Monitoring aquatische biodiversiteit met DNA barcoding veelbelovend Waterkwaliteit op de kaart II Berry van der Hoorn, Naturalis Michiel Hootsmans, KRW Watercycle centre Roel Knoben, RHDHV 8 oktober 2015
Waterkwaliteit en vergunningverlening. en doe het zelf. Marcel & Victor van den Berg Rijkswaterstaat Waterdienst Waterschap Brabantse Delta
Waterkwaliteit en vergunningverlening en doe het zelf Marcel & Victor van den Berg Rijkswaterstaat Waterdienst Waterschap Brabantse Delta Inhoud Waarom vergunningen verlenen? Wettelijk kader Hoe RWS ecologie
Leren van meetnetten in stedelijke natuur
Symposium Ecologie en de praktijk 2014 ecologica Leren van meetnetten in stedelijke natuur Niels de Zwarte @stadsnatuur 1 Bureau Stadsnatuur? Sinds 1997 Onderdeel Natuurhistorisch Museum Rotterdam Kenniscentrum
Workshop Sturen op structuren Handvatten voor inrichting, onderhoud en beheerder. 27 juni 2014 Pim de Kwaadsteniet en Martin Kroes
Workshop Sturen op structuren Handvatten voor inrichting, onderhoud en beheerder 27 juni 2014 Pim de Kwaadsteniet en Martin Kroes Programma werksessie 14:00-14:10 u Achtergronden NIOO 14:10-14:20 u Sturen
HANDBOEK HYDROBIOLOGIE Biologisch onderzoek voor de ecologische beoordeling van Nederlandse zoete en brakke oppervlaktewateren
I HANDBOEK HYDROBIOLOGIE Biologisch onderzoek voor de ecologische beoordeling van Nederlandse zoete en brakke oppervlaktewateren I I Ten Geleide Het voor u liggende kent een lange ontstaansgeschiedenis.
Ecologische kwaliteit oppervlaktewater, 2009
Indicator 2 maart 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De ecologische kwaliteit van het
Opbouw. Het belang van natuurvriendelijke oevers. EU Kaderrichtlijn Water (KRW) Waterbeleid. Doel KRW voor oevers. EU Kaderrichtlijn Water Maatregelen
Het belang van natuurvriendelijke oevers Christa Groshart Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard Opbouw Beleid en Maatregelen Verwachtingen Knelpunten KRW innovatie-onderzoek Waterbeleid Europese
veronderstelde voordelen van Natuurvriendelijke oevers.
1 veronderstelde voordelen van Natuurvriendelijke oevers. verbeteren van chemische water kwaliteit verbeteren van de oever stabiliteit verbeteren van de ecologische kwaliteit 2 waarom aandacht voor NVO
Tot nu toe. Accreditatie. Accreditatie van Hydrobiologie Status 01-2007. Tot nu toe. scope. Scope van accreditatie. Uit verslag vorig symposium:
Accreditatie Tot nu toe Uit verslag vorig symposium: Symposium Kwaliteitsborging Hydrobiologie 24 april 2007 Ko Baas Uniformiteit van meetgegevens Standaardisatie, harmonisatie Traceerbaar, juistheid,
NVO's en vis. Wat is het effect van NVO s op de visstand? 32 tigste bijeenkomst Vissennetwerk: KRW, Vis & Maatregelen
NVO's en vis Wat is het effect van NVO s op de visstand? 32 tigste bijeenkomst Vissennetwerk: KRW, Vis & Maatregelen Amersfoort, 24 november 2011 Carlo Rutjes & Michelle de la Haye Scoren met natuurvriendelijke
III.1. Algemeen Deze bijlage is een detaillering van de beschrijving van de actuele waterkwaliteit die in paragraaf 2.10.
III.1. Algemeen Deze bijlage is een detaillering van de beschrijving van de actuele waterkwaliteit die in paragraaf 2.10. is opgenomen III.2. Waterkwaliteit De meetpunten van het chemische meetnet liggen
Richtlijn KRW Monitoring Oppervlaktewater en Protocol Toetsen & Beoordelen
Richtlijn KRW Monitoring Oppervlaktewater en Protocol Toetsen & Beoordelen Datum 3 juli 2014 Status Update vastgesteld in MRE-bijeenkomst 26 juni 2014 Richtlijn KRW Monitoring Oppervlaktewater en Protocol
Aangepaste tekstgedeelten zijn blauw gemarkeerd.
Richtlijn KRW Monitoring Oppervlaktewater en Protocol Toetsen & Beoordelen Datum 3 juli 2014 Status Update vastgesteld in MRE-bijeenkomst 26 juni 2014 Aangepaste tekstgedeelten zijn blauw gemarkeerd. Richtlijn
Colofon. In opdracht van de afdeling Watersysteembeheer van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Rob van de Kamp 030-6345804 kamp.re@hdsr.
Colofon In opdracht van de afdeling Watersysteembeheer van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Rob van de Kamp 030-6345804 kamp.re@hdsr.nl November 2010 Inhoud 1 Inleiding...3 2 Informatiebehoefte...4
Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,
Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater, 1991 2010 Indicator 27 november 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Samen voor een goede waterkwaliteit in de Utrechtse gemeenten
Samen voor een goede waterkwaliteit in de Utrechtse gemeenten Bas Spanjers (hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden), Erwin Rebergen (gemeente Utrecht), Laurens van Miltenburg (gemeente Nieuwegein), Pim
De doelen voor overig water in Flevoland
De doelen voor overig water in Flevoland Susan Sollie (Tauw), Martijn Hokken (waterschap Zuiderzeeland), Christoffel Klepper (provincie Flevoland) Waterschap Zuiderzeeland en de provincie Flevoland willen,
Handleiding doelafleiding overige wateren
Evers, C.H.M (Royal HaskoningDHV). R. Buskens (Royal HaskoningDHV) & J.M. Dolmans- Camu (Provincie Utrecht), 2013. Handleiding doelafleiding overige wateren (geen KRWwaterlichamen). STOWA-rapport. In opdracht
Ecologische Indexen Macrofauna
Ecologische Indexen Macrofauna Een verkenning voor toepassing van genetische monitoring juni 2018 Berry van der Hoorn Tiedo van Kuijk Kevin Beentjes Vondellaan 55 KvK 411 695 15 Postbus 9517 expertcentrum@naturalis.nl
Herziening meetnetten en monitoring waterkwaliteit HHNK N.G. Jaarsma, G. van Ee juli Definitief
Herziening meetnetten en monitoring waterkwaliteit HHNK 2016-2021 Auteurs N.G. Jaarsma, G. van Ee Registratienummer 16.0107089 Versie 1 Status Definitief Afdeling Ingenieursbureau Cluster Onderzoek Foto
Kwaliteit oppervlaktewater, 2009
Indicator 6 maart 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen
Biologie in het lab van de toekomst
Biologie in het lab van de toekomst Frank Schuren TNO Microbiologie Conventionele microbiologie met state of the art genomics technologie en viability assays Conventional Microbiology Genomics technologies
Workshop KRW Maatlatten
Workshop KRW Maatlatten IHW netwerkdag 2018 Frank van Herpen (Royal HaskoningDHV) Marcel Tonkes (provincie Overijssel) 7 November 2018 Programma Opwarmen 15 min Technische toelichting 30 min Aan de slag
Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,
Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater, 1991 2008 Indicator 15 juli 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Toestand KRW-waterlichamen Flevoland medio 2018
Toestand KRW-waterlichamen Flevoland medio 2018 1. Inleiding In het beheergebied van waterschap Zuiderzeeland liggen 18 KRW-waterlichamen (zie figuur 1 op volgende pagina). Deze waterlichamen worden zowel
Verslag symposium Kwaliteitsborging in de hydrobiologie. Donderdag 23 maart 2006 te Driebergen
Verslag symposium Kwaliteitsborging in de hydrobiologie Donderdag 23 maart 2006 te Driebergen Op 23 maart 2006 heeft de WEW in samenwerking met STOWA, RIZA en NEN een symposium georganiseerd rondom het
Handleiding doelafleiding en maatlatten overige wateren. IPO / UvW STOWA. Niels Evers, met medewerking van Reinier van Nispen 12 april 2012
Handleiding doelafleiding en maatlatten overige wateren IPO / UvW STOWA Niels Evers, met medewerking van Reinier van Nispen 12 april 2012 Inhoud: Aanleiding: waarom doelen uitgangspunten visie Proces en
De KRW hanteert vijf toestanden van ecologische waterkwaliteit:
BIJLAGE 1: KRW beoordelingssystematiek (Bron: Watersysteemrapportage 2014) De beoordeling van de 30 KRW-waterlichamen vindt plaats volgens de (complexe) systematiek uit het Protocol Toetsen en Beoordelen
Wijzigingsvoorstel (RfC) voor de Aquo domeintabel Bemonsteringsmethode
Wijzigingsvoorstel (RfC) voor de Aquo domeintabel Bemonsteringsmethode Indiener: IDsW Kenmerk: W-0802-0044 Datum: 22 april12 juni 2008 Documentbeheer Wijzigingshistorie Datum Versie Auteur Wijziging 2008-03-21
Errata Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de Kaderrichtlijn Water (STOWA )
Errata Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de Kaderrichtlijn Water 2015-2021 (STOWA 2012-31) versie: 07-08-2014 contact: Niels Evers: Frank van Herpen niels.evers@rhdhv.com frank.van.herpen@rhdhv.com
Instructie. Richtlijn Monitoring Oppervlaktewater en Protocol Toetsen & Beoordelen. Datum 30 maart 2009 Status Eindrapport ingebracht bij NWO
3 Instructie Richtlijn Monitoring Oppervlaktewater en Protocol Toetsen & Beoordelen Datum 30 maart 2009 Status Eindrapport ingebracht bij NWO Instructie Richtlijn Monitoring Oppervlaktewater en Protocol
Monitoring biologische kwaliteitselementen volgens de KRW
Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq RIZA Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling Biologische monitoring zoete rijkswateren Monitoring biologische kwaliteitselementen
Waterplanten en macrofauna profiteren van KRW-maatregelen
Waterplanten en macrofauna profiteren van KRW-maatregelen Martijn Hokken (Waterschap Zuiderzeeland), Reinder Torenbeek (Bureau Waardenburg) Om de KRW-doelen te halen, heeft waterschap Zuiderzeeland de
Data Science bij Waterschap De Dommel
Data Science bij Waterschap De Dommel High Tech meets Data Science, 9 februari 2017 Stefan Weijers Procesmanager Beleid en Innovatie Overzicht Intro Waterschap De Dommel Toepassingen data science Visie
Ecologische Instrumenten voor de KRW. Overzicht
Ecologische Instrumenten voor de KRW Overzicht De ecologische instrumenten die beschikbaar zijn voor de KRW zijn in te delen naar verschillende toepassingsgebieden. In het onderstaande schema wordt onderscheid
Hydrochip: monitoren van de waterkwaliteit met
Hydrochip: monitoren van de waterkwaliteit met behulp van DNA 2017 23 A Het project Van 2012 tot 2017 is de Hydrochip verder ontwikkeld (een belangrijke basis was al gelegd in eerdere projecten) binnen
Diatomeeën als indicator voor waterkwaliteit nabij rwzi s?
Diatomeeën als indicator voor waterkwaliteit nabij rwzi s? Hanneke van Zuilichem (waterschap Aa en Maas), Edwin Peeters (Wageningen Universiteit), Jako van der Wal (AQUON) Waterschap Aa en Maas volgt de
Waterkwaliteit KRW, 2015
Indicator 12 januari 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen
Biotamonitoring door RWS
Biotamonitoring door RWS Andrea Houben RWS WVL RWS Monitoring MWTL waterkwantiteit Waterkwaliteit chemie, biologie en afval Bodemhoogte Projecten Waterkwaliteitsbewaking 2 14 February 2014 Water management
Normen voor het waterkwaliteitsbeheer: wat kun, mag en moet je er mee?
Normen voor het waterkwaliteitsbeheer: wat kun, mag en moet je er mee? José Vos, Els Smit (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), Dennis Kalf (Rijkswaterstaat), Ronald Gylstra (Waterschap Rivierenland)
Fifty shades of grey: Variability in metric-based assessment of surface waters using macroinvertebrates Keizer-Vlek, H.E.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Fifty shades of grey: Variability in metric-based assessment of surface waters using macroinvertebrates Keizer-Vlek, H.E. Link to publication Citation for published
FAZ: Ja Opdrachtgever: Jelmer Kooistra
Onderwerp: Ex ante evaluatie PBL KRW Nummer: Bestuursstukken\1931 Agendapunt: 8 DB: Ja 31-8-2015 BPP: Ja 16-9-2015 FAZ: Ja 16-9-2015 VVSW: Ja 16-9-2015 AB: Ja 30-9-2015 Opsteller: Marie-Louise Meijer,
edna vismonitoring van grote modderkruiper naar soortsamenstelling (KRW)
edna vismonitoring van grote modderkruiper naar soortsamenstelling (KRW) Jelger Herder Utrecht, 9 april 2015 Sommige soorten zijn lastig te monitoren Grote modderkruiper (Misgurnus fossilis) Vrijwilligers
(Vis)doelen overige wateren (niet KRW-oppervlaktewaterlichamen)
(Vis)doelen overige wateren (niet KRW-oppervlaktewaterlichamen) IPO / UvW Reinier van Nispen Vissennetwerk, 24 november 2011 Inhoud: Aanleiding: - waarom doelen? - uitgangspunten - visie Proces en planning:
Smart Monitoring Innovatie van waterkwaliteitsbeoordeling. Milo de Baat
Smart Monitoring Innovatie van waterkwaliteitsbeoordeling Milo de Baat ILOW Symposium 15 februari 2017 KRW waterkwaliteitsbeoordeling Chemische status? Ecologische status Chemische analyse 45 prioritaire
MWW - Waternood-DAN - EKO. Hanneke Keizer Piet Verdonschot Karin Didderen
MWW - Waternood-DAN - EKO Hanneke Keizer Piet Verdonschot Karin Didderen Maatregel Wijzer Waterbeheer Inleiding Implementatie van zowel WB21 als KRW vraagt om waterhuishoudkundige maatregelen Talrijke
Aquatische ecologie. Module 1: Ecologische principes van watersystemen. Lesdag 1. drs. M. Maessen (Grontmij)
lesdag onderwerp docent(en) Module 1: Ecologische principes van watersystemen Lesdag 1 Ochtend - Watersysteem - Van mondiaal tot lokaal - Kringlopen en balansen - Hydrologische kringloop - Relatie grondwater
Waterkwaliteit verbeteren!
Waterkwaliteit verbeteren! Erwin Rebergen Beheerder grond- en oppervlaktewater 6 juni 2013 1 Onderwerpen Waarom spant zich in om de waterkwaliteit te verbeteren? Wat willen we bereiken? Hoe willen we een
Orientatieavond VBC-Veluwe 7 oktober 2010. Andre Nooteboom (heemraad)
Orientatieavond VBC-Veluwe 7 oktober 2010 Andre Nooteboom (heemraad) Doelstellingen avond Elkaar meenemen in oprichtingsproces VBC-Veluwe Zorgen voor draagvlak en enthousiasme Kennis en informatie overdracht
Meten en weten aan grondwater in de toekomst
Meten en weten aan grondwater in de toekomst IHW netwerk dag Amersfoort 2016.10.13 Auke Oostra DGRW - Bodem Mijn achtergrond: geologie en bodemsanering 2 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Grondwater
Producten en Diensten. Versie: 2016-2
Producten en Diensten Versie: 2016-2 Inhoudsopgave 1 Toelichting 3 2 Oppervlaktewater 4 2.1 Monsterneming 4 2.2 Veldmetingen 4 2.3 Chemisch onderzoek 5 2.4 Continue metingen on-site 6 2.5 Bacteriologisch
Lesdag 1: woensdag 15 maart 2017
Aristo Zalencentrum, Brennerbaan 150, 3524 BN Utrecht Laura Bon, (030) 60 69 415, laura.bon@wateropleidingen.nl Daniëlle Thomas (030) 60 69 402, danielle.thomas@wateropleidingen.nl Lesdag 1: woensdag 15
Kwaliteit van de Zenne stroomafwaarts RWZI Brussel Noord
Kwaliteit van de Zenne stroomafwaarts RWZI Brussel Noord Thierry Warmoes - Afdeling Rapportering Water januari 2012 m.m.v. Bram Haspeslagh 1. Effect ingebruikname RWZI Brussel Noord 2. Beoordeling van
KRW- doelafleiding: van een pluriform verleden naar een uniform heden
KRW- doelafleiding: van een pluriform verleden naar een uniform heden Fiona Segers (Waterschapstalentprogramma), Gert van Ee (hoogheemraadschap Hollands Noorderkwar>er), Bas van der Wal (STOWA)] Nederlandse
Verslag marktconsultatie Advies- en Ingenieursdiensten
Verslag marktconsultatie Advies- en Ingenieursdiensten Waterschappen Hunze en Aa s, Noorderzijlvest en Wetterskip Fryslân Datum : 17 september 2014 Waterschappen Hunze en Aa s, Noorderzijlvest en Wetterskip
Bijlage 3. Toetsingskader waterkwaliteit. B3.1 Aanleiding, functie en afbakening. Herziening 2012
Bijlage 3 Toetsingskader waterkwaliteit B3.1 Aanleiding, functie en afbakening Herziening 2012 Naar aanleiding van de taakstelling op de KRW (regeerakkoord 2010) en het faseren van een gedeelte van het
DE KRW VOOR HET (WATER)LEVEN
stowa@stowa.nl www.stowa.nl TELEFOON: 030 232 11 99 FAX: 030 232 17 66 Arthur van Schendelstraat 816 Postbus 8090 3503 RB Utrecht DE KRW VOOR HET (WATER)LEVEN 2005 04 2 De KRW voor het (water)leven De
Natuurvriendelijke oevers: mogelijkheden per standplaats. Emiel Brouwer en Pim de Kwaadsteniet
Natuurvriendelijke oevers: mogelijkheden per standplaats Emiel Brouwer en Pim de Kwaadsteniet Aanleiding Aanleg natuurvriendelijke oevers belangrijk in waterbeheer Bij aanleg mist vaak de relatie met de
Homogeen meetnet. Resultaten en beoordeling
Homogeen meetnet Resultaten 2011-2013 en beoordeling Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Een balans van de waterkwaliteit... 5 2.1. Organische vervuiling en eutrofiëring... 5 2.2. Toxische vervuiling...
Toestand en trend MNLSO- en KRW-meetlocaties. Janneke Klein Joachim Rozemeijer, Nanette van Duijnhoven, Sibren Loos, Joost van den Roovaart
Toestand en trend MNLSO- en KRW-meetlocaties Janneke Klein Joachim Rozemeijer, Nanette van Duijnhoven, Sibren Loos, Joost van den Roovaart Opbouw presentatie Context: eutrofiëring Meetnet Nutriënten Landbouw
score ten opzichte van de referentiewaarde
IV.1. KRW-waterlichamen, doelen en maatregelen In Alm & Biesbosch liggen drie KRW-waterlichamen (afbeelding IV.1). Met gebruikmaking van de Factsheets (WSRL, 2008) worden deze waterlichamen hieronder kort
Vermesting in meren en plassen,
Indicator 18 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en plassen
AANKONDIGING VAN EEN OPDRACHT
I: AANBESTEDENDE DIENST AANKONDIGING VAN EEN OPDRACHT Diensten I.1) NAAM, ADRESSEN EN CONTACTPUNT(EN) Officiële benaming: Rijkswaterstaat Centrale Informatievoorziening Nationale identificatie: 362069499
Nieuwbouw KRW-Verkenner. overleg RWS-Deltares. Joost van den Roovaart. 10 februari 2011
Nieuwbouw KRW-Verkenner overleg RWS-Deltares Joost van den Roovaart 10 februari 2011 Inhoud KRW-Verkenner: doel, organisatie, planning, bouw demo KRW-Verkenner discussie/vragen Doel instrument ondersteuning
Onderdelen van dit voorschrift zijn gebaseerd op de volgende norm:
Handboek Hydrobiologie II Werkvoorschrift 8A Bemonstering van sieralgen in oppervlaktewater 8A.1 Doel en toepassingsgebied 8A.2 Beginsel 8A.3 Normen Dit werkvoorschrift heeft betrekking op sieralgen uit
Temperatuur oppervlaktewater,
Indicator 13 december 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemiddelde watertemperatuur
Factsheet: NL36_OWM_015 Dooze
Factsheet: NL36_OWM_015 Dooze De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet
Normalisatie in de hydrobiologie. Arnold Veen en Erica Fritse
Normalisatie in de hydrobiologie Arnold Veen en Erica Fritse 15 Februari 2017 Goed waterbeheer vraagt om vergelijkbare analyse resultaten die fit for purpose zijn. Paragraaf 1.3.6 van de KRW - Standards
Nieuw Europees intercalibra2ebesluit over de Goede Toestand volgens de Kaderrichtlijn water
Nieuw Europees intercalibra2ebesluit over de Goede Toestand volgens de Kaderrichtlijn water Marcel van den Berg, Suzanne Stuijfzand (Ministerie van Infrastructuur en Milieu) Na bijna 2en jaar is de harmonisa2e
Factsheet: NL04_OVERIJSSELSKNL-ZWa
Factsheet: NL04_OVERIJSSELSKNL-ZWa Overijssels Kanaal (Zwolle) De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld
In de periode legt Waterschap Zuiderzeeland 184 kilometer duurzame en natuurvriendelijke oevers in Flevoland aan. De aanleg van deze oevers
duurzame oevers In de periode 2012-2015 legt Waterschap Zuiderzeeland 184 kilometer duurzame en natuurvriendelijke oevers in Flevoland aan. De aanleg van deze oevers dragen bij aan het bereiken van de
Natuurvriendelijke oevers langs de Lek
Natuurvriendelijke oevers langs de Lek Evaluatie van 6 jaar monitoring SAMENVATTING W.M. Liefveld A. Bak In opdracht van Rijkswaterstaat Samenvatting Momenteel stellen de waterbeheerders hun maatregelenprogramma
Handleiding doelafleiding overige wateren
Fina l re port Handleiding doelafleiding overige wateren (geen KRW-waterlichamen) rapport 2013 20 Handleiding doelafleiding overige wateren rapport 2013 20 ISBN 978.90.5773.610.0 stowa@stowa.nl www.stowa.nl
Kansen voor natuurvriendelijke oevers in de boezems van HHNK. KRW onderzoeksproject Natuurvriendelijke Boezem. S. Janssen, S. Zierfuss 12.
Kansen voor natuurvriendelijke oevers in de boezems van HHNK KRW onderzoeksproject Natuurvriendelijke Boezem Auteurs S. Janssen, S. Zierfuss Registratienummer 12.55095 17-12-12 Versie Status definitief
Bijlage 2: Waterkwaliteit Kromme Rijn (DM hoort bij bestuursvoorstel DM )
Bijlage 2: Waterkwaliteit Kromme Rijn (DM 816563 hoort bij bestuursvoorstel DM 832322) Achtergrond informatie en aanleiding slibvang De Kromme Rijn is een laaglandrivier van 35 kilometer lang. Tussen Cothen
PROTOCOL TOETSEN EN BEOORDELEN VOOR DE OPERATIONELE MONITORING EN TOESTAND- EN TRENDMONITORING
VOOR DE OPERATIONELE MONITORING EN TOESTAND- EN TRENDMONITORING WERKGROEP MIR 24 augustus 2007 110305/OF7/1Q3/000373/MR Colofon Auteur: R. Torenbeek Productie: ARCADIS In opdracht van: RIZA Referentie:
Libellenmonitoring in Nederland ervaringen na 16 jaar tellen
Libellenmonitoring in Nederland ervaringen na 16 jaar tellen Tim Termaat Libellenstudiedag Vlaanderen 15 februari 2014 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Hoe gaat
Factsheet: NL36_OWM_018 Dommerswijk
Factsheet: NL6_OWM_018 Dommerswijk De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet
Vermesting in meren en plassen
Indicator 16 december 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en
Vermesting in meren en plassen,
Indicator 14 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren
Referenties vissen onderzoek en advies. Projecten Bureau Waardenburg 2007-2012
Referenties vissen onderzoek en advies Projecten Bureau Waardenburg 2007-2012 Visstandmonitoring/KRW bemonstering KRW visstandbemonstering Rivierenland In 2012 is de visstand van 11 KRW waterlichamen
Aquo-kit Transparantie in gebruik én beheer
-kit Transparantie in gebruik én beheer Workshop IHW netwerkdag 3 oktober 2013 Hinne Reitsma Inhoud 1. Informatiehuis Stand van zaken Water van de gereedschapskist 2. Waarom Toetsing standaardisatie bodemkwaliteit
Pilot soortresponsies waterschap Rivierenland en hoogheemraad- schap Hollands Noorderkwar9er
Pilot soortresponsies waterschap Rivierenland en hoogheemraad- schap Hollands Noorderkwar9er Nico Jaarsma (Nico Jaarsma Aqua/sche ecologie en Fotografie), Ronald Gylstra (waterschap Rivierenland), Gert
Maatlatten voor de Maas-regio
Maatlatten voor de Maas-regio verder met de streepjes Jappe Beekman Senior Onderzoeker Watersystemen 1 februari 2007 - Derde praktijkdag MEPGEP 24 april 2013 Toepassing en doorwerking aanpassingen maatlatten
Snelle en betrouwbare analyse van de microbiologische zwemwaterkwaliteit met qpcr
Snelle en betrouwbare analyse van de microbiologische zwemwaterkwaliteit met qpcr Bart Wullings, Leo Heijnen en Edwin Kardinaal KWR Watercycle Research Institute, Nieuwegein Inhoud Microbiologische zwemwaterkwaliteit
Factsheet: NL04_DEDEMSVAARTa Dedemsvaart
Factsheet: NL04_DEDEMSVAARTa Dedemsvaart De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze
1-6-2015. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. 26 mei 2015. Aanleiding en proces
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 26 mei 2015 Aanleiding en proces Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) wil inzicht hebben in de ecologische en fysischchemische waterkwaliteit van de
Stichting Waterproef. laboratorium voor onderzoek van Water en Bodem
Stichting Waterproef laboratorium voor onderzoek van Water en Bodem Inhoud De voorposten van Waterproef 4 De afdeling Bemonsteringen De Chemie van Waterproef 6 Chemisch en fysisch onderzoek De voelsprieten
KRW-doelen voor macrofauna komen langzaam in zicht
KRW-doelen voor macrofauna komen langzaam in zicht Niels Evers, Luuk van Gerven (Royal HaskoningDHV), Ineke Barten, Mark Scheepens (Waterschap De Dommel) Om meer inzicht te krijgen in de haalbaarheid van
Vermesting van regionaal water,
Indicator 20 april 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting van het regionale
Meetrapport Peelkanalen 2009, t.b.v. KRW-monitoring
Meetrapport Peelkanalen 2009, t.b.v. KRW-monitoring Kanaal van Deurne ter hoogte van de eikenlaan Opgesteld door: T. Basten (chemie & waterkwantiteit) & E. Binnendijk (biologie) & J.A.J van Mil (biologie),