Het visperspectief. Een blije blik? Veel vragen, weinig antwoorden! Peter Heuts Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

Transcriptie

1 Het visperspectief Een blije blik? Veel vragen, weinig antwoorden! Peter Heuts Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

2 Intro Foto: Wikipedia Deel 1: De leefgebieden, de knelpunten en de oplossingen Deel 2:Werken vispassages in het beheergebied van HDSR? Deel 3: Is effect van aanleg vispassages op de visstand waar te nemen? Nog meer vragen.

3 Intro winterhabitat paaihabitat opgroeihabitat Foerageerplaats Schuilplaats

4 De leefgebieden Utrecht

5 De knelpunten Gemaal Stuw

6 De oplossingen De Wit vispassage De Wit sluisvispassage

7 Deel 2: Werken de vispassages? 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% baars blankvoorn driedoornige stekelbaars kolblei kleine modderkruiper Procentueel aandeel vissoorten die gebruik maken van de vissluis (n=4631) zwartbekgrondel pos winde ruisvoorn alver roofblei marmergrondel 12 vissluizen aangelegd, 3 onderzocht ; Grote en kleine soorten, snelle en langzame zwemmers en bodemvissen maken gebruik van passage (n=3); 24 soorten; 80% is baars of blankvoorn! vetje riviergrondel aal bermpje brasem Kesllers grondel zeelt bittervoorn giebel snoek snoekbaars tiendoornige stekelbaars

8 procentueel aandeel lengteklassen van gepasseerde vissen 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% >40 aal lengteklassen Weinig grote vissen!

9 Procentueel aandeel vissoorten die gebruik maken van de 'De Wit' vispassage (n=4780) 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% blankvoorn baars kolblei riviergrondel ruisvoorn pos alver zeelt winde driedoornige stekelbaars aal brasem Kesllers grondel vetje roofblei bittervoorn snoekbaars marmergrondel snoek Pontische stroomgrondel kleine modderkruiper zwartbekgrondel bermpje karper 42 vispassages aangelegd (9 vóór 2009), 9 onderzocht; Zowel bodemvissen, snelle en langzame vissen (24 soorten); 65% is baars of blankvoorn, en met kolblei >85%;

10 procentueel aandeel lengteklasse vis door de 'De Wit' vispassage, aal apart vermeld 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% >30 aal lengteklassen Vissen vanaf 5 cm tot ca 80 cm kunnen passeren; Gering aantal grote vissen!

11 Fuikbemonstering Goede indruk van vissoorten die gebruik maken van de vispassage; Goede indruk van kleine vissen en soorten die passeren; Grote vis(soorten) onderschat! Eenrichtingsverkeer; Stroomafwaarts: 50% door vistrap, 50% over de stuw!

12 visteller De visteller metingen aan de De Wit vispassage bij Kerkeland (Kemper, 2013). Er passeren veel vissen groter dan 30 cm. Dit zijn voornamelijk brasems.

13 Migratie vanuit het Amsterdam Rijnkanaal (ARK) richting de polder (blauwe kolommen) en vanuit de polder richting ARK (rode kolommen). De blauwe lijn geeft de watertemperatuur weer.

14 Dag/nachtritme

15 Visteller Kleine vis(soorten) worden niet/nauwelijks geregistreerd; Goede waarneming van grote vis(soorten); Gelijktijdige waarneming in beide richtingen; Inzicht in het dag/nachtritme migratie; Slechts 6-10% van het aanbod gaat daadwerkelijk door de passage; Vinden bodemvissen de ingang nog wel?

16 Dus De vraag wat wil je weten bepaalt de methode; Hou rekening met de sterktes en zwaktes van de toegepaste methode; Meerdere methoden inzetten geeft ook meer inzicht; Het merendeel van de passanten zijn ook de meest voorkomende vissoorten; Foto Fabrice Ottburg

17 en Werken de passages? Ja, er gaan verschillende soorten in beide richtingen doorheen; Efficiëntie? Vispassage zelf is nog een black box.

18 aantal Deel 3: Zijn effecten waar te nemen? cumulatieve weergave aanleg vispassages bekkentrap (1) vissluis (12) vistrap (42)

19

20

21 Broedvis

22 EKR score Gemiddelde EKR score 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, (n=7) 2007 (n=12) 2008 (n=4) 2009 (n=6) 2010 (n=3) 2011 (n=1) 2012 (n=6) 2013 (n=11)

23 Pique Doos met snorharen?

24 Box & whiskers! minimum mediaan 50%van alle waarnemingen maximum

25 Miepi Box & whiskers! mediaan uitbijter Spreidingsbreedte (1,5 kwartiel)

26 EKR score visstand (+ = GEMIDDELDE) 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, (n=29) (n=21) Er is een significant verschil tussen de jaren 2006 tem 2009 en de jaren 2010 tem 2013!

27 Paar vragen Is EKR score de goede manier om het effect aan te tonen? Zo nee, wat dan wel? Ontwikkeling visstanden in Nederland Geinitïeerd door Rijkswaterstaat

28 klimaatverandering Van invloed op de visstand Visserijactiviteiten sport en beroep aalscholvers Aanpassen sluisbeheer Visvriendelijke gemalen reductie nutrientenbelasting Prioritaire stoffen Aanleg natuurvriendelijke oevers (ca 40 km) Beheer & onderhoud Exoten: grondels, kreeften, quagga mossels en invasieve waterplanten

29 Nog meer vragen Kunnen we wel een antwoord geven op de effectiviteit van vispassages? Hoe onderscheiden we die van alle andere invloeden? Zo nee, hoe vertellen we het aan ons bestuur? (rapport Het visperspectief, een onderwaterkijk op vispassages staat in de Hydrotheek STOWA)

30 Met dank aan: Collega s waterschappen, ATKB, Arcadis, Visadvies, Viridis, RWS, STOWA, WiBo, BuWa, N. Jaarsma.