Amerikaanse rivierkreeft in veenweidegebied. Onderzoek naar de verspreiding, abundantie en beheer in relatie tot het bereiken van de KRWdoelen

Transcriptie

1 Amerikaanse rivierkreeft in veenweidegebied Onderzoek naar de verspreiding, abundantie en beheer in relatie tot het bereiken van de KRWdoelen

2 Inhoud exotische kreeften in Nederland autecologie geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft eerder onderzoek effecten KRW project literatuuronderzoek (effecten, maatregelen) selectie maatregelen (geschikt veenweidegebied) veldexperiment uitvoering

3 Exotische kreeften in Nederland soort sinds oorspronk. leefgebied verspreiding in Nl. Gevlekte Amerik. rivierkreeft 1968 Noord- Amerika Heel Nl. Turkse rivierkreeft 1977 Oost-Europa Alweer verdrongen? Rode Amerik. rivierkreeft 1985 Noord- Amerika Vooral stedelijk en N+Z- Holland Geknobbelde Am. rivierkreeft 2004 Noord- Amerika Oost. Groene Hart Californische rivierkreeft 2004 Noord- Amerika Brabant, Oost Nl Marmerkreeft 2004 N of Z Amerika? Omgeving Dordrecht Gestreepte Am. rivierkreeft 2001 Noord Amerika Omgeving Hardinxveld

4 3 meest voorkomende soorten Foto: EIS

5 Biologie geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft van oorsprong Noord-Amerika paren in juli-sep (sperma opgeslagen) en voorjaar tot 500 eitjes van begin mrt/jun, komen uit in juli tijd meegedragen door het vrouwtje geen apart larvestadium vervellen 1 e jaar 7-8 keer, daarna 1-2 maal per jaar 1 e of 2 e jaar geslachtsrijp, tot ca. 4 jaar oud niet veeleisend t.a.v. stroming, substraat, waterdiepte of zuurstofgehalte kan in grote dichtheden voorkomen, agressief gedrag biologie kan hier anders zijn dan in oorspronk. leefgebied

6 Voedsel en predatie voedsel omnivoor levende + dode waterplanten macrofauna predatie amfibieëneitjes predatie visseneitjes en kleine vis vanwege grote dichtheden - groot effect predatie roofvissen: paling, snoek, meerval en ook karper vogels: reigerachtigen, ooievaar, fuut zoogdieren: otter, nerts, (muskus)rat tijdens vervelling kwetsbaar maar verscholen, als volwassen dier nauwelijks nog vijanden, mogelijk niet herkend als prooi

7 Negatieve effecten verdwijnen waterplanten graafactiviteiten (tunnels/holen) - ondergraven oevers - vertroebeling water nutriënten - algenbloei

8 Eerder onderzoek Wilnisse Bovenlanden, Kamerikse wetering, polder Spengen kun je ze vangen? met welke vangtuigen? bijvangst? welke soort(en) gaat het om? dichtheid? samenhang verdwijnen (onder)waterplanten en vertroebeling water effecten op visstand

9 Vangsten - soorten Bijna 100% Geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes virilis), een enkele rode en gevlekte grote dichtheid - Wilnisse Bovenlanden: minimaal 12 kilo/ha, bijna 300 individuen/ha (onderschatting)

10 vangtuigen kreeftenkooien monofyl kreeftenfuiken (foto: BuWa) kreeftenkooien plastic aalfuiken

11 uitkomsten afname waterplanten (submers, emers en kroos drijfbladplanten niet) afname doorzicht effect visstand weinig kleine vis - door hoge dichtheid kreeften weinig grote vis veroorzaakt hoge dichtheid kreeften nader onderzoeken Kunnen de KRW doelen wel worden gehaald?

12 KRW Innovatieproject Deelnemende partijen / begeleidingscommissie Hoogheemraadschap van Stichtse Rijnlanden (Peter Heuts, Nico de Bruijn) Waternet (Bart Specken) STOWA (Bas van der Wal) Waterschap Rivierenland (Ronald Gylstra) Gemeente Woerden (Maarten Bekkers) Sportvisserij Nederland (Willie van Emmerik) EIS (Bram Koese) Provincie Utrecht (Herbert van Kuyvenhoven)

13 Het project 2 fasen literatuuronderzoek praktijkexperiment

14 Fase 1 Literatuuronderzoek Wat is de rol van de rivierkreeft in zijn natuurlijke omgeving? Invloed van rivierkreeften op het aquatisch systeem als exoot in Europa? In kaart brengen verspreiding en abundantie van rivierkreeften in Nederland Mogelijke problemen en knelpunten in kaart brengen Mogelijke maatregelen ter bestrijding uitheemse rivierkreeften benoemen

15 Fase 1 Selectie maatregelen veldonderzoek Opstellen voorstel veldonderzoek Beschrijven methoden voor waarnemen en toetsen effecten van de maatregelen Presentatie

16 Fase 2 Praktijkexperiment Uitwerken en voorbereiden geschikte maatregelen voor veldexperiment Locaties kiezen Uitvoering experiment maatregelen in het veld Rapportage en presentatie

17 Fase 2 Praktijkexperiment Afhankelijk van uitkomsten literatuuronderzoek Locaties: Kamerikse wetering, Ronde Venen Geschikte methoden/vangtuigen etc. Maatregelen? bijv. uitzetten roofvis, wegvangen kreeften Meten effecten maatregelen? bijv. waterplanten en vis monitoren

18 Tijdsschema project literatuuronderzoek 2 maanden zomer 2009 praktijk onderzoek vanaf najaar eind 2010 Nu: offertetraject 4 adviesbureaus samen met wetenschappelijk instituut of universiteit (fase 1+ deelname begeleiding fase 2)

19 Mogelijke knelpunten/ aandachtspunten Amerikaanse rivierkreeften gedragen zich hier anders dan in oorspronkelijk verspreidingsgebied (weinig over bekend) Fuikvangsten (bijna) alleen mannetjes Vervellen rekening mee houden bij merken/terugvangen Verdwijnen waterplanten en vis door kreeften of bijv. nijlganzen en aalscholvers? Zijn de kreeften wel weg te krijgen? Moet zich nog een evenwicht instellen? Moeten ze nog als prooi herkend worden? foto: Walter Soestbergen

20 Vragen? Suggesties?

21 Bedankt voor uw aandacht