Startnotitie Visie Mobiliteit

Transcriptie

1 Startnotitie Visie Mobiliteit 1. Inleiding Belangrijk uitgangspunt voor deze nieuwe Visie Mobiliteit is de maatschappelijke functie van mobiliteit. Mobiliteit stelt mensen en bedrijven in staat om respectievelijk hun persoonlijke en organisatorische doelen te bereiken. Daarmee levert mobiliteit een belangrijke bijdrage aan welzijn en welvaart. Keerzijde zijn negatieve effecten van mobiliteit op ons leefmilieu en de gezondheid van mensen. In deze visie is mobiliteit geen doel op zich maar een middel om maatschappelijke doelen te bereiken. De visie concentreert zich uiteindelijk op vier thema s waarop mobiliteit een grote impact heeft. Per thema brengen we de belangrijkste ontwikkelingen tot 2030 in kaart en geven we aan op welke wijze we daarop willen inspelen. Resultaten vorige nota De vorige nota over mobiliteit stamt uit De meeste plannen uit die nota zijn gerealiseerd. De infrastructuur van Assen is uitgebreid en verbeterd. Assen is nu beter bereikbaar. De aanpassingen aan de infrastructuur hebben we benut om de kwaliteit van de openbare ruimte in en rondom de binnenstad te vergroten. Op diverse locaties en vooral rond scholen is de verkeersveiligheid verbeterd. Veel bushaltes zijn toegankelijk gemaakt voor mensen met een beperking. Bij de meeste verkeerslichten kan het openbaar vervoer sneller doorrijden. Het kaartje geeft een globaal beeld van de verbeteringen in de infrastructuur van de afgelopen tien jaar. FlorijnAs Mobiliteitsvraagstukken werden tot nu toe vooral aangepakt met (nieuwe) infrastructuur. Op dit moment zijn we in de FlorijnAs volop bezig met de uitvoering. Na realisatie van de FlorijnAs is de infrastructuur en de bereikbaarheid van de stad grotendeels op orde. Op een beperkt aantal punten zijn waarschijnlijk nog kleinere aanpassingen nodig. Het gaat dan met name om de infrastructuur voor fietsers. Techniek en gedrag Het oplossen van mobiliteitsvraagstukken gebeurt dan ook meer via het beter en anders benutten van de bestaande voorzieningen met slimme technieken en het werken aan gedragsverandering. Het gerealiseerde netwerk van Sensor City biedt hiervoor diverse mogelijkheden. Deze visie werkt voor 1

2 vier thema s mobiliteitsvraagstukken verder uit en benoemt concrete opgaven. De oplossing hiervan kan in een Uitvoeringsprogramma worden geborgd. 2. Trends en effect op Assen Trendverkenningen van het CPB PBL en SCP beschrijven trends en opgaven voor verschillende beleidsthema s. We hebben gekeken wat de diverse trends voor Assen betekenen op de diverse beleidsterreinen. Met het inzicht in deze trends kunnen vervolgens mobiliteitsopgaven en andere opgaven in onderlinge samenhang benaderd worden. Daarna is per beleidsterrein gekeken hoe mobiliteit kan bijdragen aan het verwezenlijken van onze doelen. Uit de trendverkenning en de vertaling hiervan naar de situatie in Assen komen vier belangrijke thema s naar voren: economie, demografie, duurzaamheid en gezondheid. Economie De welvaart in Nederland is in de tweede helft van de twintigste eeuw enorm toegenomen. De verwachting is dat die toename zich in de eenentwintigste eeuw zal doorzetten, waarschijnlijk in een wat lager tempo. In de samenleving dreigt een tweedeling rijk-arm te gaan ontstaan waarbij het arme deel een beperkte koopkracht heeft. De regio s in Nederland kennen onderling sterke verschillen. In de Randstad en Noord Brabant is er sprake van sterke groei terwijl er elders nauwelijks sprake is van groei. In de regio rondom Assen krimpt de bevolking. De krimp in de regio leidt tot grotere afstanden en reistijden naar de voorzieningen. De stad Assen groeit beperkt qua inwoners (trek naar de stad) en arbeidsplaatsen. De groei in de arbeidsplaatsen zit vooral in de sectoren bouw, dienstverlening en de vrije tijdssector. Mede door de groei van het internet-winkelen verandert de binnenstad. Er komen minder en andere soorten winkels. Het aantal pick-up points neemt toe. In de binnenstad zullen hierdoor andere invullingen gaan ontstaan. Dit heeft consequenties voor de parkeervoorzieningen. Er zal waarschijnlijk meer behoefte zijn aan kort-parkeren en parkeergarages zullen minder worden gebruikt door winkelend publiek maar meer worden gebruikt door bewoners en andere bezoekers (b.v. cultuur en evenementen) van de binnenstad. Het internet-winkelen zorgt er voor dat er in de woonwijken meer mobiliteit ontstaat in de vorm van bezorgdiensten. De technieken veranderen snel. Mensen kunnen meer onafhankelijk van tijd en plaats werken. Thuiswerken verlaagt de druk op de infrastructuur in de spitsperiodes. In woonwijken zal het merkbaar worden dat meer mensen thuiswerken en dan niet alleen de ZZP-ers. - Integrale bereikbaarheid van de binnenstad, voorzieningen en werklocaties, realiseer ontbrekende schakels - Stimuleren fietsgebruik - Slimmer distributiesysteem goederen voor binnenstad, woon- en werkgebieden Demografie Tot 2030 blijft de bevolking in Nederland doorgroeien. Het tempo van de groei neemt wel af. De groei is mede afhankelijk van het aantal migranten. Vooral in de Randstad is de groei van het aantal inwoners nog sterk. Aan de randen van Nederland daalt het aantal inwoners. Het aantal huishoudens is de afgelopen decennia in verhouding tot het aantal inwoners nog sterker gegroeid. In 2035 zal Assen ongeveer inwoners hebben. In de regio rondom Assen zal er dan sprake zijn van een lichte krimp. 2

3 Het aantal 65-plussers in Nederland neemt de komende decennia toe tot een kwart van de bevolking. Ook hun aandeel in mobiliteit stijgt daarmee aanzienlijk. De vergrijzing in Assen zal duidelijk aanwezig zijn. Het aantal 75-plussers is in 2030 verdubbeld. Ook in Assen geldt dat ouderen langer zelfstandig thuis blijven wonen. De ouderen willen daarvoor dicht bij de voorzieningen wonen. De afstand tot de voorzieningen moet wel goed te overbruggen zijn. Ouderen blijven langer mobiel. Zij maken daarbij veelvuldig gebruik van auto s en de (elektrische) fiets. Mede door de elektrische fiets is het aantal fietsslachtoffers in het verkeer toegenomen. Met name ouderen zijn kwetsbaar in het verkeer. Mensen die geen gebruik van fiets en auto kunnen maken zijn aangewezen op openbaar en publiek vervoer. Dit moet laagdrempelig en toegankelijk zijn. Doordat ouderen langer thuis blijven wonen zullen meer zorgdiensten aan huis geleverd worden. Dit kan eisen aan de omgeving stellen. Bijvoorbeeld voor maaltijdbezorging en parkeren voor thuiszorg. - Mobiliteitsoplossingen voor een veranderende bevolkingssamenstelling - Goede en veilige wandel- en fietsvoorzieningen - Goed, laagdrempelig geïntegreerd openbaar vervoer en doelgroepenvervoer Duurzaamheid Eind 2015 hebben veel landen in Parijs ingestemd met een klimaatverdrag dat de uitstoot van broeikasgassen moet terugdringen. Mobiliteit kan een belangrijke bijdrage leveren aan het terugdringen van deze uitstoot. Volgens Nederlands beleid zal de CO₂-uitstoot van het gemotoriseerde verkeer sterk moeten dalen. In veel gemeenten is het verkeer en vervoer de grootste veroorzaker van de CO₂-uitstoot. In Assen is ruim 40% van de CO₂-uitstoot afkomstig van het gemotoriseerde verkeer. Het doorgaande verkeer op de A28 draagt hier in belangrijke mate aan bij. De gemeente kan door het beperken van het autogebruik, efficiënte distributie en zuinige, schone voertuigen in de stad een bijdrage leveren aan het beperken van de CO₂-uitstoot. Zo willen we met het project E-Intelligence in de Lariks op wijkniveau ervaring opdoen om het autogebruik te verminderen door gebruik te maken van sensortechnologie. Door mensen inzicht te geven in hun eigen rijgedrag kan het autogebruik op stedelijke schaal afnemen zeker als tegelijkertijd de infrastructuur voor fietsers zo aantrekkelijk wordt ingericht dat de (elektrische) fiets een volwaardig alternatief is voor de auto. De hoeveelheid fijnstof en stikstof is in Nederland ondanks een toename van het verkeer fors gedaald. In Assen blijven we ruimschoots binnen de Europese normen. Dat geldt ook voor geluidshinder door verkeer. Mensen die in de omgeving van de A28 wonen ervaren wel hinder van het wegverkeer, zeker na het verhogen van de maximum snelheid. - Verkleinen CO₂ uitstoot door verkeers- en vervoersmaatregelen - Meer oplaadpunten voor elektrische auto s - Stimuleren en faciliteren van het fietsgebruik (aandacht voor inrichting van de openbare ruimte, gedrag en verkeersveiligheid) - Stimuleren schone voertuigen voor distributie (specifieke aandacht voor de last mile en binnenstad) - Schoon openbaar vervoer Gezondheid 3

4 In het algemeen vinden Nederlanders zich gezond. Tegelijkertijd is er sprake van ongezond eten, roken en te weinig bewegen. Opvallend is dat veel jongeren weinig bewegen wat kan leiden tot diverse aandoeningen. Een toename van dit soort gezondheidsklachten en ouderdomsverschijnselen als gevolg van vergrijzing veroorzaakt naar verwachting een stijging van de zorgkosten. Een gezonde leefstijl kan dure zorg voorkomen. Daarbij draagt gezondheid in belangrijke mate bij aan het welbevinden en de zelfredzaamheid van mensen. Assen heeft veel voorzieningen en buitenruimte die beter kunnen worden benut. Met meer te lopen of te fietsen kan mobiliteit bijdragen aan een goede gezondheid. Het verbeteren van de verkeersveiligheid moet leiden tot een verlaging van het aantal verkeersslachtoffers. In de afgelopen decennia is in Assen veel geïnvesteerd in fysieke maatregelen om de verkeersveiligheid te verbeteren. De meest gevaarlijke situaties zijn intussen aangepakt. Veel verkeersongevallen zijn echter te wijten aan menselijke fouten. Het mensen bewust maken van hun gedrag in het verkeer kan veel ongevallen voorkomen. Daarnaast wordt voor het reduceren van het aantal verkeersslachtoffers veel verwacht van de nieuwe, slimme technieken in/op voertuigen. In Nederland zijn ongeveer twee miljoen mensen met een beperking. Deze mensen hebben extra wensen dan wel ondersteuning nodig voor hun reis. - Fietsverbindingen en recreatieve routes - Bewustwording van inwoners, partners en stakeholders (preventie en plezier) - Meer integraliteit en samenhang (de samenwerking tussen duurzaamheid, Mijn Buurt Assen, gezondheid, economie en mobiliteit begint te groeien maar kan nog beter) 3. Uitwerking Bij het uitwerken van de opgaven spelen we in op de ontwikkelingen op het gebied van mobiliteit. Zo bieden technologische ontwikkelingen steeds meer mogelijkheden en ontstaat er meer inzicht in het bevorderen van gedragsverandering. Deze ontwikkelingen zijn richtinggevend voor oplossingen en concrete maatregelen. Mobiliteit blijft in Nederland in de komende jaren nog toenemen. Dit is ook de verwachting voor Assen. Het autobezit in heel Drenthe is ten opzicht van de rest van Nederland hoog. In tegenstelling tot de grote steden in Nederland zal het autobezit in Assen niet afnemen. Dit kan worden verklaard dat Assen geen files, geen parkeerproblemen en een beperkt openbaar vervoer in de wijken heeft. Daarnaast is Assen geen studentenstad. Ongeveer de helft van de verplaatsingen in Assen gebeurt per auto. De intensiteit van het autoverkeer op het hoofdwegennet van Assen neemt nog beperkt toe, in de woonwijken is sprake van stabilisatie en zelfs van een beperkte afname. Belangrijk kenmerk van de technologische ontwikkeling is dat voertuigen en de infrastructuur schoner en slimmer worden. De techniek van elektrisch rijden verbetert voortdurend waardoor er steeds meer (semi-) elektrische auto s komen en het gemotoriseerd verkeer schoner en stiller wordt. Assen is een living lab. Proeven met duurzame en zelfrijdende auto s die gebruik maken van het netwerk van Sensor City worden gestimuleerd. Van oudsher is het fietsgebruik in Nederland hoog. Binnen Assen wordt voor ongeveer één derde van de verplaatsingen een fiets gebruikt. Het gebruik van de elektrische fiets neemt sterk toe. Eén op drie nieuw verkochte fietsen in Nederland is een elektrische fiets. Naast ouderen gebruiken ook scholieren en forenzen steeds vaker een elektrische fiets. Met een elektrische fiets wordt de actieradius vergroot van ongeveer 7 km naar 10 tot 15 km. 4

5 Assen is aangesloten op het intercity-netwerk van Nederland. Vanaf mei 2017 rijden er in de spits zes treinen per uur tussen Assen en Groningen. Het gebruik van de Q-liner Kloosterveen Groningen groeide in de afgelopen jaren met meer dan 10% per jaar. Ook andere buslijnen naar Groningen doen het goed. De overige busverbindingen kennen nauwelijks groei. Voor het stadsvervoer loopt sinds eind 2015 een pilot Publiek Vervoer onder de naam Cityline waarbij het reguliere kleinschalige openbare vervoer en het doelgroepenvervoer geïntegreerd zijn. De pilot geldt als voorbereiding op een aanbesteding in \ gedragsbeïnvloeding mens mobiliteit omgeving inrichting voertuig techniek Partners Om te komen tot een nieuwe aanpak is samenwerking cruciaal. Voor de uitwerking van de visie, opgaven en het uitvoeringsprogramma zoeken we partners. We kijken daarbij nadrukkelijk naar marktpartijen en inwoners. De verantwoordelijkheid voor investeringen wordt breder gelegd. De overheid is niet alleen aan zet om mobiliteit beter te benutten voor het realiseren van maatschappelijke doelen. De invloed van marktpartijen en de betrokkenheid van inwoners nemen toe. Daarom kijken we bij alle maatregelen kritisch naar de rol van de gemeente. Rode draad: - beter en anders benutten bestaande voorzieningen - gedragsbeïnvloeding (ook verkeersveiligheid) - benut nieuwe slimme technieken - (elektrische) fiets faciliteren en veilig inpassen in bestaande verkeersstromen Het succes van het mobiliteitsbeleid wordt bepaald door de bijdrage die mobiliteit levert aan de geformuleerde maatschappelijke doelen. Het gaat dan met name om het stimuleren van economische ontwikkelingen, het verlagen van overlast en uitstoot van CO2, het mogelijk maken van maatschappelijke participatie en zelfredzaamheid van ouderen en het bijdragen aan gezondheid en veiligheid. 5

6 Bij participatie is het van belang dat mobiliteit betaalbaar en beschikbaar blijft voor kwetsbare groepen. Processtappen 1. staat van mobiliteit in Assen (september november 2016) o Evaluatie bestaand mobiliteitsbeleid o Inventarisatie activiteiten gemeente, andere overheden en samenwerkende partners op de vier thema s o bevragen bevolking via stadspanel: wat gaat er goed en welke wensen leven er in de stad o Doel: krijgen van overzicht activiteiten en wensen bevolking 2. Toekomst van mobiliteit in Assen (november 2016 januari 2017) o Verkennen van kansen: hoe kan mobiliteit bijdragen aan andere ambities? o Gezamenlijk bepalen van keuzes op inhoud in de vier thema s: welke subdoelstellingen zien we en welke activiteiten zouden daarbij passen? o Uitwerking met bewoners, betrokken organisaties en instellingen en raad wat resulteert in discussiestuk o Discussiestuk delen met B&W, Raad 3. Wat leveren we op? (februari maart 2017) o Mobiliteitsvisie op hoofdlijnen voor de middellange termijn waarin richting wordt gegeven op de vier thema s en kaders worden gegeven voor uitvoering o Uitvoeringsprogramma voor de korte termijn: activiteitenoverzicht van gemeente, gebruikers en partners op de vier thema s 6