Gebiedsscan 2013 Criminaliteit & Overlast gemeente Gennep

Transcriptie

1 Gebiedsscan 2013 Criminaliteit & Overlast gemeente Gennep Auteur: Niels ten Have Status: Concept Versie 1.0 juni 2014

2 Inleiding Voor u ligt de Gebiedsscan Criminaliteit & Overlast 2013 van de gemeente Gennep. Samengesteld door het robuust basisteam Venray-Gennep van het politiedistrict Noord en Midden Limburg, eenheid Limburg. Met deze gebiedsscan informeert de politie het bestuur over lokale ontwikkelingen op het gebied van veiligheid. Wat is de gebiedsscan? De Gebiedsscan is een informatieproduct waarmee de politie invulling geeft aan haar signalerende rol en adviserende taak. In deze rapportage beschrijft de politie de meest in het oog springende ontwikkelingen en trends op het gebied van criminaliteit, overlast en dader- en risicogroepen in het afgelopen jaar. Vanuit deze ontwikkelingen geeft het politieteam onderwerpen aan die vanuit haar optiek bijzondere aandacht verdienen. Deze rapportage bevat geen uitputtende analyses of concrete voorstellen tot aanpak. De planvorming dient immers integraal en onder regie van de gemeente vorm en inhoud te krijgen. Straatkennis en systeeminformatie De inhoud van de Gebiedsscan is tot stand gekomen door een actieve koppeling tussen systeeminformatie (informatie uit de registratiesystemen van de politie) en straatkennis (kennis van wijkagenten, jeugdagenten en politiemedewerkers met een specifieke taakstelling). Politiemensen die actief zijn in de wijk beschikken vaak over een grote hoeveelheid impliciete kennis die niet altijd zichtbaar en meetbaar uit computersystemen te halen is. Zij zijn in staat vroegtijdig ontwikkelingen te signaleren en kennen achtergronden van bepaalde gebeurtenissen, wijken en de bewoners daarvan. Het gaat dan om kennis die cruciaal is om aard en ernst van bepaalde criminaliteitsontwikkelingen te duiden en die van belang is in het licht van de keuze van adequate interventies. Daardoor ontstaat zicht op het 'verhaal achter de cijfers' en wordt beter zichtbaar waar vanuit politieoptiek het accent moet worden gelegd om de veiligheid in de gemeente verder te verbeteren. Algemeen doel Het doel van de Gebiedsscan is tweeledig: Het vormt een goede basis voor de interne (operationele) sturing van het basisteam in het licht van een probleemgerichte aanpak van de belangrijkste lokale veiligheidsproblemen. Met de rapportage informeert de politie het lokaal bestuur (en andere veiligheidspartners) over de ontwikkelingen ten aanzien van criminaliteit en overlast in de betreffende gemeente. Als zodanig vormt het belangrijke input voor het integrale veiligheidsbeleid van gemeenten. De Gebiedsscan en dan Met de Gebiedsscan geeft de politie in globale termen aan waar vanuit haar optiek aandacht voor dient te zijn als het gaat om veiligheid. Deze adviezen worden vervolgens besproken met het lokaal bestuur (of in de lokale driehoek) waarbij de gemeente nadrukkelijk wordt uitgenodigd om de politie-informatie te verrijken met informatie van andere partners om zo te komen tot gezamenlijke lokale prioriteiten. Leeswijzer In hoofdstuk 1 is onder 'Op hoofdlijnen' een samenvatting te vinden van het lokale veiligheidsbeeld, waarbij de belangrijkste aandachtspunten op een rij zijn gezet. In de hoofdstukken 2 tot en met 4 worden achtereenvolgens ontwikkelingen op het gebied van criminaliteit (met specifieke aandacht voor vermogens- en geweldscriminaliteit) en overlast beschreven.

3 Inhoudsopgave 1. Op hoofdlijnen Criminaliteit Overlast en vernieling Vermogenscriminaliteit Cijfers Woningcriminaliteit Bedrijfscriminaliteit Voertuigcriminaliteit Overige vermogensmisdrijven Illegale handel Hotspotkaarten vermogenscriminaliteit Aandachtspunten Geweldscriminaliteit Cijfers Instrumenteel geweld versus expressief geweld Straatroof en overvallen Relationeel geweld / huiselijk geweld Hotspotkaart Geweld Aandachtspunten Overlast en vernielingen Overlast een breed begrip Cijfers Wie veroorzaakt overlast? Overlast in beeld Aandachtspunten Bijlage(n) Colofon Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 3 van 25

4 1. Op hoofdlijnen 1.1 Criminaliteit Op basis van de cijfers van 2013 allereerst een korte schets van de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van criminaliteit in de gemeente Gennep. Achtereenvolgens wordt aandacht besteed aan vermogenscriminaliteit, geweld en overlast. Bij vermogenscriminaliteit gaat het om een breed scala aan criminaliteit variërend van woninginbraak, auto-inbraak en autodiefstal, bedrijfsinbraken tot zakkenrollen en drugshandel. Onder geweld komt onder andere huiselijk geweld aan bod en bij overlast wordt ingegaan op jeugd, drank&drugs en de geestelijke gezondheidszorg. Belangrijkste dalers Wat belangrijk is en opvalt binnen de gemeente Gennep is dat alle delicten die vallen onder High Impact Crimes gedaald zijn, in zijn totaliteit zelfs met 19%! Zo zijn de woninginbraken in 2013 met 17 procent afgenomen en zijn alle incidenten die onder de landelijke definitie (LPAG) van geweld vallen met 21 procent gedaald. Andere grote dalers zijn onder fietsendiefstallen (17 procent), overlast (25 procent) en vernielingen (met 35 procent!). Belangrijkste stijger De enige stijger die opvallend is, is diefstal van motorvoertuigen. Deze categorie is toegenomen met 31 procent. Het gaat hierbij wel om de wet van de kleine getallen. Het gaat cijfermatig namelijk om een toename van vijf stuks in aantallen, van elf naar zestien. Voor de rest zijn alle vormen van criminaliteit gelijk gebleven of gedaald. Geweldsdelicten Alle geweldsdelicten zijn binnen de gemeente Gennep qua aantallen gelijk gebleven of afgenomen waarbij de nadruk ligt op de laatste categorie. Zo waren er onder andere minder bedreigingen en mishandelingen. Straatroof en overvallen Deze categorieën vallen onder de categorie High-Impact-Crimes en zijn daarmee belangrijk, met name voor de burger. Gelukkig kwamen deze twee categorieën in geheel 2013 niet voor in de gemeente Gennep. 1.2 Overlast en vernieling Er is ook gekeken naar de diverse vormen van overlast en in het verlengde daarvan vernielingen die plaatsvinden binnen de gemeente en de verschillende kernen. De aandacht richt zich daarnaast op de belangrijkste overlastlocaties. Gekeken is waar die zich bevinden, welke vormen van overlast zich daar afspelen, of er zicht is op de overlastveroorzakers en vanzelfsprekend op welke wijze deze overlast wordt aangepakt. De aandacht gaat daarbij uit naar drie vormen van overlast: 1. Overlast veroorzaakt door uitgaanspubliek 2. Overlast veroorzaakt door rond hangende jeugd (jeugdoverlast) 3. Overlast veroorzaakt door cliënten van de geestelijke gezondheidszorg Voor een overzicht, evenals een korte beschrijving van de belangrijkste overlastlocaties in de gemeente Gennep verwijzen we naar hoofdstuk 3 van deze rapportage. Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 4 van 25

5 2. Vermogenscriminaliteit In hoofdstuk 2 gaan we in op de belangrijkste vormen van vermogenscriminaliteit in de gemeente Gennep. Allereerst gaat onze aandacht uit naar inbraak. Inbraak in woningen vanzelfsprekend, maar ook inbraken in (en diefstal uit) bedrijven en instellingen. Daarnaast komen ook auto-inbraken en diefstal van auto s, (brom)fietsen, scooters e.d. aan bod. Voor zover relevant wordt ook nader ingegaan op de overige vermogensdelicten. Onder deze laatste categorie valt een breed scala aan vermogensdelicten waarvan zakkenrollerij en oplichting de belangrijksten zijn. Tot slot wordt apart aandacht worden besteed aan illegale handel. Het gaat dan om handel in (en vervaardigen van) drugs en fraude Cijfers 2013 Onderstaand overzicht geeft de ontwikkelingen op het gebied van vermogenscriminaliteit over de jaren 2010 tot en met 2013 weer. 1 Als de aantallen in 2013 gekleurd zijn betekent het dat er sprake is van een structurele stijging (rood) of daling (groen) over de afgelopen vier jaar. 2 Tevens wordt in de laatste kolom aangegeven hoeveel procent de criminaliteit is gestegen of gedaald in vergelijking met voorgaand jaar. Gemeente Gennep Verschil '13/'12 N % 01 Woningcriminaliteit Diefstal/inbraak woning Diefstal/inbraak box/garage/schuur/tuinhuis Gemeente Gennep Verschil '13/'12 N % 02 Bedrijfscriminaliteit Diefstal/inbraak bedrijven en instellingen Winkeldiefstal Gemeente Gennep Verschil '13/'12 N % 03 Voertuigcriminaliteit Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen Diefstal van motorvoertuigen Diefstal van brom-, snor-, fietsen Diefstal af/uit/van overige voertuigen Gemeente Gennep Verschil '13/'12 N % 04 Overige Vermogensdelicten Zakkenrollerij Deze cijfers komen uit BVI en betreffen alle misdrijven in dat jaar. Misdrijven zijn zaken waarin een aangifte is opgenomen, geen aangifte is gedaan, maar wel een dossier naar het OM is opgemaakt, als ze van een bepaalde zwaarte zijn (1 t/m 4) en er een slachtoffer en/of verdachte in de zaak zit. 2 Bij 10 % of meer stijging t.o.v. het gemiddelde van voorgaande drie jaren noemen we een structurele stijger (rood gemarkeerd); bij 10 % of meer daling noemen we een structurele daler (groen gemarkeerd). Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 5 van 25

6 2.2 Woningcriminaliteit Onder de noemer woningcriminaliteit valt allereerst inbraak in woningen en in het verlengde daarvan inbraak in garage, kelderbox of tuinhuis. Woninginbraak wordt (evenals straatroof en overvallen) gekwalificeerd als high-impact-crime vanwege de geestelijke en soms ook lichamelijke schade die slachtoffers hiervan ondervinden. Niet alle woninginbraken zijn van hetzelfde kaliber. Allereerst rangschikken we onder deze delictvorm ook pogingen tot woninginbraak. In dergelijke gevallen is er wel schade toegebracht aan de woning, maar is men er niet in geslaagd de woning te betreden. Dit is overigens ook vaak een aanwijzing voor het type woninginbreker (gelegenheidsinbrekers). Het aantal woninginbraken is onder meer afhankelijk van het seizoen. Normaliter is er een stijging rond de zogenoemde donkere dagen (start van de winter). In de tabel onder 2.1 is te zien dat woningcriminaliteit in de gemeente Gennep in zijn geheel met 20 procent is afgenomen in 2013 ten opzichte van Zowel bij de inbraken in woningen als in schuren is een flinke daling te zien (woninginbraken 19%, overige inbraken zelfs 29%). Gezien het feit dat woninginbraken behoren tot de zogenaamde "high impact crime" wordt hier veel aandacht aan besteed. Denk hierbij aan preventieve patrouilles in de donkere dagen en het uitdragen van het keurmerk veilig wonen. Verder is er eenheidsbreed een woning-inbraak team (WIT) team opgestart om meer grip te krijgen op de aantallen woninginbraken. Verder worden alle slachtoffers/aangevers van een woninginbraak binnen 14 dagen teruggebeld door de politie. In dit gesprek wordt aan de slachtoffers gevraagd of zij nog nieuwe informatie hebben met betrekking tot de inbraak en wordt gevraagd in hoeverre er nog behoefte is aan slachtofferhulp. 2.3 Bedrijfscriminaliteit Onder deze noemer vallen zowel inbraken in bedrijven of instellingen, als diefstal uit bedrijven (waaronder winkeldiefstal) of instellingen. Het vaakst doelwit zijn bedrijven en kantoren, maar ook scholen, sportcomplexen en winkels worden met enige regelmaat geconfronteerd met inbraak. De cijfers in bovenstaande tabel laten flinke daling van 25 procent zien in 2013 ten opzichte van 2012 op het gebied van diefstallen in bedrijven en instellingen. Ook op het gebied van winkeldiefstallen is sinds 2011 al een dalende trend waarneembaar. In 2013 zijn er "maar" 11 winkeldiefstallen gepleegd in de gemeente Gennep. In 2011 waren dit er bijvoorbeeld nog 25. Deze daling is voornamelijk te verklaren door het meer inzetten van preventieve maatregelen als camerabewaking en beveiligers. 2.4 Voertuigcriminaliteit Onder voertuigcriminaliteit vallen verschillende delicten. Allereerst richten we ons op auto-inbraak en diefstal van auto s, hierna wordt ingegaan op onder meer fietsendiefstallen. Auto-inbraak wordt formeel omschreven als diefstal uit, of vanaf motorvoertuigen. In dat laatste geval (diefstal vanaf motorvoertuigen) gaat het om het stelen van banden, wieldoppen, benzine, kentekenplaten e.d. Diefstal van kentekenplaten hangt vaak samen met het illegaal tanken (doorrijden - nadat er is getankt - zonder te betalen). Door gebruik te maken van illegale kentekenplaten is de benzinedief niet te achterhalen. In een klein deel van de gevallen is het ook mogelijk dat gestolen kentekenplaten worden gebruikt voor andere criminele handelingen (pinpasfraude, overvallen, ramkraken e.d.). Goede tweede bij voertuigcriminaliteit betreft diefstal van voertuigen zelf (auto s, vrachtauto s en motoren). Op jaarbasis worden in de gemeente Gennep 83 vervoersmiddelen gestolen. Het totale aantal gepleegde feiten ten aanzien van voertuigcriminaliteit is sinds 2010 al dalende. De daling is zowel in Gennep, Heijen, Ottersum, Milsbeek als Ven-Zelderheide zichtbaar. Het enige feit ten aanzien van voertuigcriminaliteit dat gestegen is, is diefstal van motorvoertuigen. Procentueel gezien is dat een forse stijging van 31 procent, echter, getalsmatig zijn het er vijf meer ten opzichte van Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 6 van 25

7 De daling van het aantal fietsendiefstallen is voornamelijk terug te zien in Gennep en Ottersum. In de andere kernen is het aantal fietsendiefstallen grotendeels gelijk gebleven. Het gaat hierbij wel om lage aantallen. Zo werden er in Heijen in heel 2013 een drietal fietsen gestolen. De meeste fietsen worden gestolen rondom het centrum van Gennep, nabij de winkelstraat. Gezien hier de grootste aantallen mensen samenkomen is dit geen verrassing. De aanpak van voertuigcriminaliteit spitst zich binnen het RBT Venray/Gennep vooral toe op de aanpak van fietsendiefstallen en aanhangwagens. Hiertoe worden met regelmaat een lokfiets en aanhangwagen ingezet op de plekken die als mogelijke hotspot naar voren komen. Een specifieke dadergroep is met betrekking tot de fietsendiefstallen en aanhangwagens niet direct aan te wijzen. De laatste tijd komen steeds meer signalen binnen dat mensen uit het voormalig Oostblok hiervoor in aanmerking komen. Dit is echter vooral een gegeven vanaf begin Overige vermogensmisdrijven Zakkenrollerij binnen de gemeente Gennep is een delict dat vanaf 2010 een lichte stijging liet zien. Liet, omdat in 2013 een forse daling van 74 procent tot stand is gekomen. In 2012 waren er nog 27 aangiftes van zakkenrollerij, in 2013 waren dit er nog maar zeven. Zakkenrollerij komt praktisch alleen maar voor in het centrum van Gennep (zes van de zeven). Landelijk kan er een dadergroep aangewezen worden voor zakkenrollerij. Dit wordt gedaan aan de hand van het fenomeen mobiel banditisme. Dit zijn groepen personen, vaak afkomstig uit Bulgarije, Roemenië en Polen welke rondreizen en strafbare feiten plegen waaronder zakkenrollerij. Op 1 oktober is in de eenheid Limburg het project Bandie gestart. Dit project richt zich op zowel een preventieve als repressieve aanpak van dit strafbare feit. Tijdens het project zijn inmiddels diverse aanhoudingen en controles verricht waaruit de hier boven vermelde afkomst van de verdachten bleek. Vermeldenswaardig is dat 92% van de slachtoffers van zakkenrollerij vrouwen zijn. 2.6 Illegale handel Onder illegale handel vallen verschillende vormen van criminaliteit. Het gaat bijvoorbeeld om drugshandel en fraude. Onder drugscriminaliteit vallen zowel het bezit van, de handel in, en het vervaardigen van softdrugs en harddrugs. Bij de handel gaat het om straathandel of handel vanuit (horeca)panden. Bij het vervaardigen van drugs gaat het vooral om hennepkwekerijen, maar soms ook om laboratoria waar synthetische drugs worden vervaardigd. Als er één terrein is verweven met criminaliteit (en overlast) dan betreft het drugs. Zo is een deel van de straatroof of inbraken gekoppeld aan verslavingsproblematiek en is bij een groeiend deel van de geweldsincidenten sprake van excessief alcohol en/of drugsgebruik. Drugshandel en drugsteelt zijn zogenoemde aangifteloze of slachtofferloze delicten en worden in de regel zo goed mogelijk afgeschermd. Bij een illegale drugsdeal hebben verkoper en koper een gedeeld belang om dit buiten het blikveld van de politie te doen. Dit betekent dat veel drugshandel en drugsteelt niet wordt geregistreerd. Deze onderregistratie is overigens een structureel verschijnsel. Het doet zich met andere woorden thans voor, maar ook in voorgaande jaren. Dat staat vergelijkingen in de tijd dus niet in de weg. Illegale handel komt binnen de gemeente Gennep nauwelijks voor. In heel 2013 waren er 8 meldingen van drugshandel. Behalve Ven-Zelderheide waren deze acht incidenten verdeeld over de andere 4 kernen. Wat ook onder illegale handel valt is fraude. Fraude is een verzamelnaam voor onder meer het feit oplichting wat veruit het meest voorkomend is in deze categorie. Hoewel oplichting, en dan name via bijvoorbeeld het internet, nog steeds (te) vaak voorkomt is er wel een daling zichtbaar binnen de Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 7 van 25

8 gemeente Gennep (29 naar 26). Dit zou te maken kunnen hebben met het feit dat steeds meer mensen zich bewust zijn van hun acties op internet door onder meer campagnes in de media, zeker is dit echter niet. 2.7 Hotspotkaarten vermogenscriminaliteit In deze paragraaf geven we voor de gemeente Gennep de hotspotkaarten weer van de belangrijkste vormen van vermogenscriminaliteit. Een hotspotkaart geeft overzichtelijk weer waar bepaalde vormen van criminaliteit zich concentreren binnen de betreffende gemeente. Om te bepalen welke locatie als hotspot in aanmerking komt, moet deze er duidelijk uitspringen qua aantallen incidenten. Belangrijk is wel te bedenken dat niet alle hotspots even ernstig zijn. Hotspots worden namelijk bepaald op basis van het totaal aantal incidenten in die betreffende gemeente. Incidenten waarbij niet exact wordt vermeld waar ze hebben plaatsgevonden, worden niet weergegeven op onderstaande kaarten. 3 Woningcriminaliteit: Bedrijfscriminaliteit: 3 Om die reden kunnen de aantallen enigszins verschillen van de aantallen genoemd in de trendanalyses in de voorgaande paragrafen. Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 8 van 25

9 Diefstal uit garages/schuren: Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 9 van 25

10 Voertuigcriminaliteit: Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 10 van 25

11 Diefstal (brom)fiets: Zakkenrollerij: Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 11 van 25

12 2.8 Aandachtspunten We zetten op basis van voorgaande analyse de belangrijkste aandachtspunten op een rij. Binnen de categorie vermogensdelicten waren in de gemeente Gennep in 2013 op de categorie- diefstal van motorvoertuigen- na alleen maar dalingen te zien ten opzichte van Zo namen voornamelijk de woninginbraken, fietsendiefstallen, zakkenrollerijen en winkeldiefstallen fors af. Het is niet geheel duidelijk wat de dalingen veroorzaakt heeft. De gemeente Gennep gaat voor wat betreft zakkenrollerij bijvoorbeeld volledig tegen de stijgende landelijke trend in. Het blijft de komende jaren afwachten of de daling zich door blijft zetten of dat er ook nieuwe risico/dadergroepen ontstaan. Samengevat was 2013 voor wat betreft vermogensdelicten een jaar wat vertrouwen geeft voor de toekomst. Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 12 van 25

13 3. Geweldscriminaliteit In hoofdstuk 3 wordt de meerjarenontwikkeling ten aanzien van diverse vormen van geweld binnen de gemeente in zijn geheel beschreven. Het accent ligt daarbij op opvallende trends in zowel positieve als negatieve zin. We gaan voor zover relevant - in op de verschillende vormen van geweld. Het gaat om uitgaansgeweld of horecagerelateerd geweld, huiselijk geweld, straatroof en overvallen. Daarbij is aandacht voor het beeld achter de cijfers. Hoe kunnen opvallende ontwikkelingen (sterke afname, dan wel toename van bepaalde vormen van geweld) worden verklaard? Ook wordt beschreven waar bepaalde vormen van geweld zich concentreren middels hotspotkaarten. 3.1 Cijfers 2013 Onderstaand overzicht geeft de ontwikkelingen op het gebied van geweld over de jaren 2010 tot en met 2013 weer. 4 Als de aantallen in 2013 gekleurd zijn betekent het dat er sprake is van een structurele stijging (rood) of daling (groen) over de afgelopen vier jaar. 5 Tevens wordt in de laatste kolom aangegeven hoeveel procent de criminaliteit is gestegen of gedaald in vergelijking met voorgaand jaar. 6 Gemeente Gennep Verschil '13/'12 N % 05 Geweldsdelicten Moord, doodslag * Openlijk geweld (persoon) Bedreiging Mishandeling Straatroof Overval (*het cijfer bij moord cq. doodslag bij 2013 betreft alleen een poging tot het misdrijf) Grofweg hebben we te maken met twee vormen van geweld: straatgeweld (geweld in het publieke domein) en geweld achter de voordeur. In 2014 waren er 65 geweldsincidenten in de gehele gemeente Gennep. 3.2 Instrumenteel geweld versus expressief geweld Bij straatgeweld wordt soms onderscheid gemaakt op grond van de context waarbinnen het zich afspeelt. Zo wordt er bijvoorbeeld onderscheid gemaakt tussen burenruzies, of - algemener - conflicten in woonwijken tussen bewoners, uitgaansgeweld of geweld op en rondom scholen. Men kan ook kijken naar de intentie of de bedoeling van het geweld. Dat levert weer een ander onderscheid tussen verschillende soorten straatgeweld, namelijk instrumenteel geweld versus expressief geweld. Bij straatroof en overvallen wordt geweld (of de dreiging ermee) gebruikt als middel (instrument) om een slachtoffer te 4 Deze cijfers komen uit BVI en betreffen alle misdrijven in dat jaar. Misdrijven zijn zaken waarin een aangifte is opgenomen, geen aangifte is gedaan, maar wel een dossier naar het OM is opgemaakt, als ze van een bepaalde zwaarte zijn (1 t/m 4) en er een slachtoffer en/of verdachte in de zaak zit. 5 Bij 10 % of meer stijging t.o.v. het gemiddelde van voorgaande drie jaren noemen we een structurele stijger (rood gemarkeerd); bij 10 % of meer daling noemen we een structurele daler (groen gemarkeerd). 6 Als het om aantallen gaat < dan 50 op jaarbasis berekenen we geen procentuele verschillen over de laatste twee jaar. Het is dan reëler om de absolute aantallen te gebruiken. Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 13 van 25

14 beroven. We noemen dat instrumenteel geweld. Daar tegenover staat expressief geweld. Daarbij is het doel van het geweld het krijgen van status, de kick of spanning, of gewoon voor de lol. Vaak zien we bij dit soort geweld dat er sprake is van overmatig alcohol- of drugsgebruik Straatroof en overvallen Straatroof en overvallen hebben naast woninginbraak (zie voorgaande paragraaf 2.1) de hoogste prioriteit. Ze worden alle drie gekwalificeerd als high-impact-crime vanwege de geestelijke en soms ook lichamelijke schade die slachtoffers hiervan ondervinden. Straatroof en een deel van de overvallen zijn in de optiek van betrokken veiligheidsdeskundigen meer en meer te karakteriseren als gelegenheidscriminaliteit. Toevallige passanten (veelal jongeren) worden voor de lol bedreigd, geïntimideerd of in elkaar geslagen en en passant gedwongen hun fiets, mobieltje of geld af te geven. Door het impulsieve karakter is er moeilijk een patroon te ontdekken in straatroof. Locaties en tijdstippen wisselen vrij willekeurig. Dat bemoeilijkt een adequate aanpak. De overvallen zijn deels van hetzelfde niveau. Het gaat dan om impulsieve berovingen van kleine ondernemers. Voorlopige analyses wijzen uit dat we hier te maken hebben met relatief jonge daders.. Straatroof is dan één van de delicten waar deze jongeren zich af en toe meestal groepsgewijs aan schuldig maken. Naarmate bijvoorbeeld woninginbraak door allerlei preventiemaatregelen moeilijker wordt, wijkt een deel van hen uit naar straatroof of een overval; een andere snelle manier om geld te maken. Een dergelijke verschuiving in delictsoort wordt aangeduid als het waterbedeffect. Men drukt op één plaats en ergens anders duikt het weer op. Men sorteert eigenlijk vooral effect als men er in slaagt de dader(s) of dadergroepen aan te pakken. Ten aanzien van deze twee vormen van High-Impact-Crime is voor de gemeente Gennep in het jaar 2013 goed nieuws te melden, ze kwamen namelijk niet voor Relationeel geweld / huiselijk geweld. Huiselijk geweld komt overal voor. Doordat huiselijk geweld de laatste jaren meer onder de aandacht staat stijgt het aantal aangiften: deels waarschijnlijk omdat het meer voorkomt (onder meer vanwege de crisis), maar ook omdat er steeds meer aandacht voor is bij de politie en door middel van campagnes. Hierdoor worden slachtoffers vaker gestimuleerd om aangiften te doen. De politie kan ook - zonder aangifte zelf besluiten tot vervolging over te gaan (we noemen dat ambtshalve vervolging) en ook dat leidt tot een toename van het aantal zaken. In Gennep waren in casussen gerelateerd aan huiselijk geweld. Aantal huisverboden Sinds 2009 is het mogelijk via een bestuurlijke maatregel de pleger van huiselijk geweld tijdelijk uit huis te plaatsen. Dat geldt dan primair (maar niet uitsluitend) voor die situaties waarin onvoldoende gronden zijn voor een strafrechtelijk optreden, maar wel tal van aanwijzingen zijn dat de situatie binnen niet al te lange termijn opnieuw kan escaleren. We noemen die maatregel het huisverbod. De pleger van huiselijk geweld wordt hiermee voor een kortdurende periode (tien dagen) verboden thuis te komen. Hij mag geen contact hebben met de gezinsleden en/of huisgenoten die in de beschikking worden genoemd. Daarmee wordt een mogelijke escalatie van huiselijk geweld voorkomen. In deze periode wordt tevens alles in het werk gesteld om dader en slachtoffer (s) te begeleiden naar hulpverlening (snelle interventie). Het is mogelijk het huisverbod te verlengen tot maximaal 4 weken. In de gemeente Gennep zijn in het jaar 2013 in totaal twee huisverboden uitgereikt. Gezien het feit dat er in totaal 25 incidenten waren die gerelateerd waren aan de code huiselijk geweld valt dit cijfer alleszins mee. Gesteld kan dan ook worden dan huiselijk geweld, hoewel landelijk geprioriteerd, geen veelvoorkomend probleem is binnen de gemeente. 7 Naast instrumenteel en expressief geweld onderscheiden we een derde categorie zedenmisdrijven. Vanwege de geringe omvang laten we die verder buiten beschouwing. Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 14 van 25

15 Aanpak huiselijk geweld Huiselijk geweld is en blijft per definitie een prioriteit. Zeker als men zich realiseert dat er slechts een zeer klein deel van het werkelijke aantal huiselijk geweldsincidenten in beeld komt. En bij al die gevallen kan men er gevoeglijk van uitgaan dat dergelijke personen al veel vaker slachtoffer zijn geweest van geweld. Huiselijk geweld heeft daarom duidelijk de aandacht van de politie. Wanneer een patrouille bij een mishandeling in de "huiselijke sfeer" uitkomt zal deze altijd aandacht schenken aan de mogelijkheid dat dit huiselijk geweld betreft. Hiervoor zijn ook risico inventarisatie formulieren opgesteld die het makkelijker maken huiselijk geweld te herkennen. Specifieke daders van huiselijk geweld zijn in de gemeente niet aan te wijzen. Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 15 van 25

16 3.3 Hotspotkaart Geweld Een kort overzicht waar het geweld zich in gemeente Gennep concentreert. Dit door middel van de hieronder weergegeven hotspotkaarten. Mishandeling: Zware mishandeling: Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 16 van 25

17 3.4 Aandachtspunten Binnen de politie zal er altijd aandacht zijn op geweldszaken. Ook wanneer er in een jaar als 2013 geen overvallen en straatroven zijn geweest. Zo zal ook komende winter het donkere dagen offensief weer van start gaan om te proberen inbraken en overvallen zoveel mogelijk tegen te gaan. Bij het donkere dagen offensief wordt tijdens de nachtelijke uren en bij openings- en sluitingstijden van winkels extra gesurveilleerd op straat. Ook het protocol huiselijk geweld blijft onverminderd van kracht. Preventief is hier echter weinig aan te doen doordat het vaak al langslepende kwesties zijn waar slachtoffers niet graag mee te koop lopen. Repressief zal de politie er echter alles aan doen om te zorgen dat zaken waarbij het om huiselijk geweld gaat adequaat opgepakt worden waarbij vooral de hulpverlening in stelling zal worden gebracht om herhaling te voorkomen en het slachtoffer op de juiste manier te helpen. Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 17 van 25

18 4. Overlast en vernielingen In dit hoofdstuk wordt stil gestaan bij diverse vormen van overlast en in het verlengde daarvan vernielingen die plaatsvinden binnen de gemeente en meer specifiek binnen de verschillende wijken. De aandacht richt zich op de belangrijkste overlastlocaties. Gekeken wordt waar die zich bevinden, welke vormen van overlast zich daar afspelen, of er zicht is op de overlastveroorzakers en vanzelfsprekend op welke wijze deze overlast wordt aangepakt. 4.1 Overlast een breed begrip Onder de noemer overlast vallen allerlei zaken waar bewoners zich ernstig aan ergeren of duidelijk last van ondervinden. Rondhangende jongeren die zich misdragen tegenover voorbijgangers, rotzooi op straat maken en met scooters over trottoirs crossen. Uitgaansjeugd die ver na middernacht mensen uit de slaap houdt, her en der vernielingen aanricht, in portieken urineert en zich af en toe schuldig maakt aan openlijke geweldpleging. Een belangrijk deel bestaat ook uit druggerelateerde overlast (verslaafden) of (geluids)overlast door bewoners met psychische stoornissen of asociaal gedrag. Tot slot kan men ook overlast ondervinden van het verkeer (en parkeren) of van bepaalde risicovoorzieningen in de buurt. In het verlengde van overlast liggen incidenten die worden vastgelegd onder de noemer aantasting van de openbare orde /ruimte. Het leeuwendeel hiervan betreft vernielingen aan publieke of private eigendommen. 4.2 Cijfers 2013 Overlast die bewoners ondervinden is voor een deel objectief vast te stellen. We hebben het dan bijvoorbeeld over zaken die bewoners melden bij politie zoals vernieling, openlijke provocatie of intimidatie, geluids- of parkeeroverlast, overlast door drugshandel en dergelijke. Overlast is daarnaast ook persoonlijk (subjectief) gekleurd. De één is toleranter dan de ander en ergert zich daarom minder snel aan zaken. Ook de wijze waarop bewoners met een overlastsituatie omgaan verschilt. De één stapt er zelf op af en probeert de zaken persoonlijk op te lossen, de ander belt de politie of schakelt buurtbemiddeling in. Niet onbelangrijk is dat een ander deel zich weliswaar ergert, maar verder geen actie onderneemt. Al met al is duidelijk dat een deel van de overlast en ook vernielingen niet wordt gemeld en dus niet wordt geregistreerd. Om die reden is het essentieel ook andere signalen op dit gebied op te pikken. We beginnen met onderstaand overzicht van de geregistreerde overlast en aantasting van de openbare orde over de jaren 2010 tot en met Als de aantallen in 2013 gekleurd zijn betekent dat er sprake is van een structurele stijging (rood) of daling (groen) over de afgelopen vier jaar. 8 Tevens wordt in de laatste kolom aangegeven hoeveel procent de criminaliteit is gestegen of gedaald in vergelijking met voorgaand jaar. 8 Bij 10 % of meer stijging t.o.v. het gemiddelde van voorgaande drie jaren noemen we een structurele stijger (rood gemarkeerd); bij 10 % of meer daling noemen we een structurele daler (groen gemarkeerd). Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 18 van 25

19 Gemeente Gennep Verschil '13/'12 N % 10A Overlast Drugs/Drankoverlast Verkeersoverlast Burengerucht (Relatieproblemen) Overlast Vuurwerk Geluid B Vernielingen & beschadiging (overlast) Vernieling Cq. Zaakbeschadiging Wie veroorzaakt overlast? Overlast kan ook in beeld worden gebracht door te kijken wie de overlast veroorzaakt. Dat kunnen groepen, maar ook individuele personen zijn. Een belangrijk deel van de overlast wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door jongeren die in de wijk rondhangen of in het weekend uitgaan. 9 Ook bewoners met psychische stoornissen en/of een sociaal onaangepaste levensstijl blijken voor de nodige overlast in hun woonomgeving verantwoordelijk te zijn. Nauw gelieerd aan huiselijk geweld is de overlast als gevolg van relatieproblemen (burengerucht). Tot slot hoort in deze rij ook de verkeersoverlast thuis. Het is voor de meeste vormen van overlast mogelijk om in beeld te brengen waar de overlast zich concentreert en wie de overlast veroorzaakt. Het gaat om: Overlast veroorzaakt door uitgaanspubliek Overlast veroorzaakt door rondhangende jeugd (jeugdoverlast) Overlast veroorzaakt door cliënten van de geestelijke gezondheidszorg Overlast door uitgaanspubliek Overlast door uitgaanspubliek komt praktisch gezien niet tot nauwelijks voor in de gemeente Gennep. Er is in ieder geval geen wekelijkse problematiek. Tijdens evenementen als bijvoorbeeld de carnaval waren er in 2013 een aantal incidenten maar dit mag qua impact en hoeveelheid geen naam hebben. Sprekend is ook dat in de gehele gemeente in 2013 twee mensen voor openbare dronkenschap aangehouden zijn Overlast veroorzaakt door jeugd De overlast door jeugd in de gemeente Gennep beperkt zich grotendeels tot de Sport- en Speelstraat in Ottersum. Hier hangt jeugd in de leeftijd van 12 t/m 18 jaar rond die voornamelijk geluidsoverlast veroorzaken voor de omringende buurt. De jeugd welke hier "rondhangt" komt voornamelijk uit Ottersum zelf, soms aangevuld met jeugd uit de andere kernen. Deze groep is middels de short-list methodiek getypeerd als zijnde hinderlijk. Dit wil in het kort zeggen dat de jongeren overlast en vernielingen veroorzaken maar wel nog aanspreekbaar en te corrigeren zijn. Overdag wordt het toezicht op de jeugd voornamelijk geregeld door ouders van de jongeren zelf. In de avond wordt het toezicht verzorgt door de politie. De wijkagent is op de hoogte van de problematiek rond deze locatie en heeft een goede informatiepositie bij de jeugd en toezichthoudende ouders. 9 Met rondom de jaarwisseling daaraan gekoppelde overlast door het afsteken van vuurwerk. Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 19 van 25

20 Op de hotspotkaart onder 4.4 is te zien dat er voor de rest wel meldingen gedaan worden van overlast door jeugd. Deze overlast is echter sporadisch en op geen manier structureel. Het gaat dan bijvoorbeeld om geluidsoverlast bij feestjes Overlast veroorzaakt door cliënten geestelijke gezondheidszorg In Gennep is beperkt overlast van cliënten van de geestelijke gezondheidszorg instellingen. Dat de overlast relatief beperkt is wil niet zeggen dat de politie hier geen werk aan heeft. Zo komen vermissingen nog altijd bij de politie binnen en is ook het merendeel van de personen die in het platformoverleg met partners besproken worden cliënt. Aan de platformoverleg neemt ook de wijkagent deel om zo goed mogelijk met partners ontstane problematiek zo snel mogelijk aan te pakken. 4.4 Overlast in beeld Door middel van onderstaande hotspotkaarten is in één opslag te zien waar de hierboven besproken overlastcategorieën zich het meest afspelen. Alle puntjes op de kaarten staan voor een incidenten dat zich op die plek afgespeeld heeft: Overlast door alcohol en drugs: Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 20 van 25

21 Overlast door jeugd: Overlast door verwarde en overspannen personen (voornamelijk GGZ): Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 21 van 25

22 4.5 Aandachtspunten Overlast is binnen de gemeente Gennep geen aantoonbaar groot probleem. Dat wil echter niet zeggen dat het geen probleem is of dat er geen overlast ervaren wordt. Iedere keer dat een burger belt dat hij ergens last van heeft ervaart hij dat op dat moment ook echt zo. Zolang het probleem echter niet structureel is, is het echter de vraag of het probleem aangepakt moet worden. De jeugdoverlast bij de sport- en speelstraat in Ottersum is hier een mooi voorbeeld van. De buurt ervaart hier langere tijd overlast en eigen ouders houden inmiddels toezicht. De wijkagent participeert hierin en indien nodig verzocht de politie later op de avond het toezicht. Het is belangrijk om in de gaten te houden hoe dit ontwikkelt. Overlast door cliënten van de geestelijke gezondheidsinstellingen dreigt ook een toenemend probleem te worden. Nu al is het merendeel van de personen die besproken worden in het platformoverleg cliënt. De verwachting is dat de overlast alleen maar groter gaat worden op het moment dat de gezondheidsinstellingen moeten gaan bezuinigen en steeds sneller en langer mensen terugplaatsen in woonwijken. Ook dit is een belangrijke situatie om te monitoren. De overlast door drank en drugs gebruik beperkt zich als hotspot voornamelijk rond de uitgaansgelegenheden maar is zeker niet structureel of problematisch. Rond evenementen als de kermis neemt de overlast als gebruikelijk korte tijd toe om hierna weer in te zakken.. Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 22 van 25

23 5. Bijlage Transitiemodel veiligheidsthema s VNG - BVI 1. Veilige woon- en leefomgeving 1.1 Sociale kwaliteit Woonoverlast/burengerucht/ relatieproblemen Overlast gestoord/ overspannen persoon Overlast zwervers Drugsoverlast Overige overlast sociaal 1.2 Fysieke kwaliteit Vernieling Overige overlast fysiek (vanuit woningen) 1.3 Objectieve veiligheid/vvc Diefstal/inbraak woning Diefstal inbraak box/garage/schuur/tuinhuis Overige diefstal/inbraak/ Vermogensdelicten Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen Diefstal van motorvoertuigen Diefstal brom-, snor-, fietsen Mishandeling (fysiek geweld) Bedreiging (psychisch geweld) Ruzie/vechtpartij (geweld) Zeden (geweld) Overige criminaliteit 2. Bedrijvigheid en veiligheid 2.1 Veilig winkelgebied Winkeldiefstal Inbraak winkel 2.2 Veilige bedrijventerreinen Diefstal/inbraak in bedrijven en kantoren Overvallen 2.3 Veilig uitgaan Overlast horeca 2.4 Veilige evenementen Overlast evenementen Evenementen overig 2.5 Veilig toerisme Water 3. Fysieke veiligheid 3.1 Verkeersveiligheid Ongevallen dodelijke afloop Ongevallen ziekenhuisgewonden Verlaten plaats ongeval Parkeerproblemen Verkeersstremmingen 3.2 Brandveiligheid Brand (geen brandstichting) Brandstichting 3.3 Milieu/externe veiligheid Incidenten m.b.t. flora en fauna Bedrijfsafval en opslag Overige milieufeiten Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 23 van 25

24 4. Jeugd en veiligheid 4.1 Overlastgevende jeugd Vandalisme/baldadigheid Overlast jeugd 4.2 Jeugdgroepen Hinderlijk, overlastgevend en crimineel 5. Interne veiligheid 5.1 Georganiseerde criminaliteit Drugshandel Overige georganiseerde criminaliteit 5.2 Discriminatie e.d. Discriminatie Restcategorie schending integriteit Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 24 van 25

25 6. Colofon Productie: Robuust basisteam Venray/Gennep Unithoofd: Jan de Rooij Met medewerking van: Maud van Arsen Tom Franssen Analyse: Bianca Meijers / Niels ten Have Redactie: Niels ten Have Beleidsondersteuning: Angela van Mersbergen Juni 2014, Gennep Gebiedsscan gemeente Gennep 2013 Pagina 25 van 25