Algemene beschouwingen. programmabegroting

Transcriptie

1 Algemene beschouwingen programmabegroting 2014

2 Inhoudsopgave Algemene Beschouwingen Begroting 2014 Fractie Pagina 1. CDA 2 2. LBM 6 3. PvdA VVD BurgerBelangen D66 29

3 ` MONTFERLAND ALGEMENE BESCHOUWING GEMEENTEBEGROTING november 2013

4 De ons voorgelegde Programmabegroting 2014 is prettig leesbaar stuk met een minder prettige inhoud, die vooral wordt veroorzaakt door de meerjarenraming tot Maar alvorens tot die begroting 2014 te komen wil onze CDA fractie even terugblikken op de aflopende zittingsperiode van deze raad. In maart 2010 begon de CDA fractie met 10 vertegenwoordigers uit nagenoeg alle kernen van Montferland aan de klus. Er werd een programma gepresenteerd en na de onderhandelingen met de PvdA en de VVD kwam er een ambitieus coalitieprogramma tot stand, dat grotendeels is gerealiseerd. Een greep uit de gerealiseerde voornemens: Onlangs geopende skatebanen Gouden Handen met publieksbalie en Raadzaal stadspark gerealiseerd kunstgras MVR en DVC 2 brede scholen in Didam renovatie Albertusgebouw realisatie Lockhorstpark herinrichting van Kilderseweg en s Heerenbergseweg in Zeddam Kerkwijk ontwikkeld dorpsplein Loil gerealiseerd duurzaamheidssubsidies gerealiseerd De start van de aanleg van de randweg en de ondertunneling van het spoor in Didam Het masterplan s Heerenberg is inmiddels gevorderd tot de herinrichting van het Stadsplein Aan de ze reeks willen wij nog toevoegen het succes van de speciale projecten van starterswoningen, waarbij zelfs geloot moest worden. Na deze vreugdevolle inleiding valt het ons moeilijk over te gaan tot de orde van de dag. BEGROTING EN MEERJARENRAMING Het is uw college gelukt de raad een sluitende begroting aan te bieden. Hiertoe was een onttrekking aan de algemene reserve van noodzakelijk. Eigenlijk een tekort dus. Een jaar geleden konden we nog uitgaan van een overschot van en twee jaar geleden was het perspectief voor 2014 zelfs nog een plus van We praten hier even over niet geringe verschillen van afgerond 7,5 en 9 ton Euro. In OZB uitgedrukt tussen de 12 en 15 % Begroten wordt op die manier loten en de prijzen die vanuit het Haagse beschikbaar worden gesteld bestaan uit louter nieten. De meerjarenraming ziet er desastreus uit en terecht constateert u dan ook dan een verdieping van de kerntakendiscussie noodzakelijk is. Vooralsnog gaat u uit van een te vinden bedrag van 2 miljoen euro. De voor 2014 verminderde uitkering uit het Haagse heeft uw college volledig opvangen door lagere uitgaven voor de uitvoering taken. Budgettair neutraal dus. Een bijzondere vorm van hedendaags korten op het gemeentefonds willen wij er even uitlichten. De door het kabinet al ingeboekte vermeende besparing op gemeentelijke uitgaven door een opschaling tot inwoners. Nadeel voor de Montferlandse

5 algemene uitkering in , in 2017 al en daarna oplopend tot ruim 1,5 miljoen in Voetstoots gaat dit kabinet er van uit dat een opschaling van gemeenten tot inwoners tonnen per jaar oplevert.in juli van dit jaar is verschenen een Benchmark ambtelijk apparaat gemeenten van het Bureau Berenschot. Het lag voor ons ter inzage bij de stukken van de oktoberraad. Enkele interessante passages uit dit rapport willen wij u niet onthouden. Vanuit de bedrijfsvoering en de kosten hebben we aangetoond dat bij organisaties van driehonderd arbeidsplaatsen geen schaalvoordelen meer te behalen zijn in de bedrijfsvoering. Gemeenten met 300 arbeidsplaatsen zijn gemeenten met ongeveer inwoners. Dat efficiëntie toeneemt naarmate de schaal groter wordt is een wijdverbreid misverstand. Zowel de theorie van de toe en afnemende meeropbrengsten als onze praktijkonderzoeken geven aan dat schaalvoordelen op een gegeven moment ophouden en zelfs kunnen veranderen in schaalnadelen. Het plan uit het regeerakkoord dat gemeenten naar een schaal van inwoners toe moeten, zal dan ook leiden tot hogere kosten. In dat licht bezien kunnen wij de reeds ingeboekte kortingsmaatregel uit het regeerakkoord niet anders bestempelen dan misleiding en diefstal. Dit gegeven acht onze fractie dermate zwaarwegend dat wij hierover een motie hebben voorbereid. Om de totale tekorten weg te werken, die worden voorzien in de meerjarenraming, overweegt uw college in 2014 weer een kerntakendiscussie op te starten. Het CDA Montferland zal hier haar medewerking aan verlenen. Als voorschot daarop geven wij al vast mee hierbij ook te kijken naar de suggesties in het hiervoor genoemde Berenschotrapport. Op sommige punten wijkt de bezetting van onze ambtelijke organisatie nogal af van het gangbare in vergelijkbare gemeenten. Gemakshalve verwijzen wij daarvoor naar de tabellen op de pagina s 26 en 27 uit dit rapport. Het bevreemdt de CDA fractie daarom dat uw college volstaat met het voor kennisgeving aannemen van dit rapport en heeft besloten vooralsnog geen nadere analyse uit te voeren. Indien er meerjarig bijna 1,7 miljoen Euro gevonden moet worden dan dient u te beginnen met het oprapen van de eerste Euro, anders haalt u het bedrag nooit. Kunt u ons zeggen of U het daarmee eens bent? GLASVEZEL IN BUITENGEBIED De CDA fractie is verheugd dat de provincie heeft besloten tot een substantiële financiële bijdrage om de aanleg van glasvezel in het buitengebied mogelijk te maken. Het is onze fractie bekend dat in het verleden bij de aanleg van drukrioolsysteem in de oude gemeente Bergh veel bewoners van het buitengebied zelf voor het graven van de sleuf zorgden vanaf de openbare weg tot het huisperceel. De kosten voor een aansluiting werden daardoor behoorlijk verlaagd. Wellicht kan de gemeente een bemiddelende rol spelen om bij het glasvezelproject een dergelijk samenspel te organiseren. BEVOLKINGSONTWIKKELING EN BASISONDERWIJS Zoals ons allen bekend is krijgen we te maken bevolkingskrimp. Over de mate van krimp willen de deskundigen wel van mening verschillen maar er is ontegenzeggelijk sprake van sterke ontgroening en meer vergrijzing. Het is een cyclisch neergaand proces dat over een breed terrein nogal wat gevolgen heeft. In de eerste plaats natuurlijk voor het onderwijs. Het afgelopen jaar werden wij al verrast door de voornemens van schoolbesturen om

6 basisscholen te sluiten. In de begroting op pagina 63 kondigt uw college het voornemen aan onderzoek te doen naar alternatieve mogelijkheden om de scholen in de kleine kernen zo lang mogelijk te handhaven zonder dat de kwaliteit van het onderwijs in gedrang komt. Dit voornemen spreekt ons zeer aan, zozeer zelfs dat wij eigenlijk niet kunnen wachten op de resultaten van het onderzoek. De CDA fractie hecht er aan dat de nieuw gekozen raad direct na het aantreden met de onderzoeksgegevens aan de slag kan. Wij willen u in een motie oproepen dit onderzoek onverwijld op te starten. MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING Betreffende de maatschappelijke ondersteuning is het CDA het met u eens dat er sprake moet zijn van maatwerk. U schrijft echter op pag. 66 (3e alinea) dat het doel is de beperking te compenseren via een algemene voorziening of een individuele verstrekking. Hiermee lijkt het oude adagio U roept wij komen voortgezet te worden. In het kader van de Kanteling is het echter de bedoeling dat de persoon die de beperking ervaart als eerste het eigen sociale netwerk inzet. Dit gebeurt gelukkig al steeds vaker, we kennen immers de mantelzorg. Blijkt dit echter niet het benodigde resultaat op te leveren, dan pas komt compensatie aan de orde waarbij de gemeente een rol kan spelen. Het CDA benadrukt de rol van de samenleving in dit proces en tevens de actieve rol van de persoon (of de familie/ omgeving) die een beperking ervaart. Al beseffen we terdege dat mantelzorg een zware taak kan zijn. Het is in het kader van de maatschappelijke ondersteuning (en overigens ook bij de Participatiewet en de veranderende Jeugdzorg) een zeer zorgelijke ontwikkeling dat bij het huidige kabinet geen fatsoenlijke begroting gemaakt kan worden. Er zijn nog veel te veel onzekerheden op beleidsmatig en financieel terrein. Wat vandaag is afgesproken kan morgen maar zo gewijzigd worden. Het aantal mensen in de bijstand in onze gemeente is de afgelopen jaren flink toegenomen. In het kader van de wet op de tegenprestatie is onze gemeente op zoek naar vrijwilligerswerk voor bijstandsgerechtigden. Zij moeten voor het behoud van hun uitkering een verplichte tegenprestatie leveren. Het gaat hierbij om maatschappelijk nuttig werk, dat geen belemmering mag zijn voor het accepteren van een baan. Dat uw college hierbij de wijk en dorpsraden, als de ogen en oren van de samenleving heeft ingeschakeld, vindt de CDA fractie een uitstekend idee. Uiteraard zijn wij benieuwd of hier resultaat uit voortvloeit en wij verzoeken u de raad hierover medio 2014 een MUC te sturen Zoals aan het begin van deze beschouwing al vermeld, is het coalitieakkoord nagenoeg uitgevoerd. Het is voor de CDA fractie dan ook nu overbodig allerlei voorstellen voor nieuw beleid aan te dragen. Die zijn er ongetwijfeld en die laten wij op dit moment door onze programmacommissie in ons verkiezingsprogram opnemen. Wij willen tot slot onze waardering uit spreken, voor het ambtelijk apparaat, dat uw college en onze raad ten dienste staat bij de uitvoering van taken in het belang van de Montferlandse inwoners. Met betrekking tot de ons voorgelegde begroting zullen wij geen wijzigingsvoorstellen indienen, hetgeen betekent dat de CDA fractie Montferland ermee instemt.

7

8 Een nieuw bestuur: Beter, Lokaler en Persoonlijker. De begroting van Montferland laat voor de jaren grote tekorten zien, variërend van 1,5 miljoen tot 1,9 miljoen EURO per jaar. Er zullen dus grote veranderingen nodig zijn om deze verwachte verliezen af te dekken. In ons verkiezingsprogramma zult u kunnen lezen hoe het beter, persoonlijker en lokaler kan in onze gemeente Montferland. De gemeente Montferland heeft nu de volgende problemen: -het aantal bijstandsgerechtigden, werklozen en wsw ers is gestegen naar inwoners -het behoud van de basisscholen in al de kleine kernen is onzeker -de woningbouwprogramma s in de kleine kernen zijn minimaal en brengen de leefbaarheid op termijn in gevaar -de gemeentelijke leningen zijn erg hoog en zijn in 4 jaar met 25 miljoen euro gestegen. -er is sprake van klachten /meldingen per jaar met betrekking tot de openbare ruimte -22 % van de inwoners in Montferland voelt zich niet veilig. -de waardering voor het verlenen van vergunningen is nog steeds 6,2 Er moet dus echt iets gebeuren! Lokaal Belang Montferland (LBM) Algemene Beschouwingen 2014.

9 Er zal de komende periode meer focus moeten komen op problemen die onze inwoners direct raken zoals werk, wonen en leefbaarheid. Daarvoor is een nieuw bestuur met nieuw elan nodig. Lokaal Belang Montferland LBM wil de huidige basisscholen in de kernen open houden, het aantal bijstandsgerechtigden en werklozen terugdringen door deze mensen nuttig en gerespecteerd werk te laten doen. We moeten ook weer meer gaan bouwen in onze kernen. Betaalbaar en passend bij de wensen en de portemonnee van onze inwoners. Wij zullen hiervoor mooie locaties moeten gaan vinden. Kortom: vele veranderingen moeten plaats gaan vinden in Een nieuwe bestuurlijke wind moet waaien waarbij de inwoners op de eerste plaats komen. Minder regels, meer vrijheid en lagere lasten. Lokaal Belang Montferland LBM zal zich maximaal inzetten om wonen, werken en recreëren in onze mooie gemeente te verbeteren. Daar hebben we natuurlijk wel uw hulp voor nodig! Lokaal Belang Montferland. Gerrit van Lent Fractievoorzitter. Lokaal Belang Montferland (LBM) Algemene Beschouwingen 2014.

10 Algemeen. Momenteel wordt er zowel in Nederland als in Duitsland veel gesproken over de derde afrit van de A3 bij Emmerich. Het probleem de al jaren geplande plaats van de afrit of de verlegde afrit bij de Budbergerstrasse is inmiddels ook onderwerp van gesprek bij de Landtag in Düsseldorf. LBM is van mening dat het college hier proactief mee bezig moet zijn. Voor een goede afvoer van de te verwachten verkeersstromen moet tijdig overleg plaatsvinden met de gemeente Oude IJsselstreek en vooral ook met de provincie Gelderland ongeacht de toekomstige plaats van die geplande afrit. Lokaal Belang Montferland (LBM) Algemene Beschouwingen 2014.

11 Programma 01 Relatie inwoners en bestuur Evenals in onze Algemene Beschouwingen 2013 vragen wij ons af wat het ambitie niveau van het college is met betrekking tot klantvriendelijkheid naar de burger. We moeten opnieuw vaststellen dat het college niet streeft naar een hoger klanttevredenheidscijfer over de langere termijn. Tot 2016 wordt dezelfde waarde als de nulmeting over (7,5) gehandhaafd. De streefwaarden voor daling van het aantal bezwaarschriften zijn niet meer terug te vinden in de begroting Waarom is deze indicator niet meer gebruikt en wat waren de aantallen bezwaarschriften die hier vermeld hadden moeten worden? Hoe verklaart u de gelijkblijvende verwachting voor klanttevredenheid tot 2016 bij een, te verwachten, dalend aantal bezwaarschriften? Door de opname van Prestatiegegevens is deze begroting ook een goed naslagwerk. Er zijn echter ook veel nieuwe indicatoren gebruikt waardoor een vergelijking van de streefwaarde t.o.v. voorgaande jaren niet mogelijk is. Met name de nieuwe indicator tevredenheid wijk- en dorpsraden roept vragen op. Meerdere malen is gebleken dat de communicatie tussen gemeente en wijk/dorpsraden niet optimaal functioneert, soms dusdanig dat zelfs in de lokale media hier aandacht aan werd gegeven. Verbetering van de genoemde communicatie zal een eerste taak van het nieuwe college moeten zijn. Lokaal Belang Montferland (LBM) Algemene Beschouwingen 2014.

12 LBM ondersteunt de plannen voor de opzet van een geheel nieuwe gemeentelijke website. Wellicht is het te overwegen ook de eindgebruikers (onze burgers) hierbij te betrekken. Zij weten als geen ander wat er bij de huidige site niet klantvriendelijk functioneert. Wij denken dat het gewenst is om de huisnummeringen in onze gemeente kritisch te bezien. Er zijn voorbeelden in onze gemeente waarbij inwoners, door nieuwe bouwplannen ed., inmiddels op nummer 8K wonen. In de begroting voor de kosten voor het College van B&W houdt u rekening met een daling van deze kosten in 2014 ten opzichte van Wordt dit veroorzaakt door het uitgangspunt dat de formatie van het College met 1 wethouder wordt teruggebracht? Zijn de kosten in 2014 en later voor vertrekkende wethouders volledig begroot? Kunt u verder weergeven hoeveel voormalige wethouders in de afgelopen jaren vanuit onze gemeente betaald zijn geweest en wat dit heeft gekost. Een vertrekkend College lid heeft een sollicitatie plicht. Kunt u aangeven hoe dit proces intern begeleid wordt en hoe vaak er door vertrokken College leden in de afgelopen jaren gesolliciteerd is op functies? 3700 Klachten/meldingen per jaar met betrekking tot de openbare ruimte is voor ons veel te veel. Wij willen graag zien dat het College met een gericht actieplan dit aantal sterk doet verminderen.. Lokaal Belang Montferland (LBM) Algemene Beschouwingen 2014.

13 Programma 02 Wonen Onder ruimtelijke ordening wordt uitvoeren van het Masterplan vermeld. We kunnen zien dat de verbouwing van Gouden Handen in een afrondende fase is. Mede door druk vanuit Lokaal Belang Montferland heeft Gouden Handen toch een geslaagde herbestemming gekregen. LBM heeft vanaf 2010 meerdere malen gewezen op de trage uitvoering van het Masterplan en de leegstand van panden in het centrum van s- Heerenberg. In het afgelopen jaar is er gelukkig meer vaart in de werkzaamheden gekomen en zien we stap voor stap de kwaliteit van de binnenstad verbeteren. Het is voor ons belangrijk dat de problemen van wateroverlast in onze kernen een eerste prioriteit krijgen bij het College in Hoeveel heeft het College begroot voor het oplossen van de wateroverlast knelpunten in onze gemeente? De klantwaardering omgevingsvergunningen Bouwen van 6,2 is voor ons veel te laag. Hier zal nadere analyse op moeten plaatsvinden en zullen verbetervoorstellen voor geïmplementeerd moeten worden. Programma 03 Beheer leefomgeving Het verheugt LBM dat de gemeente Montferland haar voorbeeldfunctie met betrekking tot duurzaam bouwen erkent en deze naar burgers en bedrijven gestalte geeft. De indicator Milieu geeft een waarde van 100% voor het aandeel inkoop gemeentelijke (elektrische) energie. Deze 100% geldt voor de twee voorgaande metingen en streefwaarde. Kan het college duidelijkheid geven op welke manier deze 100% gegarandeerd wordt gehaald? Er zijn n.l. energieleveranciers die pretenderen groene stroom te leveren, maar dit in de praktijk niet nakomen. Lokaal Belang Montferland (LBM) Algemene Beschouwingen 2014.

14 Wij hebben in onze Algemene Beschouwingen 2013 aangegeven dat de deelname van onze gemeente aan het AGEM project een goede zaak is. Kan het college een kort overzicht van de stand van zaken op dit moment geven. LBM heeft in haar Algemene Beschouwingen 2013 ook aangegeven achter de voorgestelde duurzaamheidsmaatregelen voor het nieuwe gemeentehuis te staan. Wij stellen nogmaals dat LBM het college zal houden aan haar toezegging dat realisatie van het nieuwe gemeentehuis binnen het vastgestelde budget zal plaatsvinden. Van de toezegging van vorig jaar om aandacht te schenken aan het beter gescheiden inzamelen van afval bij hoogbouw e.d. is niet veel terecht gekomen. Actie door middel van brieven, folders o.i.d. richting betrokkenen is iets. Ook de deksels van de verzamelcontainers bijvoorbeeld voorzien van teksten met wat er wel en niet in mag is een eenvoudige oplossing. Tot slot: het vervangen van de universele sloten van de verzamelcontainers zal het (illegaal) storten van groot grof afval blokkeren. Huishoudelijk afval Kortheidshalve verwijzen wij u nog eens naar onze tekst van vorig jaar m.b.t. het huishoudelijk afval. Ondanks het feit dat LBM al twee jaren opmerkingen maakt over het grote aantal huishoudens dat nooit of weinig de duobak aanbiedt, blijkt uit uw antwoorden bij de technische vragen, dat er nog steeds geen actie is ondernomen om te onderzoeken waar het afval van deze huishoudens blijft. LBM heeft in haar Algemene Beschouwingen 2013 gewezen op onveilige verkeerssituaties in woongebieden met een 30km snelheidsbeperking. De politie kan hier niet handhavend optreden omdat deze gebieden niet als 30km gebied zijn ingericht. Inmiddels is het i-vvp vastgesteld en wij hopen dat de uitvoering van dit plan een wezenlijke bijdrage gaat leveren aan de verkeersveiligheid in Montferland Lokaal Belang Montferland (LBM) Algemene Beschouwingen 2014.

15 Het college gaf in de programmabegroting 2013 aan het in 2012 ontwikkelde handhavingsbeleid te zullen uitvoeren. Kan het college ons informeren over de tot nu toe behaalde verbeteringen en resultaten? Hetzelfde geldt voor het nieuwe hondenbeleidsplan dat begin 2013 van start is gegaan. Wat is de actuele stand van zaken? Zijn alle uitlaatvoorzieningen voor honden nog dit jaar volgens plan gerealiseerd en kan met ingang van januari 2014 op naleving gecontroleerd en handhavend opgetreden worden? Programma 04 Economie en toerisme Terecht wordt gesteld dat het toerisme voor onze gemeente een belangrijke economische drager is. Daarom is het een wijs besluit van het college om de toeristenbelasting in 2014 niet te verhogen. Wij verwachten dat de voltooiing van het Masterplan een impuls zal zijn voor toename van het aantal toeristen dat Montferland bezoekt. Verder verzoeken wij u om met een plan voor gedifferentieerde tarieven van de toeristenbelasting te komen, nl. aparte tarieven voor hotels, vakantieparken en campings. Zeddam, vroeger een grote toeristische trekpleister had al veel van zijn glans verloren. Echter het feit dat de renovatie van het Zeddamse centrum veel langer heeft geduurd dan gepland, heeft vele ondernemers getroffen. Wat is de lering van het college t.a.v. dit soort grotere projecten? Hoe voorkomt u dat dit soort situaties zich in de toekomst voordoen? Lokaal Belang Montferland (LBM) Algemene Beschouwingen 2014.

16 Programma 05 Leefbaarheid, veiligheid en cultuur. Het College is opgedragen om de kosten voor kinderen bij het gebruik van kermisattracties goedkoper te maken. Wij denken hierbij aan 1 euro per attractie. Voor s-heerenberg komt u binnenkort met een uitwerking. Wordt die vergelijkbaar met Didam? Kunt u ons hierover nader en concreet informeren. 22% van onze inwoners voelt zich niet veilig in onze gemeente. Wat gaat u concreet doen om dit percentage te verlagen. Met de vermelde maatregelen verwachten wij geen grote daling van dit percentage. In 2014 verwacht u 85 woninginbraken, 40 bedrijfsinbraken, 100 fietsendiefstallen en 90 burenruzies. Wat gaat u doen om deze aantallen sterk te verminderen? Programma 06 - Bevordering gezonde leefstijl. Kunt U ook aangeven in welke leeftijdscategorie de niet-sporters zitten en hoe het voorgestelde beleid tot sportbevordering hierop inspeelt? Het park van Gouden Handen heeft een kwalitatieve impuls gekregen. Kunt u ons aangeven waar de beweegtuin voor ouderen is, voor vele inwoners is deze onzichtbaar! Zoals het er nu naar uit ziet zijn de paden wel van de kwaliteit waar wij als LBM al jaren om hebben gevraagd. De definitieve bevestiging hieromtrent kunnen we pas na de winter geven, maar het stemt ons hoopvol. Lokaal Belang Montferland (LBM) Algemene Beschouwingen 2014.

17 Programma 07 Jeugd en onderwijs. Inmiddels zijn de skatebanen in Didam en s-heerenberg gerealiseerd en beide zijn nu al een groot succes. LBM heeft daar nu al - met name over de zo bekritiseerde baan in s-heerenberg - veel positieve reacties over ontvangen. Lokaal Belang Montferland LBM wil dat in onze kernen de huidige basisscholen open blijven. Dit is noodzakelijk voor de leefbaarheid in onze kernen en voorwaarde voor toekomstige succesvolle nieuwbouw in deze kernen. In onze beleving zijn er op dit moment voldoende leerlingen en middelen en staat de kwaliteit van onderwijs niet ter discussie. Ook vanwege het ontbreken van veilige verkeersroutes naar andere scholen is het niet gewenst scholen te sluiten. In omliggende gemeenten ( bijv. Bronckhorst) is de opheffingsnorm vastgesteld op circa 46 leerlingen per school. Zal het College de gemeenteraad een voorstel doen om de opheffingsnormen te verlagen in onze Gemeente? Doordat door de invoering van passend onderwijs een verschuiving plaats zal vinden van speciaal onderwijs naar primair onderwijs zal het de leerlingenprognoses bijna 400 leerlingen hoger doen uitvallen. Kunt u aangeven uit welke kernen deze 400 leerlingen komen? Lokaal Belang Montferland (LBM) Algemene Beschouwingen 2014.

18 Programma 08 Zorgzame samenleving. Circa 820 inwoners gebruiken het minimabeleid in onze gemeente. Kunt u aangeven hoe u dit aantal verder probeert te verlagen? Lokaal Belang Montferland (LBM) Algemene Beschouwingen 2014.

19 PvdA Montferland Algemene beschouwingen 2013 Begroting

20 PvdA Montferland Algemene beschouwing 2013 / begroting 2014 Voorzitter, College, collega raadsleden en geachte aanwezigen, Voor ons ligt de programmabegroting 2014 en de meerjarenbegroting 2015 t/m Daaruit blijkt dat dit college, de zaak in ieder geval t/m 2014 op orde heeft. Men heeft grip op de uitgaven en men is zelfs enigszins gewapend tegen verder tegenvallers. Een compliment dus aan ons college en aan alle ambtenaren die hieraan hun steentje hebben bijgedragen. Het handelen van het rijk gaat tegenwoordig snel. De ene bezuiniging na de andere heeft de gemeenten getroffen. We houden ons hart vast voor de gevolgen voor de uitvoering van de Participatiewet, de wet op de WMO en de wet op de Jeugdzorg. Mensen met een zorgzwaarte pakket van 1 t/m 4 worden door het landelijk beleid al min of meer losgelaten. De gemeenten moeten daarvoor in de WMO vele nieuwe mensen met een beperking opvangen. Dit heeft grote gevolgen voor onze gemeente. Minder geld maar wel meer werk. Maar ondanks het krappe budget en dankzij de kerntakendiscussie zijn er veel zaken gerealiseerd. Onze gemeente heeft de afgelopen jaren op veel fronten nieuw beleid gemaakt en uitgevoerd. De begroting van 2014 is weliswaar sluitend. Echter voor 2015 moet een financieel gat van 1,4 miljoen worden gedicht. Dat gaat niet zomaar en hiervoor zal wellicht opnieuw een takendiscussie in de nieuwe raadsperiode nodig zijn. De afgelopen jaren hebben we als PvdA samen met onze coalitiegenoten CDA en VVD veel bereikt. De samenwerking binnen de coalitie was goed en constructief en heeft gezorgd voor stabiliteit. Stabiliteit die in tijden van bezuinigingen en een economische crisis, van belang zijn om de gemeentelijke financiën goed te houden. Ondanks de bezuinigingen zijn er toch zoals reeds gezegd een aantal zaken uitgevoerd. Het voert te ver om alles de revue te laten passeren. Maar voor ons waren de meest opvallende zaken: - Het besluit om het gemeentehuis niet nieuw te bouwen maar een bestaand pand te kopen en te verbouwen tot een duurzaam gebouw. Een besparing van ruim 5 miljoen en een zeer duurzame oplossing. - De wijze waarop het IVVP en het Groenstructuurplan tot stand zijn gekomen door inbreng van onze inwoners. - De renovatie van het Albertusgebouw en Gouden Handen. Twee karakteristieke panden blijven behouden voor onze gemeente. - Uitbreiding van het armoedebeleid. - De detachering van groenmedewerkers van Wedeo bij de gemeente en de catering van het nieuwe gemeentehuis door leerlingen van De Ziep en Symbion. - De realisatie van twee skatebanen. - De herinrichting van het Lockhorstpark en Stadspark. - De herinrichting van de dorpskernen Zeddam, Loil, Nieuw-Dijk en Stokkum. - Forse vooruitgang in de uitvoering van het Masterplan in s-heerenberg. Parkeerplaatsen op De Bleek en in de Klinkerstraat en als kers op de taart de herinrichting van het Stadsplein. 2

21 Een van de zaken voorzitter waar wij vanwege de drie transities speciale aandacht voor willen vragen is het gemeentelijke armoedebeleid. Een motie hebben we voor vandaag hiervoor klaar liggen. Is dit nodig zie ik denken..? Ja, voorzitter dit is wat ons betreft nodig en ik zal u vertellen waarom.. Dankzij de inspanningen van de Tweede Kamerfractie van de PvdA en staatsecretaris Jetta Klijnsma is er voor 2013 extra geld toegevoegd aan het gemeentefonds voor armoedebestrijding. Ten gevolge van de economische crisis, de oplopende werkloosheid en het niet vroegtijdig signaleren van schulden komen steeds meer mensen in de problemen. De kans om in armoede te geraken neemt voor alle groepen toe. Met name kinderen zijn hier de dupe van. Kabinetsbeleid Werk is nog steeds de beste manier om armoede en sociale uitsluiting tegen te gaan, daarom wil het kabinet in samenwerking met sociale partners de arbeidsparticipatie bevorderen. Mede door de economisch moeilijke situatie en het voortduren van de economische crisis zal de inzet van het kabinet niet kunnen voorkomen dat er mensen zijn die de eindjes moeilijk aan elkaar kunnen knopen. Met name kinderen zijn hier ongewild de dupe van. Dit kabinet onderkent de problemen die kunnen ontstaan wanneer je (langdurig) moet leven van een laag inkomen. Daarom trekt het kabinet meer geld uit voor de bestrijding van armoede. Voor 2013 komt er incidenteel 18 miljoen extra naar de gemeenten. Voor 2014 zal dit ongeveer 70 miljoen zijn en in 2015: 90 miljoen. De bedragen voor 2014 en 2015 zijn structureel en worden toegevoegd aan het gemeentefonds. Deze bedragen zijn niet geoormerkt. Als PvdA Montferland hechten wij eraan dat deze gelden ook daadwerkelijk aan armoedebestrijding worden besteed. Met name voor kinderen, alleenstaande ouders, werkenden met een laag inkomen en ouderen met een klein pensioen is beslist extra aandacht nodig. Gemeentelijk armoedebeleid De manier waarop de middelen verder ingezet zullen worden, is aan de individuele gemeente, aangezien de verantwoordelijkheid voor het armoedebeleid primair bij hen ligt. Gemeenten zijn het beste in staat om hulp te bieden aan mensen die dit nodig hebben en weten deze mensen ook het beste te bereiken. Landelijk gezien groeit één op de negen kinderen op in armoede. Dus ook in onze gemeente. Veel van deze kinderen hebben het gevoel niet mee te kunnen doen en voelen zich buitengesloten. Keuze In onze motie wordt de keuze gemaakt om het extra budget wat naar het gemeentefonds gaat voor armoedebestrijding ook daadwerkelijk aan armoede te besteden en niet in de algemene middelen te storten of voor andere beleidsdoeleinden te gebruiken. Wij roepen dan ook onze gemeenteraad op om te zorgen dat deze middelen ook daadwerkelijk worden ingezet waarvoor ze bedoeld zijn. Zo kun je bijvoorbeeld denken aan vormen zoals kindpakketten (met bijvoorbeeld de zwemles, bibliotheekpas, vervoer, kleding), handgeld voor de sociale 3

22 wijkteams of de ondersteuning van organisaties die zich hier specifiek voor inzetten zoals de lokale afdeling van de Stichting Leergeld. Wij hopen van harte dat de raad deze motie zal ondersteunen. Want armoedebestrijding is helaas vandaag de dag nog hard nodig. Een ander punt dat ons aan het hart gaat, zijn de zandwegen in ons mooie Montferland. Zandwegenbeleid Onze fractie pleit al jaren voor een zandwegenbeleid. Dit met name in het kader van het toeristisch- recreatieve gebruik van deze wegen. Een aantal zandwegen vormen een onderdeel van recreatieve fiets- en wandelroutes. Ondanks toezeggingen in het verleden is ons gebleken dat hier weer geen budget voor beschikbaar is. Dit terwijl we er ons allemaal van bewust zijn dat we moeten investeren in een aantrekkelijk gebied voor toeristen. Wij menen dat het opstellen van een beleidsplan niet duur hoeft te zijn, zeker nu de inventarisatie in het kader van het IVVP al heeft plaatsgevonden. Uitvoering van het plan kan door prioritering gefaseerd worden uitgevoerd. Wij willen dan ook een motie indienen waarbij een bedrag wordt gereserveerd om: A) Een beleidsplan zandwegen op te stellen. B) Een begin te maken met de uitvoering van de plannen. Woningbouw Onze fractie is voorts van mening dat de bouw van woningen in onze gemeente goed afgestemd moet worden op het aanbod van woningen van de bestaande woningmarkt. Dus kijken naar welke woningen er vooral te koop staan. Waar al genoeg van is moeten we niet nog meer bijbouwen. Op die manier bevorderen we de doorstroming. Op de langere termijn worden dan die huizen gebouwd waar daadwerkelijk behoefte aan is. Voorzitter nog even terug van nieuw beleid naar het beleid van de afgelopen vier jaar.. Genoemd werd punten die naar ons idee opvallend waren. Maar waren er nog zaken die volgens ons niet zo goed verliepen en waar nog aan gewerkt moet worden? Ja natuurlijk, de communicatie met de dbo s, dat kan vinden wij nog steeds beter.. Denk bijvoorbeeld aan de dorpsraad van Beek die uiteindelijk een ander idee had over Nico s bosje. Of de dorpsraad van Azewijn en de groep van aanwonenden die aanvankelijk een ander idee hadden over het viaduct en de tunnelbak van de nog aan te leggen N316. 4

23 De Stadsraad West en in haar kielzog het Wijkplatform Oost, die zich net als een aantal bewoners van de Maria van Nassaulaan zich (in eerste instantie) veelal niet konden verenigen met het idee dat de skatebaan bij de Maria van Nassaulaan kwam. Voor ons blijft het belangrijk dat dorps-en wijkraden in een zo vroeg mogelijk stadium bij de plannen worden betrokken en dat de gemeente open staat voor hun visie. Een ander punt wat ons zorgen baart is de demografische ontwikkelingen zoals krimp (vergrijzing en ontgroening). Deze roepen op tot visie en maatregelen. Eerst was er een ambtelijke notitie over schaalvergroting en onlangs is de nota Grip op verandering in de raad geweest. Helemaal correct gehandeld wat ons betreft want om ons heen vallen kleine scholen, achter elkaar, niet alleen bij ons, maar in de hele regio Achterhoek verdwijnen scholen of staan op de nominatie om te verdwijnen. Hete hangijzers, die niet van bevolkingskrimp in bevolkingskramp moeten veranderen. Daarbij nemen wij tevens dat de bewustwording van eigen handelen op de eigen leefomgeving voldoende gestimuleerd moet worden. Zo moeten we op termijn hoe langer en meer onze kennis en talenten met anderen delen. Daarmee maak je immers een samenleving krachtiger en duurzamer. Het behouden van voldoende sociale vitaliteit is daarbij essentieel. Op krimpgebied zijn er nog vragen te over: Welke zaken gaan we (nog) samendoen met omliggende gemeenten? Of gaan we zoals het rapport genaamd De oriëntatie van de bevolking van de Achterhoek van het bureau Atlas van Gemeenten van juli 2013 schrijft; door ons gedrag (d.w.z. waar we werken, waar we winkelen, waar we naar het theater gaan etc., buiten onze gemeente), straks onze huidige gemeentegrenzen overboord zetten, of zullen we zelfs als gemeente Montferland uit elkaar gaan? Een toekomstbeeld waarbij volgens het genoemde rapport, het overgrote deel van de gemeente Montferland zich dan zal aansluit bij de gemeente Doetinchem en Oude Ijsselstreek, terwijl Didam en Loil zich dan aansluit bij de gemeente Arnhem e.o. Wie het weet mag het zeggen.. Wij zien dit toekomstscenario voorlopig nog niet zitten.. Voorzitter, ook andere vraagstukken spelen nog volop, zoals: Wat doen we om een aantrekkelijke gemeente te zijn? Aantrekkelijker dan de omliggende gemeenten wel te verstaan. Besluit straks Provinciale Staten straks daadwerkelijk tot breedband in ons buitengebied? Maar ook: Hoe blijven we in de kern van onze gemeente zelfstandig en zijn we nog goed bereikbaar voor onze burgers? En welke dienstverlening kunnen we (nog) ter plaatse aanbieden? Allemaal vragen voor de toekomst om een antwoord op het geven en te krijgen. Onze samenleving is zoals u weet onderhevig aan verandering, nu nog meer dan vroeger. Maar het biedt tevens ook kansen en steeds weer nieuwe uitdagingen. Voorzitter, er blijft zoals u ziet veel werk aan de winkel. Wij zien echter nog volop kansen om met zijn allen nog succesvoller te zijn. 5

24 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 5 ALGEMENE BESCHOUWINGEN BEGROTING 2014 VVD fractie Montferland November 2013

25 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 5 INHOUD Inleiding... 3 Paraplunota... 4 Vier jaren Montferland, een terugblik... 4 Relatie inwoner en bestuur... 4 Wonen... 4 Beheer Leefomgeving en leefbaarheid... 4 Economie en toerisme... 5 Jeugd en Onderwijs... 5 Algemene dekkingsmiddelen... 5 Weerstandsvermogen en riscobeheersing... 5

26 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 5 Inleiding Voor ons ligt de begroting De vierde en tevens laatste begroting van deze gemeenteraad. Nog een half jaar en dan kan de balans opgemaakt worden van deze periode, een periode die ook nog steeds gekenmerkt wordt door de economische teruggang ten gevolge van de crisis in Europa en VS. Ondanks dat er hier en daar lichtpuntjes zijn en herstel van de economie het komend jaar verwacht wordt blijven de sombere vooruitzichten nog de boventoon voeren. In de gemeente Montferland zullen we ook de komende jaren volle aandacht voor de uitgaven moeten hebben om de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten en de lasten voor de inwoners van Montferland op een acceptabel niveau te houden. Politiek is per definitie keuzes maken en dat zullen we ook moeten blijven doen. Continu afwegen wat belangrijk is voor de gemeente en de gemeenschap en nagaan in hoeverre de belangrijke zaken met de beschikbare middelen het best kunnen worden uitgevoerd. Ook de komende jaren zullen we te maken krijgen met decentralisatiekortingen, gebaseerd op de stelling dat lagere overheden bepaalde taken efficienter kunnen uitvoeren en dus bij overheveling ook minder geld nodig zullen hebben dan wanneer dit op centraal niveau uitgevoerd wordt. We kunnen de decentralisatiekortingen vooralsnog opvangen door lagere kosten; we moeten er echter voor waken dat lagere kosten niet ook lagere kwaliteit op de dienstverlening gaan betekenen. De VVD kan zich vinden in het voorstel om meerjarig aan te sturen op een verdieping van de kerntakendiscussie en daarmee een bezuinigingstaakstelling van minimaal 2 miljoen te realiseren zodat in de toekomst ook de meerjarenbegroting structureel dekkend kan worden vastgesteld. Bij deze begroting ondersteunt de VVD (opnieuw) de extra aandacht en maatregelen voor werkgelegenheid, leefomgeving, de economische pijlers recreatie en toerisme en het vlottrekken van de woningmarkt: de toenemende werkloosheid vraagt extra investeringen en slimme maatregelen voor nieuwe banen en re-integratie. Verdere uitvoering van infrastructurele plannen en stads- en dorpsvernieuwing helpen zowel de leefomgeving als de lokale economie. Het bevriezen van de tarieven voor omgevingsvergunning en toeristenbelasting helpen ontwikkelingen in deze belangrijke economische sectoren te stimuleren. Op deze plek willen we alvast het ambtelijk apparaat, het college, de griffie en de collegaraadsleden hartelijk danken voor de samenwerking het afgelopen jaar en spreken we het vertrouwen uit dit ook voor de komende periode voort te kunnen zetten.

27 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 5 Paraplunota De eerder dit jaar opgestelde paraplunota geeft een goed overzicht van en inzicht in de ontwikkelingen die op de gemeente af gaan komen. Deels bepaald door de ontwikkelingen op landelijk en Europees niveau maar ook voor een groot deel bepaald door autonome ontwikkelingen in Montferland en omgeving, zoals de ontgroening, vergrijzing en krimp. Vier jaren Montferland, een terugblik In de programmabegroting wordt een helder en volledig overzicht gegeven van hetgeen de afgelopen periode is gerealiseerd op de diverse terreinen, ondanks de economisch minder gunstige situatie waarin zowel de gemeente Montferland als Nederland in zijn algemeenheid verkeert. Het geeft aan dat starten met realistische plannen en samen de ambitie uitspreken kan helpen om zaken gedaan te krijgen. Wij danken hier onze coalitiepartners in het bijzonder voor de prettige en constructieve samenwerking. Naar aanleiding van de programmabegroting en ingediende technische vragen hebben we nog enkele politiek inhoudelijke vragen: Relatie inwoner en bestuur Op pagina 29 geeft het college een na te streven aantal raadsvoorstellen aan die voorgelegd worden advies- en cliëntraden in het sociale domein...: het aantal raadsvoorstellen lijkt ons echter niet of moeilijk stuurbaar, laat staan hoeveel er aan deze organisaties worden voorgelegd. Volgens de VVD fractie is het wellicht beter om af te spreken dat van alle voorstellen in dit domein een nader te bepalen percentage aan hen wordt voorgelegd, gebaseerd op ervaringscijfers. Hoe kijkt het college hier tegenaan? Wonen Op gebied van wonen zijn er diverse inbreidingslocaties in de gemeente waar gebouwd wordt, met name voor starters lopen er momenteel een aantal projecten met als doel betaalbare woningen mogelijk te maken. Tegelijkertijd staan er in de gemeente Montferland diverse woningen te koop en kunnen inwoners niet doorstromen omdat de onderkant van de woningmarkt niet op gang komt. Bouwen van extra starterwoningen zal dit niet verbeteren. Het is daarom volgens de VVD zaak om heel gericht starterwoningen te laten realiseren en dan wel het liefst in/bij de kleine kernen omdat dan tevens de lokale krimp en de ontgroening tegengegaan kan worden en daarmee ook de leefbaarheid in kleine kernen. Beheer Leefomgeving en leefbaarheid Het beheer van de leefomgeving is in eerste instantie een aangelegenheid van de inwoners zelf. Volgens de VVD mag de gemeente van burgers verwachten dat zij hun directe leefomgeving schoon en opgeruimd houden en waar nodig ook anderen daarop aanspreken. Waar het zaken betreft die wijkoverstijgend zijn dient de gemeente het beheer op zich te nemen of eventueel te coördineren. Ziet het college mogelijkheden om de komende periode meer beroep te doen op inwoners waar het gaat om beheer van de leefomgeving? Met betrekking tot het maaien van de bermen geeft u aan dat dit tot 1 mtr beperkt blijft. Zoals in het verleden al eens aangegeven is een afstand van 1,5 mtr volgens de VVD beter omdat hiermee meer verkeersveiligheid gecreëerd wordt bij smallere wegen waar fietsers nu maar heel beperkt uitwijkruimte krijgen en zware ongevallen op de loer liggen.

28 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 5 het verzoek om na te gaan of bermen alsnog tot 1,5 m gemaaid kunnen worden ipv 1,0 mtr en welke meerkosten hier mee gemoeid zijn. Economie en toerisme Economie en toerisme vormen de motor van Montferland en helpen lokaal zaken in gang te zetten en in gang te houden. De ambitie van groei in bedrijfsvestigingen en arbeidsplaatsen is een forse gezien de huidige economische ontwikkelingen. De VVD steunt deze ambitie omdat wij er van overtuigd zijn dat dit de beste weg is uit de economische crisis zowel lokaal als nationaal. Jeugd en Onderwijs Op gebied van Jeugd en Onderwijs onderschrijft de VVD de beoogde plannen voor de komende periode. De VVD ziet de uitkomsten van een nader te plannen onderzoek naar de mogelijkheden van alternatieven voor handhaving scholen in kleine kernen graag tegemoet. Om onderwijs op termijn in kleine kernen te kunnen behouden dient er volgens de VVD integraal naar leefbaarheid te worden gekeken. Nieuwbouw in kleine kernen is een van de aspecten die van belang zal zijn/worden voor het duurzaam behouden van de school in een kleine kern. Algemene dekkingsmiddelen Zoals afgelopen jaren al aangegeven is de VVD Montferland er voorstander van dat het streven, maar eigenlijk harde eis van het college richting de rijksoverheid moet zijn dat in alle gevallen waar taken overgeheveld gaan worden vanuit het rijk, dat taken alleen overgeheveld of opgelegd worden als het rijk de gevolgen daarvan ook financieel compenseert. Ook zogenaamde efficiencykortingen op voorhand moeten niet zomaar geaccepteerd worden. Wel dient er bij uitvoering van taken op gemeentelijk niveau gekeken te worden of het efficiënter kan door anders te werken of door op sommige terreinen samen te werken met buurgemeenten. Weerstandsvermogen en riscobeheersing Het weerstandsratio komt naar verwachting met ingang van 2014 uit op ca 1,36. Dit is voldoende groot volgens de eerder afegsproken kaders van de gemeente Montfferland. De nota risicomanagement en weerstandsvermogen dateert echter uit Is het verstandig deze te actualiseren om de risico's zo klein mogelijk te houden? Tot slot, zoals te lezen is heeft de VVD slechts enkele aanvullende vragen naar aanleiding van de Programmabegroting zoals aangeboden. Terugkijkend op bijna 4 jaar prettige samenwerking met coalitie en het college hebben wij geen aanvullende voorstellen voor deze begroting en kunnen wij instemmen met het voorstel. Aandacht voor de jaren na 2014 is geboden gezien de financiele uitkomsten van de meerjarenbegroting. De genoemde kerntakendiscussie zal hier volgens de VVD significant in bij moeten dragen. De voorgenomen plannen en voornemens voor 2014, zoals vermeld, kunnen wij alle onderschrijven en zien we dan ook graag voortvarend uitgevoerd.

29 WE GAAN HET ANDERS DOEN! In 2014 zullen er gemeenteraadsverkiezingen plaatsvinden. Dit is een goed moment om terug te blikken op de bijna afgelopen raadsperiode en vooruit te kijken naar de toekomst.. Het college heeft een aantal keren een forse greep gedaan in de Algemene Reserves. De bodem van de schatkist is in zicht. Ook op de reserve grondexploitatie is een forse afboeking gedaan. Sinds 2008 is ons land in crisis en is er sprake van koopkrachtvermindering en lastenverzwaring door maatregelen vanuit Den Haag. Dit college heeft hier telkens nog een schep bovenop gedaan door voortdurend de woonlasten met minimaal 3% te verhogen. BurgerBelangen vindt dat in tijden van koopkrachtvermindering de gemeentelijke lasten niet moeten stijgen. In de begroting voor 2013 stonden o.a. een tweetal zaken genoemd als voornemen om uit te voeren, te weten: restauratie van een aantal molens en de bouw van een uitkijktoren in, of aan de rand van, de Montferlandse bossen. In de begroting voor 2014 lezen we exact dezelfde voornemens. Wat is er het afgelopen jaar gebeurd? Voor de komende jaren worden grote tekorten voorzien, er is sprake van miljoenentekorten Ook staan ons grote uitdagingen te wachten met betrekking tot Rijkstaken die bij de gemeenten worden neergelegd. Voor de huishoudelijke hulp in de nieuwe WMO wordt een grote korting toegepast, wij maken ons hier zorgen over, omdat niet iedereen beschikt over een netwerk waaruit Mantelzorg kan worden geleverd. Wij zijn van mening dat de burger centraal moet blijven staan. We realiseren ons dat de maatregelen vanuit de rijksoverheid ons allen zullen raken. De komende jaren doorvoeren wat echt noodzakelijk is, waarbij de zwakkeren in de samenleving op onze steun kunnen blijven rekenen. Risicovolle projecten bevriezen en onze aandacht richten op de burgers, waarbij wij het wijzen op de verantwoordelijkheden van onze burgers richting de samenleving niet uit de weg zullen gaan. Onder andere dit gaan we anders doen: We lezen (pagina114 van deze programmabegroting) o.a. dat er een onderzoek komt naar een skatebaan, volgens ons hebben we er dit jaar twee aangelegd en geopend. Waar zou die derde skatebaan moeten komen?

30 Ook staat er dat er een onderzoek komt naar een Cruijf Court. In bijvoorbeeld Duiven en Hummelo zijn deze courts gesloten, dan wel verplaatst vanwege de grote (geluids)overlast. Dit gaan we dus niet doen. Wel gaan we de nadruk leggen op het opwekken van groene energie hiervoor zijn we met externe partijen in gesprek. Nadere uitwerking mag u in de loop van 2014 verwachten. Duurzaamheid zal een belangrijk speerpunt worden. Geen geld uitgeven dat we niet of nog niet hebben. Een treffend voorbeeld hiervan is de ruim 1, ,= die we hebben moeten afboeken omdat de projectontwikkelaar/bouwer een getekende overeenkomst inzake de afname van grond rondom het sportcomplex Montferland, niet wenst na te komen. Dit bedrag is al wel in de exploitatie van het sportcomplex verwerkt en zal dus ergens anders gevonden moeten worden. De gemeentelijke belastingen mogen stijgen met maximaal de gemiddelde loonstijging in Nederland, vast te stellen door het CBS. Door deze maatregel zal een dergelijke stijging geen nadelige gevolgen hebben voor de koopkracht van onze burgers.

31 SMART Het opstellen van een gemeentebegroting is de financiële vertaling van de som van de door het rijk en de provincie aan de gemeente opgedragen taken en het in die gemeente gesloten coalitieakkoord. Hoe vager het coalitieakkoord is geformuleerd, des te meer begrotingsruimte is er. Omgekeerd is ook het geval: als het coalitieakkoord gedetailleerd is, laat de begroting weinig creatieve - ruimte over. Het gaat mij iets te ver om mij aan te sluiten bij de woorden van de Minister van Financiën in het Rooms-Rode kabinet in de jaren , Professor Piet Lieftinck, een econoom. Hij zei dat begroten een kunst was, geen kunde. Maar geheel ongelijk had hij zeker niet. D66 heeft vanaf het begin dat zij in de gemeenteraad vertegenwoordigd was, het belang van een op SMART gebaseerde begroting uitgedragen: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden. Het doet D66 dan ook deugd dat in de begroting 2014 een pagina is gewijd aan het belang van een op SMART gebaseerde begroting. In de vergadering waarin door diverse ambtenaren een technische toelichting op deze begroting werd gegeven, kwam naar voren dat een coalitieakkoord zo SMART mogelijk geformuleerd zou moeten zijn. D66 hoopt dat in de dagen en weken na 19 maart 2014 aan die oproep gehoor wordt gegeven. De begroting zelf laat een tekort zien. Vergelijking van de huidige begroting voor 2014 met de verwachte begroting voor 2014 zoals die was opgenomen in de begroting van 2013, laat geen in het oog springende verschuiving zien. Dank zij de NUON reserves kan het tekort nu nog aangevuld worden. Het is duidelijk dat er binnen afzienbare tijd keuzes gemaakt zullen moeten gaan worden: welke taken die thans door de gemeente worden uitgevoerd, kunnen worden overgeheveld naar particulieren of ondernemers en welke taken komen geheel te vervallen? De wettelijke taken behoeven uiteraard - geen discussie. Bij die discussie dienen, in mijn optiek, ook meegenomen worden de 52 kader stellende nota s, waarvan gewag wordt gemaakt in de programmabegroting In de begroting van 2013 was dat aantal 40. Verdeeld over 8 programma s komt dit neer op ruim 6 kader stellende nota s per programma. De eerste vraag is natuurlijk: zijn er overlappingen binnen deze nota s? De volgende vraag is: zijn er elkaar inhoudelijk tegensprekende nota s? En dan de hamvraag: in hoeverre wordt aan deze nota s uitvoering gegeven? Voor de gemeenteraad is van belang het antwoord op de vraag: hoe kan de gemeenteraad controleren of aan al deze nota s precieze uitvoering wordt gegeven? Deze vragen raken de kern van de uitvoerende taken van een orgaan, zoals een gemeente. Bij SMART geformuleerde doelen zullen alle kader stellende nota s ook tegen het licht gehouden moeten worden.

32 Kortom: SMART geformuleerde doelen zijn van cruciaal belang voor de bestuurbaarheid van een gemeente en de uitvoerbaarheid van de controlerende taak van de gemeenteraad. En niet in de laatste plaats: de burgers kunnen gemakkelijker de resultaten, bereikt door de door hen gekozenen, volgen. D66 hoopt dan ook dat alle politieke partijen in de toekomst in deze gezamenlijk zullen optrekken. Agnes Schotgerrits, fractievoorzitter D66 Montferland