STAGEGIDS PEDAGOGIEK ABV. Jaar 3 voltijd en deeltijd. Hogeschool van Amsterdam. Domein Onderwijs en Opvoeding. Studiejaar 2015/2016

Transcriptie

1 STAGEGIDS PEDAGOGIEK ABV Jaar 3 voltijd en deeltijd Hogeschool van Amsterdam Domein Onderwijs en Opvoeding Studiejaar 2015/2016 1

2 Samenvatting stage jaar 3 voltijd en deeltijd 1. Lengte en duur van de stage De totale duur is 960 uur (120 dagen), inclusief schrijven van verslagen. De student is 40 weken 23 uur, of 30 weken 32 uur per week werkzaam bij een stage-instelling. 2. Competenties en taken De student pedagogiek wordt in de stage van jaar drie voorbereid op het zelfstandig functioneren in complexe situaties (systeemgericht en multi-disciplinair) in het pedagogisch beroepenveld. In het derde studiejaar werkt de student aan alle 14 Pedagogiek Competentie met speciale aandacht voor competentiegebied drie; voorwaarden scheppen voor opvoeding. Als stagiair met specialisatie in de Algemene Beroepenvariant (ABV) werk je aan je competenties binnen de hieronder genoemde taakgebieden. 1. Pedagogisch adviseren en begeleiden binnen het onderwijs, de opvoedingsondersteuning, de jeugdzorg (preventieve en ambulante hulp) of de welzijnszorg. 2. Het ontwerpen, uitvoeren en begeleiden van educatieve activiteiten binnen het onderwijs, de jeugdzorg, de opvoedingsondersteuning of de welzijnszorg (lesgeven, training, informatie en/of voorlichting, cursussen). 3. Het opzetten, begeleiden en uitvoeren van beleidsmatige en organisatorische taken en / of projecten binnen het pedagogische en educatieve werkveld. 4. Initiëren, uitvoeren en begeleiden van onderzoeksactiviteiten in het pedagogische en educatieve werkveld. 3. Leerdoelen Voor jaar 3 worden minimaal zes taakgerichte en drie persoonsgerichte leerdoelen geformuleerd en deze zijn gekoppeld aan de competentieontwikkeling. 4. Logboek en portfolio De student verzamelt bewijs voor zijn/haar portfolio, waarmee de ontwikkeling met betrekking tot de competenties wordt aangetoond. Gedurende de stage wordt een logboek bijgehouden. 5. Praktijkbegeleiding Aandachtspunten bij de praktijkbegeleiding zijn: Wekelijks of minimaal een keer per twee weken overleg met de student over de voortgang van de stage (zoals leerdoelen, taken, algemeen functioneren en casuïstiek). Ondersteuning van het leerproces; zorg dragen voor voldoende leer- en ervaringsmogelijkheden voor de student. 2

3 Bespreken van ervaringen en functioneren van de student in relatie tot de methodische werkwijze in de instelling; feedback geven op functioneren van de stagiair. Bespreken van het stagewerkplan en de stageverslagen (tussentijds- en eindverslag). Eerste contact: in oktober/november (ongeveer na de eerste zes weken van de stage) neemt de stagedocent het initiatief voor een kennismakingsgesprek met de praktijkbegeleider. Dit gesprek vindt plaats op de stage-instelling. De student heeft dan het stagewerkplan (in concept) af. Tussentijdse evaluatie: in januari/februari vindt aan de hand van het tussentijds stageverslag van de student een evaluatiegesprek plaats met student, praktijkbegeleider van de instelling en stagedocent. Dit gesprek vindt plaats op de stage-instelling. Eindevaluatie: in mei/juni wordt het eindevaluatiegesprek gevoerd met de stagiair, de praktijkbegeleider van de instelling en de stagedocent van de opleiding Pedagogiek. Het gesprek vindt in principe plaats op de opleiding Pedagogiek. 6. Beoordeling De praktijkbegeleider beoordeelt het functioneren van de student op de stageplek, de vooruitgang van de student tijdens de stage (tussenevaluatie) en aan het einde van de stage. De praktijkbegeleider vult het relevante beoordelingsformulier samen met de stagiair in aan de hand van het verslag. De beoordelingsformulieren zijn onderverdeeld in kennis, vaardigheden en attitude. Op elk onderdeel dient de student zich te ontwikkelen. De stage wordt met een onvoldoende beoordeeld wanneer de student op een of meer van deze onderdelen in ontwikkeling achter blijft. Indien de student een onvoldoende krijgt voor werkplekleren, dan worden afspraken gemaakt over de voorwaarden waaronder de student alsnog een voldoende kan behalen. De verslaglegging over de stage dient als voldoende beoordeeld te zijn als voorwaarde voor de toekenning van de stagebeoordeling van de praktijkbegeleider. 7. Belangrijke data Donderdag 24 september uur Meet & Greet Donderdag 14 januari uur Stagemarkt Donderdag 26 mei uur Praktijkbegeleidersdag 3

4 Inhoudsopgave Samenvatting stage jaar 3 voltijd en deeltijd... 2 Inhoudsopgave De stage in jaar drie Lengte en intensiteit van de stage Competenties en taakgebieden Contact tussen de stage-instelling en de opleiding Beoordeling Aanwezigheid Verslaggeving Beoordeling door de praktijkbegeleider Eindbeoordeling De stageleerdoelen jaar drie Verkenning van de instelling Taakgerichte- en persoonsgerichte leerdoelen Het vullen van je portfolio Het bijhouden van je logboek Verslaggeving en opdrachten Stagewerkplan Tussentijds stageverslag Eindverslag Bijlage 1: Stagecontract Pedagogiek Bijlage 2 STARRT Bijlage 3: Intimidatie op de praktijkinstelling Bijlage 4: De algemene competenties van de opleiding pedagogiek Beschrijving eindniveau opleiding in competenties Generieke hbo-competenties Bijlage 5 : Pedagogiek ABV Competenties Bijlage 6: Stage voor deeltijdstudenten Bijlage 7: Beoordelingsformulieren Bijlage 8: De complexe Casus Inleiding Criteria voor de beschrijving van de complexe casus: Bijlage 9: Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek Bijlage 10: De beroepsopdrachten

5 Voorwoord voor de praktijkbegeleider Hartelijk dank voor het bieden van een stageplaats aan onze studenten. De ervaringen en de begeleiding die door u aan onze studenten geboden worden zijn een onvervangbaar onderdeel van de opleiding. Door samen op te leiden kunnen we de studenten optimaal voorbereiden op een functie als HBO-pedagoog Deze handleiding is een middel om het leren op de instelling tijdens de stage te ordenen Tevens worden de criteria beschreven voor de verslaglegging. Leidraad voor de praktijkbegeleiding is de combinatie van taken en leerdoelen die de student in overleg met de stage-instelling heeft opgesteld. We danken u voor de samenwerking, Namens het stageteam van de opleiding pedagogiek Nienke Politiek Belangrijke data: Donderdag 24 september uur Donderdag 14 januari 2016 Donderdag 26 mei 2016 Meet & Greet Ontmoeting en kennismaking met praktijkbegeleiders en stagebegeleiders van de opleiding. Stagemarkt Praktijkbegeleidersdag 5

6 Voorwoord voor de student Beste student, Deze handleiding is een middel om je leren op de instelling tijdens de stage te ordenen. In deze handleiding zijn de stage-opdrachten opgenomen in de vorm van leerwerktaken. Tevens worden de criteria beschreven voor de verslaglegging. De stage is een onderdeel van de opleiding. Je ervaringen met betrekking tot je stage en je reflectie op je persoonlijke en professionele ontwikkeling tijdens je studiejaar integreer je in een stageverslag. Tijdens de stage ben je gast op de instelling. Van een aankomende professional verwacht de instelling een collegiale en solidaire houding ten opzichte van de instellingstraditie en de medewerkers. Je opstelling is tegelijkertijd een visitekaartje voor jezelf en voor de opleiding Pedagogiek. Van de instelling mag je verwachten dat je de ruimte krijgt om te leren van de werkzaamheden en taken die je gaat uitvoeren. Je voorbereiding op het beroep van Hbo-pedagoog of van docent Pedagogiek kan een sterke ondergrond krijgen als je de vele mogelijkheden benut die een stageplek biedt. Wij hopen dat je inspirerende ervaringen op doet en een leerzame stage hebt. Namens de opleiding Pedagogiek Augustus

7 1. De stage in jaar drie 1.1 Lengte en intensiteit van de stage De derdejaars stage beslaat de periode van september 2012 tot en met juni De totale duur (voor voltijd en deeltijd) is 960 uur (120 dagen), inclusief schrijven van verslagen. Hierbij geldt het volgende: Gedurende 40 weken is de voltijdstudent 3 dagen (24 uur) aanwezig op de stage-instelling. Ook is het mogelijk voor de voltijdstudent gedurende 30 weken, 4 dagen (32 uur) per week stage te lopen. Voor deze uren wordt een stage-overeenkomst opgesteld. In overleg met de stage-instelling kan gekozen worden voor een andere verdeling van de stage-uren. Gedurende deze periode lopen de voltijdstudenten stage van maandag t/m donderdag. De voltijdstudenten worden op de vrijdag op de opleiding verwacht voor stagebegeleiding, supervisie en onderwijs. Gedurende 40 weken is de deeltijdstudent 3 dagen (24 uur) aanwezig op de stage-instelling. Deeltijdstudenten die niet werkzaam zijn in het pedagogisch werkveld kunnen op aanvraag (mentor) een deel van de taken op het gebied van onderzoek en beleid (competentiegebied 3), in overleg met de stage-instelling, thuis uitvoeren. Hiervoor dient de student zelf een tijdsplan te maken ter verantwoording van de uren. Er geldt echter een minimum van twee dagen aanwezigheid op de stageplek tijdens de derdejaarsstage. De deeltijdstudenten worden op de dondermiddag en -avond op de opleiding verwacht. Op deze tijden moet je dus geen stage-taken plannen. Stagebegeleiding wordt op de stage-instelling geboden door een praktijkbegeleider en op de opleiding door een stagedocent. Credits (studiepunten) De stage v levert 34 ects op (17 ects semester 1 en 17 ects semester 2), inclusief voorbereiding, begeleiding en verslagen. 7

8 1.2. Competenties en taakgebieden Voor het beroep van HBO pedagoog zijn (landelijk) competenties vastgesteld (Zie Competenties ABV bijlage 2). Daarnaast zijn er descriptoren vastgesteld die het algemene HBO niveau vaststellen. De student reflecteert op zijn ontwikkelingsniveau door middel van een competentiemeter. De competentiemeter maakt onderdeel uit van zijn reflectieverslagen en stageverslagen. Uit het beoordelingsschema van het stagejaar 1 en 2 wordt duidelijk op welke taakgebieden de student activiteiten ontwikkelt. Voor jaar 3 geldt: afhankelijk van het werkveld van de stage-instelling verricht de student pedagogische werkzaamheden op HBO-niveau. De stage-activiteiten worden in overleg met de praktijkbegeleider en de stagedocent vastgelegd. (zie stagewerkplan) Als algemene doelstelling geldt dat de derdejaars stage de student voorbereidt op het uitoefenen van een functie als HBO-pedagoog in het pedagogisch vakgebied. De opleiding Pedagogiek heeft de competenties beschreven, die een Hbo-pedagoog nodig heeft bij de uitoefening van het beroep. In de derdejaars stage werkt de student aan alle 14 competenties. Deze competenties komen aan de orde wanneer de student taken uitvoert op de 4 taakgebieden of de terreinen waarvoor de opleiding Pedagogiek studenten opleidt. Taakgebieden ABV Voor de stage formuleer je dus leerdoelen binnen de verschillende taak- en competentiegebieden waarin je aangeeft welk niveau je in de stage wilt behalen. 1 Pedagogisch adviseren en begeleiden binnen het onderwijs, de opvoedingsondersteuning, de jeugdzorg (preventieve en ambulante hulp) of de welzijnszorg. 2 Het ontwerpen, uitvoeren en begeleiden van educatieve activiteiten binnen het onderwijs, de jeugdzorg, de opvoedingsondersteuning of de welzijnszorg (lesgeven, training, informatie en/of voorlichting, cursussen). 3 Het opzetten, begeleiden en uitvoeren van beleidsmatige en organisatorische taken en / of projecten binnen het pedagogische en educatieve werkveld. 4 Initiëren, uitvoeren en begeleiden van onderzoeksactiviteiten in het pedagogische en educatieve werkveld. 8

9 In de derdejaarsstage wordt de student voorbereid op het zelfstandig functioneren in complexe situaties (systeemgericht en multi-disciplinair) in het pedagogisch beroepenveld. Voor het pedagogisch handelen in complexe situaties leert de student gebruik te maken van meerdere competenties, waarbij kennis, vaardigheden, attitude en het inzetten van de eigen kernkwaliteiten geïntegreerd worden. Naast de focus op het kind, het opvoedingssysteem en de opvoeder staat in jaar drie ook competentiegebied III centraal: Het voorwaarden scheppen voor opvoeden. Vanuit het gekozen stageprofiel (kinderopvang, opvoedingsondersteuning, welzijnswerk, jeugdzorg en onderwijs) werkt de student aan zijn professionele ontwikkeling als pedagoog. In het derde jaar ligt de nadruk op de integratie van theorie en praktijk in relatie tot de eigen persoonlijke professionele ontwikkeling. In het derde jaar krijgen studenten daarom ook supervisie ter ondersteuning van deze persoonlijke ontwikkeling. Ter afsluiting af je stage toon je je bekwaamheid aan door het presenteren van een complexe casus tijdens het eindgesprek voor je praktijkbegeleider en docent van de opleiding. Deze complexe casus presenteer je bovendien tijdens de Bewkaamheidsproef 1 aan je peers (dit wordt toegelicht in de handleiding PPO) 1.3. Contact tussen de stage-instelling en de opleiding De stagedocent van de opleiding begeleidt de student en is contactpersoon van de opleiding voor praktijkbegeleider en student; de praktijkbegeleider is namens de instelling contactpersoon voor opleiding en begeleider van de student. De stagedocent neemt het initiatief voor een eerste kennismaking, na ongeveer de eerste zes weken van de stage, als de student het stagewerkplan af heeft. Tijdens deze kennismakingsafspraak op de stage-instelling zal de begeleider van de opleiding - zich persoonlijk voorstellen aan de praktijkbegeleider; - nagaan of de praktijkbegeleider vragen heeft; - peilen hoe de stage tot nu toe verloopt; - zo nodig afstemmen tussen eisen van de opleiding en taken/activiteiten binnen de stageinstelling - afspraken maken over eventueel tussentijds overleg; - hoe men elkaar kan bereiken; - een datum voor de tussen- en de eindevaluatie. 9

10 Tussentijds contact In januari/februari vindt aan de hand van het tussenverslag van de student een evaluatiegesprek plaats met student, praktijkbegeleider van de instelling en stagedocent. In het tussentijdse evaluatiegesprek wordt een beoordeling gegeven over de eerste helft van de stage(17 ect). Daarnaast wordt o.a. een prognose van de eindbeoordeling gegeven door de praktijkbegeleider. Hierbij wordt duidelijk aangegeven door de praktijkbegeleider waaraan de student nog dient te werken en welke aandachtspunten er zijn ten aanzien van zijn/haar professioneel functioneren. Dit gesprek vindt plaats op de stage-instelling. Het gesprek staat in het teken van de vraag of de student voldoende profijt trekt van zijn stage en functioneert zoals dat van een derdejaars verwacht mag worden: Neemt de student voldoende initiatief, kan de student zelfstandig werken, is de student in staat complexe situaties methodisch aan te pakken, is de student onderdeel van het team/de afdeling en weet hij/zij zich als pedagoog te profileren, kan de student reflecteren op leerervaringen en heeft de student zicht op zijn rol en fucntie binnen de organisatie, past de doelgroep en werksoort bij de student en kan de student zijn/haar ambitie realiseren? Wat te doen door de student? Je dient het tussentijdsgesprek goed voor te bereiden. Van belang is dat je uiterlijk een week voor het gesprek je tussenverslag inlevert bij je praktijkbegeleider en stagedocent. Van het tussentijds gesprek maak je een verslag dat je in het eindverslag voegt. Het eindevaluatiegesprek In mei/juni wordt het eindevaluatiegesprek gevoerd aan de hand van - het eindverslag van de student; - de schriftelijke beoordeling van het functioneren van de stagiair door de praktijkbegeleider; - de presentatie van de complexe casus door de student - een overzicht van de gemaakte werkuren. De eindevaluatie wordt gemaakt met de stagiair, de praktijkbegeleider van de instelling en de stagedocent van de opleiding Pedagogiek. Je dient het eindgesprek goed voor te bereiden. Van belang is dat je uiterlijk een week voor het gesprek je eindverslag inlevert bij je praktijkbegeleider en stagedocent. Het gesprek vindt plaats op de opleiding Pedagogiek. Het eindgesprek start met de presentatie van de complexe casus, daarna volgt de beoordeling van de stage en het bespreken van het verslag. Tijdens dit gesprek wordt de eindbeoordeling gegeven voor de stage.(17 ect). Dit is de verantwoordelijkheid van de opleider, maar die zal slechts in uitzonderingsgevallen het oordeel van de praktijkbegeleider passeren in positieve dan wel negatieve zin. 10

11 2. Beoordeling De beoordeling van het functioneren van de student en diens vooruitgang vindt tweemaal plaats. De eerste beoordeling vindt plaats tijdens de tussenevaluatie, ter afsluiting van semester 1. De tweede beoordeling vindt plaats na het eindevaluatiegesprek. De beoordeling kent verschillende onderdelen. 2.1 Aanwezigheid Stage-uren. De student houdt de gewerkte stage-uren bij, de uren gewerkt aan de stage opdrachten en kan deze op schrift verantwoorden. Gemiste uren dienen in overleg met de instelling te worden ingehaald. Reistijd geldt niet als stagetijd. Bij ziekte of overmacht dient de student voorafgaand aan de afwezigheid de stage-instelling en de opleiding te berichten. De student verstuurt onmiddellijk een schriftelijk bericht / met de reden van afwezigheid en doet een voorstel voor een oplossing. Stagebegeleiding op de opleiding. De student is aanwezig bij de bijeenkomsten van de PPO lessen, waarin ook het werkplekleren een belangrijke rol speelt. 2.2 Verslaggeving De verslagen die tijdig worden ingeleverd volgens de richtlijnen in deze handleiding, worden door de stagedocent beoordeeld. Bij de beoordelingen worden de vorderingen van de student geëvalueerd aan de hand van de competenties. Het stageverslag vormt hiervoor het uitgangspunt. Bij de eerste beoordeling (aan het einde van semester 1) worden zowel het stagewerkplan als het tussentijds stageverslag meegenomen in de beoordeling. Het eindverslag vormt de basis voor de eindbeoordeling (aan het einde van semester 2). De complexe casus wordt als bijlage toegevoegd aan het eindverslag en is geen onderdeel van de eindbeoordeling. Een als onvoldoende beoordeeld verslag dient te worden bijgesteld, aangevuld of overgemaakt. Zolang niet alle voorgeschreven stageverslagen door de stagedocent als voldoende zijn beoordeeld, wordt de stage als onvoldoende beoordeeld. 11

12 2.3 Beoordeling door de praktijkbegeleider De praktijkbegeleider beoordeelt het functioneren van de student op de stageplek, de vooruitgang van de student tijdens de stage (tussenevaluatie) en aan het einde van de stage. De praktijkbegeleider stelt een schriftelijke beoordeling op aan de hand van de leerdoelen zoals die door de student zijn opgesteld in het stagewerkplan en eventueel bijgesteld in de tussenevaluatie. In de bijlagen zijn per studiejaar beoordelingsformulieren opgenomen. De praktijkbegeleider vult het relevante beoordelingsformulier samen met de stagiair in aan de hand van het verslag. Vervolgens geeft de praktijkbegeleider de resultaten aan. De resultaten bespreekt hij/zij met de student voorafgaand aan het eindgesprek met de stagedocent. De beoordelingsformulieren zijn onderverdeeld in kennis, vaardigheden en attitude. Op elk onderdeel dient de student zich te ontwikkelen. De stage wordt met een onvoldoende beoordeeld wanneer de student op een of meer van deze onderdelen in ontwikkeling achterblijft. De student moet op elk onderdeel voldoende ontwikkeling laten zien. 2.4 Eindbeoordeling Alle bovengenoemde onderdelen dienen voldoende te zijn. De eindverantwoordelijkheid voor de beoordeling ligt bij de opleiding Pedagogiek. De praktijkbegeleider geeft, zoals gezegd, tijdens de tussenevaluatie en aan het einde van de stage een schriftelijk beoordelingsadvies, mede in de vorm van een cijfer. In de meeste gevallen zullen deze cijfers aan de stage worden toegekend. In uitzonderingsgevallen kan de stagedocent beargumenteerd van dit cijfer afwijken. Wanneer de derdejaars stage onvoldoende wordt beoordeeld zal de student de stage (gedeeltelijk) moeten overdoen. 12

13 3. De stageleerdoelen jaar drie 3.1 Verkenning van de instelling Voordat je taak- en persoonsgerichte leerdoelen formuleert begin je je stage met een kennismaking met de instelling. Dit betekent dat je onder andere onderzoekt wat voor instelling het is, met welke doelgroep wordt gewerkt, wat het doel is van de instelling en welke rol ouders/verzorgers binnen de instelling hebben. In je verslag geef je een typering van de instelling aan de hand van een aantal punten, die per studiejaar zijn uitgewerkt (zie hoofdstuk 5, verslaggeving en opdrachten). 3.2 Taakgerichte- en persoonsgerichte leerdoelen Door het opstellen van leerdoelen neemt de student verantwoordelijkheid voor zijn/haar leerproces. In de opleidingen Pedagogiek wordt een groot belang gehecht aan de ontwikkeling van dit zelfverantwoordelijk leren door de student. De student formuleert eigen leerdoelen vanuit de leertaken of leerwerktaken die hij of zij verricht. De student dient zowel taakgerichte als persoonsgerichte leerdoelen te formuleren en deze te koppelen aan zijn of haar competentie-ontwikkeling (zie bijlage Pedagogiek Competenties) Taakgerichte leerdoelen geven een toespitsing voor de student van de te ontwikkelen competentie binnen de taak die hij/zij uitvoert. Persoonsgerichte leerdoelen hangen samen met het persoonlijk functioneren van de student, maar zijn ook steeds gekoppeld aan een competentiegebied. Wanneer is een leerdoel goed? Als je een leerdoel uitschrijft, gebruik je de volgende kopjes van het DILTE-model : 1. D oel: wat wil je leren doen en waarom? - Je stelt vragen als: Wat wil je gaan beheersen? Wat wil je veranderen? Is dit de plek om het te leren? 2 I nhoud: waar gaat het precies om? Welke activiteit? 3 L eerweg: hoe ga je eraan werken om het te leren? - Welke activiteiten zijn belangrijk in verband met je leerdoel? - Welke stappen ga je zetten om je leerdoel te behalen. - Hoe bereidt je je voor, welke kennis heb je nodig, - Wat heb je al aan kennis, vaardigheden en kwaliteiten. - Hoe bewaak je je eigen leerproces (monitoring). - Hoe ga je aan de slag, met welke activiteiten. 4 T ijdpad: hoe lang ga je erover doen? 5 - Maak een plan van uitvoering in de tijd. 6 E valuatie: waaruit zal blijken dat je je leerdoel gehaald hebt? (Hoe meet je dit?) - Op welk resultaat ben je uit? Waarom en van wie wil je horen dat je dat bereikt hebt? 13

14 Een leerdoel is goed, wanneer het houvast, richting en sturing geeft aan je leerproces en bevordert dat dit goed verloopt. Als je je leerdoelen hebt geformuleerd biedt dit anderen de mogelijkheid je leerproces te volgen, je te begeleiden en je feedback te geven. Gerealiseerde leerdoelen sluit je af. Er zullen zich steeds nieuwe aandienen. Natuurlijk kijk je niet alleen aan het eind, maar gedurende het gehele leerproces naar je vorderingen. Ook dat kan alleen als jijzelf én je praktijkbegeleider weten waar het precies over gaat, wat je wilt leren. Ook bij de uitwerking van persoonsgerichte leerdoelen is de uitwerking van een concreet leerplan per leerdoel gewenst. Kijk goed naar de competenties van de HBO-pedagoog en gebruik de competentiemeter om te reflecteren op je ontwikkeling Wat te doen door de student? Vertrekpunt voor de derdejaars stage zijn de vorderingen op de competenties in het vorige leerwerktrajecten (studiejaar 2) en de feedback die de student daarop heeft ontvangen. Deze zijn als het goed is geformuleerd in een POP en dit is de bagage die meegenomen wordt naar het tweede studiejaar. In het begin van de stage oriënteert de student zich op de activiteiten en stagetaken binnen de stageinstelling. In overleg met de praktijkbegeleider maakt de student vervolgens afspraken over taken en activiteiten. Hierbij dient de student duidelijk voor ogen te hebben welke competenties hij/zij verder wil ontwikkelen, welke eigen leerwensen de student heeft (ambitie) en welke leerwinst stagetaken voor hem of haar moet opleveren. Dit doet hij /zij door in het begin heldere leervragen te formuleren en later, als meer bekend is welke mogelijkheden de stage biedt, eigen leerdoelen te formuleren. Taakgerichte leerdoelen Voor jaar 3 dien je minimaal 6 taakgerichte en 3 persoonsgerichte leerdoelen te formuleren. Alle competentiegebieden dienen aan de orde te komen. Dit betekent dat de student minimaal een leerdoel formuleert ten aanzien van methodisch werken en voor het doen van onderzoek. De leerdoelen dienen volgens Dilte uitgewerkt te worden. Bij de L (Leerweg) dient de student in jaar 3 een concreet stappenplan te formuleren en in staat te zijn om theorie te koppelen aan de praktijk. Bij Leerweg dienen daarom de volgende componenten betrokken te worden: welke theorie uit de opleiding gebruik je om dit leerdoel te behalen? Welke aanvullende kennis en theorie heb je nodig om dit leerdoel te behalen? Welke vaardigheden zet je in om dit leerdoel te behalen? Welke attitude zet je in om dit leerdoel te behalen? welke persoonlijke kwaliteit of verworven competentie (uit eerder opgedane ervaring) gebruik je om dit leerdoel te behalen? 14

15 Bij E (Evaluatie) maak je je leerdoel duidelijk meetbaar, eventueel met behulp van een feedbackformulier. Hiervoor kun je zelf een formulier ontwikkelen, toegespitst op het betreffende leerdoel. Bij het plannen van deze fase moet je heel concreet kunnen formuleren welke vragen je hierover zult stellen aan je praktijkbegeleider. Persoonsgerichte leerdoelen: Bij persoonsgerichte doelen geldt dezelfde uitwerking. Nu gaat het om doelen die te maken hebben met de persoonlijke wijze van omgaan met de eisen die het beroep van pedagoog stelt. De pedagoog kan bij de uitoefening van het beroep gebruik maken van bestaande methodieken en modellen, maar staat altijd zelf tussen methodiek en hulpvrager in. De persoon van de pedagoog kan daarom gezien worden als een belangrijk instrument in de uitoefening van het beroep. Elke pedagoog /stagiair heeft een aantal persoonlijke kwaliteiten die daarbij goed van pas kunnen komen (sterke kanten). Elke pedagoog / stagiair heeft echter ook beperkingen, die (verder) ontwikkeld moeten worden (zwakke kanten). Deze laatste kunnen leiden tot het formuleren van persoonlijke leerdoelen. Het spreekt voor zich dat het hierbij altijd gaat om de ontwikkeling van persoonlijke kwaliteiten voor zover die van belang zijn voor de uitoefening van het beroep. De persoonsgerichte leerdoelen kunnen tevens een rol spelen in het supervisietraject van de stagiair. 3.3 Het vullen van je portfolio Om je competentieontwikkeling in kaart te brengen is het belangrijk te weten hoe je zichtbaar maakt dat je handelingsbekwaam wordt of bent; eerst voor jezelf, en tegelijkertijd ook voor anderen. Het Portfolio is het instrument, het middel waarmee je tijdens je tussenevaluatie en je eindgesprek je handelingsbekwaamheid en leerpunten zichtbaar kunt maken. Het Portfolio is tevens een onderdeel van de Bekwaamheidsproef 1 (BP1). Tijdens de stage zal in de begeleiding van het metawerk steeds worden gevraagd het leerproces dat je volgt en dat voorkomt uit de formulering van je leervragen en doelen, goed te documenteren in je portfolio. Dit materiaal kun je gebruiken op momenten van zelfevaluatie en op momenten waarop van jou gevraagd wordt te laten zien hoe ver je gevorderd bent in je ontwikkeling als pedagoog; zoals aan het einde van het derde studiejaar. Een selectie uit je portfolio maakt het je dan mogelijk een goed verhaal te houden over de ontwikkeling van je eigen bekwaamheden. Het vullen van het portfolio gebeurt in stappen. Naarmate het studiejaar vordert zal je steeds meer met de verschillende stappen tegelijk bezig zijn. 15

16 3.4 Het bijhouden van je logboek Tijdens je stage houdt je een logboek bij. Dit biedt je op den duur rijk materiaal voor verschillende evaluaties en besprekingen, die je in verband met de stage zult hebben. Ook dient het logboek als basis voor de stageverslagen. Dit logboek hoeft niet te worden ingeleverd. Schrijf op wat betrekking heeft op leerervaringen en competentie-ontwikkeling. Schrijf ook op waar je groot plezier in had én wat je vervelend vond om te doen. Dat zal je helpen na te denken over de vraag welke keuze je zult maken tijdens je opleiding: voor welke profilering kies je? Op welke plek dan? Welke eisen stel je aan die plek? Wat wil je daar graag realiseren? 16

17 4. Verslaggeving en opdrachten Het stageverslag is een dynamisch document dat uit meerdere onderdelen bestaat en op drie momenten (geactualiseerd) ingeleverd dient te worden. In schema ziet het er als volgt uit: Verslag Onderdelen Inleverdatum Stagewerkplan Stagewerkplan: onder andere verkenning instelling, omschrijving taken, leerdoelen Uiterlijk 6 weken na aanvang stage (± oktober 2015) en afspraken (stageovereenkomst) Tussentijdsstageverslag Tussenevaluatie: per leerdoel Aangepast stagewerkplan Formulering nieuwe leerdoelen In ieder geval eind semester 1b (jan/feb 15) (maar uiterlijk een week voor de tussenevaluatie) Eindverslag Eindevaluatie stage Tussentijds stageverslag Verslag van de tussenevaluatie met praktijkbegeleider en stagedocent In ieder geval eind semester 2b (mei/juni 12) (maar uiterlijk een week voor het eindgesprek) Elk verslag wordt bij de stagedocent en bij de praktijkbegeleider ingeleverd. Bij de stagedocent zowel in het postvak als via Ephorus. In dit hoofdstuk staat nauwkeurig beschreven waar de verslagen aan moeten voldoen. De technische richtlijnen voor verslagen staan in de studiegids. De student maakt gedurende de stage drie verslagen: Het stagewerkplan: hierin beschrijft de student de taken en leerdoelen waaraan de student gaat werken. Het tussentijdsverslag: hierin blikt de student terug op de taken en leerdoelen waaraan is gewerkt en er vindt een eventuele bijstelling plaats van taken en/of leerdoelen. Het eindverslag: hierin blikt de student terug op de derdejaars stage. De stageverslagen van de student zijn leidraad bij de evaluaties van het leerproces. 4.1 Stagewerkplan Het stagewerkplan bestaat uit een uitgebreide kennismaking met de instelling tijdens de oriëntatiefase aan de hand van een aantal concrete vragen/leerdoelen voor de stage. De oriëntatiefase van de stage duurt tot eind september. Tijdens deze fase verdiep je je in de stageplek, krijg je steeds meer zicht op het functioneren van de stage instelling en op de taken die je het komende jaar zult vervullen. Daarnaast ga je bezig met het formuleren van leerdoelen: taakgerichte leerdoelen en persoonlijke leerdoelen. Het stagewerkplan heeft o.a. als doel richting te geven aan jouw persoonlijke leerproces en je leerwensen. Het stagewerkplan fungeert daarbij als een document dat gaandeweg het jaar doorgroeit. Je kan nieuwe 17

18 taken krijgen, leerdoelen afsluiten en nieuwe leerdoelen formuleren. Het is daarbij van belang in het oog te houden dat je je zoveel mogelijk ontwikkelt op de vier verschillende taakgebieden en zoveel mogelijk werkt aan het vergroten van je competenties. Het stagewerkplan wordt omstreeks week 42 ingeleverd bij de praktijkbegeleider en stagedocent in ieder geval uiterlijk een week vóór het startgesprek. Het stagewerkplan is de basis voor het kennismakingsgesprek van de stagedocent, praktijkbegeleider en student. De stagedocent maakt een afspraak voor dit gesprek. De student krijgt schriftelijk en/of mondeling feedback en verbetert het zonodig. Het stagewerkplan bevat de volgende punten: Voorblad Inhoudsopgave 1. Inleiding Je geeft een korte beschrijving van je motivatie voor deze stage instelling je eerste kennismaking met de instelling en een introductie op het verdere stagewerkplan. 2. Oriëntatie op de stage instelling Voor dit onderdeel van je stagewerkplan verdiep je je in de stage instelling: - Wat is de doelstelling van de stage-instelling - Met welke doelgroep werkt de stage-instelling - Welke missie heeft de stage-instelling en welke visie wordt uitgedragen - Wat weet je van de (historische) achtergrond van de stage-instelling - Wie werkt hier, met welke taken en verantwoordelijkheden - Hoe werken ze hier - Welke taken spreken mij aan binnen de stage-instelling - Met wie wil/ga ik samenwerken - Welke beleidsvragen spelen er binnen de stage instelling 3. Taken en werkzaamheden Terwijl je je stage-instelling verkent, formuleer je in overleg met de praktijkbegeleider op de stageinstelling de taken en werkzaamheden die je gaat uitvoeren. Daarbij stel je jezelf de volgende vragen: welke leerdoelen uit jaar 2 zijn er nog over en kan ik meenemen? welke feedback heb ik in jaar 2 gekregen? passen de taken/activiteiten bij mijn niveau (op basis van eerder opgedane ervaring)? Welke taken spreken mij aan en wat wil ik leren? 18

19 Onderzoek samen met je praktijkbegeleider aan welke competenties je op jouw stage kunt werken. Betrek hierbij de ABV competenties Pedagogiek en de generieke competenties. Beschrijving van de werkzaamheden: a. Welke werkzaamheden gaat de student uitvoeren? b. Wat is het doel van elk van deze werkzaamheden? c. Hoe gaat de student deze werkzaamheden uitvoeren? d. Hoe zijn de werkzaamheden in de tijd gepland? Geef per taak aan tot welk taakgebied de taak behoort en bij welke competenties. 4.Taakgebieden en leerdoelen. Formuleer minimaal 6 taakgerichte en 3 persoonlijke leerdoelen en koppel deze aan de competenties. De persoonsgerichte leerdoelen worden ingebracht tijdens supervisie Per leerdoel formuleer je het volgende: - Doel: welk leerdoel formuleer je voor deze taak? - Inhoud: waar gaat de taak inhoudelijk precies om? Wat is het probleem? Waarom is het voor jou als aankomend pedagoog belangrijk om dit leerdoel te leren - Leerweg: wat ga je doen om aan dit leerdoel te werken? a. welke stappen ga je zetten? b. welke theorie gebruik je om dit leerdoel te behalen? Welke literatuur gebruik je? Wat ga je lezen? Betrek hierbij een methodiek uit jaar 2, zoals die op de opleiding wordt aangeboden door te beschrijven welke methode (of cyclus) je gaat hanteren. c. Welke nieuwe kennis ga je vergaren om dit leerdoel te behalen? Waar haal je deze literatuur vandaan? Hoe beoordeel je de deze kennis? d. welke praktijkervaring van collega s uit de stage gebruik je om dit leerdoel te behalen? Met welke professional ga je meelopen/vragen stellen? e. welke persoonlijke kwaliteit of verworven competentie (uit eerder opgedane ervaring) gebruik je om dit leerdoel te behalen? Welke persoonlijke kennis, houding en vaardigheden gebruik je? Betrek hierbij de resultaten van het seminar dat je bij Metawerk jaar 2 hebt gevolgd: Welke activiteiten zijn belangrijk in verband met je leerdoel? f. Hoe bewaak je je eigen leerproces (monitoring). - Tijdpad: hoeveel tijd ( dagen, weken, maanden) denk je nodig te hebben om het doel te bereiken? In termen van de regulatieve cyclus gaat het hier om de fase van de planning. - Evaluatie: waaruit blijkt straks dat je het doel geheel of gedeeltelijk behaald hebt? In termen van de regulatieve cyclus gaat het hier om de fase van de evaluatie: hoe kijk je terug op het voorgaande: hoe 19

20 stel je vast of je (voldoende) bereikt wat je wilde? Voor het evalueren van leerdoelen kun je gebruik maken van zelf opgestelde feedbackformulieren en schriftelijke feedback van collega s en de praktijkbegeleider. Competentie: De leerdoelen worden gekoppeld aan de Pedagogiek Competenties en de Generieke HBO competenties. (zie bijlagen).aan welke competentie(s) werk je bij dit leerdoel? 5. Praktijkbegeleiding Beschrijf welke afspraken er zijn gemaakt met de praktijkbegeleider over de stagebegeleiding: tijdstip, duur, frequentie van de begeleiding en voorbereiding door jou op deze begeleidingsbijeenkomsten. 6. Stagebegeleiding Hier geef je aan welke afspraken er met de stagebegeleider gemaakt zijn over de contacten met de stage-instelling en de student. 7. Stagetijden Hier geef je aan welke afspraken er zijn gemaakt over de stagetijden op de stage-instelling. 8. Stageovereenkomst De stageovereenkomst wordt opgemaakt in drievoud en ondertekend door alle partijen als bijlage bij het stagewerkplan toegevoegd (zie bijlage). 4.2 Tussentijds stageverslag Het tussentijdse verslag wordt ingeleverd omstreeks week 4, in ieder geval uiterlijk een week vóór het tussentijdse evaluatiegesprek. Eén exemplaar is bestemd voor de praktijkbegeleider, één voor de stagedocent en één voor de student zelf. Het vormt de basis voor het tussentijdse evaluatiegesprek. Het verslag wordt in februari/begin maart besproken met stagedocent en praktijkbegeleider. In het tussentijdse verslag beschrijft de stagiair de taken en activiteiten die zij / hij tot nu toe heeft verricht. Aangegeven wordt welke doelen al (gedeeltelijk) behaald zijn, welke punten nog zijn blijven liggen voor de volgende stageperiode. Eventueel worden nieuwe taken en leerdoelen geformuleerd. Met je tussentijds stageverslag werk je verder in het document van je stagewerkplan: a) Pas je inleiding en inhoudsopgave aan b) Maak onder elke taak en leerdoel een kopje: Tussentijdse evaluatie c) Maak de aanvullingen in het tussentijds stageverslag cursief. d) Verricht de volgende aanpassingen/aanvullingen: 20

21 1. Evaluatie op de taken: Bij het evalueren van de taken is het de bedoeling dat je een algemene beschrijving geeft van de taken en activiteiten die je het afgelopen half jaar hebt gedaan. Op deze manier geef je een overzicht van je taken en wat je allemaal hebt gedaan. Aan de hand van de volgende vragen kun je de taken beschrijven: Hoe heb je de taak aangepakt? Is de taak uitgevoerd zoals gepland? Wat heb je van het werken aan de taak geleerd? Ga je de komende stageperiode verder werken aan deze taak? Daarnaast kan het voorkomen dat je nieuwe taken krijgt in je stage. Komen er nieuwe taken bij? Beschrijf deze dan aan de hand van de volgende vier vragen: Welke werkzaamheden ga je uitvoeren? Wat is het doel van elk van deze werkzaamheden? Hoe ga je deze werkzaamheden uitvoeren? Hoe zijn de werkzaamheden in de tijd gepland? 2. Evaluatie op de Taakgerichte- en persoonlijke leerdoelen Bij het evalueren van de leerdoelen is het de bedoeling dat je een beschrijving geeft hoe je aan je leerdoelen hebt gewerkt en beschrijf je je leerervaringen en je voortgang ten aanzien van je leerdoelen. Aan de hand van de volgende vragen kun je de leerdoelen beschrijven: Beschrijf per leerdoel je leerroute van beginsituatie tot nu. o Hoe handelde je eerst? Hoe handel je nu? o beschrijf zo concreet mogelijk welke theorie, vaardigheden en methodes (uit de opleiding) je hebt gebruikt op je stage. Noem ook persoonlijke kwaliteiten die je hebt ontwikkeld en ingezet. evalueer je je leerdoel met behulp van ontvangen feedback (bijvoorbeeld met behulp van eigen feedbackformulieren). o Wat gaat goed? Wat kan nog beter? Hoe ga je verder? Je illustreert je ontwikkeling aan de hand van een kenmerkend concreet voorbeeld. Hiervoor maak je gebruik van STARRT (zie bijlage). 21

22 3. Voornemens Op basis van je evaluatie en terugblik kijk je vooruit naar het tweede deel van de stage: vindt er voor de tweede stageperiode een bijstelling plaats van de leerdoelen? Zijn er nieuwe afspraken over de te verrichten werkzaamheden? Welke voornemens heb je? Als er nieuwe leerdoelen zijn formuleer je deze aan de hand van DILTE. Benoem tevens aan welke competentie(s) het leerdoel bijdraagt. 4. Praktijkbegeleiding. De student geeft een beschrijving van de werkwijze die is gevolgd in de praktijkbegeleiding in de stage-instelling en wat de belangrijkste leerervaringen zijn die hierbij zijn opgedaan. Ook de samenwerking met de praktijkbegeleider komt hierbij aan bod. 5. De student geeft een korte terugblik op het verloop van de stagebegeleiding op de opleiding en de leerervaringen die in dit verband zijn opgedaan. Ook de bijdrage van supervisie wordt besproken. 6. Informatiebronnen en literatuurverwijzingen. De student vermeldt informatiebronnen van de instelling en andere bronnen die zijn geraadpleegd in de toegevoegde literatuurlijst. 7. Bijlage: oriëntatieopdrachten De student maakt een verslag van het tussentijdse gesprek, ook weer in drievoud, en levert dit uiterlijk één week na afloop van het gesprek in. Dit verslag wordt verwerkt in het eindverslag. 4.3 Eindverslag Het eindverslag wordt ingeleverd aan het einde van semester 2, in ieder geval uiterlijk een week vóór het tussentijdse evaluatiegesprek. Zonder een tijdig ingeleverd verslag wordt de eindevaluatie afgezegd! Het eindverslag bestaat uit een eindevaluatie van je stage. Daarin reflecteer je op de leerdoelen die je hebt geformuleerd en op je persoonlijke en professionele ontwikkeling in je stageperiode als geheel. Er wordt een balans opgemaakt van de stage-ervaringen enerzijds en de theorieën uit de opleiding anderzijds. Met je eindverslag werk je verder in het document van je tussentijdsstageverslag: a) Pas je inleiding en inhoudsopgave aan. b) Maak onder elke taak en leerdoel een kopje: Eindevaluatie c) Maak de aanvullingen in eindverslag cursief. d) Verricht de volgende aanpassingen/aanvullingen 22

23 1. Taken: Geef ten opzichte van de tussenevaluatie een aanvulling per taak, waarin je kort evalueert hoe je de taken hebt uitgevoerd. Zijn er verschillen met de voorgenomen werkzaamheden in het stagewerkplan en in het tussentijdse verslag en dit eindverslag? 2. Taakgerichte en persoonlijke leerdoelen Bij het evalueren van de leerdoelen is het de bedoeling dat je een beschrijving geeft hoe je aan je leerdoelen hebt gewerkt en beschrijf je je leerervaringen en je voortgang ten aanzien van je leerdoelen. Verwerk daarbij de feedback die je tijdens de tussenevaluatie hebt gekregen. Aan de hand van de volgende vragen kun je de leerdoelen beschrijven: Beschrijf per leerdoel je leerroute het vervolg van je leerroute tot nu. o Hoe handelde je eerst? Hoe handel je nu? o beschrijf zo concreet mogelijk welke theorie, vaardigheden en methodes (uit de opleiding) je hebt gebruikt op je stage. Noem ook persoonlijke kwaliteiten die je hebt ontwikkeld en ingezet. evalueer je je leerdoel met behulp van ontvangen feedback (bijvoorbeeld met behulp van eigen feedbackformulieren). o Wat gaat goed? Wat kan nog beter? Je illustreert je ontwikkeling aan de hand van een kenmerkend concreet voorbeeld. Hiervoor maak je gebruik van STARRT (zie bijlage). Daarnaast reflecteer je op de begeleiding tijdens je stage Beschrijf de werkwijze die is gevolgd tijdens de praktijkbegeleiding. Ook de samenwerking komt hierbij aan bod. Evalueer de stagebegeleiding vanuit de opleiding en de leerervaringen die daarin zijn opgedaan. 23

24 3. De complexe casus De derdejaars stage wordt afgesloten met het beschrijven van een complexe situatie. Deze complexe casus wordt als bijlage toegevoegd aan het eindverslag. In deze complexe casus laat je jouw ontwikkeling in de praktijk zien. Dat betekent dat je een gebeurtenis/ervaring/activiteit uit je stage neemt en deze zo uitwerkt en presenteert dat jouw kennis en kunde (competenties) voor de ander helder worden. Met de complexe casus laat je zien dat je competent bent en dat je de competenties integratief kunt toepassen in een praktijksituatie. Een casus is integratief als je jouw theoretische kennis, methodisch handelen en professioneel functioneren met elkaar kunt verbinden. Deze complexe casus presenteer je tijdens het eindgesprek met de stagebegeleider en praktijkbegeleider en tevens onderdeel van de Bekwaamheidsproef 1. (Zie bijlage 8). 24

25 Bijlage 1: Stagecontract Pedagogiek Ondergetekenden: Naam school en opleiding Gevestigd te Vertegenwoordigd door In de functie van Hierna te noemen: Hogeschool Hogeschool van Amsterdam, Domein Onderwijs en Opvoeding Opleiding Pedagogiek Amsterdam Stagedocent / medewerker Stagebureau Pedagogiek en Naam stage-instelling Straat en huisnummer Postcode en woonplaats Telefoonnummer Contactpersoon adres contactpersoon Hierna te noemen: stage-instelling en In de functie van Naam stagiair Adres Woonplaats Geboortedatum Studentnummer Telefoonnummer Opleidingtype Voltijd / Deeltijd * Opleidingsjaar 1 e jaar / 2 e jaar / 3 e jaar / 4 e jaar * Student aan de hierboven genoemde Hogeschool, hierna te noemen student Verklaren het volgende te zijn overeengekomen: 25

26 Artikel 1: De stage-instelling zal in overleg met de stagedocent de student in principe werkzaamheden opdragen die een duidelijke leerfunctie hebben. De stage-instelling draagt er zorg voor dat de werkplek en - situatie van de student voldoet aan de geldende (Arbo-) wet - en regelgeving. De instelling is verantwoordelijk voor de stagebegeleiding. De opleiding is verantwoordelijk voor de supervisie, de opleidingsbegeleiding en de eindbeoordeling. Artikel 2: De stageperiode loopt van:.tot. De opleidingsdagen zijn:. De student heeft recht op vakantiedagen. Artikel 3: De werktijden van de student worden in overleg met de stage-instelling bepaald. Bij de vaststelling van de werktijden wordt rekening gehouden met het volgen van onderwijsbijeenkomsten van de opleiding. Artikel 4: De student zal voorschriften, aanwijzingen en regels, welke voor de werknemers van de stage-instelling gelden, in acht nemen. De student houdt zich aan de binnen de afdeling waar hij geplaatst is geldende gedragsregels en werktijden. De student is verplicht tot geheimhouding van gegevens, waarvan hij tijdens zijn verblijf in de stage-instelling kennis neemt en waarvan kan worden vermoed dat deze vertrouwelijk zijn en/of onder geheimhouding vallen. Bij twijfels overlegt de student met de praktijkbegeleider. Artikel 5: Uitgangspunt voor de inhoud, begeleiding en toetsing van de stage is de stagegids. Alle betrokkenen verklaren hiermee akkoord te gaan. Artikel 6: De student ontvangt wel / geen vergoeding*. Deze vergoeding bedraagt. per Artikel 7: De student verklaart een WA-verzekering te hebben afgesloten. De student is door de stage-instelling verzekerd tegen het risico van wettelijke aansprakelijkheid ter zake van schade aan derden die bij de uitvoering van zijn/haar werkzaamheden is ontstaan. De student voorziet zichzelf in een zorgverzekering. Bij gebruik van een eigen motorvoertuig voor uitvoering van de werkzaamheden is de student verplicht tot een W.A.-verzekering. Een inzittendenverzekering is verplicht / niet verplicht*. Artikel 8: De stage-instelling stelt wel / geen* medische keuring van de student verplicht. De stage-instelling eist wel / geen* verklaring omtrent het gedrag van de student. De kosten verbonden aan de keuring en aan de verklaring omtrent het gedrag komen voor rekening van de stage-instelling. De stage-instelling regelt de keuring. Eventuele afspraken omtrent inentingen:. 26

27 Artikel 9: Indien de student ziek is of anderszins verhinderd is zijn stage-ervaring te verrichten, stelt hij de stageinstelling hiervan, zo mogelijk vooraf, doch in geval van ziekte uiterlijk op de eerste dag van afwezigheid, in kennis met opgaaf van redenen. Duurt het verzuim langer dan 1 week dan informeert de student de opleiding. Artikel 10: Het intellectuele eigendom van de binnen de stageperiode tot stand gekomen onderwijsproducten berust bij de opleiding. Het staat de Hogeschool vrij om de door de student opgedane praktijkervaring en overige informatie die door de stage-instelling aan de opleiding is verstrekt, te gebruiken voor het onderwijs. Artikel 11: Dit stagecontract is geen arbeidsovereenkomst in de zin van artikel 7:610 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel 12: Het stagecontract eindigt aan het einde van het onder artikel 2 genoemde tijdvak. Dit stagecontract kan tussentijds worden opgezegd: door opleiding, indien na overleg met de opleiding komt vast te staan dat de door de stage-instelling opgedragen werkzaamheden zich niet verhouden tot de vooraf overeengekomen werkzaamheden en dat de stage-instelling, na daarop te zijn geattendeerd, niet tot aanpassing van de werkzaamheden bereid is. door de stage-instelling na overleg met de opleiding is komen vast te staan dat student de opgedragen werkzaamheden niet naar behoren vervult. Indien de student zijn/haar inschrijving als student aan de opleiding beëindigt. Artikel 13: De volgende aanvullende afspraken zijn gemaakt: * doorhalen wat niet van toepassing is. Aldus overeengekomen en in drievoud opgemaakt en voor akkoord ondertekend, Op: (datum) Te: (plaats) Instelling: Opleiding: Student:... (naam) (naam) (naam) Handtekening: Handtekening: Handtekening: 27

28 Bijlage 2 STARRT S situatie Wat was de situatie? Schets de context van je verhaal (geef bijvoorbeeld een korte uitleg over de situatie, activiteit of gebeurtenis) T taken Wat waren jouw taken? Licht toe wat jouw taak, rol of activiteit was. A activiteiten Hoe heb je dat aangepakt? Beschrijf de activiteiten die je hebt ondernomen om je taak uit te voeren. - Wat heb je gedaan? Hoe heb je gehandeld? - Was sprake van methodisch werken? - Op welke wijze? - Welke persoonlijke kwaliteiten heb je ingezet? Probeer je activiteiten te verantwoorden aan de hand van theorieën van de opleiding. R resultaat Wat was het resultaat? Wat leverde het op? Licht toe wat de taak uiteindelijk heeft opgeleverd. - Welke feedback heb je erop gekregen? - Ben je tevreden over het resultaat? - In hoeverre heb je je (leer-)doel behaald? R reflectie Hoe kijk je terug op je handelen? Door te reflecteren verbind je conclusies aan je handelen. - Je kunt hiervoor Korthage gebruiken (T) (transfer) Hoe zou je de volgende keer handelen? - Wat zou je in een volgende situatie doen? (hetzelfde, of anders, hoe?) - Wat doe je met de feedback die je ontvangen hebt? Verbind daarbij de conclusies aan jouw ontwikkeling als pedagoog. (Kun je aan de hand van deze ervaring voor jezelf leerdoelen formuleren?) 28

29 Bijlage 3: Intimidatie op de praktijkinstelling Het kan iedereen gebeuren en praten erover helpt! Soms kan het gebeuren dat je van iemand op de opleiding of je stageplek op een speciale manier aandacht krijgt die je niet prettig vindt. Die aandacht kan bijvoorbeeld bestaan uit grappige opmerkingen over je uiterlijk, dubbelzinnige opmerkingen en gebaren, de manier waarop naar je gekeken wordt, hardnekkige toenaderingspogingen of zelfs handtastelijkheden. Dergelijk gedrag wordt wel genoemd: seksuele intimidatie of ongewenste intimiteiten. Hiertoe kan alles worden gerekend wat iemand ervaart als ongewenst of lastig, ook als een ander er niet op uit is te kwetsen. Naast dergelijk ongewenste seksueel getinte aandacht is er ook ander gedrag waardoor je je onder druk gezet kunt voelen. Pesten, buitensluiten, machtsmisbruik of onthouding van belangrijke informatie die nodig is voor je functioneren als student of stagiair(e) zijn daar voorbeelden van. Lastig gevallen worden door een medewerker van de hogeschool, een medestudent, iemand op de stageplek: het kan iedereen overkomen. In een aantal gevallen kan het psychische spanningen veroorzaken. Je kunt je gevoel van vrijheid en zelfstandigheid kwijtraken. Je probeert wellicht de nare situatie te vermijden: je wordt ziek, blijft weg, wilt van klas, opleiding of stage veranderen. Wat kun je doen? Je kunt laten merken dat je het gedrag storend en vervelend vindt. Maar zeker als er sprake is van een machtsverschil vanwege de posities is dat niet altijd eenvoudig. Als communiceren erover met degene van wie je last hebt niet helpt, kun je erover praten met een medestudent, een goede vriendin of vriend of een begeleider vanuit de stage of iemand van de opleiding pedagogiek (mentor). Aan de HvA is bovendien iemand specifiek aangesteld om jou te steunen als je dit overkomt: de vertrouwenspersoon. Bij de vertrouwenspersoon kun je je verhaal kwijt. Je overlegt met haar hoe je verder wilt en welke actie zij, jijzelf of iemand anders kan ondernemen om het ongewenste gedrag te stoppen en er (daarbij) voor te zorgen dat jij geen schade ondervindt. Eventueel kan ze doorverwijzen naar hulpverlening binnen of buiten de HvA. Ook als je niet zeker weet of wat je overkomt ernstig genoeg is, kun je daar over praten. De vertrouwenspersoon houdt zich tevens bezig met voorlichting over en preventie van (seksuele) intimidatie en ongewenst gedrag. Daarom is het van belang dat je dit gedrag meldt bij de vertrouwenspersoon, ook wanneer het niet jezelf betreft of wanneer je het zelf wel weet op te lossen. De inhoud van de gesprekken wordt vertrouwelijk behandeld. 29

30 Bijlage 4: De algemene competenties van de opleiding pedagogiek Beschrijving eindniveau opleiding in competenties Het eindniveau waaraan een student van een opleiding in het hbo moet voldoen wordt omschreven in algemene termen en in opleidingsspecifieke termen. De eindniveaus worden beschreven in termen van competenties. Dit is het geheel van kennis, vaardigheden en houding dat nodig is om werk op hbo-niveau effectief te kunnen uitvoeren. Er zijn per opleiding twee competentiesets: - generieke hbo-competenties (die voor alle opleidingen gelijk zijn) - opleidingsspecifieke competenties. De opleiding pedagogiek herbergt twee opleidingen, de Algemene Beroepenvariant en de Lerarenvariant. Voor beide opleidingen zijn opleidingsspecifieke competentiessets gemaakt die in de volgende paragrafen vermeld staan. De uitwerking van de eindniveaus per leerjaar is op dit moment (juni 2013) nog niet beschikbaar. Generieke hbo-competenties Voor alle hbo-opleidingen is een competentieset ontwikkeld die het algemene denk- en handelingsniveau beschrijft van een hbo professional (commissie Franssen, ). Deze generieke hbo-kwalificaties zijn in onze opleiding gerelateerd aan de specifieke opleidingsgerichte competenties. Vanuit het verband tussen deze twee competentiesets en de specificatie op niveau werken wij met studenten aan hun startbekwaamheid wat betreft beroepscompetenties en hbo-niveau. De generieke hbo-competenties 1. Brede professionalisering voert zelfstandig taken uit als beginnend beroepsbeoefenaar in een organisatie en is toegerust voor de verdere professionalisering van de eigen beroepsuitoefening. 2. Multidisciplinaire integratie 3. Wetenschappelijke toepassing integreert vanuit het perspectief van beroepsmatig handelen kennis, inhoud en vaardigheden op verschillende vakgebieden. past uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek toe bij vraagstukken waarmee hij in zijn beroepsuitoefening wordt geconfronteerd. 4. Transfer en brede inzetbaarheid past kennis, inzichten en vaardigheden toe in uiteenlopende beroepssituaties. 5. Creativiteit en complexiteit in handelen weet om te gaan met vraagstukken waarvan het probleem op voorhand niet duidelijk is omschreven en waarop standaardprocedures niet van toepassing zijn. 6. Probleemgericht werken definieert en analyseert complexe probleemsituaties zelfstandig. 7. Methodische en reflectief denken en handelen: 8. Sociaal communicatieve bekwaamheid: 9. Basiskwalificering managementfuncties: 10. Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid: stelt realistische doelen, pakt werkzaamheden planmatig aan en reflecteert op het beroepsmatig handelen. communiceert en werkt samen met anderen in een multiculturele, internationale of multidisciplinaire werkomgeving. kan eenvoudige leidinggevende en managementtaken uitvoeren. toont zich betrokken bij maatschappelijke, in het bijzonder ethische vragen die samenhangen met de beroepspraktijk. 1 Bron: 1 juli

31 Bijlage 5 : Pedagogiek ABV Competenties Cliëntgebonden competenties I. Ontwikkeling van het kind stimuleren Focus kinderen en jongeren Kerntaak - professioneel mede-opvoeden en ontwikkeling stimuleren in dagelijkse zin Competenties 1. signaleert en analyseert opvoedingsvragen, en oriënteert zich op de opvoedingssituatie 2. gaat een pedagogische relatie aan en onderhoudt deze 3. geeft vorm aan een pedagogisch klimaat dat ontwikkelingskansen biedt II. (Mede-)opvoeders ondersteunen bij opvoeding Focus ouders/opvoeders en mede-opvoeders/leerkrachten Kerntaak - opvoeders en mede-opvoeders ondersteunen om kinderen en jongeren op te voeden in dagelijkse situaties - begeleiding, ondersteuning en interventie bij problematische opvoedingssituaties Competenties 4. informeert en verzorgt voorlichting / scholing, op basis van een analyse van opvoedingsvragen van individuen of groepen 5. adviseert over opvoedingsvragen en -problemen, zowel vraaggericht als directief, schat daarbij de haalbaarheid van de adviezen in, en verwijst waar nodig door naar specialistische hulpverlening 6. begeleidt en ondersteunt (mede-)opvoeders bij het creëren van (meer) ontwikkelingskansen, op basis van een analyse van het ontwikkelingsniveau van de kinderen en het pedagogisch handelen van de (mede-)opvoeders 7. hanteert een behandelmethodiek die is afgestemd op doelgroep en de opvoedingsvraag 8. zorgt als verbindingspersoon voor toeleiding van kind en opvoeders naar specifieke voorzieningen of specialistische hulpverlening. 31

32 III. Voorwaarden scheppen voor opvoeding Focus instellingen met een pedagogische taak en de overheid Kerntaak - voorwaarden scheppen voor ontwikkeling en opvoeding van kinderen en jongeren - beleidsmatige sturing en advisering bij pedagogische problematiek. Competenties 9. signaleert pedagogische problematieken, doet nader onderzoek en vertaalt de uitkomsten naar pedagogisch beleid 10. initieert, implementeert en evalueert pedagogisch beleid / jeugdbeleid (van zowel instellingen met een pedagogische taak als lokale en regionale overheid), en hanteert daarbij innovatieve werkwijzen 11. brengt inhoudelijke afstemming tot stand over de terreinen en grenzen van deskundigheden en instellingen heen, op het gebied van pedagogisch beleid en pedagogische interventie. Niet cliëntgebonden competenties Naast deze elf competenties die vereist zijn om op een professionele wijze om te gaan met cliënten zijn er ook enkele competenties die daarvan los staan. Het zijn de competenties die in Vele takken, één stam zijn gerelateerd aan de taakgebieden 2 (Organisatorische en bedrijfsmatige taken) en 3 (Professionaliseringstaken). Focus algemeen Competenties 12. communiceert informatie, ideeën en oplossingen intern en extern, werkt team- en ketengericht samen en geeft leiding aan projecten in een multidisciplinaire context 13. ondersteunt anderen, zowel individuen als groepen, in het oog hebben voor en omgaan met maatschappelijke en culturele diversiteit 14. neemt verantwoordelijkheid voor het eigen beroepsmatig handelen, reflecteert erop en geeft sturing aan de verdere ontwikkeling ervan en kan zich voorts een oordeel vormen over de waardegebonden opvattingen die het pedagogisch handelen bepalen en heeft daarop zelf een visie ontwikkeld 32

33 Bijlage 6: Stage voor deeltijdstudenten Deeltijd stage jaar 3: Op aanvraag (bij de mentor) kunnen door deeltijdstudenten een deel van de taken op het gebied van onderzoek en beleid (competentiegebied 3), in overleg met de stage-instelling, thuis worden uitgevoerd in een door de student zelf te plannen tijdspanne. Er geldt echter een minimum van twee dagen aanwezigheid op de stageplek tijdens de derdejaarsstage. Deeltijdstudenten die in het pedagogisch werkveld werkzaam zijn: Studenten die in het pedagogisch werkveld werkzaam zijn kunnen, in overleg met de opleiding en met de werkgever, de stagetaken uitvoeren op het eigen werk en in eigen werktijd. Voor sommige studenten geldt dat zij de beoordelingseisen die gesteld worden aan het eindniveau van de eerste,- tweede,- en derdejaarsstage sneller kunnen bereiken. In overleg met de opleiding, de examencommissie en de werkgever kan dan, wat betreft het werkplekleren, een versneld traject worden afgelegd. Wanneer studenten denken voor dit traject in aanmerking te komen wordt hen verzocht contact op te nemen met de mentor. 33

34 Bijlage 7: Beoordelingsformulieren De beoordelingsformulieren voor de derdejaars stage pedagogiek zijn beschikbaar op de Digitale Leer en Werk Omgeving (DLWO) van de opleiding Pedagogiek 34

35 Bijlage 8: De complexe Casus 8.1 Inleiding In de complexe casus laat je jouw ontwikkeling in de praktijk zien. Dat betekent dat je een gebeurtenis/ervaring/activiteit uit je stage neemt en deze zo uitwerkt en presenteert dat jouw kennis en kunde (competenties) voor de ander helder worden. Met de complexe casus laat je zien dat je competent bent en dat je de competenties integratief kunt toepassen in een praktijksituatie. Een casus is integratief als je jouw theoretische kennis, methodisch handelen en professioneel functioneren met elkaar kunt verbinden. In het eindgesprek van je stage presenteer je de complexe casus aan je stagebegeleider en praktijkbegeleider en toon je aan de verworven competenties te kunnen verbinden met jouw casus. 8.2 Wanneer is een casus geschikt om uit te werken als complexe casus? Een casus is o.a. complex: - wanneer meerdere competenties zijn ingezet in de praktijksituatie; - wanneer er sprake is van professionele samenwerking en afstemming met meerdere personen, systemen of organisaties; - door de ernst en de complexiteit van problematiek (denk bv aan hoeveelheid risicofactoren); - wanneer nieuw beleid is ontwikkeld en/of geïmplementeerd; - er sprake is van het opzetten of coördineren van (multidisciplinaire) projecten; - wanneer er is samengewerkt op verschillende niveaus (micro-, meso- en macroniveau) en met verschillende disciplines; - wanneer er sprake is van het handelen en omgaan met meervoudige partijdigheid; - wanneer moreel/ethische aspecten een grote rol spelen; - wanneer verdieping van (wetenschappelijk) kennisbestand nodig is geweest; - wanneer er sprake is van eigen initiatief en verantwoordelijkheid; 8.3 Criteria voor de beschrijving van de complexe casus: Voor het beschrijven van de complexe casus mag je een eigen vorm kiezen. In de beschrijving van de casus dienen echter de volgende aspecten helder en verantwoord naar voren te komen: - De aanleiding van de casus; - Jouw rol en positie binnen de pedagogische context van je casus; - Het methodisch handelen in relatie tot je casus; - De resultaten van je handelen; - De theoretische kennisbasis in relatie tot je casus; - De samenwerking en afstemming met anderen in de pedagogische context van je casus; - Jouw reflectie ten aanzien van je casus; - Een verwijzing naar de competenties waaraan je in de casus gewerkt hebt. Kies een casus waar je je goed bij voelt, waarover je kunt vertellen en die echt van jou is. Wellicht dat je niet alle competenties met je complexe casus kunt behandelen. Dat is geen probleem! De complexe casus wordt als bijlage toegevoegd aan het eindverslag. De complexe casus wordt niet door de praktijkbegeleider beoordeeld en maakt geen deel uit van het beoordelingsformulier. De beoordeling van de complexe casus valt onder de Bekwaamheidsproef 1. 35

36 Bijlage 9: Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek Opleiding Pedagogiek Mei 2014 Visie opleidingen Pedagogiek Hogeschool van Amsterdam Wij dragen als gemeenschap en daarom ieder van ons als individu, gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor de opvoeding van kinderen, burgers in wording. Andries van Dantzig De opleidingen Pedagogiek leveren een bijdrage aan de ondersteuning van ouders, opvoeders en kinderen gericht op (herstel van) het 'gewone leven'. We willen bijdragen aan het vermogen van de mens om zelf zijn leven vorm te geven, gebaseerd op universele waarden als menselijke waardigheid, mondigheid, vrijheid, verdraagzaamheid en verantwoordelijkheid, zoals verwoord in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en het Internationale Verdrag van de Rechten van het Kind. Ons onderwijs stelt zich ten doel kritische, nieuwsgierige en zelfstandige pedagogen op te leiden die oog hebben voor diversiteit en zichzelf zien als reflexieve professionals. Het accent van de opleidingen ligt in het verbinden van theoretische kennis en praktische know- how om pedagogen en leraren op te leiden die in complexe situaties pro-actief kunnen optreden. De opleidingen zijn opgezet vanuit een systeemgerichte visie waarin de mens deel uit maakt van een groter geheel en verbonden is met zijn omgeving. Het onderwijsprogramma Het programma van de opleiding is opgebouwd uit de volgende leerlijnen: pedagogiek, mensenwetenschappen, communicatie, onderzoek, management- en beleid, metawerk en werkplekleren. In het nieuwe curriculum is ruimte gebleven voor sociaalwetenschappelijke steun- vakken als sociologie, psychologie en filosofie, waarmee de student de benodigde theoretische basis verwerft. Met de modules Diversiteit 1 en 2 wordt specifieke aandacht besteed aan interculturele en grootstedelijke vraagstukken. Met oog op de grootstedelijke context kennen ook andere modules verschillende diversiteitvraagstukken en wordt gebruik gemaakt van internationale literatuur. Onderzoek is in een leerlijn een belangrijker onderdeel geworden van de opleiding en kent een duidelijke opbouw. In het eerste jaar leren de studenten basisvaardigheden voor het doen van onderzoek, in de hoofdfase leren de studenten opeenvolgend kwantitatief en kwalitatief onderzoek uitvoeren, waarna de studenten in staat worden geacht de opgedane kennis en vaardigheden te kunnen inzetten voor het afstudeerwerkstuk. In het werkplekleren wordt nadrukkelijker aandacht besteed aan de verbinding tussen theorie en praktijk. Door middel van leerwerktaken en onderzoeksopdrachten op verschillende niveaus, kunnen de studenten opgedane kennis meteen in de praktijk toepassen. In de eerste twee studiejaren krijgen de studenten in de vorm van coachgroepen hierin extra begeleiding. Daarnaast is zowel in metawerk als in de coachgroepen veel ruimte voor het bespreken van casuïstiek. Het metawerk kent een duidelijker opbouw: de studenten krijgen in de propedeuse vooral de gelegenheid hun eigen studievaardigheden te ontwikkelen en oriënteren zich op het beroep van pedagoog, in de hoofdfase leren de studenten zich als aankomend professional te verhouden tot de beroepspraktijk en in de afstudeerfase zijn de studenten vooral bezig met hun eigen profilering. In het metawerk is een lijn te zien van toenemende zelfstandigheid. Er is een keuze gemaakt om supervisie in het derde jaar te handhaven, om de integratie van hart, hoofd en handen te optimaliseren. Met behulp van de competentiemeter kan de student reflecteren op zijn persoonlijke en professionele ontwikkeling en naar aanleiding daarvan aanpassingen doen in zijn persoonlijk ontwikkelingsplan. Een ander aandachtspunt van metawerk is studie- en loopbaanbegeleiding. De student wordt ondersteund bij zijn/haar studie, waarbij wordt gestreefd naar het succesvol afronden van de studie binnen 4 jaar. 36

37 Visualisatie van het onderwijsprogramma 37

38 Het onderwijsprogramma 38

39 39