Wat zijn aftrekbare kosten?

Transcriptie

1 DEEL II Wat zijn aftrekbare kosten? 1. Aandelenoptieplan Wat is een aandelenoptie? Een optieplan is een plan bestemd voor de personeelsleden of de bedrijfsleider(s) van de vennootschap waarbij zij opties verkrijgen, hetzij op het aandeel van de vennootschap zelf (de werkgever), hetzij op een derde vennootschap (bv. een bevek). Met deze opties heeft men het recht om het onderliggende aandeel tijdens een afgesproken periode tegen een reeds bepaalde prijs te verkrijgen. De bedoeling is natuurlijk dat het aandeel nadien voor een hogere waarde verkocht kan worden. De winst wordt dan niet langer belast. Veel aandeelhouders van KMO s voelen er echter weinig voor dat het personeel op termijn zou deelnemen in de besluitvorming van de vennootschap. Zij willen dus niet dat de beslissingsmacht gedeeld wordt. Dit hoeft echter geen beletsel te zijn voor de implementatie van een aandelenoptieplan. De mogelijkheid bestaat om zgn. OTC-opties toe te kennen. Dit zijn geen opties op de aandelen van de vennootschap (de werkgever) zelf, maar op de aandelen van bv. een bevek. De vennootschap/werkgever koopt de opties aan bij een financiële instelling en keert die kosteloos uit aan haar personeel of haar bedrijfsleider. In de praktijk stelt men (op basis van een uitspraak van de Rulingcommissie) dat er een minimale blokkeringsperiode van één jaar vanaf de datum van het aanbod gerespecteerd moet worden. Na afloop van deze periode kunnen de begunstigde werknemers of de bedrijfsleider de OTC-opties terug verkopen aan de financiële instelling of de OTC-opties verder aanhouden en later uitoefenen (en zo een meerwaarde realiseren als de marktwaarde van de onderliggende aandelen hoger ligt dan de uitoefenprijs van de opties). Het krijgen van aandelenopties resulteert voor de genieter in een belastbaar voordeel dat forfaitair bepaald wordt. De raming is afhankelijk van de waarde van de onderliggende aandelen. Het voordeel wordt belast bij de toekenning van de opties aan de werknemer of de bedrijfsleider. De waarde van het belastbaar voordeel wordt forfaitair geraamd op 15% van de waarde van de onderliggende aandelen. Wanneer de optietermijn (de periode waarbinnen de optie uitgeoefend kan worden) meer dan vijf jaar bedraagt, wordt er bij dit forfaitaire voordeel 1% per jaar of per gedeelte van één jaar boven het vijfde jaar bijgeteld. Mocht de uitoefenprijs van de optie lager uitvallen dan de op het ogenblik van het aanbod geldende waarde van de aandelen waarop de optie betrekking heeft, dan wordt dat verschil bijkomend beschouwd als een bezoldiging. Als de vennootschap geen probleem heeft met het toekennen van opties op haar eigen aandelen ten gunste van de werknemers, dan worden de percentages gehalveerd tot respectievelijk 7,5% en 0,5%. Aan deze gunstigere voordelen zijn de volgende voorwaarden verbonden: de uitoefenprijs van de optie is definitief vastgesteld op het ogenblik van het aanbod; de optie mag niet uitgeoefend worden vóór het einde van het derde jaar en niet ná het einde van het tiende jaar na het jaar waarin het aanbod plaatsgevonden heeft;

2 de optie is niet overdraagbaar onder levenden; het risico van de waardevermindering van de aandelen waarop de optie betrekking heeft, mag niet gedekt worden door de persoon die de optie toekent of door een persoon met wie de uitgever een band van wederzijdse afhankelijkheid heeft; de optie moet betrekking hebben op de aandelen van de vennootschap zelf of op de aandelen van een andere vennootschap die een rechtstreekse of een onrechtstreekse deelneming heeft in de eerstgenoemde vennootschap. De toekenning van de opties maakt een belastbare bezoldiging uit, wat betekent dat de vennootschap de kosten voor de toekenning ervan in aftrek kan nemen (uiteraard mits het vermelden van het voordeel op de fiscale fiches). Geen specifieke vermeldingen. Geen specifieke vermeldingen. Het voordeel van het aandelenoptieplan is dat de belastingdruk zeer laag of toch gevoelig lager kan zijn. Het nadeel van het systeem is dat de werknemer of de bedrijfsleider vandaag belastingen moet betalen, terwijl het onzeker is of er wel sprake zal zijn van enig voordeel. De evolutie van de opties en dus het achterliggende aandeel zijn hierbij immers van belang. Het volgende voorbeeld maakt het verschil tussen een courante bezoldiging en een aandelenoptieplan duidelijk. VOORBEELD Uw vennootschap overweegt om aan de werknemers een bonus van toe te kennen. Wat is het uiteindelijke verschil indien er gewerkt wordt met een courante bezoldiging of met een optieplan? Het betreft opties op aandelen die een waarde kennen van 200. De kostprijs van de optie bedraagt 100. Dit betekent dat er in totaal 135 opties ( / 100) toegekend worden. De werknemer ontvangt 135 opties die hij kan uitoefenen tegen 200 met een looptijd van (bv.) tien jaar. Twee jaar later beslist de werknemer om de opties te verkopen tegen 90 per optie, ofwel ( 90 x 135) in totaal. Hij houdt hiervan ( ) netto over. In het geval van een courante bezoldiging houdt de werknemer amper 30% van de bruto kostprijs van de bonus over. Bij de OTC-opties is dit percentage 69%, ofwel meer dan het dubbele, weliswaar na twee jaar. SCHEMA BONUS OTC- OPTIES Kostprijs vennootschap Sociale bijdrage werkgever (35%) Bruto Sociale bijdrage werknemer (13,07%) Belastbaar (*) Personenbelasting (50% + 7% gemeentebelastingen) Verkoopprijs van de opties (na twee jaar) Netto werknemer (*) Het belastbaar voordeel bedraagt: (15% + 5%) x 135 x 200 =

3 Als de beurzen laag staan, is dit voor veel beleggingsportefeuilles een drama. Wie echter gelooft dat de beurs binnen enige tijd zal stijgen, kan overwegen om hier extra van te profiteren d.m.v. aandelenopties. Let natuurlijk wel op, want het risico bestaat altijd dat het veel langer duurt dan u gepland heeft, waarna uw opties niets meer waard zijn. De personenbelasting op het voordeel van alle aard bent u trouwens altijd kwijt Toch blijft het een interessant gegeven, zeker voor wie privé toch in aandelen wenst te beleggen. Deze manier van werken is dus toch het overwegen waard. Geen specifieke vermeldingen. 2. Aankoop onroerend goed Koopt uw vennootschap een onroerend goed, dan zijn de kosten van dit onroerend goed fiscaal aftrekbaar. Het heeft in principe geen belang of dit onroerend goed aangewend wordt voor de eigenlijke exploitatieactiviteit van de vennootschap of verhuurd wordt, hetzij aan derden, hetzij aan de bedrijfsleider. De aankoop van een handelspand of een kantoor is een af te schrijven investering. Een kleine vennootschap (art. 15 W. Venn.) kan wel de zgn. beschrijfkosten (de registratierechten, de notariskosten, de hypotheekkosten,...) in één keer of volgens een ander ritme afschrijven in het jaar van de aankoop. De bijkomende kosten (zoals de registratierechten) op het grondgedeelte kunnen door iedere vennootschap in aftrek genomen worden door een waardevermindering te boeken (instructie Ci.RH. 421/ (AOIF nr. 53/2004) d.d ). Een praktijkwoning waar werken en wonen gecombineerd wordt, is afschrijfbaar op 33 jaar. Een magazijn of een atelier kan op 20 jaar afgeschreven worden (lineair of eventueel degressief) door de vennootschap. Afbraak en wederopbouw. Als de vennootschap een vervallen woning aankoopt, laat afbreken en een nieuwe woning laat bouwen, dan mag zij de voor die oude woning betaalde prijs ineens afschrijven in het jaar van de afbraak. Ook de afbraakkosten trekt ze dan volledig af. BTW of registratierechten? De aankoop van een pand kan onder bepaalde voorwaarden gebeuren met toepassing van BTW i.p.v. registratierechten. Het moet in de eerste plaats dan wel gaan om een nieuw pand. Volgens de BTW-wetgeving wordt een gebouw geacht nieuw te zijn tot uiterlijk 31 december van het tweede jaar volgend op het jaar van de eerste ingebruikneming. Stel dat een pand voor het eerst in gebruik genomen wordt in de loop van 2009, dan blijft dit nieuw tot en met 31 december Elke aankoop tot en met 31 december 2011 kan dus gebeuren met toepassing van BTW. In de tweede plaats speelt de hoedanigheid van de verkoper een rol. Gaat het om een beroepsoprichter (bv. een aannemer of een projectontwikkelaar), dan moet het nieuwe gebouw steeds met BTW verkocht worden. Als iemand anders (bv. een particulier of een belastingplichtige waarvan de economische activiteit niet bestaat in de geregelde verkoop van nieuwe gebouwen met voldoening van de BTW) een nieuw gebouw verkoopt, dan kan hij ervoor opteren om te verkopen met BTW. Hij heeft echter evengoed het recht om te verkopen met registratierechten. Bij de verkoop van een nieuw gebouw met BTW wordt sinds 1 januari 2011 ook de verkoop van de bijbehorende grond in principe aan de BTW onderworpen.

4 LET OP! Als de vennootschap het pand aankoopt met toepassing van BTW, zal u vanaf 1 januari 2011 ook op het grondgedeelte in principe 21% BTW (i.p.v. registratierechten) verschuldigd zijn. Is de BTW terugvorderbaar? Als een pand aangekocht is met toepassing van BTW, kan die gerecupereerd worden als en in de mate waarin het pand aangewend wordt voor de uitoefening van de economische activiteit van de belastingplichtige. Wordt (een deel van) het pand privé gebruikt of verhuurd met vrijstelling van BTW, dan kan de BTW (voor dit deel) niet gerecupereerd worden. De vraag rijst dan hoe de waarde van het beroepsmatige gedeelte bepaald moet worden om de aftrekbare BTW te berekenen. Volgens de BTW-Administratie moet er hierbij in principe uitgegaan worden van de oppervlakte van het beroepsmatige gedeelte. Volgens de rechter daarentegen is de oppervlakte maar één mogelijk criterium om de aftrekbare BTW te berekenen. U kunt dit bv. ook doen op basis van de huurwaarde van het beroepsmatige gedeelte (Gent, 19 januari 2010). TIP. Voor het bepalen van die huurwaarde kunt u een beroep doen op een expert. Zo vermijdt u eventuele discussies achteraf. De zgn. Seeling-aftrek, dit is de aftrek van de volledige BTW bij de aankoop van een gemengd pand mits latere correcties voor het privégedeelte, kan sinds 2007 niet meer toegepast worden. LET OP 1! Als de vennootschap het aanvankelijke 100% beroepsmatig aangekochte nieuwe pand naderhand ook privé zal gebruiken, moet de oorspronkelijk gerecupereerde BTW op de aankoopprijs herzien worden en teruggestort worden aan de schatkist. De herzieningsperiode bedraagt 15 jaar en begint te lopen vanaf 1 januari van het jaar waarin het recht op aftrek ontstaan is. De herziening wordt verricht ten belope van 1/15 van de oorspronkelijk gerecupereerde BTW, voor ieder jaar waarin er een wijziging in het gebruik optreedt. LET OP 2! Ook wanneer de belastingplichtige het pand verkoopt met toepassing van registratierechten, moet er een herziening gebeuren. Zoals reeds vermeld, kan de grondprijs niet afgeschreven worden. Bij de aankoop van een onroerend goed is het dus belangrijk om de grondprijs af te zonderen van het gebouwde gedeelte. Zo n opsplitsing geeft meermaals problemen. De fiscus heeft dikwijls de neiging om van de volledige prijs voor het onroerend goed de grondprijs af te trekken. Hiervoor werd hij ook al veroordeeld. De verdeling moet nl. gebeuren door middel van een schatting waarbij zowel de waarde van de grond als de waarde van het gebouw vastgelegd wordt (Antwerpen, 25 november 1997 en Brussel, 14 maart 1989). Ook de minister van Financiën deelt die mening intussen (parl. vr. nr Vanlerberghe, 25 januari 2002, V&A, Senaat, , nr. 2-70, p ). Stel dat uw vennootschap de aankoop van een gebouwd onroerend goed ter waarde van overweegt. Om een correcte verdeling te verkrijgen, moet er op de volgende manier te werk gegaan worden. De waarde van het terrein wordt geïsoleerd gewaardeerd op , maar het gebouw mag dan niet zomaar op gewaardeerd worden. We moeten dus evenzeer de geïsoleerde waarde van het gebouw hanteren. Stel dat dit gebouw een bedrag geeft van Om de correcte verdeling te verkrijgen, nemen we de verhouding, namelijk: grond: / x = ; gebouw: / x = Een onroerend goed heeft duidelijk een aantal voordelen in een vennootschap. Houd er wel rekening mee dat er ook een aantal nadelen aan verbonden zijn. Wanneer een onroerend goed, dat eigendom is van de vennootschap, afgeschreven wordt en later verkocht wordt, zal dit meestal resulteren in een belastbare meerwaarde op dit onroerend goed. Ook het gebruik door u privé heeft een fiscaal gevolg. Het stuk waarin de bedrijfsleider met zijn gezin woont, zal ofwel verhuurd worden door de vennootschap, ofwel zal er een voordeel van alle aard privé belast worden bij de bedrijfsleider. Dit voordeel van alle aard wordt op een forfaitaire wijze berekend afhankelijk van het niet-geïndexeerde kadastraal inkomen. Het niet-geïndexeerde KI is niet groter dan 745:

5 VOORDEEL = 1,25 X 100/60 X GEÏNDEXEERD KI (VOOR AJ BEDRAAGT DE INDEX. COËFFICIËNT 1,5461) Het niet-geïndexeerde KI is groter dan 745: VOORDEEL = 2 X 100/60 X GEÏNDEXEERD KI (VOOR AJ BEDRAAGT DE INDEX. COËFFICIËNT 1,5461) Indien de ter beschikking gestelde woning gemeubileerd is, moet het vastgestelde voordeel nog verhoogd worden met 2/3. Het is voldoende dat de aankoopakte van de woning bijgehouden wordt samen met alle bijbehorende stukken, zoals de hypotheekakte, de betaling aan de notaris, enz. 3. Aanvullende collectieve verzekering inzake gezondheidszorg In de praktijk sluiten veel vennootschappen een hospitalisatieverzekering en/of een verzekering voor ambulante medische zorgen af ten gunste van het personeel en/of de bedrijfsleider(s). Een hospitalisatieverzekering is een verzekering voor medische kosten die te maken heeft met een ziekenhuisopname. Een verzekering voor ambulante medische zorgen dekt de courante medische kosten, zoals doktersbezoeken, geneesmiddelen, enz. De premies van hospitalisatieverzekeringen (individueel of collectief) zijn niet aftrekbaar bij de vennootschap. De uitkering is niet belastbaar bij de genieter. Bij een collectieve verzekering voor ambulante zorgen gelden dezelfde regels als bij een hospitalisatieverzekering. De premie is niet aftrekbaar, terwijl de uitkering belastingvrij blijft. Een gelijkaardige regeling geldt voor collectieve verzekeringen die uitsluitend de vergoeding beogen van een fysiologische en/of economische invaliditeit zonder dat er een verband is met enig inkomensverlies. Hiervoor geldt er dus ook geen premieaftrek. Bij een individuele ambulante verzekering zijn de premies wel aftrekbaar bij de vennootschap, maar maakt de betaalde premie ook een belastbare bezoldiging uit. Verdere commentaar van de fiscus vindt u in een circulaire (Ci.RH. 332/ (AOIF 42/2010) d.d. 20 mei 2010). We verwijzen naar hetgeen hierboven reeds vermeld werd. Geen specifieke vermeldingen. Geen specifieke vermeldingen.

6 Hiervoor geldt de algemene regel. 4. Advocaat (ereloon) Advocaatkosten zijn aftrekbaar voor procedures die uw vennootschap in haar eigen belang voert. Wanneer de vennootschap de advocaatkosten betaalt voor de echtscheiding van haar bedrijfsleider, dan zullen deze kosten alsnog in aftrek genomen kunnen worden, maar dan zullen ze voor de bedrijfsleider als een voordeel van alle aard (een bezoldiging) belast worden. In de praktijk zal het echter meestal zo zijn dat deze kosten verworpen worden (zie verder). Het betreft kosten die ineens afgetrokken kunnen worden van de winst. Er is dus geen sprake van een afschrijving. Op erelonen van advocaten is in principe geen BTW verschuldigd. Advocaten zijn immers vrijgestelde BTW-belastingplichtigen. De individuele fiches moeten opgesteld worden opdat de advocaatkosten aftrekbaar zijn. Wanneer de vennootschap advocaatkosten ten laste neemt ten voordele van haar bedrijfsleider, dan maakt dit een belastbaar voordeel uit voor deze bedrijfsleider. Ook hier is het belangrijk dat het voordeel van alle aard op een individuele fiche vermeld wordt. Geen fiche betekent in het slechtste geval een taxatie geheime commissielonen (zie verder). De ereloonnota vormt het bewijs en het boekhoudkundige verantwoordingsstuk. 5. Anciënniteitspremie De kosten zijn in principe niet aftrekbaar bij de vennootschap. Een vennootschap kan aan haar werknemer een premie in geld, in natura of in cadeaubons toekennen als beloning voor een bepaald aantal jaren dienst bij dezelfde werkgever (Ci.RH. 242/ (AOIF 18/2010) d.d. 25 februari 2010 brengt hierover o.a. meer duidelijkheid). Een vennootschap kan aan een werknemer maximaal twee keer een vrijgestelde anciënniteitspremie toekennen: een eerste keer naar aanleiding van en ten vroegste in het kalenderjaar waarin de werknemer 25 jaar in dienst is bij die werkgever. Het bedrag van de premie mag dan niet meer bedragen dan eenmaal het brutobedrag van de maandwedde van de werknemer; de tweede toekenning mag plaatsvinden naar aanleiding van en ten vroegste in het kalenderjaar waarin de werknemer 35 jaar in dienst is bij die werkgever. Het bedrag van de premie mag dan niet meer bedragen dan tweemaal het brutobedrag van de maandwedde van de werknemer.

7 In plaats van eenmaal of tweemaal de bruto maandwedde van de betrokken werknemer te nemen, mag de vennootschap ook de maximaal toegelaten premie baseren op het gemiddelde brutobedrag van een maandloon in de onderneming. Dat gemiddelde is dan gestoeld op de verhouding tussen de uitbetaalde lonen en het aantal voltijdse equivalenten tijdens het voorgaande kalenderjaar (Ci.RH. 242/ (AOIF nr. 18/2010) d.d. 25 februari 2010). De premie mag toegekend worden in geld, maar ook in de vorm van een geschenk of in cadeaubons. Te hoge premie. Indien de maximumbedragen overschreden zijn, dan is enkel het te grote deel van de anciënniteitspremie te beschouwen als een voordeel van alle aard en zijn er sociale bijdragen op verschuldigd. Het gedeelte van de premie dat binnen de toegelaten maximumgrens blijft, is bijgevolg een verworpen uitgave in hoofde van de vennootschap (Ci.RH. 242/ (AOIF nr. 18/2010) d.d. 25 februari 2010). LET OP 1! Voor de vennootschap zijn de gemaakte kosten niet aftrekbaar. Ze is evenwel geen sociale bijdragen verschuldigd op de premie. Voor de werknemer valt deze regeling zeer voordelig uit omdat de ontvangen premie niet onderworpen is aan de personenbelasting. LET OP 2! Indien de anciënniteitspremie echter te vroeg toegekend wordt (bv. na 20 jaar dienst), dan wordt de volledige premie behandeld als een belastbaar voordeel van alle aard voor de werknemer waarop sociale lasten en personenbelasting verschuldigd zijn. Bij de werkgever is deze premie dan aftrekbaar mits de ficheplicht (lees: de vermelding op fiche ) nageleefd wordt. LET OP 3! Werkgevers mogen de twee verschillende berekeningswijzen (individuele of gemiddelde maandwedde) niet combineren in één en hetzelfde kalenderjaar, anders vervalt de belastingvrijstelling voor alle tijdens dat jaar toegekende anciënniteitspremies en worden de premies behandeld als een belastbaar voordeel van alle aard. In dat geval zijn de gemaakte kosten bij de vennootschap dan wel aftrekbare beroepskosten mits rapportering op de loonfiches Het betreft kosten. Wordt de anciënniteitspremie toegekend in geld of in de vorm van een cadeaubon, dan zijn er geen BTW-aspecten waarmee men rekening moet houden. Gebeurt de toekenning in de vorm van een geschenk, dan is de BTW niet recupereerbaar (zie 36. Geschenken en geschenkcheques). Anciënniteitspremies zijn in principe vrijgesteld van sociale bijdragen. Zorg ervoor dat u de premie niet vroeger toekent dan op de toegelaten tijdstippen. Een bedrijfsleider kan geen anciënniteitspremies ontvangen onder dit regime. In geval van een geldelijke premie moet u de betalingsdocumenten bijhouden. Voor een premie in natura moet u de aankoopfacturen bijhouden. 6. Antiek Er is steeds discussie geweest over de vraag in welke mate antiek dat uw vennootschap bv. in haar praktijk of in de wachtzaal zet fiscaal aftrekbaar is. Veel belastingcontroleurs vinden dat het kosten zijn die op een zgn. onredelijke wijze de beroepsbehoeftes overtreffen. Daarom komt het erop neer om de belastingambtenaar ervan te overtuigen (dit is dus weer voor een stuk een feitenkwestie) dat de antieke stukken in uw bedrijf noodzakelijk zijn voor de standing en de uitstraling van uw bedrijf.

8 De cruciale vraag is of er afgeschreven mag worden op kunstvoorwerpen. In principe zijn kunstwerken nl. niet onderworpen aan enige waardevermindering, met als gevolg dat de afschrijving niet aanvaard wordt. Kunstwerken die in bestaande ondernemingsgebouwen ingewerkt worden, zoals beelden, mogen echter wel afgeschreven worden indien ze een integrerend deel uitmaken van die gebouwen. Hoeveel kunt u afschrijven? De aanschaffingsprijs van die kunstwerken mag in één of meerdere keren afgeschreven worden ten belope van 2% van de aanschaffingswaarde van het beroepsgedeelte van het nijverheids- of het handelsgebouw waarin ze ingewerkt zijn. Het gedeelte dat meer bedraagt dan deze limiet van 2%, mag afgeschreven worden volgens het afschrijvingsritme van het gebouw (Comm. IB 61/233). Volgens de fiscus zijn antieke kantoormeubelen niet afschrijfbaar omdat ze geen waardevermindering ondergaan. Volgens de rechtspraak kunnen antieke meubelen toch gedeeltelijk afgeschreven worden omdat ze door het gebruik als kantoormeubilair ook verslijten (rb. Antwerpen, 2 mei 2007). Als bedrijfsleider kunt u het antiek privé kopen en dit dan verhuren aan uw vennootschap. Als uw vennootschap de kunstwerken huurt, dan kan ze de huur aftrekken. Huur heeft immers niets te maken met een daling in waarde. Ook dan moet er echter sprake zijn van een beroepsmatige aanwending van het kunstwerk, anders zal ook de huur niet fiscaal aftrekbaar zijn. De privé ontvangen huur van de vennootschap voor antiek meubilair wordt trouwens zeer gunstig belast in de personenbelasting. De ontvangen vergoeding wordt beschouwd als een roerend inkomen en is slechts belastbaar tegen 15% (na aftrek van een kostenforfait van 50%). De BTW op de aankoop van kunstwerken (schilderijen, beeldhouwwerken, enz.) die door de vennootschap gekocht worden zonder de bedoeling om ze door te verkopen, maar als belegging en waarvan de waarde niet vermindert, is niet recupereerbaar, ook al bevinden ze zich in de beroepslokalen van de belastingplichtige (Beslissing nr. ET van 19 januari 1973). Dezelfde oplossing geldt ook voor de aankoop van lijsten, voetstukken en andere houders of steunen bestemd om de bovenbedoelde kunstwerken te beschermen of tentoon te stellen. De eventuele latere verkoop van de goederen is een handeling die buiten de werkingssfeer van de BTW valt. Huurt uw vennootschap kunstwerken die beroepsmatig gebruikt worden, dan is de betaalde BTW op de huur integraal terugvorderbaar. Als u als bedrijfsleider antiek verhuurt aan uw vennootschap, stel dan zeker een huurcontract op dat u eventueel laat registreren. Betaal de huur dan via overschrijving. Vraag geen té hoge huurprijs, want anders zal de fiscus een deel van de kosten verwerpen als overdreven. De factuur vormt het bewijs en het boekhoudkundige verantwoordingsstuk. 7. Autokosten Met autokosten bedoelen we alle kosten die gepaard gaan met de aanschaf en het gebruik van een personenwagen. Hiermee bedoelen we onder andere de brandstof, de aanschaf van de wagen, de BIV, de verzekering, enz. NOOT. Het aftrekpercentage van kosten voor personenwagens verschilt in de vennootschapsbelasting duidelijk ten opzichte van de personenbelasting.

9 Personenwagen? Of de wagen al dan niet een personenwagen is, is hier zeker van belang. Sinds 1 januari 2006 is er een autonome en uniforme definitie voor lichte vrachtwagen gekomen in de fiscale wetboeken. Deze definitie is strenger dan de definitie die van toepassing is wat de inschrijving ervan betreft. Wel is er een uitzondering voorzien voor taxi s, lesvoertuigen voor erkende rijscholen, wagens besteld voor just in time delivery - leveringen van klein materiaal aan assemblage- en fabricatielijnen en voor de koeriersdiensten. In het verleden waren autokosten aftrekbaar tegen 75%. Sinds 1 april 2008 is de aftrek van autokosten beperkt in functie van de CO 2 -uitstoot van de wagen en het type van motor (benzine of diesel). Bij de aanschaf van een personenwagen na 1 april 2007 was de CO 2 -gekoppelde aftrek ook meteen van toepassing. Aftrekpercentages tot en met CO 2 -UITSTOOT (PER KM) CO 2 -UITSTOOT (PER KM) AFTREKPERCENT AGE Diesel Benzine Minder dan 105 gr. Minder dan 120 gr. 90% 105 gr gr. 120 gr gr. 80% 115 gr gr. 130 gr gr. 75% 145 gr gr. 160 gr gr. 70% Meer dan 175 gr. (of indien CO 2 -uitstoot niet gekend) Meer dan 190 gr. (of indien CO 2 -uitstoot niet gekend) 60% Sinds 1 januari 2010 is de CO 2 -tabel vervangen door een nieuwe versie. Voor de sterkst vervuilende personenwagens bedraagt de aftrek nog maar 50%. Anderzijds stijgt de aftrekbaarheid tot 100% voor de zeer propere wagens (met een CO 2 -uitstoot van maximaal 60 gr.). De kosten van elektrische auto s (zonder CO 2 -uitstoot) kan men nu zelfs voor 120% aftrekken. Aftrekpercentages sinds CO 2 - UITSTOOT (PER KM) CO 2 - UITSTOOT (PER KM) AFTREKPERCENTA GE Diesel Benzine 0 gr. 0 gr. 120% Minder dan 60 gr. Minder dan 60 gr. 100% 60 gr gr. 60 gr gr. 90% 105 gr gr. 105 gr gr. 80% 115 gr gr. 125 gr gr. 75% 145 gr gr. 155 gr gr. 70%

10 170 gr gr. 180 gr gr. 60% Meer dan 195 gr. (of indien CO 2 -uitstoot niet gekend) Meer dan 205 gr. (of indien CO 2 -uitstoot niet gekend) 50% Taxikosten blijven wel voor 75% aftrekbaar (Kamercommissie Financiën en Begroting - 17 juni 2008, nr. 52, Comm. 263, p. 3). Ook de brandstofkosten van personenwagens, breaks of minibussen zijn voor 75% aftrekbaar sinds 1 januari De brandstofkosten van een lichte vracht (bv. een camionette) blijven wel voor 100% aftrekbaar. De meerwaardes of minderwaardes volgen in principe dezelfde percentages. Een meerwaarde die gerealiseerd wordt bij de verkoop van een wagen waarvan de aftrekbaarheid altijd beperkt werd tot 70%, zal ook maar voor 70% belastbaar zijn. Als de verkochte wagen echter onderworpen geweest is aan verschillende aftrekpercentages (75% en CO 2 gekoppeld en/of CO 2 gekoppeld met een verschillend aftrekpercentage vóór en na 1 januari 2010), dan moet de belastbare meerwaarde en de aftrekbare minderwaarde fiscaal gezien berekend worden aan de hand van een gewogen gemiddelde. VOORBEELD Stel, een kleine vennootschap (zonder BTW-aftrek) verkoopt in 2011 een personenwagen (een diesel met een CO 2 -uitstoot van 210 gr./km) die zij zich op 7 maart 2007 aangeschaft heeft voor (incl. 50% BTW). Zij heeft deze wagen gedurende vier jaar afgeschreven (afschrijving aan 20%) ofwel 4 x = De boekwaarde van de wagen bedraagt dus nog De vennootschap verkoopt deze wagen voor en realiseert een meerwaarde van De vraag is echter hoe deze meerwaarde belast zal worden. De vennootschap heeft de wagen immers gedurende één jaar afgeschreven onder de 75%-regeling, twee jaar onder de 60%-regeling en één jaar onder de 50%-regeling. Zoals reeds vermeld, zal er gewerkt moeten worden met gewogen gemiddelden: Fiscaal gezien aangenomen afschrijvingen: x 20% = x 75% (2007) = x 20% = x 60% (2008) = x 20% = x 60% (2009) = x 20% = x 50% (2010) = Totaal: Geboekte afschrijvingen: x 20% x 4 = Gewogen gemiddelde: Het gaat hier om een percentage van / = 61% of m.a.w. 61% van de meerwaarde zal belast worden, namelijk Eenzelfde redenering is van toepassing op de aftrekbare minderwaarde. Hieronder vindt u de kosten die vallen onder de beperkte aftrek: de afschrijvingen van het voertuig en van alle toebehoren en uitrusting; de verkeersbelasting; de belasting op de inverkeerstelling (BIV); de kosten van het onderhoud; de herstellingskosten; de jaarlijkse verzekering; de pechverhelping; de carwash; de parkeerkosten; de huur van garages, met als uitzondering de huur van parkeerplaatsen die voorbehouden zijn voor het cliënteel en de eigen wagens van het personeel; de niet-aftrekbare BTW;

11 de minderwaarden; enz. Deze beperkte aftrekbaarheid is niet van toepassing op de volgende kosten: Brandstofkosten tot en met Ongeacht de gebruikte soort brandstof waren de ermee verband houdende beroepskosten vroeger voor 100% aftrekbaar. Sinds 1 januari 2010 zijn de brandstofkosten van personenwagens echter slechts voor 75% aftrekbaar. Mobilofoonkosten Zowel de afschrijvingen op het toestel als de installatie ervan en de abonnementskosten zijn volledig aftrekbaar. Ook een handsfreekit is volledig aftrekbaar. Financieringskosten Financieringskosten zijn: de interesten en de andere financiële kosten die inbegrepen zijn in de annuïteiten van een contract van financiering bij de aankoop van een wagen; de interesten van een lening voor de aankoop van een wagen; de financieringskosten die deel uitmaken van een leasingcontract; de financiële lasten die in bepaalde rentingcontracten op lange termijn inbegrepen zijn indien het contract onder andere een looptijd van ten minste 24 maanden heeft. Parkeergelegenheid voor het cliënteel en het personeel Wanneer een vennootschap een garage of een parking koopt of huurt voor het cliënteel, de leveranciers en/of de eigen wagens van de personeelsleden, dan zijn deze kosten volledig aftrekbaar. De aftrekbeperking geldt enkel wanneer de garage of de parking door de vennootschap zelf gebruikt wordt voor haar eigen personenwagens. De aftrekbeperking van 50% inzake de BTW is hierop ook niet van toepassing (zie verder). De aanschaf van de wagen met alle toebehoren moet afgeschreven worden. De fiscus stelt klassiek dat de afschrijvingsduur van een nieuwe personenwagen vijf jaar bedraagt. Dit is echter geen vaste regel, wat betekent dat de wagen mogelijk over een kortere of een langere periode dan vijf jaar afgeschreven kan worden. Het type van de wagen en het gebruik ervan kunnen elementen zijn die de afschrijvingsduur mee beïnvloeden. Kosten zoals de carwash, de verzekering, enz. kunnen onmiddellijk in aftrek genomen worden. De bij de aankoopprijs komende kosten moeten op dezelfde wijze afgeschreven worden als de aanschaffingswaarde van de voertuigen zelf (bv. de niet-aftrekbare BTW). De kosten die op een onredelijke wijze de beroepsbehoeftes overtreffen, zijn niet aftrekbaar. Hierover bestaat er uitgebreide rechtspraak, die ons echter te ver zou leiden. Wel is het zo dat de aanschaf van de auto in zijn geheel bekeken moet worden (rekening houdend met omzetcijfer, aard van de activiteit, prestige, e.d.). Een dure Mercedes kan voor de ene vennootschap overdreven beroepskosten uitmaken, maar dit betekent nog niet dat dit ook het geval hoeft te zijn voor een andere vennootschap. Ook hierover bestaat er rechtspraak die stelt dat de specifieke beroepswerkzaamheid met de nodige uitstraling van de belastingplichtige ook een criterium uitmaakt (rb. Gent, 5 januari 2005). LET OP! Overdreven beroepskosten hebben voor de vennootschap twee negatieve effecten. Enerzijds worden de kosten gedeeltelijk of volledig verworpen en anderzijds wordt de notionele interestaftrek negatief beïnvloed.

12 VOORBEELD Een kleine vennootschap (die geen recht heeft op BTW-aftrek) heeft in 2010 een nieuwe Ferrari gekocht voor ( BTW). De BVBA boekt een eerste, jaarlijkse afschrijving van ( x 20%). De netto boekwaarde van de wagen bedroeg ( ) op 31 december De fiscus stelt dat de Ferrari in zijn geheel een onredelijke uitgave betreft. De notionele interestaftrek voor aanslagjaar 2011 wordt dan ook berekend op het eigen vermogen verminderd met Het gevolg voor de notionele interestaftrek is ( x 4,3% x 33,99%) dat men 2.829,60 meer vennootschapsbelasting moet betalen en dat de uitgave (stel, enkel de afschrijving) verworpen wordt: x 33,99% = In totaal moet de BVBA dus ,60 meer vennootschapsbelasting betalen als de Administratie de Ferrari als overdreven aanmerkt. Terugbetaling van autokosten aan de werknemer/bedrijfsleider De vennootschap kan autokosten terugbetalen aan haar bedrijfsleider of aan een werknemer die met zijn eigen wagen verplaatsingen aflegt voor de vennootschap. Technisch gezien spreken we over kosten eigen aan de werkgever/vennootschap. Dikwijls gebeurt de terugbetaling op basis van een forfaitair bedrag per kilometer. De forfaitaire vergoedingen voor dienstreizen worden als normaal beschouwd indien het werkelijke aantal gereden kilometers wordt vermenigvuldigd met de kilometervergoeding die de overheid zelf aan haar personeel toekent. Deze administratieve forfaits worden jaarlijks bepaald en gelden telkens vanaf 1 juli: sinds 1 juli 2008: 0,3169/kilometer (Ci.RH. 241/ (AOIF 1/2009) d.d. 12 januari 2009); sinds 1 juli 2009: 0,3026/kilometer (omzendbrief d.d. 18 juni 2009, Belgisch Staatsblad d.d. 29 juni 2009). sinds 1 juli 2010: 0,3178/kilometer (omzendbrief nr. 604 d.d. 14 juni 2010, Belgisch Staatsblad d.d. 17 juni 2010). De fiscus gaat echter slechts akkoord met het gebruik van deze vergoedingen op voorwaarde dat het aantal kilometers niet hoger ligt dan (kilometer) per jaar. De rechtspraak negeert deze beperking (Antwerpen, 2 april 2002) echter. Vennootschappen die een hogere vergoeding willen uitbetalen dan deze forfaitaire kilometerbedragen, moeten aantonen dat de hogere kilometervergoeding overeenstemt met de gemiddelde kostprijs per kilometer. Hoe verloopt de aftrekbaarheid van deze vergoeding? Indien de terugbetaling gebeurt op forfaitaire basis, gaat de fiscus ervan uit dat 70% van deze vergoeding een terugbetaling is van kosten die vallen onder de beperkte aftrekbaarheid in functie van de CO 2 -uitstoot. Het brandstofgedeelte wordt geraamd op 30%, ongeacht de aard van de brandstof, en is voor 75% aftrekbaar. Invloed van privégebruik wagen op de aftrekbaarheid van de autokosten Het gedeelte van de kosten met betrekking tot het gebruik van een personenwagen van de vennootschap door een bedrijfsleider of een werknemer wordt niet beperkt wanneer het overeenstemmende voordeel van alle aard een belastbaar bestanddeel vormt voor die genieter. In de mate waarin de autokosten aanleiding geven tot belastbare voordelen van alle aard, vallen zij niet onder de fiscale aftrekbeperking en zijn ze dus volledig aftrekbaar voor de vennootschap. Dit is een administratieve toegeving. Bezoldigingen zijn immers voor 100% aftrekbaar in de vennootschap. LET OP! De correctie is enkel toegelaten bij een voordeel van alle aard en niet wanneer de werknemer of bedrijfsleider een bijdrage betaalt (parl. vr. nr , Alfons Borginon, 27 maart 2006, V&A, , 15 mei 2006, p en rb. Antwerpen, 9 november 2005). De rechtspraak is hier opvallend streng en oordeelt dat er zelfs in beide gevallen geen correctie toegepast mag worden (rb. Antwerpen, 16 april 2008 en bevestigd door het Hof van beroep van Antwerpen, 24 november 2009). Voordeel van alle aard voor het privégebruik van een personenwagen Het voordeel van alle aard voor het privégebruik van een gratis ter beschikking gestelde personenwagen of een wagen voor dubbel gebruik wordt forfaitair berekend door het aantal privékilometers te vermenigvuldigen met een CO 2 -coëfficiënt en met de CO 2 -uitstoot van de wagen. Dit voordeel wordt onweerlegbaar vermoed km te bedragen voor zover er een privégebruik is en de woon-werkafstand maximaal 25 km bedraagt. Bij een woon-werkafstand van meer dan 25 km, dan bedraagt het aantal weerhouden kilometers km, onafgezien hoeveel kilometer er privé met de wagen gereden wordt. Voor een uitgebreide bespreking over de firmawagens verwijzen we naar het desbetreffende item.

13 In de mate waarin de autokosten aanleiding geven tot belastbare voordelen van alle aard, zijn ze volledig aftrekbaar voor de vennootschap. Het zijn dan geen autokosten meer, maar loonkosten en die zijn voor 100% aftrekbaar in de vennootschap. LET OP! De toegeving vanwege de Administratie is enkel mogelijk bij een voordeel van alle aard en niet wanneer de werknemer een bijdrage betaalt (parl. vr. nr , Alfons Borginon, 27 maart 2006, V&A, , 15 mei 2006, p en rb. Antwerpen, 9 november 2005). 50%-regel De BTW op autokosten (bv. aankoop, huur- en leasingkosten, brandstof, onderhouds-, herstellings- en reinigingskosten, ) kan in principe voor maximaal 50% gerecupereerd worden. Dat is de algemene regel. TIP. Parkeerkosten, tolgeld en taxikosten vallen niet onder de 50%-regel (zie 71. Parkeerkosten). De volgende categorieën van auto s zijn onderworpen aan de aftrekbeperking van 50%: gewone personenauto s; auto s voor dubbel gebruik (stationwagens en breaks); minibussen met maximaal acht zitplaatsen (de zitplaats van de bestuurder is niet inbegrepen); 4x4 s die sinds 1 januari 2006 niet ingeschreven zijn bij de DIV als lichte vracht; 4x4 s die vóór 1 januari 2006 wel ingeschreven zijn bij de DIV als lichte vracht, maar die sinds begin 2006 fiscaal gezien niet meer als dusdanig aanvaard worden; rallywagens die ook op de openbare weg mogen rijden; auto s voor autorijscholen of slipscholen; auto s die enkel binnen de onderneming gebruikt worden en die niet op de openbare weg rijden; volgwagens voor wielerkoersen (Gent, 16 september 2003). Voor de volgende auto s is de BTW-aftrek niet beperkt tot 50%. De BTW op de kosten van deze auto s kan dus gerecupereerd worden als en in de mate waarin u het beroepsgebruik aantoont, zonder dat u rekening moet houden met de 50%-regel. Het gaat om: voertuigen die ingeschreven zijn bij de DIV als lichte vracht én die ook fiscaal gezien als dusdanig erkend worden; vrachtwagens; voertuigen voor personenvervoer met meer dan acht zitplaatsen (de zitplaats van de bestuurder is niet inbegrepen); voertuigen die speciaal ingericht zijn voor het vervoer van zieken, gewonden, gevangenen of lijken; voertuigen die wegens hun structuur alleen in sportwedstrijden gebruikt kunnen worden (bv. Formule 1-wagens); campingauto s (mobilhomes, motorhomes, enz.); takelwagens; kraanauto s; ladderwagens; tractors; aanhangwagens; werfvoertuigen; vorkheftrucks; bromfietsen en motorfietsen (zie 65. Motorfiets); auto s bestemd om verkocht te worden door een belastingplichtige die een economische activiteit uitoefent die bestaat uit de verkoop van auto s, m.a.w. auto s die door een garage aangekocht worden om daarna verkocht te worden; auto s bestemd om uitsluitend gebruikt te worden voor bezoldigd personenvervoer (bv. taxibedrijven). Wordt een taxi ook gebruikt voor het vervoer van kleine voorwerpen (pakjes, documenten, enz.), dan aanvaardt de fiscus dat de aftrekbeperking ook niet toegepast moet worden op voorwaarde dat het vervoer van pakjes bijkomstig is. Dit laatste betekent dat de omzet die uit het vervoer van pakjes voortkomt niet meer mag bedragen dan 15%. De personenauto s van een koeriersbedrijf vallen dus wel onder de 50%-regel.

14 auto s bestemd om verhuurd te worden door een belastingplichtige die een economische activiteit uitoefent die bestaat in de verhuur van auto s aan een onbegrensd cliënteel (m.a.w. aan om het even wie). Die laatste voorwaarde gaf in het verleden weleens aanleiding tot discussie (bv. ik verhuur één auto, heb ik dan een verhuuractiviteit en geniet ik dus een BTW-aftrek van 100% of moet ik bekendstaan als autoverhuurder? ). Volgens het Hof van cassatie (19 januari 2007) is er sprake van autoverhuur indien de volgende voorwaarden vervuld zijn: de verhuuractiviteit moet gericht zijn op het publiek, hetgeen niet noodzakelijk inhoudt dat er hiervoor geadverteerd moet worden; de verhuuractiviteit is regelmatig en dus niet toevallig. Niet vereist hiervoor is: dat de autoverhuur de enige of de belangrijkste activiteit is van de belastingplichtige; dat de auto s te huur aangeboden worden aan een onbegrensd cliënteel of m.a.w. aan iedereen. De BTW heeft zich neergelegd bij deze rechtspraak (Beslissing nr. ET van 7 november 2007). Het concrete gevolg hiervan is dat de BTW-aftrek evenmin tot 50% beperkt moet worden voor vervangwagens die een garagist verhuurt aan zijn klant in afwachting van de herstelling of het onderhoud van diens auto of in afwachting van de levering van een nieuwe auto. Bijkomende vermeldingen op de factuur Om de BTW (gedeeltelijk) te kunnen recupereren, moeten er bij de aankoop van een auto een aantal specifieke vermeldingen voorkomen op de factuur. Concreet moet een factuur voor de levering van een auto de volgende bijkomende gegevens vermelden: het merk; het model; het jaartal; de cilinderinhoud; de motorsterkte; het carrosseriemodel; het chassisnummer; de datum van de eerste ingebruikneming. Voor onderhouds- en herstellingswerken aan de auto moet er expliciet melding gemaakt worden van de nummerplaat. BTW op het voordeel van alle aard van een firmawagen Hiervoor verwijzen we naar de desbetreffende kostenpost (zie 32. Firmawagen). Geen specifieke vermeldingen. De facturen van de aankoop, de brandstof,... zullen als bewijs en als boekhoudkundig verantwoordingsstuk dienen. 8. Bankkosten

15 De kosten zoals de interesten die banken aanrekenen voor de diensten die ze aanbieden, zijn aftrekbaar in de mate waarin de link met de beroepsactiviteit aanwezig is. Dit zal geen problemen opleveren bij een vennootschap. Het betreft kosten die ineens afgetrokken kunnen worden van de winst. De vennootschap mag de BTW die desgevallend geheven wordt op de bankkosten terugvorderen van de BTW-Administratie. Geen specifieke vermeldingen. De bankuittreksels zullen hier het bewijs en het boekhoudkundige verantwoordingsstuk vormen. 9. Belastingen Belastingen zijn in principe niet aftrekbaar. De vennootschapsbelasting is dus niet aftrekbaar als beroepskosten. Er bestaan echter een aantal uitzonderingen op deze regel. Zo blijven onder meer aftrekbaar: de onroerende voorheffing, de verkeersbelasting, de registratierechten, het eurovignet, de belasting op spelen en weddenschappen en de provinciale en de gemeentelijke belastingen. Bepaalde gewestelijke belastingen zijn niet aftrekbaar in de vennootschapsbelasting zoals bv. milieuheffingen. Belastingverhogingen alsook nalatigheidsinteresten volgen de belasting zelf waarop ze drukken. Een belastingverhoging op de vennootschapsbelasting is dus ook niet aftrekbaar. BTW-nalatigheidsinteresten zijn wel aftrekbaar. Het betreft aftrekbare kosten naargelang van de aard van de belasting. Belastingen, rechten en heffingen behoren in principe tot de maatstaf van heffing inzake BTW (art. 26, derde lid W. BTW). Dat wil zeggen dat er hierop BTW aangerekend moet worden. Dit geldt in principe zelfs wanneer de belastingen, rechten en heffingen afzonderlijk en voor het juiste bedrag doorgerekend worden aan de klant (parl. vr. nr. 923, 21 februari 1994, Duquesne). Het maakt hierbij niet uit of die belastingen samen met de hoofdhandeling doorgefactureerd worden dan wel of er voor die kosten een tweede aparte factuur opgemaakt wordt (art. 26, tweede lid W. BTW). Zo moet er onder meer in principe BTW aangerekend worden op de volgende belastingen, rechten en heffingen:

16 de milieuheffing die verschuldigd is voor het verwijderen en vernietigen van afvalstoffen ten aanzien van de dienstprestatie inzake het ophalen, inzamelen, storten, verwijderen, vernietigen en verwerken van afvalstoffen; de recyclagetaks of de zgn. Recupel-bijdrage die verschuldigd is bij de verkoop van de meeste elektrische en elektronische toestellen (parl. vr. nr. 745, 5 juli 2001, Pieters); accijnzen bij de verkoop van accijnsproducten (parl. vr. nr. 47, 15 april 2008, D haeseleer); de onroerende voorheffing die door de verhuurder van een magazijn doorgerekend wordt aan de huurder, op voorwaarde dat er ook op de verhuur van het magazijn BTW aangerekend moet worden (zie 98. Voorheffingen). De BTW op deze belastingen, rechten en heffingen kan door de vennootschap gerecupereerd worden op voorwaarde dat de gemaakte kosten verband houden met de uitoefening van haar economische activiteit. Maken daarentegen geen deel uit van de maatstaf van heffing inzake BTW: de BTW zelf (art. 28, 6 W. BTW); belastingen, rechten en heffingen die de leverancier of de dienstverrichter voorgeschoten heeft in naam en voor rekening van zijn medecontractant. Van een voorschot is er sprake wanneer de belasting door de leverancier of de dienstverrichter afzonderlijk en voor het juiste bedrag gefactureerd wordt aan de klant. Bovendien is vereist dat de klant persoonlijk de schuldenaar is van de belasting ten aanzien van de bevoegde overheid (art. 28, 5 W. BTW). Geen specifieke vermeldingen. De factuur vormt het bewijs en het boekhoudkundige verantwoordingsstuk. 10. Beveiliging Sinds 1 januari 2009 kunnen vennootschappen drie categorieën van beveiligingskosten voor 120% aftrekken: de abonnementskosten voor de aansluiting op een vergunde alarmcentrale voor het beheer van alarmen afkomstig van systemen geïnstalleerd in onroerende goederen teneinde misdrijven tegen personen of goederen te voorkomen of tegen te gaan; de kosten om een beroep te doen op een vergunde bewakingsonderneming voor het verrichten van beveiligd vervoer van geldbiljetten (het ophalen van zgn. plofkoffers); de kosten met betrekking tot het gezamenlijk beroep door een groep van ondernemingen op een vergunde bewakingsonderneming voor de uitvoering van bewakingsopdrachten met betrekking tot het toezicht op en de bescherming van roerende en onroerende goederen (bv. een groep winkeliers uit een winkelstraat doen samen een beroep op een bewakingsonderneming tijdens drukke periodes). LET OP! De aftrekbaarheid van 120% geldt enkel voor kleine vennootschappen (art. 15 W. Venn.) of voor vennootschappen die beantwoorden aan art. 201, 1ste lid, 1 WIB 92. Het betreft aftrekbare kosten. Deze kosten kunnen ineens voor 120% afgetrokken worden van de winsten of de baten. De extra aftrek van 20% wordt uitgevoerd voor het jaar waarin deze kosten gemaakt of gedragen werden.

17 De vennootschap mag de BTW geheven op beveiligingskosten terugvorderen wat het beroepsgebruik betreft (voor maximaal 100%). Hebben de beveiligingskosten zowel betrekking op de privéwoonst van de bedrijfsleider als op de beroepslokalen, dan kan de vennootschap de BTW alleen recupereren voor de kosten die betrekking hebben op de beroepslokalen. Zo is ook de BTW op de kosten van de aankoop, de voeding en de verzorging van een waakhond aftrekbaar a rato van het beroepsgebruik (parl. vr. nr. 228, 21 september 1992, de Clippele en parl. vr. nr. 499, 24 september 1993, Grosjean). LET OP! Het bedrag van de 20% extra aftrek moet wel op een afzonderlijke passiefrekening geboekt worden en daar behouden blijven (de zgn. onbeschikbaarheidsvoorwaarde (art. 190 bis WIB 92)). Finaal bij de vereffening van de vennootschap zal dat gedeelte dan belastbaar worden. De abonnementen voor interventie na alarm en de interventiefacturen komen niet in aanmerking voor de verhoogde aftrekbaarheid ten belope van 120%. Voor zover de factuur geen duidelijke opsplitsing voorziet tussen de abonnementskosten, die uitsluitend betrekking hebben op de aansluiting op een vergunde alarmcentrale en de abonnementskosten inzake assistentie of interventie na alarm, worden ook de gecombineerde abonnementskosten uitgesloten van de verhoogde aftrek ten belope van 120% (Ci.RH. 242/ (AOIF nr. 26/2009) d.d. 12 mei 2009). Niets belet evenwel dat deze kosten, onder de algemene voorwaarden van artikel 49 WIB 92, voor hun volledige bedrag (100%) aftrekbaar zijn als beroepskosten. De factuur vormt het bewijs en het boekhoudkundige verantwoordingsstuk. 11. Bijscholing Bijscholingscursussen die uw vennootschap betaalt voor haar bedrijfsleider(s) of haar personeel, zijn aftrekbaar als er een verband bestaat met het uitgeoefende beroep. De aftrekbare kosten zijn uiteenlopend: het inschrijvingsgeld, het examengeld, de boeken, de verplaatsingen, enz. Er moet inderdaad een onderscheid gemaakt worden naargelang het gaat om: een specifieke beroepsopleiding: dit zijn de kosten van cursussen, stages of seminaries die rechtstreeks in verband staan met de uitgeoefende beroepswerkzaamheid van de betrokkene op het tijdstip waarop de lessen gevolgd worden. Deze kosten mogen als beroepskosten afgetrokken worden; een niet-specifieke beroepsopleiding: dit zijn de kosten van cursussen, stages of seminaries van een onafhankelijk vak of die losstaan van de door de betrokkene uitgeoefende beroepswerkzaamheid. Deze kosten zijn niet aftrekbaar voor de vennootschap (het betreft sociale voordelen). Zo is er bv. geen discussie over een boekhoudcursus voor gevorderden waarop een boekhouder zich inschrijft die zich wil bijscholen of die zijn expertise wil uitdiepen. Als een vennootschap die actief is in de bouwsector bv. een bouwvakker een kookcursus laat volgen, dan zijn die kosten echter niet aftrekbaar. De bouwvakker wordt er gelukkig ook niet op belast. He Hof van beroep te Antwerpen liet wel de aftrek toe van een opleiding postgraduaat in de bedrijfskunde die gevolgd werd door een notarisklerk (Antwerpen, 16 september 2008).

18 De rechter te Bergen weigerde de opleidingskosten tot licentiaat in de politieke en administratieve wetenschappen die een leraar Frans gevolgd had om ook het vak sociale wetenschappen te kunnen geven. De leraar Frans volgde zijn bijkomende opleiding vóór hij het vak sociale wetenschappen gaf (Bergen, 11 september 2009). De rechter te Brugge aanvaardde de opleidingskosten van een Master of Laws in de Verenigde Staten bij een advocaat, ook al ging die pas na zijn terugkeer naar België als advocaat-medewerker aan de slag bij de Belgische vestiging van een gerenommeerd internationaal advocatenkantoor. De kosten voor een opleiding die gevolgd wordt op vraag van een toekomstige werkgever en die de toekomstige beroepsactiviteiten positief beïnvloeden, zijn beroepskosten (rb. Brugge, 9 juni 2010). Een uitgave voor een bijscholing betreft steeds kosten. Hier kan er nooit sprake zijn van een afschrijfbare investering. Het verstrekken van onderwijs, beroepsopleidingen en -herscholingen door instellingen die geen winstoogmerk hebben (bv. klassieke onderwijsinstellingen, beroepsverenigingen, ) is vrijgesteld van BTW. Commerciële ondernemingen hebben tot op heden de keuze (Raad van State, 30 mei 2005, arrest ): ofwel maken zij ook gebruik van de BTW-vrijstelling inzake onderwijs, hetgeen impliceert dat ze geen BTW aanrekenen op hun uitgaande handelingen, maar anderzijds ook geen BTW kunnen recupereren op hun inkomende handelingen; ofwel rekenen zij wel BTW aan en behouden zij hun recht op aftrek. De BTW die desgevallend aangerekend wordt op bijscholingscursussen die de zaakvoerder of de personeelsleden volgen, kan gerecupereerd worden voor zover de gevolgde opleiding verband houdt met de uitoefening van de economische activiteit van de vennootschap. Geen specifieke vermeldingen. NOOT. In de praktijk wordt er vaak de vraag gesteld of de vennootschap de keuze heeft om bepaalde kosten fiscaal gezien te verwerpen of te laten belasten als een voordeel van alle aard. Wanneer een bedrijfsleider of een werknemer een voordeel geniet uit de vennootschap dat gerelateerd is aan de uitgeoefende beroepsactiviteit, dan is dat voordeel in principe steeds belastbaar bij de genieter en zijn de gemaakte kosten aftrekbaar bij de vennootschap. Men heeft hier m.a.w. geen keuze om te opteren voor het ene of het andere. Dit wordt ook bevestigd in een aantal parlementaire vragen (vr. nr. 68 van de heer Hatry d.d en vr. nr. 948 van de heer Ghesquière d.d ). Kosten die geen beroepsmatig karakter hebben en ook geen voordeel van alle aard kunnen uitmaken omdat de genieter geen beroepsactiviteit heeft in de vennootschap, kunnen wel fiscaal gezien verworpen worden (zie verder). De factuur vormt het bewijs en het boekhoudkundige verantwoordingsstuk. 12. Boetes In principe zijn boetes niet aftrekbaar. Zo is bv. de boete voor een verkeersovertreding te verwerpen. Ook Europese kartelboetes zijn niet aftrekbaar. Sommige boetes zijn echter wel aftrekbaar door hun bijzondere aard. Het gaat hierbij om: proportionele boetes met betrekking tot aftrekbare belastingen. Die zijn aftrekbaar op basis van de regel (bijzaak volgt hoofdzaak); boetes die de werkgever betaald heeft en die als voordeel van alle aard aangerekend werden aan de begunstigde. Deze boetes zijn aftrekbaar omdat ze een vorm van loonkost betreffen;

19 parkeerretributies geïnd door gemeentes. Dit zijn parkeerkosten en geen geldboetes; contractuele schadevergoedingen (bv. wegens een te late levering bij een klant); bijdragen wegens laattijdige neerlegging van de jaarrekening. Een proportionele boete heeft het karakter van een verhoging van de verschuldigde belasting waarop ze drukt. Aanvankelijk werd de aftrek enkel toegestaan voor proportionele boetes inzake BTW, maar in 2008 heeft de fiscus de aftrekbaarheid van evenredige boetes uitgebreid tot proportionele boetes die slaan op een aftrekbare belasting en sociale lasten (Ci.RH. 243/ (AOIF 25/2008)). Proportionele boetes inzake registratierechten of inzake het eurovignet zijn dus ook voor 100% aftrekbaar voor wat betreft de inkomstenbelastingen. Vaste BTW-boetes daarentegen zijn niet aftrekbaar en boetes inzake de inkomstenbelastingen zijn evenmin aftrekbaar. Het betreft kosten die ineens aftrekbaar zijn als ze voldoen aan de voorwaarden van de uitzondering. Op boetes is er geen BTW verschuldigd en ook schadevergoedingen behoren niet tot de maatstaf van heffing inzake BTW. Onder schadevergoedingen moet verstaan worden de sommen die aangerekend worden aan de medecontractant ter herstelling van een fout die hij veroorzaakt heeft. Als schadevergoeding wordt bv. aangemerkt: de som die de opdrachtgever aan de aannemer betaalt wegens de eenzijdige verbreking van het aannemingscontract, op voorwaarde dat deze vergoeding alleen de winstderving van de aannemer dekt voor het werk dat hij niet uitgevoerd heeft (Beslissing nr. ET van 13 september 1974); het bedrag dat de organisator van een handelsbeurs aanrekent aan een inzender die afziet van deelneming (Beslissing nr. ET van 29 september 1971); de sommen aangerekend als herinneringskosten of kosten voor ingebrekestelling, als kosten voor verbreking wegens het niet nakomen van de contractuele verplichtingen en als vervolgingskosten voor de invordering van onbetaalde facturen (Beslissing nr. ET van 29 mei 1997). Als er toch BTW aangerekend wordt op de schadevergoeding, dan kan die door de vennootschap niet gerecupereerd worden. Enkel de wettelijk verschuldigde BTW is immers aftrekbaar (bv. Antwerpen, 20 november 2007). De aftrek van de boetes draait rond het verschil tussen de proportionele boetes, die als een belastingverhoging gezien worden, en de vaste boetes, die een straffend karakter hebben voor een begane overtreding. Enkel de proportionele boetes zijn aftrekbaar. Het betalingsdocument waaruit de verschuldigdheid van de boete blijkt vormt het bewijs en het boekhoudkundige verantwoordingsstuk. Indien het gaat om een voordeel van alle aard, moet er een fiche opgemaakt worden door de werkgever. 13. Brandstof

20 Brandstofkosten zijn aftrekbaar als ze dienen voor de verwarming van beroepslokalen (zoals de gasrekening, de mazout,...). Brandstofkosten met betrekking tot personenwagens, auto s voor dubbel gebruik en minibussen zijn sinds 1 januari 2010 voor 75% aftrekbaar, ongeacht het type van brandstof (tot 31 december 2009 waren de brandstofkosten nog volledig aftrekbaar). Brandstofkosten met betrekking tot andere voertuigen (zoals bv. vrachtwagens, lichte vrachtwagens, motorfietsen, e.d.) blijven wel volledig aftrekbaar. Om discussies met uw controleur te vermijden, kan het aangewezen zijn om afzonderlijke tankkaarten te hanteren voor gewone personenwagens en lichte vrachtwagens. Het betreft aftrekbare kosten die in één keer afgetrokken kunnen worden van de winst. Is de wagen onderworpen aan de aftrekbeperking van 50% (zie 7. Autokosten), dan kan de BTW maar voor maximaal 50% gerecupereerd worden, ook al ligt het beroepsgebruik van de wagen hoger. Valt de wagen niet onder de 50%-regel, dan is de BTW-aftrek niet beperkt tot 50%. De BTW is dan in principe recupereerbaar a rato van het beroepsgebruik van de wagen. Inzake de uitoefening van het recht op aftrek van BTW heeft de vennootschap de keuze. Ofwel recupereert ze (een deel van) de BTW op basis van een (regelmatige) factuur die voor elke verkoop van brandstof opgemaakt wordt, ofwel stelt de leverancier maandelijks een verzamelfactuur op die alle aankopen van brandstof gedurende de voorbije maand omvat (Aanschrijving nr. 9 van 13 juli 1983 en Aanschrijving nr. 1 van 14 februari 1986). Verzamelfacturen om de drie maanden of per jaar kunnen dus niet. Geen specifieke vermeldingen. De facturen vormen het bewijs en het boekhoudkundige verantwoordingsstuk. Houd de bonnetjes goed bij in geval van verzamelfacturen. 14. Buitenlandse zakenreizen Kosten van zakenreizen zijn aftrekbaar als beroepskosten. Zij dragen immers bij tot het verkrijgen of het behouden van inkomsten van de vennootschap. De fiscus is altijd wantrouwig bij zakentrips naar een exotische bestemming. Het is dus belangrijk dat u er steeds in slaagt om het beroepsmatige karakter aan te tonen. Hoe? Dit kunt u bv. doen aan de hand van een folder van een seminarie, een programmaboekje, een lijst met de naam en het adres van de bezochte zakenrelaties, enz. Wat als uw partner u vergezelt op reis? Hoe zit het dan? U doet er dan goed aan om het deel van de reiskosten van uw partner niet mee in aftrek te nemen, zo vermijdt u elke discussie met de fiscus. Ook hier is de vraag echter of de aftrek toch niet toepasbaar is en belast moet worden als een voordeel van alle aard.