Normatieve ethiek. Begripsbepaling
|
|
- Jurgen Abbink
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Normatieve ethiek Begripsbepaling Met normatieve ethiek wordt in de hedendaagse ethische discussie het specifieke gebied van de ethiek aangeduid dat zich bezighoudt met reflectie en kritiek op morele normen en hun fundering. Het begrip norm (Latijn: norma, richtsnoer, regel, norm; vertaling van het Griekse kanon) is sinds Cicero in de ethische en rechtsfilosofische discussie gebruikelijk. Het duidt aanvankelijk juridische normen aan, later ook normen uit het natuurrecht. Tegen de achtergrond van morele normen gelden een concrete handeling of een bepaald type van handeling als verboden, geboden of geoorloofd. Daarvan worden regels of principes onderscheiden die een algemener karakter hebben. Historische ontwikkeling Het begrip norm wordt pas vanaf de negentiende eeuw de uitdrukking voor datgene wat moreel geboden is. Als zelfstandig onderdeel van de moraalfilosofie vindt het begrip normatieve ethiek in tweede deel van het twintigste eeuw ingang in de discussie. Men kan daarbij een meer fundamenteel deel van de normatieve ethiek ( grondslagen van de ethiek ) onderscheiden van de toegepaste ethiek, hoewel beide subdisciplines in vele aspecten niet van elkaar onafhankelijk zijn. Terwijl de normatieve ethiek over het moreel juiste nadenkt ( wat moet ik doen? ) houdt de meta-ethiek zich bezig met de vraag naar de betekenis van morele begrippen, de mogelijkheid van morele kennis, de universaliseerbaarheid van morele oordelen en de rol van morele communicatie. De deugd- en waardenethiek wordt niet altijd als deel van de normatieve ethiek gezien, maar heeft toch een prescriptieve dimensie met betrekking tot een goede levenswijze. In de Ethica Nicomachea van Aristoteles worden door de verstandigheid ingegeven goede handelingen begrepen als voornaamste maatstaven met het oog op een goed leven. De gedachte dat de plicht die rol toekomt, ontstaat pas in de hellenistische, met name in de stoïsche ethiek. In aansluiting daarop worden in de christelijke Oudheid de regels van het handelen gedetailleerder beschreven en in samenhang met de christelijke levenswijze geplaatst, die steeds meer invloed krijgt over verschillende gebieden van het handelen. De normatieve ethiek tracht daarbij een systematische samenhang tussen verschillende normen duidelijk te maken, en deze in het licht van een hoogste goed te ordenen. In het kader van een neoplatoonse en later christelijke metafysica vormt dit goed een integratiepunt voor de normatieve ethiek, daar het als grond van al het zijnde onbeperkt verplichtend is. De ethiek van de nieuwe tijd staat in het licht van de ervaring van een pluraliteit aan religieuze en morele oriëntaties, en daardoor ontstane sociale conflicten. Dit heeft verschillende patronen van normatief denken tot gevolg. De gedachte van een maatschappelijk verdrag van Hobbes benadrukt dat alleen de staat het vermogen heeft om voor alle individuen fundamentele veiligheid te scheppen. Hieruit volgt een verplichting tot respect jegens de staat. Die verplichting volgt echter niet uit een systematische normatief ethische afweging. Het is het eigenbelang dat de individuen ertoe brengt. Binnen het utilisme bestaat het hoogste morele gezichtspunt in een afweging van kosten en baten van de te verwachten handelingsgevolgen. Kant ontwikkelt met de categorische imperatief een toetsingsinstantie die het mogelijk maakt het normatief geboden handelen op niet consequentialistische wijze te herkennen. Alleen die maxime is als morele verplichting geschikt die redelijke wezens als algemene wet kunnen willen. Sinds de negentiede eeuw worden de historische, culturele en biologische grondslagen van het menselijk handelen
2 steeds sterker benadrukt. Daarmee rijst de vraag of er wel een normatieve ethiek voorstelbaar is die niet alleen aan bepaalde culturele en historische omstandigheden is gebonden. Hedendaagse discussies In de hedendaagse discussie kunnen de volgende dimensies worden onderscheiden: De metaethische discussie over de mogelijkheid van normatieve ethiek, de verschillende theoretische concepten binnen de normatieve ethiek, de relatie van normatieve en toegepaste ethiek en de zoektocht naar alternatieven voor een normatieve ethiek. De meta-ethische discussie stelt de vraag of normatieve redeneringen aanspraak kunnen maken op kennis en universaliteit. Zijn normatieve overwegingen niet altijd afhankelijk van culturele en historische contexten die aan verandering onderhevig zijn? Zijn normatieve pretenties niet altijd afhankelijk van subjectieve voorkeuren? Is er op het gebied van de moraal eigenlijk wel kennis mogelijk? Een antwoord op de algemene vraag of normatieve ethiek een serieuze discipline is, is afhankelijk van antwoord op deze en andere meta-ethische vragen. Meta-ethische bespiegelingen hebben niet alleen consequenties voor de vraag naar de mogelijkheid van normatieve ethiek maar ook voor de vormen van systematische theorievorming binnen de normatieve ethiek. De systematisering van normatief-ethische theorieën is omstreden. Traditioneel wordt onderscheiden tussen deontologische en teleologische of consequentialistische theorieën. Vaak wordt verondersteld dat consequentialistische ethieken met de gevolgen van het handelen rekening houden terwijl dit bij deontologische theorieën niet het geval is. Dat is zeker geen juiste beschrijving van het verschil, omdat in het algemeen ook deontologische theorieën naar de gevolgen van het handelen kijken. Een echt verschil betreft wel de maatstaven die voor de beoordeling van handelingen, hun gevolgen en de intenties van de actor ter beschikking staan. De normatieve beoordeling kan als uitgangspunt nemen de actor ( handelingsvaardigheid ) of het doel (telos) van een handeling. Kant en Aristoteles worden vaak als representanten van deze twee benaderingen genoemd. De meest preciese begripsbepaling tot nu toe komt van Frankena en Rawls. In aansluiting bij Ross wordt onderscheiden tussen twee fundamentele noties van goed. Enerzijds wordt gesproken van morele goederen, anderzijds van niet-morele goederen (in termen van nut, hedonisme, eigenbelang). Van oriëntaties op het goede worden dan oriëntaties op het juiste in de betekenis van het moreel verplichte onderscheiden. Frankena noemt een normatieve ethiek teleologisch wanneer het moreel juiste als functie van het niet-moreel goede wordt gezien. Het klassieke voorbeeld is het utilisme, waar die handelingsopties als de beste gelden die het meeste nut voor de meeste mensen met zich meebrengen. Het nuttige wordt daarbij niet als moreel waardevol gezien. De morele beoordeling wordt juist van de bevordering van dit niet-moreel goede afhankelijk gemaakt. Deontologische theorieën gelden als negatie van deze visie. Rawls heeft die positie voor een moderne ethiek uitgewerkt. Hij noemt die theorie deontologisch that either does not specify the good independently from the right, or does not interpret the right as maximizing the good (Rawls, p. 30). Overigens wordt inmiddels door velen betwijfeld of het teleologie-deontologie onderscheid geschikt is als voornaamste criterium voor het verschil tussen de theorieën. Vele ethische theorieën lijken immers combinaties van de twee posities te zijn. En wellicht bestaan er nog verdere mogelijkheden tot het systematiseren van normatief-ethische theorieën. Een dergelijke mogelijkheid ligt bijvoorbeeld in het onderscheid tussen normatieve theorieën die het leven van een persoon moreel beoordelen in termen van perfectionistische idealen ( wat voor soort leven zal ik leiden? ) en normatieve theorieën die de belangen van een actor ten opzichte van de ander thematiseren. Voormoderne ethische theorieën zijn dikwijls op de eerste vraag
3 gericht, maar ook vandaag is het perfectionisme een theoretische mogelijkheid. De moderne ethiek thematiseert over het algemeen de tweede vraag. Een volledig verschillende begrig van deontologische ethiek betrekt zich op handelingscontexten waarbinnen plichten een centrale rol spelen. Dat was in de stoïsche ethiek en de christelijke plichtenleer gebruikelijk. Deze zienswijze keert vandaag de dag bijvoorbeeld terug met betrekking tot de plichten van bepaalde beroepsgroepen. Maar over het algemeen worden deontologische theorieën tegenwoordig in navolging van de ethiek van Kant ontwikkeld. Morele plichten worden daarbij uit de notie van autonomie van de persoon afgeleid. Daarbij kunnen sterk liberale theorieën, die alleen de vrijheidsrechten van actoren centraal stellen, worden onderscheiden van benaderingen die ook rekening houden met sociale verplichtingen tegenover de zwakkeren in de samenleving. Verder is te onderscheiden tussen deontologische ethieken die uitgaan van een hoogste moreel principe waaruit concretiseringen volgen (bijvoorbeeld Gewirth), of waaruit een pluraliteit aan prima facieverplichtingen die op elkaar afgestemd moeten worden (Ross). Ter discussie staat daarbij wat de relatie tussen rechten en plichten is (O Neill). Zijn morele plichten afgeleid van de rechten van mensen of zijn die rechten afgeleid van morele plichten? Wie aanspraak maakt op rechten of plichten moet daarvoor goede redenen kunnen geven. Bij prima facie-verplichtingen strekken de gevraagde redenen zich niet uit tot vragen aangaande een fundering van de moraal. Maar bij de formulering van categorische verplichtingen is door verschillende filosofen gepoogd morele verplichtingen met de structuur van onze rationaliteit, met de noodzakelijke vooronderstellingen van communicatie (Apel), of met de structuur van het menselijke handelingsvermogen (Gewirth) in verbinding te brengen. Hoewel twijfel bestaat aan de haalbaarheid van deze pogingen tot fundering van de moraal is, wanneer wij morele plichten en morele rechten als werkelijk bindend willen begrijpen, de benadering alleszins voorstelbaar. Een belangrijke kwestie is, in hoeverre contractualistische theorieën een deontologische structuur bezitten. Vaak kennen dergelijke theorieën geen in zichzelf moreel waardevolle handelingsprincipes. Veeleer worden deze principes beoordeeld met het oog op de maatschappelijke veiligheid van actoren. In zoverre is het contractualisme geen zuivere normatief-ethische theorie maar een model van handelingsregulering dat aansluit bij het eigenbelang van actoren. Toch zijn er ook in de hedendaagse discussie contractualistische theorieën te noemen die in de kantiaanse en dus deontologische traditie staan (bijvoorbeeld Scanlon). Eudaimonistische ethiek In verschillende normatieve theorieën wordt in navolging van Aristoteles voor een eudaimonistische ethiek gepleit. Dit speelt vooral in de waardenethiek en bij de heropleving van de deugdethiek. Vaak zijn dit perfectionistische theorieën, waarbij de vraag rijst in hoeverre deze als normatief ethisch zijn aan te merken. Krämer pleit bijvoorbeeld voor een integratieve ethische theorievorming waarin een normatieve ethiek, die de plichten van mensen jegens elkaar bestudeert, wordt gecomplementeerd door een ethische benadering waarin het om adviezen aangaande het goede leven draait (vergelijk ook Habermas). De laatste benadering wordt dan niet als onderdeel van de normatieve ethiek begrepen. De eudaimonistische ethiek kan dus als vorm van normatieve ethiek optreden (waar het gaat om de normatieve regulering van het handelen met betrekking tot vragen van het goede leven) of als alternatief voor, of completering van de normatieve ethiek. Als de eudaimonistische ethiek een aanvulling op de normatieve ethiek is, dan verwerft zij zich een zelfstandige plek naast andere ethische subdisciplines als de metaethiek, de normatieve ethiek en de toegepaste ethiek.
4 In de hedendaagse discussie zijn verschillende theoretische benaderingen te onderscheiden, waarvan de positie ten opzichte van de normatieve ethiek niet helemaal duidelijk is. Hier kan men denken aan hermeneutische of narratieve benaderingen. De feministische ethiek en de ethics of care (Vorstenbosch) zijn op zoek naar alternatieven voor de abstractie en de oriëntatie op principes die de normatieve ethiek eigen zijn. Deze pogingen vallen niet direct in een van de traditionele gebieden van de normatieve ethiek maar hun gevolgtrekkingen hebben doorgaans wel normatief ethische componenten. De ontwikkeling van dit soort zwak normatieve benaderingen hangt samen met overwegingen aangaande de van velen veronderstelde (on-)mogelijkheid van strikt rationele afwegingen in de ethiek. Een deontologische theorie gaat er bijvoorbeeld van uit dat bindende redenen zijn te geven voor het beroep op een plicht of een recht. Ook sommige utilistische benaderingen zijn van sterke rationaliteitsvoorwaarden afhankelijk. In dit opzicht bieden hermeneutische en coherentistische overwegingen vermeend voordelen. Zij veronderstellen geen standpunt buiten bestaande culturele contexten en zijn dus als kritische reconstructie van morele overtuigingen en morele condities binnen een bestaande cultuur te begrijpen. Dit is echter ook een zwakte van deze benaderingen, omdat zij geen antwoord hebben op de vraag naar de herkomst van criteria voor een cultureel onafhankelijke beoordeling van morele vraagstukken. Toegepaste ethiek De toegepaste ethiek houdt zich over het algemeen bezig met normatieve vraagstukken waarop traditionele morele overtuigingen niet onmiddellijk een antwoord hebben. Haar dikwijls interdisciplinaire karakter doet niets af aan haar gerichtheid op praktisch-normatieve vragen. De normatieve ethiek is daarom voor de toegepaste ethiek van groter belang dan de metaethiek en de eudaimonistische ethiek. Maar de relatie tussen de toegepaste en de normatieve ethiek wordt verschillend gezien. Veel auteurs in de toegepaste ethiek willen in hun afwegingen niet afhankelijk zijn van een normatieve theorie. Daarom worden beoordelingsprincipes gekozen waarvan verondersteld wordt dat ze in de meeste normatieve theorieën belangrijk zijn (autonomie is bijvoorbeeld voor Kant, liberalen maar ook utilisten een central principe). Maar omdat de toegepaste ethiek vaak met morele kwesties te maken heeft waarin juist een verschil van fundamentele morele overtuigingen een rol speelt lijkt het noodzakelijk dat zij haar relatie met de normatieve theorie tot onderwerp van discussie maakt. Literatuur Apel, K-O, Diskurs und Verantwortung, Frankfurt a.m., Aristoteles, Ethica Nicomachea, vertaald door C. Pannier en J. Verhaeghe, Groningen, Cicero, M.T., De officiis Vom rechten Handeln, Zürich, Feinberg, J., The Moral Limits of the Criminal Law, Oxford, Frankena, W.A., Ethics, New Jersey, Gautier, D., Morals by Agreement, Oxford, Gewirth, A., Reason and Morality, Chicago, Griffin, J., Well-being. Its Meaning, Measurement, and Moral Importance, Oxford, Habermas, J, Vom pragmatischen, ethischen und moralischen Gebrauch der praktischen Vernunft, in: J. Habermas, (Hrsg.), Erläuterungen zur Diskursethik, Frankfurt a. M., 1991, pp Hare, Richard M., Moral Thinking: Its Levels, Method and Point, Oxford, Hurka, T., Perfectionism, New York/Oxford, Korsgaard, C., The Sources of Normativity, Cambridge, Krämer, H., Integrative Ethik, Frankfurt a.m., 1992.
5 MacIntyre, A., After Virtue. A Study in Moral Theory, Notre Dame, Mackie, JL., Ethics, Inventing Right and Wrong, Harmondsworth, Nida-Rümelin, J., Kritik des Konsequentialismus, München, O Neill, O., Towards Justice and Virtue. A constructive Account of Practical Reasoning, Cambridge Rawls, J., A Theory of Justice, Cambridge, Rawls, J., Political Liberalism, New York, Ross, W., The Right and The Good, Oxford, Scanlon, T., What we Owe to Each Other, Cambridge/London, Schwemmer, O., Ethische Untersuchungen. Rückfragen zu einigen Grundbegriffen, Frankfurt a.m., Steigleder, K., Grundlegung der normativen Ethik. Der Ansatz von Gewirth, Freiburg/München, Vorstenbosch, J., Zorg. Een Filosofische Analyse, Amsterdam, Werner, M. H., Deontologische Ansätze. Einleitung, in: M. Düwell u.a. (Hrsg.), Handbuch Ethik, Stuttgart, 2. Ed. 2006, pp Zie ook: - aristotelisme - categorische imperatief - deontologische theoriën - consequentialisme - goede - juist - norm - plicht - waarde Voor register; Discurs-ethiek Meta-ethiek Prima facie plichten Subjectiviteit Teleologie Perfectionisme (M. Düwell)
Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte.
Samenvatting door A. 2079 woorden 29 juni 2014 6,4 2 keer beoordeeld Vak Anders H1 Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte. Moraal
Nadere informatieSessie 1 De eudaimonistische ethiek van Aristoteles
Sessie 1 De eudaimonistische ethiek van Aristoteles Wat vertelde Aristoteles lang geleden in Athene in zijn colleges aan het Lyceum over ethiek? Wat beschouwde hij als het doel van handelen? Wat verstond
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2010 - II
Opgave 2 Religie in een wetenschappelijk universum 6 maximumscore 4 twee redenen om gevoel niet te volgen met betrekking tot ethiek voor Kant: a) rationaliteit van de categorische imperatief en b) afzien
Nadere informatieDe (on)mogelijkheid van een rationele ethiek
Bram Poels, studentnummer 3868788 De (on)mogelijkheid van een rationele ethiek Inleiding Wie moet je redden van de verdrinkingsdood, je vrouw of een vreemdeling? Moet ik al mijn luxes opgeven om panda
Nadere informatieVIER TYPEN VAN ETHISCHE THEORIE een encyclopedisch overzicht
VIER TYPEN VAN ETHISCHE THEORIE een encyclopedisch overzicht Paul van Tongeren In de vorige vier hoofdstukken zijn niet alle bestaande vormen van ethische theorie besproken, maar wel de meest belangrijke.
Nadere informatieDeel I Ethische theorieën 25
Woord vooraf 13 Introductie 17 Deel I Ethische theorieën 25 I DE TELEOLOGISCHE TRADITIE: ARISTOTELES 27 Paul van Tongeren Introductie 27 1 Historische en systematische situering 27 1.1 De polis in het
Nadere informatieHoofdstuk 3. Geloof, waarden, ervaringen
Hoofdstuk 3 Geloof, waarden, ervaringen Kennis en geloof Kennis is descriptief Heeft betrekking op feiten Is te rechtvaardigen Geloof is normatief Heeft betrekking op voorschriften Is subjectief Geldt
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Wijsgerige ethiek
Samenvatting Filosofie Wijsgerige ethiek Samenvatting door een scholier 1751 woorden 21 mei 2003 7,2 53 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie ViaDELTA Filosofie: Wijsgerige ethiek Paragraaf 1: Het morele
Nadere informatieHet Basisboek Filosofie H2 Goed en Kwaad / Ethiek / Moraalfilosofie
Samenvatting door een scholier 1830 woorden 6 juli 2011 6,9 4 keer beoordeeld Vak Filosofie Het Basisboek Filosofie H2 Goed en Kwaad / Ethiek / Moraalfilosofie Moraal = een kwestie van vooroordelen? of
Nadere informatie6.1. Samenvatting door E woorden 2 april keer beoordeeld. Filosofie. Filosofie: Wijsgerige ethiek. Paragraaf 1: Het morele goede
Samenvatting door E. 2749 woorden 2 april 2015 6.1 4 keer beoordeeld Vak Filosofie Filosofie: Wijsgerige ethiek Paragraaf 1: Het morele goede 1.1 Kwalitatief goed: cijfers, films, etc Moreel goed: daad
Nadere informatieETHISCHE REFLECTIE ETHISCHE REFLECTIE 20/05/2016
OP HET HANDELEN ALS ERGOTHERAPEUT Autonomie in verbondenheid Dit is voor mij persoonlijk het raakvlaak tussen ergotherapie en ethiek. De autonomie van de cliënt in relatie tot zijn omgeving Het handelen
Nadere informatieVan Rechtswege(n) Politìeke en rechtsfilosofische stromingen door de eeuwen heen & DIEDERIK VANDENDRIESSCHE ACADEMIA PRESS
Van Rechtswege(n) Politìeke en rechtsfilosofische stromingen door de eeuwen heen KOENRAES & DIEDERIK VANDENDRIESSCHE ACADEMIA PRESS Inhoudstafel Woord vooraf. Deell HlSTORISCH OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE
Nadere informatieEthische optiek = hoe is de benadering dat mensen het uiteindelijk goede behoren te doen.
Samenvatting door A. 1576 woorden 4 december 2014 1,3 2 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Paragraaf 2 De ethische optiek 1 inleiding Ethiek gaat over goed en kwaad in het menselijk handelen. Onderscheid
Nadere informatieOefening baart ethiek Neurobiologie, boeddhisme en ethiek
Oefening baart ethiek Neurobiologie, boeddhisme en ethiek Wat heb je nodig om ethisch te handelen? De geschiedenis van de Westerse filosofie kent op deze vraag vele antwoorden: morele principes, voorbeeldige
Nadere informatieDit artikel uit Netherlands Journal of Legal Philosophy is gepubliceerd door Boom juridisch en is bestemd voor anonieme bezoeker
Sanne Taekema (Tilburg) Sanne Taekema, The concept of ideals in legal theory (diss. Tilburg), Tilburg: Schoordijk Instituut 2000, vii + 226 p.; Den Haag: Kluwer Law International 2002, ix + 249 p. Idealen
Nadere informatieInhoud. Deel I Ethiek 13. Deel II Normatieve theorieën 67. Voorwoord 9
Inhoud Voorwoord 9 Deel I Ethiek 13 Hoofdstuk 1 Inleiding: wat is ethiek? 14 Inleiding: vier actuele kwesties 15 Descriptieve ethiek, normatieve ethiek en meta-ethiek 17 Ethiek als argumentatievak 18 Alledaagse
Nadere informatieWijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V
Wijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.09.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo I
Opgave 3 Ramadan in de post-seculiere samenleving 12 maximumscore 4 verlichtingsfundamentalisme: laïciteit: verbannen van religie uit openbaar onderwijs en politiek 1 verlichtingsvijandig multiculturalisme:
Nadere informatieFeministische ethiek en voortplantingstechnieken (1989)
Feministische ethiek en voortplantingstechnieken (1989) Sieth Delhaas Abdij Heeswijk-Dinther, 30 november 1989 Aantekeningen gebaseerd op de doctoraalscriptie van Dorry De Beijer, algemeen moraaltheologe
Nadere informatieAristoteles: Oh ja? Maar ik heb ook wel eens gehoord van utilitarisme, wat is dat dan?
Praktische-opdracht door een scholier 2095 woorden 29 mei 2013 3,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Cogito Symposium Nienke Raaijmakers H4A Vrijdagmiddag vijf uur. Ik ben net thuis van school, en
Nadere informatieWetenschapsethiek. Prof. dr. Marcus Düwell Departement Wijsbegeerte/Ethiek Instituut Studium Generale-reeks: Weten en Geweten 7 februari 2007
Wetenschapsethiek Prof. dr. Marcus Düwell Departement Wijsbegeerte/Ethiek Instituut Studium Generale-reeks: Weten en Geweten 7 februari 2007 1 Overzicht 1. Enkele discussies in de 20 e eeuw 2. Wat is ethiek?
Nadere informatieVWO 4 FILOSOFIE Wat is ethiek en het utilisme
VWO 4 FILOSOFIE Wat is ethiek en het utilisme Wat is ethiek? Ethiek legt het verschil uit tussen goed en fout Ook kijkt men in de ethiek naar hoe mensen besluiten nemen Ethiek is descriptief Het gaat over
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Wij denken over ethiek
Samenvatting Filosofie Wij denken over ethiek Samenvatting door een scholier 1785 woorden 20 december 2011 5,7 19 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Wij denken over ethiek Filosofie Samenvatting Ethiek
Nadere informatieMinor Ethiek en sociale filosofie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013
Minor Ethiek en sociale filosofie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 I Inhoudsopgave Vak:
Nadere informatieEindexamen Filosofie vwo I
4 Beoordelingsmodel Opgave 1 Alledaagse deugden 1 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: verschil van de deugdethiek met andere ethische benaderingen: de deugdethiek richt zich op de persoon en
Nadere informatieMinor Ethiek en sociale filosofie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren
Minor Ethiek en sociale filosofie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 I Inhoudsopgave Vak:
Nadere informatieVoorwoord 11 Inleiding 13
Voorwoord 11 Inleiding 13 1 Een gemeenschappelijk perspectief 13 2 Herkenning, reflectie en argumentatie 14 2.1 Herkenning 14 2.2 Reflectie 14 2.2.1 Ethisch kader 14 2.2.2 Términologisch kader 15 2.3 Argumentatie
Nadere informatieOud maar niet out. Denken en doen met de Oudheid vandaag. 95180_Oud maar niet out_vw.indd 1 13/03/12 10:24
Oud maar niet out Denken en doen met de Oudheid vandaag 95180_Oud maar niet out_vw.indd 1 13/03/12 10:24 95180_Oud maar niet out_vw.indd 2 13/03/12 10:24 Oud maar niet out Denken en doen met de oudheid
Nadere informatieTechniekfilosofie in de Dual Nature traditie. Peter kroes
Techniekfilosofie in de Dual Nature traditie Peter kroes Traditionele techniekfilosofie Techniek als geheel en de invloed van techniek op de samenleving Normatief standpunt Focus op morele kwesties Joseph
Nadere informatieHet normatieve, het subjectieve en het objectieve.
Wat is een ethisch dilemma? Het normatieve, het subjectieve en het objectieve. Wat is een ethisch dilemma? Dilemma s s, issue s s en problemen. Casus. Di Drie bedreigingen bd i van het moreel bewustzijn.
Nadere informatieSummary in Dutch: Bolzano s notie van fundering en het Klassiek Model van Wetenschap
Summary in Dutch: Bolzano s notie van fundering en het Klassiek Model van Wetenschap Dit proefschrift is een bijdrage aan de studie van de geschiedenis van de notie van wetenschappelijke verklaring als
Nadere informatieStudent Jolien van der Lee Studentnummer Specialisatie content design Vak Seminar Blok D Docent Madris Duric Inleverdatum
Student Jolien van der Lee Studentnummer 1601659 Specialisatie content design Vak Seminar Blok D Docent Madris Duric Inleverdatum 27-05-2015 Beantwoording van de volgende vraag Wat is de ethische verantwoordelijkheid
Nadere informatieFilosofie en actualiteit. Tweede bijeenkomst
Filosofie en actualiteit Tweede bijeenkomst Journalistieke vragen Over wat voor soort gebeurtenis hebben we het? Wat is de oorzaak? Wat gebeurt er verder? Hoe moeten we deze gebeurtenis beoordelen? Filosofische
Nadere informatieContract Law as Fairness. A Rawlsian Perspective on the Position of SMEs in European Contract Law J.G. Klijnsma
Contract Law as Fairness. A Rawlsian Perspective on the Position of SMEs in European Contract Law J.G. Klijnsma Samenvatting Contract Law as Fairness geeft een Rawlsiaans perspectief op de positie van
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Wegen naar wijsheid, hoofdstuk 4 en 5
Samenvatting Filosofie Wegen naar wijsheid, hoofdstuk 4 en 5 Samenvatting door een scholier 1742 woorden 4 juli 2010 4,3 21 keer beoordeeld Vak Filosofie Hoofdstuk 4 Denken over de mens Filosofische vragen
Nadere informatieDit artikel uit Netherlands Journal of Legal Philosophy is gepubliceerd door Boom juridisch en is bestemd voor anonieme bezoeker
Jurriaan de Haan, The Possibility of Moral Dilemmas (diss. Amsterdam UvA), Amsterdam 2000, 275 p.; Philippa Foot, Natural Goodness, Oxford: Clarendon Press 2001, 125 p. Zowel Foot als De Haan staat in
Nadere informatieInhoud. Deel 1: Enkele filosofische kaders m.b.t. handicaps en rechtvaardigheid 15
5 Inhoud Woord vooraf 11 Deel 1: Enkele filosofische kaders m.b.t. handicaps en rechtvaardigheid 15 Hoofdstuk 1: John Rawls en personen met een handicap: een moeizame relatie 19 Rechtvaardigheid als billijkheid
Nadere informatieFilosofie voor de Wetenschappen
Date 15-10-2013 1 Filosofie voor de Wetenschappen Presentatie voor de Honours-studenten van de Rijksuniversiteit Gent Jan-Willem Romeijn Faculteit Wijsbegeerte Rijksuniversiteit Groningen Date 15-10-2013
Nadere informatieOpleidingsspecifieke deel OER, BA Wijsbegeerte. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum
Opleidingsspecifieke deel OER, 2011-2012 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het daarbij vermelde niveau:
Nadere informatie2 keer beoordeeld 22 maart Sociale filosofie gaat over de maatschappij, het gaat over hoe je een goede samenleving kan hebben.
7,8 Aantekening door Sara 1516 woorden 2 keer beoordeeld 22 maart 2017 Vak Filosofie Methode Durf te denken Hoofdstuk 7 Sociale filosofie. Sociale filosofie gaat over de maatschappij, het gaat over hoe
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2002-I
Opgave 1 Wetenschappelijke verklaringswijzen Maximumscore 3 1 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een antwoord op de vraag of de Weense Kring de uitspraak zinvol zou vinden: ja 1 een omschrijving
Nadere informatieTom Regans pleidooi voor dierenrechten als basis voor ethisch veganisme door Titus Rivas Zoals veel lezers van Vega! al zullen weten, bestaat er
Tom Regans pleidooi voor dierenrechten als basis voor ethisch veganisme door Titus Rivas Zoals veel lezers van Vega! al zullen weten, bestaat er sinds enkele maanden een leesclubje van veganisten met belangstelling
Nadere informatieTOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs
TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs Doel van het diploma Met dit diploma laten makelaars en taxateurs zien dat ze kritische professionals zijn met kennis van de ethiek. Deze kennis en houding
Nadere informatieImmanuel Kant Kritiek van het oordeelsvermogen
Ten geleide Kants derde Kritiek: hoe kan de vrijheid worden verwerkelijkt? 15 Geraadpleegde literatuur 46 Verantwoording bij de vertaling 49 Immanuel Kant aan Johann Friedrich Reichardt 51 Immanuel Kant
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2011 - I
Opgave 3 Vreemder dan alles wat vreemd is 12 maximumscore 3 de twee manieren waarop je vanuit zingevingsvragen religies kunt analyseren: als waarden en als ervaring 2 een uitleg van de analyse van religie
Nadere informatieFilosofie. Op het VWO. Filosofie juist op Lyceum Oudehoven!
Filosofie Op het VWO Wat is Filosofie? Wetenschappen beantwoorden vragen: Over een eigen onderwerp (object van studie) Op een eigen manier (methode van bestuderen) Filosofie beantwoordt vragen die niet
Nadere informatieWAT IS DE ROL VAN HET SOCIAAL- CULTUREEL VOLWASSENENWERK OP HET VLAK VAN GEMEENSCHAPSVORMING?
O1 WAT IS DE ROL VAN HET SOCIAAL- CULTUREEL VOLWASSENENWERK OP HET VLAK VAN GEMEENSCHAPSVORMING? Werktekst visiedag 5 oktober 2005 O2 WAT IS DE ROL VAN HET SOCIAAL- CULTUREEL VOLWASSENENWERK OP HET VLAK
Nadere informatieZorgplichten en zorgethiek
Zorgplichten en zorgethiek ACADEMISCH PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit van Amsterdam op gezag van de Rector Magnificus prof.mr. P.F. van der Heijden ten overstaan
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2011 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Het bestaan van God en het voortbestaan van religie 1 maximumscore 3 een uitleg hoe het volgens Anselmus mogelijk is dat Pauw en Witteman het bestaan van God ontkennen: het zijn
Nadere informatieDeel III B. Cursusaanbod Deeltijd
Deel III B Cursusaanbod Deeltijd 1. Verplichte vakken 05/06 2. Keuzevakken majortraject 05/06 3. Keuzevakken Academische context en Profileringsruimte 05/06 4. Verplichte vakken 06/07* 5. Keuzevakken majortraject
Nadere informatieWoordenlijst Het oog in de storm. Hoofdstuk 5. animal rationale >>Inleiding aretè Een Oudgrieks woord, dat o.a. >>deugd kan betekenen.
Woordenlijst Het oog in de storm Hoofdstuk 5 absolute vrijheid totale vrijheid waarin je door niets of niemand in je vrijheid belemmerd wordt. altruïsme een bepaalde >>ethische positie. Altruïsten stellen
Nadere informatieWoorden & daden. Ethiek boek 5.indd 1 15-11-12 17:24
Woorden & daden Ethiek boek 5.indd 1 15-11-12 17:24 Woorden & daden Een inleiding in de ethiek Onder redactie van Annet van Melle en Peter van Zilfhout Boom Amsterdam Heerlen Ethiek boek 5.indd 3 15-11-12
Nadere informatieDe basis van morele principes
De basis van morele principes Darwall s redenering vanuit het tweede persoonsstandpunt versus Gewirth s redenering vanuit actorschap Opleiding: BA Wijsbegeerte Faculteit: Geesteswetenschappen Cursus: Bachelorscriptie
Nadere informatieGoed verplegen. Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018
Goed verplegen Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018 Uitgangspunten en overwegingen Definities ethiek: 1. Systematische reflectie op waarden en normen
Nadere informatiemilieuethiek inleiding milieuethiek inleiding C.A.M. (Kees) Vromans MA 1
21-3-2012 milieuethiek C.A.M. (Kees) Vromans MA 1 WIE IS WIE DOEL ETHIEK HASDENBOSCH: WAARDEVERHELDERING WAT DOEN WE VANDAAG 21-3-2012 milieuethiek C.A.M. (Kees) Vromans MA 2 WAT DOEN WE VANDAAG 1. GESCHIEDENIS
Nadere informatie6.7. Boekverslag door Z woorden 23 juni keer beoordeeld. Filosofie Het oog in de storm. Filosofie, Hoofdstuk 5: Ethiek, Samenvatting.
Boekverslag door Z. 3224 woorden 23 juni 2013 6.7 55 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Het oog in de storm Filosofie, Hoofdstuk 5: Ethiek, Samenvatting. Moreel dilemma - Van een echt dilemma is sprake
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2009 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Religieuze ervaring 1 maximumscore 5 een bruikbare definitie van religie 1 drie problemen die zich kunnen voordoen bij het definiëren van religie 3 meerdere religieuze tradities;
Nadere informatieMIRARI Van kritiek naar dialoog.
MIRARI Van kritiek naar dialoog. Door Tomas Serrien Verwondering is het begin van alle wijsheid. (Aristoteles) Mirari - 1 HET WAT en HET WAAROM: Het grondidee van Mirari. Het is tijd voor een filosofisch
Nadere informatieEssay. Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet
Essay Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet Ethici onderscheiden zich van gewone mensen doordat zij niet schijnen te weten wat morele oordelen zijn. Met behulp van elkaar vaak uitsluitende ismen trachten
Nadere informatieLeren Filosoferen. Tweede avond
Leren Filosoferen Tweede avond Website Alle presentaties zijn te vinden op mijn website: www.wijsgeer.nl Daar vind je ook mededelingen over de cursussen. Hou het in de gaten! Vragen n.a.v. vorige keer
Nadere informatieMens en dier: verschillende tellers onder dezelfde noemer? Bachelor scriptie
Mens en dier: verschillende tellers onder dezelfde noemer? Bachelor scriptie Naam: Roel Smeets Studentnummer: 3717364 Studie: Wijsbegeerte Faculteit: Geesteswetenschappen Departement: Ethiek Begeleider:
Nadere informatieRespons Gerdien Bertram Troost ivm afscheidssymposium Maarten Wisse
Respons Gerdien Bertram Troost ivm afscheidssymposium Maarten Wisse Geachte aanwezigen, beste Maarten in het bijzonder, Hoewel ik het bijzonder betreur dat we als faculteit afscheid van Maarten moeten
Nadere informatieThinking War in the 21st Century. Introducing Non-State Actors in Just War Theory H.A. Noorda
Thinking War in the 21st Century. Introducing Non-State Actors in Just War Theory H.A. Noorda Thinking War in the 21 st Century Introducing Non-State Actors in Just War Theory Hadassa Noorda Samenvatting
Nadere informatieI nhoud. Voorwoord 5. Inleiding 11
I nhoud Voorwoord 5 Inleiding 11 1 Ruziën of discussiëren 13 1.1 Wie beweert, moet bewijzen 13 1.2 Het belemmeren van het geven van een mening 16 1.2.1 Het taboe verklaren van een standpunt 17 1.2.2 Het
Nadere informatiePolitieke Filosofie Oudheid en Middeleeuwen
Politieke Filosofie Oudheid en Middeleeuwen Geschiedenis en politieke filosofie Geschiedenis Beschrijving feitelijke gebeurtenissen. Verklaring in termen van oorzaak en gevolg of van bedoelingen. Politieke
Nadere informatieToelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 5
Toelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 5 Deel 1, Hoofdstuk 4 en 6 De volmaakte natuur en het niet bestaan van toeval Rikus Koops 24 juni 2012 Versie 1.0 Hoewel het vierde hoofdstuk op
Nadere informatieRECHT EN SAMENLEVING ANDERS BEKEKEN
Wim Weymans RECHT EN SAMENLEVING ANDERS BEKEKEN Filosofische perspectieven Recht en samenleving anders bekeken Filosofische perspectieven Wim Weymans Acco Leuven / Den Haag Verantwoording 13 Inleiding 17
Nadere informatieWIJSGERIGE ETHIEK F R ANK R EB EL (R ED. ) ISVW UITGEVERS
B A S I S B O E K WIJSGERIGE ETHIEK F R ANK R EB EL (R ED. ) ISVW UITGEVERS Inhoudsopgave Inleiding 6 1 Normatieve ethiek: Susan Wolf over de motivatie tot moreel handelen 10 2 Deugdethiek: het aristotelisme
Nadere informatieONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte
ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt
Nadere informatieLevenskunst en ethiek 13 Bouwstenen voor iedereen 14 Zestien filosofen 14 De hoofdstukken 15
Inleiding 13 Levenskunst en ethiek 13 Bouwstenen voor iedereen 14 Zestien filosofen 14 De hoofdstukken 15 1 Plato: rechtvaardigheid als harmonie 19 Wat is rechtvaardigheid? 20 De rechtvaardige staat 25
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord 7
Inhoudsopgave Voorwoord 7 1 Beginselen van academisch-juridisch onderzoek 9 1.1 Academisch-juridisch onderzoek 9 1.2 Verschillen met ander juridisch onderzoek 10 1.3 Het onderzoeksproces 11 1.4 Eisen waaraan
Nadere informatieConsequentialisme (Gevolgenethiek)
22 oktober 2016 Ethiek Ethische theorieën Deontologie (Plichtethiek) Consequentialisme (Gevolgenethiek) Deugdethiek Casus bespreking Conclusies Filosofie van het juiste handelen. Systematische bezinning
Nadere informatieGeluk en Capabilities: een filosofische analyse. Ingrid Robeyns Erasmus Universiteit Rotterdam Faculteit der Wijsbegeerte
Geluk en Capabilities: een filosofische analyse Ingrid Robeyns Erasmus Universiteit Rotterdam Faculteit der Wijsbegeerte Geluk: welke bijdrage door filosofen? De academische filosofie is veel heterogener
Nadere informatieMoreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH
Moreel Beraad Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Wat is goed handelen? Wat en wie bepaalt dat? Ethiek Het systematisch nadenken over normen en waarden die in handelings- en beslissituaties
Nadere informatie11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets
11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets Opdracht 1 Wat is de Sokratische methode? Opdracht 2 Waarom werd Sokrates gedwongen de gifbeker te drinken? Opdracht 3 Waarom zijn onze zintuigen
Nadere informatieProfielwerkstuk Filosofie Cosmetische chirurgie in de ethiek
Profielwerkstuk Filosofie Cosmetische chirurgie in de ethiek Profielwerkstuk door een scholier 4994 woorden 16 april 2007 7,6 55 keer beoordeeld Vak Filosofie Cosmetische chirurgie in de ethiek. Inleiding.
Nadere informatieGeloven en redeneren. Samenvatting
Geloven en redeneren Samenvatting Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Ontwikkelingen
Nadere informatieExamenprogramma Klassieke Talen vwo
Examenprogramma Klassieke Talen vwo Ingangsdatum: schooljaar 2014-2015 (klas 4) Eerste examenjaar: 2017 Griekse taal en cultuur (GTC) vwo Latijnse taal en cultuur (LTC) vwo Griekse taal en cultuur (GTC)
Nadere informatieInschatting wilsbekwaamheid volgens KNMG richtlijn
Naam patiënt:.. Geboortedatum patiënt:... Naam afnemer: Datum afname: Inschatting wilsbekwaamheid volgens KNMG richtlijn 1. Wilsbekwaamheid wordt altijd beoordeeld ter zake een bepaald onderzoek of bepaalde
Nadere informatie+ Democratie en. Burgerschapsvorming. Democratie en Burgerschapsvorming zijn controversiële concepten.
+ Democratie en Burgerschapsvorming Democratie en Burgerschapsvorming zijn controversiële concepten. all nation states promote a citizenship curriculum, its function, purpose and content will be largely
Nadere informatieEindexamen havo filosofie II
Opgave 2 Het geval Phineas Gage 9 maximumscore 2 een uitleg hoe vanuit de fysiologische benadering van emoties het veranderde gedrag kan worden verklaard: de lichamelijkheid van de hersenschade kan tot
Nadere informatieVraag Antwoord Scores. Opgave 3 De (on)werkelijkheid in Goodbye, Lenin!
Opgave 3 De (on)werkelijkheid in Goodbye, Lenin! 12 maximumscore 2 een uitleg dat volgens Hume het uniformiteitsprincipe filosofisch niet te verantwoorden is: omdat het uniformiteitsprincipe niet is te
Nadere informatieExamenprogramma Griekse taal en literatuur vwo Latijnse taal en literatuur vwo
Examenprogramma Griekse taal en literatuur vwo Latijnse taal en literatuur vwo Griekse taal en literatuur Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma
Nadere informatieOpeningstoespraak Debat Godsargument VU Faculteit der Wijsbegeerte 11 April 2012. Emanuel Rutten
1 Openingstoespraak Debat Godsargument VU Faculteit der Wijsbegeerte 11 April 2012 Emanuel Rutten Goedemiddag. Laat ik beginnen met studievereniging Icarus en mijn promotor Rene van Woudenberg te bedanken
Nadere informatieKLASSIEKE CULTURELE VORMING VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0
KLASSIEKE CULTURELE VORMING VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 11. Inleiding 15 DEEL I: THEORIE
Inhoud 5 Inhoud Woord vooraf 11 Inleiding 15 DEEL I: THEORIE 1 Ethisch denken over oorlog en vrede 23 1.1 Inleiding 23 1.2 De theorie van de rechtvaardige oorlog: definitie en principes 23 1.3 Andere posities
Nadere informatieGedrag in organisaties, 9e editie Stephen P. Robbins en Timothy A. Judge. Hoofdstuk 4 Perceptie en individuele besluitvorming
Gedrag in organisaties, 9e editie Stephen P. Robbins en Timothy A. Judge Hoofdstuk 4 Perceptie en individuele besluitvorming 1 Na bestudering van dit hoofdstuk ben je in staat om: 1. Uit te leggen hoe
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/36569 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Zee, Machteld Eveline Title: Choosing Sharia? Multiculturalism, Islamic Fundamentalism
Nadere informatieFILOSOFIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0
FILOSOFIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de
Nadere informatiefilosofie havo 2016-II
Opgave 3 2025: een ruimte-utopie 11 maximumscore 3 een uitleg dat een maatschappelijk verdrag een oplossing is voor een onhoudbare/onwenselijke natuurtoestand 1 een uitleg dat de kolonisten zich wel in
Nadere informatieVisitatie en Inspiratie
Visitatie en Inspiratie BG-dagen, Papendal Vrijdag 19 juni 2015 Gertjan Beens Sabrina Kwint Jos Manders Disclosure belangen spreker Dienstverband(en) Eigen onderneming(en) en aandelen HumanCapitalCare
Nadere informatieProgramma vandaag: Invullen vragenlijst Hoe werken we met wiskunde? Rooster en planning Introductievraag aan de slag
Invullen vragenlijst Hoe werken we met wiskunde? Rooster en planning Introductievraag aan de slag 1 Invullen vragenlijst maken plattegrond 10 min Invullen vragenlijst Hoe werken we met wiskunde? Rooster
Nadere informatieA Dialogue Game for Critical Discussion: Groundwork in the Formalisation and Computerisation of the Pragma-Dialectical Model of Argumentation J.C.
A Dialogue Game for Critical Discussion: Groundwork in the Formalisation and Computerisation of the Pragma-Dialectical Model of Argumentation J.C. Visser Jacky Visser Een dialoogspel voor kritische discussie
Nadere informatieLiefde, solidariteit en recht. Een interdisciplinair onderzoek naar het wederkerigheidsbeginsel. Pessers, D.W.J.M.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Liefde, solidariteit en recht. Een interdisciplinair onderzoek naar het wederkerigheidsbeginsel. Pessers, D.W.J.M. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieplaats in dat systeem. De mens verschijnt daarbij als de rationele beslisser die reflecteert op en oordeelt over zijn plaats in het milieu.
SAMENVATTING Deze studie gaat over de Nederlandse natuur- en milieu-educatie (NME). NME staat de laatste jaren volop in de belangstelling. In gesprekken en discussies over NME worden in het algemeen twee
Nadere informatieReligie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief
Religie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief - Het christelijke belemmert de politiek niet, maar maakt haar juist mogelijk en waardevol - Pieter Jan Dijkman Vereniging voor Wijsbegeerte
Nadere informatieHANDVEST VAN DE VOEDSELHULP
OVERLEG VOEDSELHULP HANDVEST VAN DE VOEDSELHULP 1. Inleiding 1. Beschikken over toereikende, adequate en duurzame voeding is een fundamenteel recht dat werd bekrachtigd door de Verenigde Naties. Hun wettelijke
Nadere informatiePR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten
PR 180724 V1 Beroepscompetentie- profiel Afgeleid van de niveaubepaling NLQF, niveau 6 heeft RBCZ kerncompetenties benoemd voor de complementair/alternatief therapeut. Als uitgangspunt zijn de algemene
Nadere informatieLEESGROEP BEGELEIDING
LEESGROEP BEGELEIDING 1. Doelstelling Het Instituut voor Filosofische en Sociaal-wetenschappelijke Educatie vzw (Ifese) wil mensen kennis laten maken met de teksten van gerenommeerde auteurs die schreven
Nadere informatieWaarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn
Waarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn Dr. Franck L.B. Meijboom Ethiek Instituut & Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht Welzijn We zijn niet de eerste! Welzijn
Nadere informatie