Optische diagnostiek van poliepen. Mariëlle W.E. Bouwens Arts-onderzoeker Gastroenterologie en Hepatologie Maastricht University Medical Center

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Optische diagnostiek van poliepen. Mariëlle W.E. Bouwens Arts-onderzoeker Gastroenterologie en Hepatologie Maastricht University Medical Center"

Transcriptie

1 Optische diagnostiek van poliepen Mariëlle W.E. Bouwens Arts-onderzoeker Gastroenterologie en Hepatologie Maastricht University Medical Center V&VN 15 November 2012

2 Colorectale poliepen Mucosa Mucosa Adenoom Niet-adenoom Kanker Kanker

3 Coloscopie Doel van de coloscopie Voorkomen van darmkanker Opsporen van poliepen en verwijderen van adenomen Opsporen van darmkanker in een vroeg stadium Aantal coloscopieën zal steeds meer toenemen Implementatie van screening Vergrijzing van de populatie

4 Huidige status in Nederland coloscopieën per jaar 40% colorectale poliep aanwezig 90% kleine colorectale poliep (<1% kanker) 50% niet-adenomateus 50% adenomateus onnodige polypectomieën voor kleine niet-adenomateuze poliepen per jaar

5 Optische diagnostiek Adenoom of niet-adenoom?

6 Relevantie optische diagnostiek Voor kleine colorectale poliepen in het rectosigmoid Accurate voorspelling endoscopist Niet-adenomateuze poliepen in situ laten Adenomateuze poliepen verwijderen zonder pathologie Voordelen Minder risico s patiënten Minder kosten patholoog / poliepectomie materiaal Minder kosten nieuwe afspraak follow-up advies

7 Voorwaarden optische diagnostiek AGA Preservation and Incorporation of Valuable Endoscopic Innovations Veilig invoeren optische diagnostiek praktijk Verwijderen van adenomen zonder pathologie 90% overeenkomst surveillance advies In situ laten niet-adenomateuze poliepen 90% negatief voorspellende waarde adenomen

8

9 Chromoendoscopie: langere procedure / lange leercurve Nieuwe image enhanced endoscopie technieken

10 Nieuwe technieken Narrow-band imaging FICE High-definition i-scan

11 Studies tot nu toe verricht Met wit licht coloscopie kan men slecht onderscheidt maken tussen adenomen en niet-adenomen Met de nieuwe technieken kan met mogelijk wel goed onderscheidt maken tussen adenomen en nietadenomen maar Studies zijn verricht door experts Weinig studies verricht met high-definition i-scan

12 Studie training optische diagnostiek Hoe goed kunnen endoscopisten, met weinig to veel ervaring, de histologie voorspellen van colorectal poliepen op basis van high-definition i-scan beelden Bouwens et al. DDW 2012, poster presentatie

13 Methode verzamelen plaatjes Collectie van high-definition i-scan twin pictures Classificatie tabel voor het beoordelen van poliepen Vergelijken chromoendoscopie en HD i-scan beelden Gebruikte classificaties in the literatuur Training sessie van 20 minuten Beoordelen 50 poliepen door 11 endoscopisten High-confidence: geen beoordeling door patholoog Low-confidence: beoordeling patholoog noodzakelijk Bouwens et al. DDW 2012, poster presentatie

14 Methode beoordelen poliepen Kenmerken Niet-adenomateus Adenomateus Kleur Bleek Gelijk omliggende mucosa Rood Anders omliggende mucosa Afgrenzing Vage grenzen Goed afgrensbaar Pit pattern Ronde/stervormige pits Tubulaire/gyrus-achtige pits Vaatpatroon Geen of weinig vaten Gedilateerd, irregulaire vaten Bouwens et al. DDW 2012, poster presentatie

15 Methode - statistiek Statistische analyse Vergelijken endoscopist met de patholoog Sensitiviteit = % adenomen correct voorspeld Specificteit = % niet-adenomen correct voorspeld Accuraatheid = % totaal correct voorspeld Bouwens et al. DDW 2012, poster presentatie

16 Resultaten en conclusie 81.1% high-confidence diagnosis Overall High confidence Low confidence p-value Sensitiviteit 79% 82% 68% Specificiteit 90% 96% 69% <.001 Accuraatheid 82% 85% 68% <.001 Optische diagnostiek is haalbaar in non-expert setting met een accuraatheid van 85% Korte training sessie is effectief voor endoscopisten bekend te maken met optische diagnostiek poliepen Bouwens et al. DDW 2012, poster presentatie

17 Optische diagnostiek klaar voor implementatie in de dagelijkse praktijk? Komen patiënten op tijd terug voor een controle coloscopie? Optische diagnostiek kosten besparend?

18 Methode Patiënten die een coloscopie ondergaan in het MUMC met 1 kleine colorectale poliep Voorspelling histologie kleine poliep door endoscopist High-confidence: geen beoordeling patholoog Low-confidence: beoordeling patholoog noodzakelijk Poliep word verwijderd en beoordeeld door patholoog Surveillance advies patholoog vs. endoscopist Totale kosten coloscopie en patholoog

19 Resultaten studie populatie 100 patiënten met in totaal 372 poliepen Exclusie poliepen (n=63): - >10 mm (n=32) - poliepen endoscopist <25 beoordelingen (n=25) - poliep verloren gegaan voor pathologie (n=6) 309 kleine poliepen in 93 patiënten 295 (96%) poliepen high-confidence 14 (4%) poliepen low-confidence

20 Karakteristieken populatie Aantal (%) Patiënten 93 Gemiddelde leeftijd (SD) 64 (10) Man 55 (59.1) Poliepen 309 Grootte <6 mm 269 (87.1) Linkzijdig 141 (45.6) Histopathology Niet-adenomatous Adenomatous 169 (54.7) 140 (45.3)

21 Optische diagnostiek High-confidence diagnoses Kleine poliepen totaal n=295 Sensitiviteit 87% 94% Specificiteit 76% 83% Accuraatheid 81% 86% PPV 75% 71% NPV 78% 97% Kleine rectosigmoid poliepen n=110

22 Surveillance advies Overeenkomst surveillance advies CBO richtlijn Surveillance advies Kleine poliepen totaal Kleine rectosigmoid poliepen Correct voorspeld 81% 92% Te vroeg 13% 8% Te laat 6% 0%

23 Resultaten kosten besparingen Kosten besparingen patholoog, pathologie potjes en poliepectomie materialen Kosten besparingen Totale kosten 9743,75 Kosten optische diagnostiek rectosigmoid 7977,30 Besparing 18%

24 Samenvatting Optische diagnostiek veelbelovend voor Kleine rectosigmoid poliepen Kosten besparing Essentieel voor optische diagnostiek Goede darmvoorbereiding patiënt Nieuwe image enhance endoscopie technieken Training van de endoscopist

25 Research team M. Bouwens, PhD student C. le Clercq, PhD student B. Salden, PhD student E. Rondagh, PhD R. Riedl MD, PhD B. Winkens, PhD A. Masclee MD, PhD S. Sanduleanu MD, PhD Quality Training Awareness

Toetsing endoscopisten

Toetsing endoscopisten Toetsing endoscopisten Dhr. Dr. M.W. Mundt MDL-arts Flevoziekenhuis Almere Doel toetsing Het zo objectief mogelijk meten of de endoscopist voldoet aan de toelatingseisen voor het bevolkingsonderzoek darmkanker.

Nadere informatie

Advances in colonoscopic imaging and the approach to dysplasia in IBD Wanders, L.K.

Advances in colonoscopic imaging and the approach to dysplasia in IBD Wanders, L.K. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Advances in colonoscopic imaging and the approach to dysplasia in IBD Wanders, L.K. Link to publication Citation for published version (APA): Wanders, L. K. (2016).

Nadere informatie

Reeks 12: De eeuwige mens

Reeks 12: De eeuwige mens Reeks 12: De eeuwige mens Hoe proberen we darmkanker in de toekomst te voorkómen Rogier de Ridder MDL-arts, MUMC+ r.de.ridder@mumc.nl Introductie 1. Waarom bevolking onderzoek naar darmkanker 2. Hoe ontstaat

Nadere informatie

Darmkanker en het bevolkingsonderzoek (en klein stukje erfelijkheid)

Darmkanker en het bevolkingsonderzoek (en klein stukje erfelijkheid) Darmkanker en het bevolkingsonderzoek (en klein stukje erfelijkheid) Huisartsen nascholing en GIO-keten Marleen de Leest (MDL-arts), Arnhem, 28 mei 2013 Marcel Spanier (MDL-arts), Zevenaar, 11 juni 2013

Nadere informatie

Bevolkingsonderzoek darmkanker. Jochim Terhaar sive Droste Anneke De Schryver MDL-arts Jeroen Bosch Ziekenhuis

Bevolkingsonderzoek darmkanker. Jochim Terhaar sive Droste Anneke De Schryver MDL-arts Jeroen Bosch Ziekenhuis Bevolkingsonderzoek darmkanker Jochim Terhaar sive Droste Anneke De Schryver MDL-arts Jeroen Bosch Ziekenhuis Inhoud Mogelijkheden BVO - Doel screening - Ratio o.b.v. literatuur - Kwaliteit coloscopie

Nadere informatie

Van Poliep naar colorectaal carcinoom. P. Didden Maag-Darm-Leverarts UMC Utrecht

Van Poliep naar colorectaal carcinoom. P. Didden Maag-Darm-Leverarts UMC Utrecht Van Poliep naar colorectaal carcinoom P. Didden Maag-Darm-Leverarts UMC Utrecht Anatomie van de dikke darm APC mutation drives adenoma formation Poliep in het rectum 85% of the CRC develop through the

Nadere informatie

Samenvatting Inleiding In veel landen is dikke-darmkanker een belangrijk volksgezondheidsprobleem; zo werden in 1997 ongeveer 8.500 nieuwe gevallen van dikke-darmkanker geconstateerd in Nederland en meer

Nadere informatie

Darmkanker screening zin of onzin? Lisette Saveur, Verpleegkundig specialist MDL-oncologie Antoni van Leeuwenhoek Amsterdam

Darmkanker screening zin of onzin? Lisette Saveur, Verpleegkundig specialist MDL-oncologie Antoni van Leeuwenhoek Amsterdam Darmkanker screening zin of onzin? Lisette Saveur, Verpleegkundig specialist MDL-oncologie Antoni van Leeuwenhoek Amsterdam Agenda Colorectaal carcinoom algemeen Voortraject darmkanker screening Bevolkingsonderzoek

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Kanker van de dikkedarm en endeldarm (darmkanker of colorectaal carcinoom) is een zeer belangrijke doodsoorzaak in de westerse wereld. Jaarlijks worden in Nederland meer dan 12.000

Nadere informatie

Nr (code) Oude code Indicatornaam Definitie Teller/noemer Rationale Waarde Toepassing Opmerkingen

Nr (code) Oude code Indicatornaam Definitie Teller/noemer Rationale Waarde Toepassing Opmerkingen DC-1 DB-nieuw (a) Non-participanten coloscopie Aandeel patiënten dat zich afmeldt voor de afspraak voor Teller 1: aantal eenmalige afmeldingen (naar reden). In kaart brengen in hoeverre een intake voor

Nadere informatie

Netwerkbijeenkomst Bevolkingsonderzoek darmkanker. 25 juni juni 2018

Netwerkbijeenkomst Bevolkingsonderzoek darmkanker. 25 juni juni 2018 Netwerkbijeenkomst Bevolkingsonderzoek darmkanker Programma Bevolkingsonderzoek darmkanker: Update en resultaten dr. Manon Spaander, Regionaal coördinerend MDL-arts T1 colorectal cancer: recognition, treatment

Nadere informatie

Samen zijn we groot: ééngemaakte dienst sedert 2016

Samen zijn we groot: ééngemaakte dienst sedert 2016 Gastro-groep ZNA Samen zijn we groot: ééngemaakte dienst sedert 2016 15 gastro-enterologen 7 sites 29000 raadplegingen per jaar 20000 endoscopies per jaar 600 nieuwe digestieve tumoren per jaar (12 per

Nadere informatie

Praktijkvariatie in het graderen van colorectale adenomen

Praktijkvariatie in het graderen van colorectale adenomen Praktijkvariatie in het graderen van colorectale adenomen Kwaliteitssymposium pathologie dagen Nijmegen, 20 november 2015 Chantal Kuijpers c.c.h.kuijpers@umcutrecht.nl Disclosure belangen Geen belangenverstrengeling

Nadere informatie

Bevolkingsonderzoek darmkanker in perspectief

Bevolkingsonderzoek darmkanker in perspectief Bevolkingsonderzoek darmkanker in perspectief NVvO Milestonedag 15 september 2016 Iris Lansdorp-Vogelaar, PhD Esther Toes-Zoutendijk, MSc Maaike Buskermolen, MSc Disclosure belangen spreker (potentiële)

Nadere informatie

Van darmpoliep tot darmkanker:

Van darmpoliep tot darmkanker: Endoscopische Opvolging na poliepen/carcinoom Wetenschappelijke studies beperkt: Richtlijnen voornamelijk gebaseerd op observaties. Sinds screeningsprogramma lopend: toenemend aantal gevorderde adenomen,

Nadere informatie

Ge-FOBT: stront aan de knikker?

Ge-FOBT: stront aan de knikker? Ge-FOBT: stront aan de knikker? Alles over dikke darmkanker en het recent gestarte BVO. Ronald Linskens, MDL-arts Darmkanker denk vooruit, kijk achterom Algemene opmerkingen Een van de meest voorkomende

Nadere informatie

Vlaams bevolkingsonderzoek: + ifobt - St. Andriesziekenhuis Tielt

Vlaams bevolkingsonderzoek: + ifobt - St. Andriesziekenhuis Tielt Vlaams bevolkingsonderzoek: + ifobt - St. Andriesziekenhuis Tielt Dr. S. De Coninck Mede namens: Dr. J. Beyls Dr. C. Baertsoen E. Rysman Dienst interne gastro-entero 24/11/2015 Darmkanker = gezondheidsprobleem!

Nadere informatie

Disclosure belangen Evelien Dekker

Disclosure belangen Evelien Dekker Disclosure belangen Evelien Dekker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Olympus: reserach

Nadere informatie

MRI in de diagnostiek van acute trombose Techniek van de toekomst

MRI in de diagnostiek van acute trombose Techniek van de toekomst MRI in de diagnostiek van acute trombose Techniek van de toekomst Dr. Frederikus. Klok fd. Trombose en Hemostase, LUMC Erik - de jonge onderzoeker V Trombose Erik - de (nog steeds) jonge onderzoeker V

Nadere informatie

Bevolkingsonderzoek naar dikke darmkanker: September 2013? Prof. dr. J.B.M.J. Jansen

Bevolkingsonderzoek naar dikke darmkanker: September 2013? Prof. dr. J.B.M.J. Jansen Bevolkingsonderzoek naar dikke darmkanker: September 2013? Prof. dr. J.B.M.J. Jansen INTRODUCTIE 2003: EU adviseert lidstaten te gaan screenen op dikkedarmkanker. 2005: Consensus meeting in Zwolle. Criteria

Nadere informatie

Samenvatting. Advies. Darmkanker is een belangrijk gezondheidsprobleem

Samenvatting. Advies. Darmkanker is een belangrijk gezondheidsprobleem Samenvatting Advies De commissie constateert dat er voldoende bewijs is om te beginnen met bevolkingsonderzoek naar darmkanker. De meest geëigende screeningsmethode is een immunochemische Fecaal Occult

Nadere informatie

Richtlijnen voor screening en follow-up bij Familiale Adenomateuze Polyposis (FAP)

Richtlijnen voor screening en follow-up bij Familiale Adenomateuze Polyposis (FAP) Richtlijnen voor screening en follow-up bij Familiale Adenomateuze Polyposis (FAP) 12/09/2007 Overzicht Patiënten met klassieke familiale adenomateuze polyposis (FAP) 1. Endoscopische follow-up na heelkunde

Nadere informatie

CT-Colonografie Virtuele Colonoscopie

CT-Colonografie Virtuele Colonoscopie CT-Colonografie Virtuele Colonoscopie Philip Ardies Medische Beeldvorming AZ Sint-Jozef Malle Wat is CTC Axiale CT opnames in rug- en buikligging 2 dimensionale reconstructies 3 dimensionale reconstructies

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Liedenbaum, M. H. (2010). CT colonography in faecal occult blood test positives

Citation for published version (APA): Liedenbaum, M. H. (2010). CT colonography in faecal occult blood test positives UvA-DARE (Digital Academic Repository) CT colonography in faecal occult blood test positives Liedenbaum, M.H. Link to publication Citation for published version (APA): Liedenbaum, M. H. (2010). CT colonography

Nadere informatie

Waarom zijn hulpstoffen nodig bij endoscopie?

Waarom zijn hulpstoffen nodig bij endoscopie? Waarom zijn hulpstoffen nodig bij endoscopie? 12 september 2018 https://encrypted- tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:and9gcsrtbw8haf8npoqut6xvvr1kvv5du50ectetn- Z6jn7xL7wAvCOBg De geschiedenis van de endoscopie

Nadere informatie

De kosteneffectiviteit van de bevolkingsonderzoeken in Vlaanderen. Baarmoederhalskanker, Borstkanker en Dikkedarmkanker

De kosteneffectiviteit van de bevolkingsonderzoeken in Vlaanderen. Baarmoederhalskanker, Borstkanker en Dikkedarmkanker De kosteneffectiviteit van de bevolkingsonderzoeken in Vlaanderen. Baarmoederhalskanker, Borstkanker en Dikkedarmkanker Maaike Fobelets Lore Pil Koen Putman Lieven Annemans 5 oktober 2015 1 Algemene principes

Nadere informatie

Waarom een bevolkingsonderzoek naar darmkanker?

Waarom een bevolkingsonderzoek naar darmkanker? Bevolkingsonderzoek darmkanker RvA, Kwaliteit en zorg 9 juni 2016 Monique van Wieren Programmacoördinator bevolkingsonderzoek darmkanker Waarom een bevolkingsonderzoek naar darmkanker? Afname morbiditeit

Nadere informatie

Fecaal occult bloed testen: money well spent?

Fecaal occult bloed testen: money well spent? Fecaal occult bloed testen: money well spent? Deborah Steensels 20 maart 2012 Supervisie: Apr. P. Vandecandelaere Dr. H. De Beenhouwer Apr. An Boel Dr. K. Van Vaerenbergh Inhoud Inleiding Literatuur FOBT

Nadere informatie

Adjuvant!! Online ~ Wanneer helpt het en wanneer niet?

Adjuvant!! Online ~ Wanneer helpt het en wanneer niet? Adjuvant!! Online ~ Wanneer helpt het en wanneer niet? Stella Mook NKI symposium Amsterdam, Oktober 2009 www.adjuvantonline.com Informatie Input Natural Mortality Tx benefit Breast Cancer Mortality Huidige

Nadere informatie

Sneldiagnostiek bij verdenking op kanker: de nieuwe norm?

Sneldiagnostiek bij verdenking op kanker: de nieuwe norm? Sneldiagnostiek bij verdenking op kanker: de nieuwe norm? Prof. dr. Paul J van Diest Hoofd afdeling Pathologie, UMC Utrecht p.j.vandiest@umcutrecht.nl De diagnostische keten in de oncologie Anamnese/lichamelijk

Nadere informatie

De waarde van MRI bij DCIS

De waarde van MRI bij DCIS De waarde van MRI bij DCIS Invasion or no invasion, that s the question E.E. Deurloo 1,2, J.D. Sriram 3, H.J. Teertstra 1, C.E. Loo 1, J. Wesseling 4, E.J.Th. Rutgers 3, K.G.A. Gilhuijs 1 Afdelingen radiologie

Nadere informatie

CT colonography as surveillance technique for patients at increased risk for colorectal cancer

CT colonography as surveillance technique for patients at increased risk for colorectal cancer Sebastiaan Jensch AMC CAD CT CTC OLVG Academisch Medisch Centrum computer-aided detection computed tomography CT-colografie Onze Lieve Vrouwe Gasthuis CT colonography as surveillance technique for patients

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE FOLDER Vaststellen van de waarde van nieuwe MRI technieken bij de behandeling van endeldarmkanker

PATIËNTEN INFORMATIE FOLDER Vaststellen van de waarde van nieuwe MRI technieken bij de behandeling van endeldarmkanker PATIËNTEN INFORMATIE FOLDER Vaststellen van de waarde van nieuwe MRI technieken bij de behandeling van endeldarmkanker Dit studieprotocol en de bijbehorende patiënteninformatie en het toestemmingsformulier

Nadere informatie

VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013

VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013 VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013 Congenitale Toxoplasmose: Hoe gebruik je de diagnostische informatie op een zinvolle manier? Filip Cools, MD, PhD Neonatologie, UZ Brussel Scenario

Nadere informatie

Colorectale kanker: rol van endoscopie in screening van de populatie en hoogrisicopatiënten

Colorectale kanker: rol van endoscopie in screening van de populatie en hoogrisicopatiënten Colorectale kanker: rol van endoscopie in screening van de populatie en hoogrisicopatiënten Prof. dr. Philip Roelandt UZ Leuven 22 februari 2019 Screening: Wilson & Jungner, WHO 1968 Colorectale kanker:

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Moleculaire analyse van sputum voor de diagnostiek van longkanker Motivering van dit proefschrift Longkanker kent de hoogste mortaliteit van alle kankers. Dit komt doordat de ziekte

Nadere informatie

NVKC: Kriebels in de buik Arnhem, 4 Oktober 2018

NVKC: Kriebels in de buik Arnhem, 4 Oktober 2018 enose, het neusje van de zalm op gebied van darmkankerscreening!? NVKC: Kriebels in de buik Arnhem, 4 Oktober 2018 Agenda Achtergrond The enose Company Uitleg Aeonose device Resultaten MDL-studie Business

Nadere informatie

Protocol intervalcarcinomen Bevolkingsonderzoek Darmkanker. Versie: december 2018

Protocol intervalcarcinomen Bevolkingsonderzoek Darmkanker. Versie: december 2018 Protocol intervalcarcinomen Bevolkingsonderzoek Darmkanker Versie: december 2018 PROTOCOL INTERVALCARCINOMEN 1 Inleiding Elke diagnostisch onderzoek kent naast terecht negatieve uitkomsten ook fout negatieve

Nadere informatie

Programma voor de opsporing van dikkedarmkanker

Programma voor de opsporing van dikkedarmkanker Programma voor de opsporing van dikkedarmkanker Prof Jean-Luc Van Laethem Hoofd van digestieve oncologie Erasmus ziekenhuis Dr. Jean-Benoît Burrion Hoofd van de dienst Preventie en Opsporing - Jules Bordet

Nadere informatie

Advances in colonoscopic imaging and the approach to dysplasia in IBD Wanders, L.K.

Advances in colonoscopic imaging and the approach to dysplasia in IBD Wanders, L.K. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Advances in colonoscopic imaging and the approach to dysplasia in IBD Wanders, L.K. Link to publication Citation for published version (APA): Wanders, L. K. (2016).

Nadere informatie

Samenvatting van de richtlijn erfelijke darmkanker, revisie

Samenvatting van de richtlijn erfelijke darmkanker, revisie Samenvatting van de richtlijn erfelijke darmkanker, revisie WKO 3 sept Uitgangspunt richtlijn Welke aanbevelingen over genetische counseling en diagnostiek, preventie, surveillance, behandeling voor mensen

Nadere informatie

TB zonder positieve kweek: hoe hard is de diagnose? Cecile Magis-Escurra, longarts Consulent klinische tuberulose KNCV/NVALT NTDD 20 juni 2013

TB zonder positieve kweek: hoe hard is de diagnose? Cecile Magis-Escurra, longarts Consulent klinische tuberulose KNCV/NVALT NTDD 20 juni 2013 TB zonder positieve kweek: hoe hard is de diagnose? Cecile Magis-Escurra, longarts Consulent klinische tuberulose KNCV/NVALT NTDD 20 juni 2013 Gouden standaard TB diagnose: positieve kweek Mycobacterium

Nadere informatie

Bevolkingsonderzoek darmkanker. Ir. Harriët van Veldhuizen, programmaleider

Bevolkingsonderzoek darmkanker. Ir. Harriët van Veldhuizen, programmaleider Bevolkingsonderzoek darmkanker Ir. Harriët van Veldhuizen, programmaleider Waarom een bevolkingsonderzoek naar darmkanker? Afname morbiditeit en mortaliteit aan darmkanker door: Eerdere opsporing van darmkanker

Nadere informatie

Bevolkingsonderzoek darmkanker In de (huisartsen)praktijk. februari 2014 Alice Olde Reuver of Briel projectleider darmkankerscreening

Bevolkingsonderzoek darmkanker In de (huisartsen)praktijk. februari 2014 Alice Olde Reuver of Briel projectleider darmkankerscreening Bevolkingsonderzoek darmkanker In de (huisartsen)praktijk februari 2014 Alice Olde Reuver of Briel projectleider darmkankerscreening Inhoud Inleiding en achtergrondinformatie Proces van uitnodigen tot

Nadere informatie

Neonatale screening op aangeboren hartafwijkingen d.m.v. saturatiemeting

Neonatale screening op aangeboren hartafwijkingen d.m.v. saturatiemeting Neonatale screening op aangeboren hartafwijkingen d.m.v. saturatiemeting Ilona Narayen Arts-onderzoeker neonatologie LUMC AMSTERDAM SYMPOSIUM 2016 Casus A term meisje, 4 dagen oud SEO: gb Levenloos aangetroffen

Nadere informatie

Nico Mensing van Charante Lezing 2014. Grenzen aan de Geneeskunde

Nico Mensing van Charante Lezing 2014. Grenzen aan de Geneeskunde Nico Mensing van Charante Lezing 2014 Grenzen aan de Geneeskunde Hermitage Amsterdam, Vrijdag 17 januari 2014 Deel 1: Grenzen aan de diagnostiek prof dr Patrick Bindels, huisarts Deel 2: Grenzen aan de

Nadere informatie

Magnetic resonance imaging and computed tomography: applications in colorectal cancer surveillance and evaluation of Crohn s disease

Magnetic resonance imaging and computed tomography: applications in colorectal cancer surveillance and evaluation of Crohn s disease Jasper Florie Magnetic resonance imaging and computed tomography: applications in colorectal cancer surveillance and evaluation of Crohn s disease BI CDEIS CT CTC FP MRC MRI NVW PVW betrouwbaarheidsinterval

Nadere informatie

CoRPS Kwaliteit van leven data verzamelen endelen met de PROFILES registratie: dikkedarmkanker als voorbeeld Center of Research on Psychology in Somatic diseases Dr. Floortje Mols - Tilburg University

Nadere informatie

Value Set Wijzigingen RIVMSP

Value Set Wijzigingen RIVMSP Value Set Wijzigingen RIVMSP 2016-08-02 Legenda gewijzigd nieuw vs_primaire_afwijking vs_primaire_afwijking 2.16.840.1.113883.2.4.3.36.77.11.14 2016-08-02 draft "2.16.840.1.113883.2.4.3.36.77.5.13" (rivm-codesystem-13)

Nadere informatie

Promotor: Prof. dr. E.J. Kuipers Prof. dr. E.W. Steyerberg. Co-promotors: Dr. W.N.M. Dinjes Dr. M.E. van Leerdam Dr. A. Wagner

Promotor: Prof. dr. E.J. Kuipers Prof. dr. E.W. Steyerberg. Co-promotors: Dr. W.N.M. Dinjes Dr. M.E. van Leerdam Dr. A. Wagner Samenvatting van het proefschrift Celine H.M. Leenen Diagnostic strategies for early Lynch syndrome detection Promotiedatum: 28 januari 2015 Universiteit: Erasmus Universiteit Rotterdam Promotor: Prof.

Nadere informatie

Prof. dr. Lieven Annemans Gezondheidseconomische aspecten van bevolkingsonderzoek naar kanker UGent & VUB

Prof. dr. Lieven Annemans Gezondheidseconomische aspecten van bevolkingsonderzoek naar kanker UGent & VUB Prof. dr. Lieven Annemans Gezondheidseconomische aspecten van bevolkingsonderzoek naar kanker UGent & VUB Een systematische review van de kosteneffectiviteit van bevolkingsonderzoek naar baarmoederhals,

Nadere informatie

Schildkliernodus Iris Wakelkamp

Schildkliernodus Iris Wakelkamp Schildkliernodus Iris Wakelkamp 30 september 2010 Casus I Vrouw 53 jaar, komt met zwelling rechts in de hals. Ontdekt door de schoonheidspecialiste. Geen klachten passende bij hyperthyreoidie. Familie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 22 894 Preventiebeleid voor de volksgezondheid Nr. 261 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

Toelatingseisen voor de uitvoering van coloscopieën vanuit het bevolkingsonderzoek darmkanker. Kwaliteitseisen coloscopie.

Toelatingseisen voor de uitvoering van coloscopieën vanuit het bevolkingsonderzoek darmkanker. Kwaliteitseisen coloscopie. Kwaliteitseisen coloscopie Juni 2012 Toelatingseisen voor de uitvoering van coloscopieën vanuit het bevolkingsonderzoek darmkanker Vanaf 2013 zal het bevolkingsonderzoek darmkanker gefaseerd worden ingevoerd

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse samenvatting

Chapter 9. Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door een infectie met een virus, het zogenaamde hoog-risico humaan papillomavirus (hrhpv).

Nadere informatie

Proefpersoneninformatie behorend bij het onderzoek: MOleculaire ontlastingstest voor Colorectaal CArcinoom Surveillance (MOCCAS-studie)

Proefpersoneninformatie behorend bij het onderzoek: MOleculaire ontlastingstest voor Colorectaal CArcinoom Surveillance (MOCCAS-studie) Proefpersoneninformatie behorend bij het onderzoek: MOleculaire ontlastingstest voor Colorectaal CArcinoom Surveillance (MOCCAS-studie) Geachte heer, mevrouw, U heeft een afspraak voor een onderzoek ter

Nadere informatie

PROTOCOL VOOR DE TOELATING EN AUDITING VAN COLOSCOPIECENTRA EN ENDOSCOPISTEN

PROTOCOL VOOR DE TOELATING EN AUDITING VAN COLOSCOPIECENTRA EN ENDOSCOPISTEN PROTOCOL VOOR DE TOELATING EN AUDITING VAN COLOSCOPIECENTRA EN ENDOSCOPISTEN BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER juni 2012 VOORWOORD Voor u ligt het Protocol voor de toelating en auditing van coloscopiecentra

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 16 februari 2010 Betreft Standpunt darmkankerscreening

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 16 februari 2010 Betreft Standpunt darmkankerscreening > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Voorspellende waarde van HE4 bij een complexe ovarium cyste ROELIEN VAN DE VRIE ARTS ONDERZOEKER

Voorspellende waarde van HE4 bij een complexe ovarium cyste ROELIEN VAN DE VRIE ARTS ONDERZOEKER Voorspellende waarde van HE4 bij een complexe ovarium cyste ROELIEN VAN DE VRIE ARTS ONDERZOEKER 16-06-2016 INHOUD Achtergrond Ovarium carcinoom HE4 Retrospectieve studie AvL & AMC Opzet van prospectieve

Nadere informatie

Bevolkingsonderzoek darmkanker. Stand van zaken. 12 april Yvonne van Oosterhout Manager darmkankerscreening Bevolkingsonderzoek Zuid

Bevolkingsonderzoek darmkanker. Stand van zaken. 12 april Yvonne van Oosterhout Manager darmkankerscreening Bevolkingsonderzoek Zuid Bevolkingsonderzoek darmkanker Stand van zaken 12 april 2016 Yvonne van Oosterhout Manager darmkankerscreening Bevolkingsonderzoek Zuid Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Sponsoring

Nadere informatie

Lopende studies. Zaterdag 9 september 2017

Lopende studies. Zaterdag 9 september 2017 Lopende studies Zaterdag 9 september 2017 LADI STUDY Lengthening Adalimumab Dosing Interval Adalimumab (Humira) interval verlenging voor patiënten met stabiele ziekte van Crohn Waarom? - Optimale dosering

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands. Samenvatting

Samenvatting in het Nederlands. Samenvatting Samenvatting Dit proefschrift bevat de resultaten van enkele wetenschappelijke studies over magnetische resonantie (MR) enteroclyse en video capsule endoscopie (VCE). Deze twee minimaalinvasieve onderzoeksmethoden

Nadere informatie

Eind goed, al goed? Of ook nog erfelijkheidsonderzoek? Margreet Ausems Afdeling Medische Genetica UMCU

Eind goed, al goed? Of ook nog erfelijkheidsonderzoek? Margreet Ausems Afdeling Medische Genetica UMCU Eind goed, al goed? Of ook nog erfelijkheidsonderzoek? Margreet Ausems Afdeling Medische Genetica UMCU Darmkanker in de familie? familie anamnese negatief: 85% -sporadische vorm- familie anamnese positief:

Nadere informatie

Geneeskundige Dagen van Antwerpen

Geneeskundige Dagen van Antwerpen Antwerpen, 11 september 2014 Prof. dr. Guido Van Hal, Centrum voor Kankeropsporing, Afdeling Antwerpen Sarah Hoeck, Projectcoördinator bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker Geneeskundige Dagen van Antwerpen

Nadere informatie

Bevolkingsonderzoek darmkanker

Bevolkingsonderzoek darmkanker Dokter op Dinsdag Bevolkingsonderzoek darmkanker Dr. Anneke De Schryver, MDL arts 25 maart 2014 Het slijmvlies van de dikke darm Het ontstaan van poliepen Poliepen + Goedaardig + Maar: kunnen kwaadaardig

Nadere informatie

Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie

Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Andrea Bruning, MD PhD AIOS Medische Microbiologie Overzicht Introductie - Point-of-care

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Wijkerslooth de Weerdesteyn, T. R. (2013). Population screening for colorectal cancer by colonoscopy

Citation for published version (APA): Wijkerslooth de Weerdesteyn, T. R. (2013). Population screening for colorectal cancer by colonoscopy UvA-DARE (Digital Academic Repository) Population screening for colorectal cancer by colonoscopy de Wijkerslooth, T.R. Link to publication Citation for published version (APA): Wijkerslooth de Weerdesteyn,

Nadere informatie

hoofdstuk 2 hoofdstuk 3

hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 Om de herkenning van patiënten met depressieve stoornis in de eerste lijn te verbeteren wordt wel screening aanbevolen. Voorts worden pakketinterventies aanbevolen om de kwaliteit van zorg en de resultaten

Nadere informatie

Complexe genetische analyse of accurate screening voor Down syndroom?

Complexe genetische analyse of accurate screening voor Down syndroom? NIPT Complexe genetische analyse of accurate screening voor Down syndroom? Algemeen Medisch Laboratorium Antwerpen Dr. M. Berth Trisomie 21 - Down Roizen NJ, Patterson D. Lancet 2003;361 (9365):1281-9

Nadere informatie

Digitale patientenvoorlichting

Digitale patientenvoorlichting Digitale patientenvoorlichting - concept, implementatie, resultaten en toekomstvisie - 4 november 2014 Pakhuis De Zwijger - Amsterdam Michael Klemt-Kropp Anita Boersen Rene Louis Peter Krol Concept 2010

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22172 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22172 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22172 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Rhee, Jasper Immanuel van der Title: Clinical characteristics and management of

Nadere informatie

Overzicht. Help! Statistiek! Stelling van Bayes. Hoe goed is leverscan ( test T ) voor het diagnostiseren van leverpathologie ( ziekte Z )?

Overzicht. Help! Statistiek! Stelling van Bayes. Hoe goed is leverscan ( test T ) voor het diagnostiseren van leverpathologie ( ziekte Z )? Help! Statistiek! Overzicht Doel: Informeren over statistiek in klinisch onderzoek. Tijd: Doorlopende serie laagdrempelige lezingen, voor iedereen vrij toegankelijk. Derde woensdag in de maand, 12-13 uur

Nadere informatie

3D Technologie in de laparoscopie: Alleen mooie techniek of echt van toegevoegde waarde?

3D Technologie in de laparoscopie: Alleen mooie techniek of echt van toegevoegde waarde? 3D Technologie in de laparoscopie: Alleen mooie techniek of echt van toegevoegde waarde? Hans Boter Symposium, 1 november 2013 Agenda Wat is 3D? Geschiedenis 3D Wetenschap 3 3D in de medische wereld: hoe

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom

Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom KRING BIJEENKOMST 2 OKTOBER 2017 Chantal den Bakker Onderzoeksvraag Welke factoren zijn

Nadere informatie

PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee?

PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee? PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee? Prof. dr Jolanda de Vries Hoogleraar Kwaliteit van leven in de medische setting GZ-psycholoog en Medisch manager afdeling medische psychologie St Elisabeth ziekenhuis

Nadere informatie

Medische Publieksacademie

Medische Publieksacademie Medische Publiekacademie Medisch Centrum Leeuwarden Leeuwarder Courant Dinsdag 20 januari 2015 Welkom! #mclmpa 1 Programma 19:30 Welkom door moderator Hans Willems, redacteur gezondheidszorg Leeuwarder

Nadere informatie

CT colonography as surveillance technique for patients at increased risk for colorectal cancer Jensch, S.

CT colonography as surveillance technique for patients at increased risk for colorectal cancer Jensch, S. UvA-DARE (Digital Academic Repository) CT colonography as surveillance technique for patients at increased risk for colorectal cancer Jensch, S. Link to publication Citation for published version (APA):

Nadere informatie

Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie

Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie Dr Mirjam Fransen Amsterdam UMC, Universiteit van Amsterdam Afdeling Sociale Geneeskunde, locatie AMC Deze presentatie 1. Waarom onderzoek

Nadere informatie

SLOKDARMKANKER. Bas Weusten, MDL-arts

SLOKDARMKANKER. Bas Weusten, MDL-arts SLOKDARMKANKER Bas Weusten, MDL-arts b.l.a.weusten@umcutrecht.nl Slokdarmkanker Incidentie in NL Bij presentatie:

Nadere informatie

Nederlandse Richtlijn Coloscopie Surveillance

Nederlandse Richtlijn Coloscopie Surveillance Nederlandse Richtlijn Coloscopie Surveillance Door de Nederlandse Vereniging van Maag-, Darm- en Leverartsen in samenwerking met Nederlandse Vereniging van Pathologie. Gefinancierd door de Stichting Kwaliteitsgelden

Nadere informatie

Dr Michel Ferrante AZ Sint Maarten Mechelen - Duffel. Screening voor colon kanker in Vlaanderen in 10 stappen VLK dag 18 september 2014

Dr Michel Ferrante AZ Sint Maarten Mechelen - Duffel. Screening voor colon kanker in Vlaanderen in 10 stappen VLK dag 18 september 2014 Dr Michel Ferrante AZ Sint Maarten Mechelen - Duffel Screening voor colon kanker in Vlaanderen in 10 stappen VLK dag 18 september 2014 CRCancer een gezondheidsprobleem wereldwijd M, 3 e V, 2 e 1,2 miljoen

Nadere informatie

StiffnoGraph Vroege detectie van arteriële verstijving en vitamine K status ter preventie van hart- en vaatziekten

StiffnoGraph Vroege detectie van arteriële verstijving en vitamine K status ter preventie van hart- en vaatziekten StiffnoGraph Vroege detectie van arteriële verstijving en vitamine K status ter preventie van hart- en vaatziekten *3 jaar garantie *Gepatenteerd door VitaK *Getest in een door de Medisch Ethische goedgekeurde

Nadere informatie

Post HBO cursus Nederlandse Vereniging van Dietisten 1 oktober 2012. Peter J. Wahab MDL arts Rijnstate Ziekenhuis Arnhem

Post HBO cursus Nederlandse Vereniging van Dietisten 1 oktober 2012. Peter J. Wahab MDL arts Rijnstate Ziekenhuis Arnhem Post HBO cursus Nederlandse Vereniging van Dietisten 1 oktober 2012 Peter J. Wahab MDL arts Rijnstate Ziekenhuis Arnhem Coeliakie is een ziekte die voornamelijk bij kinderen voorkomt. Stellingen Coeliakie

Nadere informatie

Stellingen. Stellingen 2. Post HBO cursus Nederlandse Vereniging van Dietisten 1 oktober 2012

Stellingen. Stellingen 2. Post HBO cursus Nederlandse Vereniging van Dietisten 1 oktober 2012 Tropical Sprue Post HBO cursus Nederlandse Vereniging van Dietisten 1 oktober 2012 Peter J. Wahab MDL arts Rijnstate Ziekenhuis Arnhem Non tropical sprue Gee - Herter s disease Idiopathic Steatorrhea?

Nadere informatie

Colorectale kanker Eerste resultaten van het bevolkingsonderzoek voor darmkanker in Vlaanderen

Colorectale kanker Eerste resultaten van het bevolkingsonderzoek voor darmkanker in Vlaanderen Colorectale kanker Eerste resultaten van het bevolkingsonderzoek voor darmkanker in Vlaanderen Prof. Dr. Hendrik Reynaert MD, PhD Dienst gastroenterologie-hepatologie UZBrussel Vakgroep basis medische

Nadere informatie

Familiair coloncarcinoom

Familiair coloncarcinoom Familiair coloncarcinoom Dit is een uitgave van het Flevoziekenhuis i.s.m. Zorggroep Almere Afdeling Maag-, Darm en Leverziekten Maart 2013 Inleiding Geachte collega, Voor u ligt de folder ter ondersteuning

Nadere informatie

KORT-CYCLISCHE MONITOR CAPACITEIT (CAPACITEITSMONITOR)

KORT-CYCLISCHE MONITOR CAPACITEIT (CAPACITEITSMONITOR) KORT-CYCLISCHE MONITOR CAPACITEIT (CAPACITEITSMONITOR) 1 (SU-P9 (deel1)) Deelnamegraad Het deel van de uitgenodigde personen (initiële uitnodigingen EN herinneringsuitnodigingen) waarvan een ifobt (fecesmonster)

Nadere informatie

EINDTERMEN VOOR DE ENDOSCOPIST (januari 2006)

EINDTERMEN VOOR DE ENDOSCOPIST (januari 2006) EINDTERMEN VOOR DE ENDOSCOPIST (januari 2006) De in dit stuk genoemde getallen gelden als minimum-eisen. Voor bijzondere endoscopische verrichtingen zoals stentplaatsing, alle vormen van dilatatie, PEG-plaatsing,

Nadere informatie

DE RATIONALE VAN SCREENING & RISICO STRATIFICATIE. Dr Pascal Peeters

DE RATIONALE VAN SCREENING & RISICO STRATIFICATIE. Dr Pascal Peeters 1 DE RATIONALE VAN SCREENING & RISICO STRATIFICATIE Dr Pascal Peeters 2 SCREENING: RATIONALE 1. Incidentie: maatschappelijk probleem 2. Overleving = F (stadium bij diagnose) 3. Adenoma Carcinoma sequens

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met SCHOUDERKLACHTEN. Januari 2014, blok 3, Gerard Koel.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met SCHOUDERKLACHTEN. Januari 2014, blok 3, Gerard Koel. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met SCHOUDERKLACHTEN. Januari 2014, blok 3, Gerard Koel. INHOUD : 1. Enige statistische begrippen omtrent studies naar diagnostische middelen. 2. Diagnostische

Nadere informatie

Toelichting bij registratie van coloscopieverslagen in het kader van het Bevolkingsonderzoek Darmkanker

Toelichting bij registratie van coloscopieverslagen in het kader van het Bevolkingsonderzoek Darmkanker Toelichting bij registratie van coloscopieverslagen in het kader van het Bevolkingsonderzoek Darmkanker NB: voor de volledige versie van de minimale dataset zie http://decor.nictiz.nl/decor/services/retrievetransaction?id=2.16.840.1.113883.2.4.3.36.77.4.1001&language=nl-nl&version=2015-06-

Nadere informatie

BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2015

BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2015 Agendapunt 11, 11.02_MT111016 a a a a a a a a BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2015 Landelijke Monitoring Bevolkingsonderzoek Darmkanker Erasmus MC NKI / AvL a Het bevolkingsonderzoek loopt zoals

Nadere informatie

Veranderingen in de counseling voor (en na) de combinatietest

Veranderingen in de counseling voor (en na) de combinatietest Veranderingen in de counseling voor (en na) de combinatietest Ilse Feenstra Klinisch geneticus Wat verandert er in de counseling voor de screening op trisomie? Wat & wanneer? Vanaf 1 april 2014: - Alle

Nadere informatie

13 September 2014. De Anatoom-patholoog en het bevolkingsonderzoek naar colonkanker. 69ste Geneeskundige Dagen van Antwerpen 1

13 September 2014. De Anatoom-patholoog en het bevolkingsonderzoek naar colonkanker. 69ste Geneeskundige Dagen van Antwerpen 1 13 September 2014 De Anatoom-patholoog en het bevolkingsonderzoek naar colonkanker 1 2 De Anatoom-patholoog en het bevolkingsonderzoek naar colonkanker Nodig? ISSUE = TISSUE Welke rol? Determinering/Typering

Nadere informatie

Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen?

Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Drs. Mariëlle AMJ van der Velden-Daamen Prof. Dr. Jan PH Hamers Prof. Dr. Hans Peter Brunner la Rocca Dr. Frans ES Tan Prof. Dr. Jos MGA

Nadere informatie

Samenvatting HOOFSTUK 1. Introductie

Samenvatting HOOFSTUK 1. Introductie Samenvatting Dit proefschrift handelt over de diagnostiek bij abnormaal postmenopauzaal bloedverlies. De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie geeft in een richtlijn aan hoe de gynaecoloog

Nadere informatie

Patiënteninformatiebrief Maasstad Ziekenhuis, versie 4, januari /10

Patiënteninformatiebrief Maasstad Ziekenhuis, versie 4, januari /10 Informatiebrief over deelname aan de SCAPURA studie Het voorkómen van onnodige operaties door het ontwikkelen van een test op achtergebleven kanker na verwijdering van een kwaadaardige dikkedarmpoliep.

Nadere informatie

NIPT: praktische aspecten, eerste resultaten en een blik vooruit (II) Lean Beulen en Kornelia Neveling regionale bijeenkomst SPN d.d.

NIPT: praktische aspecten, eerste resultaten en een blik vooruit (II) Lean Beulen en Kornelia Neveling regionale bijeenkomst SPN d.d. NIPT: praktische aspecten, eerste resultaten en een blik vooruit (II) Lean Beulen en Kornelia Neveling regionale bijeenkomst SPN d.d. 4 november 2014 Proefimplementatie NIPT Vanwege verwachte impact van

Nadere informatie