SLOKDARMKANKER. Bas Weusten, MDL-arts

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "SLOKDARMKANKER. Bas Weusten, MDL-arts"

Transcriptie

1 SLOKDARMKANKER Bas Weusten, MDL-arts

2 Slokdarmkanker Incidentie in NL Bij presentatie: <50% potentieel curabele ziekte Bron:

3 Slokdarmkanker Overleving Bron:

4 Slokdarmkanker Slokdarmkanker is dodelijk >50% niet meer curatief te behandelen 20% overleeft langer dan 5 jaar Overleving van slokdarmkanker sterk afhankelijk van stadium Gevorderde kanker Slokdarmvroegcarinoom 4

5 Twee typen slokdarmkanker Plaveiselcelcarcinoom Adenocarinoom Wereldwijd veel meer voorkomend Meest voorkomende vorm in het Westen Ontstaat uit gewoon slokdarmslijmvlies Ontstaat uit Barrettslijmvlies

6 Twee typen slokdarmkanker Plaveiselcelcarcinoom Adenocarinoom Roken Alcohol HPV? Genetische factoren Voedingsgewoonten Reflux Roken Adipositas Familie-anamnese voor Barrett / slokdarmca

7 Twee typen slokdarmkanker gewoon plaveiselepitheel Reflux-oesofagitis Roken Alcohol HPV? Genetische factoren Voedingsgewoonten

8 Twee typen slokdarmkanker gewoon plaveiselepitheel Barrett-slokdarm Roken Alcohol HPV? Genetische factoren Voedingsgewoonten Reflux Roken Adipositas Familie-anamnese voor Barrett / slokdarmca

9 Twee typen slokdarmkanker Plaveiselcelcarcinoom Adenocarinoom Roken Alcohol HPV? Genetische factoren Voedingsgewoonten Reflux Roken Adipositas Familie-anamnese voor Barrett / slokdarmca

10 Risicofactoren Plaveiselcelcarcinoom Adenocarinoom Roken Alcohol HPV? Genetische factoren Voedingsgewoonten Reflux Roken Adipositas Familie-anamnese voor Barrett / slokdarmca Mannelijk geslacht

11 Doorsnede door slokdarm

12 Doorsnede door slokdarm mucosa spierlaag lymfeklieren submucosa

13 Doorsnede door slokdarm mucosa spierlaag lymfeklieren submucosa

14 Doorsnede door slokdarm mucosa spierlaag lymfeklieren submucosa

15 Doorsnede door slokdarm mucosa spierlaag lymfeklieren submucosa

16 Doorsnede door slokdarm mucosa spierlaag lymfeklieren submucosa

17 Slokdarmkanker ontstaat niet van het één op het andere moment Laaggradige dysplasie (LGD) Hooggradige dysplasie (HGD) Gewone cellen / rustig Barrettslijmvlies Beetje onrustige cellen Erg onrustige cellen Uitzaaiingen naar plaatselijke lymfeklieren Uitzaaiingen naar verweg lever, longen, klieren die ver van de tumor vandaan liggen carcinoom Kanker

18 Barrett-slokdarm Predisponeert tot adenocarcinoom Sequentie: Nietdysplastisch Barrett Laaggradige dysplasie (LGD) Hooggradige dysplasie (HGD) Adenocarcinoom 0.3% per jaar 25% in 5 jaar 50% in 3 jaar

19 Barrett-slokdarm Circa 10% van patienten met (ernstige) reflux klachten heeft Barrett-slokdarm Barrett-prevalentie in de algemene populatie: 1.6% Bekende patienten met Barrett-slokdarm ondergaan surveillance De meeste patienten met Barrett-slokdarm krijgen nooit slokdarmkanker De meeste patienten met (adeno)carcinoom van de slokdarm waren tevoren niet bekend met Barrett

20 Diagnostiek Klachten Passageklachten (oesofageale dysphagie) Pijn bij voedselpassage (odynophagie) Vroegcarcinoom Veelal asymptomatisch Soms odynophagie (plaveiselcelca) Meestal toevalsbevinding of opgepikt tijdens Barrettsurveillance Diagnose bij endoscopie Bevestiging in de biopten

21 Vroege vormen van slokdarmkanker

22 Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) EMR-cap MBM

23 Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) EMR-cap Plaatsing van markeringen Submucosale lifting Plaatsing van snaar in de cap Zuigen van de lesie in de cap Snaren Copyright Amsterdam Esophageal Research Foundation

24 Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) Multi-band Mucosectomie (MBM) Plaatsing van markeringen Geen submucosale lifting nodig Aanzuigen van lesie Rubber band afvuren Snaar door werkkanaal Copyright Amsterdam Esophageal Research Foundation

25 Endoscopische Submucosale Dissectie (ESD) Plaatsing van markeringen Submucosale lifting Omsnijden van de laesie Vezeltje voor vezeltje afwijking er uit pellen (dissectie)

26 Is de endoscopische resectie curatief? indicatie voor chirurgische resectie? Histologische beoordeling van endoscopische resectiepreparaat. Is de afwijking radicaal verwijderd? Groeit de afwijking (te) diep in de submucosa? Is er (lymf)angioinvasie?

27 Barrett-slokdarm Predisponeert tot adenocarcinoom Sequentie: Nietdysplastisch Barrett Laaggradige dysplasie (LGD) Hooggradige dysplasie (HGD) Adenocarcinoom 0.3% per jaar 25% in 5 jaar 50% in 3 jaar 30% in resterende Barrett Al het Barrett-epitheel verwijderen!

28 Controlled Ablation Depth: Bipolar balloon electrode Fixed energy density Automated RF delivery

29 Radiofrekwente Ablatie (RFA) Copyright Amsterdam Esophageal Research Foundation

30 Bevriezen met de CryoBallon

31 Bevriezen met de CryoBallon

32 Bevriezen met de CryoBallon

33 Ja BO met HGD / vroegcarcinoom Zichtbare afwijking? Nee Endoscopische resectie Histologische stadiering Low-risk High-risk oesofaguscardiaresectie Ablatieve therapie (RFA)

34 Conclusies Vroege vormen van slokdarmkanker zijn endoscopisch te genezen, waarbij de slokdarm kan worden behouden Na endoscopische resectie dient het resterende Barrettepitheel te worden geableerd Endoscopische behandeling is helaas slechts voor een kleine minderheid van de patienten weggelegd Patienten met een vroegcarcinoom van de slokdarm moeten in een expert-centrum worden behandeld.

Slokdarm vroegcarcinomen

Slokdarm vroegcarcinomen Slokdarm vroegcarcinomen Behandelmogelijkheden en nieuwe ontwikkelingen Masterclass GE oncologie 20 september 2018 Anouk Overwater, arts-onderzoeker MDL Adenocarcinoom Incidentie slokdarm adenocarcinoom

Nadere informatie

Advances in endoscopic resection and radiofrequency ablation of early esophageal neoplasia van Vilsteren, F.G.I.

Advances in endoscopic resection and radiofrequency ablation of early esophageal neoplasia van Vilsteren, F.G.I. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Advances in endoscopic resection and radiofrequency ablation of early esophageal neoplasia van Vilsteren, F.G.I. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Phoa, K. Y. N. (2014). Endoscopic management of Barrett s esophagus with dysplasia

Citation for published version (APA): Phoa, K. Y. N. (2014). Endoscopic management of Barrett s esophagus with dysplasia UvA-DARE (Digital Academic Repository) Endoscopic management of Barrett s esophagus with dysplasia Phoa, Nadine Link to publication Citation for published version (APA): Phoa, K. Y. N. (2014). Endoscopic

Nadere informatie

Radiofrequente ablatie bij een Barrett slokdarm

Radiofrequente ablatie bij een Barrett slokdarm Radiofrequente ablatie bij een Barrett slokdarm Afdeling Maag-, Darm- en Leverziekten IJsselland Ziekenhuis vormt samen met de afdeling MDL van het Erasmus MC het Barrett Behandelcentrum Rotterdam Bij

Nadere informatie

Radiofrequente ablatie bij een Barrett slokdarm

Radiofrequente ablatie bij een Barrett slokdarm Radiofrequente ablatie bij een Barrett slokdarm MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis MDL-afdeling van het Erasmus MC (gezamenlijk: Barrett Behandelcentrum Rotterdam) www.mdlcentrum.nl Bij u zal een radiofrequente

Nadere informatie

Radiofrequentie ablatie van Barrettslokdarm. Informatiebrochure. Barrett_Infobrochure.indd 1 10/11/16 16:32

Radiofrequentie ablatie van Barrettslokdarm. Informatiebrochure. Barrett_Infobrochure.indd 1 10/11/16 16:32 Radiofrequentie ablatie van Barrettslokdarm (RFA) Informatiebrochure Barrett_Infobrochure.indd 1 10/11/16 16:32 Radiofrequentie ablatie van Barrett-slokdarm (RFA), informatiebrochure Inhoud Voorwoord 3

Nadere informatie

Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrett slokdarm

Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrett slokdarm 44644 Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrett slokdarm Wat is Radiofrequente ablatie? Bij Radiofrequente Ablatie (vanaf nu RFA genoemd) wordt het meest oppervlakkige laagje van de slokdarmwand

Nadere informatie

Van Poliep naar colorectaal carcinoom. P. Didden Maag-Darm-Leverarts UMC Utrecht

Van Poliep naar colorectaal carcinoom. P. Didden Maag-Darm-Leverarts UMC Utrecht Van Poliep naar colorectaal carcinoom P. Didden Maag-Darm-Leverarts UMC Utrecht Anatomie van de dikke darm APC mutation drives adenoma formation Poliep in het rectum 85% of the CRC develop through the

Nadere informatie

Radiofrequentie ablatie van de slokdarm- RFA (Barrett)

Radiofrequentie ablatie van de slokdarm- RFA (Barrett) Radiofrequentie ablatie van de slokdarm- RFA (Barrett) Radiofrequentie ablatie van de slokdarm- RFA (Barrett) 1 Beste patiënt Binnenkort moet u een radiofrequentie ablatie (RFA) van de slokdarm ondergaan.

Nadere informatie

Barrett-slokdarm. onderzoek en behandeling

Barrett-slokdarm. onderzoek en behandeling Barrett-slokdarm onderzoek en behandeling Wat is een Barrett-slokdarm? Een Barrett-slokdarm is een aandoening van het onderste deel van de slokdarm waarbij het slijmvlies (de bekleding van de slokdarm)

Nadere informatie

Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrettslokdarm

Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrettslokdarm Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrettslokdarm Wat is Radiofrequente ablatie? Bij Radiofrequente Ablatie (vanaf nu RFA genoemd) wordt het meest oppervlakkige laagje van de slokdarmwand kortdurend

Nadere informatie

ENDOSCOPIE. Barrett-slokdarm ONDERZOEK

ENDOSCOPIE. Barrett-slokdarm ONDERZOEK ENDOSCOPIE Barrett-slokdarm ONDERZOEK Barrett-slokdarm De slokdarm is aan de binnenkant bekleed met slijmvlies. Bij u is dit slijmvlies veranderd, doordat er regelmatig maagzuur in uw slokdarm omhoog komt.

Nadere informatie

Nederlandse introductie en samenvatting voor niet-ingewijden

Nederlandse introductie en samenvatting voor niet-ingewijden Nederlandse introductie en samenvatting voor niet-ingewijden 157 Introductie In de Westerse wereld is het aantal mensen dat slokdarmkanker krijgt de laatste jaren sterk toegenomen. In 1989 werd de diagnose

Nadere informatie

Patiënten met hooggradige dysplasie in Barrett-slokdarm*

Patiënten met hooggradige dysplasie in Barrett-slokdarm* Onderzoek Patiënten met hooggradige dysplasie in Barrett-slokdarm* Risicofactoren voor adenocarcinoom Romy E. Verbeek, Martijn G.H. van Oijen, Fiebo J.W. ten Kate, Frank P. Vleggaar, Marguerite E.I. Schipper,

Nadere informatie

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm Maatschap Gastro-Enterologie IJsselland Ziekenhuis Datum opname: Datum onderzoek: Wat is een EMR? Op advies van uw behandelend arts zult u een Endoscopische

Nadere informatie

BASISPRINCIPES VAN KANKER

BASISPRINCIPES VAN KANKER BASISPRINCIPES VAN KANKER Prof.dr. D.J. Ruiter Afdeling Pathologie Cursus Introductie in de Fundamentele en Klinische Oncologie HET BEGRIP KANKER? a.alle gezwelgroei b.alle kwaadaardige gezwelgroei c.alle

Nadere informatie

Uw patiënt heeft een positieve ifob-test Illustratie van het medico-chirurgisch traject met casuïstiek

Uw patiënt heeft een positieve ifob-test Illustratie van het medico-chirurgisch traject met casuïstiek Uw patiënt heeft een positieve ifob-test Illustratie van het medico-chirurgisch traject met casuïstiek Dr. Thierry Onghena en Dr. Sofie Rogge AZ Sint-Lucas Gent De artsen van AZ Sint-Lucas hebben deze

Nadere informatie

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm Maatschap Gastro-Enterologie IJsselland Ziekenhuis Datum opname: Datum onderzoek: Wat is een EMR? Op advies van uw behandelend arts zult u een Endoscopische

Nadere informatie

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm Maatschap Gastro-Enterologie IJsselland Ziekenhuis Datum opname: Datum onderzoek: Wat is een EMR? Op advies van uw behandelend arts zult u een Endoscopische

Nadere informatie

Casus Keuzes in de behandeling van slokdarmkanker

Casus Keuzes in de behandeling van slokdarmkanker Casus Keuzes in de behandeling van slokdarmkanker Prof. dr. Mark van Berge Henegouwen, chirurg Dr. W.J. Eshuis, chirurg L. Noteboom, verpleegkundig specialist Amsterdam UMC, locatie AMC 8 e Inhoud Presentatie

Nadere informatie

Barrett slokdarm Wat is een Barrett slokdarm? Hoe ontstaat een Barrett slokdarm? Behandeling van refluxklachten

Barrett slokdarm Wat is een Barrett slokdarm? Hoe ontstaat een Barrett slokdarm? Behandeling van refluxklachten Barrett slokdarm Wat is een Barrett slokdarm? Een Barrett slokdarm is een aandoening van het onderste deel van de slokdarm waarbij het slijmvlies (de slokdarmbekleding) is veranderd. De afwijking is genoemd

Nadere informatie

Hoofd-hals kanker epidemiologie, etiologie, symptomatologie en diagnostiek

Hoofd-hals kanker epidemiologie, etiologie, symptomatologie en diagnostiek Hoofd-hals kanker epidemiologie, etiologie, symptomatologie en diagnostiek M. Lacko KNO-arts/Hoofd-hals oncoloog Oncologie symposium, Maastricht 21 mei 2015 Indeling presentatie 1. Incidentie en epidemiologie

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA) Inclusie & exclusie criteria DUCA. DUCA 2017 Registratie gestart: 2011

Factsheet Indicatoren Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA) Inclusie & exclusie criteria DUCA. DUCA 2017 Registratie gestart: 2011 Factsheet en Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA) DUCA 2017 Registratie gestart: 2011 Inclusie & exclusie criteria DUCA Inclusie Primaire tumoren (slokdarm, slokdarm-maagovergang, maag) Recidief tumoren (slokdarm,

Nadere informatie

Maag-, Darm- en Leverziekten. Barrett-slokdarm.

Maag-, Darm- en Leverziekten. Barrett-slokdarm. Maag-, Darm- en Leverziekten Barrett-slokdarm www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl MDL023 / Barrett-slokdarm / 20-03-2014 2 Barrett-slokdarm Uw

Nadere informatie

Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling. Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019

Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling. Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019 Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019 Anatomie oesophagus/ maag Symptomen oesophaguscarcinoom Diagnostiek Behandeling oesophaguscarcinoom Postoperatieve

Nadere informatie

Behandeling van een Barrett-slokdarm met radiofrequente ablatie

Behandeling van een Barrett-slokdarm met radiofrequente ablatie ENDOSCOPIE Behandeling van een Barrett-slokdarm met radiofrequente ablatie BEHANDELING Behandeling van een Barrett-slokdarm met radiofrequente ablatie Bij een Barrett-slokdarm is de binnenkant van het

Nadere informatie

MONDZIEKTEN; EEN UPDATE. Een nascholingscursus voor tandartsen

MONDZIEKTEN; EEN UPDATE. Een nascholingscursus voor tandartsen MONDZIEKTEN; EEN UPDATE Een nascholingscursus voor tandartsen Bohn Stafleu Van Loghum, 2014 Doelstelling Een update in diagnostiek en, waar van toepassing, behandeling van afwijkingen van het mondslijmvlies

Nadere informatie

SLOKDARMKANKER 25-10-2010

SLOKDARMKANKER 25-10-2010 SLOKDARMKANKER 25-10-2010 Bij slokdarmkanker is er sprake van een kwaadaardige tumor in de slokdarm. In de medische wereld worden vaak de namen slokdarmcarcinoom en oesofaguscarcinoom gebruikt. De medische

Nadere informatie

Samenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra

Samenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra Medische Publieksacademie UMCG Thema: Dikkedarmkanker Samenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra (moleculair geneticus). Dikkedarmkanker is één van de meest voorkomende

Nadere informatie

Handleiding VAULT Versie 2, juli 2015, Amsterdam. Handleiding VAULT

Handleiding VAULT Versie 2, juli 2015, Amsterdam. Handleiding VAULT Handleiding VAULT 1 Inhoud INTRODUCTIE... 3 TOEGANG TOT VAULT... 3 INLOGGEN... 3 OPBOUW VAULT... 4 PATIËNT NUMMERS... 6 RECORD PATIENT... 7 GENERAL INFORMATION... 7 RISK FACTORS... 7 FAMILY HISTORY...

Nadere informatie

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) slokdarm MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis Melden op:...(datum en tijd) Onderzoek in de ochtend middag www.mdlcentrum.nl Wat is een EMR? Op advies van uw behandelend

Nadere informatie

Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrett slokdarm

Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrett slokdarm Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrett slokdarm Wat is radiofrequente ablatie? Bij radiofrequente ablatie (vanaf nu RFA genoemd) wordt het meest oppervlakkige laagje van de slokdarmwand kortdurend

Nadere informatie

Basisbegrippen Oncologie

Basisbegrippen Oncologie Basisbegrippen Oncologie Tumor afmeting Diagnose periode Behandel periode Preventie/interventie periode Invasie interventie Tijd Detectie drempel Van normale naar kankercel Normale cel Van celkern naar

Nadere informatie

Samenvatting richtlijn Diagnostiek

Samenvatting richtlijn Diagnostiek Samenvatting richtlijn Diagnostiek en behandeling oesofaguscarcinoom Inleiding Op initiatief van het Nederlands Genootschap van Maag-Darm-Leverartsen werd in de periode 2002-2005 in samenwerking met het

Nadere informatie

HPV als ziekteverwekker

HPV als ziekteverwekker HPV als ziekteverwekker Nathalie Reesink-Peters 27 februari 2009 Inhoud Introductie HPV Levenscyclus HPV, ziekte verwekker Oncogenese Therapie (van HPV gerelateerde ziekte) Indicaties moleculaire diagnostiek

Nadere informatie

Palveiselcelcarcinomen in Fanconi anemia

Palveiselcelcarcinomen in Fanconi anemia Palveiselcelcarcinomen in Fanconi anemia A G P100 B M E F C ub L P24 I D2 UBE2T USP1 ub I ub D2 BRCA1 D1/BRCA2 N/PALB2 J/BRIP1 BRCA1 FA core complex (upstream) downstream Courtesy Johan de Winter and Hans

Nadere informatie

Barrett's esophagus and esophageal adenocarcinoma: transcription factors and biomarkers Pavlov, Kirill

Barrett's esophagus and esophageal adenocarcinoma: transcription factors and biomarkers Pavlov, Kirill University of Groningen Barrett's esophagus and esophageal adenocarcinoma: transcription factors and biomarkers Pavlov, Kirill DOI: 10.1016/j.dld.2014.09.014 IMPORTANT NOTE: You are advised to consult

Nadere informatie

Maag-, Darm- en Leverziekten Barrett slokdarm

Maag-, Darm- en Leverziekten Barrett slokdarm Maag-, Darm- en Leverziekten Barrett slokdarm Aandoening van de slokdarm Maag-, Darm- en Leverziekten Inleiding U heeft een aandoening aan uw slokdarm. U bent daarom verwezen naar de polikliniek Maag-,

Nadere informatie

Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrett slokdarm

Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrett slokdarm Radiofrequente ablatie bij patiënten met een Barrett slokdarm Wat is radiofrequente ablatie? Bij radiofrequente ablatie (vanaf nu RFA genoemd) wordt het meest oppervlakkige laagje van de slokdarmwand kortdurend

Nadere informatie

Medische Publieksacademie 4 maart 2019

Medische Publieksacademie 4 maart 2019 4 maart 2019 YouTube 1 Ontwikkelingen in de longkankerzorg Dr. Ben Venmans, longarts Dr. Wouter van Geffen, longarts Frits Mostert, persvoorlichter MCL, moderator Programma 19.30 uur Dr. Ben Venmans: Longkanker:

Nadere informatie

DE SLOKDARM DE SLOKDARM

DE SLOKDARM DE SLOKDARM DE SLOKDARM DE SLOKDARM De slokdarm (oesofagus) is een onderdeel van het spijsverteringskanaal. Het grootste deel van de slokdarm ligt in de borstholte. De slokdarm loopt ongeveer midden door de borstholte

Nadere informatie

Dutch Upper GI Cancer Audit (DUCA)

Dutch Upper GI Cancer Audit (DUCA) Dutch Upper GI Cancer Audit (DUCA) Beschrijving Dit overzicht toont de kwaliteitsindicatoren welke per 1 april 2014 ontsloten zullen worden in het kader van het getrapte transparantiemodel van DICA. De

Nadere informatie

Esophageal Cancer: Multimodality Treatment Across the Continuum of Care

Esophageal Cancer: Multimodality Treatment Across the Continuum of Care 19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht Esophageal Cancer: Multimodality Treatment Across the Continuum of Care of te wel van A tot Z Els Butter Verpleegkundig specialist gynaecologie UMC Utrecht 1 Gail Davidson

Nadere informatie

SLOKDARMKANKER: GIDS VOOR PATIËNTEN

SLOKDARMKANKER: GIDS VOOR PATIËNTEN SLOKDARMKANKER: GIDS VOOR PATIËNTEN PATIËNTENINFORMATIE OP BASIS VAN DE ESMO RICHTLIJNEN Deze leidraad voor patiënten werd opgesteld door het Antikankerfonds om patiënten en hun familie te helpen een beter

Nadere informatie

Praktijkvariatie in het graderen van colorectale adenomen

Praktijkvariatie in het graderen van colorectale adenomen Praktijkvariatie in het graderen van colorectale adenomen Kwaliteitssymposium pathologie dagen Nijmegen, 20 november 2015 Chantal Kuijpers c.c.h.kuijpers@umcutrecht.nl Disclosure belangen Geen belangenverstrengeling

Nadere informatie

Nieuwe ontwikkelingen binnen de MDL-oncologie. Paul Fockens, MDL-arts AMC

Nieuwe ontwikkelingen binnen de MDL-oncologie. Paul Fockens, MDL-arts AMC Nieuwe ontwikkelingen binnen de MDL-oncologie Paul Fockens, MDL-arts AMC Nieuwe ontwikkelingen MDL-oncologie De termen van 2012: Minimally invasive Patient centered Multi-modality Ageing population (Neo-)adjuvant

Nadere informatie

Welkom. 2 e Post EAUN Meeting. Het peniscarcinoom en lymfeklierdissectie

Welkom. 2 e Post EAUN Meeting. Het peniscarcinoom en lymfeklierdissectie 2 e Post EAUN Meeting Welkom Christine Rogge Slieker Verpleegkundig Specialist Polikliniek Urologie Martini Ziekenhuis Groningen c.rogge@mzh.nl Het peniscarcinoom en lymfeklierdissectie Inhoud Presentatie

Nadere informatie

Figuur 1: illustratie slokdarm

Figuur 1: illustratie slokdarm Slokdarmkanker U bent naar VU medisch centrum (VUmc) verwezen voor een operatie omdat er slokdarmkanker is geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over slokdarmkanker, de oorzaken en risicofactoren

Nadere informatie

NEDERLANDSE 8 SAMENVAT TING VooR NIET-INGEWIJDEN PTER A H C

NEDERLANDSE 8 SAMENVAT TING VooR NIET-INGEWIJDEN PTER A H C Nederl andse samenvat ting voor nie t-inge wijden 8 CHAPTER nederlandse samenvatting Inleiding In 2006 rookte 28% van de Nederlandse bevolking gemiddeld 15 sigaretten per dag. Jaarlijks overlijden circa

Nadere informatie

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) dikke darm Informatie voor klinische patiënten

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) dikke darm Informatie voor klinische patiënten Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) dikke darm Informatie voor klinische patiënten Maatschap Gastro-Enterologie IJsselland Ziekenhuis Datum opname: Datum onderzoek: Wat is een EMR? Op advies van uw

Nadere informatie

Endoscopische submucosale dissectie (ESD): naar een endoscopische en-bloc resectie van oppervlakkige tumoren in de gastrointestinale

Endoscopische submucosale dissectie (ESD): naar een endoscopische en-bloc resectie van oppervlakkige tumoren in de gastrointestinale Endoscopische submucosale dissectie (ESD): naar een endoscopische en-bloc resectie van oppervlakkige tumoren in de gastrointestinale tractus. dr. Christophe Snauwaert // dienst Maag-, Darm- en Leverziekten

Nadere informatie

Versie 1.5 /

Versie 1.5 / Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) versus Endoscopische Submucosale Dissectie (ESD) voor de behandeling van grote distale nietgesteelde colorectale adenomen: een multicenter gerandomiseerde trial Vergelijking

Nadere informatie

Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van premaligne afwijkingen van de bovenste adem- en voedingsweg

Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van premaligne afwijkingen van de bovenste adem- en voedingsweg V Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van premaligne afwijkingen van de bovenste adem- en voedingsweg naar Algemeen 526 Epidemiologie 527 1. Screening 527 2. Diagnostiek 527 2.1 Anamnese 527 2.2

Nadere informatie

belangrijke cijfers over darmkanker

belangrijke cijfers over darmkanker belangrijke cijfers over darmkanker Een overzicht van het voorkomen, de behandeling en overleving van darmkanker, gebaseerd op cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie darmkanker in Nederland Deze

Nadere informatie

Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal. Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc

Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal. Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal + Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc Vragen? Inhoud Introductie Diagnostiek Biomarkers Biobanken Wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

Het effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie

Het effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie Het effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie verpleegkundige Disclosure belangen spreker Geen(potentiële)

Nadere informatie

Leeswijzer volume oesophaguscardia resecties Publicatie: Leeswijzers. 1. Volume oesophaguscardiaresecties

Leeswijzer volume oesophaguscardia resecties Publicatie: Leeswijzers. 1. Volume oesophaguscardiaresecties Leeswijzer volume oesophaguscardia resecties Publicatie: Leeswijzers 1. Volume oesophaguscardiaresecties 2. Externe verantwoording In het kader van de Kwaliteitswet Zorginstellingen leggen zorginstellingen

Nadere informatie

Operatie bij slokdarmkanker (oesofaguscarcinoom en cardiacarcinoom) Maatschap Chirurgie Maatschap Maag-, Darm- en Leverartsen IJsselland Ziekenhuis

Operatie bij slokdarmkanker (oesofaguscarcinoom en cardiacarcinoom) Maatschap Chirurgie Maatschap Maag-, Darm- en Leverartsen IJsselland Ziekenhuis Operatie bij slokdarmkanker (oesofaguscarcinoom en cardiacarcinoom) Maatschap Chirurgie Maatschap Maag-, Darm- en Leverartsen IJsselland Ziekenhuis Inhoudsopgave Inleiding 2 1. Slokdarm en slokdarmkanker

Nadere informatie

CHAPTER 9. Samenvatting

CHAPTER 9. Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting Samenvatting SAMENVATTING In dit proefschrift evalueren we de rol van het immuunsysteem in (het ontstaan van) baarmoederhalskanker, oftewel cervixcarcinoom. Ondanks de beschikbaarheid

Nadere informatie

Ontwikkelingen longkanker en maligne mesothelioom

Ontwikkelingen longkanker en maligne mesothelioom Ontwikkelingen longkanker en maligne mesothelioom Wat is de stand van zaken Frank Jacobs sept 2017 Disclosures Frank Jacobs (potentiële) belangenverstrengeling geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Improving patient selection towards personalized treatment decisions in esophageal cancer Hulshoff, Jan

Improving patient selection towards personalized treatment decisions in esophageal cancer Hulshoff, Jan University of Groningen Improving patient selection towards personalized treatment decisions in esophageal cancer Hulshoff, Jan IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's

Nadere informatie

VRIENDENDAG 9 april 2019

VRIENDENDAG 9 april 2019 VRIENDENDAG 9 april 2019 Investeren in kwaliteit van leven Beste Vriend van het St. Antonius Onderzoeksfonds, Fijn dat u aanwezig bent bij de Vriendendagen 2019. Vandaag zullen onderzoekers die vorig

Nadere informatie

Risico's reguliere sedatie (dormicum / fentanyl):

Risico's reguliere sedatie (dormicum / fentanyl): Endoscopische verrichting Antegrade ballonenteroscopie Informed consent : Risico's overall: 1,2-1,6 % In diagnostische procedure: 0,8 % In therapeutische procedure 4,3 % Specifiek - pancreatitis: 0,3 %

Nadere informatie

Oesofaguscarcinoom. Nascholing. Inleiding. Diagnostiek en stadiëring. Endoscopische behandeling. 34 huisarts & wetenschap

Oesofaguscarcinoom. Nascholing. Inleiding. Diagnostiek en stadiëring. Endoscopische behandeling. 34 huisarts & wetenschap Christine Kestens, Richard van Hillegersberg, Peter Siersema Nascholing Oesofaguscarcinoom H Inleiding Het oesofaguscarcinoom is de op zeven na meest voorkomende en de op vijf na dodelijkste kanker in

Nadere informatie

Plaveiselcelcarcinoom. Huidkanker

Plaveiselcelcarcinoom. Huidkanker Plaveiselcelcarcinoom Huidkanker Uw behandelend arts heeft een plaveiselcelcarcinoom bij u geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over deze aandoening en de behandelingsmogelijkheden. Wat is

Nadere informatie

Van darmpoliep tot darmkanker:

Van darmpoliep tot darmkanker: Endoscopische Opvolging na poliepen/carcinoom Wetenschappelijke studies beperkt: Richtlijnen voornamelijk gebaseerd op observaties. Sinds screeningsprogramma lopend: toenemend aantal gevorderde adenomen,

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Prognostication in esophageal cancer Lagarde, S.M. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Prognostication in esophageal cancer Lagarde, S.M. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) Prognostication in esophageal cancer Lagarde, S.M. Link to publication Citation for published version (APA): Lagarde, S. M. (2008). Prognostication in esophageal

Nadere informatie

23.1 Slik- en passagestoornissen

23.1 Slik- en passagestoornissen 49-Chirurgie 23.1 01-06-2005 10:48 Pagina 403 403 23.1 Slik- en passagestoornissen J.J.B. van Lanschot Een 62-jarige man wordt door zijn huisarts verwezen vanwege sinds drie maanden bestaande passageklachten,

Nadere informatie

Chapter. Moleculaire diagnose van orale premaligne laesies. Samenvatting, discussie en perspectieven

Chapter. Moleculaire diagnose van orale premaligne laesies. Samenvatting, discussie en perspectieven Chapter 7 Moleculaire diagnose van orale premaligne laesies Samenvatting, discussie en perspectieven Samenvatting, discussie en perspectieven Samenvatting Ondanks belangrijke vooruitgang in de behandelingsmogelijkheden

Nadere informatie

Oplegger indicatorenset Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA) verslagjaar 2017

Oplegger indicatorenset Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA) verslagjaar 2017 Zorginstituut Nederland Kwaliteitsinstituut Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus 320 1110 AH Diemen www.zorginstituutnederland.nl T +31 (0)20 797 89 20 Transparantiekalender@zinl.nl Oplegger indicatorenset

Nadere informatie

Alles onder controle? Dr. J.J. Uil, MDL-arts

Alles onder controle? Dr. J.J. Uil, MDL-arts Alles onder controle? Dr. J.J. Uil, MDL-arts Aanleiding: Risico op kanker bij coeliakie; Kwartaal blad NCV 2014: Artikel van Frederico Biagi Controle intervallen worden verruimd kan dat ongestraft? N.B.

Nadere informatie

MOGELIJKE BEHANDELINGEN

MOGELIJKE BEHANDELINGEN Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel MOGELIJKE BEHANDELINGEN PROSTAATKANKER 2 Inhoud Behandelingen bij prostaatkanker... 4 Curatieve behandelingen... 4 Active surveillance... 4 Operatie...

Nadere informatie

7,3. Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december keer beoordeeld. Botkanker (oftewel: beentumoren)

7,3. Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december keer beoordeeld. Botkanker (oftewel: beentumoren) Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december 2002 7,3 166 keer beoordeeld Vak Biologie Botkanker (oftewel: beentumoren) Inleiding Een kwaadaardige (of maligne) primaire beentumor (=botkanker) is

Nadere informatie

HPV nu en in de toekomst. Nynke de Boer Magda van Oven Britt van Etten Debruijn Jorien Helder-Woolderink

HPV nu en in de toekomst. Nynke de Boer Magda van Oven Britt van Etten Debruijn Jorien Helder-Woolderink HPV nu en in de toekomst Nynke de Boer Magda van Oven Britt van Etten Debruijn Jorien Helder-Woolderink 15000 HPV HPV2 HPV4 HPV6 HPV11 High risk HPV (hr-hpv) Hr HPV 80 % van alle vrouwen maakt eens

Nadere informatie

Blaaskanker, informatie over behandeling Urologie

Blaaskanker, informatie over behandeling Urologie Blaaskanker, informatie over behandeling Urologie Beter voor elkaar 2 In Nederland wordt per jaar in totaal bij ongeveer 5.200 mensen blaaskanker vastgesteld. Daarvan hebben circa 2.600 mensen een spierinvasief

Nadere informatie

Slokdarmkanker. Supplement informatiewijzer oncologie

Slokdarmkanker. Supplement informatiewijzer oncologie Supplement informatiewijzer oncologie Slokdarmkanker Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Algemene informatie over de slokdarm en slokdarmkanker 3. Het stellen van de diagnose 4. Behandeling van slokdarmkanker

Nadere informatie

belangrijke cijfers over blaaskanker

belangrijke cijfers over blaaskanker belangrijke cijfers over blaaskanker Een overzicht van het voorkomen, de behandeling en overleving van blaaskanker, gebaseerd op cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie blaaskanker in Nederland Deze

Nadere informatie

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) dikke darm

Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) dikke darm Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) dikke darm Maatschap Gastro-Enterologie IJsselland Ziekenhuis Datum opname: Datum onderzoek: Wat is een EMR? Op advies van uw behandelend arts zult u een Endoscopische

Nadere informatie

Er zijn chromosomale veranderingen aangetoond in de cellen van de teelbaltumor. Er bestaat ook een familiale voorgeschiktheid.

Er zijn chromosomale veranderingen aangetoond in de cellen van de teelbaltumor. Er bestaat ook een familiale voorgeschiktheid. Teelbalkanker Auteur: Dr. Guy Boeckx Testistumor of teelbalkanker is een kwaadaardig letsel van de teelbal. Deze tumor komt frequent voor (3-6 nieuwe gevallen per 100.000 mannen per jaar). In minder dan

Nadere informatie

Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst

Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Pancreas Carcinoom Incidencie: 33.730 nieuwe patiënten

Nadere informatie

DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM

DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst het spijsverteringsstelsel en de werking van de spijsvertering uitgelegd. Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst

Nadere informatie

Inclusie criteria Ja Nee. 2. Lower (distal) border of adenoma between dentate line 15cm ab ano?

Inclusie criteria Ja Nee. 2. Lower (distal) border of adenoma between dentate line 15cm ab ano? In- en exclusie criteria Visite datum: In- en exclusie criteria Inclusie criteria Ja Nee 1. Non-pedunculated rectal adenoma 3cm 2. Lower (distal) border of adenoma between dentate line 15cm ab ano? 3.

Nadere informatie

Chirurgie. Endoscopische Mucosale

Chirurgie. Endoscopische Mucosale Chirurgie Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) BEHANDELING Endoscopische Mucosale Resectie (EMR) Binnenkort wordt bij u een deel van de meest oppervlakkige laag van de maag of de slokdarm via een endoscoop

Nadere informatie

Indicatorenrapportage Ziekenhuis: Rijnstate Ziekenhuis Jaar: 2018 Totaal aantal ingevoerde patiënten

Indicatorenrapportage Ziekenhuis: Rijnstate Ziekenhuis Jaar: 2018 Totaal aantal ingevoerde patiënten De inhoud van de basis- en indicatorenrapportages is onderhevig aan updates en aanpassingen. In dit logboek kunt u per registratie de wijzigingen in de rapportages terugvinden tot en met het vorige kalenderjaar.

Nadere informatie

Richtlijn maagcarcinoom - submodule Behandeling vroegcarcinoom (module Early gastric cancer)

Richtlijn maagcarcinoom - submodule Behandeling vroegcarcinoom (module Early gastric cancer) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 Richtlijn maagcarcinoom - submodule Behandeling vroegcarcinoom

Nadere informatie

Hoe onderscheid je een hepatocellulair carcinoom (HCC) van een cholangiocarcinoom

Hoe onderscheid je een hepatocellulair carcinoom (HCC) van een cholangiocarcinoom Hoe onderscheid je een hepatocellulair carcinoom (HCC) van een cholangiocarcinoom (CCC)? Otto van Delden, interventieradioloog, AMC Bart Takkenberg, MDL-arts, AMC Patiënt L; 53 jaar Reden van verwijzing/

Nadere informatie

Zorgprogramma. Slokdarmkanker

Zorgprogramma. Slokdarmkanker Zorgprogramma Slokdarmkanker Iedereen die te horen krijgt dat de kans groot is dat hij slokdarmkanker heeft, schrikt en wil zo snel mogelijk zekerheid hebben of hij daadwerkelijk kanker heeft en welke

Nadere informatie

Slokdarmcarcinoom

Slokdarmcarcinoom 7.1.1. Slokdarmcarcinoom 1. Inleiding 1.1. Algemeen Kanker van de slokdarm betreft vnl. het plaveiselcelcarcinoom en het adenocarcinoom, in minder dan vijf procent is er sprake van andere histologie. Hoewel

Nadere informatie

Slokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht

Slokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmresectie - Fit aan de Start Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmkanker Slokdarmkanker zit vrijwel altijd in de thoracale slokdarm Jaarlijks aantal nieuwe gevallen per 100.000

Nadere informatie

Plaveiselcelcarcinoom

Plaveiselcelcarcinoom Patiënteninformatie Plaveiselcelcarcinoom 1234567890-terTER_ Plaveiselcelcarcinoom Met deze folder informeren we u over het plaveiselcelcarcinoom van de huid. Daarnaast zetten we een aantal praktische

Nadere informatie

endometrium carcinoom in Nederland

endometrium carcinoom in Nederland endometrium carcinoom in Nederland 2012-2016 voorwoord Door informatie over variatie in diagnostiek en behandelingen periodiek met elkaar te bespreken, kunnen we samen de kwaliteit van zorg voor vrouwen

Nadere informatie

8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker

8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker 8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker Van uw arts heeft u te horen gekregen dat u in aanmerking komt voor Intra Operatieve Radiotherapie (IORT). In dit hoofdstuk leggen we u in het

Nadere informatie

Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary

Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary VII Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary naar Algemeen 538 Epidemiologie 538 1. Screening 538 2. Diagnostiek 538 2.1 Anamnese

Nadere informatie

Verwijderen van grote poliepen in de dikke darm EMR/ESD

Verwijderen van grote poliepen in de dikke darm EMR/ESD Verwijderen van grote poliepen in de dikke darm EMR/ESD Afdeling maag- darm- leverziekten 1 Op.... dag..... om.... uur Verwachten wij u op: O afdeling 2B/223 MDL van Máxima Medisch Centrum, locatie Veldhoven

Nadere informatie