Alles onder controle? Dr. J.J. Uil, MDL-arts

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Alles onder controle? Dr. J.J. Uil, MDL-arts"

Esmée Eva de Vos
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Alles onder controle? Dr. J.J. Uil, MDL-arts

2 Aanleiding: Risico op kanker bij coeliakie; Kwartaal blad NCV 2014: Artikel van Frederico Biagi Controle intervallen worden verruimd kan dat ongestraft? N.B. Het gaat hier dus om coeliakie patiënten en niet om die groep met NCGS!!! (Non-Celiac Glutensensitivity)

3 Richtlijn coeliakie en dermatitis herpetiformis 2008

4 Karakteristieken van coeliakie Behoort tot een van de meest voorkomende genetisch predisponerende aandoeningen. HLA DQ2-DQ8 Prevalentie (= het percentage van de bevolking op een bepaald moment met een bepaalde aandoening): 0.3-3% Is stijgende Wordt lager geschat dan de werkelijkheid is Vele studies: coeliakie predisponeert (= maakt ontvankelijk) tot: NHL (Non-Hodgkin lymfoom) (= vorm van lymfeklierkanker) EATL (Enteropathy Associated T-cell Lymhoma) (= vorm van lymfeklierkanker in de dunne darm) Adenocarcinoom (= kwaadaardig gezwel van de klier) van: Dunne darm Slokdarm Oropharynx (= mond/keelholte)

5 Oorzaak (?): Verhoogde darmpermeabiliteit (= darmdoordringbaarheid) Carcinogenen (= kankerverwekkend) Verhoogde mate van darmontsteking Gestoorde immuunreacties (= gestoorde ongevoeligheid voor bepaalde ziekten) Voedingsdeficiënties (= voedingstekorten)

6 Risico op maligniteit (= kwaadaardige ziekte) Enorme spreiding : Relatief Risico op lymfomen: van 1 (~ algemene bevolking) tot 300 x verhoogd Recentere studies : overschatting Lifetime risico op een CD geassocieerde maligniteit: tussen de 1.3 en 2 %

7 Verhoogde mate van darmontsteking en kans op maligniteit: Gering verhoogd risico bij patiënten met positieve antistoffen en ontsteking bij biopteren Geen verhoogd risico indien er geen ontsteking aanwezig is

Risico factoren: Risico op complicaties het grootst in de eerste jaren na start met glutenvrij dieet: Essentieel: strict glutenvrij dieet Leeftijd waarop de diagnose wordt gesteld Tijd

8 Risico factoren: Risico op complicaties het grootst in de eerste jaren na start met glutenvrij dieet: Essentieel: strict glutenvrij dieet Leeftijd waarop de diagnose wordt gesteld Tijd tussen het begin van de klachten en het stellen van de diagnose ( diagnostische delay ) Wijze van klinische presentatie: Klassieke beeld Niet klassiek asymptomatisch HLA-DQ2- homozygotie

9 Samengevat: < 1% van de coeliakie patiënten ontwikkelt een (pre)maligne aandoening als: Refractaire coeliakie : Type 1 en 2 RCD Type 1: geen verhoogde risico op EATL`(Enteropathy Associated T-cell Lymhoma): Therapie: azathioprine en prednisolon RCD type 2: verhoogd risico op EATL (Enteropathy Associated T- cell Lymhoma): in Nederland: 0.1 nieuwe gevallen per in Nederland 2.08 nieuwe gevallen per indien > 50 jaar (met name tussen de 60 en 70 jaar: Therapie van RCD type 2: cladribine (chemotherapie tegen leukaemie en autologe stamceltransplantatie)

10 Twee typen gecompliceerde coeliakie: Type A: Nieuwe coeliakie patiënt, niet reagerend op glutenvrij dieet Type B: Coeliakie patiënt stabiel onder GVD die klachten krijgt: Buikpijn Koorts Malabsorptie (= een verstoorde opname van voedingsstoffen in de darm) bloedarmoede gewichtsverlies

11 Type A: Nieuwe coeliakie patiënt, niet reagerend op glutenvrij dieet Slechte groep: EATL Carcinoom (= kwaadaardig gezwel) van de dunne darm

12 Type B: Coeliakie patiënt stabiel onder GVD die klachten krijgt RCD type 1: veel betere prognose (= verloop) dan type A

13 Overlevingscurves: Type B Type A

14 Maar hoe halen we die risicopatiënten tijdig er uit? Strikt glutenvrij dieet kan pas worden getest 6-12 maanden na start Kwartaal blad NCV 2014: Artikel van Frederico Biagi PROgnostic COeliac patients SUrvivaL: PROCONSUL Score: Risico - Score systeem : Laag Intermediair Hoog

15 PROCONSUL Score:

16 PROCONSUL Score: Houdt geen rekening met: Leeftijd waarop coeliakie zich voor het eerst manifesteert De HLA - typering

17 Samengevat: Zeer kleine kans op maligne ontaarding

18 Osteoporose (= botontkalking) osteomalacie

19 Mechanismen: (= manier waarop iets in elkaar zit en werkt) Calcium-malabsorptie ( = een verstoorde opname van Calcium in de darm) Calciumspiegel kan normaal zijn Meting bijschildklierhormoon Vitamine-D-malabsorptie (= een verstoorde opname van vitamine D in de darm)

20 Wat is belangrijk: Preventie (=vóórkomen): Algemeen Lichaamsbeweging (gewicht dragen) Roken stop Alcohol: weinig Calcium-intake: 1500 mg per dag Indien vitamine D-deficiëntie (= tekort): aanvullen Glutenvrij dieet Indien osteoporose: Behandeling met calcium + vitamine D + bisfosfonaten

21 Timing dexascan (= botdichtheidsonderzoek ) Bij het stellen van de diagnose coeliakie Herhalen na 3-5 jaar, afhankelijk of er sprake is van (behandeling van) osteoporose

22 Take home message: Zeer kleine kans op maligne ontaarding Follow-up bij stabiele patiënt: Verruiming controle interval naar 2 of zelfs 3 jaar bij stabiele patiënt absoluut verantwoord Onderzoek: Bloed: Bloedbeeld Coeliakie-antistoffen vitaminen; schildklierfunctie; bloedsuiker Dexascan Bij verandering van de kliniek: uiteraard vervroegd komen!

Vergelijkbare documenten

Post HBO cursus Nederlandse Vereniging van Dietisten 1 oktober 2012. Peter J. Wahab MDL arts Rijnstate Ziekenhuis Arnhem

Post HBO cursus Nederlandse Vereniging van Dietisten 1 oktober 2012 Peter J. Wahab MDL arts Rijnstate Ziekenhuis Arnhem Coeliakie is een ziekte die voornamelijk bij kinderen voorkomt. Stellingen Coeliakie