OVN Jaarverslag 2015

Transcriptie

1 OVN Jaarverslag 2015 de optometrist kijkt verder

2 Voorwoord De OVN heeft als doelstelling zich in te zetten voor de kwaliteitsbevordering en -bewaking van de beroepsgroep en werkt aan de positionering en profilering van de optometrist als zorgverlener in de oogzorg kan gezien worden als een overgangsjaar: binnen de OVN zijn middels een transitieproces een aantal veranderingen in gang gezet om als vereniging, cq. beroepsgroep, meer slagkracht te krijgen en deze doelstelling te realiseren. Naast het transitieprocces is door de vrijwilligers en medewerkers van de OVN weer veel werk verzet om uiteenlopende activiteiten te verrichten. In dit jaarverslag staat een overzicht van wat er in het afgelopen jaar door de vereniging gedaan is. Het bestuur wil alle leden die zich vrijwillig voor de vereniging hebben ingezet op deze plaats hartelijk bedanken voor hun inzet! 2

3 Inhoud 1. Organisatie Beleid Activiteiten

4 1. Organisatie 1.1 Leden Het aantal leden van de OVN is in 2015 gegroeid van 919 naar 948 leden. In totaal zijn er 61 nieuwe leden bijgekomen en hebben 32 leden hun lidmaatschap opgezet. Van de 948 leden zijn er 16 ereleden. Het aantal aspirant-leden (studenten) is gedaald van 191 naar 148. De meeste aspirantleden zijn collectief lid via de studievereniging Society of Optometry and Orthoptic Students (SO²S). 1.2 Bestuur Samenstelling In 2015 bestond het bestuur van de OVN uit de volgende personen: - Gabriëlle Janssen voorzitter - Ruud van den Heuvel penningmeester en vice-voorzitter - Marten Fortuin bestuurslid (benoemd op 7 december 2015) - Egbert Meijer voorzitter (gestopt in maart 2015) - Jeroen van de Wetering bestuurslid (gestopt in januari 2015) Taken Het bestuur heeft als taak om de vereniging te leiden, toezicht te houden op de juiste uitvoering van de statuten en het huishoudelijk reglement, het verenigingsbeleid voor te bereiden en zorg te dragen voor een adequate uitvoering van het beleid. Leidraad daarbij is de doelstelling de collectieve en individuele belangen te behartigen van de bij de vereniging aangesloten leden. Vergaderingen Het bestuur van de OVN is 8 keer voor een bestuursvergadering bijeen geweest. Verder overleg tussen de bestuursleden vindt telefonisch, per en via skype plaats. De leden zijn tweemaal voor een Algemene Ledenvergadering (ALV) bijeen geroepen. Deze eerste ALV vond plaats op 1 juni 2015 en werd bezocht door 129 leden. Bij de tweede ALV op december 2015 waren 164 leden aanwezig. 4

5 1.3 Bureau Het bureau van de OVN houdt sinds begin 2015 kantoor in het Optiekcentrum in Houten. Het personeelsbestand is in de loop van het jaar uitgebreid tot 4 medewerkers: verenigingsmanager en secretaris Henrike Klein Ikkink (28 uur per week), beleidsmedewerker Daniëlle van Eden (24 uur per week), beleidsmedewerker Kristel te Hofsté (24 uur per week) en administratief medewerker Carin Bakker (16 uur per week). Voor een aantal projecten is externe expertise ingehuurd als tijdelijke aanvulling op de eigen medewerkers. 1.4 Commissies Voor de uitvoering van het beleid en activiteiten werken bestuur en bureau samen met een aantal commissies bestaande uit leden van de OVN. In 2015 kende de OVN de volgende commissies: Commissie Kwaliteitsontwikkeling - Nelleke Brand - Pauline Heus - Merel Friso-van Peer - Nienke van de Mortel-Peeters Commissie Onderwijs & Opleiding - Marten Fortuin - Paul Gerringa - Elien Janssen - Gabriëlle Janssen - Vincent Molkenboer - Barbara Regeling - Amy Rijkers - Wendy van de Wege Commissie Beroepsbelangen - Manon Carrièrre (tot september 2015) - Wim Dam 5

6 - Rubia Ernest - Maurice Heunen - Dana Kamsteeg - Petra Thelissen - Akko Vellinga Commissie PR & Voorlichting - Kim Kuppens - Christien van der Reep - Irma den Toom (tot oktober 2015) - Patrick van Werkhoven Redactiecommissie Visus - Chantal Buster-Franc - Fiona Huizing-Chapel (tot augustus 2015) - Rianne van der Molen (hoofdredacteur) - Michaëlla Sas-Meertens - Tom Wille Klachtencommissie Optometrie De klachtencommissie behandelt klachten over optometristen die lid zijn van de OVN en niet onder een andere klachtenregeling vallen. De commissie beoordeelt het handelen van de optometrist. De commissie behandelt geen schadeclaims en doet geen uitspraak over (juridische) aansprakelijkheid. In 2015 heeft de commissie één klacht behandeld. De commissie werd gevormd door: - prof. dr. J.C.J. Dute (voorzitter van de commissie) - mr. A.L. Smit (plaatsvervangend voorzitter) - Hans van Dam (lid) - Wietse Wieringa (lid) - Arjan Keuken (plaatsvervangend lid) - Yvonne Bakker (plaatsvervangend lid) In september heeft het bestuur van de OVN besloten de klachtenregeling onder te brengen bij het Klachtenloket Paramedici en heeft de OVN sindsdien geen eigen klachtencommissie meer. 6

7 1.5 Kwaliteitskringen Een kwaliteitskring is een organisatorische eenheid waar deskundigheids- en kwaliteitsbevordering georganiseerd en uitgevoerd wordt. De kwaliteitskring helpt mee aan het waarborgen van de deskundigheid en kwaliteit van de individuele optometrist. De kwaliteitskringen dragen bij aan vermeerdering van kennis, ontwikkeling van vaardigheden en versterking van competenties. De kwaliteitskring biedt de optometrist tevens, in brede zin, de mogelijkheid te reflecteren op het eigen handelen. Instrumenten hiervoor zijn o.a. intervisie, casuïstiek en het beoordelen van landelijke praktijkrichtlijnen die in ontwikkeling zijn. Daarnaast is een kwaliteitskring een plek om collega s te ontmoeten. Een groot deel van de leden van de OVN neemt deel aan de bijeenkomsten van één van de 23 actieve OVN-kwaliteitskringen. 1.6 Expertisegroepen Binnen de OVN zijn er expertisegroepen op specialisatiegebieden binnen de optometrie. Zij zorgen voor kennisdeling op een bepaalde beroepsspecialisatie. Het gaat zowel om het uitdragen van het specialisme naar collega s als naar het publiek. In 2015 was de expertisegroep Low Vision actief. Op andere specialisaties zijn geen expertisegroepen bij elkaar geweest. 1.7 Nieuw organisatiemodel Een beroepsbelangenvereniging voert beleid uit om de doelen van de vereniging te realiseren. Dit doet de OVN al jaren, maar de wens ligt er om hier meer structuur in aan te brengen, zodat er meer controle komt, er betere resultaten behaald kunnen worden en meer doelen bereikt worden. Tijdens de Algemene Ledenvergadering in december 2015 hebben de leden ingestemd met het voorstel het organisatiemodel van de OVN te wijzigen. De OVN zal als basis voor haar verenigingsactiviteiten een strategische beleidscyclus gaan hanteren, het bestuur gaat toezichthoudend werken in plaats van uitvoerend en de Algemene Ledenvergadering (ALV) wordt vervangen door een Ledenraad. De Ledenraad krijgt de functie die de ALV had: het vaststellen van de strategische doelen van de vereniging en het evalueren van deze doelen. Het bestuur blijft verantwoordelijk voor het proces van doelrealisering. 7

8 2. Beleid 2.1 Beleidsplan In het OVN Beleidsplan zijn de visie, missie, beleidsthema s en strategische doelstellingen voor een periode van vier jaar beschreven: Visie op optometrie De OVN ziet de optometrist een belangrijk onderdeel uitmaken in de basiszorg in Nederland in 2030 en de OVN voorziet dat de optometrist samen met de huisarts basisoogzorg levert aan patiënten op een zinnige en zuinige manier dicht bij huis. Missie van de OVN De OVN bevordert de positie van de optometrist als een zelfstandige professional in de (basis)oogzorg, zowel op het vlak van patiëntenzorg, als ook op het vlak van praktijkvoering. De OVN doet dit o.a. door het ontwikkelen, bepalen en instellen van standaarden voor optometrische zorg, door het behouden en verbeteren van de kwaliteit van oogzorg en door belangenbehartiging. Hiermee draagt de OVN zorg voor een georganiseerde oogzorg die aansluit bij de ontwikkelingen in het zorgdomein, die uitstekende kwaliteit levert en oog heeft voor de belangen van patiënten. De OVN zet zich in voor de profilering van het beroep onder publiek, centrale overheid en gezondheidszorgorganisaties om de herkenbaarheid van de optometrist te vergroten. Beleidsthema s en strategische doelstellingen Thema: kwaliteitsbeleid en deskundigheidsbevordering A. (Door)ontwikkelen van kwaliteitsbeleid en professionele standaarden B. Uitdragen van kwaliteit: kwalitatief onderscheid in het zorgveld C. Professionele ontwikkelingen door middel van scholing Thema belangenbehartiging optometrie D. Lobby optometrie in het zorgveld E. Bekendheid van optometrie in Nederland vergroten F. Signaleren van ontwikkelingen in het zorgveld Thema interne binding G. Interne communicatie 8

9 2.2 Speerpunten In 2015 is gebleken dat het beleidsplan te ambitieus is om met de omvang van onze organisatie te kunnen uitvoeren. Door het bestuur is onderzocht welke activiteiten haalbaar zijn voor de vereniging en die aansluiten bij de gekozen doelstelling: de optometrist maakt in 2030 deel uit van de basisoogzorg en levert samen met de huisarts zinnige en zuinige oogzorg dicht bij huis. In dit proces is het bestuur gekomen tot 3 speerpunten: 1) beroepsprofiel, 2) inzicht en verbetering van kwaliteit en 3) positionering. Tijdens de Algemene Ledenvergadering op 7 december 2015 hebben de leden ingestemd het beleidsplan aan te passen op basis van deze speerpunten om zo te komen tot een haalbaar plan. Het beleidsplan wordt herschreven en naar verwachting tijdens de eerstvolgende Algemene Ledenvergadering in 2016 aan de leden voorgelegd ter goedkeuring. Speerpunten en strategische doelstellingen Speerpunt 1. Een beroepsvereniging met slagkracht Meer slagkracht voor en door de vereniging. Speerpunt 2. Naar een toekomstgericht beroepsprofiel Een beter passend beroepsprofiel voor de optometrist, met het oog op een relevante en unieke positie van de beroepsgroep in de basiszorg in Speerpunt 3. Grip op kwaliteit: inzicht en verbetering Hogere kwaliteit van het beroepsmatig handelen van de optometrist in Nederland. Speerpunt 4. Positionering: bekendheid en waardering voor de optometrist Meer bekendheid en waardering voor de optometrist als beroepsgroep in de oogzorgketen. 9

10 3. Activiteiten In 2015 lag de focus binnen de organisatie met name op het transitieproces om de vereniging om te vormen naar een nieuw organisatiemodel en is besloten het beleidsplan te herzien. Dat betekent echter niet dat de OVN heeft stil gezeten. In tegendeel, er zijn veel verschillende activiteiten ontplooid die hieronder worden benoemd en kort toegelicht. 3.1 Visus In 2015 heeft het vakblad van de OVN, de Visus, een verandering doorgemaakt van een papieren tijdschrift naar een digitaal magazine. De nieuwe Visus ziet er aantrekkelijk uit, is veelzijdig en bovenal interactief. De inhoud is gevarieerd. Naast vakinhoudelijke achtergrondartikelen is er ook ruimte voor nieuws uit het beroepsveld, praktijkvragen, een casus, de agenda met congressen en scholingsactiviteiten. In de digitale opzet is het mogelijk om vanuit de Visus door te linken naar andere pagina s voor achtergrondinformatie en kunnen bijvoorbeeld ook filmpjes bekeken worden en kan een poll worden ingevuld. De digitale Visus wordt samengesteld door de redactiecommissie onder leiding van een professionele hoofdredacteur en verschijnt elke twee maanden, dus 6 keer per jaar. 3.2 Handelingsinstructie Het rode oog Dit jaar heeft de OVN Commissie Kwaliteitsontwikkeling (CKO) een mooie nieuwe richtlijn afgeleverd: de OVN Handelingsinstructie Het rode oog. Het boekje en bijbehorend stroomschema helpen de optometrist in de praktijk bij het stellen van de juiste diagnose bij een rood oog. Aan de ontwikkeling van deze richtlijn hebben naast de leden van de CKO ook OVN-leden Arjan Keuken en Rob Brouwers meegewerkt. Aanvullend op de handelingsinstructie is er ook weer een themadag in Nieuwegein georganiseerd en een OptoFollow-themapakket voor de kwaliteitskringen beschikbaar gesteld. Deze ontwikkelingen dragen bij aan het behoud en de ontwikkeling van de kwaliteit van onze beroepsgroep. 10

11 3.3 NHG-standaard Visusklachten Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) heeft dit jaar hun Standaard Refractieafwijkingen uit 2001 herzien en omgedoopt in Standaard Visusklachten. Dit is de richtlijn die door huisartsen wordt gebruikt voor het bepalen van beleid en verwijzingen bij patiënten met visusklachten. Namens de OVN hadden Niels Dukker en Pauline Heus zitting in de werkgroep van het NHG. Zo heeft de OVN mede de verwijscriteria kunnen bepalen. 3.4 Netwerkrichtlijn Diabetes Mellitus De Orde van Medisch Specialisten is de multidisciplinaire netwerkrichtlijn Diabetes Mellitus aan het herzien. Namens de OVN zitten Gabriëlle Janssen en Carolien Hogerhuis in de klankbordgroep om de beroepsgroep van optometristen te vertegenwoordigen. Naar verwachting wordt de richtlijn in 2016 opgeleverd. 3.5 Kwaliteitsstandaard Refractie Met verschillende partijen die in de oogzorg betrokken zijn wordt gewerkt aan een kwaliteitsstandaard voor refractie. Namens de OVN is Gabriëlle Janssen betrokken in de werkgroep. De partijen zijn voornemens de standaard in 2016 af te ronden. 3.6 Kwaliteitsregister Paramedici De OVN heeft haar kwaliteitscontrole ondergebracht bij het Kwaliteitsregister Paramedici (KP). Samen met 8 andere paramedische beroepsverenigingen zit de OVN in de Stichting Kwaliteitsregister Paramedici. In 2015 was Henrike Klein Ikkink namens de OVN bestuurslid bij het KP. Merel Friso-van Peer vertegenwoordigde de OVN in de Registratiecommissie en Nelleke Brand zat namens de OVN in de Accreditatiecommissie van het KP. Via deze functies heeft de OVN invloed op de kwaliteitscriteria, is betrokken bij de accreditatie van scholingen en activiteiten en denkt mee bij de ontwikkeling van kwaliteitsinstrumenten, zoals intercollegiale toetsing en visitatie van optometriepraktijken. In 2015 hebben de leden van de OVN ingestemd met de nieuwe set kwaliteitscriteria voor de periode 2015 tot De nieuwe activiteit Individuele Professionele Ontwikkeling (IPO) is daarbij door de 11

12 leden van de OVN niet vastgesteld als verplicht onderdeel, zoals bij een aantal andere paramedische beroepsverenigingen wel het geval is. 3.7 OVN Congres 2015 Op 8 en 9 februari vond in Congrescentrum 1931 in Den Bosch het OVN Congres plaats. Voor de eerste keer met een dubbel plenair programma en een aantal workshops, waardoor er voor de congresbezoeker ruime keuze was in het opfrissen en bijspijkeren van kennis. Met ruim 850 bezoekers in 2 dagen was dit het best bezochte OVN Congres tot nu toe! De volgende editie op 5 en 6 februari 2017 staat inmiddels gepland. 3.8 OptoFollow Onder de noemer OptoFollow wordt binnen de OVN thematisch aan deskundigheidsbevordering van de optometrist gewerkt. Binnen een thema worden een landelijke scholingsbijeenkomst, online studiemateriaal en materiaal voor gebruik in de kwaliteitskringen ontwikkeld, zogenaamde themapakketten. Ter voorbereiding op het thema kan de optometrist een online kennistoets doen om na te gaan hoe het met zijn basiskennis over het thema gesteld is. Blijkt dat niet alle kennis meer paraat is, dan worden er suggesties gegeven met welke literatuur de kennis bijgespijkerd kan worden. Het themapakket en de scholingsbijeenkomst staan los van elkaar. Optometristen hoeven niet aan beide deel te nemen en het is voor de kwaliteitskringen ook niet verplicht om het themapakket te gebruiken. Ook kan een optometrist zelf met het pakket aan de slag in het geval hij niet deelneemt aan een kwaliteitskring of zijn kring het thema niet behandelt. In 2015 zijn de thema s Droge ogen en Het rode oog aan bod geweest. 3.9 Themadagen Op maandag 1 juni vond voorafgaand aan de ALV de OVN Themadag Het rode oog plaats. Met 133 deelnemers was dit een succesvolle themadag waarbij diverse sprekers het onderwerp rode oog hebben besproken. En ook bij de tweede ALV op 7 december was er s middags een scholingsbijeenkomst: de Themadag Myopiegerelateerde problematiek. Deze bijeenkomst werd met 177 deelnemers nog beter bezocht. 12

13 3.10 Beroepenveldcommissie De Beroepenveldcommissie (BVC) is een kwaliteitsinstrument van de opleiding optometrie. De BVC heeft tot doel te bevorderen dat de opleiding zo goed mogelijk aansluit op de beroepspraktijk. In de BVC zitten minimaal 3 en maximaal 7 optometristen. Namens de OVN zat in 2015 Gabriëlle Janssen in de BVC Geven van beroepsvoorbereidende voorlichting aan studenten Tijdens de 4-jarige hbo-opleiding staan de vakinhoudelijke kennis en vaardigheden centraal. Voor de beginnende beroepsbeoefenaar is het echter van belang dat de overgang van opleiding naar werken goed verloopt en dat hij kennis heeft van bijkomende zaken bij de uitoefening van het beroep. De OVN geeft daarom op meerdere momenten tijdens de studie gastlessen en voorlichting aan de studenten. In 2015 heeft Gabriëlle Janssen een gastles gegeven aan tweedejaars studenten over allerlei aspecten omtrent kwaliteit bij de beroepsuitoefening. Daarnaast heeft zij bij de diplomauitreiking van de HU de nieuwe collega s toegesproken en hen enthousiast gemaakt voor het lidmaatschap van de OVN Overleg externe partijen Met verschillende aanpalende beroepsverenigingen onderhoudt de OVN contacten en is er regelmatig overleg. Met de Nederlandse Vereniging van Orthoptisten (NVvO) is onder andere gesproken over de beroepsprofielen. Met de Nederlandse Unie van Optiekbedrijven (NUVO) en Algemene Nederlanse Vereniging van Contactlensspecialisten (ANVC) is gewerkt aan een document over taakverdeling in de eerstelijns oogzorg. En met het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) vond overleg plaats over rollen en taken in de oogzorg. Naast overleg met aanpalende beroepsverenigingen onderhoudt de OVN ook contacten met bijvoorbeeld de Oogvereniging om zo ook het patiëntenperspectief in het oog te houden Internationale contacten Optometrie is een internationaal vak. In veel landen is de optometrist actief, zij het op verschillende niveaus. Nederland heeft bij de beroepsontwikkeling veel gekeken naar het buitenland, met name Engeland. Nu is Nederland voor andere landen een inspiratie- en kennisbron. Tijdens verschillende evenementen wordt regelmatig kennis met buitenlandse beroepsverenigingen uitgewisseld. 13

14 De OVN is lid van de European Council of Optometry and Optics (ECOO) en European Academy of Optometry and Optics (EAOO). De ECOO zorgt voor kennisuitwisseling op Europees niveau, zet zich in voor harmonisatie van het beroep en het onderwijs in Europa en heeft een lobby functie. Rob Gevers heeft de OVN bij de halfjaarlijkse bijeenkomsten in Boedapest (mei) en Brussel (oktober) vertegenwoordigd. Bij de bijeenkomst in het voorjaar vindt ook het jaarlijkse congres van de EAOO plaats. Bij de EAOO staat scholing van optometristen en opticiens centraal. De OVN is als organisatie ook lid van de World Council of Optometry (WCO). De WCO zet zich in voor het beroep van optometrist op wereldwijd niveau. De WCO heeft een officiële relatie met de World Health Organization (WHO). Het OVN-bestuur heeft in 2015 geen bijeenkomsten van de WCO bezocht Titelbescherming en Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) Optometrist is een wettelijk beschermde opleidingstitel. Als beroepsvereniging heeft de OVN geen autoriteit om aan niet-leden sancties op te leggen. De IGZ kan bij gebleken titelmisbruik wel boetes uitdelen. Tevens kan de IGZ informeren en adviseren over juridische aspecten van de beroepsuitoefening. Voordat de OVN melding doet bij de IGZ wordt eerst een waarschuwingsbrief verstuurd. De OVN heeft in 2015 zes personen waarvan vermoed werd dat ze misbruik maakten van de titel optometrist een brief gestuurd. In alle gevallen is het gebruik van de titel vervolgens gestaakt Vakbond Algemene Vereniging van Beroepsorganisaties in de Zorg (AVBZ) De AVBZ is een koepelorganisatie die zich primair richt op het versterken van de positie van beroepsbeoefenaars die zijn verenigd in een beroepsorganisatie en actief zijn in de zorg en welzijn sector. De voornaamste functie van de AVBZ is het uitoefenen van invloed op collectieve arbeidscontracten. De OVN was tot eind 2015 aangesloten bij de AVBZ. Het bestuur van de OVN heeft besloten voorlopig geen collectief vakbondslidmaatschap aan te gaan, omdat het niet overtuigd is dat de voordelen van een dergelijk lidmaatschap opwegen tegen de kosten die de vereniging er aan kwijt is. Het bestuur wil eerst uitgebreider onderzoek laten doen naar de voor- en nadelen van vakbondslidmaatschap en de verschillende aansluitmogelijkheden die er zijn. 14

15 3.16 Website Belangrijk communicatie en PR-middel is de OVN-website. Gedurende het hele jaar wordt de site regelmatig aangepast en van nieuwe informatie voorzien. In het najaar van 2015 is een start gemaakt met de vernieuwing van de website om hem zowel qua uiterlijk als inhoud op te frissen en aan te passen aan nieuwe (technische) mogelijkheden. Naar verwachting wordt de nieuwe website in de eerste helft van 2016 gelanceerd Facebook Naast de vernieuwde Visus is de OVN ook actiever geworden op andere digitale kanalen, zoals Facebook. Met regelmatige nieuwe posts houdt de OVN leden en andere geïnteresseerden op de hoogte van wat er zoal speelt in het oogzorglandschap en in de vereniging OVN Nieuwsbrief Elke maand ontvangen alle leden van de OVN de digitale nieuwsbrief. In de nieuwsbrief wordt aandacht besteed aan onderwerpen die van belang zijn voor optometristen. Het gaat zowel om verenigingsnieuws als om nieuws van buitenaf. En via de nieuwsbrief worden leden op de hoogte gehouden van de voortgang van projecten waar de OVN mee bezig is. Naast de maandelijkse nieuwsbrieven zijn er verschillende extra nieuwsberichten verschenen, bijvoorbeeld naar aanleiding van de Algemene Ledenvergaderingen Spreekbeurtkoffer Kinderen houden op de basisschool spreekbeurten. Optometrie en ogen zijn leuke onderwerpen hiervoor. De OVN en optometristen krijgen regelmatig vragen van kinderen voor informatie voor hun spreekbeurt. De OVN Commissie PR & Voorlichting heeft daarom een spreekbeurtkoffer gemaakt. In de spreekbeurtkoffer zitten o.a. een harde en zachte contactlens, een set brillenglazen van min 5 en plus 5, een fixatielampje en een gelamineerde Amslerkaart. Ook zit er in de koffer een USB-stick met daarop een filmpje en powerpointpresentatie over optometrie die de leerling kan gebruiken als basis voor zijn spreekbeurtpresentatie. Het is geen hapklare spreekbeurt, maar de leerling wordt geprikkeld zelf actief op zoek te gaan naar antwoorden op vragen en aanvullende informatie. Tevens staan er op de stick een paar testjes en printbare letterkaarten. 15

16 Leden van de OVN kunnen een spreekbeurtkoffer om uit te lenen aan kinderen die hun spreekbeurt over optometrie of ogen willen doen. In de koffer is voldoende ruimte zodat de optometrist zelf materialen, folders, etc. kan toevoegen vanuit zijn eigen praktijk De Telefoongids & Gouden Gids De OVN heeft al jarenlang een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met De Telefoongids & Gouden Gids. Deze samenwerking maakt het mogelijk voor leden van de OVN om onder de vlag van de beroepsvereniging te adverteren in zowel de papieren gids als op internet. 16