IIIlllllllllllllllllllilII11lllllllIIIII GD

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "IIIlllllllllllllllllllilII11lllllllIIIII GD1 27.02.2013 0525"

Transcriptie

1 ij Samenwerkende logopedisten Dordrecht Dudok erf KA Dordrecht III III III11 II111 II lil IIIlllllllllllllllllllilII11lllllllIIIII MPGD GD Gemeente Dordrecht Tav. Wethouder E van de Burgt, H.PA Wagemakers en fractieleiders Postbus AA Dordrecht Dordrecht 15januari2013 Geachte wethouder (fractieleider/ raadsleden), Via de media vernamen het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF) en de samenwerkende logopedisten Dordrecht dat uw gemeente extra Rijksgelden ontvangt in het kader van het bestrijden van taalachterstanden via voor- en vroegschoolse educatie (WE). De ministervan Onderwijs streeft naar zoveel mogelijk terugdringen van taalachterstanden bij kinderen voordat zij naarde basisschool gaan. Omdat voor- en vroegschoolse educatie en preventieve logopedie zich beide richten op het terugdringen van taalachterstand, vragen wij uw aandacht voor het volgende: De NVLF en de samenwerkende logopedisten Dordrecht vinden het zeer positief dat er extra geld beschikbaar wordt gesteld voor professionele begeleiding van kinderen met een taalachterstand. Aan de invulling en de uitvoering van de voor- en vroegschoolse educatie (het WE-aanbod) dienen daarom terecht hoge eisen gesteld te worden. Het herkennen van signalen die kunnen wijzen op een zich niet normaal ontwikkelend patroon, is vanzelfsprekend van groot belang. Preventieve logopedie is gebaseerd op inzicht in en kennis van een normaal verlopende taalontwikkeling. Logopedisten kunnen de onderliggende oorzaken van spraaktaalontwikkelingsproblematiek vaststellen. Om te weten of een kind voor zijn taalontwikkeling geholpen is met een WE- programma, zal eerst een logopedische stoornis uitgesloten moeten worden. Bij 1 op de 10 kinderen die achterblijven in hun taalspraakontwikkeling is de oorzaak namelijk medisch. Een gering taalaanbod in de thuissituatie kan leiden tot een taalachterstand maar niet tot een taalstoornis. Er lijkt een relatie tussen de sociaal- economische status van de ouders en de taalvaardigheid van een kind. Het WE beleid richt zich op het verkleinen van de taalachterstanden. De NVLF en de samenwerkende logopedisten Dordrecht, zijn van mening dat een logopedist de noodzakelijke specifieke deskundigheid kan toevoegen om het WE- beleid binnen uw gemeente een kwaliteitsimpuls te geven. Daarom doen we hieronder onze aanbeveling.

2 Screenen van kinderen door een logopedist op taalstoornissen is nodig om te voorkomen dat zij een verkeerde, niet efficiënte begeleiding krijgen. Een WEprogramma voor een taalachterstand volstaat niet bij kinderen met een taalstoornis. Tot 2006 is dit in Dordrecht uitgevoerd door de GGD. Sindsdien wordt dit uitgevoerd door de samenwerkende logopedisten Dordrecht. Logopedisten kunnen handvatten / scholing geven aan pedagogisch medewerkers zodat zij tijdig spraaktaalproblemen of achterstanden kunnen signaleren. Logopedisten zijn gespecialiseerd in het vroegtijdig signaleren: zij kunnen de deskundigheid van de leidsters in het WE bevorderen. Pedagogisch medewerkers hebben handvatten nodig in de begeleiding van kinderen. Een goed op de kinderen afgestemd taalaanbod is belangrijk. Een logopedist kan daarbij een adviserende of coachende rol spelen zodat de taaistimulatie in de groep voldoende gewaarborgd kan worden en kinderen met een taalachterstand optimale begeleiding krijgen. 4. Dankzij betere signalering door en deskundigheid van leidsters kan logopedische interventie eerder plaatsvinden waardoor ernstige taalproblematiek bij kinderen kan worden voorkomen. 5. Logopedisten adviseren ouders hoe zij het taalniveau van hun kind in de thuissituatie het beste kunnen stimuleren. Vroegtijdige professionele advisering in het geval van meertaligheid kan taalachterstanden voorkomen. Wij betreuren het dat uw gemeente heeft bezuinigd op preventieve logopedie. Preventieve logopedie is uitermate geschikt om te signaleren of kinderen op jonge leeftijd een achterstand dreigen op te lopen in hun taalontwikkeling. Als een dergelijke situatie zich voordoet, kan met advies en vroege interventie door de logopedist veel leed voorkomen worden. Een niet ontdekte ofte laat behandelde taaispraakstoornis kan leiden tot een blijvende beperking. Door logopedie preventief in te zetten bij een achterblijvende taalspraakontwikkeling worden bepaalde gezondheidsrisico's die samenhangen met taal/ communicatie verkleind.

3 De NVLF en de samenwerkende logopedisten Dordrecht pleiten daarom voor het betrekken van de logopedisten bij het verder professionaliseren van het lokale WE-beleid in uw gemeente. In het bijgesloten position statement "Preventieve logopedie" en SEO( samenvatting economisch onderzoek) "de waarde van logopedie" is beschreven hoe preventieve logopedie maximaal kan bijdragen aan een goede taalontwikkeling bij jonge kinderen en wat de logopedische interventie de samenleving oplevert. Wilt u beide volledige onderzoeken lezen, mailt u naar onderstaand . Indien u vragen heeft zijn de samenwerkende logopedisten Dordrecht uiteraard bereid om met u hierover in gesprek te komen. U kunt contact met ons opnemen middels samenwerkende. logopedisten@,gmail.com Met vriendelijke groet, Samenwerkende logopedisten Dordrecht Logopedie aan de Dijk Logopediepraktijk J. van Es Logopediepraktijk LIAN Logopediepraktijk Logomedia Logopediepraktijk Octant Logopediepraktijk Stadspolders Logopediepraktijk Vegt Logopediepraktijk Winterswijk

4 Samenvatting position statement preventieve logopedie Preventieve logopedie is onmisbaar bij het tijdig signaleren van problemen op het gebied van de spraaken taalontwikkeling bij jonge kinderen. De logopedist is hiervoor de deskundige. Hij kan het onderscheid maken tussen spraaktaalachterstanden en spraaktaalstoornissen. Tijdig signaleren van spraaktaalstoornissen voorkomt: uitstroom naar het speciaal onderwijs voortijdige schooluitval gedragsproblemen criminaliteit De preventieve logopedie geeft ouders/verzorgers, consultatiebureaus, kinderdagverblijven, voorscholen, peuterspeelzalen en scholen adviezen over het stimuleren van de spraaktaalontwikkeling. Doelgroep Minimaal 5-15% van alle peuters en kleuters heeft problemen met hun taal en/of spraak. Taalontwikkelingsstoornissen zijn daarmee één van de meest voorkomende aandoeningen. Bij de groep meertalige kinderen komen taalachterstanden in het Nederlands op jonge leeftijd nog frequenter voor. Preventieve logopedie op latere leeftijd is nodig bij problemen met gespreksvoering of vloeiendheidstoornissen (stotteren). Wat valt onder preventieve logopedie Logopedisten voeren preventieve werkzaamheden uit binnen de sectoren jeugdgezondheidszorg (JGZ), welzijn en/of onderwijs. De preventieve logopedie richt zich op: het vroegtijdig signaleren van spraak- en taalstoornissen het adviseren bij spraak- en taaistimulering het verwijzen naar de curatieve logopedie voor behandeling en indien noodzakelijk, naar een multidisciplinair team voor nader onderzoek Het aanbieden van collectieve voorlichting over communicatie en logopedische stoornissen aan ouders en professionals in de kinderopvang en het basisonderwijs deskundigheidsbevordering van professionals in de kinderopvang en het onderwijs Effecten van preventieve logopedie voor kind en maatschappij Een effectieve communicatie tussen het kind en zijn omgeving zorgt voor een groter zelfvertrouwen, meer onafhankelijkheid van het kind en meer kwaliteit van leven. Het kind kan zich beter uiten in gesproken taal. Dit geeft daardoor minder aanleiding tot problemen in de opvoeding, maar ook later bij het volgen van onderwijs. Er zijn minder verwijzingen naar multidisciplinaire diagnostiek en minder verwijzingen naar het speciaal onderwijs. WTWm Nederlandse Wftnlftttg V*w»r Logopedie rw Foniatrie

5 Gevolgen van het niet inzetten van logopedie voor het kind en de maatschappij Als kinderen geen logopedie krijgen vanwege spraak, taal, gehoor en communicatieproblemen, kunnen zij in het latere leven blijvende gedrags- en/of leesproblemen ontwikkelen. De bezuinigingen op preventieve logopedie hebben tot gevolg dat kinderen: de kans op vroege signalering van spraaktaalproblemen wordt ontnomen verminderde onderwijskansen hebben door onopgeloste spraaktaalproblemen problemen hebben met het onderhouden van sociale contacten een groter risico hebben op psychische en gedragsproblemen Onderzoek laat zien dat vroege signalering van taalspraakproblemen bij 2-jarige kinderen zorgt voor aanzienlijke kostenbesparingen, namelijk ongeveer 2 miljoen euro per jaar. Doorvroege interventie daalt het aantal verwijzingen naar het speciaal onderwijs met ongeveer 30%.Tevens blijkt dat vroegtijdige behandeling van taalontwikkelingsproblemen effectiever is dan late behandeling (van Agt, 2011). Bron: Position statement preventieve logopedie, 2011, NVLF LO Cl O U G Ci 1 C i

6 Logopedie bij kinderen met een spraak/taalstoornis levert de samenleving jaarlijks 38 miljoen tot 115 miljoen op. Deze baten worden veroorzaakt door een besparing op de kosten voor het speciaal basisonderwijs en hogere toekomstige productie. Dit blijkt uit de kosten-batenanalyse die in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie is uitgevoerd. ledere euro die gebruikt wordt voor de behandeling van spraak- en taalstoornissen bij kinderen levert 1,67 tot 3,04 op. Bij een groot deel van de kinderen verbetert het spraak/taalniveau als gevolg van logopedie. Een groter aandeel kinderen scoort door logopedie beter op gestandaardiseerde taaltesten. Tijdige signalering en behandeling van een taalstoornis leidt tot een daling van 30 procent van het aantal kinderen op het speciaal onderwijs. Ook zorgt logopedie voor een betere sociale ontwikkeling van kinderen, kunnen ouders beter omgaan met de stoornis en zorgt logopedie voor minder criminaliteit. Deze effecten leiden tot financiële baten. Zo resulteren betere taaitestscores op jonge leeftijd in een hoger loon op latere leeftijd vanwege een hogere productie. Per kind per jaar gaat het om een baat van 881 tot Minder kinderen op het speciaal basisonderwijs levert een besparing op van de kosten voor het speciaal basisonderwijs. Per kind per jaar gaat het om een besparing van 93 tot 290. Daarnaast zijn er immateriële baten, in de vorm van een hogere kwaliteit van leven van kinderen en ouders, en immateriële kosten in de vorm van minder vrije tijd voorouders. De totale financiële baten van logopedie bedragen per saldo 390 tot per behandeling. De kosten per behandeling bedragen 584 en de baten 974 tot In 2011 waren de totale kosten voor logopedie bij kinderen met spraak-aaalstoomissen die vergoed werden door zorgverzekeraars circa 56 miljoen. Ervan uitgaande dat iedere euro die gebruikt wordt voorde behandeling van spraak- en taalstoornissen bij kinderen 1,67 tot 3,04 oplevert, heeft dit geleid tot een welvaartstijging van 38 miljoen tot 115 miljoen. Het rapport'de waarde van logopedie' kunt u lezen op: > Verenigingsinfo > Publicaties > Beleids- en vergaderstukken Nederlandse Vereniging voor LOgOpedie m Foniatrie

Voorkomen van spraak- en taalachterstand bij kinderen door vroegtijdige signalering

Voorkomen van spraak- en taalachterstand bij kinderen door vroegtijdige signalering Voorkomen van spraak- en taalachterstand bij kinderen door vroegtijdige signalering Leren praten gaat vaak vanzelf, maar niet altijd. Soms maken kinderen nog fouten met praten, terwijl hun leeftijdsgenootjes

Nadere informatie

Begin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord. Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland

Begin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord. Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland Begin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland Workshop in opdracht van NVLF Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie www.nvlf.nl Inhoud

Nadere informatie

Signalering spraak- en taalproblemen. Signalering spraak- en taalproblemen

Signalering spraak- en taalproblemen. Signalering spraak- en taalproblemen Signalering spraak- en taalproblemen 1 Inleiding Communiceren en anderen begrijpen is een belangrijk fundament in je leven. Het stelt je in staat grip te krijgen op de wereld om je heen, contacten aan

Nadere informatie

Evaluatie preventieve logopedie en voortgang na 2014

Evaluatie preventieve logopedie en voortgang na 2014 Evaluatie preventieve logopedie en voortgang na 2014 Inleiding In de raadsdiscussie van 8 december 2011 is door wethouder Boog toegezegd (T11/379) met een alternatief te komen voor de uitvoering van de

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 23 mei 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 23 mei 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 2608 Vragen van de leden

Nadere informatie

Meertaligheid in voorschoolse periode Marga van Mil-Leijtens, OnderwijsAdvies 30 september 2011

Meertaligheid in voorschoolse periode Marga van Mil-Leijtens, OnderwijsAdvies 30 september 2011 Meertaligheid in voorschoolse periode Marga van Mil-Leijtens, OnderwijsAdvies 30 september 2011 Marga van Mil, 4 maart 2008 Programma Waar kom je meertaligheid tegen in voorschoolse periode? Voorbeelden

Nadere informatie

Protocol Vroegsignalering VVE Alle doelgroepkinderen in beeld

Protocol Vroegsignalering VVE Alle doelgroepkinderen in beeld Protocol Vroegsignalering VVE Alle doelgroepkinderen in beeld Inleiding In het kader van het OnderwijsKansenbeleid 1 heeft de gemeente de wettelijke taak om alle kinderen met een (risico op een) taalachterstand

Nadere informatie

Met een goede start naar de basisschool

Met een goede start naar de basisschool Met een goede start naar de basisschool INSPIRATIEDOCUMENT OVER HET BELANG VAN DE OPVOED- EN OPGROEIOMGEVING VOOR DE ONTWIKKELING VAN JONGE KINDEREN MEE Nederland ActiZ GGD GHOR Nederland MOgroep 1 Over

Nadere informatie

Vroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind

Vroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind Vroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind 15 december 2016 Drs. F. Sobieraj klinisch linguïst / logopedist Kentalis Een landelijke organisatie gespecialiseerd in diagnostiek,

Nadere informatie

Jeugdgezondheidszorg en voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Een handreiking

Jeugdgezondheidszorg en voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Een handreiking Jeugdgezondheidszorg en voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Een handreiking Inleiding - Achtergrond van de handreiking - Wijze van tot stand komen van handreiking - Informatie over VVE - Taken JGZ ten

Nadere informatie

Preventieve Logopedie aan verandering onderhevig

Preventieve Logopedie aan verandering onderhevig Preventieve Logopedie aan verandering onderhevig Kansen en uitdagingen voor de logopedist Mieke Wilterdink De bestrijding van onderwijsachterstanden biedt de logopedist, als deskundige op dit gebied, uitdagingen

Nadere informatie

Voor de afdeling Zorg en Welzijn zijn wij op zoek naar een gemotiveerde kandidaat voor de functie van

Voor de afdeling Zorg en Welzijn zijn wij op zoek naar een gemotiveerde kandidaat voor de functie van Gemeente Opmeer Opmeer is een krachtige en zelfstandige plattelandsgemeente in het hart van Midden-West- Friesland (NH). Het bestaat uit acht kernen met 11.370 inwoners en heeft een aantrekkelijk woonen

Nadere informatie

Vroegsignalering spraak- taalproblematiek door de logopedist. Position Statement

Vroegsignalering spraak- taalproblematiek door de logopedist. Position Statement Vroegsignalering spraak- taalproblematiek door de logopedist Position Statement Inhoud 1. Inleiding... 3 2.Het belang van het volgen van de spraak- taalontwikkeling... 4 3.Vroegsignalering spraak- taalproblematiek...

Nadere informatie

Wat is logopedie? Wat doet een logopedist? Wanneer is logopedie nodig?

Wat is logopedie? Wat doet een logopedist? Wanneer is logopedie nodig? Wat is logopedie? Wat is logopedie? Logopedie is zorg die nodig is als er problemen zijn met stem, spraak, taal, gehoor en slikken. Logopedisten behandelen stoornissen op het gebied van de persoonlijke

Nadere informatie

Wat is logopedie? Wanneer is logopedie nodig?

Wat is logopedie? Wanneer is logopedie nodig? Wat is logopedie? Wat is logopedie? Logopedie is zorg die nodig is als er problemen zijn met stem, spraak, taal, gehoor en slikken. Logopedisten behandelen stoornissen op het gebied van de persoonlijke

Nadere informatie

Logopedie in het cluster 2 onderwijs

Logopedie in het cluster 2 onderwijs Logopedie in het cluster 2 onderwijs mw. E. Cox MA (NVLF) mw. E. Kunst-Verberne (NVLF) mw. M. Schulte (NVLF) dhr. R. Nannes (NVLF) 2 Aanleiding position statement Dit position statement gaat over de logopedische

Nadere informatie

Taal. Informatie over logopedie

Taal. Informatie over logopedie Taal Taal is... Het geheel van de door de spraakorganen, op basis van het taalvermogen voortgebrachte tekens waarvan de mens gebruik maakt om zijn gedachten te articuleren, zijn wereld te ordenen en te

Nadere informatie

Inhoud. Jaarverslag logopedie

Inhoud. Jaarverslag logopedie Inhoud Jaarverslag logopedie 2013-2014 Inhoud Inleiding... 1 Schoollogopedie is... 2 Hoe ervaren de scholen de aanwezigheid van de logopedist?... 4 Bijzonderheden in 2013-2014... 5 Bijzonderheden in 2014-2015...

Nadere informatie

Logopedie in het cluster 4 onderwijs

Logopedie in het cluster 4 onderwijs Logopedie in het cluster 4 onderwijs mw. E. Cox MA (NVLF) mw. E. Kunst-Verberne (NVLF) mw. M. Schulte (NVLF) dhr. R. Nannes (NVLF) 2 Aanleiding position statement Dit position statement richt zich op de

Nadere informatie

*ZE9BFF0E553* Zaaknummer: ZA.14-29937/DN.14-5854 LOGOPEDISCHE ZORG IN HET BASISONDERWIJS

*ZE9BFF0E553* Zaaknummer: ZA.14-29937/DN.14-5854 LOGOPEDISCHE ZORG IN HET BASISONDERWIJS *ZE9BFF0E553* Zaaknummer: ZA.14-29937/DN.14-5854 LOGOPEDISCHE ZORG IN HET BASISONDERWIJS Afdeling Samenleving Augustus 2014 INLEIDING In de meerjarenraming van de gemeente Vlagtwedde wordt vanaf 2017 rekening

Nadere informatie

Peuters die spelen leren voor later. Stichting PAS. Peuteropvang: leuk en leerzaam!

Peuters die spelen leren voor later. Stichting PAS. Peuteropvang: leuk en leerzaam! Peuters die spelen leren voor later Stichting PAS Peuteropvang: leuk en leerzaam! Peuteropvang: leuk en leerzaam! Op het consultatiebureau is met u gesproken over spelen in een peutergroep. Dit is belangrijk

Nadere informatie

Deze presentatie wordt u aangeboden door:

Deze presentatie wordt u aangeboden door: Deze presentatie wordt u aangeboden door: Presentatie logopedie Wat is logopedie Wat behandelt de logopedist Hoe verloopt de normale spraaktaalontwikkeling Screening en verwijzing Vergoeding Handige websites

Nadere informatie

Kinderen met een beperking van AWBZ naar Jeugdwet. Toeleiding naar gespecialiseerde zorg voor kinderen met een beperking

Kinderen met een beperking van AWBZ naar Jeugdwet. Toeleiding naar gespecialiseerde zorg voor kinderen met een beperking Kinderen met een beperking van AWBZ naar Jeugdwet Toeleiding naar gespecialiseerde zorg voor kinderen met een beperking Belang van vroege signalering, vroege diagnostiek en vroege interventie Kinderen

Nadere informatie

Vastgesteld Stuurgroep VVE Zaanstad 7 december 2017

Vastgesteld Stuurgroep VVE Zaanstad 7 december 2017 ONDERSTEUNING IN DE VOORSCHOOLSE PERIODE Vastgesteld Stuurgroep VVE Zaanstad 7 december 2017 INLEIDING Het grootste deel van de kinderen ontwikkelt zich normaal; zij bezoeken zonder noemenswaardige bijzonderheden

Nadere informatie

Voorschoolse voorzieningen in Purmerend 2011

Voorschoolse voorzieningen in Purmerend 2011 Voorschoolse voorzieningen in Purmerend 2011 Gemeente Purmerend Afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling Juli 2011 INHOUDSOPGAVE Samenvatting.....2 1 Inleiding. 2 2. Begrippenkader...2 3. Aanleiding........3

Nadere informatie

Rapport 295001006/2009 S. Postma. Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg

Rapport 295001006/2009 S. Postma. Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg Rapport 295001006/2009 S. Postma Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg RIVM-rapport 295001006/2009 Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg

Nadere informatie

Logopedie in het cluster 3 onderwijs

Logopedie in het cluster 3 onderwijs Logopedie in het cluster 3 onderwijs mw. M. Boersma (NVLF) mw. E. Cox MA (NVLF) mw. E. Kunst-Verberne (NVLF) dhr. R. Nannes (NVLF) mw. M. Schulte (NVLF) 2 Aanleiding position statement Dit position statement

Nadere informatie

Beleidsnotitie Aanbod voor peuters Gemeente Buren

Beleidsnotitie Aanbod voor peuters Gemeente Buren Beleidsnotitie Aanbod voor peuters 2017-2020 Gemeente Buren Inhoudsopgave 1. Huidige situatie 4 Waar gaat het over? 4 Wat doen we al? 4 2. Vergroten bereik peuters 6 Wat gaan we doen? 6 Doel 6 Behoefte

Nadere informatie

Preventieve logopedie

Preventieve logopedie Preventieve logopedie E. Cox, MA (NVLF), R. Nannes (NVLF), M. Schulte (NVLF), Vakgroep Logopedie GGD Nederland Samenvatting Preventieve logopedie is onmisbaar bij het tijdig signaleren en behandelen van

Nadere informatie

Peuters die spelen leren voor later. Peuteropvang: leuk en leerzaam! Informatie voor professionals. Stichting PAS

Peuters die spelen leren voor later. Peuteropvang: leuk en leerzaam! Informatie voor professionals. Stichting PAS Peuters die spelen leren voor later Informatie voor professionals Stichting PAS Peuteropvang: leuk en leerzaam! VVE ARNHEM Vroegsignalering en toeleiding van doelgroeppeuters naar voorschoolse educatie

Nadere informatie

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige.

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige. 4.2.12. Digitale opvoedondersteuning voor ouders van het jonge kind Ondersteuning in de vorm van een aantal online lessen voor ouders met kinderen tot 4 jaar, om ze voor te bereiden op de (toekomstige)

Nadere informatie

Samen staan we sterker

Samen staan we sterker Samen staan we sterker Notitie voor Gemeente Berkelland over de harmonisatie en integratie van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang in Eibergen-Rekken-Beltrum 4 september 2008 SKER-DHG 1 Inleiding Medio

Nadere informatie

De waarde van logopedie

De waarde van logopedie De waarde van logopedie Amsterdam, september 2012 In opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie De waarde van logopedie De kosten en baten van logopedie bij kinderen met spraak-/taalstoornissen

Nadere informatie

Protocol Project Uniforme signalering spraaktaalproblemen. kinderen INHOUD

Protocol Project Uniforme signalering spraaktaalproblemen. kinderen INHOUD Protocol Project Uniforme signalering spraaktaalproblemen bij jonge kinderen Versie geïntegreerd model van Wiechen 2/jarigen 1 november 2011 INHOUD 1. Inleiding 2. Taal A. De normale taalontwikkeling en

Nadere informatie

Samen maken. mogelijk. wij meedoen voor jeugd ONDERSTEUNING BIJ LEVEN MET EEN BEPERKING

Samen maken. mogelijk. wij meedoen voor jeugd ONDERSTEUNING BIJ LEVEN MET EEN BEPERKING Samen maken wij meedoen voor jeugd mogelijk Kinderen en jongeren met een beperking moeten de kans krijgen zich optimaal te ontwikkelen, zodat zij zo zelfstandig mogelijk mee kunnen doen in de maatschappij.

Nadere informatie

4. Protocollen en reglementen Zorgstructuur Datum 9 januari 2014 Versie 2 Blad 1 van 5 ZORGSTRUCTUUR

4. Protocollen en reglementen Zorgstructuur Datum 9 januari 2014 Versie 2 Blad 1 van 5 ZORGSTRUCTUUR 4. Protocollen en reglementen 4.1.10 Zorgstructuur Blad 1 van 5 ZORGSTRUCTUUR Vastgesteld 9 januari 2014 Blad 2 van 5 Algemeen De peuterspeelzalen krijgen steeds meer te maken met peuters en ouders met

Nadere informatie

Cursusaanbod Kentalis Ambulante Dienstverlening Het Rotsoord. Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is

Cursusaanbod Kentalis Ambulante Dienstverlening Het Rotsoord. Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is Cursusaanbod 2010-2011 Kentalis Ambulante Dienstverlening Het Rotsoord Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is Cursusaanbod De Ambulante Dienstverlening van Koninklijke Kentalis Het Rotsoord

Nadere informatie

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Alle ouders met kinderen tot 4 jaar die in ons werkgebied wonen. Pedagoog. 4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Dit aanbod is gericht op kinderen die naar de basisschool gaan en hun ouders.

Nadere informatie

Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands. Bestemd voor professionals werkzaam in de jeugdgezondheidszorg.

Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands. Bestemd voor professionals werkzaam in de jeugdgezondheidszorg. Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands Bestemd voor professionals werkzaam in de jeugdgezondheidszorg. RIVM/Centrum jeugdgezondheid 26 februari 2009 1 1. Inleiding 1.1 Aanleiding

Nadere informatie

Culemborgs VVE beleid 2011-2014

Culemborgs VVE beleid 2011-2014 Culemborgs VVE beleid 2011-2014 Wat is VVE? VVE staat voor voor- en vroegschoolse educatie. VVE is een programmatisch aanbod dat er op gericht is om taal- en ontwikkelingsachterstanden bij kinderen te

Nadere informatie

Dyslexiewijzer. Waarom deze dyslexiewijzer? De rol van de logopedist bij dyslexie

Dyslexiewijzer. Waarom deze dyslexiewijzer? De rol van de logopedist bij dyslexie Dyslexiewijzer Dyslexiewijzer Waarom deze dyslexiewijzer? Voordat kinderen met het leesonderwijs in aanraking komen, kunnen ze al verwezen worden naar een logopedist. Zij hebben dan een logopedische stoornis

Nadere informatie

Ontwikkelingen in het peuterspeelzaalwerk. Spelen in het belang van talentontwikkeling!

Ontwikkelingen in het peuterspeelzaalwerk. Spelen in het belang van talentontwikkeling! Ontwikkelingen in het peuterspeelzaalwerk Spelen in het belang van talentontwikkeling! Peuterspeelzalen en gemeente Sinds zestiger jaren vorige eeuw Vrijwilligersinitiatief soms met gemeentelijke stimuleringsubsidie,

Nadere informatie

Peuterwerk in het sociaal domein

Peuterwerk in het sociaal domein Peuterwerk in het sociaal domein Position Paper Februari 2017 1 Visie op peuterwerk in het sociaal domein De SER, landelijke politieke partijen en gemeenten onderstrepen dat sociaal beleid méér is dan

Nadere informatie

DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK TOS BIJ HET JONGE KIND

DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK TOS BIJ HET JONGE KIND DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK TOS BIJ HET JONGE KIND WAP Verschillend Taalvaardig, januari 2018 Els de Jong, klinisch linguïst/logo-akoepedist 1 INHOUD Uniforme Vroegsignalering Taalproblemen door JGZ Verwijzen

Nadere informatie

AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR. Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek

AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR. Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek Het spraaktaalteam van het ACHN Multidisciplinair team bestaat uit: Gedragswetenschappers (orthopedagogen/psychologen)

Nadere informatie

Preventieve logopedie basisscholen Meppel

Preventieve logopedie basisscholen Meppel Preventieve logopedie basisscholen Meppel Verslag Schooljaar 2014-2015 Zomer 2015 1 INHOUDSOPGAVE. Blz. VOORWOORD 3 1. INLEIDING 4 1.1. Wat is Logopedie? 2. PERSONEEL 6 2.1. Algemeen 2.2. Bezochte scholen

Nadere informatie

De beste start voor uw kind. Peuteropvang en Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE)

De beste start voor uw kind. Peuteropvang en Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) De beste start voor uw kind Peuteropvang en Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Wat is peuteropvang De peuteropvang is een veilige omgeving waar kinderen tussen de twee en vier jaar de ruimte hebben

Nadere informatie

Investeren in opvoeden en opgroeien loont!

Investeren in opvoeden en opgroeien loont! Investeren in opvoeden en opgroeien loont! Kosteneffectiviteit van de preventie van pedagogische, psychosociale en psychosomatische problematiek door de jeugdgezondheidszorg Investeren in opvoeden en opgroeien

Nadere informatie

PRAAT MET DE RAAD kort verslag

PRAAT MET DE RAAD kort verslag PRAAT MET DE RAAD kort verslag Datum: 19 mei 2015 Spreker: Corine Laurant, namens Stichting Kinderen en Ouders Onderwerp: Stichting Kinderen en Ouders als gesubsidieerde instelling voor peuterspeelzalen

Nadere informatie

Preventieve logopedie basisscholen Meppel

Preventieve logopedie basisscholen Meppel Preventieve logopedie basisscholen Meppel Verslag Schooljaar 2015-2016 Najaar 2016 1 INHOUDSOPGAVE. Blz. VOORWOORD 3 1. INLEIDING 4 1.1. Wat is Logopedie? 2. PERSONEEL 6 2.1. Algemeen 2.2. Bezochte scholen

Nadere informatie

Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht

Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht Bestuurlijke Opdrachtgever: Ambtelijk Opdrachtgever: Ambtelijk opdrachtnemer: Wethouder P. Vat Secretaris J.C. van Ginkel

Nadere informatie

info over de voorschool Voor- en Vroegschoolse educatie

info over de voorschool Voor- en Vroegschoolse educatie info over de voorschool Voor- en Vroegschoolse educatie Voorwoord Partou Kinderopvang Beste ouders/verzorgers, U heeft uw kind aangemeld voor een voorschool. In dit boekje vindt u alle informatie over

Nadere informatie

STANDPUNT LOGOPEDIE OP SCHOOL

STANDPUNT LOGOPEDIE OP SCHOOL STANDPUNT LOGOPEDIE OP SCHOOL Er is een ontwikkeling gaande dat steeds meer logopedisten door scholen worden gevraagd om de logopedische behandeling niet meer vanuit de praktijk, maar binnen de schoolmuren

Nadere informatie

Inspectierapport Boterbloempje (PSZ) Boterbloem 3 1441TT PURMEREND

Inspectierapport Boterbloempje (PSZ) Boterbloem 3 1441TT PURMEREND Inspectierapport Boterbloempje (PSZ) Boterbloem 3 1441TT PURMEREND Toezichthouder: GGD Zaanstreek-Waterland In opdracht van gemeente: Purmerend Datum inspectie: 27-06-2016 Type onderzoek: Nader onderzoek

Nadere informatie

Voorschoolse voorzieningen Ommen

Voorschoolse voorzieningen Ommen Voorschoolse voorzieningen Ommen Ommen, juni 2012 Wat is Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Voor- en Vroegschoolse Educatie is bedoeld voor kinderen vanaf ongeveer 2½ jaar. Sommige kinderen in die leeftijd

Nadere informatie

Voorschoolse voorzieningen Ommen

Voorschoolse voorzieningen Ommen Voorschoolse voorzieningen Ommen Ommen, november 2012 Voorschoolse voorzieningen Ommen Peuterontwikkeling in Ommen; in het belang van peuters Uw kind gaat naar een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf

Nadere informatie

PROGRAMMA 2016 Voor- en Vroegschoolse Educatie

PROGRAMMA 2016 Voor- en Vroegschoolse Educatie PROGRAMMA 2016 Voor- en Vroegschoolse Educatie HAARLEMMERLIEDE en SPAARNWOUDE Vastgesteld door burgemeester en wethouders 30 augustus 2016 Inleiding Per 1 augustus 2010 is de wetgeving voor onderwijsachterstanden

Nadere informatie

LEA-CONFERENTIE 19 SEPTEMBER 2007

LEA-CONFERENTIE 19 SEPTEMBER 2007 LEA-CONFERENTIE 19 SEPTEMBER 2007 Jos Hulsen Senior Beleidsadviseur Onderwijs Postadres: Postbus 1 6658 ZG Beneden-Leeuwen Telefoon: 0487-599500 tst. 495 Email: jhulsen@westmaasenwaal.nl ca. 18.500 inwoners;

Nadere informatie

VVE-beleidsplan Montessori-peutergroep De Peutertuin. locatie Noord Enkhuizen

VVE-beleidsplan Montessori-peutergroep De Peutertuin. locatie Noord Enkhuizen VVE-beleidsplan Montessori-peutergroep De Peutertuin locatie Noord Enkhuizen voorwoord Voor u ligt het VVE-beleidsplan van de Stichting Montesssori-peutergroep Enkhuizen. Deze stichting, die peuterspeelzaalwerk

Nadere informatie

Uitvoeringsnotitie VVE gemeente Dalfsen Uitwerking VVE-beleid en toelichting op de beleidsregels VVE

Uitvoeringsnotitie VVE gemeente Dalfsen Uitwerking VVE-beleid en toelichting op de beleidsregels VVE Uitvoeringsnotitie VVE gemeente Dalfsen Uitwerking VVE-beleid en toelichting op de beleidsregels VVE Dalfsen, augustus 2012 1 Inleiding Dit document is een uitwerking van de Notitie Beleid en uitvoering

Nadere informatie

Standpunt. Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg.

Standpunt. Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg. Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg. RIVM/Centrum Jeugdgezondheid Februari 2009 Inhoud 1. Inleiding 2 2. Begripsbepaling 2 3. Huidige stand van zaken m.b.t. het signaleren

Nadere informatie

Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands

Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands Briefrapport 295001008/2009 S. Postma Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands Bestemd voor professionals werkzaam in de jeugdgezondheidszorg RIVM-briefrapport 295001008/2009

Nadere informatie

Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling en gedrag

Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling en gedrag Sara (3) praat slecht en maakt moeilijk contact. Ik maak me zorgen. Wat nu? Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling en gedrag Wat is Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling

Nadere informatie

Beleidskader Voor- en Vroegschoolse Educatie gemeente Deurne

Beleidskader Voor- en Vroegschoolse Educatie gemeente Deurne Beleidskader Voor- en Vroegschoolse Educatie gemeente Deurne 2012-2014 1 Vastgesteld door de gemeenteraad van Deurne op 2 1.Inleiding Wet Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie De Wet OKE (Ontwikkelingskansen

Nadere informatie

Preview. Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang. Pedagogische doelen. Wat is kwaliteit?

Preview. Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang. Pedagogische doelen. Wat is kwaliteit? Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang Preview Wat is kwaliteit? Stand van zaken anno 2009 Waarom VVE in de kinderopvang? Doelgroepen Professionalisering Kwaliteit van VVE: wat werkt? Wat voegt VVE toe?

Nadere informatie

Samenvatting Leidse Monitor 2010-2011

Samenvatting Leidse Monitor 2010-2011 Samenvatting Leidse Monitor 2010-2011 De Leidse Monitor verzamelt informatie over de ontwikkeling van Leidse kinderen vanaf het moment dat zij en/of hun ouders deelnemen aan een voor- en vroegschools programma

Nadere informatie

Preventieve logopedie

Preventieve logopedie Preventieve logopedie E. Cox, MA (NVLF), R. Nannes (NVLF), M. Schulte (NVLF), Vakgroep Logopedie GGD Nederland Samenvatting Preventieve logopedie is onmisbaar bij het tijdig signaleren van problemen op

Nadere informatie

Subsidieverordening peuterprogramma gemeente Stein

Subsidieverordening peuterprogramma gemeente Stein Betreft Vergaderdatum Subsidieverordening peuterprogramma gemeente Stein 26-maart-2015 Gemeenteblad 2015 / 101 Agendapunt 6 Aan de Raad Voorstel De gemeenteraad wordt voorgesteld: - De 'subsidieverordening

Nadere informatie

Audiologisch centrum, spraaktaalteam

Audiologisch centrum, spraaktaalteam TOS en Meertaligheid Onderwijsdag 25 mei 2016 Maaike Diender, klinisch linguïst Els de Jong, teamleider spraaktaalteam/logo-akoepedist Audiologisch centrum, spraaktaalteam Gehooronderzoek Logopedisch onderzoek

Nadere informatie

Preventieve Logopedie. Productinformatie voor scholen, voorscholen en stadsdelen

Preventieve Logopedie. Productinformatie voor scholen, voorscholen en stadsdelen Preventieve Logopedie Productinformatie voor scholen, voorscholen en stadsdelen Inhoud Inleiding 5 Het voortraject 7 Het nut van preventieve logopedie 7 Preventieve logopedie op uw school 8 De producten

Nadere informatie

Bijlage hoofdstuk 2. Trend: Stijging van de kwaliteit tov eerdere jaren. Veel variaties in kwaliteit, binnen en tussen instellingen

Bijlage hoofdstuk 2. Trend: Stijging van de kwaliteit tov eerdere jaren. Veel variaties in kwaliteit, binnen en tussen instellingen Bijlage hoofdstuk 2 8 januari 2016 Bijlage behorende bij hoofdstuk 2 van het SER advies Kindvoorzieningen: Evaluaties van (de kwaliteit van) Nederlandse kindvoorzieningen Fukkink et al. (2013); Veen et

Nadere informatie

l m n o p q r s t u v w x y z Taalprogramma s Stroomschema Taalprogramma s gericht op preventie en ontwikkelingsstimulering leeswijzer en stroomschema

l m n o p q r s t u v w x y z Taalprogramma s Stroomschema Taalprogramma s gericht op preventie en ontwikkelingsstimulering leeswijzer en stroomschema a b c d e Deelnemende organisaties TAALPROGRAMMA S VOOR 0 TOT 8 JAAR - LEESWIJZER EN STROOMSCHEMA Taalprogramma s f voor g 0 tot h 8 i jaar j k l m n o p q r s t u leeswijzer en stroomschema Stroomschema

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 30 313 Wijziging van de Wet op het primair onderwijs, de Wet op de expertisecentra en de Wet op het voortgezet onderwijs in verband met wijzigingen

Nadere informatie

Taalbeleidsplan Sisa Kinderopvang Kinderdagverblijven en Peuterspeelplaatsen

Taalbeleidsplan Sisa Kinderopvang Kinderdagverblijven en Peuterspeelplaatsen 1 Taalbeleidsplan Sisa Kinderopvang Kinderdagverblijven en Peuterspeelplaatsen 2 Voorwoord Door middel van dit taalbeleidsplan wordt zichtbaar hoe onze voorschoolse voorzieningen bijdragen aan de taalontwikkeling

Nadere informatie

Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017

Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017 Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017 Kinderen met TOS zijn slimme kinderen die moeite hebben met praten en vertellen, en met

Nadere informatie

voor- en vroegschoolse educatie Convenant uitvoering Boxtels model

voor- en vroegschoolse educatie Convenant uitvoering Boxtels model Convenant uitvoering Boxtels model Impuls kwaliteit VVE beleid Boxtel 6 juli 2011 Aanleiding en doelstelling bestuurlijk convenant Met ingang van de Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie krijgt

Nadere informatie

Samenvatting Leidse Monitor

Samenvatting Leidse Monitor Samenvatting Leidse Monitor 2007-2008 December 2009 Dr. Jaap van Lakerveld Drs. Ingrid Gussen Dr. Kees de Brabander Drs. Theresa Steeman PLATO Platform Opleiding, Onderwijs en Organisatie BV Universiteit

Nadere informatie

Stichting Kinderopvang Alkmaar. Pedagogisch Beleid. Peuterspeelzalen

Stichting Kinderopvang Alkmaar. Pedagogisch Beleid. Peuterspeelzalen Stichting Kinderopvang Alkmaar Pedagogisch Beleid Peuterspeelzalen Inhoudsopgave 1. INLEIDING...3 2. DOEL VAN HET BELEID...3 2.1 ALGEMEEN...3 2.2 BIJDRAGE AAN ORGANISATIEDOELEN...3 2.3 ROLLEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN...4

Nadere informatie

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE GEMEENTE. Westland

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE GEMEENTE. Westland RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE GEMEENTE Westland Plaats : Naaldwijk Gemeentenummer : 1783 Onderzoeksnummer : 293977 Datum onderzoek : 17 oktober 2017 Datum vaststelling

Nadere informatie

Welzijn, Volksgezondheid en Emancipatie

Welzijn, Volksgezondheid en Emancipatie RIS091969_05-12-2001 Gemeente Den Haag Bestuursdienst Commissie Welzijn, Volksgezondheid en Emancipatie Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Uw brief van Aan de leden van de commissie Welzijn,

Nadere informatie

Preventieve logopedie basisscholen Meppel

Preventieve logopedie basisscholen Meppel Preventieve logopedie basisscholen Meppel Verslag Schooljaar 2016-2017 Zomer 2017 1 INHOUDSOPGAVE Blz. VOORWOORD 3 1. INLEIDING 4 1.1. Wat is Logopedie? 2. PERSONEEL 6 2.1. Algemeen 2.2. Bezochte scholen

Nadere informatie

Concept-Convenant Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Someren

Concept-Convenant Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Someren Concept-Convenant Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Someren De ondergetekenden: 1. Gemeente Someren, voor deze overeenkomst vertegenwoordigd door dhr. T. Maas, 2. Stichting PlatOO, voor deze overeenkomst

Nadere informatie

Inspectierapport De Zandloper (PSZ) Zandbos DD HOOFDDORP

Inspectierapport De Zandloper (PSZ) Zandbos DD HOOFDDORP Inspectierapport De Zandloper (PSZ) Zandbos 161 2134DD HOOFDDORP Toezichthouder: GGD Kennemerland In opdracht van gemeente: Haarlemmermeer Datum inspectie: 11-07-2016 Type onderzoek : Jaarlijks onderzoek

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan

Nadere informatie

Naar een nieuwe kleuterperiode in de basisschool

Naar een nieuwe kleuterperiode in de basisschool Naar een nieuwe kleuterperiode in de basisschool Ib Waterreus ORD, Enschede 25 juni 2010 Kern van het advies Basisschool verzorgt rijk aanbod voor driejarigen gedurende 5 ochtenden Minimaal helft van personeel

Nadere informatie

1. Inleiding Pag.2. 2. De Stichting Kinderopvang Alkmaar Pag.2. 3. De VVE Peuterspeelzaal Pag.2

1. Inleiding Pag.2. 2. De Stichting Kinderopvang Alkmaar Pag.2. 3. De VVE Peuterspeelzaal Pag.2 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Pag.2 2. De Stichting Kinderopvang Alkmaar Pag.2 3. De VVE Peuterspeelzaal Pag.2 4. Observatie en Overdracht naar de basisschool Pag.3 4.1 Observatie 4.2 Overdracht naar de basisschool

Nadere informatie

Waar staat de logopedist?

Waar staat de logopedist? Regiobijeenkomst voor logopedisten Dinsdag 22 november 2016 Samenwerking tussen CJG, VVE en wijkteams bij de aanpak van spraak- en taalproblemen: Waar staat de logopedist? Agenda: o Opening en welkom door

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Media en Creatieve Industrie Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ

Nadere informatie

Jeugdgezondheidszorg op de basisschool

Jeugdgezondheidszorg op de basisschool Jeugdgezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg op de basisschool Waarom Jeugdgezondheidszorg? Op de basisschool maken kinderen een enorme ontwikkeling door, niet alleen lichamelijk maar ook op sociaal en emotioneel

Nadere informatie

DE MEDEKLINKER Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is

DE MEDEKLINKER Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is DE MEDEKLINKER Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is Boukje van Gelderen, logopedist Roos Bruin, GZ-psycholoog/behandelcoördinator 12-04-2011 Drie Zorgproducten Vroegbehandeling Naschoolse

Nadere informatie

Notitie Wet Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie (Wet OKE); (ingangsdatum 1 augustus 2010)

Notitie Wet Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie (Wet OKE); (ingangsdatum 1 augustus 2010) 1 Samenvatting Notitie Wet Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie (Wet OKE); (ingangsdatum 1 augustus 2010) 1. Aanleiding: opstellen notitie Wet OKE De aanleiding van het opstellen van de notitie

Nadere informatie

Nota van uitgangspunten voorschoolse educatie mei 2019

Nota van uitgangspunten voorschoolse educatie mei 2019 Nota van uitgangspunten voorschoolse educatie 2020-2023 14 mei 2019 1 Inhoud Aanleiding 3 1 Doel van de nota van uitgangspunten 4 2 Ambitie 4 3 Aanpak 5 4 Sturing en partnerschap 7 5 Budgettaire kaders

Nadere informatie

Ontwikkelingen. Audiologisch Centrum Rotterdam. Marco van Es Mieke Vermeulen

Ontwikkelingen. Audiologisch Centrum Rotterdam. Marco van Es Mieke Vermeulen Ontwikkelingen Audiologisch Centrum Rotterdam Marco van Es Mieke Vermeulen Het Audiologisch Centrum Het Audiologisch Centrum (AC) is gespecialiseerd in onderzoek, advies en begeleiding bij gehoorproblemen

Nadere informatie

VVE & CB De rol van het consultatiebureau bij Voor- en Vroegschoolse Educatie

VVE & CB De rol van het consultatiebureau bij Voor- en Vroegschoolse Educatie VVE & CB De rol van het consultatiebureau bij Voor- en Vroegschoolse Educatie Documentverantwoordelijke: Dineke Brouwers Datum vaststelling: 17 mei 2011 Inhoudsopgave DE ROL VAN HET CONSULTATIEBUREAU BIJ

Nadere informatie

CONTOUREN ACTIEPLAN JGZ PREVENTIE SCHOOLVERZUIM

CONTOUREN ACTIEPLAN JGZ PREVENTIE SCHOOLVERZUIM CONTOUREN ACTIEPLAN JGZ PREVENTIE SCHOOLVERZUIM Snel terug naar school is veel beter! Meerjarenprogramma 2017-2020 Schoolverzuim is een actueel en groeiend maatschappelijk probleem. De JGZ-sector heeft

Nadere informatie

Feitenkaart VVE-monitor Rotterdam 2012 Onderzoek peuterspeelzalen en kinderdagverblijven

Feitenkaart VVE-monitor Rotterdam 2012 Onderzoek peuterspeelzalen en kinderdagverblijven Feitenkaart VVE-monitor Rotterdam 2012 Onderzoek peuterspeelzalen en kinderdagverblijven 1 Onderzoek en Business Intelligence Deze feitenkaart bevat de resultaten van de jaarlijkse Oktobertelling onder

Nadere informatie

Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige.

Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige. Een online cursus waarin per les informatie wordt gegeven over een specifiek onderwerp. Bijvoorbeeld over: borst- en flesvoeding; ouderschap; verzorging van je kind; balans tussen kind en relatie. De lessen

Nadere informatie

Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht

Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht Fase 1 Bureauonderzoek Uitvoering projectplan Logopedische Dienst Kring Sliedrecht Bestuurlijke Opdrachtgever: Ambtelijk Opdrachtgever: Ambtelijk opdrachtnemer: Wethouder P. Vat Secretaris J.C. van Ginkel

Nadere informatie