Dorpsontwikkelingsplan Esch. Dorpsontwikkelingsplan Esch

Transcriptie

1 Dorpsontwikkelingsplan Esch Dorpsontwikkelingsplan Esch

2

3 Dorpsontwikkelingsplan Esch mevrouw M. Rijkers M.Sc. drs. Sj. Cox PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant maart 2008

4 2008 PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij het PON. Gehele of gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld. Vermenigvuldiging en publicatie in een andere vorm dan dit rapport is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van het PON. PON Postbus LA Tilburg Telefoon: (013) Fax: (013) Internet:

5 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Werkwijze 7 3 Conclusies en actiepunten Rapportcijfers Esch en achtergrondconclusies Actiepunten 13 4 De resultaten van de enquête in vogelvlucht De geënquêteerden Wonen Openbaar vervoer Verkeersveiligheid Openbare ruimte Voorzieningen Sociale cohesie Relatie burger-gemeente 33 5 Feitelijke gegevens Esch Bevolkingsopbouw Wonen Verdeling koop- en huursector Bouwplannen Woningbehoefte Veiligheid en verkeersveiligheid Verenigingsleven Voorzieningen Onderwijs Bibliotheek Peuterspeelzaal en kinderopvang Bedrijvigheid Openbaar vervoer Busvervoer Deeltaxi Relatie tussen burger en overheid 43 6 Hoe nu verder? 44 Bijlage: Tabellen Vragenlijst Dorpsontwikkelingsplan Esch 47

6

7 1 Inleiding Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 is er door de inwoners van de gemeente Haaren een duidelijk signaal afgegeven aan de bestuurders: er moet beter gecommuniceerd worden met de inwoners, er moet nu echt gebouwd gaan worden en er moet gezorgd worden dat de verschillende dorpen leefbaar blijven. In het beleidsprogramma Bouwen en vertrouwen op sterke en levendige dorpen zijn daarom een aantal zaken opgenomen die, naast het reeds bestaande beleid, specifieke aandacht schenken aan deze wensen. Het gemeentebestuur van Haaren heeft daarbij de intentie uitgesproken in de komende bestuursperiode alles in het werk te stellen om het vertrouwen van de burger te herwinnen door middel van realisatie van een aantal lang gekoesterde wensen. Eén van de manieren om zowel het vertrouwen te herwinnen van de burgers als om de leefbaarheid in de vier dorpen in kaart te brengen (knelpunten en mogelijkheden) is het maken van dorpsontwikkelingsplannen in, met de inwoners en voor elk van de vier dorpen (Haaren, Helvoirt, Esch en Biezenmortel). Het gaat de gemeente Haaren daarbij om leefbaarheid in de breedste zin van het woord. Een dorpsontwikkelingsplan kijkt zo n tien jaar vooruit en geeft antwoord op de vraag hoe de inwoners het leven in hun dorp beoordelen en vinden dat hun dorp zich zou moeten ontwikkelen. Het plan doet tevens voorstellen voor acties die de leefbaarheid van het dorp bevorderen. Het is van belang dat het dorpsontwikkelingsplan wordt vastgesteld door de gemeenteraad, zodat helder wordt aan welke acties prioriteit wordt gegeven. Dorpsontwikkelingsplannen richten zich tot nu toe vooral op de leefbaarheid van de kernen. Algemeen wordt onderkend dat leefbaarheid in kernen en wijken bepaald wordt door de volgende aspecten: het sociaal klimaat, het wonen, de voorzieningen, het verkeer en de bereikbaarheid, het werken en de relatie tussen burger en overheid. Daarnaast besteedt een dorpsontwikkelingsplan ook aandacht aan ruimtelijke (zoals mogelijke locaties voor woningbouw, natuur en landschap) en economische zaken (zoals mogelijkheden voor startende bedrijven). Bij het analyseren van de leefbaarheid zijn niet alleen de objectieve, meetbare gegevens van belang, maar vooral ook de subjectieve kant, namelijk de beleving van de leefbaarheid door de bewoners. Bij het opstellen van een dorpsontwikkelingsplan is het dan ook van groot belang dat de bevolking, verenigingen en andere maatschappelijke organisaties daarbij van meet af aan een centrale rol vervullen. Op die manier ontstaat er immers goed zicht op de ontwikkelingen in en rond het dorp en op de waardering ervan. Bovendien zullen de bevolking en haar organisaties uiteindelijk mede een rol moeten spelen bij de uitvoering van de voorgestelde acties. De kans van slagen daarop is groter als ze ook betrokken zijn bij het bedenken en formuleren van die acties. PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 5

8 Het PON heeft een lange traditie bij het maken van leefbaarheidplannen en dorps- en wijkontwikkelingsplannen. Daarbij wordt vaak gekozen voor een vast stramien. Recentelijk is met Telos (waarbinnen het PON participeert) een nieuwe methodiek ontwikkeld waarbij extra aandacht is voor objectieve maatstaven, economische vitaliteit, bijzondere doelgroepen, mobiliteit en identiteit en wordt er meer aandacht gegeven aan de zaken die spelen in het buitengebied, Voor u ligt het dorpsontwikkelingsplan voor het dorp Esch. Bij de ontwikkeling van het dorpsontwikkelingsplan Esch zijn zoveel mogelijk Esschenaren uitgenodigd om mee te denken en te praten over de huidige en toekomstige leefbaarheid van hun dorp. Dit dorpsontwikkelingsplan (DOP) kijkt vooruit en geeft antwoord op de vraag hoe de inwoners het leven in hun dorp beoordelen en wat zij vinden van de verdere ontwikkeling van Esch. 6 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

9 2 Werkwijze Nu volgt een stapsgewijze beschrijving van de gehanteerde aanpak van het dorpsontwikkelingsplan Esch. Lokale klankbordgroep Een dorpsontwikkelingsplan heeft uitsluitend kans van slagen als er voldoende draagvlak voor bestaat. Voorwaarde voor het creëren van draagvlak is dat er bewoners en lokale organisaties betrokken zijn bij de uitvoering van het project. Het samenstellen van een lokale klankbordgroep waarin de sleutelfiguren zijn vertegenwoordigd, is een waardevolle formule gebleken in Esch. De klankbordgroep was verantwoordelijk voor de voortgang en de communicatie en inhoudelijke feedback. In de klankbordgroep waren de volgende mensen vertegenwoordigd: Jan Brands (Zorggroep Elde), Frans van de Steen (ondernemersvereniging), Anja de Wit (Waterschap De Dommel), Cees van Rooij (Grijs Haaren), Wil Hunneman (KBO), Maike van Lokven (Dorpshuis de Es), Bram Hulsbosch (peuterspeelzaal), Christien van Schijndel (Tovido), Harrie Vugs (Stichting Bierpomp), Cor van de Zanden (Essche Boys), Ruud ter Horst (buurtbus), gemeente Haaren (Lisette Boonen of Astrid Goijaarts) als adviseur en het PON (Maartje Rijkers, Sjaak Cox) als ontwikkelaar en adviseur. De klankbordgroep is in totaal vijf keer bij elkaar gekomen enkele leden hebben een belangrijke rol gespeeld bij de verspreiding en het ophalen van de enquêtes. Samenwerking project Essche stroom (Waterschap De Dommel) en DOP Esch (gemeente Haaren) Waterschap De Dommel is aan het werk om de Essche Stroom in beweging te krijgen. In het dorp Esch wordt de Essche Stroom nauwelijks beleefd. Behalve wanneer het water zo hoog staat dat het over de kaden komt. Dan hebben mensen last van het water. Met de toekomstige herinrichting van de Essche Stroom wil het waterschap een robuust watersysteem aanleggen dat ook voldoet in extreme omstandigheden. Dit biedt het dorp een mogelijkheid zijn omgeving eens met een frisse blik te bekijken en geeft Esschenaren de kans om aan te geven hoe hun leefomgeving ingericht kan worden (zie ook Tegelijkertijd gaat de gemeente met de inwoners aan de slag met het maken van een DOP. Vanaf de start hebben gemeente, Waterschap De Dommel en PON elkaar opgezocht om ervoor te zorgen dat beide projecten elkaar én niet in het vaarwater zitten én elkaar versterken. Startbijeenkomst Op 17 september 2007 heeft er in de St. Willibrordusschool in Esch de startavond van het DOP plaatsgevonden. De avond werd georganiseerd door Waterschap De Dommel en de gemeente Haaren. De gemeente gaf hiermee de aftrap voor het Dorpsontwikkelingsplan (DOP) voor Esch. Waterschap De Dommel legde uit dat in samenwerking met een denktank van betrokken inwoners van Esch, een aantal kansen en knelpunten zijn geformuleerd die tot een gezamenlijk streefbeeld hebben geleid. Ook zijn de randvoorwaarden benoemd waar het plan straks aan moet voldoen. Vervolgens werden een PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 7

10 aantal beelden (foto s en filmpjes) getoond van hoe de Essche Stroom er in de toekomst uit kan zien. Hierbij werd nadrukkelijk vermeld dat er nog geen keuzes zijn gemaakt, dat hangt namelijk ook af van de wensen van de grondeigenaren. Om ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk mensen betrokken werden bij het opstellen van het dorpsontwikkelingsplan heeft een zorgvuldige introductie plaatsgevonden. In deze dorpsbijeenkomst, waarvoor alle inwoners waren uitgenodigd, heeft het PON een toelichting gegeven op de werkwijze en de stappen van het dorpsontwikkelingsplan voor Esch. Tijdens deze bijeenkomst is de werkwijze vastgesteld met en via de aanwezige inwoners (plusminus 70). Enquête Na de startbijeenkomst is in oktober een vragenlijst verspreid onder alle inwoners van Esch, ouder dan 16 jaar. De enquête is in samenwerking met de klankbordgroep tot stand gekomen. De vragenlijst ging in op zowel feitelijke gedragingen van de bewoners van Esch als op de beleving ervan. De afstand van de woning tot bijvoorbeeld werk/opleiding en of men deze afstand als een probleem ervaart, zijn voorbeelden van onderwerpen die in de enquête ter sprake kwamen. Ook heeft de enquête inzicht gegeven in de voorzieningen waarvan men gebruik maakt, welke voorzieningen in het dorp ontbreken en op welke kern de inwoners voornamelijk gericht zijn. Het gaat daarbij om het doen van boodschappen, lidmaatschap van verenigingen, medische voorzieningen, het verkrijgen of verlenen van burenhulp, het verrichten van vrijwilligerswerk et cetera. Ook is in de vragenlijst aandacht besteed aan vervoermiddelen, economische binding, verhuisgeneigdheid en de redenen daartoe. Verder is gevraagd wat de mensen missen in het dorp en wat de leefbaarheid in Esch kan verbeteren. Het PON heeft de analyse van de enquête verzorgd. Tegelijkertijd met de verspreiding van de enquêtes voor het dorpsontwikkelingsplan, zijn ook de enquêtes van het waterschap rondgebracht. Verzameling feitelijke gegevens Wonen, welzijn en zorg zijn voor een groot deel subjectieve begrippen. Het gaat daarbij veelal om het oordeel en de ervaringen van de bewoners. Feitelijke gegevens kunnen deze meningen en ideeën van bewoners weerleggen of ondersteunen. Het PON en de gemeente Haaren hebben voor de verzameling van deze feitelijke gegevens gezorgd. Een deel van de gegevens is verkregen via diverse afdelingen van de gemeente. Andere bronnen waren onder andere het internet, de corporatie(s), zorginstellingen, het MKB, Funda, het CBS, de sociale atlas Brabant en de provincie. Ook de klankbordgroep heeft input geleverd voor de feitelijke gegevens. De organisatie van dorpsbijeenkomsten De feitelijke gegevens, het materiaal uit de enquête en de plannen die er al liggen vormden de basis voor 2 discussieavonden met de bewoners uit Esch. Hiervoor werden alle bewoners uit Esch uitgenodigd via persberichten in De Leije en Brabants Centrum. Ook Loesch besteedde aandacht aan de DOPbijeenkomsten. Het PON zorgde voor de organisatie en leiding van de dorpsbijeenkomsten. 8 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

11 12 december 2007: 1 e inhoudelijke dorpsbijeenkomst (aanwezig: plusminus 75 dorpsbewoners) De eerste discussiebijeenkomst stond in het teken van de benoeming van ontwikkelingen en het aangeven van knelpunten. Het PON verzorgde een presentatie van de gegevens die uit de enquête en in de verzameling van de gegevens over Esch waren verzameld. De bewoners werd gevraagd te discussiëren over de belangrijkste ontwikkelingen op het terrein van de wonen, welzijn en zorg in de buurt of het dorp. In de dorpsbijeenkomst gaven de bewoners hun mening over deze ontwikkelingen, trends en problemen. Het doel was het achterhalen welke problemen bewoners en belangengroepen ervaren en voorzien voor de toekomst van de kern. Ook is achterhaald welke criteria op het terrein van leefbaarheid en vitaliteit belangrijk gevonden worden. Dit resulteert in een beknopt verslag waarin problemen in hun samenhang naar voren komen. De samenwerking met Waterschap De Dommel kwam ook in deze avond naar voren. Anja de Wit heeft tijdens deze bijeenkomst kort de resultaten van de enquête van het waterschap toegelicht. Door de samenwerking tussen PON en het waterschap kon een informatieve avond gehouden worden. De inhoud van de presentaties waren op elkaar afgestemd, zodat er geen sprake was van herhaling van informatie. 13 februari 2008: 2 e inhoudelijke dorpsbijeenkomst (aanwezig: plusminus 35 Esschenaren) Deze bijeenkomst stond in het teken van het genereren van ideeën en oplossingen voor eventuele knelpunten. Op basis van de bevindingen uit de 1 e discussiebijeenkomst in het dorp zijn er voorstellen voor acties om de vitaliteit en de leefbaarheid te verbeteren gepresenteerd. Aan de aanwezigen werden de volgende vragen gesteld: 1 Zijn de voorgestelde acties een oplossing voor de gesignaleerde knelpunten? 2 Wie moeten de acties gaan uitvoeren? 3 Worden er acties gemist? 4 Welke acties hebben de hoogste prioriteit? Het doel van deze bijeenkomst was het wensbeeld voor Esch voor de toekomst op te stellen en specifiek gebiedsgerichte oplossingen te formuleren. Verwerking resultaten in het dorpsontwikkelingsplan Alle gegevens die zijn verzameld tijdens de bewonersbijeenkomsten, de enquête en uit het feitelijk materiaal zijn verwerkt in het uiteindelijke dorpsontwikkelingsplan. Dit resulteert in de conclusies en actiepunten die in het volgende hoofdstuk worden weergegeven. PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 9

12 3 Conclusies en actiepunten 3.1 Rapportcijfers Esch en achtergrondconclusies In de enquête hebben we de inwoners van Esch gevraagd rapportcijfers (tussen 0 en 10) te geven op verschillende aspecten van de leefbaarheid. Het woongenot in Esch scoort hoog, een 8. Bijna alle aspecten van leefbaarheid scoren een voldoende, behalve voorzieningen en bedrijvigheid. Dit komt overeen met de waardering in andere dorpen in de gemeente Haaren. De onvoldoende voor de voorzieningen en de bedrijvigheid kan op meerdere manieren uitgelegd worden. Het kan betekenen dat de Esschenaren vinden dat er te weinig bedrijvigheid en voorzieningen zijn in het dorp. Een lage waardering betekent echter niet automatisch dat de voorzieningen en de bedrijvigheid gemist worden. Het kan ook zijn dat geconstateerd wordt dat er weinig voorzieningen en bedrijvigheid is en dat daar de onvoldoende uit voort komt. Wat in Esch anders is dan in de andere dorpen, is de ruime voldoende voor de aantrekkelijkheid en sfeer van het dorp. De Esschenaren waarderen de sfeer in hun dorp met een 7, terwijl dat in de andere dorpen eerder richting de onvoldoende gaat. Woongenot 8,0 Onderling contact Veiligheid 7,2 7,2 Aantrekkelijkheid/sfeer 7 Bereikbaarheid 6,5 Voorzieningen Bedrijvigheid 5,2 5, Conclusie 1 Het is goed toeven in Esch, blijkt uit de enquête en dit wordt ook in de bewonersbijeenkomsten bevestigd. De woningen zijn goed en de sfeer in het dorp is prima. Dat de voorzieningen en de bedrijvigheid een onvoldoende krijgen, is niet heel verrassend. In een klein dorp (2190 inwoners) is er (te) weinig draagvlak om alle gewenste voorzieningen in het dorp te realiseren. Daarnaast is het zo dat wanneer er een voorziening is, deze niet door alle Esschenaren gebruikt wordt. De supermarkt in het dorp is hier een voorbeeld van. Circa een derde van de inwoners doet de boodschappen bij de Spar in het dorp, het overige deel bezoekt liever een supermarkt elders, met een groter assortiment, (wellicht) lagere prijzen, op de weg van werk naar huis, of waar je de auto gemakkelijk kunt parkeren. 10 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

13 Conclusie 2 Verkeersongemakken moeten worden verholpen. Niet het gebrek aan voorzieningen of bedrijvigheid wordt als een groot probleem beschouwd, maar de verkeersongemakken in het dorp zelf. Er komt teveel doorgaand verkeer (met name vrachtwagens en rammelende busjes), de verkeersdrempels zijn te hoog en voor voetgangers is er én weinig ruimte in sommige straten én zijn sommige plekken onoverzichtelijk. Conclusie 3 Bouwen in Esch. Esch is een woondorp. De laatste jaren is de woningbouw echter gestagneerd, waardoor veel inwoners hun heil elders moeten zoeken. Het aantal inwoners neemt de laatste jaren af. Met name starters en senioren zijn op zoek naar een fijne woning in Esch. Om deze groepen te behouden, moeten er passende huizen gebouwd worden. Wat de wensen zijn, moet geïnventariseerd worden onder de woningzoekenden. Een woonbehoefteonderzoek is noodzakelijk en dient vóór het bouwen van de woningen plaats te vinden. De inwoners van Esch vinden dat er nu echt gebouwd moet worden. Er speelt op dit moment een discussie in het dorp over de vraag voor wie er dan gebouwd moet worden. Komen alleen Esschenaren in aanmerking voor nieuwbouw en kavels (wat op dit moment wettelijk niet mogelijk is)? Of zouden huizen en kavels in Esch voor iedereen toegankelijk moeten zijn? Conclusie 4 Aantrekkelijkheid dorpshart scoort een 7, in de rest van de kernen in gemeente Haaren wordt dit met een onvoldoende gewaardeerd. Esschenaren zijn trots op hun dorp en vinden het dorpshart ook aantrekkelijk. Tegelijkertijd kan er nog het een en ander worden verbeterd om het dorp nog aantrekkelijker te maken voor de inwoners en mensen van buiten. Conclusie 5 De verschillende leeftijdsgroepen ervaren de leefbaarheid van het dorp nagenoeg hetzelfde. Iedereen is blijkbaar op zijn/haar gemak in het dorp. Ook de jongeren zijn zeer te spreken over de sfeer van het dorp. sfeer bereikbaarheid voorzieningen bedrijvigheid contact/binding veiligheid woongenot PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 11

14 Conclusie 6 Terwijl het waterschap veel energie heeft gestoken/steekt om bewoners te betrekken bij het mede vormgeven van de ontwikkelingen van de Essche Stroom zijn toch vele inwoners niet op de hoogte van de plannen van het waterschap. Blijkbaar zijn velen er niet zo mee bezig. Op zich vreemd omdat de Essche Stroom mede het beeld van het dorp bepaalt, wat bewoners weer wel erg belangrijk vinden. Nog vreemder misschien, omdat velen ook tijdens de bijeenkomsten aangeven de wateroverlast van een aantal jaren geleden nooit meer terug wil hebben. Het waterschap heeft de ontwikkelingen rond de Essche Stroom weer bij de inwoners op de kaart gezet. Ieder huishouden heeft de mogelijkheid gekregen mee te denken over de Essche Stroom, door het invullen van de enquête van het waterschap. Conclusie 7 Esch is niet op Haaren georiënteerd, maar op Boxtel en Vught voor de boodschappen en op Den Bosch en Boxtel voor vele voorzieningen. Esch is voor velen een goede uitgangssituatie om in het weekend en de avonden in de beslotenheid en geborgenheid van het dorp te wonen en overdag werk te vinden in Den Bosch, Tilburg, Boxtel, Eindhoven of nog verder. De gemeente Haaren moet aandacht hebben voor het eigene van het dorp en niet krampachtig proberen er één gemeenschap van te maken. Elk dorp het zijne. Om de afstand naar het gemeentebestuur (en andersom) te verkleinen moet de mogelijkheid om een eigen aanspreekpunt (een dorpsraad/ dorpsbelangenvereniging) te creëren opnieuw worden overwogen (zie ook de volgende conclusie). Ook de gemeente zou een vaste eerste aanspreekpunt (bestuurlijk en ambtelijk) moeten overwegen. Conclusie 8 Veel deskundigheid in het dorp, maak er gebruik van. Bewoners geven aan betrokken te willen worden bij de uitwerking van het DOP. Nu al geven ze aan dat met eenvoudige middelen er nieuwe mogelijkheden zijn om de jeugdtandzorg, een vaste bibliotheek en buitenschoolse opvang naar het dorp te halen. Daarnaast is de overlast van rioleringsproblemen bij sommige inwoners nog steeds te groot. Daar zou snel iets aan moeten worden gedaan. Een gemeenschappelijke wandeling van betrokken inwoners en verantwoordelijkheden en uitvoerders van de gemeente zou allerlei klein leed snel doen verhelpen. 12 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

15 3.2 Actiepunten De actiepunten worden in volgorde van belangrijkheid gepresenteerd. Elk actiepunt bestaat uit het probleem/knelpunt dat verholpen moet worden, de toelichting daarbij, de voorgestelde acties op dat punt, wie daarbij een rol zou moeten spelen en op welke termijn. Doel Toelichting Verkeersongemakken aanpakken De (beleefde) veiligheid op straat moet beter Uit de objectieve gegevens blijkt dat er nauwelijks verkeersgewonden vallen in Esch. Echter, in de enquête en tijdens de bewonersbijeenkomst wordt het gebrek aan verkeersveiligheid erg vaak genoemd. De problemen rond de verkeersveiligheid hebben betrekking op uiteenlopende onderdelen. De meest genoemde ergernissen zijn het te hard rijden van het verkeer, de hoeveelheid (vracht)verkeer dat door het dorp rijdt en de verkeersdrempels. Er zijn teveel verkeersdrempels, ze zijn te hoog en veroorzaken veel lawaai. Volgens de deelnemers aan de discussiebijeenkomst is het wel erg belangrijk dat het verkeer afgeremd wordt, maar volgens hen zijn er betere oplossingen om de snelheid van het verkeer te verminderen. Veel verkeer dat door het dorp gaat, is sluipverkeer of vrachtverkeer. Dit zijn verkeersbewegingen die niet gewenst zijn door de inwoners van Esch. De wegen in het dorp zijn niet berekend op deze capaciteit en het vele verkeer heeft als ander negatief effect dat het leidt tot erg veel luchtvervuiling en geluidoverlast. Voorlopig zit er niets anders op dan regelmatig het vrachtverkeer te controleren of zij zich houden aan het bestemmingsverkeer bord. Het vrachtverkeer moet daarnaast al op de A2 goed geïnformeerd worden dat zij Esch niet in mogen. Een oplossing om het verkeer in het dorp te verminderen is het (op termijn) aanleggen van een rondweg. Daarbij moet wel onderscheid gemaakt worden tussen het verkeer afkomstig uit Boxtel en het verkeer van Helvoirt en Haaren. Eerder is dit al onderwerp van discussie geweest en van de kennis in het dorp zelf over dit onderwerp kan meer geprofiteerd worden. Op de plattegronden zijn enkele gevaarlijke situaties aangegeven. Als gevaarlijk punt wordt bijvoorbeeld de uitrit van Nieuwland op de Dorpsstraat aangegeven. Verder dient langs de weg naar Gestel een fietspad aangelegd te worden. Een andere gevaarlijke locatie bevindt zich bij de basisschool. Door het tekort aan parkeerruimte, stoppen ouders op straat om hun kinderen bij school af te zetten. Hierdoor ontstaan onoverzichtelijke situaties. PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 13

16 Actie KORTE TERMIJN mogelijkheden - Onderzoek naar regionale verkeersstromen - Gerichte en frequente snelheidscontroles - Op plattelandswegen 60 km/u - Alle drempels weg - Trottoirs vrij maken van obstakels - Asverlegging Dorpsstraat - Eenrichtingsverkeer (Dorpsstraat e.a.) (meningen hierover verdeeld) - Aanleg fietspad aan de zijde van landgoed Den Eikenhorst - Handhaving van verkeersmaatregelen Rijksweg - Kiss & go bij basisschool Initiatiefnemer Gemeente Betrokkenen Wanneer LANGE TERMIJN - Rondweg (ontlasting kom) (meningen hierover verdeeld) - Ontsluitingsweg vanaf Essche weg achter Sancta Monica aan de Gestelseweg naar de Heikant en via de Koningsweg naar de Esschebaan en eventueel via de Renbaan - Stoplichten met flitspaal (systeem Helvoirt) - Systeem Liempde - Wegversmallingen met voorrangsaanduidingen - Beperking van forenzenverkeer dmv verkeersportalen/zuilen - Sluizen met een sleutel voor plaatselijk vrachtverkeer, sluizen op Heikant, v/d Struijk bedrijventerrein, voetbalveld en Groenendaal ter hoogte van Baarschot. - Verplaatsing vrachtwagenbedrijven die op industrieterrein gevestigd zijn - Looproutes beveiligen - Voetpad evenwijdig aan Dorpsstraat aan de Reigerskant Gemeenten (Haaren en Boxtel), provincie, politie, samen met de bewoners/aanwonenden, Brabants Landschap, Essche ondernemers, leveranciers Er zijn al vrijwilligers bereid om zelf de drempels te egaliseren. Zo snel mogelijk 14 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

17 Doel Toelichting Actie Mogelijkheden om jongeren in Esch te laten blijven wonen Eigen jongeren voor Esch behouden Om een dorp leefbaar te houden, zijn jongeren nodig. Zonder starters worden er geen kinderen geboren, is er geen draagvlak voor de basisschool en hebben verenigingen onvoldoende aanwas om de vereniging gezond te houden. Er zijn op dit moment onvoldoende betaalbare starterwoningen in Esch. Veel jongeren trekken daardoor weg uit het dorp. Dit kan op lange termijn problemen opleveren voor de basisschool en verenigingen. KORTE TERMIJN - De gemeente moet op korte termijn met de jongeren in gesprek aan om te luisteren naar hun woonwensen. Er dient een bijeenkomst voor de jongeren georganiseerd te worden, waar zij hun mening kunnen laten horen. De jongeren kunnen ook betrokken worden bij het ontwerpen en bouwen van de starterwoningen (voorbeeld Casteren). - Om de doorstroom te bevorderen, moet inwoning van ouders bij kinderen toegestaan worden en dienen er ruime appartementen en SIR-woningen (bungalows) gebouwd te worden. Wanneer er meer mensen doorschuiven, komen er automatisch ook meer starterwoningen vrij. - Er moet een goed toewijzingsysteem komen, zowel voor huur- als koopwoningen. Sommigen vinden dat de burgers uit Esch voorrang moeten krijgen. Anderen zijn het hier absoluut niet mee eens. LANGE TERMIJN - Vast staat dat er meer starterwoningen moeten komen die vooral betaalbaar zijn en die moeten aansluiten bij de vraag. Volgens de aanwezigen op de discussiebijeenkomst is er vraag naar huurwoningen en bouwkavels voor vrije woningbouw. Het is echter raadzaam om dorpbreed te informeren naar de woonwensen, zodat in de toekomst de juiste woningen gebouwd worden. Nu lijkt het dat met name woningen in het middensegment ontbreken. Gevolg is dat met name de duurdere woningen verkocht worden aan mensen van buiten het dorp. Ook hier is discussie of de woningen gebouwd moeten worden voor Esschenaren, of ook voor mensen buiten Esch. - Tijdens de bewonersbijeenkomst worden verschillende locaties genoemd waar starterwoningen gerealiseerd kunnen worden, namelijk: Reigerskant, Plan Weiakker, inbreidingsgebied achter de Keulse Kar/grond Joost Schoenmakers, Plan Venakkers en de locatie van het oude klooster. - Men is zich er van bewust dat op bepaalde locaties nieuwe bestemmingsplannen opgesteld moeten worden om de bouw van (starters)woningen mogelijk te maken. Er wordt gevraagd om de bouw van starterwoningen in te calculeren en daar ruimte voor te reserveren in de bestemmingsplannen. De te bouwen woningen moeten aansluiten bij het huidige straatbeeld in het dorp. PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 15

18 Initiatiefnemer Gemeente Betrokkenen Wanneer Gemeente (college van B&W en Gemeenteraad), provincie, bouwvereniging, jeugd, bewoners, Joost Schoenmakers Zo snel mogelijk 16 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

19 Doel Toelichting Actie Mogelijkheden om ouderen in Esch te laten blijven wonen Geschikte woonruimte voor ouderen Senioren geven aan graag in Esch te willen blijven wonen. Op dit moment zijn er te weinig mogelijkheden om als oudere in Esch te blijven wonen. Er zijn te weinig toegankelijke zorgvoorzieningen in het dorp en er zijn te weinig passende, betaalbare seniorenwoningen. De nu beschikbare huizen zijn namelijk te groot en daarmee waarschijnlijk ook te duur. Tegelijkertijd heeft Esch nog iets bijzonders: een eigen zorgcentrum, aanleunwoningen een fysiotherapiepraktijk en een dependance van een Boxtelse huisartsengroep en de mogelijkheid om dagelijks medicijnen (apotheek Boxtel) op te halen. - De meest genoemde oplossing voor het behoud van de senioren in het dorp is het per direct bouwen van geschikte seniorenwoningen. Onder ouderen zijn (minstens) twee doelgroepen te onderscheiden: 1. zij die zorg nodig hebben en 2. de groep die een aangepaste woning wil (55+ tot ca. 75 jaar). Ad 1: Een voorstel zijn de zogenaamde SIR woningen en kangoeroewoningen (voorbeeld Boekel). Het is van belang om zorgvuldig na te gaan wat de wensen zijn van de senioren. Hoogste prioriteit lijkt niet de zorgbehoevende oudere in Esch, maar juist de oudere zonder zorgindicatie die wat kleiner en moderner wil gaan wonen in zijn/haar eigen dorp. Ad 2: Het plan de Woonstee/Weiakker voorziet in 18 woningen met zorg. Daarnaast worden aanleunwoningen bij het verzorgingstehuis gebouwd en woningen aan de Antoniusweg en de Willibrordstraat. Dit zijn waarschijnlijk te weinig woningen om in alle vraag te voorzien. Het woonbehoefte onderzoek kan hier meer duidelijkheid in verschaffen. - Ouderen zijn vaak minder mobiel, waardoor voorzieningen die verder weg liggen, moeilijk te bereiken zijn. In het dorp zijn ouderenvoorzieningen aanwezig in het zorgcentrum. Er zou een mooie combinatie gemaakt kunnen worden tussen de nieuwbouwwoningen en het zorgcentrum. In overleg met het zorgcentrum kan gekeken worden of/welke zorgvoorzieningen beschikbaar gesteld kunnen worden aan mensen die niet in het zorgcentrum wonen, maar wel bepaalde zorg nodig hebben. Wanneer samenwerking mogelijk is, zou het in verband met de mobiliteit van de senioren het beste zijn als de nieuwe woningen in de buurt van het zorgcentrum gerealiseerd zouden worden. Het toestaan van inwoning kan voor sommige ouderen al een oplossing zijn. - Voordat de gemeente kan gaan bouwen, dient het bestemmingsplan aangepast te worden. Om toch de vaart erin te houden, stelt men voor om de bouw van seniorenwoningen gefaseerd te laten plaatsvinden. PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 17

20 Locaties die genoemd worden als geschikte locaties zijn: Nieuwland/Reigerskant en eventueel hoek Postelstraat/ Spankerstraat (achter oude meelhandel) en het oude klooster. De bebouwing moet aansluiten bij de huidige uitstraling van het dorp. Initiatiefnemer Gemeente Betrokkenen Wanneer - In het dorp leeft de discussie voor wie de nieuwe woningen beschikbaar moeten zijn. Er is een groep die vindt dat (met name) huurwoningen van De Woonveste en bouwkavels van de gemeente in eerste instantie beschikbaar moeten komen voor de mensen uit Esch of voor mensen met een aantoonbare sociale binding (woonverleden in Esch, netwerk in Esch). Een andere groep vindt dat de nieuwbouwwoningen en kavels voor iedereen (ook buiten Esch) beschikbaar moeten komen. Gemeente, provincie, projectontwikkelaars, woningcorporaties, bewoners van Esch, welzijnsinstellingen (Vivent, Zorggroep Elde), Stichting SIR Direct 18 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

21 Doel Toelichting Openbare ruimte op orde houden De begaanbaarheid van de trottoirs en openbare wegen moet verbeterd worden Op de bewonersavond komt het probleem rond de trottoirs duidelijk naar voren. Op de trottoirs staan veel hindernissen, zoals paaltjes, geparkeerde auto s en velen hebben een schuinsaflopende rand met hinderlijke afscheidingsranden. Vooral ouderen, gehandicapten en kinderen hebben hier last van. Een ander probleem is het parkeergedrag van inwoners en bezoekers. Op veel plekken staan auto s op de stoep (Dorpsstraat bij Keulse Kar en cafetaria). Er zijn te weinig parkeerplekken in het dorp om alle auto s kwijt te kunnen. In veel gevallen zijn de trottoirs (gedeeltelijk) eigendom van particulieren. Dit maakt het lastig om daar extra parkeergelegenheden te creëren. Er zal een visie ontwikkeld moeten worden om het parkeerprobleem aan te pakken. Door de bewoners worden al enkele suggesties gedaan, zoals het aanwijzen van centrale parkeerplaatsen (bijvoorbeeld bij het sportveld en bij de Wertjes) en het stimuleren van het gebruik van garages bij huizen. Daarnaast is de verlichting op de openbare wegen slecht, waardoor men zich onveilig voelt in de openbare ruimte. Actie Initiatiefnemer Gemeente betrokkenen Wanneer Uit de enquête blijkt dat 14 van de respondenten soms last heeft van water en 4 heeft zelfs regelmatig last van ondergelopen kelders of straten of problemen met de riolering. De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud van het riool. 1 Bestrating van trottoirs vernieuwen en klinkers vervangen door asfalt (of liever nog geluidsarmere bestrating) 2 Monitoren problemen riolering 3 Visie op parkeerproblemen 4 Parkeerverbod op gevaarlijke plaatsen 5 Monitoren van verkeersproblematiek op de lange termijn 6 Goede verlichting op onveilige plaatsen (Groenweg naast begraafplaats/kerk, 1 ste deel Groenstraat, kerk/dorpsstraat) 7 Dorpsschouw: laat mensen uit verschillende groepen (ouderen, minder validen, rolstoelgebruikers, moeders met kinderwagens) foto s maken van gevaarlijke/slechte locaties in het dorp Gemeente, Ouderenraad/KBO, Cliëntenraad en bestuur Zorgcentrum, eigenaren trottoirs, waterschap Binnen 2 à 3 jaar PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 19

22 Doel Toelichting Sfeer en uitstraling dorp verbeteren Esch is een gezellig dorp. Het kan echter altijd beter. Er moet meer ingezet worden op de aantrekkelijkheid van en saamhorigheid in het dorp. De aantrekkelijkheid van het dorp moet daarnaast verhoogd worden om meer ondernemers en toeristen naar het dorp te krijgen. Het onderling contact scoort in Esch een voldoende. (Sommige) inwoners willen graag dat de onderlinge binding tussen de inwoners versterkt wordt. Hiervoor is het noodzakelijk dat er locaties en evenementen komen waar de inwoners elkaar kunnen ontmoeten en waar ze met elkaar in gesprek kunnen gaan. Veel mensen hebben aangegeven dat een gezellig centrum ontbreekt. Volgens sommigen heeft het dorpsplein veel potentie om het dorp gezellig en levendig te maken. Toegankelijke horeca met terras zal de uitstraling van het plein verbeteren. Het plein moet de functie van een ontmoetingsplaats krijgen, zodat mensen weer in contact komen met elkaar en zodat het dorp wat levendiger wordt. Het kunstwerk dat nu op het plein staat, is lelijk en neemt teveel plaats in beslag. Het kunstwerk moet verwijderd worden, zodat er meer ruimte is voor gezellige zitplaatsen. Het dorpshuis is een belangrijke voorziening in het dorp. Hier komen veel ontmoetingen tussen inwoners tot stand. Het dorpshuis moet dan ook behouden blijven, op kosten van de gemeente. Het is immers een voorziening voor de gehele gemeenschap. Het dorpshuis is wat stoffig en saai en zou aantrekkelijker en sfeervoller ingericht kunnen worden. Het zou mogelijk moeten zijn om kleine feestjes in het dorpshuis te organiseren. Een groot deel van de respondenten heeft aangegeven trots te zijn op het dorp. Er zouden meer activiteiten gericht moeten zijn op het uitdragen van die trots. De vele cultuurhistorische en archeologische objecten in Esch zouden bijvoorbeeld in beeld gebracht kunnen worden en er zou ter plekke informatie beschikbaar moeten komen. Dit is bruikbaar voor zowel de bewoner van Esch als de toerist die het dorp bezoekt. Om meer mensen naar Esch te trekken, zou er een netwerk van wandelroutes en fietsroutes opgezet moeten worden. De toeristen kunnen op het dorpsplein even uitrusten en wat drinken en eten. De uitstraling van de oude bestrating vindt men mooier dan de bestrating die er nu ligt. Om het authentieke van Esch terug te krijgen, zou ook de oude bestrating terug moeten komen. De entrees van het dorp moeten ook aangepakt worden. De omgeving van het dorp is weids en groen, en dit zou terug moeten komen bij binnenkomst in het dorp. De ontwikkeling van de Essche Stroom speelt in op de kwaliteiten van de omgeving en draagt bij aan een mooie uitstraling van het dorp. Het is belangrijk dat de ontwikkelingen rond het water in harmonie zijn met de sfeer in de omgeving en in het dorp. 20 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

23 Met alleen een ingreep in de fysieke ruimte ben je er nog niet. De saamhorigheid in het dorp kan versterkt worden door meer (dorps)- activiteiten te organiseren om de inwoners bij elkaar te brengen. Te denken valt aan het organiseren van buurtfeesten, onderlinge sporttoernooien, een jeu-de-boules toernooi voor Esschenaren. Ook voor de jeugd moet het mogelijk zijn om af en toe een jeugdfeest te organiseren en de kindervakantieweken moeten gestimuleerd worden. Om de mensen met elkaar te laten praten over het wel en wee van het dorp, kunnen de oude burgeravonden weer ingesteld worden. Dit is een gemeentelijke ontmoetingsavond waarbij iedereen alles aan de orde kan stellen. Bestaande verenigingen moeten behouden blijven. Deze zijn belangrijk voor het dorp. De fanfare en de drumband moeten in stand gehouden worden, want bij bijzondere openbare gelegenheden zorgen zij voor een goede sfeer. Om te kunnen blijven bestaan, moet er subsidie komen voor de muzieklessen voor de jeugd en moeten oefenruimten betaalbaar blijven Actie Sommigen vinden de saamhorigheid zoals die nu in het dorp aanwezig is, prima. Er is van alles te doen en mensen gaan vriendelijk met elkaar om. Niet alle inwoners zijn op zoek naar meer gezelligheid in het dorp. Er zijn ook mensen die voor de rust en ruimte in Esch zijn komen wonen, en hun sociale binding elders hebben. 1 Organiseren van dorpsactiviteiten 2 Aanpakken dorpsplein 3 Instellen burgeravond 4 Dorpshuis updaten 5 Inzetten op de recreatieve functie van het dorp (onder andere Essche Stroom) Initiatiefnemer 1 Verenigingen en inwoners Esch 2 Gemeente 3 Gemeente 4 Gemeente 5 Gemeente Betrokkenen Wanneer Gemeente, waterschap, provincie, ondernemers, heemkundekring, bewoners, jeugd, bestuur gemeenschapshuis, verengingen Binnen twee jaar Netwerk wandel- en fietsroute: samenlopend met Essche Stroom: binnen enkele jaren PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 21

24 Doel Toelichting Activiteiten voor jongeren Betrokkenheid van jongeren bij het dorp vergroten Het gevoel leeft dat jongeren in Esch nauwelijks bij het dorp betrokken zijn. Volgens aanwezigen van de discussiebijeenkomst is het wenselijk om jongeren meer bij het dorp te betrekken, waardoor ook de binding met het dorp versterkt wordt. Door meer activiteiten, gericht op jongeren, te organiseren zullen jongeren een sterkere band krijgen met het dorp. Het is wenselijk dat er meer activiteiten ontplooid worden vanuit de verenigingen. Ook buiten de bestaande verenigingen kunnen activiteiten opgezet worden. De activiteiten die georganiseerd worden moeten wel aansluiten bij de behoefte van de jongeren. Een inventarisatie van de behoeften is dan ook nodig. Wanneer er uiteindelijk activiteiten opgezet gaan worden, dienen deze positief ondersteund te worden door de gemeente, maar ook door de jongeren en andere inwoners zelf. Een andere manier om jongeren bij het dorp te betrekken, is door ze meer inspraak te geven op de ontwikkelingen in hun dorp. Daarnaast moet de betrokkenheid van de jeugd bij dorpsactiviteiten gestimuleerd worden. Actie De gemeente moet investeren in jongerenbeleid. Het stimuleren van sport is daarbij erg belangrijk. Sporten is gezond, en is goed voor de sociale contacten en sociale ontwikkeling. De kosten voor spel en ontspanning moeten zo laag mogelijk gehouden worden, zodat het voor iedereen mogelijk is om deel te nemen aan deze activiteiten. Sportvoorzieningen moeten goedkoper worden. De huur van de sportvelden kan afgeschaft worden. De jeugd heeft zelf aangegeven behoefte te hebben aan een uitgaansgelegenheid. 1 Inventariseren behoefte aan meer activiteiten onder jongeren 2 Inspraakavonden voor jongeren 3 Investeren/realiseren van (betaalbare) sportvoorzieningen voor de jeugd Initiatiefnemer 1 Verenigingen 2 Gemeente 3 Gemeente Betrokkenen Wanneer 2008 Gemeente, verenigingen, horeca, jeugd, bewoners 22 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

25 Doel Toelichting Actie Initiatiefnemer Gemeente Betrokkenen Wanneer Buitengebied leefbaar Het buitengebied moet leefbaar blijven Het buitengebied verandert. Steeds meer boeren zijn genoodzaakt hun agrarisch bedrijf op te geven. Hierdoor komen veel stallen leeg te staan. Deze vrijgekomen agrarische gebouwen zijn zeer geschikt om nieuwe economische dragers in het buitengebied te huisvesten, te denken valt aan aan-huis-gebonden beroepen. Door nieuwe functies toe te staan in het buitengebied, kan het buitengebied zich blijven ontwikkelen en dat komt de leefbaarheid van het buitengebied ten goede. Het meedenken over de ontwikkeling van de Essche Stroom wordt gewaardeerd en moet ook in de toekomst blijven. Bestemmingsplan buitengebied aanpassen Gemeente, waterschap en bewoners buitengebied Continu PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 23

26 Doel Toelichting Actie Communicatie met de gemeente verbeteren Inwoners willen op de hoogte gehouden worden van de uitvoering van het dorpsontwikkelingsplan De relatie tussen de gemeente Haaren en de inwoners van Esch loopt soms moeizaam. Uit de enquête blijkt dat ongeveer een kwart ontevreden is over de manier waarom de gemeente communiceert en met haar burgers omgaat. Het dorpsontwikkelingsplan is een goed initiatief, de burger kan zijn stem laten horen middels dit plan. Men spreekt echter de zorg uit dat er onvoldoende draagvlak is voor daadwerkelijke uitvoering van de door de bewoners aangedragen actiepunten. Dit vanwege het ontbreken van financiële middelen of anderszins. Op korte en lange termijn de mensen blijven informeren over de stand van zaken rond de uitvoering van het dorpsontwikkelingsplan en daarbij een toelichting geven op wat wel en niet mogelijk is op de lange en korte termijn. Praktische mogelijkheden: 1 Oprichten van een dorpsraad/dorpsbelangenvereniging 2 Organiseren van een dorpsschouw 3 Aanwijzen eerste aanspreekpunten (bestuurlijk en ambtelijk) Initiatiefnemer 1 Inwoners Esch 2 Gemeente 3 Gemeente Betrokkenen Wanneer Gemeente, klankbordgroep DOP Esch Hele traject door 24 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

27 Doel Toelichting Bereikbaarheid verbeteren Esch bereikbaar houden door middel van goed openbaar vervoer Veel dorpen in Brabant zijn niet aangesloten op een goede openbaar vervoersverbinding. Dit geldt ook voor Esch. De enige bus die Esch aandoet is de buurtbus. Deze bus heeft een beperkte dienstregeling, maar wordt wel veel gebruikt. s Avonds en op zondag rijdt de bus niet. Hierdoor is het lastig om met het openbaar vervoer op bestemming en weer thuis te komen. Actie Initiatiefnemer 1 Gemeente 2 Arriva Betrokkenen Wanneer 2008 Men kan met de treintaxi makkelijk vanaf elk station naar Esch komen. Sommige inwoners zijn hier niet van op de hoogte, terwijl het voor velen een uitkomst kan bieden. 1 Informeren mogelijkheden treintaxi en buurtbus 2 Treinen laten aansluiten op busverbindingen (of andersom) Gemeente, Arriva, Treintaxi PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 25

28 4 De resultaten van de enquête in vogelvlucht Iedere inwoner van Esch van 16 jaar en ouder heeft een enquête ontvangen. Tussen 5 en 9 november 2007 zijn de enquêtes door de familie van Schijndel en anderen huis-aan-huis verspreid. In de week daarop is bij elk huis aangebeld om de enquêtes op te halen. Daarnaast was er de mogelijkheid om de vragenlijsten bij de familie van Schijndel in een grote brievenbus in te leveren. Van de 1713 inwoners van Esch van 16 jaar en ouder hebben 806 mensen de vragenlijst ingevuld. Dit is een respons van 47. Later hebben nog 23 mensen de enquête ingeleverd. Van deze enquêtes zijn alleen de open vragen meegenomen. 4.1 De geënquêteerden De volgende tabel geeft enkele kenmerken weer van de groep die de enquête heeft ingevuld. Onderwerp Categorieën Percentage Geslacht Man 47 Vrouw 53 Leeftijd Deel van het dorp Binnen de bebouwde kom 85 Buiten de bebouwde kom 15 Geboren/getogen Esch 41 Ander dorp gemeente Haaren 5 Elders in de regio 31 Elders binnen Brabant 16 Buiten Brabant 8 26 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

29 4.2 Wonen Er zijn veel redenen om in Esch te wonen. De huidige woning wordt het vaakst genoemd. Maar de aantrekkelijkheid van het dorp en privé omstandigheden (opgegroeid, samenwonen) zijn ook belangrijke redenen. Een groep van 30 spreekt de wens uit om te verhuizen. Het grootste gedeelte (60) daarvan wil binnen Esch een andere woning betrekken, 34 wil in een andere gemeente gaan wonen. Onderwerp Categorieën Percentage Aantal jaren woonachtig in Esch 0-5 jaar jaar jaar 25 > 20 jaar 43 Reden om in Esch te wonen Aantrekkelijkheid dorp 40 Opgegroeid 35 Familie 28 Getrouwd/gaan samenwonen 36 Werk in nabijheid 21 Woning 50 Anders 12 Verhuisgeneigdheid Nee 70 Binnen een half jaar 4 Binnen twee jaar 7 Binnen vijf jaar 19 Wil verhuizen naar Binnen Esch 60 Dorp in gemeente Haaren 4 Andere gemeente 34 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 27

30 4.3 Openbaar vervoer Er zijn maar weinig mensen die gebruik maken van het openbaar vervoer, de meeste inwoners van Esch beschikken over eigen vervoer. Van degene die wel gebruik maken van het openbaar is iets meer dan de helft tevreden. Redenen om ontevreden te zijn, zijn voornamelijk de tijd die men kwijt is en de inzet van te weinig bussen. Voor 19 van de mensen die de trein en bus gebruikt, is het reizen problematisch. Onderwerp Categorieën Percentage Gebruik openbaar vervoer Vaak/regelmatig 3 Soms 21 Nooit 77 Redenen geen gebruik openbaar vervoer N=175 Vervoersverbindingen sluiten niet goed aan Bussen zijn te vol Busreizen zijn te tijdrovend Ik heb eigen vervoer Gebruik openbaar vervoer is omslachtig Te weinig bussen Geen bus s avonds/in weekend Anders Tevreden over openbaar vervoer Ja 52 Nee 48 Redenen niet tevreden N=175 Vervoersverbindingen sluiten niet goed aan Bussen zijn te vol Busreizen zijn te tijdrovend Te weinig bussen Geen bus s avonds/in weekend Anders Openbaar vervoer problematisch Ja 19 Nee PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

31 4.4 Verkeersveiligheid Meer dan driekwart van de Esschenaren vindt de verkeersveiligheid slecht. Vergeleken met de andere dorpen in de gemeente Haaren is dit hoog. In Biezenmortel is dit namelijk maar 48, in Haaren 54 en in Helvoirt 59. De drempels, het vele doorgaand vrachtverkeer en het te hard rijden zijn hier de belangrijkste oorzaken van. Ook storen de Esschenaren zich aan de beperkte ruimte voor fietsers en voetgangers. Onderwerp Categorieën Percentage Verkeersveiligheid Goed 15 Geen mening/neutraal 7 Slecht 78 Redenen verkeersonveiligheid N=563 Slechte verlichting Onoverzichtelijke verkeerssituaties Te hard rijden automobilisten Te veel verkeer Te veel doorgaand vrachtverkeer Drempels Sluizen in de weg (wegversmallingen) Weinig ruimte voor fietsverkeer Weinig ruimte voor voetgangers Uitvalswegen naar snelweg door dorp Slechte ontsluiting zwaar verkeer Anders PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 29

32 4.5 Openbare ruimte De meningen over de openbare ruimte verschillen nogal. De groep mensen die tevreden is over de openbare ruimte is gelijk aan de groep die ontevreden is. Degenen die ontevreden is over de openbare ruimte geven aan dat deze ontevredenheid voornamelijk voortkomt uit de hondenpoep en het slechte onderhoud van trottoirs en fietspaden. Onderwerp Categorieën Percentage Tevreden over openbare ruimte Ja 50 Nee 50 Redenen niet tevreden openbare ruimte N=144 Vandalisme en vernielingen Slecht onderhoud openbaar groen Slecht onderhoud straten Onvoldoende veilige fietsroutes Onvoldoende veilige looproutes Geen ontmoetingsplaats jeugd Slecht onderhoud trottoirs/fietspaden Vervuiling, zwerfvuil Hondenpoep Bekladding muren/gebouwen Kapot straatmeubilair Parkeerproblemen Weinig speelvoorzieningen Weinig openbaar groen Geluidsoverlast Anders Er is de respondenten gevraagd naar problemen rond de riolering en wateroverlast. Zo n 80 van de inwoners van Esch heeft zelden of nooit last van de riolering of wateroverlast. Eén op de vijf bewoners daarentegen wel. 14 van de respondenten geeft aan soms last te hebben van water en 4 heeft zelfs regelmatig last van ondergelopen kelders of straten of problemen met de riolering. 4.6 Voorzieningen In de enquête zijn aan de Esschenaren vragen gesteld over de aanwezigheid en het gebruik van voorzieningen in Esch. Voor de dagelijkse boodschappen gaat 31 naar de Spar in Esch. De rest haalt de boodschappen voornamelijk buiten de gemeente Haaren. Opvallend is dat veel mensen extra voorzieningen in het dorp willen. Het is echter de vraag of zij deze ook werkelijk gaan gebruiken. De dagelijkse boodschappen worden door de meerderheid immers ook buiten het dorp gehaald. 30 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH

33 Het grootste deel heeft de huisarts in Esch zitten. De meeste andere voorzieningen in Esch worden door minder dan een kwart van de respondenten gebruikt. De tandarts, dagopvang voor ouderen en binnensportaccommodaties (er is wel een gymzaal) zijn niet aanwezig in Esch. Hiervoor is men dus sowieso op andere plaatsen aangewezen. 59 is lid van een vereniging in Esch. Dit is vergeleken met de andere dorpen hoog. Boxtel en Vught zijn plaatsen waar veel mensen naar toe gaan om gebruik te maken van de daar aanwezige voorzieningen. Den Bosch wordt daarnaast door 18 van de mensen bezocht voor de niet dagelijkse boodschappen. 8 van de mensen vindt de afstand en/of reistijd tot bepaalde voorzieningen een probleem. Door deze groep wordt de afstand tot niet-dagelijkse boodschappen het vaakste genoemd, daarna volgen de bank/postkantoor en tandarts. Van de mensen die lid is van een vereniging buiten Esch (29), ervaart 7 de reistijd als een probleem. Een reden om toch buiten het dorp bij een vereniging te gaan, is dat de vereniging van hun keuze niet aanwezig is in Esch. Onderwerp Categorieën Percentage Dagelijkse boodschappen Esch 31 Ander dorp gemeente Haaren 7 Elders 62 Voorzieningen Huisarts 74 Apotheker 5 Fysiotherapeut 19 Consultatiebureau 13 Kinderopvang/peuterspeelzaal 14 Activiteiten ouderen 17 Bibliotheek/bibliobus 12 Muziekschool/les 6 Basisschool 23 Jeugdwerk/activiteiten jongeren 10 Winkels niet dagelijkse boodschappen 6 Bank/postkantoor 19 Cultureel/wijkcentrum 23 Lid verenigingen in Esch Ja 59 Nee 41 Vrijwilligerswerk in Esch Ja 26 Nee 74 PON-rapportage: DORPSONTWIKKELINGSPLAN ESCH 31