BLOK 1. y Gedragspsychologie. in een notendop

Transcriptie

1 VERANDER- PSYCHOLOGIE BLOK 1 y Gedragspsychologie in een notendop

2 Hoeveel veranderingen slagen? Type verandering Schatting Onderzoek Invoering van nieuwe technologie? 40% Invoering van nieuwe processen? 30% Ben Tiggelaar over VERANDERPSYCHOLOGIE Spant! Theater, Bussum Ben Tiggelaar AANTEKENINGEN over 13 VERANDER- PSYCHOLOGIE werkboek Cultuurverandering? 19% 1 (Bron: Smith, 2002)

3 We doen 'grote' dingen Management development Company pride Waarden articuleren Beroepseed introduceren? Resultaten Onderzoek best practices Benchmarking Teambuilding

4 We doen 'kleine' dingen Instructies Vragen Vergaderingen Workshops Kick-off sessies Projecten s Memo's Checklijsten Plannen Posters Presentaties Voorlichting Cursussen TV-spotjes? Resultaten

5 Wat is de zwakke schakel?? Resultaten

6 Veranderpsychologie top-10 # Theory Citations 1. The Theory of Planned Behavior - Ajzen Stages of change model - Prochaska Precede- proceed model - Green & Kreuter Social Cognitive theory - Bandura Theory of Reasoned Action - Ajzen Theory of Goal Setting - Locke & Latham Protection Motivation Theory - Rogers The Health Belief Model - Rosenstock Precaution Adoption Process - Weinstein Model of Action Phases - Heckhausen & Gollwitzer 214 (Bron: Web of Science, september 2013)

7 Icek Ajzen: "Als je iets wilt veranderen, zul je allereerst het gedrag dat je wilt zien duidelijk moeten definiëren. Dat is de belangrijkste stap in het hele proces. En het is verbazingwekkend hoeveel mensen hier nooit over nadenken..."

8 Gedrag is de zwakke schakel! Gedrag Resultaten

9 Sonja Lyubomirsky "Happiness is mainly determined, not by circumstances, but by what we do every day"

10 Raphael Levey "80% of the health-care budget is consumed by five behavioral issues"

11 John Kotter "The central issue is never strategy, structure, culture or systems. The core of the matter is always about changing the behavior of people."

12 VRAAG... Wat is de nummer één methode om infecties in ziekenhuizen te voorkomen?

13 Handen wassen

14 Om over na te denken... Wat is in jouw werk het equivalent van 'handen wassen'?

15 Wat is resultaat? De uitkomst van een of meerdere handelingen. De gevolgen van je gedrag. Verwante begrippen: prestatie, doel, effect, streven, eindresultaat, uitvloeisel, uitslag, gevolgen, rendement, vruchten, opbrengsten.

16 Wat is gedrag? Alles wat mensen doen. Zichtbare acties en reacties in relatie tot de omgeving, de omringende wereld van stimuli. Verwante begrippen: handelen, reageren, doen en laten, optreden, manier van doen, gewoontes, routines, uitvoeren, bewegen. Vandaag betekent gedrag: uiterlijk gedrag

17 Wat is geen gedrag? Eigenschappen: breed gedefinieerde en relatief stabiele karakteristieken. Bijvoorbeeld: extravert; mild; ordelijk; enthousiast; perfectionistisch. Uitkomsten van gedrag: gevolgen en resultaten van diverse soorten van gedrag. Bijvoorbeeld: winst; verlies; een goede sfeer; klanttevredenheid; een goede gezondheid; gewichtsverlies.

18 Welke uitspraken gaan over gedrag? 1. Robin van Persie is topscorer in de Premier League. 2. Dit jaar ga ik mijn record van vorig jaar verbreken. 3. Jantina volgt elke belofte aan klanten binnen 24 uur op 4. Piet is een hele eerlijke bankier. 5. Jasper stelt altijd minstens drie vragen aan anderen voordat hij zelf iets vertelt.

19 Veranderbaar gedrag 'Oppervlakkiger' aangeleerd patroon Minder sterk beloond en/of vaker bestraft Geringe reikwijdte in ons leven Grote reikwijdte in ons leven Sterk beloond en/of nooit bestraft Aangeboren / Biologisch voorbereid patroon Onveranderbaar gedrag (Seligman, 1994)

20 Twee wegen naar gedrag? Gedrag Resultaten?

21 De eerste weg naar gedrag Intentie Gedrag Resultaten?

22 Wat is een intentie? Een bewust voornemen om in de toekomst bepaald gedrag te vertonen. De bereidheid van een individu om een specifieke handeling uit te voeren. Verwante begrippen: wil, wilskracht, plan, keuze, bewustzijn, doelgericht, bewust, bewustwording, besluit, bedoeling, motivatie, proactief gedrag.

23 Drie bouwstenen voor intentie Intentie 1. NUT Overtuigingen rond de gevolgen van het gedrag Gedrag 2. WAARDERING Overtuigingen rond wat anderen Resultaten vinden van het gedrag? 3. CONTROLE Overtuigingen rond het kunnen uitvoeren van het gedrag

24 Roy Baumeister "Willpower is what separates us from the animals. It's the capacity to restrain our impulses, resist temptation do what's right and good for us in the long run, not what we want to do right now. It's central, in fact, to civilisation."

25 Maar... 'ego depletion' Onze wilskracht is geen 'vaste waarde'. Ons vermogen intenties uit te voeren en vast te houden aan morele waarden neemt af door: veel keuzes maken, jezelf inhouden, vermoeidheid en stress. - Onderzoek: 's middags 50% meer liegen en sjoemelen. - Onderzoek: meteen na ontbijt, snackbreak of lunch: 3 tot 7 x meer kans op vervroegde vrijlating door rechters.

26 "Wat ik doe, doorzie ik niet, want ik doe niet wat ik wil, ik doe juist wat ik haat."

27 De tweede weg naar gedrag Intentie Gedrag Resultaten Situatie Ben Tiggelaar 2013

28 Wat doen buschauffeurs in grote steden regelmatig als ze in hun eigen auto rijden?

29 Klassieker Het makat neit uit in wleke vglodroe de ltetres in een worod saatn. Het eigne baneglkrije is dat de ersete en de ltstaae letetr op de jstuie paalts saatn. De rset kan een rtelmmoje zijn en tcoh kun je goowen lzeen wat er saatt. De ersete en de latatse ltteer zjin bkijablar de bageijnlrkste pkrikels om aomtuaticsh wrodoen te hreknenen.

30 Wat is een situatie? De directe omstandigheden waarbinnen een persoon verkeert. De directe, omringende stimuli. De sociale, fysieke en mediale prikkels die op iemand afkomen op een specifiek moment. Verwante begrippen: context, omstandigheden, gelegenheid, onbewust automatisch, reflexen, gewoontes, prikkels, stimuli, werkomgeving, automatisme, reactief gedrag.

31 Double Impact Model Intentie Gedrag Resultaten Situatie Ben Tiggelaar 2013

32 Mijn belangrijkste lessen 1. Gedrag is de zwakke schakel in veranderingen Formuleer resultaten en beschrijf daarna het gewenste gedrag. 2. Gedrag wordt aangedreven door intentie... Overtuigingen rond nut, waardering en controle drijven onze voornemens aan én door de situatie Prikkels in de situatie kunnen onze voornemens verstoren of versterken.

33 VERANDER- PSYCHOLOGIE BLOK 2 y Andere mensen veranderen: garanties voor mislukking en succes

34 Waarheid of mythe? Stelling Waarheid Mythe 1. Mensen hebben in het algemeen een hekel aan verandering. 2. "Of je nu gelooft dat je iets kunt of niet - je hebt gelijk." 3. De waardering die je krijgt van anderen is doorgaans de sterkste motivator op het werk. 4. Als er snel beter gepresteerd moet worden, moet je dat ook duidelijk zeggen tegen mensen. 5. Mijn persoonlijkheid zal de komende tien jaar merkbaar veranderen. Spant! Theater, Ben Tiggelaar Bussum over VERANDERPSYCHOLOGIE VERANDER- PSYCHOLOGIE Ben Tiggelaar AANTEKENINGEN over werkboek 1

36 Vijf stappen 1. Formuleer resultaten Formuleer gewenste uitkomsten. 2. Beschrijf gedrag Beschrijf concreet, haalbaar en effectief gedrag. 3. Beïnvloed intentie Beïnvloed overtuigingen over controle, waardering en nut van gedrag. 4. Verander situatie Verander prikkels in situatie waarbinnen gedrag plaatsvindt. 5.?????

37 Individu - Groep - Organisatie a) Individu Interactie tussen verschillende psychologische processen Focus op intentie en situatie van individu. b) Groep Interactie tussen verschillende individuen. Focus op groepsleden met impact. Focus op intentie en situatie groepsleden. c) Organisatie Interactie tussen verschillende groepen. Focus op 'aanstekelijke' boodschap. Focus op organisatieleden met impact. Focus op intentie en situatie organisatieleden.

38 Intentie En eh... wie is eigenlijk 'de baas'? Gedrag Resultaten Situatie

39 Drie benaderingen... Top-down leadership: leidinggevende beslist over resultaten en gedrag. Interactive leadership: leidinggevende beslist over resultaten en de medewerker over gedrag. Self-leadership support: medewerker beslist over resultaten en gedrag, ondersteund door de leidinggevende.

40 Richard Koestner "It is predominantly (and perhaps exclusively) autonomous motivation that influences goal progress (..). This finding implies that interventions to help people change their behavior might usefully choose to focus on strengthening autonomous motivation rather than on reducing controlled motivation."

41 1. Formuleer resultaten Formuleer gewenste uitkomsten Intentie Gedrag Resultaten Situatie Ben Tiggelaar 2013

42 Wat willen Nederlanders (uiteindelijk)? Top 5 eindwaarden: - Geluk - Zekerheid voor je gezin - Wereldvrede - Zelfrespect - Vrijheid Top 5 instrumentele waarden: - Eerlijkheid - Verantwoordelijkheid - Behulpzaamheid - Opgewektheid - Liefde

43 Dave Ulrich "Employees who find meaning at work are more competent, committed, and contributing"

44 1. Formuleer resultaten Formuleer gewenste uitkomsten TIP: Richt je op hoge doelen die realistisch zijn Hogere doelen leiden tot betere prestaties, zolang ze haalbaar zijn voor de persoon of de groep waar je je op richt. TIP: Formuleer duidelijk en aantrekkelijk SMART / PURE / CLEAR: Specific, Measurable, Attainable, Realistic, Time phased / Positively stated, Understood, Relevant, Ethical / Challenging, Legal, Environmentally sound, Agreed, Recorded. TIP: Sluit aan bij de waarden van je medewerkers Waar geloven je collega's in? Verdiep je in de eindwaarden en instrumentele waarden van de medewerkers.

45 2. Beschrijf gedrag Beschrijf concreet, haalbaar en effectief gedrag Intentie Gedrag Resultaten Situatie Ben Tiggelaar 2013

46 Selecteren gewenst gedrag Mogelijke gedragingen Haalbaar / Effectief Elke zoeker waardebepaling aanbieden HE Omwonendenmailing doen bij elk huis HHEE Van iedere beller gegevens vastleggen HHEEE

47 "M.A.P."

48 "If-Then"

49 Een paar HT&K-voorbeelden "Elke dinsdag voor uur bel ik iemand die mijn hulp kan gebruiken." "Als ik onderweg ben naar mijn werk, plan ik drie acties die bij mijn doelen passen." "Ik ren elke week twee keer een rondje van zeven kilometer." "Als ik ga lunchen op het werk, schuif ik aan bij iemand die ik nog niet ken." "Als ik 's morgens een douche neem, sta ik even stil bij de dingen die gisteren goed gingen." "Wanneer ik trek krijg tussen de maaltijden, neem ik een glas water in plaats van tussendoortjes." "Wanneer ik merk dat ik emotioneel wordt, tel ik in mijn hoofd tot tien voordat ik iets zeg."

50 2. Beschrijf gedrag Beschrijf concreet, haalbaar en effectief gedrag TIP: Terugrekenen en/of Onderzoeken Logisch terugredeneren vanuit resultaat en/of onderzoeken: wat zijn de best practices van anderen, wat zijn je eigen best practices, wat zegt onderzoek? TIP: Selecteer op Haalbaarheid en Effect Noteer de mogelijkheden en kies één of twee gedragingen die haalbaar en effectief zijn. Focus op: 'eerste stap', 'kerngedrag' en/of 'momenten van de waarheid'. TIP: Formuleer het gedrag M.A.P. en/of If-Then Gedrag is pas gedrag als het Meetbaar, Actief, Persoonlijk is. TIP: Laat de 'uitvoerders' zélf het gedrag formuleren Autonomie motiveert. Bovendien zit de kennis vaak bij de uitvoerenden.

51 3. Beïnvloed intentie Beïnvloed overtuigingen over controle, waardering en nut van gedrag Intentie Gedrag Resultaten Situatie Ben Tiggelaar 2013

53 Danny Kahneman "The threat of loss is on average 2 to 2,5 times more motivating than the possibility of gain"

54 Roy Baumeister "The lack of exceptions suggests how basic and powerful is the greater power of bad. In our view, this difference may be one of the most basic and far-reaching psychological principles."

55 Marcial Losada "Individuals, couples and teams should strive for a P/N-ratio that's between a minimum of 2.9 and a maximum of 11.6."

56 Waarheid of mythe? Stelling Waarheid Mythe 1. Mensen hebben in het algemeen een hekel aan verandering. 2. "Of je nu gelooft dat je iets kunt of niet - je hebt gelijk." X 3. De waardering die je krijgt van anderen is doorgaans de sterkste motivator op het werk. 4. Als er snel beter gepresteerd moet worden, moet je dat ook duidelijk zeggen tegen mensen. 5. Mijn persoonlijkheid zal de komende tien jaar merkbaar veranderen. Spant! Theater, Ben Tiggelaar Bussum over VERANDERPSYCHOLOGIE VERANDER- PSYCHOLOGIE Ben Tiggelaar AANTEKENINGEN over werkboek 1

57 DE VERANDERING Plussen Minnen DE STATUS QUO Plussen Minnen

59 Onderzoek handdoek-hergebruik Milieu: 39% Samenwerken: 38% Andere hotelgasten: 48% Andere kamergasten: 53% (Cialdini, 2013)

60 (Connectrix, 2010) Leid de leider...

63 Sociale diffusie Innovators Early Adopters Early Majority Late Majority Laggards (Rogers, 1963, 1995)

65 s Strengthbased leadership Strength Focus 73% Repair Focus 9% Average % of people that feel motivated (Gallup, 2008)

66 Waarheid of mythe? Stelling Waarheid Mythe 1. Mensen hebben in het algemeen een hekel aan verandering. 2. "Of je nu gelooft dat je iets kunt of niet - je hebt gelijk." 3. De waardering die je krijgt van anderen is doorgaans de sterkste motivator op het werk. 4. Als er snel beter gepresteerd moet worden, moet je dat ook duidelijk zeggen tegen mensen. 5. Mijn persoonlijkheid zal de komende tien jaar merkbaar veranderen. X X Spant! Theater, Ben Tiggelaar Bussum over VERANDERPSYCHOLOGIE VERANDER- PSYCHOLOGIE Ben Tiggelaar AANTEKENINGEN over werkboek 1

67 3. Beïnvloed intentie Beïnvloed overtuigingen over controle, waardering en nut van gedrag TIP: Overtuigingen draaien om percepties Overtuigingen of 'beliefs' zijn gewoontes in ons denken. Bijvoorbeeld over de controle die we hebben over bepaald gedrag, over de waardering die we ervoor zullen krijgen en over het nut van dit gedrag. TIP: Richt je op de 'belemmerende overtuigingen' Welke overtuigingen ondermijnen het gewenste gedrag, richt daar je pijlen op. TIP: Ervaringsleren heeft de meeste impact Zelf ervaren > ervaring voorstellen / ervaring anderen. TIP: Communicatie is tweerichtingsverkeer Laat mensen ook zelf praten, zelf nadenken en zelf conclusies trekken.

68 4. Verander situatie Verander prikkels in situatie waarbinnen gedrag plaatsvindt Intentie Gedrag Resultaten Situatie Ben Tiggelaar 2013

69 Leerfase A B C Gewoontefase A B C

70 Ann Graybiel "Ons leven bestaat primair uit gewoontes. Gewoontes en aangeleerde reacties, zoals bij het autorijden, ontlasten het 'denkende' deel van ons brein, zodat we dit bijvoorbeeld kunnen inzetten voor meer creatieve taken."

71 A BC Antecedent Ieder gedrag heeft een of meer directe aanleidingen in de omgeving die het gedrag uitlokken Behavior Consequence Ieder gedrag heeft een of meer directe gedragsresultaten. Deze resultaten bepalen of gedrag wordt herhaald.

72 A BC

73 VRAAG Welke C's werken 't beste?

74 Teresa Amabile 26 teams; 238 deelnemers; dagboeknotities. Survey onder managers: wat motiveert? Waardering, beloningen, onderlinge steun, progressie, heldere doelen? Antwoord:... Progressie - 'small wins' - grootste impact op motivatie en prestatie.

75 Waarheid of mythe? Stelling Waarheid Mythe 1. Mensen hebben in het algemeen een hekel aan verandering. 2. "Of je nu gelooft dat je iets kunt of niet - je hebt gelijk." 3. De waardering die je krijgt van anderen is doorgaans de sterkste motivator op het werk. 4. Als er snel beter gepresteerd moet worden, moet je dat ook duidelijk zeggen tegen mensen. 5. Mijn persoonlijkheid zal de komende tien jaar merkbaar veranderen. X X X Spant! Theater, Ben Tiggelaar Bussum over VERANDERPSYCHOLOGIE VERANDER- PSYCHOLOGIE Ben Tiggelaar AANTEKENINGEN over werkboek 1

76 Vijf krachtige technieken 1. Self-monitoring (C) 2. Gewenst gedrag voordoen (A) 3. Feedback geven op vertoond gedrag (C) 4. Belonen van gewenst gedrag (C) 5. Stimuleren leren van anderen (A/C)

77 4. Verander situatie Verander prikkels in situatie waarbinnen gedrag plaatsvindt TIP: Analyseer de gedragssituatie nauwkeurig Belangrijk: welke prikkels stimuleren verkeerd gedrag en/of remmen goed gedrag? TIP: Pas de gedragssituatie aan Verwijder belemmerende prikkels. Voeg krachtige prikkels toe die het gewenste gedrag stimuleren. Sociale en/of fysieke en/of informatie-prikkels. TIP: Betrek medewerkers Zoek samen naar mogelijkheden om de gedragssituatie 'stimulerend' te maken.

78 Vijf stappen 1. Formuleer resultaten Formuleer gewenste uitkomsten. 2. Beschrijf gedrag Beschrijf concreet, haalbaar en effectief gedrag. 3. Beïnvloed intentie Beïnvloed overtuigingen over controle, waardering en nut van gedrag. 4. Verander situatie Verander prikkels in situatie waarbinnen gedrag plaatsvindt. 5.?????

79 VRAAG... Stel dat je de baas was van een ziekenhuis... Hoe zou jij het 'handen wassen' bevorderen?

80 Mijn belangrijkste lessen 1. Autonomie respecteren van medewerkers Neem mensen serieus op hun eigen werkterrein, ondersteun zelfleiderschap. 2. Kleine dagelijkse handelingen maken 't verschil Makelaar, Starbucks... Zoek de equivalent van 'handen wassen' in je bedrijf. 3. Progressie telt Wanneer mensen gemotiveerd zijn voor het werk, dan is het meten en tonen van de voortgang vaak voldoende als prikkel.

81 VERANDER- PSYCHOLOGIE BLOK 3 y Jezelf de baas: persoonlijk leiderschap bij verandering

82 Vijf stappen 1. Formuleer resultaten Formuleer gewenste uitkomsten. 2. Beschrijf gedrag Beschrijf concreet, haalbaar en effectief gedrag. 3. Beïnvloed intentie Beïnvloed overtuigingen over controle, waardering en nut van gedrag. 4. Verander situatie Verander prikkels in situatie waarbinnen gedrag plaatsvindt. 5.????

83 STAP 5?

84 Raad eens: Hoeveel procent van de bedrijven die uiteindelijk succesvol worden, moet onderweg zijn businessplan drastisch omgooien?

85 93%

86 5. Evalueer Meet gedrag, meet resultaten en stuur bij Intentie Gedrag Resultaten Situatie Ben Tiggelaar 2013

87 De snelste weg is een 'omweg'

88 Waarheid of mythe? Stelling Waarheid Mythe 1. Mensen hebben in het algemeen een hekel aan verandering. 2. "Of je nu gelooft dat je iets kunt of niet - je hebt gelijk." 3. De waardering die je krijgt van anderen is doorgaans de sterkste motivator op het werk. 4. Als er snel beter gepresteerd moet worden, moet je dat ook duidelijk zeggen tegen mensen. 5. Mijn persoonlijkheid zal de komende tien jaar merkbaar veranderen. X X X X Spant! Theater, Ben Tiggelaar Bussum over VERANDERPSYCHOLOGIE VERANDER- PSYCHOLOGIE Ben Tiggelaar AANTEKENINGEN over werkboek 1

89 5. Evalueer Meet gedrag, meet resultaten en stuur bij TIP: Veranderen is experimenteren Echte zekerheden krijg je pas nadat je bent begonnen. Bijsturen van je aanpak is bij vrijwel alle veranderingen nodig. TIP: Leren is krachtiger dan presteren Leerdoelmotivatie leidt tot betere resultaten dan prestatiedoelmotivatie. TIP: Plan je leermomenten Prik vooraf tijdstippen voor evaluaties; Formuleer heldere criteria en normen; Houd het hoofd koel, let op de 'begindip' en evalueer zo feitelijk mogelijk. TIP: Doe het samen Evalueer samen met de mensen die de uitvoering doen.

90 Vijf stappen 1. Formuleer resultaten Formuleer gewenste uitkomsten. 2. Beschrijf gedrag Beschrijf concreet, haalbaar en effectief gedrag. 3. Beïnvloed intentie Beïnvloed overtuigingen over controle, waardering en nut van gedrag. 4. Verander situatie Verander prikkels in situatie waarbinnen gedrag plaatsvindt. 5. Evalueer Meet gedrag, meet resultaten en stuur bij.

92 ECHT BELANGRIJKE MENSEN...

93 Het doel van leiderschap? Mensen boven zichzelf laten uitstijgen

94 1. Formuleer resultaten Formuleer gewenste uitkomsten TIP: Richt je op hoge doelen die haalbaar zijn Hogere doelen leiden tot betere prestaties, zolang ze haalbaar zijn. TIP: Formuleer duidelijk en aantrekkelijk SMART / PURE / CLEAR: Specific, Measurable, Attainable, Realistic, Time phased / Positively stated, Understood, Relevant, Ethical / Challenging, Legal, Environmentally sound, Agreed, Recorded. TIP: Sluit aan bij je waarden Waar geloof je in? Wat is het hogere doel in je werk? TIP: Laat je team meepraten Wat verwachten je medewerkers? Bij een verandering? In het reguliere werk?

95 Twee minuten... Formuleer resultaten Aan welke uitkomsten wil je de komende drie maanden werken?

97 Top 7 irritant gedrag 1. Niet delegeren; Geen ideeën van medewerkers accepteren. 2. Geen respect voor en vertrouwen in anderen; Slecht in menselijke relaties. 3. Emotionele onvolwassenheid; Overdreven met zichzelf bezig. 4. Niet in staat om te communiceren met anderen. 5. Vaak van mening wisselen; Besluiteloosheid. 6. Positie en dreigementen gebruiken om dingen gedaan te krijgen. 7. Onjuiste inschattingen en beslissingen.

98 Google: "Doen managers ertoe?" 1. Wees een goede coach. 2. Geef je team de ruimte, vermijd 'micromanagement'. 3. Laat je team merken dat je hun succes en welbevinden belangrijk vindt. 4. Niet aanstellen: wees productief en resultaatgericht. 5. Communiceer duidelijk en luister naar je team. 6. Help je medewerkers met de ontwikkeling van hun loopbaan. 7. Zorg voor een heldere visie en strategie voor je team. 8. Ontwikkel technische kernvaardigheden om je team te kunnen helpen.

99 2. Beschrijf gedrag Beschrijf concreet, haalbaar en effectief gedrag TIP: Terugrekenen en/of Onderzoeken Logisch terugredeneren vanuit resultaat en/of onderzoeken: wat zijn de best practices van anderen, wat zijn je eigen best practices, wat zegt onderzoek? TIP: Selecteer op Haalbaarheid en Effect Noteer de mogelijkheden en kies één of twee gedragingen die haalbaar en effectief zijn. Focus op: 'eerste stap', 'kerngedrag' en/of 'momenten van de waarheid'. TIP: Formuleer het gedrag M.A.P. en/of If-Then Gedrag is pas gedrag als het Meetbaar, Actief, Persoonlijk is. TIP: Laat je team meepraten Welke gewoontes helpen je team, welke gewoontes belemmeren ze?

100 Twee minuten... Beschrijf gedrag Wat is concreet, haalbaar en effectief gedrag (gezien vanuit je gewenste resultaten)?

103 Nut: Causale keten

104 Waardering: Stop Pleasing

105 Controle: Appreciative inquiry

106 3. Beïnvloed intentie Beïnvloed overtuigingen over controle, waardering en nut van gedrag TIP: Overtuigingen draaien om percepties Overtuigingen of 'beliefs' zijn gewoontes in ons denken. Bijvoorbeeld over de controle die we hebben over bepaald gedrag, over de waardering die we ervoor zullen krijgen en over het nut van dit gedrag. TIP: Richt je op de 'belemmerende overtuigingen' Welke overtuigingen ondermijnen het gewenste gedrag, richt daar je pijlen op. TIP: Ervaringsleren heeft de meeste impact Zelf ervaren > ervaring voorstellen / ervaring anderen. TIP: Zien anderen ook wat jij ziet? Kloppen je beliefs rond nut, waardering en controle? Wat zeggen anderen?

107 Twee minuten... Beïnvloed intentie Wat gaat je helpen om je motivatie te verhogen, via overtuigingen rond nut, waardering en controle?

109 'Blue Zones'

110 Om over na te denken... Wat is op werkgebied het equivalent van een 'blue zone'?

111 73% meer soep

112 Susan Michie: 100 studies naar eetgedrag en beweging; deelnemers; 26 techieken geanalyseerd. Conclusie: "Head-and-shoulders above the rest: self-monitoring"

113 4. Verander situatie Verander prikkels in situatie waarbinnen gedrag plaatsvindt TIP: Analyseer de gedragssituatie nauwkeurig Belangrijk: welke prikkels stimuleren verkeerd gedrag en/of remmen goed gedrag? TIP: Pas de gedragssituatie aan Verwijder belemmerende prikkels. Voeg krachtige prikkels toe die het gewenste gedrag stimuleren. Sociale en/of fysieke en/of informatie-prikkels. TIP: Laat anderen meekijken Wissel ideeën uit met collega-managers, huur een coach, laat een 'personal organizer' naar je werkplek kijken.

114 Power Poses

115 Twee minuten... Verander situatie Welke prikkels in je dagelijkse omgeving gaan je helpen om je gedragsvoornemen uit te voeren?

117 Bijsturen...

118 Hoe lang kost het vormen van een eenvoudige nieuwe gewoonte? Gemiddeld 66 dagen (Maar spreiding is dagen) Complexer gedrag? Meer tijd nodig. Dagje overslaan kan... Lally, P., van Jaarsveld, C., Potts, H., and Wardle, J. (2010). How are habits formed: Modelling habit formation in the real world. European Journal of Social Psychology

119 5. Evalueer Meet gedrag, meet resultaten en stuur bij TIP: Veranderen is experimenteren Echte zekerheden krijg je pas nadat je bent begonnen. Bijsturen van je aanpak is bij vrijwel alle veranderingen nodig. TIP: Leren is krachtiger dan presteren Leerdoelmotivatie leidt tot betere resultaten dan prestatiedoelmotivatie. TIP: Plan je leermomenten Prik vooraf tijdstippen voor evaluaties; Formuleer heldere criteria en normen; Houd het hoofd koel, let op de 'begindip' en evalueer zo feitelijk mogelijk.

120 Mijn belangrijkste lessen 1. Management télt Google: "De kwaliteit van de manager is de 'belangrijkste, beheersbare factor' in het realiseren van resultaten." 2. De kracht van het experiment Experimenteren haalt de angel uit veel problemen rond geplande verandering. 3. Self-monitoring Als je niets weet te verzinnen, begin dan met self-monitoring van gedrag.

121 VERANDER- PSYCHOLOGIE BLOK 4 y Kan het nog ietsje praktischer?

122 Wat gebeurde er? A. "Steek allemaal je rechterhand op..." Grotendeels automatisch - Situatie (vraag van mij) stuurt je gedrag B. "Dus jullie doen alles wat ik zeg? (..) Kijk onder je stoel" Automatisch én Bewust - Situatie (vraag van mij) en Intentie (bijv. "Als ik nog eens doe wat 'ie zegt, dan is dat...") sturen je gedrag C. "Er zit misschien geld onder je stoel geplakt..." Automatisch én Bewust - Situatie (beloning!) en Intentie (bijv. "Als ik niet kijk, zal ik 't nooit weten...")

124 De belangrijkste lessen toegepast Belangrijkste lessen Actuele uitdaging Toepassingen Spant! Theater, Bussum Gedrag is de zwakke schakel in veranderingen Situatie wordt vaak vergeten als invloed op gedrag Ben Tiggelaar over 05 VERANDERPSYCHOLOGIE 11 Ben Tiggelaar AANTEKENINGEN over 13 VERANDER- PSYCHOLOGIE werkboek Beroerde samenwerking tussen frontdesk en back-office in onze gemeente (beloven vs waarmaken) Beschrijf gewenst gedrag samen met medewerkers Rouleren medewerkers over back-office en frontdesk 1

125 De belangrijkste lessen toegepast Belangrijkste lessen Actuele uitdaging Toepassingen Ben Tiggelaar over 05 VERANDERPSYCHOLOGIE 11 Ben Tiggelaar AANTEKENINGEN over 13 Spant! Theater, Bussum VERANDER- PSYCHOLOGIE werkboek 1

126 De volgende keer dat je in een meeting zit over 'verandering'...

128 Tip: Thomas Webb e.a. 1. Doe je huiswerk: veranderinterventies gebaseerd op wetenschappelijke theorie, scoren stelselmatig beter dan andere. 2. Meest effectieve theorie: Theory of Planned Behavior van Icek Ajzen (basis voor deze dag). 3. Inzet meer verandertechnieken levert meer effect op. 4. Media? Texting werkt; toegang tot adviseur werkt.

129 Tip: Frank Underwood :-) Wil je iets veranderen? - Zoek de mensen met invloed - Betrek ze en/of overtuig ze - Tel de stemmen Analyseer aan de hand van twee dimensies: 1. Wel / geen invloed 2. Voor / tegen de verandering

131 Tip: John Kotter 1) Meest voorkomende belemmering: geen echt gevoel van urgentie 2) Doel: het juiste 'stress-niveau'... 3) "75% of management should be honestly convinced that business as usual is totally unacceptable." 4) Creëer een ervaring die duidelijk maakt dat er iets veranderen moet én dat het (nog) kan.

132 Tip: Fred Lee 1. Formuleer een prioriteitenladder (zoals Disney dat doet): a) veiligheid b) hoffelijkheid c) show d) efficiëntie. 2. Formuleer het MECE (zoals McKinsey dat doet): Mutually Exclusive Collectively Exhaustive

134 Tip: Gallup Eerste vraag van Gallup-questionaire voor het meten van de 'sterkte' van een werkomgeving (impact op medewerkertevredenheid en prestaties): "Weet ik wat er van me wordt verwacht op het werk?"

135 Tip: Heidi Grant Halvorson 1) Simplistisch optimisme: (dit komt 'vanzelf' goed) werkt contraproductief voor halen doelen. 2) Realistisch optimisme (dit wordt lastig, zal energie, moeite, denkwerk, planning en tijd kosten) werkt bevorderlijk voor halen doelen.

136 Tip: Tiggelaar Een eenvoudige 'appreciative' aanpak om doelgericht gedrag te formuleren 1) Kijk elke ochtend terug naar gisteren: wat ging er (met het gewenste resultaat in gedachten) goed? Wat zou je vandaag dus weer of meer moeten doen? 2) Kijk vooruit naar vandaag: plan één experiment, één actie die je doel dichterbij brengt, M.A.P.

138 Tip: Jonah Berger Een aanstekelijke boodschap... 1) Social Currency: doorverteller lijkt slim of cool 2) Triggers: volautomatische herinnering 3) Emotion: ontzag, opwinding, plezier, woede, angst 4) Public: zichtbare dingen maken reclame voor zichzelf 5) Practical Value: helpt om anderen te helpen 6) Stories: verpakt in een smeuïg verhaal

139 Tip: Roy Baumeister Wilskracht is 'eindige' resource. Dit kun je doen om hem maximaal te benutten. 1) Wilskracht sparen 2) Wilskracht trainen 3) Goed eten, voldoende slaap, stress vermijden 4) Heldere to do-lijst 5) Wilskracht plannen

140 Tip: Gary Klein Project Premortem 1) Ga uit van een mislukt project, over een jaar... 2) Redeneer terug, verzin oorzaken van mislukking in hier en nu... 3) Inventariseer, laat iedereen om de beurt aan het woord

142 Tip: Teresa Amabile "Stel jezelf aan het einde van elke werkdag de volgende drie vragen... 1: Welke vooruitgang hebben mijn directe medewerkers vandaag geboekt in hun belangrijkste werkzaamheden? 2: Als er geen vooruitgang is geboekt, wat waren dan de belangrijkste belemmeringen? Wat stond er in de weg? 3: Wat kan ik morgen doen om progressie te bevorderen? Zoals het verwijderen van hindernissen die men ervaart.

143 Tip: Dan Ariely Eerlijk gedrag bevorderen... 1) Vermijd belangenconflicten en onduidelijke regels. 2) Toename sjoemelen: slecht voorbeeld; in belang anderen; vermoeidheid; eerste kleine stap; creativiteit; minder tastbare schade; belangenconflict; mogelijkheid tot goedpraten. 3) Afname sjoemelen: toezicht; herinnering in situatie. 6) Geen effect: hoeveelheid geld; pakkans.

145 Tip: Eric Ries 1) Het doel van een 'start-up' (ieder project dat een hoge mate van onzekerheid kent) is: leren! 2) Maak een plan, maak daarbinnen een onderscheid tussen feiten en aannames. 3) Test je aannames zo snel mogelijk. 4) Je bent geslaagd wanneer je een levensvatbare aanpak ontwikkelt voor je tijd om is en je geld op.

147 Tip: Tiggelaar 'Self-leadership support' -indien mogelijk- is meest effectief 1) Grootste deel van de tijd werken mensen alleen 2) Autonomie is krachtige motivator 3) Detailkennis is groter bij medewerkers 4) Zelf 'manipuleren' intentie en situatie leidt tot grotere effecten en duurzamer verandering 5) Let op: ondersteuning en begeleiding is nodig

148 Tip: Tiggelaar Anderen Doel Mijn acties deze week Fleur Janine Chris Marjolein Impke etc. etc. etc. etc.

149 Kennis delen Naam Gelegenheid Wat Gedaan Spant! Theater, Bussum Ben Tiggelaar over VERANDERPSYCHOLOGIE Ben Tiggelaar AANTEKENINGEN over 13 VERANDER- PSYCHOLOGIE werkboek 1

150 Waarom je nooit klaar bent... - Wij veranderen zélf. - Alles went (habituatie). - Alles slijt.

151 Daniel Gilbert "Even at 68, people think, Ugh, I m not the person I was at 58, but I m sure I ll be this way at 78"

152 Waarheid of mythe? Stelling Waarheid Mythe 1. Mensen hebben in het algemeen een hekel aan verandering. 2. "Of je nu gelooft dat je iets kunt of niet - je hebt gelijk." 3. De waardering die je krijgt van anderen is doorgaans de sterkste motivator op het werk. 4. Als er snel beter gepresteerd moet worden, moet je dat ook duidelijk zeggen tegen mensen. 5. Mijn persoonlijkheid zal de komende tien jaar merkbaar veranderen. X X X X X Spant! Theater, Ben Tiggelaar Bussum over VERANDERPSYCHOLOGIE VERANDER- PSYCHOLOGIE Ben Tiggelaar AANTEKENINGEN over werkboek 1

154 π ag. CGôŒ. º MG QÓ«é«J øh º H The Core of the Matter Haalbaarheid en effectiviteit van gedragsgerichte dual system-interventies bij verandering in organisaties π ag. CGôŒ. º MG QÓ«é«J øh º H Ben Tiggelaar Gratis e-books, audioprogramma's en andere downloads