Gemeentelijke milieuraden: wat met de nieuwe legislatuur?

Transcriptie

1 Gemeentelijke milieuraden: wat met de nieuwe legislatuur? Lokale milieuraden zijn een goed instrument om de verschillende belangengroepen, en in het bijzonder de milieubeweging, inspraak te geven bij het beleid. Voor de gemeenten biedt de participatie van lokale vrijwilligers aan de lokale adviesraad ook een meerwaarde. Vrijwilligers van lokale natuur- en milieuverenigingen beschikken vaak over een grondige terreinkennis en hebben omwille van hun interesse voor natuur, landschap en milieu dikwijls een grote expertise. Toch bestaat er heel wat frustratie, zowel bij de milieubeweging, als bij de gemeenten zelf. De hooggespannen verwachtingen van een tiental jaren geleden zijn vaak niet ingelost. Adviezen worden onvoldoende nageleefd, zetels raken niet opgevuld, We dienen dit instrument met de nodige realiteitszin te bekijken. De gemeentelijke milieuraad is geen wondermiddel doch het blijft een instrument met veel mogelijkheden om op lokaal vlak beleidsprocessen te sturen. Wat precies mogelijk is, verschilt van gemeente tot gemeente. Naar aanleiding van de nieuwe gemeentebesturen krijgen Bond Beter Leefmilieu, Natuurpunt en Velt heel wat vragen van lokale en regionale verenigingen over de status van de gemeentelijke milieuraad. Vandaag is de samenwerkingsovereenkomst ( ) die gemeenten ondertekend hebben met het Vlaams gewest, de belangrijkste stok achter de deur voor een goede samenstelling, werking en adviesprocedure van de lokale milieuraad. Naar de toekomst toe (vanaf 2008) is het nog koffiedik kijken wat er in de samenwerkingsovereenkomst zal opgelegd worden over de gemeentelijke milieuraad. Een aantal algemene bepalingen uit het gemeentedecreet en het decreet algemene bepalingen inzake milieubeleid blijven wel vast staan. In deze infofiche zetten Bond Beter leefmilieu, Natuurpunt en Velt alvast een aantal zaken op een rijtje over het statuut van de gemeentelijke milieuraad samen met een aantal tips en aandachtspunten bij het hersamenstellen van de milieuraad. De Tandemambassadeurs Ilse Smitz ( voor Bond Beter leefmilieu) Steven Vanholme ( voor Natuurpunt) Riet Janssens (voor Velt)

2 1. Enkele aspecten van de gemeentelijke milieuraad Het wettelijk kader rond de gemeentelijke milieuraad wordt bepaald door het gemeentedecreet en de samenwerkingsoveréénkomst ( ) die gemeenten ondertekenden met het Vlaams gewest. In de tabel hieronder vind je alvast een overzicht van de belangrijkste aspecten die het gemeentedecreet en de samenwerkingsovereenkomst ( ) opleggen in verband met de samenstelling, de bevoegdheid, de werking (procedures, statuten) en de adviesprocedure. voor alle gemeenten extra verplichtingen voor gemeenten die S.O. ondertekenden 1. samenstelling -Ten hoogste 2/3 van de leden van raden en -De milieuraad heeft 3 types van leden overlegstructuren zijn van hetzelfde (stemgerechtigde leden (milieu- en geslacht. Zoniet kan niet op rechtsgeldige natuurverenigingen, erkende wildbeheeréénheden, wijze advies worden uitgebracht. onderwijsinstellingen,sociaal-culturele organisaties, -De gemeenteraad regelt de vormingsorganisaties, inwoners met enige representativiteit en de samenstelling. deskundigheid inzake natuur en milieu), niet- -Gemeenteraadsleden en leden van het CBS kunnen geen stemgerechtigd lid zijn van deze raden. (Gemeentedecreet, titel VI, HIII) stemgerechtigde leden (leden van verengingen andere dan hierboven vermeld, schepenen, gemeentelijke ambtenaren, mandatarissen) en waarnemers) -De gemeenteraad bepaalt het totale ledenaantal en het aantal stemgerechtigde leden per organisatie. -Ten minste 1 derde van de milieuraad bestaat uit leden van een natuur- en milieuvereniging. Indien dit niet mogelijk is om te komen tot deze vertegenwoordiging dan kan de gemeente de nieterkende milieu- en natuurverenigingen in dit quotum optellen. -Mannen en vrouwen zijn voor minstens 1/3 vertegenwoordigd. -Het aantal niet-stemgerechtigde leden bedraagt maximaal de helft van het aantal stemgerechtigde leden. 2. bevoegdheid Adviesverlening rond het ontwerp -Adviesverlening rond het ontwerp milieubeleidsplan, milieubeleidsplan.(dabm, 1995) milieujaarprogramma en gemeentelijke begroting en op eigen initiatief. -Acties uitvoeren 2 Gemeentelijke milieuraad: wat met de nieuwe legislatuur?./januari 2007

3 3.werking (procedures, statuten,..) 4. Advies/ adviesverlening voor alle gemeenten extra verplichtingen voor gemeenten die S.O. ondertekenden -De gemeenteraad regelt de werkwijze en -De gemeenteraad bepaalt de statuten. Hierin wordt de procedure van de raden. ten minste de algemene werking en de samenstelling -De gemeenteraad waakt over de nodige bepaald. De gemeenteraad stimuleert de werking van middelen die ter beschikking worden de milieuraad door voldoende financiële middelen, gesteld door de vervulling van de logistieke en educatieve ondersteuning te verlenen. adviesopdracht. (Gemeentedecreet, titel VI, HIII) -De gemeenteraad bepaalt uitdrukkelijk op -De minimale adviestermijn is 1 maand. welke wijze het gevolg dat aan de adviezen -De gemeenteraad brengt de milieuraad binnen de 3 zal worden gegeven, zal worden maanden na de aflevering op de hoogte over het meegedeeld. (Gemeentedecreet, titel VI, gevolg van het advies (en motivering als deze niet HIII) gevolgd wordt) -De gemeente bezorgt de agenda s en de verslagen van de gemeenteraden en de nodige informatie om het advies uit te brengen. Voor de oorspronkelijke wetteksten, zijnde het gemeentedecreet, het Decreet Algemene bepalingen inzake milieubeleid (DABM, 1995) en de samenwerkingsovereenkomst surf naar de ledenpagina ( Gemeentelijke milieuraad: wat met de nieuwe legislatuur?./januari

4 2. Enkele cruciale vragen ivm de hersamenstelling van de gemeentelijke milieuraad Is de gemeente verplicht tot het oprichten van een milieuraad? Tot voor kort was de gemeente decretaal verplicht om een milieubeleidsplan en een milieujaarprogramma op te stellen en om daarover advies te vragen aan belanghebbende organisaties (decreet algemene bepalingen inzake milieubeleid van 1995). Sinds de decreetswijziging van 14 juni 2006 zijn gemeenten niet meer verplicht om een milieubeleidsplan op te stellen: Gemeenten kunnen een milieubeleidsplan en een milieujaarprogramma opstellen. Bij het ontwerp van deze plannen is de gemeente verplicht om de meest belanghebbende privaatrechtelijke organisaties te betrekken. Gemeenten die kiezen om een milieubeleidsplan op te stellen blijven bij het ontwerp van deze plannen verplicht om de meest belanghebbende privaatrechtelijke organisaties te betrekken, wat kan leiden tot het ontstaan van de milieuraad. Moet de milieuraad opnieuw samengesteld worden na de gemeenteraadsverkiezingen? Er is geen decretale verplichting dat de gemeentelijke milieuraad opnieuw moet samengesteld worden na de verkiezingen. Ook de samenwerkingsoveréénkomst ( ) die de gemeenten met het Vlaamse gewest ondertekenden legt dit niet op. Het al dan niet hersamenstellen van de milieuraad hangt af van de statuten van de gemeentelijke milieuraad. Deze statuten verschillen gemeente per gemeente. In de praktijk laten nagenoeg alle gemeenten de werkingstermijn samenvallen met de legislatuur van het gemeentebestuur. Vele gemeenten lieten zich inspireren door het model van de samenwerkingsovereenkomst dat een paragraaf in die zin bevat (artikel 8). Een andere mogelijkheid is dat in de statuten wordt opgenomen dat milieuraad om de X jaar wordt samengesteld. 4 Gemeentelijke milieuraad: wat met de nieuwe legislatuur?./januari 2007

5 3. Enkele tips, aandachtspunten bij het oprichten van de nieuwe milieuraad 1. Bekijk of je gemeente voldoet aan de verplichtingen qua samenstelling, bevoegdheid, adviesverlening, werking, zoals decretaal vastgelegd en/of opgelegd in de Samenwerkingsovereenkomst ( ). 2. Indien je gemeente de samenwerkingsovereenkomst met het Vlaams gewest nog niet ondertekend heeft, stimuleer hen hiertoe om dit te doen de komende legislatuur. 3. Indien uw gemeente de samenwerkingsovereenkomst ( ) ondertekend heeft en uw gemeente de verplichtingen van de samenwerkingsovereenkomst met de voeten treedt, contacteer dan het Tandemsecretariaat of 1 van de Tandemambassadeurs van BBL, Natuurpunt of Velt. 4.Wat als er onvoldoende geïnteresseerden zijn uit de milieubeweging en/of er onvoldoende natuurverenigingen zijn voor de 1 derde verhouding die de samenwerkingsoveréénkomst voorschrijft? (zie hoger). Deze bepaling zorgt voor veel verwarring, vooral in gemeenten waar er slechts 1 grote milieuvereniging is. Het kan niet de bedoeling zijn dat een tweede geïnteresseerde uit deze milieuvereniging geweigerd wordt omdat er al iemand anders van zijn vereniging inzit, terwijl men tegelijkertijd op zoek moet gaan naar andere verenigingen die natuur tot nevendoel hebben om de overige plaatsjes op te vullen. Anderzijds moet de milieuvereniging zich ook niet verplicht voelen om eindeloos mensen te mandateren. Beperk jouw delegatie tot een redelijk aantal. In de meeste gemeentes is een milieuraad van een 12-tal mensen ruim voldoende voor een goede werking. 5. Stimuleer de gemeente dat de vertegenwoordigers van de nieuwe milieuraad over een aantal essentiële capaciteiten beschikken: openheid voor andermans standpunt, bekommernis voor het algemeen milieubelang en dus positieve medewerking aan de bevordering van milieuzorg en natuurontwikkeling. 6. Als vrijwilliger van een lokale natuur- en milieuvereniging, is de milieuraad één van de mogelijke instrumenten om het lokale milieubeleid te beïnvloeden. De werking van de milieuraad mag niet ter vervanging komen van een dynamische lokale milieu- en natuurvereniging. Persoonlijke contacten met de milieudienst en de milieuschepen blijven tevens ook belangrijk. 7. De milieuraad mag zich ook niet verplicht voelen om over alle mogelijke plannen een advies te verlenen. Het kan de werking ten goede komen om af te en toe iets te laten passeren en om tijd te maken voor een concreet project. bvb. zoek pro-actief of je kan samenwerken rond projecten die passen binnen de samenwerkingsoveréénkomst, werk samen met de andere verenigingen binnen de milieuraad een draagvlakverbredend initiatief uit, Wil je hierbij ondersteuning, contacteer dan het Tandemsecretariaat. Meer info bij de Tandemambassadeurs Voor Bond Beter Leefmilieu: Ilse Smitz, ilse.smitz@bblv.be en tel: 02/ Voor Natuurpunt: Steven Vanholme, steven.vanholme@natuurpunt.be en tel: 015/ Voor Velt: Riet Janssens, riet.janssens@ velt.be en tel: 03/ Coördinaten Tandemsecretariaat tel: 02/ , info@tandemweb.be, Gemeentelijke milieuraad: wat met de nieuwe legislatuur?./januari