Je gaat een tekst lezen over insecten eten. Lees de uitleg hierna en lees de tekst. Maak dan de vragen.

Transcriptie

1 2015 lok 2, week 7, les 1 Groep 7-8 Samenvatten Wat ga je leren? Je kunt straks: het schrijversdoel herkennen de hoofdgedachte herkennen uitleggen hoe je de hoofdgedachte en/of het schrijversdoel geruikt in een samenvatting Wat ga je doen? Je gaat een tekst lezen over insecten eten. Lees de uitleg hierna en lees de tekst. Maak dan de vragen. Wat moet je weten? Je weet dat een samenvatting ij je leesdoel moet passen. Ook weet je dat je hoofd- en ijzaken moet scheiden. Je krijgt een goed overzicht door kernwoorden en kernzinnen te markeren. Een goede samenvatting krijg je ook door deze vragen te stellen: Wat is de mening of de oodschap van de schrijver? Wat is de hoofdgedachte van de tekst? Let op de signaalwoorden dus en kortom. Welke wijze les leer je van de tekst? Een schrijver schrijft zijn tekst met een doel. Hij wil je vermaken, iets leren, iets voordoen, iets verkopen of zijn mening geven. Dat heet: het schrijversdoel. Als je dit doel herkent, kun je op zoek gaan naar de hoofdgedachte. De meeste teksten heen een hoofdgedachte. De hoofdgedachte is een zin waarin de schrijver het allerelangrijkste uit zijn tekst vertelt. Markeer de hoofdgedachte met een andere kleur dan de kernwoorden en kernzinnen. Het schrijversdoel en de hoofdgedachte zijn elangrijke onderdelen van je samenvatting. Ze helpen je ook de hoofd- en ijzaken eter van elkaar te scheiden. Moeilijke woorden duurzaam = iets is duurzaam als het minder slecht is voor de aarde. Er is ijvooreeld duurzame landouw en duurzame energie. de delicatesse = iets ijzonders dat heel erg lekker is het roeikasgas = een gas dat het roeikaseffect versterkt, ijvooreeld methaan. Koeien rengen veel methaan in de lucht door oeren en winden te laten. de consumptie = het eten of drinken van iets 1 / 4

2 2015 lok 2, week 7, les 1 Groep Insecten eten Waar denk je aan ij insecten? Waarschijnlijk vooral aan irritante eestjes die zoemen en steken. Je stelt je er vast geen lekkere snack ij voor. Toch staan insecten in zo n honderd landen regelmatig op het menu. Ook in Nederland zijn er steeds meer mensen die zich wagen aan geakken sprinkhanen of meelwormen. En gelijk heen ze, want insecten zijn lekker en gezond. Daarnaast is insecten eten duurzaam. Kortom: er zijn genoeg redenen om insecten te eten! Lekker Het lijkt jou vast heel vies om insecten te eten, maar niet iedereen denkt er zo over. In een groot deel van de wereld vinden de mensen insecten lekker. Ze vinden insecten en spinachtigen zelfs een delicatesse! In Colomia eten mensen in de ioscoop geen popcorn, maar geroosterde mieren. Japanners houden van rijst met gekookte wespen. In Madagaskar smullen ze van kakkerlakken. En in Thailand en China eten ze zelfs geroosterde schorpioen! In Azië, Afrika en Latijns-Amerika komen veel meer eetare insecten voor dan in Europa. Misschien is dat de reden dat insecten eten daar normaler is. Gezond Insecten zijn niet alleen lekker, ze zijn ook heel gezond. Er zitten minstens evenveel eiwitten, ijzer en vitamines in als in gewoon vlees. En insecten evatten meer gezond vet. Vind je het misschien een vies idee om insecten te eten? Voor ziektes hoef je in elk geval niet ang te zijn. Insecten verschillen veel meer van mensen dan koeien en varkens. Daardoor is de kans klein dat ze ziektes kunnen overrengen op mensen. Wees wel voorzichtig als je allergisch ent voor garnalen. Het zou kunnen dat je dan ook allergisch ent voor insecten. Duurzaam Om insecten te kweken is minder voer nodig dan om koeien, varkens en kippen te houden. Voor 1 kg rundvlees is 25 kg voer nodig; voor 1 kg krekels maar 2 kg. Daardoor is er ook minder landouwgrond nodig. Dat is een groot voordeel, omdat er steeds meer mensen op de wereld komen. Voor al die mensen moet immers voedsel worden verouwd. Verder komen er ij het kweken van insecten minder roeikasgassen vrij dan ij het houden van vee. Insecten eten is dus duurzamer dan het eten van gewoon vlees. Proeren? Wil je insecten eten, dan kun je ze het est in de winkel kopen. Die insecten zijn speciaal gekweekt voor consumptie, dus dan weet je zeker dat ze eetaar zijn. Je het keus uit allerlei soorten, zoals sprinkhanen, uffalowormen, meelwormen en wasmotlarven. Hoe ze smaken? Dat verschilt per soort. Sprinkhanen smaken een eetje naar noten. Meelwormen doen denken aan popcorn. Geloof je het niet? Proeer het gewoon zelf eens! Bronnen: duurzaaminsecteneten.nl, vraag 1 vraag 3 vraag 4a vraag 4 vraag 4 vraag 5c vraag 5c vraag 5c vraag 6c vraag 6c vraag 6c vraag 6c vraag 7a 2 / 4

3 2015 lok 2, week 7, les 1 Groep 7-8 Maak de vragen 1 In deze les ga je een samenvatting maken van de tekst Insecten eten. a Je egint met het epalen van het schrijversdoel. Wat is het elangrijkste schrijversdoel? Kruis aan. De schrijver wil mij vooral... iets leren. iets verkopen. vermaken. zijn mening geven. Zoek nu de hoofdgedachte. Tip: let op de woorden dus en kortom. Markeer de hoofdgedachte. Weet je nog? Je markeert hem met een andere kleur dan de kernwoorden en kernzinnen. 2 Lees de eerste, vetgedrukte alinea. a Wat is de elangrijkste rol van deze alinea? Vul in. De schrijver vertelt in het kort waar de tekst over gaat. Wat is de oodschap van de schrijver? Kruis het este antwoord aan. Geakken sprinkhanen en meelwormen zijn lekker. Het is een goed idee om insecten te eten. In veel landen eten mensen regelmatig insecten. Insecten zijn irritante eestjes die zoemen en steken. 3 Lees de alinea Lekker. a Wat is de kernzin van deze alinea? Kruis aan. c Het... over. (r. 13 en 14) Ze... delicatesse! (r. 15) In... lekker. (r. 14) Misschien... is. (r. 20) Markeer de kernzin in de tekst. Lees: In... schorpioen! (r. 15 t/m 18) Wat voor soort ijzaken staan er in dit stukje? Streep de foute antwoorden door. details / herhalingen / vooreelden 4 Lees de alinea Gezond. a Wat is de kernzin van deze alinea? Markeer hem in de tekst. Lees: Er... vet. (r. 23 t/m 25) In deze zinnen wordt de kernzin uitgelegd. Wat zijn de kernwoorden van die uitleg? Markeer vijf woorden in de tekst. 5 Lees: Vind... insecten. (r. 25 t/m 30) a Wat wordt er in dit stukje uitgelegd? Vul in. In dit stukje wordt uitgelegd waar je wel en niet mee uit moet kijken / op moet letten als je insecten eet. c Wat zijn de kernwoorden van die uitleg? Kruis aan. insecten, mensen, koeien, varkens, garnalen verschillen, kans, overrengen, zou kunnen vies idee, veel meer, klein, wel voorzichtig ziektes, niet ang, voorzichtig, allergisch, garnalen Markeer de kernwoorden in de tekst. 3 / 4

4 2015 lok 2, week 7, les 1 Groep Lees de alinea Duurzaam. a Wat is de kernzin van deze alinea? Kruis aan. c de eerste zin de tweede zin de laatste zin een andere zin In de rest van de alinea wordt de kernzin uitgelegd. Wat zijn de kernwoorden van die uitleg? Vul in. De kernwoorden zijn: minder voer en minder roeikasgassen. Markeer de kernzin en de kernwoorden in de tekst., minder landouwgrond 7 Lees de alinea Proeren? a In deze alinea staan twee kernzinnen achter elkaar. Markeer ze in de tekst. Lees: Je... wasmotlarven. (r. 45 t/m 47) In deze zin staan vooreelden. Waar zijn het vooreelden van? Vul in. Het zijn vooreelden van eetare insecten die je in de winkel kunt kopen. 8 Maak een samenvatting van de tekst op een los laadje. Doe het zo: Schrijf ovenaan de titel van de tekst op. Schrijf de hoofdgedachte op. Geruik je antwoord op vraag 1. Schrijf de kernzinnen op. Leg de kernzinnen zo nodig uit met ehulp van de kernwoorden. Geruik je antwoorden op vraag 3, 4a, 4, 5c, 6c, 7a. 9 Lees je samenvatting nog eens door. Staat alle elangrijke informatie erin? Kunnen er misschien woorden weg? Vereter je samenvatting. 10 In de laatste zin roept de schrijver je op om insecten te proeven. Ga je dat doen, denk je? Streep door en vul in. Ja / nee, want Bijvooreeld: Ja, want ik en toch wel nieuwsgierig geworden. Als zoveel mensen op de wereld insecten eten, dan zal het vast wel lekker zijn. 11 Deze tekst is geen meningtekst. Maar als je goed leest, merk je toch wel wat de mening van de schrijver is. Wat denk jij? Hoe denkt de schrijver over het eten van insecten? Schrijf op. Tip: kijk nog even naar je antwoord op vraag 2. Bijvooreeld: Hij vindt insecten eten een goed idee. Hij vindt dat we het gewoon moeten proeren. Wat he je geleerd? In deze les he je geleerd dat het schrijversdoel en de hoofdgedachte elangrijke onderdelen van je samenvatting zijn. 4 / 4

5 2015 lok 2, week 7, les 2 Groep 7-8 Alle leesstrategieën Wat ga je leren? Je kunt straks: de tekst ekijken voordat je gaat lezen (stap 1 t/m 3) edenken wat je moet doen als je het niet meer snapt (stap 4) vragen over de tekst eantwoorden tijdens het lezen (stap 5) van de tekst een plaatje maken in je hoofd (stap 6) de tekst samenvatten (stap 7) Wat ga je doen? Een paar dagen geleden las je over insecten eten. Deze les gaat daar ook over. Bekijk eerst de teksten. Maak stap 1 t/m 3. Lees dan de teksten helemaal en maak stap 4 t/m 7. Weet je het nog? Lezen doe je in zeven stappen. De vorige les he je meer geleerd over stap 7: Samenvatten. Tip! Vind je samenvatten moeilijk? Bekijk het filmpje dan nog eens op de computer. Maak de vragen voor het lezen Stap 1 Leesdoel epalen 1 Bekijk de twee teksten op ladzijde 2 en 3. a Stel, je wilt weten hoe je insecten kweekt. Welke tekst kun je dan het est lezen? Kruis aan. tekst 1 eide teksten tekst 2 geen van eide teksten Welk leesdoel past het est ij tekst 2? Kruis aan. Ik wil ergens een mening over krijgen. Ik wil iets doen. stap 2 Voorspellen 2 Lees tekst 1 gloaal. a Wat helpt je niet om het onderwerp te vinden? Kruis aan. de kopjes de opvallende woorden Ik wil iets kopen. Ik wil iets leren. de titel het onderschrift ij de illustratie Lees nu de eerste en de laatste zin van elke alinea. Waar gaat tekst 1 over, denk je? Vul in. Tekst 1 gaat over insecten kweken in een kwekerij. 3 Lees tekst 2 gloaal. Wat is tekst 2 voor tekst? Vul in. Tekst 2 is een uitleg over zelf thuis meelwormen kweken. 1 / 4

6 2015 lok 2, week 7, les 2 Groep 7-8 stap 3 Kennis ophalen 4 Wat weet jij al over insecten kweken? Maak een woordwe. Je mag extra lijnen in het we tekenen. insecten kweken Op ezoek ij kweker Tina Ivo ezoekt een insectenkwekerij in Gelderland. Hier worden insecten gekweekt voor consumptie. Ivo kijkt zijn ogen uit. Miljoenen krioelende eestjes in plastic akken! Hoe leven insecten voordat ze als snack in de supermarkt liggen? Kweker Tina geeft een rondleiding. Hygiënisch kweken Insecten eten is lekker, gezond en duurzaam, zegt Tina tegen Ivo. Maar je kunt natuurlijk niet zomaar een kever uit de struiken in je mond stoppen. In de kwekerij rengen we de insecten op een hygiënische manier groot totdat ze klaar zijn voor consumptie. Dat noemen we kweken. Ivo kan Tina ijna niet verstaan, zo hard tjirpen de krekels. Er zijn strenge regels voor de hygiëne, vervolgt Tina. De insecten moeten schoon zijn voordat we ze verkopen. Er mag ijvooreeld geen poep meer in hun darmen zitten. Ook mag hun voer geen schadelijke acteriën evatten Natuurlijke leefruimte In de kwekerij leven de insecten per soort ij elkaar in plastic akken. Er zijn krekels, sprinkhanen en uffalowormen. Buffalowormen zijn de larven van de uffalokever, legt Tina uit. Ivo vindt ze er maar vies uitzien met hun gestreepte lijfjes. Is dat niet zielig, zo veel eestjes samen in één ak? vraagt hij. Helemaal niet, antwoordt Tina. Insecten zijn juist gewend om dicht ij elkaar te leven. En we houden de lucht lekker warm en vochtig, dat vinden ze prettig. De akken lijken dus op hun natuurlijke leefruimte. Nootjes op pootjes vraag Met de hand voeren De insecten worden met de hand gevoerd. Meel voor de wormen en gras voor de krekels en sprinkhanen. Vooral de sprinkhanen eten vaak en veel, vertelt Tina. Zij krijgen zes keer per dag voer. Dat voeren duurt per keer ijna een uur. Uiteindelijk gaan alle insecten een nachtje de diepvries in zodra ze klaar zijn voor consumptie. Daar gaan ze rustig in hun slaap dood, dat doet geen pijn. Kortom: insecten kweken is een tijdrovend maar diervriendelijk karwei! Bron: vraag 10 2 / 4

7 2015 lok 2, week 7, les 2 Groep Zelf meelwormen kweken is makkelijk! Ga direct thuis aan de slag. Doe het zo: - Strooi een laagje meel in een plastic akje. - Leg de meelwormen in het akje met meel. - Zet het akje op een droge, donkere plek. - Zorg dat de temperatuur altijd 28 graden is. - Veranderen de meelwormen in witte poppen? Doe de poppen dan in een apart akje met meel. Dit he je nodig: - Komen er kevers uit de poppen? Doe de kevers plastic akjes weer in een ander akje. Strooi in dit akje verse meelwormen eerst een laagje zand en daarna een laagje meel. volkoren meel - Houd de kevers drie weken in dit akje. Die tijd gezeefd zand heen ze nodig om eieren te leggen in het zand. - Wacht tot je kleine velletjes op het meel ziet liggen. Gefeliciteerd! De eieren zijn uitgekomen, je het je eerste meelwormen gekweekt. - Wacht tot de wormen een paar keer zijn verveld. Daarna zijn ze dik genoeg om een lekker maaltje mee te ereiden. Eet smakelijk! Bron: Maak de andere vragen Tijdens het lezen stap 4 Herstellen 5 Lees de teksten helemaal. a Lees in tekst 1: Ivo kijkt zijn ogen uit. (r. 3) Bedoelt de schrijver dit letterlijk of figuurlijk? Streep de foute antwoorden door. Letterlijk / figuurlijk, want Ivo s ogen vallen wel / niet echt uit zijn hoofd. Wat edoelt de schrijver, denk je? Vul in. De schrijver edoelt dat Ivo veraasd is over de miljoenen insecten in de plastic akken. 6 Lees in tekst 1: Maar... stoppen. (r. 9 en 10) Waarom staat hier natuurlijk, denk je? Streep de foute antwoorden door. stap 5 Zomaar een kever uit de struiken opeten is wel / niet hygiënisch. De schrijver denkt dat ik dat wel / niet weet. Vragen stellen 7 Lees in tekst 1: Is... ak? (r. 23 en 24) a Welke Waarom-vraag kun je van deze vraag maken? Vul in. Waarom is het niet zielig dat er zo veel eestjes samen in één ak leven? Markeer het antwoord op je WH-vraag in de tekst. Het zijn twee zinnen. 8 Wat is de elangrijkste WH-vraag die je kunt stellen ij tekst 2? Schrijf op. Hoe kweek je zelf meelwormen? 3 / 4

8 2015 lok 2, week 7, les 2 Groep 7-8 stap 6 Visualiseren 9 Waarom is de volgorde van tijd in tekst 2 elangrijk? Vul in. Omdat je de stappen in een vaste volgorde moet uitvoeren. na het lezen stap 7 Samenvatten Weet je het nog? Samenvatten Ga je een samenvatting maken? Bedenk eerst wat het schrijversdoel is. Markeer de hoofdgedachte: het elangrijkste uit de tekst. Markeer de kernwoorden en kernzinnen met een andere kleur. Geruik de hoofdzaken in je samenvatting. Laat ijzaken weg. 10 Je gaat tekst 1 samenvatten. a Wat is het elangrijkste schrijversdoel van tekst 1? Kruis aan. c De schrijver wil mij vooral... n iets leren. iets verkopen. iets voordoen. vermaken. Wat is de hoofdgedachte van tekst 1? Markeer hem in de tekst met een andere kleur. Tip: let op de woorden dus en kortom. Streep drie zinnen met ijzaken weg. Je houdt zo de hoofdzaken over. Ivo ezoekt een insectenkwekerij in Gelderland. In de kwekerij rengen ze de insecten op een hygiënische manier groot totdat ze klaar zijn voor consumptie. Ivo kan Tina ijna niet verstaan, zo hard tsjirpen de krekels. Voor de hygiëne zijn strenge regels: de insecten en hun voer moeten schoon zijn. Er mag ijvooreeld geen poep meer in hun darmen zitten. In de kwekerij leven de insecten per soort ij elkaar in plastic akken. De akken lijken op hun natuurlijke leefruimte. De insecten worden met de hand gevoerd. Vooral de sprinkhanen eten vaak en veel. Insecten kweken is een tijdrovend maar diervriendelijk karwei. Kijk terug 11 Kijk nog eens naar je antwoorden op vraag 1, 2 en 3. Vereter ze zo nodig. Kijk ook naar vraag 4. Schrijf nieuwe woorden er in een andere kleur ij. Tijd over? 12 Wat vindt de schrijver van tekst 2 over meelwormen kweken? Denk je dat hij gelijk heeft? Waarom? Schrijf de antwoorden op een apart laadje. Tip! Het Klokhuis heeft een uitzending gemaakt over een insectenkwekerij. Ga naar Typ insecten eten in de alk en start de uitzending. 4 / 4