Raads informatiebrief

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Raadsnummer 09.R3444.OOI Inboeknummer ogbstozgg6 Dossiernummer december zoog Raads informatiebrief Betreft evaluatie Actieplan Versterking Ketenregie SPILcentra Inleiding In 2005 heeft de inspectie van Integraal Toezicht Jeugdzaken op verzoek van de gemeente Eindhoven onderzoek gedaan naar de kwaliteit van samenwerking op twee SPILcentra. Dit resulteerde in een nota van bevindingen, waarin duidelijk werd, dat Eindhoven over een prachtig concept beschikt en dat wil men echt spreken van een sluitende aanpak, er nog een verdere verbetering van de zorgstructuur van het SPILconcept noodzakelijk is. In deze nota werd een aantal belangrijke aanbevelingen gedaan, die door de gemeente Eindhoven in het "Actieplan Ketenregie SPILcentra" zijn omgezet in speerpunten. Besluit van college van burgemeester en wethouders Wij hebben besloten kennis te nemen van de evaluatie Versterking Ketenregie SPILcentra Eindhoven. Argumenten 1 Ui t de zelfevaluati e en ui t de bevindingen van deinspectie integraal Toezicht Jeugdzaken blijkt dat er op de SPILcen tra flinke verbeterslagen gemaakt zijni n de zorgstructuur. Na 2,5 jaar werken door de gezamenlijke SPILpartners (school, kinderopvang, peuterwerk, jeugdgezondheidszorg, opvoedondersteuning en schoolmaatschappelijk werk) aan de speerpunten uit dit Actieplan is een zelfevaluatie opgemaakt onder verantwoordelijkheid van de gemeente. Op 12 oktober is het project in de vorm van een eindconferentie in het Stadhuis afgerond. Op dit congres heeft mevrouw drs. J.F. de Vries, hoofdinspecteur van Integraal Toezicht Jeugdzaken haar eindconclusie overhandigd aan de verantwoordelijk wethouder mevrouw drs. M. Mittendorff. De eindconclusie van de inspectie onderschrijft de zelfevaluatie, en deze conclusies zijn op het congres aan de partners op het brede terrein van jeugd uitgedragen. De belangrijkste conclusie luidt dat er in Eindhoven de afgelopen jaren flinke verbeterslagen zijn gemaakt. Deze verbeteringen liggen op het terrein van: 1 Aard en omvang van de problematiek

2 Raadsnummer 09. R3444. OOI In 2007 was er geen beeld van de omvang van de problematiek: Hoeveel kinderen in Eindhoven hebben behoefte aan extra zorg en ondersteuning. Op dit punt is stevig ingezet. Er zijn definities vastgesteld van risico- en zorgkinderen en de cijfers van de Jeugdgezondheidszorg (GGD en Zuidzorg) zijn hiernaast gelegd. Hieruit blijkt dat 7a/o van de kinderen van 0 t/m 12 in Eindhoven bepaalde psychosociale, lichamelijke of cognitieve problemen hebben of problemen in de thuissituatie, waarover de signalerende instelling zich zorgen maakt. Daarnaast is op twee SPILlocaties het aantal zorggezinnen in beeld gebracht, zodat beide SPILlocaties weet hebben van de omvang van de zorggroep en hier gericht inspanningen op heeft verricht. 2 Opvoedingsondersteuning Daarnaast is er de afgelopen jaren flink geinvesteerd in een versterking van de preventieve functie Opvoed- en Opgroeiondersteuning in de wijken. Op 28 SPILcentra is een medewerker opvoedingsondersteuning actief, welke informatie en advies geeft aan ouders, kinderen en SPILpartners en themabijeenkomsten over opvoeden organiseert voor ouders en professionals. Voor de overige SPILcentra kan een beroep worden gedaan op een medewerker opvoeden. Daarnaast wordt door de Jeugdgezondheidszorg opvoedingsondersteuning aangeboden, zowel tijdens de consultaties, als middels themabijeenkomsten en huisbezoeken. Het Centrum Jeugd en Gezin vervult een coordinerende rol ten aanzien van opvoedingsondersteuning en fungeert als expertisecentrum op dit terrein richting zowel ouders als professionals. Tevens vinden in het Centrum Jeugd en Gezin specialistische spreekuren plaats. 3 Kwaliteit samenwerking tussen SPILpartners Een heel belangrijk onderdeel van de pilot richtte zich op de samenwerking tussen SPILpartners ten aanzien van de zorg om gezinnen. Hiertoe zijn op twee SPILlocaties brede SPILzorgteams van start gegaan en instrumenten en werkwijzen ontwikkeld. Deze SPILzorgteams zijn een samenwerking van de school, kinderopvang, peuterwerk, jeugdgezondheidszorg, schoolmaatschappelijk werk en opvoedingsondersteuning. De teams sluiten aan op de eigen zorgstructuur van de instellingen, waar zorgkinderen besproken worden. Deze SPILzorgteams richten zich op de zorg aan het gehele gezin en informatie over de verschillende gezinsleden wordt hier gebundeld. Afspraken worden gemaakt over het te volgen Plan van Aanpak, wie de zorg coordineert en wie terugkoppelt naar het gezin. De partners geven in de evaluatie aan veel waarde te hechten aan de brede SPILzorgteams en op deze manier beter in staat te zijn hulp te bieden aan het gezinssysteem. Inmiddels zijn op 12 SPILlocaties in Eindhoven vergelijkbare SPILzorg tea ms g esta rt. 4 Kwaliteit samenwerking tussen SPILpartners en niet-spilpartners

3 Raadsnummer 09. R3444. OOI Gedurende de tijd van de pilot is het Centrum Jeugd en Gezin in Eindhoven van start gegaan. Er zijn duidelijke afspraken gemaakt wanneer casussen/gezinssituaties dermate complex zijn, dat het breed SPILzorgteam het Centrum Jeugd en Gezin kan inschakelen. De partners van de twee SPILcentra in de pilot ervaren de samenwerking met Centrum Jeugd en Gezin als heel positief. Ook zijn er goede afspraken gemaakt met partners die niet in SPIL participeren zoals politie en kinderwerk. Inmiddels is ook een project gestart om de aansluiting tussen Bureau Jeugdzorg en Centrum Jeugd en Gezin te verbeteren. Ten tijde van de evaluatie was het nog te vroeg om hier conclusies aan te verbinden. Dit project richt zich met name op een snelle doorlooptijd van de indicatie, een beter gebruik van informatie van voorliggend veld en versneld inzetten jeugdzorg. Verbeterpunten In deze eindevaluatie zijn ook verdere verbeterpunten opgenomen, zoals: een uitrol van de brede SPILzorgteams naar andere SPILcentra in Eindhoven; verbetering samenwerking met Bureau Jeugdzorg; herhaalde training aan SPILpartners in het herkennen van signalen van problemen bij kinderen en hoe te handelen. De verbeterpunten zijn inmiddels door de samenwerkende instellingen onder verantwoordelijkheid van de gemeente in de werkgroep zorgstructuur 0-12 jaar opgepakt. Per actiepunt is een verantwoordelijke genoemd en is een tijdpad aangegeven. In deze werkgroep wordt de voortgang bewaakt. Eind 2010 zal de voortgang van de belangrijkste actiepunten terugkomen in de bredere evaluatie van het Centrum jeugd en Gezin 2 De regi egroep SPIL onderschrijft de conclusies van de evaluatie en de daarin genoemde acti epunten. Op 13 mei 2009 is de regiegroep SPIL akkoord gegaan met de conclusies uit de zelfevaluatie "Versterking Ketenregie SPILcentra Eindhoven" en hebben de gezamenlijke SPILpartners (gemeente Eindhoven, schoolbesturen basisonderwijs, Jeugdgezondheidszorg, kinderopvang en welzijnswerk) zich uitgesproken om de ontwikkelde aanpak in Eindhoven te borgen. Ter inzage gelegde stukken Evaluatie Versterking Ketenregie SPILcentra Eindhoven; Integraal Toezicht Eindhoven Burgemeester en wethouders van Eindhoven, A. Brunninkhuis, secretaris

4 QC Raadsnummer 09. R3444. OOI

5 ! I I I! t! 4 h A l 3 si,- P Z CP g r," V l I; :e." I j eg@ I g;

6 inhoudsopgave Voorwoord 1 inleiding 2 Aard en omvang problematiek 2,1 Definitie risicokind en zorgkind 2.2 Omvang groep risicokinderen en zorgkinderen 2,3 Waar bevinden zich de risico- en zorgkinderen 2.4 Conclusies en acties O Opvoed- en opgroeiondersteuning 3,1 Opvoedingsondersteuning in de wijken 3.2 Opvoedingsondersteuning vanuit het CJG 3.3 Conclusies en acties 4. Samenwerking tussen S P ILpartners Zorgstructuur partners SPIL 4.2 Opzet brede SPILzorgteams 4.3 Functioneren brede SPlLzorgtearns Rol partners in SPILzorgteam 4.5 Conclusies en acties 5, Samenwerking SPlLpartners met andere partners 5.1 Relatie SPIL - ander e partners 5.2 Relatie SPIL - Centrum Jeugd en Gezin 5,3 Conclusies en acties (} Sa rnenvattin: conclusies en vervolg 6.1 Bevindingen onderzoek Integraal Toezicht 6.2 Conclusies 6.3 Aanbevelingen I 57 Bijlagen: 1. Matrix Hoofddoelen uit Actleplan Versterking ketenregie, oktober Brief Integraal Toezicht)eugdzaken, dd. 12 oktober 2009 ten aanzien van eindevaluatie Integraal Toezicht Jeugdzaken

7 De afgelopen jaren is, mede naar aanleiding van de nota van bevindingen uitgebracht door de inspectie Integraal Toezicht Jeugdzaken in november 2005, flink geinvesteerd in een versterking van de ketenaan pak en ketenregie in Eindhoven. Dit is gebeurd in samenwerking met een groot aantal instellingen werkzaam op het brede jeugdterrein. Met name wil ik de SPILpartners bedanken voor het ief dat getoond is om de 5PILcentra aan een kritisch onderzoek van Integraal Toezicht Jeugdzaken te onderwerpen en zeker ook voor de gedrevenheid waarmee in Eindhoven met de aanbevelingen van de inspectie aan de slag is gegaan, Uit deze evaluatie blijkt het enorme werk dat verzet is en de positieve stappen die gezet zijn op de verschillende onderdelen, maar ook blijkt dat we er nog niet zijn, Ook ls duideiijk dat er nog meer te winnen Is. We zijn al een eind gekomen, maar gaan verder met het doel in zicht. Met de aanbevelingen uit dit evaluatierapport (opgemaakt in voorjaar 2008) en de conclusies van de inspectie (oktober 2009), die a! s bijlage in deze nota zijn opgenomen zijn we inmiddels weer hard aan de slag gegaan. Bij alle uit te voeren actiepunten stellen we ons telkens weer de vraag. in hoeverre is het kind/gezin hiermee geholpen?". Naast de mensen op de werkvloer en de partners in het veld wil ik ook de betrokken inspecteurs van Integraal Toezicht Jeugdza ken hartelijk danken voor het niet aflatende enthousiasme en de positieve feedback gedurende de pilotperiode van afgelopen twee en half jaar, Mw. drs. M, Mittendorff, Wethouder Jeugd en Gezin Eindhoven

8 In november 2005 werd door de gezamenlijke inspecties van Integraal Toezicht Jeugdzaken, op verzoek van de gemeente Eindhoven, de nota van bevindingen uitgebracht, gebaseerd op het onderzoek naar de kwaliteit van twee SPILcentra in Eindhoven. Het onderzoek van de inspectie richtte zich op 2 onderzoeksvragen: 1. Dragen de SPIL-centra als keten bij aan het voorkomen en/of vroegtijdig signaleren van en ingrijpen bij prob(emen in de ontwikkeling van kinderen in de leeftijd van 0 tot 12 jaar? 2. Kan het toezicht op de voorschoolse voorzieningen voor 0 tot 6 jarigen zo worden ingericht dat de toezichtlast beperkt blijft. Vooral de eerste vraag was van groot belang voor Eindhoven. De nota van bevindingen van de inspectie laat zien dat een verdere verbetering van de opzet en de werking van het concept nodig is, om van een sluitende aanpak en een goede samenwerking tussen partners in en om de centra te kunnen spreken. De belangrijkste conclusies uit het rapport laten zich als volgt samenvatten ]. Er is sprake van te weinig doelconvergentie om van een goede samenwerking of keten te kunnen spreken 2, Zowel op het niveau van de hele jeugd(zorg)keten als op casusniveau is er onvoldoende sprake van een gedeeide maatschappelijke probleemdefinitie en -analyse 3, Met bereik van de keten is onvoldoende. Voorzieningen worden gemist of de samenwerking is te zwak. Van een aantal partners is onvoldoende duidelijk welke verwachtingen er mogen zijn op het terrein van het signaleren van risico s (GGD), maar ook ten aanzien van terugkoppeling (BJZ, AMK) 4. Zowel op het niveau van de samenwerking als op casusniveau is er sprake van ontoereikende regie 5. Er zijn geen duidelijke afspraken over informatie-uitwisseling. Informatie wordt onvoldoende afgestemd en geco5rdjneerd, 6. Er is onvoldoende continutteit in de gehele keten. Vooral BJZ, AMK en in mindere mate AMW worden als zwakke schakels benoemd. 7, Gezien het feit dat er geen sprake is van een gedeelde probleemanalyse en onvoldoende doelconvergentie, kan er nog geen sprake zijn van een gedeelde oplossingsgerichtheid van de keten S. Er vindt nog geen systematische evaluatie en verbetering plaats op ketennivea u De ITJ inspectie heeft deze conclusies omgebogen naar een aantal aanbevelingen, die voor Eindhoven leading waren bij de verdere aanpak. Deze aanbevelingen luidden:

9 1. Zorg voor een beter beeld van de uitgangssituatie: zicht op de problematiek; de aantallen doen ertoe en wat zeker niet mag gebeuren is dat de gemeente als regievoerder en concepteigenaar geen goed zicht heeft op de aantallen. Het risico van onzichtbaarheid is nu nog te groot in Eindhoven 2. De verbetering van de kwaliteit van de samenwerking van de kernpartners in de SPILconcepten met de niet-kernpartners 3, Versterken van de regiefunctie van de SPILcentra in de keten. 4. Uitvoering van het gekozen beleid: sturen op resultaten, verhelderen van doelen en gedeelde probleemanalyse bewerkstelligen 5, Er moet meer focus en regie komen op de kwaliteit van samenwerking in de SPILcentra tussen de kernpartners 6. Een periodieke evaluatie van het SPIL concept in termen van effectiviteit: wat is er feitelijk gerealiseerd aan probleemoplossingen in de wijken en buurten? De ITJ inspectie geeft in haar nota van bevindingen aan dat de volgende uitgangspunten altijd gehanteerd moeten worden bij het bespreken van zorg kinderen: 1. Het kind/gezin centraal stellen, waarbij we 1 gezin, 1 plan nastreven 2 Ouders betrekken bij de hulp en bij beleid 3. Vaststellen of er voldoende informatie is en of deze goed gecocirdineerd wordt 4, Vaststellen of de probleemanalyse wordt gedeeld 5. Vaststellen of er sprake is van doelconvergentie 6. Vaststellen of oplossingsrichting wordt gedeeld 7. Vaststellen of er voldoende expertise aanwezig is S. Vaststellen wie vervolgacties uitvoert en cobrdinatie uitvoert De inspectie heeft daarnaast aangegeven dat de gemeente alert moet zijn, dat het SPILconcept niet tot een doel op zich moet worden, maar levendig en responsief moet zijn en blijven. Geen SPILcentrum hoeft hetzelfde te zijn. Dat geidt tevens voor de ketensamenwerking, en protocollen en instrumenten van het breed SPILzorgteam. De bevindingen van de inspectie en haar aanzet voor actiepuntenis door de gemeente vertaald in een uitgewerkt actieplan Hierin zijn de actiepunten geclusterd in de volgende 4 hoofddoelen: Een beter beeld op de aard en omvang van de problematiek 2. Versterken van de preventieve functie Opvoed- en opgroeiondersteuning 3, Verbeteren van de kwaliteit van de samenwerking van de partners binnen SPIL 4. Verbeteren van de kwaliteit van de samenwerking van SPIL met andere partners Deze hoofddoelen zijn in een matrix verder uitgewerkt (zie bijlage 1), waarbij is aangegeven: Wat gaan we hiervoor doen?

10 Wie zijn daarbij betrokken en wie trekt de kar? Wanneer is het gereed en hoe meten we het resultaat? in het actieplan is aangegeven op welke wijze we deze doelen wilien bereiken. 1. Partners in SPIL hebben hun eigen zorgstructuur op orde 2. Gedurende een pilotfase wordt op 2 SPIL(ocaties een breed SPILzorgteam ingesteld. Gekozen is voor beide locaties, waar het ITJ onderzoek zich op richtte,te weten SPIL-centrum Tafelbergplein en SPIL-centrum Burghpian, In het actieplan werd tevens een aantal inhoudelijke uitgangspunten voor het breed SPILzorgteam geformuleerd: Casussen worden middels helder format (analyse, oplossing, actie en terugkoppeling) behandeld en geregistreerd Wat snel door kan naar anderen (bijv. BJZ en AMW) wordt binnen! 0 werkdagen afgewikkeld Wat te complex is voor het SPILzorgteam wordt binnen 10 werkdagen bij het stedelijk casusoverleg aangemeld Via de jeugdgezondheidszorg (0-4) en het schoolmaatschappelijk werk (4-1 2) wordt alle relevante informatie van specialistische huip (via Bureau Jeugdzorg) teruggekoppeld Duidelijke afspraken zijn gemaakt op welke wijze aan dossiervorming wordt gedaan, voor wie deze toegankelijk is en op welke wijze deze opgeslagen en beveiligd wordt 3. Een stadsbreed functionerend Centrum voor Jeugd en gezin met daarin: Een verwijsindex voor risicojeugd Een stedelijk casusoverleg Inzet van gezinscoaches Ook ten aanzien van dit Centrum Jeugd en Gezin is in het actieplan een aantal inhoudelijke aandachtspunten genoemd; Indien hulpverlening niet snel op gang kan komen vanwege bijvoorbeeld wachtlijsten wordt er toch reeds adequate hulp gestart gedurende de wachtperiode Het is steeds duidelijk wie op welk moment leading is in het hutpverleningsproces en de jeugdgezondheidzorg of het schoolmaatschappeiijk werker is daarvan op de hoogte (en daarmee het zorgteam) Opzet evaluatie Het doel van de evaluatie richt zich op het meten van effecten van de uitgezette acties van de afgelopen 2 jaar en de mate waarin deze acties hebben bijgedragen aan een verbetering van de keten ten aanzien van de zorg voor kinderen van jaar. in eerste instantie iiep deze pilot van oktober 2006 tot oktober Deze is verlengd meteen half jaar tot april 2009

11 Centralevraa stellin : 1. In hoeverre hebben de acties uit het actieplan in de afgelopen 2 jaar bijgedragen aan een verbetering van het voorkomen, vroegtijdig signaleren en ingrijpen bij problemen in de ontwikkeling van kinderen in de leeftijd van 0 tot 12 jaar op SPILcentra? A eleide vraa stellin en die eerst beantwoord moeten worden zi n dan: 2. Is er een (beter) Beeld van de aard en de omvang van de problematiek? 3, In hoeverre is de preventievefunctie Opvoed-en opgroeiondersteuning in Eindhoven versterkt? 4. In hoeverre is de kwaliteit van de samenwerking tussen SPILpartners verbeterd/ 5, in hoeverre is de samenwerking van SPIL met andere partners versterkt? ln de aanbevelingen van de inspectie en het actieplan is er vanuit gegaan, dat het bereiken van doelen ertoe bijdraagt dat de geheie zorgketen aan kinderen van 0-12 jaar verbetert In de navolgende hoofdstukken zullen deze vraagstellingen een voorhhn aanbod komen/beantwoord worden. De SPILpartners hebben input geleverd voor deze evaluatie.

12 Aard en omvang van de problematiek Een van de conclusies van de gezamenlijke inspecties iuidde dat de gemeente en partners in het jeugdbeleid te weinig zicht had op de problematiek en over te weinig informatie beschikten over zowel de aard als de omvang van de problematiek. z.z De6nitie risicokirtd en zorghind Om hier meer zicht op te krijgen is het allereerst van belang om met elkaar goed af te bakenen "waar hebben we het over". Er circuleren verschillende termen (risicojeugd, probleemjongeren etc.) en de term risicokinderen/risicojeugd wordt door eenieder op haar/zijn eigen manier ingevuld. In Eindhoven is in overleg tussen de jeugd(zorg)partners (werkgroep pedagogische pijler SPIL, stedelijk overieg risicojeugd CK en directieoverleg CJG) afgesproken een onderscheid te hanteren tussen enerzijds de term "risicokinderen" en anderzijds het begrip "zorg kinderen" en zijn tevens afspraken geinaakt hoe te handelen/te melden bij verschillende niveaus van zorg. Risicokinderen; Dit zij n kinderen, die gezien een aantal risicofactoren (kindfactoren, ouderfactoren, gezinsfactoren en om g evingsfactoren) meer kans lopen op ontwikkefingsachterstand, bepaalde psychosociale problematiek of problemen in de thuissituatie. Bij 3 of meer risicofactorenis sprake van een zorienaamd risicokind Bij 30% van deze risicokinderen ontstaat volgens professor dr.l Hermanns een onwenselijke situatie later in de opvoeding. De aan- of afwezigheid van beschermende factoren (zoals een goed sociaal netwerk) bepalen mede of deze risicovolle situatie ook daadwerkelijk leidt tot een belemmering in de ontwikkeling. Vanuit het preventieve jeugdbeleid wordt extra ingezet op deze groep risicokinderen, bijvoorbeeld door Extra bezoeken of begeleiding vanuit de jeugdgezondheidszorg. Trajecten opvoedondersteuning Speci6eke opgroeiondersteuning, zoals sociale vaardigheidstrainingen. Om deze groep risicokinderen goed in beeld te krijgen worden instrumenten ingezet zoals samen starten+ (screening door jeugdgezondheidszorg). 660, Ztadzorg, Lomensgroep, Korein, Salto, SKPO, GGD, Hovadic, Euz, RvdK, politie, gemeente z Hermanns e,aâăđhelpen bij opgroeien en opvoeden: eerder sneller en beter, een advies over vroegtijdige signaledng en interventies bij opvoed- en opgroeiprobiemen, 2005 Idem als bij 2 4 Vanaf 2008 is dit instrument in heel Eindhoven ingevoerd

13 De inzet vanuit het preventieve jeugdbeleid is erop gericht om te voorkomen dat. kinderen daadwerkelijk in de problemen komen of een ontwikkelingsachterstand oplopen. Zorgkinderen: Dit zjin kinderen met bepaalde psychosociale, lichamelj ike of cognitieve problemen of problemen in de thuissituatie, waarover de sigrialerende instelling zich zorgen maakt. De signalerende instelling baseert dit zoveel mogelijk op een objectief slg n aleringssysteem (bijvoorbeeld signaierings lijst kind errnisha ndeling), maar zeker ook op basis van deskundigheid en "niet-pluis gevoelens, Per instelling zullen andere criteria een meer of mindere rol spelen bij deze afweging. Waar de jeugdgezondheidszorg ook medische gegevens betrekt in deze afweging, zal bij de politie vooral veiligheids- en overlastmeidingen een rol spelen, Zorgniveau eigen instelling In eerste instantie gaat de signalerende instelling zelf een (hulpverlenings)aanbod opsta rten. Partners die deelnemen aan een zorg team of een eigen zorgstructuur kennen zullen het kind en zijn/haar gezinssituatie ter bespreking inbrengen in dit zorgoverleg, Het functioneren van de eigen zorgstructuur komt verder aan bod in Hoofdstuk 4. Breed SPILzorgteom Indien er meerdere SPILpartners betrokken zijn bij het gezin wordt het gezin (met daarin zorgkinderen) besproken in het breed SPILzorgteam, De zorgkinderen worden vanuit de SPILpartners aan de hand van opgestelde criteria ingebracht in het brede SPILzorgteam via een speciaal daartoe ontwikkelde aanmeldkaart. Tijdens de bespreking in het brede SPILzorgteam wordt vastgesteld of er voldoende expertise is om het gezin te kunnen ondersteunen. Centrum Jeugd en Gezin Is dit niet het geval en blijkt de gezinssituatie te complex te zijn om hiermee op SPILniveau uit de voeten te kunnen, dan wordt de casus gemeld bij het CJG via het schoolmaatschappelijk werk of de wijkverpieegkundige. De gezinskaart gaat mee naar de casusbespreking van het CJG. De schoolmaatschappelijk werker of wijkverpleegkundige dient ook een signaal af te geven aan signaleringssysteem Zorg voor Jeugd. In het kader van Zorg voor Jeugd zijn afspraken vastgeiegci in het provinciale convenant welke meldcode in welke situaties wordt afgegeven. Het signaieringssysteem heeft echter gedurende de pilotfase, wegens technische kinderziektes, onvoldoende gewerkt, Op het niveau van SPIL wordt altijd een plan van aanpak gemaakt voor de ondersteuning van het kind in de groep. Op dit moment wordt bekeken of in een eerder stadium signalen kunnen/moeten worden afgegeven aan het signaleringssysteem, zodat ook het CJG eerder op de hoogte is. De Oit signaieringssysteem wordt inds januarii 2007 in Eindhoven gebruikt en is sinds juni 2008 provineiebreed ingevoerd

14 samenwerking tussen het breed 5PlLzorgtearn en het Centrum Jeugd en Gezin komt aan bod in Hoofdstuk 5. Omvang groep risicokinderen en zorgkinderen De afdeling Beleidsinforrnatie en Onderzoek van de gemeente Eindhoven heeft in 2008 een schatting gemaakt van het aantal risicokinderen en zorgkinderen in Eindhoven. Deze schatting is gebaseerd op de definities van Hermanns e.a. en van M. Crone en E. Zeijl, welke gekoppeld zijn aan gegevens uit de Brabantse jeugdmonitor, Daarna is deze SChatting Vergeleken inet gegevens Van de jeugdgezondheidszorg (GGD en Zuidzorg). Op basis van beide schattingen kan geconcludeerd worden dat ca 2590 van kinderen van 0-12 jaar in Eindhoven tot de groep risicokinderen behoort Dit is een aantal tussen de 5560 en 7220 kinderen ca. 7% van de kinderen in dezelfde leeftijdsgroep in Eindhoven totde zorgkinderen behoort Het betreft hier tussen de 1100 en 2420 kinderen Het percentage van 2596 lijkt hoog, maar zoals in paragraaf 2,1. beschreven staat is er een groot aantal hiervan dat door voldoende beschermende factoren en eventueel met beperkte informatie en advies zich prima kunnen redden. Met name preventieve activiteiten richten zich op deze groep, om te voorkomen dat er (ontwikkelings)achterstand of problemen ontstaan. De tweede groep van 796 zorgkinderen is de groep waar daadwerkelijk zorgen over bestaan en voor de zorgstructuur dus het meest relevant. Uit de gegevens en de beschrijving van de Jeugdgezondheidszorg blijkt dat in de praktijk vooral de zorgkinderen zijn geregistreerd, waarbij de GGD een ruimere definitie hanteerde dan de Zuidzorg, Een doorlichten van de gegevens laat de volgende conclusies zien; 7,496 van de kinderen van 0 tot 2 jaar behoort tot de groep zorgkinderen 2,596 van de kinderen van 2 tot 4 jaar behoort tot de groep zorgkinderen 8,296 van de kinderen van 4 tot 12 jaar behoort tot de groep zorgkinderen Op hoofdlijnen komen deze conclusies redelijk overeen met de gemaakte schattingen. Een percentage van ca. 796 zorgkinderen in Eindhoven lijkt een goede schatting. Op basis van deze vergelijking tussen de schattingen en de gegevens van de Jeugdgezondheidszorg bleek er ten tijde van het onderzoek nog wel het nodige te haperen aan de registratie van de zorgkinderen: Zie samenvatting rapport "Zorg kinderen in beeld", AIL Teuwan en C. Hogervorst, februari 2008 in bi)lage 1 Oe Brabantse Jeugdm onitor is gebaseerd op onderzoeksgegevens van 2005 en verzameld door de GGD Zuidoost Brabant

15 Geen eenduidige definities zijn gehanteerd De registratie is bij kinderen tussen de 2 en 4 te laag. Uit zowel de gegevens van Zuidzorg als de GGD valt niet op te maken over hoeveel gezinnen de zorgkinderen zijn verdeeld. Overdracht van zorgkinderen van Zuidzorg naar GGD vindt onvoldoende plaats Deze punten zijn met beide partners uit de Jeugdgezondheidszorg besproken en de volgende acties zijn uitgezet: vanaf zomer 2008 hanteren beide organisaties de definitie van zorgkinderen zoais hierboven besproken Tussen Zuidzorg en GGD zijn afspraken gemaakt over de overdracht van zorgkinderen. Alle kinddossiers worden door de Zuidzarg overdragen aan de GGD en bij de zorgkinderen meteen warme overdracht. De GGD kan zorgkinderen eerder oproepen voor een onderzoek Dit laatste gebeurt nog onvoldoende, In het eerste kwartaal van 2009 worden hierover goede afspraken gemaakt tussen de gemeente en de GGD. Als Zuidzorg de ketencoordinatie heeft, wordt deze overgedragen aan het schoolmaatschappelijk werk, mits het gezin is besproken in het brede SP ILzorg team in 2008 is een start gemaakt met de gefaseerde invoering van het EKD bij beide organisaties, waardoor registratie van zorgkinderen vereenvoudigd wordt en informatie bewaard blijft. Ook hierover wordt in het eerste kwartaal met de jeugdgezondheidszorg duidelijke afspra ken gemaakt, zodat krnderen in beeld zijn en blijven, Het EKD wordt in 2009 in Eindhoven versneld ingevoerd. W aar bevinden zich 6e risico- en zorg kinderen Uit de schattingen blijkt dat er duidelijk wijken aan te wijzen zijn met aanzienlijk meer risicokinderen. Dit zijn veelal dezelfde wijken in Eindhoven, die op basis van de buurtthermometer eruit springen als aandachtsgebied" (inclusief de 3 krachtwijken). Dit zijn de wijken Woensel-Zuid, Woensel-west, Mensfort, Bennekel, Vlokhoven, Doornakkers, Kruidenbuurt en Drents dorp. De buurtgrenzen komen niet altijd overeen met het voedingsgebied van een SPIl. centrum. Vanuit deze schattingen was het niet mogelijk om de omvang van risicokinderen en zorgkinderen voor een SPILcentrurn te bepalen. Op basis van de cijfers van de wijken waarin beide SPILcentra zich bevinden is wel de verwachting dat het aantal risicokinderen in beide SPILcentra van de ITJ pilot (Burghplan en Tafelbergpiein) boven het stedelijke percentage van 249&zal liggen. Ook zal het percentage zorgkinderen boven het gemiddelde van 796 uitkomen.

16 8Ij beide pilotlocaties is op basis van eerder genoemde definitie van zorgkinderen ge1nventariseerd hoeveel zorgkinderen het SPILcentrum bezoeken. Er is een monitoringslijst ontwikkeld waar op wordt aangegeven hoeveel zorg gezinnen (met vaak meerdere kinderen) zich op niveau 3 (eigen zorgteam), niveau 4 (breed SPILzorgtearn) en niveau 5 (C)G) bevinden. ket schema wordt regelmatig bijgewerkt Aantal zorgkinderen op de beide SPILcentra (niveau 3) Gerelateerd aan het aantal kinderen (oktober 2008) op de SPILcentra, wii dit zeggen dat eind 200B 11,5% van de kinderen van SPILcentrurn Burghplan tot de zorgkinderen behoorde. Op SPILcentrum Tafelberghplein is dit2496! In de loop van het1 schooljaar ( ) is de definitie van zorgkinderen ontwikkeld. Dit verklaart de afwijking in aantallen tussen beide schooljaren. Het aantal zorg gezinnen, maar met name het aantal zorgkinderen op Tafelbergpiein is aanzienlijk groter (ook relatief dus) dan op SPILcentrum Surg hpla n. Dit heeft twee redenen: 6innen SPILcentrum Tafelbergplein is de plusopvang kinderopvang 0-4 gehuisvest (hier worden kinderen uiteen groter gebied van Eindhoven geplaatst, waar opvoedingsondersteuning gecombineerd wordt met kinderopvang) Daarnaast zijn er op Tafelbergplein aanzienlijk meer kinderen meteen hoger leerling gewicht, Conchxsies en acties Ten opzichte van 2 jaar terug kunnen we concluderen dat: de partners op het terrein van jeugdzorg met elkaar hebben afgesproken welke definities gehanteerd gaan worden. Dit is binnen de werkprocessen van een aantal partners al doorgevoerd, zoals bij Zuidzorg. In de praktijk blijkt deze definitie voor de uitvoerend inedewerkers nog te abstract en is er behoefte aan een verfijning. bekend is hoeveel risicokinderen en zorgkinderen er in Eindhoven zijn. Waar voorheen alleen landelijke percentages bekend waren over de omvang van de groep risicokinderen, hebben we nu een beter zicht op de Eindhovense situatie. Om beleidseffecten te kunnen meten moet de omvang van het probieem bekend zijn. Dit is een goede voorwaartse stap. er afspraken zijn gemaakt met Jeugdgezondheidszorg over verbetering van de registratie. Dit geldt ten aanzien van de registratie van kinderen tussen de 2 en 4 jaar. De afspraken moeten nog aangescherpt worden, Het EKD wordt versneid ingevoerd en is een belangrijk instrument hierin.

17 er blijvend zicht moet zijn op de omvang van de groep zorgkinderen, bekend is in welke wijken zich een bovengemiddeld aantal risicokinderen bevindt. Acties: De partners uit de jeugdgezondheidszorg en Lurnens gaan de afgesproken definities verfijnen en operationaliseren, zodat deze voor uitvoerend medewerkers hanteerbaar zijn. Dit is in juii 2009 gereed. Korein heeft aangegeven deze zelfde uitwerkingen te zulien gaan gebruiken Met Zuidzorg en GGD zijn afspraken gemaakt over jaarlijkse r eg istra ti e va n het aantal zorgkinderen in Eindhoven. Deze cijfers kunnen gebruikt worden om te bezien of ingezet beleid effect resulteert op de omvang van het aantal zorgkinderen Afgesproken is dat het EKD in 2009 versneld zal worden ingevoerd. Dit zal een belangrijk instrument zijn ter ondersteuning van de vroegsignalering. Zowel ten aanzien van een goede overdracht van kinderen van Zuidzorg naar de GGD of schoolmaatschappelijk werk als ten aanzien van het eerder oproepen van kinderen door de GGD worden hernieuwde afspraken gemaakt begin 2009 tussen de gemeente en beide partners Zuidzorg en GGD Met Zuidzorg worden in het eerste kwartaal van 2009 goede aispraken gemaakt over registratie, met specifieke aandacht voor de leeftijdsgroep 2 tot 4 jaar.

18 Opvoed- en opgroeiondersteuning Om te voorkomen dat zich probiemen voordoen in de ontwikkeling van kinderen is het van belang om de thuissituatie zodanig te versterken dat ouders in staat zijn hun rol als opvoeder goed vorm te geven, Daartoe dient de preventieve functie opvoeden opgroeiondersteuning versterkt te worden. Ouders moeten laagdrem pelig terecht kunnen met vragen op dit terrein en kinderen moeten sociale vaardigheden kunnen oefenen en ondersteuning hierbij krijgen indien nodig, p.z Opvoedingsondersteuning in de wijken De belangrijkste en meest basale punten waar opvoedingsondersteuning wordt verstrekt zijn de verschillende vindplaatsen van kinderen en ouders in de stad. Denk hierbij aan de leerkrachten en intern begeleiders van de basisschool en leid(st)ers van peuterspeelzaa Iwerk en kinderopva ng, Oit gebeurt tijdens, tussen, bij de verschillende contactmomenten en werkzaamheden, maar is daarmee ook de belangrijke basis, welke onmisbaar is voor de specialisten (speciaal daartoe benoemde opvoedondersteuners). Deels ook om deze basis te ontlasten, maar ook omdat specifieke deskundigheid nodig is wordt deze aan deze vindplaatsen toegevoegd. Ten tijde van het ITJ onderzoek werd er nog op 3 basisscholen in Eindhoven een pilot opvoedondersteuning 4-12 jaar uitgevoerd. Dit waren de scholen de Opbouw, het Palet en Atalanta. Inmiddels is deze functie stadsbreed ingevoerd en heeft een flinke ontwikkeling doorgemaakt. Op 28 SPILcentra is op dit moment een medewerker opvoedingsondersteuning actief. Deze medewerker geeft informatie en advies, zowel individueel aan ouders, kinderen en SPILpartners, als in groepsverband (themabijeenkomsten) aan ouders en SPILpartners. Daarnaast geeft deze medewerker ook licht pedagogische ondersteuning in de thuissituatie en zorgt zij voor doorverwijzing als intensievere of zwaardere hulp noodzakelijk is. De procesmanager SPIL is verantwoordelijk voor de implementatie van de functie opvoedingsondersteuning binnen het SPILcentrum, betrekt hier de SPILpartners bij en houdt rekening met de doelgroep, problematiek en zorgstructuur van het SPILcentrurn. Uitgangspunt is opvoedingsondersteuning zo laagdrempelig en zo dicht mogelijk bij de vindplaatsen aan te bieden. Daarnaast zijn er door Welzijn Eindhoven in samenwerking met Zuidzorg in 2008 S opvoedpunten ingesteld: drie gekoppeld aan gezondheidscentra, hkn aan een vrije tijds-accomodatie en e&n aan een Zuidzorgwinkel. Hier wordt wekelijks spreekuur gehouden door de 08 Oer en de wijkverpleegkundige. Alle basisscholen (30),

19 peuterspee! zalen (20) en kinderdagverblij ven die nog geen SPILcentrum zijn, zijn op de hoogte van dit aanbod en hebben ouders hierover geinformeerd en kunnen ouders indien gewenst hiernaar doorverwijzen. Deze spreekuren zijn gestart tussen mei en september Het is nog te vroeg om het functioneren van deze steunpunten te evalueren. Dit vindt eind 2009 plaats. Cijfers Lumens April t/m dec Jan. t/m aug, 2008 individuele Informatie en advies vragen Aantal ouders dat bereikt is met groepsgerichte informatie en advies Licht pedagogische ondersteuningstrajecten De individuele informatie en adviesvragen betreffen eenvoudige opvoedingsvragen. Bij de pedagogische ondersteuningstrajecten in 2006 gaat het in 4496 van de gevallen om alledaagse opvoedingsvragen (164 van de 369) en in 34rjb van de gevallen om spanningen in de opvoedingssituatie. In 519b van de gevallen is na begeleiding de probleemsituatie opgelost of dusdanig, dat deze hanteerbaar is door het gezin.. In 369h van de trajecten is het gezin na begeieiding doorverwezen naar een andere vorm van begeleiding of hulp verlening. Zuidzorg heeft in deze afgelopen jaren diverse activiteiten gericht op opvoedingsondersteuning uitgevoerd. De belangrijkste activiteit is het aflegge van een of meerdere huisbezoeken aan gezinnen, waarin met name opvoedingsvragen in het gezin speelden. In 2006 zijn er in Eindhoven en regio bijvoorbeeld 3423 huisbezoeken afgelegd, Andere activiteiten gericht op opvoedingsondersteuning zijn onder andere spreekuren opvoeding, videohometraining, cursussen (zoals peuter in zicht en als je pas een baby hebt) en themabijeenkomsten voor groepen ouders. Deze grote toeloop vraagt om efficientie, vooral via bundeling van vragen. Door meer voorlichtings- en themabijeenkomsten in de wijk te organiseren kunnen meer ouders op een meer efflcient manier worden bereikt, Daarbij vergt het extra aandacht om te zorgen dat voldoende ouders deelnemen aan deze bijeenkomsten. De benadering en begeleiding zal moeten aansluiten op de doelgroep die je wilt bereiken en eventueei ook wijkafhankelijk worden ingezet, Uit onderzoek, gehouden in januari 2007 door de gemeente Eindhoven blijkt dat Eindhovenaren bij vragen op het terrein van opvoeden en opgroeien het meest de eigen familie, vrienden of bekenden raadplegen (42gb). 289b maakt gebruik van de adviesmogelijkheid van professionals. Het meest bekend is de mogelijkheid om advies te verkrijgen bij het consultatiebureau. 959b van de ondervraagden is hiervan Bekendheid, bruikbaarheid en bereik van opvoedingsondersreuning, 6emeente Eindhoven, januari 2007

20 op de hoogte van de ondervraagden in Eindhoven kenden in januari 2007 de functie OSO. (Op dat moment werd op ongeveer 10 van de 60 basisscholen in Eindhoven opvoedingsondersteuning aangeboden) De meeste ondervraagden maakten gebruik van de ondersteuning door het consultatiebureau (4496), 3696 van de mensen ging met een vraag naar leerkrachten of leidsters. Daarnaast ging 2596 van de ondervraagden meteen opvoedingsvraag naar de huisarts of de arts jeugdgezondheidszorg, Ca van de ouders maakten gebruik van de functies schoolmaatschappelijk werk en opvoedingsondersteuning. (Schoolmaatschappelijk werk wordt ingeschakeld via het zorgteam en is in principe ook niet rechtstreeks in te schakelen door ouders) In ditzelfde onderzoek wordt door 4,596 van de ondervraagden aangegeven wel een vraag te hebben, maar nog niet op zoek te zijn gegaan naar informatie of advies. Redenen om dit nog niet gedaan te hebben zijn: niet weten waar je terecht moet en het moeilijk vinden om met iemand hierover te praten. De behoefte aan ondersteuning blijkt groter bij het erva ren van meer problemen, Tevens blijkter een grotere behoefte aan opvoedingsondersteuning bij allochtone ouders. Over het algemeen zijn de ervaringen met de bestaande instellingen en de wijze van hulp positief. Sinds dit onderzoek is inmiddels ruim anderhalf jaar verstreken en is de functie 08 0 krachtiger gepositioneerd binnen de 28 SPILcentra, zijn in 2008 de opvoedpunten geopend en zijn in 2007 en 2008 aanzienlijke aantallen ouders bereikt met de verschillende vormen van opvoedingsondersteuning in de wijken. Jammer genoeg is het te vroeg om conclusies te trekken op basis van een herha lingsonderzoek. Dit zal namelijk in 2009 worden uitgevoerd, De afgelopen jaren is nog onvoldoende gekeken naar de preventieve werking van opvoedingsondersteuning en de effecten hiervan op de langere termijn. In 2009 zal een voorstel hiertoe ontwikkeld worden. Opvoed. ondersteuning vanuit het CJG Vanuit de wijkgerichte gedachte is ervoor gekozen om opvoedondersteuning zoveel als kan onder te brengen bij de vindplaatsen in de wijken. Het Centrum Jeugd en Gezin is bedoeld als aanvulling op en versterking van de wijkgerichte aanbod. Naast een loket voor ouders voor informatie en advies op het gebied van opvoed- en opgroeiondersteuning, is het Centrum Jeugd en Gezin een expertisecentrum voor professionals en vrijwilligers. Binnen het expertisecentrum wordt informatie, kennis en ervaring op het gebied van opvoed-en opgroeiondersteuning samengebrachten gedeeld en het aanbod aan opvoed- en opgroeiondersteuning in de stad gecoãűrdineerd.

21 Vanaf juni 2007 is het inlooppunt van het CJG bemenst door pedagogische adviseurs, van de Lumensgroep, de GGD en ZuidZorg, welke voor een aantal dagdelen gedetacheerd zijn. Deze adviseurs werken ook in de wijken. Met ongeveer 25 vragen per maand doen ouders een beroep op de pedagogisch adviseurs van het CJG. De vragen kwamen telefonisch binnen ofwel werden gestem door ouders die binnen waren gelopen. Een enkele vraag werd per gesteld. Naast vragen over de opvoeding van de eigen kinderen, werden ook veel vragen gesteld over wat er aan aanbod op het terrein van opvoeden en hulpverlening is. De behoefte aan een goede sociale kaart bieek ondermeer uit deze vragen. in 2009 zal bekeken worden hoe en op welke wijze een goede sociale kaart kan worden opgezet. Daarnaast vonden er drie specialistische spreekuren plaats.: voor ouders van kinderen met een beperkjng die hier vragen over hebben (door MEE) voor ouders met vragen over kinderopvang (door Korein) voor ouders met vragen over de (preventie van) overgewicht (door GGD i,s,m, Zuidzorg), Uit evaluatie blijkt dat het specialistisch spreekuur door Korein en door GGD/Zuidzorg nauwelijks door ouders werden bezocht Deze beide spreekuren zullen dan ook verdwijnen, Het spreekuur van MEE voldoet duidelijk wel in een behoefte en zal gehandhaafd worden. In 2009 zal samen met de partners bekeken worden op welke terreinen er behoefte is aan specialistische spreekuren. Hiertoe zal de aard van de opvoedingsvragen (bij CJG en in de wijken) tegen het licht worden gehouden. Over de periode juni 2007 ÃćâĆňâĂİ december 2008 zijn vanuit het expertisecentrum gemiddeld 25 adviezen per maand aan professionals gegeven op het brede terrein van opvoeden en opgroeien. De functie van expertisecentrum en coordinatiepunt is het afgelopen jaar onvoldoende ontwikkeld, Er is veel aandacht uitgegaan naar het invullen van de loketfunctie van het Centrum Jeugd en Gezin en de ontwikkeling van de poot risicojeugd. ln het plan "Ervaring Rijker; doorontwikkeling Centrum Jeugd en Gezin 2009/2010" zijn verbetervoorsteilen gedaan voor de versterking van de expertisefunctie van het Centrum, zoals een docurnentatiefunctie, opzet van sociale kaart, informatie- en thernabijeenkomsten en gerichte adviesfunctie aan professionals en vrijwilligers. Ook de coãűrdinatie van het aanbod aan opvoedondersteuning verdient verbetering. Er zijn diverse instellingen in Eindhoven werkzaam op het terrein van opvoedingsondersteuning (waaronder l.umensgroep, Zuidzorg, GGD). Het is nodig om met een eenduidige boodschap en visie naar buiten te treden en zoveel mogelijk met wetenschappelijk effectief bewezen programma s te werken. Er kan gebruik gemaakt worden van elkaars expertise en in de publieksuitingen (zoals brochures en folders) is het goed om met dezelfde visie op opvoeden de ouder voor te lichten en te informeren, ln Australie is het programma Triple Pontwikkeld, dat inmiddels in diverse landen met succes is ingevoerd. Ook diverse gemeenten in Nederland zijn inmiddels met dit programma gestart en het programma heeft zichzelf ondertussen

22 bewezen als effectief programma. Eindhoven is inmiddels gestart meteen gefaseerde invoering van het programma Triple P. 3.g Conclusies en acties De afgelopen jaren is flink geinvesteerd in een stedelijk laagdrempelig aanbod aan opvoedingsondersteunrng. Er is een duidelijke ambitie om opvoedingsondersteuning iaagdrempelig en vindplaatsgericht aan te bieden in de wijken. De loketfunctie in het Centrum Jeugd en Gezin is vooral bedoeld voor ouders die niet in de wijken terecht kunnen en/of willen. Actiepunten: In 2009 wordt het aanbod aan specialistische begeieiding in de vorm van spreekuren en themabijeenkomsten aangepastluitgebrerd, afhankelijk van de aard van de opvoedingsvragen in de wijken en bij het Centrum Jeugd en Gezin Inmiddels heeft het Centrum Jeugd en Gezin veel meer de rol van expertisecentrum ingenomen. Er worden voor professionals maandelijkse thema-bijeenkomsten georganiseerd worden. Vanuit het CJG zal coordinatie van opvoedingsondersteuningsprogramma s in de stad plaatsvinden. De inloopfunctie voor ouders moet aanvullend zijn op opvoedingsondersteuning in de wijken Opvoedingsondersteuning moetlaagdrempelig beschikbaar zijn voor alle ouders. Hiertoe wordt op bepaalde punten" het aanbod versterkt, zoals bij de doelgroep ouders van kinderen vanaf 12 jaar en allochtone ouders (met name Turks en Marokkaans). Vanaf juni 2009 zal een aliochtone opvoedondersteuner werkzaam zijn vanuit het Centrum Jeugd en Gezin Eenduidigheid in en gebundelde informatie en advies realiseren via brochures/website etc. Het programma Triple p wordt in 2009l2010 ingevoerd worden. 1 SO medewerkers van Zuidzorg, Lumens en GGD worden geschoold worden in deze (effectief bewezen) methodiek In 2009 worden de steunpunten opvoedondersteuning geãńvalueerd. In 2010 wordt het onderzoek naar bekendheid en bruikbaarheid opvoedingsondersteuning herhaaid

23 4 Samenwerking tussen SPILpartners Een van de belangrijkste aanbevelingen van de gezamenlijke inspecties had betrekking op het verbeteren van een effectieve samenwerking tussen de voorzieningen die samenwerken op spilcentra, teneinde vroegtijdig te kunnen signaleren, en problemen met kinderen van 0 toten met12 jaar te voorkomen en aan te pakken, De vraag iuidt: "In hoeverre is de kwaliteit van de samenwerking tussen SPILpartners verbeterd?" 4.z Zorgstructuur partners SPIL Om de samenwerking tussen de verschillende SPILpartners op het terrein van zorg goed te kunnen organiseren is de basis belangrijk. Iedere partner moet zicht hebben op haar eigen zorgkinderen en dient haar eigen zorgstructuur goed vorm te hebben gegeven en deze ook te gebruiken. Met doel van de indeling in verschillende zorgniveaus {vja de zorgpiramide) is dat kinderen tijdig en met de juiste partners, die expertise hebben, besproken kunnen worden, zodat zoveel mogelijk op het laagste niveau van zorg kinderen gesignaleerd worden en geholpen kunnen worden. IV Indien handelingsplan niet helpt of meer expertise nodig is, dan bespreken in eigen zorgteam met hulp van o.a SBO/REC, DOBA, SIIIIW,O80, enz Binnen de eigen instelling wordt hulp gevraagd (aan collega s, IB rsr, OjkO er, leidinggevenden enz) en wordt, indien van toepassing, een handelingsplan opgesteld Leerkrachten, peuterleidsters, groepsleidsters, artsen en verpleegkundigen pakken signalen op in hun contacten met kinderen en ouders en bespreken dit met hen, intern begeleiding onderwijs, schoolmaatschappelijk werk tumens, opvoedingsondersteuner Lumens, jeugdverpleegkundige GGD, wijkverpleegkundige Zuidzorg, vestigingsrnanager kinderopvang

24 Binnen deze piramide kan naar een hoger niveau worden opgeschaald als de problematiek in het gezin te complex wordt en SPiLpartners expertise van anderen (specialisten) nodig hebben. De piramide, meteen brede basis werkt goed als problemen van kinderen/gezinnen vroegtijdig worden gesignaleerd, teneinde problemen in de ontwikkeling van kinderen zoveel mogelijk te voorkomen en aan te pakken, door middel van het bieden van adequate begeleiding en/of hulpverlening. Daarom is het versterken van de zorgstructuur op de verschillende niveaus, maar ook zeker op de basis belangrijk. in het jaarverslag integraal Toezicht deugdzaken zijn de afspraken betreffende de zorgstructuur op de verschillende niveaus opgenomen, met in de bijlage de verbeterpunten voor iedere organisatie. In onderstaande beschrijving wordt per SP)Lpartner kort weergegeven wat de stand van zaken van de zorgstructuur 2 jaar terug was, wat de wenselijke situatie zou zijn, wat er afgelopen 2 jaar verbeterd is en welke actiepunten nog resteren. De informatie is afkomstig van de partner zelf. Dus aan iedere S P)Lp a rtner is gevraagd hoe de sta nd van zaken met de eigen zorgstructuur was in 2006, welk doel toen is gesteld en wat de stand van zaken is van de zorgstructuur op dit moment. Daarnaast is voorde concretisering gebruik gemaakt van een enquiste onder een aselecte groep van 5 Eindhovense basisscholen, peuterspeelzalen en kinderopvanglocaties. q.x.x Onderwijs 5ituatie 200IS Veel basisscholen beschikten over een eigen zorgstructuur, met daarin een plek voor het zorgtea m, maar deze functioneerden nog niet op alle locaties zoals gewenst. Alieen de zogenaamde onderwijsachterstandscholen" hadden de beschikking over de functie schoolmaatschappelijk werk, Ook de functie opvoedingsondersteuning was destijds nog niet aanwezig op basisscholen. 6ewenste situatie Een verbetering van de zorgstructuur op alle scholen, een duidelijke rol voor het zorgteam en op iedere school de mogelijkheid om een schoolmaatschappelijk werker in te schakelen. Daarnaast de laagdrempelige mogelijkheid voor ouders en professionals om gebruik te maken van opvoedondersteuning, 5 tand van zaken nv Twintig scholen (de huidige SPILcentra) beschikken nu over de functie opvoedondersteuning (zie hiervoor hoofdstuk 2). De overige locaties kunnen ouders verwijzen naar de steunpunten. Op de 2 pilotlocaties zijn in de pilotjaren een flink aantal gezinnen geholpen met opvoedingsondersteuning. Bij SPllcentrurn Tafelbergplein betreft dit 32 gezinnen en bij SPllcentrum Burghplan zijn dit 20 gezinnen. Jaarverslag Integraal Toexlcht Jeugdaaken SPIL Hanny Versluis/Lumensgroep Eindhoven, oktober 2007

25 De 5 bevraagde scholen primair onderwijs (waaronder 1 van de pilotlocaties) geven aan, dat hun eigen zorgstructuur in de afgelopen 2 jaar verbeterd is. De mate waarin verschilt heel erg van de school. Vier van de vijf bevraagde scholen zeg gen in 2006 al over een goed functionerende zorgstructuur te beschikken, maar hebben vooral verbetering aangebracht in de samenwerking met andere partners (instellen breed SPILzorgteam) waardoor het zorgteam op het niveau van de school efficiãńnter en beter kan worden benut, Daarnaast hebben ze verbetering aangebracht in de eigen structuur en samenstelling van het zorgtearn. De scholen geven aan dat het zeer leerkrachtafhankelijk is in hoeverre er goed gesignaleerd wordt. Op scholen met programma s voor- en vroegschoolse educatie kan gebruik worden gemaakt van observaties op basis van dit programma. Sommige scholen hanteren sociaal einotionele volgsystemen. Een SChOOI geeft aan in 2006 geen zorgteam te hebben gehad, lnaar inmiddels Wel over een zorgteam te beschikken. Deze school is nog niet gekomen tot de instelling van een breed SPILzorgteam, maar zegt wel gebruik te kunnen maken van de expertise opgedaan tijdens de congressen. Daarnaast geven de scholen aan dat nu, ten opzichte van 2 jaar terug, beter de gezinssituatie van de zorg kinderen in beeld is. Alle scholen in het primair onderwijs hebben met ingang van schooljaar 2007/2008 beschikking over uren schoolmaatschappelijk werk. Tijdens de pilotperiode heeft het schoolmaatschappelijk werk bij SPILcentrum Tafelbergplein 45 gezinnen begeleid, waarvan 14 gezinnen intensief en 31 middels een eenmalig consult. Bij SPILcentrum Burghplan was de inzet van het schoolmaatschappei ijk werk gericht op 22 gezinnen, waarvan 5 gezinnen intensief en 17 gezinnen via een eenmalig consult. De scholen in het primair onderwijs zijn tevreden over de samenwerking met het schoolmaatschappelijk werk en de rol van het schoolmaatschappelijk werk (smw)als ketenco0rdinator. Wel geeft SKPO aan, dat het belangrijk is dat het smw de casus niet uit handen geeft als er externe hulp nodig is en er bijvoorbeeld een wachtijst is bij een (jeugd)zorginstelling. Een jaarlijkse enquãłte onder de scholen primair onderwijs naar de functies srnw,080 en GGD vindt de SKPO wenselijk. Eind 2008 heeft een dergelijk onderzoek naar de functie van schoolmaatschappelijk werk plaatsgevonden. Of de verbetering in de zorgstructuur daadwerkelijk iets heeft opgeleverd voor het kind en gezin vinden de scholen over het algemeen moeilijk te beantwoorden. Twee scholen geven aan dat het sneller bespreken van de zorgen rondom kinderen leidt tot snellere en effectievere inzet van hulp. Vier scholen (uitgezonderd de school die pas gestart is met eigen zorgteam) geven daarnaast aan problemen te ondervinden als de zorgen rondom het kind niet op het Tweemaal per Jaar wordt een congres georganiseerd voor alle uitvoerend medewerkers van de netwerken 12- om informatie uit te wisselen en op de hoogte te blijven van stedelijke ontwikkelingen Evaluatie extra inzet schoolmaatschappelijk werk. Gemeente Eindhoven, januari 2009