Preventie- en handhavingsplan alcohol

Transcriptie

1 Preventie- en handhavingsplan alcohol

2 Preventie- en handhavingsplan Artikel 43a Drank- en Horecawet Gemeente Elburg Afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling Niek Kaman (preventie) Anthonie Bosman (openbare orde en veiligheid) Afdeling Bouwen en Milieu Sebastiaan Smit (handhaving) 26 mei

3 Hoofdstuk 1 Aanleiding 1.1 Inleiding Eerste plan Gemeentelijke doelstelling / Integraal beleid art. 43a DHW Wettelijke middelen Doelen van de Drank en Horeca Wet Totstandkoming beleid 5 Hoofdstuk 2 Uitgangspunten beleid 2.1 Uitgangspunten en onderbouwing van beleid Beleidsdoelgroep en setting Doelstellingen van beleid. 6 Hoofdstuk 3 Noodzaak van alcohol preventie 3.1 Landelijk Regionaal Lokaal Mysteryshopper onderzoek 7 Hoofdstuk 4 Visie gemeente op alcoholpreventie 4.1 Pijlers van een effectief alcoholbeleid Draagvlak Alcohol, openbare orde en veiligheid. 8 Hoofdstuk 5 Huidige toepassingspraktijk in Elburg 5.1 Algemeen Specifiek Terugdringen alcohol gerelateerde verstoring van de openbare orde Organisatie van het toezicht Inhoud preventie- en handhavingsplan Doelstellingen Hotspots Preventie Handhaving.. 14 Hoofdstuk 6 Wat willen we bereiken en hoe gaan we dit doen? 6.1 Aanpak in onze gemeente Hulpverlening verslavingszorg Uitwerking 20 Hoofdstuk 7 Samenwerking, communicatie en evaluatie 7.1 Partners Communicatie met doelgroepen Evaluatie 21 Hoofdstuk 8 Begroting en planning 8.1 Financiële middelen Planning en proces. 22 Geraadpleegde bronnen. 23 2

4 Hoofdstuk 1 Aanleiding. 1.1 Inleiding Op 1 januari 2013 is de nieuwe Drank- en Horecawet (hierna: DHW) in werking getreden. Aanleiding voor de wijziging van deze wet is, dat we steeds meer weten over de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik onder met name jongeren. Daarnaast zorgt alcoholgebruik vaak voor overlast in de openbare ruimte en bij het overgrote deel van de geweldsdelicten en vernielingen in het uitgaansleven is alcohol in het spel. De wijziging van de DHW heeft daarnaast gevolgen voor de gemeente. Op 1 januari 2014 zijn bepalingen uit de wet van 1 januari 2013 aangescherpt. Niet alleen werd de leeftijd waarop alcohol mag worden verstrekt verhoogd van 16 naar 18 jaar, in artikel 43a werd de gemeenteraad opgedragen elke vier jaar een integraal preventie- en handhavingsplan alcohol vast te stellen. Wetswijzigingen DHW Burgemeester bevoegd gezag. De burgemeester is het bevoegd gezag voor vergunningverlening (was het college). Decentralisatie toezicht op naleving. Toezicht en handhaving verschoven van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit naar de gemeente. De burgemeester is bevoegd toezichthouders aan te stellen. Deregulering. Terugbrengen van administratieve lasten. O.a. geen verklaring van Sociale Hygiëne bij aanvraag voegen. Schorsing vergunning. Een horecavergunning kan voor een periode van maximaal twaalf weken geschorst worden. Strafbaar stellen jongeren. De gemeente heeft de bevoegdheid om handhavend op te treden tegen jongeren die onder de 18 jaar alcoholhoudende drank bij zich hebben op voor publiek toegankelijke plaatsen. Regulering paracommerciële horeca. De raad stelt een verordening vast met regels rondom schenktijden etc. Verordenende bevoegdheid. Op basis van de DHW kan de raad in een verordening regels stellen om op lokaal niveau betere invulling te geven aan het alcoholbeleid. Verhoging leeftijdsgrens. De leeftijdsgrenzen zijn verhoogd van zestien naar achttien jaar. 1.2 Eerste plan Voor u ligt het ontwerp van het eerste preventie- en handhavingsplan (PenH plan) waarbij de wettelijke taakstellingen van de wetgever voor onze gemeente zijn uitgewerkt. Het plan moet de hoofdzaken bevatten van het beleid betreffende de preventie van alcoholgebruik, met name onder jongeren, en de handhaving van de wet. Meer in het bijzonder moet in het plan in ieder geval het volgende worden aangegeven: a. wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsbeleid alcohol; b. welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen, al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma s als bedoeld in artikel 2, tweede lid, onderdeel d, van de Wet Publieke Gezondheid; c. de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen; 3

5 d. welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden. Het plan heeft een looptijd van slechts 3 jaar (tot en met 2016). Dit vloeit voort uit het wettelijke gegeven, dat het nieuwe preventie en handhavingsplan in 2016 (verder) afgestemd moet worden met andere preventieprogramma s bedoeld in artikel 2, tweede lid, onderdeel d, van de Wet Publieke Gezondheid (WPG). Vanaf dat moment lopen de beide plannen namelijk samen op in een 4 jarige cyclus. Op dit moment zijn plannen uit het preventieplan op grond van de WPG in uitvoering. Het preventie- en handhavingsplan DHW sluit daarop nu zo goed mogelijk aan. In de komende jaren wordt ervaring opgedaan die in 2017 wordt gebruikt voor de integrale beleidsvisie vanaf Het is praktisch dat de lokale gezondheidsnota pas wordt vastgesteld nadat de landelijk gezondheidsnota is uitgebracht. De verwachting is dat dit in de loop van 2017 gaat gebeuren. Uit procedurele overwegingen wordt voorgesteld dit preventieen handhavingsplan een looptijd te geven t/m het vaststellen van de nieuwe lokale gezondheidsnota (verwachting in de loop van 2e halfjaar 2017). 1.3 Gemeentelijke doelstelling / Integraal beleid artikel 43a DHW De nieuwe DHW raakt verschillende beleidsterreinen, onder meer: gezondheidsbeleid, jeugdbeleid, horecabeleid, handhavingsbeleid en openbare orde en veiligheid. Om invulling te kunnen geven aan de doelen van de nieuwe DHW is een integrale benadering vanuit deze beleidsvelden noodzakelijk. De nieuwe wet stelt de gemeente beter in staat om lokaal beleid te ontwikkelen en uit te voeren en zorgt ervoor dat dit meer aansluit op de lokale situatie en problematiek. De gemeente reguleert, houdt toezicht en kan handhaven en is nu dus verantwoordelijk voor het gehele proces van vergunningverlening tot aan het toezicht op de naleving van de DHW. 1.4 Wettelijke middelen De wet biedt ondersteunende instrumenten ter versterking van onder meer de preventieve aanpak van alcoholverstrekking en gebruik. De gemeenteraad stelt het integrale preventie en handhavingsbeleid vast. De burgemeester heeft de bevoegdheid om met inachtneming van dit plan toezicht te houden op de doelstellingen en de naleving van de wet en het daarop gebaseerde beleid en sancties op te leggen indien de wet niet wordt nageleefd. Dit sluit aan bij zijn verantwoordelijkheden en bevoegdheden op het gebied van openbare orde en veiligheid. 1.5 Doelen van de Drank- en Horecawet De doelstellingen van de DHW zijn: 1. het voorkomen van gezondheidsschade onder jongeren; 2. het voorkomen van verstoring van de openbare orde door alcoholgebruik; 3. het bijdragen aan het verminderen van de administratieve lasten. De punten 1 en 2 worden in dit plan verder uitgewerkt en toegelicht. Bij punt 3 wordt het volgende opgemerkt. De DHW geeft een aantal mogelijkheden om de administratieve lasten voor ondernemers terug te dringen. Zo is het niet langer nodig een nieuwe vergunning aan te vragen wanneer in het horecabedrijf een nieuwe leidinggevende gaat werken. In dat geval kan worden volstaan met het doen van een verzoek tot wijziging van het aanhangsel bedoeld in artikel 30A lid 1 aanhef onder b Drank- en Horecawet. Het verzoek kan middels een vastgesteld formulier plaatsvinden. Dit scheelt tijd en brengt minder kosten met zich mee. Daarnaast is het nu mogelijk om bij jaarlijks terugkerende bijzondere gelegenheden (bijvoorbeeld Koningsdag, Botterdagen etc.) één keer ontheffing van het verbod om zwak-alcoholhoudende dranken te verlenen. Deze ontheffing hoeft dus niet meer elk jaar opnieuw te worden aangevraagd maar eens in de vier jaar. De drie navolgende 4

6 jaren kan volstaan worden met een melding. Ook dit bespaart de ondernemer én de gemeente tijd en kosten. 1.6 Totstandkoming beleid Bij de totstandkoming van deze beleidsnotitie is uitgegaan van de volgende, bij de beleidskeuzes te hanteren algemene kaders: uitgaan van het reeds bestaande beleid; waar dit om wettelijke redenen noodzakelijk is of om de geformuleerde beleidsdoelen te bereiken worden nieuwe beleidsinstrumenten ingezet; in principe eigen verantwoordelijkheid (zelfregulering) partners (zoals horeca, supermarkten, sportverenigingen etc.) toezicht en handhaving daarop afstemmen; de eigen verantwoordelijkheid voor het behalen van de doelstellingen geldt ook voor ouders en scholen. De rol van de gemeente en hulpverlenende instanties is daarbij ondersteunend en initiërend van karakter de gemeente houdt de regelgeving zo beperkt mogelijk; handhaving d.m.v. integrale controles en themagericht (bijvoorbeeld leeftijdscontroles); Om het beleid tot stand te brengen is voor een integrale werkwijze gekozen, waarbij de facetten van het Drank- en Horecabeleid in samenhang zijn behandeld. Hoofdstuk 2 Uitgangspunten beleid 2.1 Uitgangspunten en onderbouwing van beleid Dit plan is gebaseerd op een integrale beleidsvisie. Er is immers sprake van een preventie en een handhavingsplan. Dat impliceert dat meerdere afdelingen binnen de gemeenten - en dus ook meerdere type maatregelen worden ingezet bij de aanpak van de alcoholproblematiek. Als uitgangspunt voor het integrale alcoholbeleid wordt het preventiemodel van Reynolds (2003) gehanteerd dat ook de basis vormt voor de Handreiking Gezonde Gemeenten van het RIVM. Het preventiemodel kent 3 beleidspijlers, te weten: educatie, regelgeving en handhaving. De pijlers staan deels op zichzelf maar overlappen elkaar ook (figuur 1). Juist in de overlap zien we het integrale preventiebeleid terug. Het preventiemodel van Reynolds is gebaseerd op de systeemtheorie van Holder (1998) die duidelijk maakt, dat alcoholgebruik altijd een resultaat is van een combinatie van factoren. De persoon, zijn sociale omgeving, het aanbod van dranken het overheidsbeleid vormen samen een systeem, dat uiteindelijk de keuze van de gebruiker bepaalt. Holder laat daarmee zien, dat alcoholpreventie nooit alleen op het individu gericht kan zijn. Het meest succesvol zijn strategieën die vooral de omgeving van de drinker beïnvloeden. In dit PenH plan staat daarom de omgeving centraal. Figuur 1: Preventiemodel Reynolds 5

7 2.2 Beleidsdoelgroep en setting Einddoelgroep van dit preventie- en handhavingsbeleid zijn jongeren en jongvolwassenen tot 23 jaar. Het accent ligt nadrukkelijk op de groep onder de 18 jaar. Ook is bekend, dat de gezondheidsschade van alcoholgebruik het grootst is onder de 18 jaar. Jongeren onder de 18 jaar zijn fysiek nog niet geheel volwassen en met name de hersenen zijn tot 23 jaar nog volop in ontwikkeling. Alcohol kan deze ontwikkeling schaden. Met dit gegeven in het achterhoofd heeft de centrale overheid de leeftijdsgrens voor verkoop én aanwezig hebben of voor consumptie gereed hebben van alcohol verhoogd naar 18 jaar. Het toezicht op de naleving van deze leeftijdsgrens wordt als een belangrijke prioriteit beschouwd binnen het gemeentelijk preventie- en handhavingsbeleid. Voor jarigen gaat het vooral om het voorkomen van overmatig alcoholgebruik. De uitgaansavonden zijn hierbij een belangrijk risico moment. Door de oververtegenwoordiging van de leeftijdsklasse tot 23 jaar in het uitgaansleven én de relatie van alcohol met het uitgaansleven (met de daarbij behorende risico s op dronkenschap, soms uitmondend in een alcoholvergiftiging) ligt de nadruk van dit plan in het bijzonder op de uitgaansituatie. Daarbij is uitgaan een breed begrip: het gaat ook om het bezoeken van evenementen en feestjes thuis. Naast gezondheidsproblematiek is veiligheidsproblematiek een belangrijke motivatie om aandacht te besteden aan deze leeftijdsgroep. 2.3 Doelstellingen van beleid Artikel 43a van de DHW schrijft voor dat de doelstellingen van het beleid duidelijk moeten zijn. Op basis van de DHW kunnen twee algemene hoofddoelstellingen worden onderscheiden: Afname alcoholgebruik en de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik onder de 18 jaar. Afname dronkenschap (met name tijdens uitgaansavonden in het publieke domein). De ambitie van dit beleidsplan is, dat jongeren op een zo gezonde en veilig mogelijke wijze kunnen opgroeien, zodat hun talenten zo optimaal mogelijk tot ontwikkeling kunnen komen. Hoofdstuk 3 Noodzaak van alcoholpreventie. 3.1 Landelijk Sinds 1988 is onder Nederlandse jongeren het alcoholgebruik flink toegenomen. Jongeren gingen in de loop van de afgelopen decennia meer, vaker én op jongere leeftijd drinken. In 2003 waren Nederlandse jongeren zelfs koplopers in Europa als het ging om binge drinken, oftewel het op een avond meer dan vijf drankjes drinken (Hibell e.a., 2012). Afgelopen decennium werd sterk ingezet op het voorkomen van drinken door jongeren onder de 16. Gevolg was, dat drankgebruik onder jonge pubers sterk afnam, vooral onder de jongste groep. Onder jongeren van 16 jaar en ouder veranderde er echter weinig. Zij verminderden hun alcoholgebruik niet. Bijna de helft van de jongeren van 16 jaar was de afgelopen maand een keer dronken of aangeschoten, zo blijkt uit de cijfers van 2011 (Verdurmen e.a., 2012). Eerder is aangegeven, dat alcoholgebruik ongunstig kan zijn voor de ontwikkeling van de hersenstructuren. Juist als hersendelen in ontwikkeling zijn, zijn ze erg kwetsbaar voor deze giftige stof. Er zijn sterke aanwijzingen, dat alcohol bij mensen voor ernstige schade aan het brein kan zorgen. Wordt er gekeken naar het brein van personen die erg veel hebben gedronken in hun puberteit dan blijkt, dat bepaalde 6

8 functies bij hen minder goed ontwikkeld zijn. Pubers met alcoholproblemen scoren lager dan andere jongeren op taalvaardigheid, intelligentie, aandacht en ruimtelijk inzicht. Overmatig alcoholgebruik kan dus gevolgen hebben voor het brein, maar vergroot ook de kans op verkeersongevallen, letselschade en geweld. Vooral jongeren die veel drinken zijn vaker bij deze vormen van riskant gedrag betrokken. 3.2 Regionaal Uit het E-MOVO onderzoek (Elektronische MOnitor en VOorlichting onder jongeren uit klas 2 en 4 van het voortgezet onderwijs) van 2011 blijkt, dat in de vier weken voorafgaand aan het onderzoek 37% van de Noord-Veluwse jongeren alcohol had gedronken. Dat is minder dan in 2003, toen 60% van de jongeren alcohol dronk. In de vier weken voorafgaand aan het onderzoek heeft 25% van de Noord-Veluwse jongeren weleens vijf of meer drankjes met alcohol bij één gelegenheid gedronken en is 15% dronken of aangeschoten geweest. In 2003 lagen deze percentages hoger, namelijk respectievelijk 36% en 21%. Het drinken van alcohol gebeurt vooral in het weekend (39%); 11% van de jongeren drinkt door de week alcohol. Noord-Veluwse jongeren nuttigen alcohol vooral thuis met anderen (21% van alle jongeren); bij anderen thuis (19%); in een café, bar, snackbar of op een terras (18%); of in een discotheek (12%). Ook drinken de Noord Veluwse jongeren wel eens alcohol in een hok, schuur of keet (18%). Drinken voor het uitgaan doet 17% van de Noord-Veluwse jongeren. Dit indrinken gebeurt meestal bij vrienden thuis (11%) of thuis (7%). Ouders hebben een belangrijke rol in de ontwikkeling van het alcoholgedrag van hun kinderen. (voorbeeldgedrag). Ouders (en ouderen) kunnen het alcoholgebruik van hun (klein)kinderen uitstellen en verminderen door ten aanzien daarvan duidelijke grenzen te stellen. Daarnaast heeft ook het voorbeeld dat ouders zelf geven invloed op hun kind. Naarmate ouders meer drinken, is de kans groter dat kinderen veel gaan drinken en op jonge leeftijd daarmee beginnen (Dorsselaer et al, 2010). 3.3 Lokaal De gegevens van Elburgse jongeren komt grotendeels overeen met het gemiddelde in de regio Noord-Veluwe. Het aandeel scholieren dat in de vier weken voorafgaand aan het onderzoek alcohol heeft gedronken is 37%. 27% van de scholieren heeft in deze periode één keer of vaker overmatig alcohol gedronken (binge drinken) en 14% is in deze periode dronken of aangeschoten geweest. In Elburg drinken in verhouding weinig jongeren in een hok, keet of schuur in vergelijking met andere gemeenten op de Noord-Veluwe. Percentage alcoholgebruik jongeren E-MOVO gemeente Elburg: Alcohol Mysteryshopperonderzoek In november 2013 is een mysteryshopper onderzoek uitgezet in Elburg. Het zwaartepunt van de controle lag op de naleving van de drankverstrekking aan jeugdigen tot en met 17 jaar. Het onderzoek had als doelstelling om lokaal een indruk te krijgen hoe het gesteld is met de naleving van de verstrekkingsvoorschriften uit de Drank- en Horecawet. Er zijn onderzoeken geweest in 7

9 nagenoeg alle kernen van Elburg bij de (para)commerciële horeca, sportverenigingen, slijters en bij supermarkten. Er is een rapportage opgesteld, waarin de resultaten van het onderzoek zijn weergegeven en zijn beargumenteerd. De onderzochte instellingen en bedrijven ontvingen hun uitslag van het onderzoek eind december Uit het onderzoek bleek dat het met de naleving van de Drank- & Horecawet op het onderdeel verstrekken van alcoholische dranken aan minderjarigen nog slecht gesteld is. Ook werd er op twee plekken drank verstrekt zonder dat men hiervoor een vergunning had. Het onderzoek is bedoeld als een nulmeting. Hoofdstuk 4 Visie gemeente op alcoholpreventie. 4.1 Pijlers van een effectief alcoholbeleid Publiek draagvlak (preventie): Het creëren van draagvlak voor de doelen van het gewenste alcoholbeleid, zoals door het afsluiten van convenanten met sportverenigingen en door goede informatie te verstrekken ten behoeve van opvoeders, ondernemers, politie en leidinggevenden binnen de horeca. Vroegsignalering: Het ontdekken van problemen in een vroeg stadium biedt de meeste kans op herstel en voorkomt ernstiger schade. Door samenwerking met Stichting Voorkom en Tactus en scholen wordt veel inzet gepleegd op voorlichting. Met het voortgezet onderwijs wordt er weer een convenant afgesloten met betrekking tot alcoholgebruik tijdens schoolactiviteiten Regelgeving: Belangrijk daarbij: de kracht van regelgeving zit niet zozeer in het stellen van de regels, maar vooral in de naleving en handhaving daarvan. Samenwerking met politie, ondernemers, bestuursleden van paracommerciële instellingen, GGD, Koninklijke Horeca Nederland enz. is essentieel. Handhaving: Het handhaven van alcoholregels behoort tot de meest effectieve preventiemaatregelen die de overheid kan treffen. De inzet zal gepleegd worden op hotspots (gelegenheden waar veel jongeren komen). Goede contacten met ondernemers en organisatoren vormen een onmisbare basis voor een goede samenwerking. 4.2 Draagvlak Voor het creëren van draagvlak voor de doelen van het gewenste alcoholbeleid (zie par. 2.3), zet de gemeente in op het afsluiten van convenanten met partijen. Op het moment wordt er gewerkt aan een hernieuwd convenant met het voortgezet onderwijs, naar aanleiding van de wijziging van de leeftijdsgrens in de nieuwe Drank en Horeca Wet. Samen met het onderwijs wordt er een nieuw convenant opgesteld die, volgens verwachting in 2014 getekend gaat worden door alle VO scholen in de regio. Daarnaast wordt er de komende tijd gesproken met de sportverenigingen en (para)commerciële) instellingen, om tot overeenstemming te komen voor wat betreft afspraken over alcohol in combinatie met jongeren. 4.3 Alcohol, openbare orde en veiligheid Jongeren vormen een belangrijke risicogroep voor de ontwikkeling van alcoholgerelateerde problemen. De risico's van alcoholgebruik door jongeren hangen sterk 8

10 samen met het incidenteel gebruik van overmatig alcohol in een zeer korte tijd en door drinken in situaties waarin men eigenlijk helemaal geen alcohol zou moeten drinken (zoals in het verkeer). Overmatig en riskant alcoholgebruik kan leiden tot (ernstige) problemen. Behalve gevolgen voor de persoonlijke gezondheid en het risico van verslaving bij langdurig gebruik, kan onverantwoord gebruik van alcohol zeer veel schade ten gevolge van vernielingen aanrichten in de openbare ruimte. Overmatig drankgebruik leidt tot agressie en geweld, overlast op straat en slachtoffers in het verkeer. Met op de jeugdgerichte preventieactiviteiten is dan ook grote maatschappelijke winst te behalen. Het doel van de DHW is dan ook niet alleen het voorkomen van gezondheidsschade, maar ook het tegengaan van het verstoren van de openbare orde door alcoholgebruik. Op basis van de DHW is bijvoorbeeld het door-schenken aan personen onder invloed zelfs verboden. Een ander gevolg van de nieuwe Dranken horecawet is dat alle gemeenten voor 1 januari 2014 een drank- en horecaverordening hebben vastgesteld waarin de voorwaarden staan vermeld waaraan paracommerciële organisaties zich moeten houden bij het verstreken van alcoholhoudende drank. Ook hierin zijn bepalingen opgenomen die het drankgebruik (door jongeren) beperken. Het gemeentelijk alcoholbeleid dient dus niet alleen de gezondheidsbelangen van de inwoners, maar ook de openbare orde en veiligheid en daarmee de veiligheid van de burgers. De gemeente is bij uitstek het bestuursorgaan om verschillende partijen op (inter)lokaal niveau, van politie tot GGD en van ouders tot horeca, bij elkaar te brengen. In deze regiefunctie stemt de gemeente activiteiten op elkaar af en vindt toetsing plaats aan de hand van een meerjarenbeleid. Alcoholbeleid is op die manier geen thema dat gevoed wordt door incidenten, maar een beleidsterrein waar continu aandacht voor wordt gevraagd. Hoezeer dit van belang is blijkt nog eens uit het regionaal integraal veiligheidsplan waarin als hoofdprioriteit onder meer alcohol en drugs is opgenomen. Ook is door de gemeenten van het politiedistrict Noordwest Veluwe, de politie en het Openbaar Miniserie het bestuursconvenant Horeca ondertekend waarin onder meer afspraken zijn gemaakt om drankgebruik en de gevolgen daarvan in te perken. Hieruit voortvloeiend is tussen de Elburger horeca, politie en gemeente een plaatselijk horecaconvenant afgesloten waarin afspraken zijn gemaakt over uitgaan, drankgebruik en vermindering van de overlast Hoofdstuk 5 Toepassingspraktijk preventie- en handhavingsplan in Elburg. 5.1 Algemeen De doelen van het kabinet om met de mogelijkheden die de nieuwe Drank- en Horecawet de gemeente biedt het alcoholgebruik onder jongeren en de alcohol gerelateerde overlast in de openbare ruimte aan te pakken, zijn niet nieuw. Onder de oude wet werd al ingezet op deze doelen. Tot voor kort werd in samenwerking met de Voedsel en Waren Autoriteit, toegezien op de naleving van deze wet. Zoals eerder aangegeven hebben gemeenten bestuurlijke verantwoordelijkheid om de totstandkoming, continuïteit en samenhang van de publieke gezondheid te bevorderen. Zij hebben de taak om de gezondheid van hun inwoners te beschermen, te bewaken en te bevorderen vanuit de Wet publieke gezondheid. Er wordt gerefereerd aan de eigen verantwoordelijkheid van de burger. Echter, niet alle mensen zijn in staat om gezonde keuzes te maken. De gemeente laat mensen die hier (nog) niet in slagen, zoals opgroeiende kwetsbare jongeren, niet aan hun lot over. Als van mensen verwacht wordt dat ze bewust omgaan met hun gezondheid, dan vraagt dat ook om beleid dat de gezonde keuze aanmoedigt en faciliteert. Het is wel de verantwoordelijkheid van deze burger om de geboden kansen te benutten. 9

11 5.2 Specifiek De gemeenteraad stelde onlangs de paracommerciële verordening op basis van artikel 4 Drank- en Horecawet vast. Daarin zijn de schenktijden voor de paracommerciële inrichtingen vastgelegd en het aantal bijeenkomsten van persoonlijke aard/derden in een dergelijke inrichting vastgesteld op maximaal 12 per jaar. De vergunningverlening op grond van de Drank- en Horecawet lag al bij de gemeente. Dit blijft ook zo bij de uitvoering van de nieuwe Drank- en Horecawet zij het dat de burgemeester het vergunningverlenende bestuursorgaan is geworden en de burgemeester verantwoordelijk is voor de uitvoering van het toezicht. 5.3 Terugdringen alcohol gerelateerde verstoring van de openbare orde (Overmatig) alcoholgebruik gaat vaak gepaard met overlast. De gemeente Elburg werkt al nauw samen met politie en justitie om dit tegen te gaan. In de Algemene Plaatselijke verordening (APV) zijn daarvoor een aantal specifieke maatregelen opgenomen. Denk bijvoorbeeld aan het verbod op hinderlijk drankgebruik op de openbare weg (op aangewezen plekken). Voor de leeftijdscategorieën tot 18 jaar is daartegen een specifiek verbod in de Drank- en Horecawet opgenomen (art 45), het verbod op samenscholing en het zonder redelijk doel aanwezig zijn in publieke ruimten, en maatregelen tegen baldadigheid, het sluitingsuur voor horecabedrijven e.d. Er zijn afspraken over doorverwijzingen naar hulpverleningsinstanties bij overmatig alcoholgebruik van een minderjarige. 5.4 Organisatie van het toezicht Plaatselijk Organisatorisch zijn bij de gemeente de toezichtstaken en de bestuursrechtelijke handhaving DHW thans ondergebracht bij de afdeling Bouwen en Milieu. Het bestuurlijk/beleidsmatige en het vergunning deel ervan is ondergebracht bij de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling. Hiermee zijn de beleidsvorming/vergunningverlening DHW en het toezicht op de naleving ervan organisatorisch gescheiden ondergebracht. Dit komt het belang van de objectiviteit van de wetstoepassing ten goede. Regionaal Een uniform regionaal (toezicht- en handhavings)beleid is vooralsnog niet bereikt. Beoogd wordt een samenwerkingsovereenkomst vast te stellen, waardoor buitengewoon opsporingsambtenaren (boa s ) ook in de andere gemeente van het politiedistrict in actie kunnen komen. Te denken valt aan inzet tijdens evenementen, bij incidenten en bij projectmatige inzet, zoals thema-controles in het kader van de DHW. De inzet is erop gericht deze opzet zoveel als mogelijk budgetneutraal te laten zijn. Aan de preventieve- en voorlichtingskant is de samenwerking met de regio gemeenten al wel ver gevorderd. Er is een regionale gezondheidsnota en activiteitenplan (o.a. JOGG project) opgesteld, waarin de zes RNV gemeenten (Harderwijk, Ermelo, Putten, Oldebroek, Elburg en Nunspeet) gezamenlijk optrekken. Maandelijks vindt er overleg plaats met de ambtenaren Volksgezondheid, waarin de (gezamenlijke) acties besproken worden en waar nodig bijgestuurd kan worden. 5.5 Inhoud preventie- en handhavingsplan Dit preventie- en handhavingsplan bevat de hoofdzaken van het beleid dat zich richt op de preventie van alcoholgebruik en de handhaving van de Drank- en Horecawet. In dit plan onderscheiden we 3 hoofddoelgroepen, die ieder verdeeld zijn in subgroepen. 10

12 Gebruikers a. Personen onder de 18 jaar; b. Personen van 18 jaar en ouder. Verstrekkers a) Commerciële horeca (zoals cafés); b) Paracommerciële horeca en verstrekkers zonder winstoogmerk (zoals dorps- en gemeenschapshuizen); c) Sportverenigingen (met een kantine); d) Niet-vergunningplichtige verstrekkers (zoals supermarkten). Andere betrokkenen a) Professionele betrokkenen (zoals openbare instellingen, scholen); b) Persoonlijk betrokken (zoals ouders). 1. Doelstellingen Het preventie- en handhavingsbeleid heeft de volgende doelstellingen: a) Gebruikers, verstrekkers en andere betrokkenen bewust maken van de nadelige gevolgen van alcoholgebruik, met name voor jongeren. b) Verstrekkers ertoe bewegen om op verantwoorde en rechtmatige wijze alcohol te (laten) verstrekken. c) Gebruikers en andere betrokkenen ertoe bewegen het alcoholgebruik door jongeren te beperken of te voorkomen. 2. Hotspots Verstrekkers die bijzondere aandacht nodig hebben, bijvoorbeeld omdat er veel jongeren komen, noemen we in dit plan hotspotlocatie. Ook een eerder geconstateerd slecht nalevingsgedrag kan ertoe leiden dat een verstrekker als hotspot wordt gekwalificeerd. In de voor een kalenderjaar te plannen controles en preventieve acties wordt op rekening gehouden met deze hotspotlocaties. Bij het vaststellen van de planning wordt expliciet aangegeven welke verstrekkers als hotspot worden aangemerkt. Hotspots worden vaker gecontroleerd dan de andere verstrekkers. Bij de advisering over de vaststelling van deze hotspots worden de toezichthouders en jongerenwerkers betrokken. Wanneer een verstrekker als hotspot wordt aangemerkt betekent dit dus slechts dat sprake is van een verhoogd risico, niet dat de betreffende verstrekker het niet goed zou doen. De hotspots zijn geen statische hotspots maar kunnen doorlopend worden aangepast. Voorgesteld wordt dat deze hotspots op basis van een risicoanalyse jaarlijks worden bepaald. Hierbij ligt de nadruk met name op preventie en communicatie. Bepalen hotspots door risico-analyse. Het is van belang te bepalen wat de hotspots binnen de gemeente zijn. Dit zijn locaties waar veel jongeren komen en alcohol proberen te kopen. Voorbeelden van hotspotlocaties zijn: discotheken, jongerencafes, muziekevenementen, sporttoernooien en -evenementen, schoolfeesten, supermarkten, avondwinkels en slijterijen. Voor het bepalen van de hotspots is een risico-analyse uitgevoerd. Van de locaties waar alcohol verkocht wordt, is allereerst een inschatting gemaakt hoe groot de kans is dat een jongere onder de achttien alcohol kan kopen. Die kans is beoordeeld van: 11

13 zeer klein (1) klein (2) gemiddeld (3) hoog (4) zeer hoog (5). Vervolgens is gekeken naar de negatieve effecten die het schenken van alcohol aan jongeren heeft: Aantasting leefbaarheid/hinder (1) Verstoring openbare orde (1) Gezondheidsrisico s door toename alcoholgebruik (1) De eventueel aanwezige negatieve effecten worden bij elkaar opgeteld, met een score van maximaal 3. Tot slot is de score van de kans dat jongeren alcohol kunnen kopen (K) en score van de negatieve effecten die mogelijk kunnen ontstaan (NE) met elkaar vermenigvuldigd. Hierdoor ontstaat een risicoscore (R). Dit heeft geleid tot het volgende overzicht van locaties/type inrichtingen waar alcohol wordt verkocht met de daarbij behorende score van de risicoanalyse: Soorten horeca Negatieve Kans (K) Effecten (NE) Risico (R) a) Alcohol schenken. Commerciële vergunning: Kroeg Café/restaurant Restaurants Paracommerciële vergunning: Sportkantines Dorpshuizen Ontheffing artikel 35 DHW Evenementen b) Alcoholverkoop voor gebruik elders. Commerciële vergunning: Slijterijen Zonder vergunning: Snackbar Supermarkten Onze hotspots zijn: de kroeg, het evenement, de sportkantine, het café-restaurant en de supermarkt. Preventie 3.1. Inleiding Preventie van alcoholgebruik is een belangrijk onderdeel van de nota gemeentelijk gezondheidsbeleid. In november 2012 heeft de gemeenteraad de nota gezondheidsbeleid Gezondheid Dichterbij: Goed Bezig vastgesteld. Eén van de speerpunten hierin is het verder terugdringen van het alcoholgebruik door jongeren. De algemene doelstelling in de nota gezondheidsbeleid om het alcoholgebruik door jongeren terug te dringen is verdeeld over vier subdoelstellingen: 12

14 1. Voorlichting geven aan jongeren, ouders en intermediairs en andere verantwoordelijken; 2. Afname van het aantal jongeren dat ooit alcohol heeft gebruikt; 3. Afname van het aantal jongeren dat recent alcohol heeft gebruikt; 4. Afname van het aantal jongeren dat 6 glazen of meer drinkt bij één gelegenheid (binge drinken); 5. Afname van het aantal ouders dat alcoholgebruik van hun kind goedkeurt of er niets van zegt. In het uit de nota voortgekomen activiteitenplan staan verschillende acties genoemd die worden ondernomen om alcoholgebruik onder jongeren te voorkomen en/of te verminderen. Dit gaat om de volgende activiteiten: 3.2. Preventieproject basisonderwijs De 14 basisscholen in onze gemeente wordt jaarlijks de mogelijkheid geboden om in aanmerking te komen voor een (maximum) subsidiebedrag voor een preventieproject voor groep 7 en 8 door een deskundige aanbieder (veelal Stichting Voorkom en/of Tactus). Het project is gericht op het vergroten van de kennis omtrent de risico s van onder andere alcohol en het bewuster en weerbaarder maken van houding en gedrag tegenover genotmiddelen voor de kinderen en hun ouders/opvoeders Preventieproject voortgezet onderwijs Stichting Voorkom en/of Tactus verzorgen al jarenlang preventielessen middelengebruik (o.a. alcohol, drugs etc.) op de 3 VO-scholen (klas 2) in onze gemeente. Hiervoor ontvangen zij jaarlijks een (maximum)subsidiebedrag per lesgroep Informatie en voorlichting over alcohol tijdens PGO Tijdens het preventief gezondheidsonderzoek (PGO) door de GGD in groep 7 (basisschool) en in klas 2 (voortgezet onderwijs) wordt ook aandacht besteedt aan de gevaren van alcoholgebruik op jonge leeftijd waarbij ook de ouders worden betrokken Voortzetting alcoholconvenant In september 2011 is door alle middelbare scholen in de regio Noord-Veluwe een convenant Alcoholvrije School ondertekend. Nu de leeftijdsgrens voor zowel alcohol als tabak is verhoogd naar 18 jaar is het een goed moment om dit convenant te actualiseren en (mogelijk) uit te breiden met het geheel alcohol- en rookvrij maken. Hierover zijn we momenteel in overleg met de VO-scholen in de regio Boete of Kanskaart Jongeren die een alcohol gerelateerd misdrijf plegen krijgen de keuze: boete of kanskaart. Dit wordt uitgevoerd door Tactus Verslavingszorg, Bureau Halt en de politie en wordt gefinancierd door het NOG Veiligerhuis. Op dit moment zijn gesprekken gaande over de effectiviteit van deze aanpak Brievenactie aan ouders van 12-jarigen Elk jaar in augustus wordt door de gemeente een brief gestuurd aan alle ouders van kinderen van (bijna) 12 jaar, dus kinderen die net de basisschool verlaten. De brief geeft informatie aan de ouders waar zij terecht kunnen met vragen over alcoholgebruik door hun kind. Bij die brief zit de folder Hoe leer ik mijn kind nee zeggen tegen roken, drinken en blowen? Jongerenwerkers Door de jongerenwerkers van Stichting Wiel wordt veel gedaan op het gebied van preventie van alcohol- en drugsgebruik. Met het outreachend werken zoeken de 13

15 jongerenwerkers de jongeren op straat echt op en gaan met hen in gesprek, onder andere over alcoholgebruik. De ouders/verzorgers worden hier ook bij betrokken. Ook organiseren zij verschillende activiteiten en (voorlichtings)bijeenkomsten over alcohol voor jongeren, maar ook voor ouders, en helpen zij jongeren om weerbaarder te zijn. Het Centrum Jeugd en Gezin speelt hier ook een rol in Communicatiecampagne NIX18 Sinds november 2013 heeft het Rijk de communicatiecampagne NIX18, bestaande uit twee communicatietrajecten. De ene is gericht op de wetswijziging per 1 januari: niet roken en geen alcohol voor 18 jaar. Deze campagne duurt enkele maanden. De tweede is gericht op het versterken van de sociale norm: het is normaal om voor je 18e niet te roken en geen alcohol te drinken. Deze campagne zal vijf jaar duren. Lokaal wordt er op enkele manieren aangehaakt op de communicatiecampagne, onder andere met artikelen in de lokale kranten. Ook de sportverenigingen worden hierin meegenomen door informatie te geven over de wetswijziging en verschillende hulpmiddelen te bieden welke de sportvereniging kan gebruiken bij het ondersteunen van de campagne. Er worden echter hierbij geen verplichtingen opgelegd aan de sportverenigingen Alcoholconvenanten sportverenigingen Na vaststelling van het preventie- en handhavingsplan zullen we een start gaan maken met het sluiten van alcoholconvenanten met sportverenigingen die een kantine hebben. 3. Handhaving Voor overtredingen kunnen bestuurlijke boetes worden opgelegd, deze kunnen alleen worden opgelegd door ambtenaren die zijn aangewezen als Bijzondere opsporingsambtenaar domein I/II (BOA) en daarnaast moet beschikken over een speciaal diploma toezichthouder DHW. De politie heeft geen expliciete taak bij de handhaving DHW, behalve bij misbruik of verstoring van de openbare orde. De politie heeft wel een signalerende rol en houdt een vinger aan de pols door actief te kijken naar het schenken, dan wel in het bezit hebben van alcohol door jongeren. De politie spreekt jongeren hierop aan en stuurt, afhankelijk van de leeftijd van de jongere, een brief naar de ouders. Binnen de gemeente Elburg zijn er twee aangewezen Drank- en Horeca controleurs. Voor de nieuwe taak is (nog) geen budget of formatie toegekend door de raad en is er door het college ook nog geen aanvraag gedaan voor een raadsbudget. In eerste instantie zullen de controle activiteiten dus binnen de bestaande personele en geldelijke middelen worden uitgevoerd. Afhankelijk van de prioritering binnen het bestaande handhavingsprogramma en de uitkomst van de uit te voeren drank en horecacontroles zullen er op korte termijn keuzes gemaakt moeten worden over de personele inzet en de beschikbare financiële middelen. Uit berekeningen van het landelijk expertisecentrum Drank- en Horecawetgeving blijkt dat voor een adequaat toezicht op de nieuwe wet voor Elburg een formatie benodigd is van 0,3 Fte toezicht en 0,2 Fte administratieve verwerking. Aangezien er door het college is aangegeven dat de taken binnen het bestaande handhavingsprogramma moeten worden uitgevoerd worden de benodigde uren voor de aankomende jaren vrijgemaakt voor deze nieuwe taak. Daarnaast zal er nog een budget moeten komen voor de inhuur van externen (bijv. mysterieshoppers) omdat niet alle taken door herkenbare controleurs kunnen worden uitgevoerd. Deze onderzoeken kunnen, t/m 2016, daar waar het gaat om beperkte kosten tot maximaal 2.500,00 per jaar, betaald worden uit het budget voor het speerpunt alcoholmatiging in het kader van de gezondheidsnota. 14

16 3.1 Geplande controles Totaalcontroles overdag in de inrichting Zowel de para commerciële inrichtingen (sportkantines, gemeenschapshuizen enz.) en de reguliere horeca zullen tweemaal per jaar bezocht worden. Tijdens deze controles zal er o.a. gekeken worden naar de aanwezigheid van leidinggevende of barvrijwilliger, de aanwezigheid van de vergunning en zal er gelet worden op eventuele veranderingen van de inrichting. Daarnaast zal er indien er alcohol wordt geschonken- gelet worden op de verstrekking aan en consumptie van alcohol door minderjarigen Controles evenementen Binnen de gemeente Elburg vinden relatief veel evenementen plaats. Naast diverse kleine evenementen met een lokale uitstraling hebben enkele grote(re) evenementen een regionale of zelfs landelijke uitstraling. Tijdens de grotere evenementen die veelal rondom de binnenstad worden georganiseerd- wordt er ook drank verstrekt. Deze drank verstrekking kan plaats vinden door de reguliere horeca, via een zogenaamde artikel 35 ontheffing en via supermarkten en slijterijen. Door de combinatie van feest, grotere groepen mensen en alcohol is de kans groter dat drankverstrekking aan minderjarigen of wederverstrekking plaatsvindt. Tijdens alle grote evenementen zal er daarom gecontroleerd worden of er (weder)verstrekking van alcohol plaats vindt aan minderjarigen. Ook zal er controle plaatsvinden op het doorschenken van alcohol aan personen die zich in een kennelijke staat van dronkenschap bevinden. Ook het alcoholgebruik op straat zorgt veelal voor overlast. In de gemeente Elburg zijn plaatsen aangewezen waar een alcoholverbod is ingesteld. Deze gebieden zijn te vinden in de APV en zijn te herleiden naar de bebouwde kom, overlastplekken en de toegangswegen naar populaire horecagelegenheden. Tijdens evenementen is er meer alcohol op straat dan normaal. In Elburg zijn al de eerste gesprekken gevoerd om tijdens evenementen het APV verbod door middel van bebording (en een bijbehorend besluit) tijdelijk te schorsen. Zodoende ontstaat er geen onduidelijkheid over waar en wanneer er alcohol mag worden genuttigd op de openbare weg. Tijdens de grotere evenementen zullen de aanwezige boa s en de politie optreden tegen alcoholgebruik op de openbare weg op plaatsen waar dit niet is toegestaan. Het doel van deze controle is om te voorkomen dat er alcohol wordt genuttigd buiten het evenemententerrein om zo overlast en zwerfvuil te voorkomen Art 35. ontheffing Voor incidentele festiviteiten kan de burgemeester een zogenaamde artikel 35 ontheffing verlenen. De verstrekking van alcohol kan dan onder voorwaardenbuiten een inrichting plaatsvinden. Binnen de gemeente Elburg is niet de capaciteit om elke verleende ontheffing te controleren. Uit het oogpunt van preventie is het aan te raden om een restrictief beleid te voeren voor wat betreft de uitgifte van dergelijke ontheffingen Controles jeugdketen In 2013 heeft het college besloten om een einde te maken aan de gedoogstatus van de jeugdketen. Dit besluit viel nagenoeg gelijk met de leeftijdswijziging van 16 naar 18 jaar in de Drank- en Horecawet. Door de raadscommissie is echter besloten om de overgangstermijn in plaats van de door het college genoemde jaar op te rekken. De commissie heeft gevraagd aan de portefeuillehouder jeugdbeleid om te onderzoeken welke overgangstermijn de jeugdketen reëel achten aangezien zij bezwaren hadden tegen het besluit van B en W tot intrekking van de gedoogstatus. Wel is duidelijk geworden dat er in de afgelopen periode geen problemen zijn geweest rondom drankverstrekking in jeugdketen. De doelgroep is dusdanig 15

17 verouderd in de afgelopen jaren dat er geen sprake meer is van 18 minners. Op grond van een terugtrekkende overheid past het daarom ook dat er in deze laatste gedoogjaren er niet meer actief gehandhaafd dient te worden door de handhavers van de afdeling Bouwen en Milieu. Zolang er echter een gedoogstatus is voor de overgebleven jeugdketen zal er wel worden opgetreden indien hier daadwerkelijk behoefte aan is. Deze behoefte kan zich uiten in klachten van omwonenden of signalen van bijv. politie of jongerenwerkers Controles hangplekken Tijdens de reguliere controles in de openbare ruimte worden de hangplekken van de jeugd nu ook al frequent bezocht. Deze hangplekken zijn door de afdeling Bouwen en Milieu bestempeld als zogenaamde hotspots. Dit zijn plekken waar de jeugd bij elkaar komt en waar mogelijk kans is op het nuttigen van alcohol door jeugdigen/jongvolwassenen. De laatste jaren zijn er door de handhavers van de afdeling Bouwen en Milieu al diverse processen verbaal opgemaakt op deze hangplekken voor het nuttigen van alcohol. De controles op hangplekken zal daarom ook een vaste plek krijgen in de toezicht rondes van de handhavers Controles s avonds en s nachts door eigen (herkenbare) toezichthouders in samenwerking met politie In het kader van preventieve handhaving is het wenselijk dat eigen controleurs ook s avonds en s nachts (herkenbaar) aanwezig zullen zijn. Daarom zullen er ook regelmatig controles worden gehouden in de nachtelijke uren. Tijdens deze controles zal het zwaartepunt voornamelijk liggen op de drankverstrekking aan minderjarigen en het doorschenken van alcohol aan kennelijk dronken personen. Een frequentie van de bezoeken is nog niet te noemen. Wel zal er, gelet op de geringe personele capaciteit, slim gehandhaafd moeten worden. Dit houdt in dat er voor de controles zoveel mogelijk aansluiting wordt gezocht bij (grote) evenementen en vakantietijden aangezien dan de bezettingsgraad in de paracommerciële horeca het grootst is. Op dit moment zijn er nog geen afspraken met de politie over het samen toezicht houden. In Elburg is nagenoeg wel altijd een horecateam aanwezig in de weekenden. Het controleren binnen de inrichtingen waar alcohol wordt geschonken is echter in de eerste plaats ook een taak voor de gemeente en niet voor de politie. Tijdens de avond en nachtelijke controles zal vanuit het veiligheidsoogpunt wel eerst contact worden gelegd met het horecateam om de controles kenbaar te maken. Zodoende kan de politie rekening houden met het feit dat er in hun verzorgingsgebied gecontroleerd wordt en door wie. Bij eventuele calamiteiten kan dan snel worden gereageerd door de politie Controles door niet als zodanig herkenbare derden Binnen de regio Noord Veluwe zijn diverse alcoholcontroleurs actief. De gemeente Elburg zal actief de samenwerking zoeken met andere gemeenten om tot een uitwisseling te komen van deze controleurs. Eén van de belangrijkste voorwaarden voor deze uitwisseling zal zijn dat de controles met een gesloten beurs worden uitgevoerd. Het inkopen van toezichtsuren is niet aan de orde aangezien er geen budget beschikbaar is. Door een uitwisseling van controleurs met andere gemeenten kan een meerwaarde voor met name de onopvallende controles worden bereikt. 3.2 Reactieve controles en handhaving Naast het reguliere toezicht zullen er ook reactieve controles plaatsvinden. Op basis van verkregen informatie van politie, burgers, jongerenwerkers over misstanden bij alcoholverstrekking zal snel moeten worden opgetreden. Ook kan informatie van internet helpen om overtredingen inzichtelijk te krijgen. Op internettoepassingen zoals YouTube, Twitter en Facebook staan vaak informatie over de verstrekking van alcohol, de hotspots en andere zaken die van belang zijn voor een effectieve handhaving van de Drank- en Horecawet. 16

18 Samenwerking met overige partners De samenwerking zal voornamelijk plaatsvinden op basis van afspraken uit de reeds bestaande overlegstructuren. De periodieke overleggen tussen gemeente, politie, jongerenwerk, horeca en andere externe handhavingspartners zal leiden tot input voor samenwerking. Tijdens de controles zullen de toezichthouders tevens een oogen oorfunctie hebben voor overtredingen op andere terreinen en deze doorgeven aan de betrokken partijen Administratieve controles Behoudens de winkels die zijn opgenomen in artikel 18 van de Drank- en Horecawet vrijgestelde winkels zoals supermarkten, afhaalrestaurants enz.- heeft iedere inrichting die alcohol verkoopt een Drank- en Horecavergunning nodig. Onderscheid in vergunningen worden gemaakt in de volgende categorieën: Vergunning voor slijterijen Vergunning voor commerciële horecabedrijven Vergunning voor para-commerciële bedrijven Het verkopen van drank zonder een Drank-Horecavergunning is een strafbaar feit. In de vergunning wordt de juridische grondslag gegeven om daadwerkelijk drank te verstrekken. De vergunning en de daarbij behorende bewijsstukken zijn per inrichting gebundeld in een dossier. Het is van groot belang dat de vergunningen actueel zijn. In het dossier bevinden zich namelijk de bewijsstukken van social e hygiëne, de actuele leidinggevenden enz. Door wisselingen van personeel, veranderingen in rechtspersonen, verandering van de inrichting zelf, het begaan van strafbare feiten door de leidinggevende kan de vergunning wijzigen. Door opgetreden wijzigingen die al dan niet bewust- niet worden doorgegeven kan de D en H vergunning van rechtswege vervallen waardoor de juridische legitimiteit om drank te verstrekken in het ergste geval vervalt. Ook wijzigingen in de leidinggevenden die niet worden gemeld moeten worden vastgesteld om er voor zorg te dragen dat drankverstrekking onder verantwoordelijkheid van een bevoegd persoon gebeurd. De meest efficiënte wijze om wijzigingen aan het licht te brengen is de administratieve controle van het dossier. Tijdens deze administratieve controle worden zaken gecontroleerd als de juistheid van de kamer van koophandel gegevens, de bewijsstukken van de sociale hygiëne, de status van de leidinggevenden -eventueel geverifieerd door politiegegevens- bekende verandering in de inrichting opsporen. De frequentie van deze dossiercontrole wordt voor alle inrichtingen vastgesteld op 3 jaar. Voorheen werd elke twee jaar een dergelijke dossier controle uitgevoerd. Aangezien er door de nieuwe toezichtstaak vaker fysieke controles plaatsvinden bij de vergunninghouders worden wijzigingen sneller waargenomen en is een verhoging van de frequentie te rechtvaardigen. Met het oog op de wijziging van de Drank- en Horecawet zijn alle dossiers doorgelicht en zo nodig gewijzigd. Met het overgaan van de toezichtstaak is er in Elburg dus sprake van een zeer actueel en correct vergunningenbestand Sanctiebeleid Uitgangspunten handhavend optreden: Bij het constateren van overtredingen van wet- en regelgeving wordt als algemeen uitgangspunt gesteld, dat er tegen overtredingen wordt opgetreden. Dit uiteraard voor zover de wettelijke bevoegdheden en de prioriteitenstelling van de handhavingpartners dit toelaten. 17

19 Daarnaast worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: Dit beleid is bedoeld om overtredingen op te heffen en herhaling te voorkomen. Het is ook bedoeld om risicovolle situaties op te heffen. Bij het beoordelen van een overtreding en het bepalen van de juiste sanctie wordt rekening gehouden met: de mogelijke gevolgen van die overtreding, en; de omstandigheden waaronder die overtreding is begaan, en; de houding en het gedrag van de overtreder, en; de voorgeschiedenis, en; het subsidiariteit- en proportionaliteitsbeginsel. Dit wil zeggen dat de sanctie moet worden toegepast die het minst ingrijpend is en het beste past om het gestelde doel te bereiken. Dit betekent dat bij een overtreding niet standaard één bepaalde interventiemogelijk is. De toezichthouder moet in elke specifieke situatie bepalen welke sanctie de beste is. Daarbij wordt corrigerend opgetreden en eventueel ook sanctionerend. In eerste instantie zal de gemeente kiezen voor het opleggen van een bestuurlijke boete (zie hieronder). De bestuurlijke boete is namelijk het middel dat de wetgever heeft aangewezen dan wel mogelijk gemaakt voor de handhaving van de Drank- en horecawet. Het voordeel hiervan is dat alle sancties al vastgelegd zijn een besluit en niet apart hoeven worden te vastgesteld door het lokale bestuur en dat eventuele inkomsten niet naar het Rijk vloeien maar naar de gemeente zelf. Vervolgens kan de keus gemaakt worden om deze gelden in te zetten voor preventie of bewustwordingsacties. In voorkomende gevallen kan er echter ook worden gekozen voor een last onder dwangsom of bestuursdwang om de overtreding te beëindigen. Dit middel is geschikt om aan de overtreding een eind te maken en richt zich op herstel van de legale situatie. Door het opleggen van een last onder bestuursdwang of een dwangsom wordt er in principe geen straf opgelegd aan de alcoholverstrekker in tegenstelling tot de bestuurlijke boete die het karakter heeft van leed toebrengen aan de overtreder. De meeste overtredingen uit de Drank- en horecawet zijn echter niet geschikt voor een herstellende sanctie. Bijvoorbeeld het verstrekken van alcohol aan minderjarigen of het doorschenken aan personen in een kennelijke staat van dronkenschap. De administratieve handhaving leent zich beter voor de bestuurlijke herstelsancties. Bij het opleggen van een bestuurlijke herstelsanctie worden de bedragen zoals genoemd in het Besluit bestuurlijke boete Drank- en horecawet zoveel mogelijk gevolgd, nadat deze bedragen per overtreding zijn verdubbeld. Deze verhoging zit hem in het feit dat de herstelmogelijkheid wordt geboden aan de overtreder alvorens hij een boete krijgt. De financiële prikkel moet in ieder geval dusdanig hoog zijn dat de overtreder voldoende gestimuleerd wordt om de overtreding te beëindigen. Bestuurlijke Boete Op grond van de Drank- en horecawet is ook het besluit Bestuurlijke Boete Dranken Horecawet vastgesteld (zie bijlage 1). Voor de meest voorkomende overtredingen heeft de wetgever al bestuurlijke boete bedragen vastgesteld. Voor de gemeente Elburg is dit een nieuw instrument. Naast de bekende toepassingen in het bestuursrecht zoals een last onder dwangsom of het opleggen van bestuursdwang welke meestal gericht zijn op een herstel van de oorspronkelijke (legale) situatieis de bestuurlijke boete te gebruiken als straffende maatregel richting de overtreder. De afdoening van de bestuurlijke boete loopt geheel via de gemeentelijke lijn in tegenstelling tot een normaal proces verbaal dat via de 18

20 strafrechtketen loopt. Het voordeel van de bestuurlijke boete is dat deze relatief snel kan worden opgelegd en dat de gemeente zeker is van het uitvoeren van de sanctie. Opbrengsten van de bestuurlijke boete vloeien ook terug in de gemeentelijke kas en kunnen eventueel ook worden ingezet voor preventieve doeleinden in het kader van de Drank- en horecawet. Schorsen vergunning Op basis van artikel 32 van de Drank- en Horecawet kan de burgemeester een vergunning schorsen. Er kan dan tijdelijk geen gebruik meer worden gemaakt van de vergunning. Het voordeel van hiervan is dat de straf voor de alcoholverstrekker minder zwaar is dan het definitief intrekken van de vergunning. Het grote nadeel is echter dat het enkel en alleen schorsen van de vergunning in de praktijk altijd zal moeten worden gevolgd door een aanvullende bestuurlijke sanctie om de schorsing te effectueren (bijvoorbeeld het opleggen van een dwangsom om te voorkomen dat de alcoholverstrekker alsnog gebruikt maakt van zijn vergunning). Intrekken vergunning Het zwaarste middel van bestuurlijk handhaven is het intrekken van de vergunning. binnen de Drank- en Horecawet zijn er een aantal verplichte gronden opgenomen voor het intrekken van de vergunning en is er daarnaast een intrekkingsgrond opgenomen die een eigen afweging van het bevoegd gezag toelaat. Het bevoegd gezag kan dus in voorkomende gevallen eigenstandig beslissen tot intrekken van een vergunning als er ernstige overtredingen zijn. Het afwegingskader voor het intrekken van de vergunning ligt buiten de verplichte intrekkingsgronden- bij de burgemeester. De toezichthouders van de afdeling Bouwen en Milieu zullen informatie die mogelijk kan leiden tot een intrekking van de vergunning altijd delen met de burgemeester zodat deze op basis van feiten en omstandigheden een afweging kan maken. Sanctiestrategie De afhandeling van de geconstateerde overtredingen voor het verstrekken van alcohol onder de vereiste leeftijdsgrens en doorschenken bij dronkenschap zal plaatsvinden volgens het volgende handhavings-stappenplan: 1 e overtreding Bij de eerste overtreding wordt een bestuurlijke boete opgelegd aan het betreffende verkooppunt. De hoogte van de boete is vastgelegd in het Besluit Bestuurlijke boete Drank- en Horecawet. 2 e overtreding (binnen 1 jaar) Opnieuw een bestuurlijke boete met waarschuwingsbrief waarin gewezen wordt op mogelijke intrekking DHW-vergunning of tijdelijke ontzegging alcoholverkoop. 3 e overtreding (binnen 1 jaar) Intrekking of schorsen van de DHW-vergunning of ontzegging alcoholverkoop voor 3 weken Naast de hierboven genoemde speerpunten uit het beleid is er een aparte bijlage bij dit beleid gevoegd voor alle voorkomende overtredingen uit de drank- en horecawet In deze bijlage (2) zijn overtredingen van de Drank- en horecawet gerangschikt naar drie categorieën namelijk 0, 1 en 2. De categorieën zijn gerangschikt naar de zwaarte van de getroffen belangen. Per categorie wordt de handhavingsstrategie in beeld gebracht. 19