Startnotitie Preventie- en Handhavingsplan Overbetuwe en Lingewaard

Transcriptie

1 Startnotitie Preventie- en Handhavingsplan Overbetuwe en Lingewaard Aanleiding Door middel van deze startnotitie wordt u geïnformeerd over de wettelijke verplichting van de gemeente van het vaststellen van een Preventie- en Handhavingsplan (PenH-plan) in het kader van de nieuwe Drank- en Horecawet (hierna DHW). Deze startnotitie wordt tevens verder uitgewerkt in het PenH-plan. De nieuwe DHW is sinds 1 januari 2013 van kracht, en is op 1 januari 2014 verder aangescherpt. Een van de belangrijke wijzigingen is de verhoging van de leeftijdsgrens voor de verkoop en het nuttigen van alcohol van 16 naar 18 jaar. In artikel 43a van de DHW is de verplichting voor het vaststellen van een PenH-plan, uiterlijk op 1 juli 2014, door gemeenten vastgelegd. Deze deadline is door de gemeente, evenals door veel andere gemeenten, niet gehaald. Veel gemeenten hebben met de vaststelling gewacht tot na de installatie van de nieuwe gemeenteraad en de nieuwe colleges. De startnotitie biedt de raad sturingsmogelijkheden voor de uitvoering van het PenH-plan. Discussiepunten kunnen zijn de doelstellingen, indicatoren en te ondernemen activiteiten. Doel en invulling Primair is het doel van de gewijzigde DHW om het alcoholgebruik onder jongeren te verminderen en om incidenten op het gebied van openbare orde aan te pakken. Het plan bevat de hoofdzaken over de preventie van alcoholgebruik, met name onder jongeren, en de handhaving van de wet. Ten aanzien van preventie omschrijft het plan de initiatieven die de gemeente nu al onderneemt op het terrein van alcohol en jongeren. Daarnaast wordt in het plan verankerd hoe de gemeente invulling gaat geven aan de handhavingstaken die er met de inwerkingtreding van de nieuwe DHW bij zijn gekomen. Het plan wordt vastgesteld voor de periode Input vanuit andere plannen Het Trimbos instituut heeft een Model Preventie- en Handhavingsplan opgesteld. Daarnaast is er in maart 2014 een landelijke studiedag PenH-plan geweest, waarbij contact is gelegd met de gemeente Utrecht. Utrecht heeft een PenH-plan dat aanspreekt vanwege de opzet, inhoud en eenvoud. Beide plannen hebben als input gediend voor deze startnotitie en het nader uit te werken PenH-plan. Samenwerking Bij het opstellen van deze startnotitie is samengewerkt met de gemeente Overbetuwe. Wij verwachten hiervan een positief effect, want al enkele jaren werken beide gemeenten samen bij het toezicht op de DHW en worden ervaringen op dit gebied met elkaar gedeeld en omgezet in afspraken en maatregelen. Daarnaast sluit deze samenwerking aan op het gebied van de politie-unit Rivierenland-West. Opzet PenH-plan Het artikel 43a van de DHW schrijft voor dat in het PenH-plan in ieder geval wordt opgenomen wat de doelstellingen zijn, welke preventieve acties ondernomen worden, de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke resultaten er in 2018 behaald dienen te worden. Hieronder volgt een toelichting op de vier voorgenoemde punten.

2 1. De doelstellingen van het PenH-plan De ambitie van dit beleidsplan is dat jongeren op een zo gezond en veilig mogelijke wijze moeten kunnen opgroeien. Doelstellingen van dit beleid zijn: - Terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren tot 18 jaar 1 ; - (Overmatig) alcoholgebruik onder jongeren tussen de 18 en 24 jaar terugdringen; - Terugdringen van risico s voor de volksgezondheid door het inzetten van preventiemaatregelen en het doen naleven en controleren van regelgeving met betrekking tot (overmatig) gebruik van alcohol; - Terugdringen van verstoringen van de openbare orde en veiligheid veroorzaakt door (overmatig) alcoholgebruik; - Bewustwording creëren over schadelijke gevolgen van (overmatig) alcoholgebruik bij jeugd, hun ouders en betrokken volwassenen. 2. De acties die ondernomen worden om alcoholgebruik, met name onder jongeren, terug te dringen, al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma s In dit onderdeel van het PenH-plan worden zowel nieuwe als bestaande acties opgenomen die de gemeente onderneemt om alcoholgebruik terug te dringen. Uitgangspunt is het zoveel mogelijk aansluiten bij bestaande preventieactiviteiten binnen de huidige budgetten. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van instanties waar nu ook al mee wordt samengewerkt (o.a. Halt en Iriszorg). Daarnaast kan de raad keuzes maken in extra preventieactiviteiten die uitgevoerd kunnen worden. Zie hiervoor de financiële paragraaf. 3. De wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in worden ondernomen Onder dit onderdeel valt de uitwerking van het handhavingsbeleid zoals nu en/of op termijn zal worden uitgevoerd. Om gericht te handhaven wordt een risicoanalyse gemaakt. De risicoanalyse geeft inzicht in de risicokenmerken, de setting, locaties en tijdstippen. Met deze informatie wordt duidelijk waar jongeren drinken en waar hun alcoholgebruik voor problemen zorgt, ook wel hotspots genoemd. Dit biedt de mogelijkheid gericht in te zetten op plaatsen waar de meeste gezondheids- of veiligheidswinst kan worden behaald. Voorbeelden van hotspots zijn onder andere kroegen, hangplekken en evenementen. Aan de hand van een risicoanalyse kunnen doelstellingen worden aangescherpt en kan de focus indien nodig worden verlegd. 4. De resultaten die in behaald dienen te worden. Om de resultaten te kunnen meten die in behaald dienen te worden, moeten indicatoren worden vastgesteld. Dit jaar heeft BBSO 2 een onderzoek naar het alcohol en drugsgebruik onder jongeren in de gemeenten Duiven, Lingewaard, Overbetuwe, Rijnwaarden en Zevenaar uitgevoerd. Omdat Overbetuwe en Lingewaard samenwerken op het gebied van jongeren, alcohol en drugs is BBSO gevraagd de onderzoeksresultaten op een aantal onderdelen (de in deze notitie aangehaalde indicatoren) voor Overbetuwe en Lingewaard te verwerken in een rapport. Dit rapport dient als 0-meting. 1 Op termijn moet de doelstelling worden Jongeren onder de 18 drinken geen alcohol. Deze doelstelling is voor de aankomende vier jaar niet haalbaar, omdat we niet in vier jaar tijd ervoor kunnen zorgen dat jongeren onder de 18 geen alcohol meer drinken. Het is realistischer om na te streven dat jongeren onder de 18 minder alcohol gaan drinken en dat ze op een latere leeftijd gaan starten met het gebruiken van alcohol. 2 BBSO: Bureau Boekhoorn Sociaal-wetenschappelijk Onderzoek.

3 De volgende indicatoren zijn benoemd: De startleeftijd om alcohol te gebruiken is in 2018 verder toegenomen naar gemiddeld 15,5 jaar (is nu 14,5 jaar); Het aantal jongeren van 12 t/m15 3 jaar dat nog nooit alcohol heeft gedronken is in 2018 toegenomen naar 90% (is 81%); Het aantal jongeren van 16 tot 18 jaar dat nog nooit alcohol heeft gedronken is in 2018 toegenomen naar 30 % (is 19%); Het alcoholgebruik van jongeren tussen de jaar is in 2018 afgenomen naar 70% (is 78%); Het percentage binge 4 drinkers van jongeren tussen de jaar is in 2018 tot 35% gedaald (is 43%); In 2018 is de naleving van de leeftijdsgrens voor het verstrekken van alcohol gestegen naar gemiddeld 65% op lokaal niveau 5 (het landelijk percentage is 49% 6 ); Het aantal drinkende jongeren tussen de jaar waarbij het alcoholgebruik leidt tot normovertredend gedrag is in 2018 afgenomen naar 10% (is 14%); Het aantal ouders van kinderen van jaar dat het goed vindt dat hun kinderen alcohol drinken is in 2018 gedaald naar 8% (is 12%); Het aantal ouders van kinderen van jaar dat het goed vindt dat hun kinderen alcohol drinken is in 2018 gedaald naar 42% (is 49%); Het aantal jongeren tussen de jaar dat thuis samen met de ouders of verzorgers alcohol drinkt is in 2018 afgenomen naar 10% (is 15%); Het aantal jongeren tussen de jaar dat thuis samen met de ouders of verzorgers alcohol drinkt is in 2018 afgenomen naar 8% (is 12%). Uitgangspunten PenH-plan Doelstellingen van het PenH-plan zijn voorkomen dat alcoholgebruik leidt tot gezondheidsschade, overlast en ongevallen. Dit kan door: - Inzicht te geven in de huidige regelgeving en vergunningen omtrent het gebruik van alcohol in te zetten op preventie en alcoholmatiging. Daarbij zoveel mogelijk aansluiten bij de huidige preventieactiviteiten en instanties waarmee al wordt samengewerkt; - In te zetten op toezicht op de naleving van de leeftijdscontrole, controle op alcoholgebruik op de openbare weg, controle op naleving van overige bepalingen van de horecawetgeving (aanwezigheidsvergunning, leidinggevende etc.) en geven van voorlichting over de toepassing van de DHW en over alcoholmatiging; Het preventieen handhavingsplan alcohol dient elke vier jaar gelijktijdig met de lokale nota gezondheidsbeleid te worden vastgesteld. - Bevorderen van de naleving van de DHW binnen de beschikbare capaciteit van toezicht D&H 7 ; - Aansluiting zoeken bij aanpak Alcohol en Drugs, nota volksgezondheid, interventiebeleid, horecaverordening en handhavingsbeleid; - Focussen op hotspots. Met behulp van een risico-analyse bepalen welke locaties er in beide gemeenten zijn waar veel jongeren komen en alcohol proberen te kopen; 3 Er wordt in het BBSO onderzoek 2014 onderscheid gemaakt in o.a. jongeren tussen jaar en jaar. Omdat het onderzoek basis is voor het PenH-plan, wordt deze indeling ook aangehouden. Bovendien zit er een groot verschil tussen het zijn van 12 of 17 jaar en het gebruik van alcohol. Het heeft voorkeur om vanwege het leeftijdsverschil de groep te splitsen, zodat er meer zicht is tussen de jonge (12-15) en de wat oudere groep (16-18). 4 Binge drinkers: ook wel overmatige drinkers genoemd. Je bent een binge drinker als je in de afgelopen vier weken bij één gelegenheid vijf of meer alcoholische drankjes hebt genuttigd. 5 De resultaten van deze indicator komen niet uit het BBSO onderzoek, maar van onze toezichthouder D&H zelf. 6 Er zijn nog geen lokale cijfers. 7 Momenteel hebben we voor Overbetuwe en Lingewaard 1 toezichthouder Drank en Horeca (1.0 fte).

4 - Het budget voor alcohol en drugs leidend te laten zijn voor het opstellen van het PenH-plan. Extra uitgaven/investeringen vragen we aan in de financiële paragraaf; - In 2008 is het project Jongeren, Alcohol en Drugs in het voormalig politiedistrict Rivierenland 8 gestart. Dit project is dit jaar vanwege o.a. financiële redenen en daadkracht beëindigd. Overbetuwe en Lingewaard gaan gezamenlijk verder. Het PenH-plan vormt de basis voor de samenwerking op het gebied van jongeren en alcohol. Financieel Hieronder een overzicht van preventieactiviteiten die nu of in de toekomst ondernomen kunnen worden. Lingewaard heeft op dit moment geen budget om extra activiteiten op het gebied van alcohol en drugs uit te voeren. Preventieactiviteiten die passen binnen het budget in 2014: - Iriszorg zal met bestaande middelen van Overbetuwe en Lingewaard voor 2014 de drugsmaand organiseren in november. Hiervoor wordt een beroep gedaan op drie budgetten, te weten kostensoort Veiligheid algemeen, kostensoort Gezondheidsbeleid en kostensoort Jeugdhulp. - Uitvoeren van confrontatieaudits 9 om te meten of drankverstrekkers de leeftijdsgrens naleven (naleving naar 65%, zie indicatoren). Budget kostensoort Veiligheid algemeen. - Informatieve en interactieve lessen van Halt (jaarlijkse subsidie regeling). Budget komt van kostensoort Halt-project. Preventieactiviteiten die passen binnen het budget in 2015: - In 2015 wordt Iriszorg ingezet vanuit middelen van de gemeente Arnhem. Het aantal uren dat Iriszorg in kan zetten per gemeente wordt ingedeeld door Arnhem. In november komt er duidelijkheid over hoeveel uur het gaat. Er zal een keuze moeten worden gemaakt of deze middelen worden ingezet voor de drugsmaand, zie hieronder, of dat deze middelen worden ingezet op andere lokale ontwikkelingen. Een voorbeeld hiervan is dat afgelopen voorjaar Iriszorg een avond heeft georganiseerd voor jongeren en ouders van een plaatselijke voetbalverening. Deze avond werd georganiseerd omdat er op dat moment sprake was van veelvuldig softdrugsgebruik bij de leden. - Informatieve en interactieve lessen van Halt (jaarlijkse subsidie regeling). Budget komt van kostensoort Halt-project. Inzet drugsmaand: o Playback: interactief theater. o DEC (Drugs Expertise Centrum): informatieve lessen met drugskoffer. o J Keijzer: verhaal van een vader over vermoorde zoon die in drugstoestanden verzeild was geraakt. o AA (Anonieme Alcoholisten): verhaal van ervaringsdeskundigen. Vanaf 2016 zal gekeken worden welke (extra) middelen nodig zijn vanuit de gemeente. Dit is afhankelijk van de ontwikkelingen van de transities binnen het sociaal domein. Om de in dit plan voorgestelde indicatoren te meten, zal er in 2018 budget beschikbaar moeten zijn om opnieuw onderzoek te doen naar het alcoholgebruik onder jongeren in 8 Overbetuwe, Lingewaard, Zevenaar, Duiven, Westervoort en Rijnwaarden. 9 Confrontatie-audit: een jongere van 18 jaar, die er nog vrij jong zelfs 18 is toch nog vrij jong? Die er ogenschijnlijk jonger uitziet dan n18 jaar. uitziet, probeert bij een drankverstrekker een alcoholhoudend drankje te kopen. De test is of de alcoholverstrekker om ID vraagt om de leeftijd te controleren

5 Overbetuwe en Lingewaard. Er is hier momenteel geen budget voor. Geraamde kosten per gemeente: eenmalig 6000,- 10. Planning Startnotitie Overbetuwe Lingewaard Afspraak Juni Juni Startnotitie bespreken met pfh ers en teammanager 18 juni 4 augustus Aanleveren startnotitie B&W 24 juni 12 augustus Collegevergadering 9 september 11 september Startnotitie in politieke avond 23 september 25 september Raadsvergadering P en H plan Juni Juni Nieuwe afspraak over inhoud P en H plan 29 oktober 20 oktober Aanleveren P en H plan B&W 4 november 28 oktober Collegevergadering 9 december 27 november P en H plan in politieke avond 6 januari 11 december Raadsvergadering 10 Het bedrag is afhankelijk van deelname van Duiven, Rijnwaarden en Zevenaar. Het te betalen bedrag wordt verrekend naar aantal inwoners per gemeente. Als Overbetuwe en Lingewaard het onderzoek samen uitvoeren, kost het 6000,- per gemeente.