Beleidsplan onderwijskansen in de gemeente Venray,

Transcriptie

1 Beleidsplan onderwijskansen in de gemeente Venray, gemeente Venray Postbus AM Venray oktober 2011 Louise van Tilburg 1

2 Inhoudsopgave Inleiding 4 Samenvatting 8 1 Vve: doel en doelgroep Doel vve Definitie doelgroepkind Schatting aantal doelgroepkinderen 13 2 Indicering doelgroepkinderen en toeleiding naar voorschoolse educatie Rol JGZ Afspraken Gegevens ten behoeve van de gemeente Venray 16 3 Voorschoolse educatie Voorschoolse locaties Criteria Plaatsing Signalering en ondersteuning Programma s en materialen Ouderbetrokkenheid en ondersteunen van ouders Registratie en warme overdracht Gewenst bereik Tegemoetkoming ouderbijdrage doelgroepkinderen Ondersteuning van doelgroepkinderen binnen regulier peuterspeelzaalwerk Gegevens ten behoeve van de gemeente Venray 22 4 Vroegschoolse educatie Landelijke afspraken Afspraken met SPOV Ondersteuning doelgroepkinderen Specifiek aanbod in groep 1 en Resultaatafspraken en verantwoordingsgegevens 26 5 Overlegstructuren Algemeen Zorg Advies Team min 9 maanden- 4 jarigen Zorg Advies Team 4-12 jarigen Centrum voor Jeugd en Gezin Programma Samen Starten 28 2

3 6 Toezicht en handhaving GGD Inspectie van het Onderwijs Werkwijze Waarderingskader 30 7 Besteding beschikbare middelen Middelen Besteding 31 Definities Literatuur Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5 Samenvatting wettelijke opdrachten voor de gemeente Venray Gewichtenkinderen in het basisonderwijs, gemeente Venray JGZ Indicatieformulier doelgroepkinderen Basisscholen naar gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar, betrokken peuterspeelzaal/kinderopvangorganisatie en vve-programma s Samenvatting Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie 3

4 Inleiding Voor u ligt het Beleidsplan onderwijskansen in de gemeente Venray, We presenteren hierin het beleid op voor- en vroegschoolse educatie (vve). Vve is er op gericht de kansen voor doelgroepkinderen te vergroten. Kinderen van 2 tot en met 5 jaar, met een risico op taalachterstanden, krijgen een speciaal programma aangeboden binnen peuterspeelzaalwerk of kinderopvang (voorschoolse educatie). Dat programma wordt vervolgd in de groepen 1 en 2 van de basisschool (vroegschoolse educatie). Doel is dat de kinderen gewoon mee kunnen in groep 3. In de gemeente Venray volgen jaarlijks circa 90 kinderen een aanbod in de voorschoolse educatie. Het aanbod wordt verzorgd door de Stichting Peuterspeelzaalwerk Venray (SPV) en de Stichting Kinderwereld Venray. De vroegschoolse educatie wordt verzorgd door de Stichting Primair Onderwijs Venray (SPOV) 1. De gemeente Venray voert sinds 1998 een gericht beleid om onderwijsachterstanden tegen te gaan. Onderhavig beleidsplan is het vervolg op het notitie Onderwijskansen in de gemeente Venray. Beleidskader gemeentelijk onderwijsachterstandenplan voor 0 tot 6 jarigen 2. Over de voorgaande periodes is de verantwoording naar het Rijk inmiddels afgesloten. Directe aanleiding voor dit beleidsplan is het aanbreken van een nieuwe landelijke beleidsperiode, van 2011 tot en met 2014, gericht op het tegengaan van onderwijsachterstanden. Vve is hier een belangrijk onderdeel van. Een tweede aanleiding vormt de nieuwe wet- en regelgeving die in 2010 in werking is getreden. Het beleid sluit aan op dat van de afgesloten periode, maar kent ook nieuwe elementen. Zo is een heldere definitie van de doelgroep opgenomen, zijn de taken van de betrokken organisaties verbreed, en wordt het aanbod voor doelgroepkinderen in de basisscholen uitgebreid. Het belang van vve wordt in de landelijke regelgeving uitgebreid toegelicht. We citeren 3 : Uit binnen- en buitenlands onderzoek blijkt onder meer dat een gestructureerd vve-programma voor doelgroepkinderen van 2 tot 6 jaar, dat meerdere dagdelen per week in kleine groepen wordt gegeven, positieve effecten heeft op het voorkómen en verminderen van onderwijsachterstanden van kinderen. Uit onderzoeken blijkt dat vve bij kinderen tot betere sociale vaardigheden leidt en op termijn tot minder schooluitval en betere loopbaanperspectieven. Ook heeft onderzoek aangetoond dat de opbrengsten van vroegtijdig investeren in onderwijsachterstanden, over het algemeen hoger zijn dan die van overheidsinvesteringen gericht op het later wegwerken van achterstanden. 1 De openbare, katholieke en protestants-christelijke basisscholen zijn gebundeld in de Stichting Primair Onderwijs Venray. 2 Vastgesteld door het college op 17 april Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Staatsblad , p. 5 en 6. In het Besluit basisvoorwaarden is een uitgebreide literatuurverwijzing opgenomen. 4

5 Nieuwe wet- en regelgeving Op 1 augustus 2010 is nieuwe wet- en regelgeving in werking getreden voor het peuterspeelzaalwerk, de kinderopvang en de voorschoolse educatie. Het betreft: de wet Oke 4, de uitbreiding van de Wet kinderopvang, met het peuterspeelzaalwerk. Daarmee heeft deze wet ook een nieuwe titel gekregen: Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen, Beleidsregels voor de kwaliteit van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk 5 waarin de wetgeving op onderwijsachterstanden is uitgewerkt. Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie 6. Met de nieuwe wet- en regelgeving worden de kwaliteitseisen ten aanzien van kinderopvangcentra en peuterspeelzalen grotendeels geharmoniseerd (op één lijn gebracht). Dit vergemakkelijkt de samenwerking en draagt bij aan gelijke kansen voor kinderen. Ook het bieden van een doorgaande leerlijn, van peuterspeelzaal naar basisschool, is een belangrijke doelstelling van de wet Oke. In bijlage 1 is een samenvatting van de wettelijke taken opgenomen. Taken gemeenten Met de nieuwe wetgeving is ook de regierol van gemeenten versterkt. Gemeenten hebben twee taken bij vve. In de eerste plaats dragen ze zorg voor voldoende en kwalitatief goede kindplaatsen in de voorschoolse educatie 7. Ten tweede maken zij afspraken met kinderopvang, peuterspeelzaalwerk, en schoolbesturen over: het vaststellen welke kinderen met een risico op een achterstand in de Nederlandse taal in aanmerking komen voor voorschoolse educatie, de wijze waarop die kinderen worden toe geleid naar voorschoolse en vroegschoolse educatie, het voldoende bereiken van doelgroepkinderen, de organisatie van een doorlopende leerlijn van voorschoolse naar vroegschoolse educatie, en de resultaten van vroegschoolse educatie. Alle partijen werken mee aan de totstandkoming van de afspraken 8. De gemeente Venray geeft de JGZ een sleutelrol bij het vaststellen van risico s op achterstanden in de Nederlandse taal bij doelgroepkinderen, en hun toeleiding naar voorschoolse educatie. Ten aanzien van de uitvoering van voorschoolse educatie wordt het beleid van de afgelopen jaren in grote lijnen voortgezet, ten aanzien van vroegschoolse educatie wordt het beleid versterkt. Relatie met andere beleidsvelden Waar relevant wordt in dit beleidsplan de relatie met het reguliere peuterspeelzaalwerk gelegd (zie ook Peuterspeelzaalwerk in de gemeente Venray, beleid voor de jaren , vastgesteld door de raad op 30 augustus 2011). 4 Met de wet Oke wordt de volgende wet bedoeld: Wet van 7 juli 2010 tot wijziging van de Wet kinderopvang, de Wet op het onderwijstoezicht, de Wet op het primair onderwijs en enkele andere wetten in verband met wijzigingen in het onderwijsachterstandenbeleid 4. Staatsblad Staatscourant 2010 nr juli Staatsblad Staatsblad , artikel Zie onder andere Staatsblad , artikel

6 Het beleid op vve raakt ook het terrein van maatschappelijke ondersteuning 9. Het gaat dan om het algemeen jeugdbeleid. Doel is dat jongeren zelfredzaam zijn en voor hun eigen welzijn kunnen zorgen. Jongeren hebben recht op een plek in de maatschappij (letterlijk en figuurlijk) om zich te ontwikkelen en te ontplooien tot zelfstandige individuen. Ook prestatieveld 2 is relevant, hierin staat de op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen bij het opgroeien centraal, en de ondersteuning van ouders bij opvoedproblemen. Bij deze jeugdigen is er sprake van een verhoogd risico op ontwikkelingsachterstanden. Doel is te voorkomen dat vragen zorgen worden, en zorgen problemen. Communicatie Het beleidsplan is in goed overleg met de direct betrokken uitvoerende organisaties tot stand gekomen en besproken met de stuurgroep Onderwijskansenplan (OKP). Aan de stuurgroep nemen, naast de beleidsmedewerker vanuit de gemeente Venray, vertegenwoordigers uit de volgende organisaties deel: de Jeugdgezondheidszorg 0-4 jarigen (JGZ), de SPV, SPOV, BCO onderwijsadvies 10, en de Openbare Bibliotheek. De organisaties voor kinderopvang zijn geïnformeerd over het voorgenomen beleid, evenals de peuterspeelzaal te Oirlo, de Dynamiek Scholengroep en de Montessorischool Venray. Dit volstond, omdat daar nauwelijks doelgroepkinderen deelnemen. Incidenteel is er ambtelijk overleg gevoerd tussen de gemeenten Venray en Horst aan de Maas. Evaluatie Na afloop van elk schooljaar evalueren de partners in de stuurgroep OKP de opgedane ervaringen, aan de hand van de gegevens die de organisaties jaarlijks aanleveren aan de gemeente, en het waarderingskader van de onderwijsinspectie. Op basis van de bevindingen worden aandachtspunten geformuleerd voor het daarop volgende schooljaar. In de laatste maanden van 2014 wordt een eindevaluatie gehouden. Ook op landelijke niveau vinden dan evaluaties plaats, zowel ten aanzien van het onderwijsachterstandenbeleid als ten aanzien van de wet Oke 11. Leeswijzer In hoofdstuk 1 wordt het doel van vve toegelicht, en de definitie van de doelgroep. We geven tevens schattingen over de omvang van de doelgroep. Het consultatiebureau van de JGZ speelt een centrale rol in de indicatiestelling van doelgroepkinderen. Zij leidt doelgroepkinderen toe naar voorschoolse educatie. De JGZ heeft een bijna volledig bereik onder de jonge kinderen (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 en 4 staat het aanbod centraal. In hoofdstuk 3 gaan we in op de voorschoolse educatie. We bespreken de kwaliteitseisen ten aanzien van het aanbod en concretiseren de afspraken. Daarna besteden we aandacht aan de vroegschoolse educatie (hoofdstuk 4). We lichten de afspraken op landelijk niveau en in de gemeente Venray toe. 9 Zie Kadernota Wmo , participatie - collectief - versterken - sport/bewegen. Vastgesteld door de raad op 21 juni Begeleidingscentrum voor Onderwijs en Opvoeding, werkzaam in de provincie Limburg. 11 Staatsblad , artikel XB Evaluatie. De Minister zendt binnen vier jaar na inwerkingtreding aan de Staten-Generaal een verslag over de doeltreffendheid en de effecten van deze wet in de praktijk 6

7 Verschillende organisaties bieden ouders en kinderen hulp bij vragen rondom opvoeden. Om zoveel mogelijk een antwoord op maat te kunnen bieden, is goed overleg tussen deze organisaties van belang. De ondersteuning van doelgroepkinderen, en hun ouders, kan hier ook besproken worden. We lichten deze overlegvormen in hoofdstuk 5 toe. In hoofdstuk 6 bespreken we de afspraken over toezicht en handhaving. De notitie wordt afgesloten met een overzicht van de financiële middelen en de besteding daarvan (hoofdstuk 7). 7

8 Samenvatting Aanleiding In deze notitie presenteren we het beleid op vve in de gemeente Venray, voor de jaren 2011 tot en met Het beleidsplan is tot stand gekomen in goed overleg met de uitvoerende partners. Directe aanleiding voor dit beleidsplan is het aanbreken van een nieuwe landelijke beleidsperiode, van 2011 tot en met 2014, om onderwijsachterstanden tegen te gaan. Vve is hier een belangrijk onderdeel van. Een tweede aanleiding vormt de nieuwe wet- en regelgeving die in 2010 in werking is getreden. Het beleid sluit aan op dat van de afgesloten periode, maar kent ook nieuwe elementen. Zo is een heldere definitie van de doelgroep opgenomen, zijn de taken van de betrokken organisaties verbreed, en wordt het aanbod voor doelgroepkinderen in de basisscholen uitgebreid. Uitgangspunten samengevat Met het vaststellen van het beleidsplan wordt een aantal uitgangspunten formeel vastgelegd: 1. Doelgroepkinderen zijn kinderen van 2 tot en met 5 jaar, met een geïndiceerd risico op in ieder geval - achterstanden in de Nederlandse taal. Naar verwachting wordt de taalontwikkeling van deze kinderen gestimuleerd door deelname aan voor- en vroegschoolse educatie. 2. De JGZ speelt een sleutelrol in de indicatiestelling en toeleiding van doelgroepkinderen naar voorschoolse voorzieningen. De afspraken met de JGZ zijn op hoofdlijnen in dit beleidsplan opgenomen. 3. De voorschoolse locaties zijn Sam Sam, Hummeltjeshoek, Paddenstoel, Kleurdoos, Blokkendoos, en Mierenhoop (allen onderdeel van de Stichting Peuterspeelzaalwerk Venray), en de locatie Piccolo van de Stichting Kinderwereld. De beslissing of een organisatie haar aanbod onder de noemer van voorschoolse educatie mag aanbieden ligt bij de gemeente. 4. Een 100% bereik van de doelgroep in voorschoolse educatie. De doelgroep voor voorschoolse educatie telt circa 112 kinderen, we bereiken nu circa 83%. We verwachten met de verbeterde indicatiestelling en toeleiding nog in schooljaar het 100% bereik te realiseren. 5. De kwaliteit van voorschoolse educatie dient te voldoen aan door het Rijk bepaalde basisvoorwaarden. Aanvullend hierop heeft de gemeente Venray criteria opgesteld aanzien van plaatsing, signalering en ondersteuning, materialen, de ondersteuning van ouders, en registratie en overdracht. 6. Ook in de vroegschoolse educatie is een 100% bereik verplicht. Met de uitbreiding van het aantal basisscholen dat specifieke aandacht geeft aan doelgroepkinderen en daarvoor samenwerkt met het voorschoolse aanbod, verwachten we ook in het basisonderwijs deze kinderen voldoende te bieden. Doel en doelgroep Vve is er op gericht de kansen voor doelgroepkinderen te vergroten. Doelgroepkinderen zijn kinderen van 2 tot en met 5 jaar, met een geïndiceerd risico op in ieder geval - achterstanden in de Nederlandse taal. Naar verwachting wordt de taalontwikkeling van deze kinderen gestimuleerd door deelname aan voor- en vroegschoolse educatie. Vaak is er naast taalachterstanden, ook sprake van achterstanden in bijvoorbeeld sociaal-emotionele ontwikkeling. 8

9 Doelgroepkinderen krijgen een speciaal programma aangeboden binnen peuterspeelzaalwerk of kinderopvang (voorschoolse educatie). Dat programma wordt vervolgd in de groepen 1 en 2 van de basisschool (vroegschoolse educatie). Doel is dat kinderen gewoon mee kunnen in groep 3. Gewoon mee kunnen in groep drie betekent in de praktijk in elk geval: mee kunnen met het leren lezen. De beheersing van de Nederlandse taal is een cruciale voorwaarde om andere zaken te leren. Zonder de beheersing van de Nederlandse taal wordt het bijvoorbeeld moeilijk de instructies bij rekenoefeningen te begrijpen, of te communiceren over je meningen en gevoelens. JGZ De JGZ speelt een sleutelrol in de indicatiestelling en toeleiding van doelgroepkinderen, naar voorschoolse voorzieningen. Zij heeft de wettelijke taak om ontwikkelingsachterstanden bij kinderen te signaleren, en heeft daarvoor de expertise in huis. De JGZ begeleidt bijna alle kinderen in hun eerste ontwikkelingsjaren, via het consultatiebureau. De JGZ heeft vanuit haar centrale rol zicht op de brede opvoedingscontext, de aandachtspunten in de gezinnen en de risico s op een achterstand in de Nederlandse taal. De JGZ is geen direct belanghebbende bij voorschoolse educatie, dat bevordert een objectieve toeleiding. De afspraken met de JGZ zijn op hoofdlijnen in dit beleidsplan opgenomen. Voorschools aanbod Doelgroepkinderen tussen de 2 en 4 jaar kunnen voor een gericht aanbod terecht bij voorschoolse educatie. De gemeente Venray stelt middels dit beleidsplan de locaties vast. Het aanbod wordt verzorgd door de SPV en de Stg. Kinderwereld Venray. De doelgroep voor voorschoolse educatie telt circa 112 kinderen. We bereiken nu circa 83%. Een 100% doelgroep bereik in 2011 is wettelijk uitgangspunt. We verwachten, door de verbeterde indicatiestelling en toeleiding, dat dit aantal nog in schooljaar gerealiseerd wordt. De kwaliteit van voorschoolse educatie dient te voldoen aan door het Rijk bepaalde basisvoorwaarden. Aanvullend hierop heeft de gemeente Venray criteria opgesteld ten aanzien plaatsing, signalering en ondersteuning, materialen, de ondersteuning van ouders, en registratie en overdracht. Indien ook andere organisaties voor peuterspeelzaalwerk of kinderopvang voldoen aan de basisvoorwaarden ten aanzien van voorschoolse educatie, doelgroepkinderen in huis hebben en zich verplichten aan de in dit beleidsplan opgenomen afspraken, kan de gemeente Venray besluiten deze locaties eveneens als voorschoolse locaties aan te wijzen. Niet alle doelgroepkinderen nemen deel aan voorschoolse educatie, een beperkt aantal neemt deel aan peuterspeelzaalwerk op ambitieniveau 1. Bij dit ambitieniveau staat er op elke peutergroep één betaalde leidster en een vrijwilligster. Er wordt voor deze kinderen additionele formatie beschikbaar gesteld, ter ondersteuning. De hoogte van de ouderbijdrage kan voor ouders van doelgroepkinderen een barrière tot deelname vormen. Om deze te slechten geeft de gemeente een financiële tegemoetkoming. Vroegschoolse educatie Ook in de vroegschoolse educatie is een 100% doelgroepbereik verplicht. Met de uitbreiding van het aantal basisscholen dat specifieke aandacht geeft aan doelgroepkinderen en daarvoor 9

10 samenwerkt met het voorschoolse aanbod, verwachten we ook in het basisonderwijs deze kinderen voldoende te bieden. De scholen met doelgroepkinderen vormen met ingang van schooljaar , ten behoeve van een warme overdracht en een doorgaande leerlijn, samenwerkingsclusters met de voorschoolse locaties. Er komt ruime aandacht voor een gericht vroegschools aanbod. Doelgroepkinderen ontvangen in het basisonderwijs, naast de algemene zorg in de klas, ook extra zorg. De leerkracht maakt daarvoor dan een individueel handelingsplan. Vanaf schooljaar functioneert er een Werkgroep VVE/samenwerkingsclusters. Deze werkgroep heeft als opdracht de continuïteit op de werkvloer te borgen. Het gaat dan om de overdracht van doelgroepkinderen van voorschoolse educatie naar de basisschool en de programmatische samenwerking zodat een doorgaande leerlijn tot stand komt. Verantwoording naar de gemeente Venray Zowel van de JGZ, de voorschoolse voorzieningen, als de vroegschoolse educatie verwacht de gemeente Venray een rapportage van de resultaten, ten behoeve van de verantwoording. Overlegstructuren, ketensamenwerking Verschillende organisaties bieden ouders en kinderen hulp bij opvoeden en opgroeien. Om zoveel mogelijk een antwoord op maat te kunnen bieden, is overleg tussen deze organisaties van belang (ketensamenwerking). De overlegstructuren zijn: het Zorg Advies Team min 9 maanden- 4 jarigen, het Zorg Advies Team 4-12 jarigen, het Centrum voor Jeugd en Gezin, en het Programma Samen Starten. Toezicht en handhaving Het toezicht op vve wordt uitgeoefend door de GGD en de Inspectie van het Onderwijs. Indien de kwaliteit van voorschoolse educatie niet voldoet aan de basisvoorwaarden, hebben burgemeester en wethouders een handhavende rol. Budget De gemeente Venray ontvangt van het Rijk een specifieke uitkering om onderwijsachterstanden tegen te gaan. De specifieke uitkering wordt jaarlijks toegekend gedurende de periode , het betreft het zogenoemde gemeentelijk onderwijsachterstandenbudget (GOA). Voor kalenderjaar 2011 bedraagt het GOA-budget ,00. Daarnaast besteedt de gemeente uit eigen middelen ook een bedrag aan vve ( ,00). Daarmee komt het totaal beschikbare bedrag vanuit de gemeente op ,00. Ook basisscholen met gewichtenkinderen ontvangen, ten behoeve van vroegschoolse educatie, geld van het Rijk in hun lumpsum. SPOV besteedt, in schooljaar , ,00 aan vroegschoolse educatie. 10

11 1 Vve: doel en doelgroep In dit hoofdstuk beschrijven we het doel van vve en geven we een definitie van het begrip doelgroepkind voor vve (par. 1.1 en 1.2). We sluiten af met een schatting van het aantal doelgroepkinderen (par. 1.3). 1.1 Doel vve In de gemeente Venray is het doel van vve dat doelgroepkinderen zoveel mee krijgen dat ze gewoon mee kunnen als ze in de basisschool naar groep 3 gaan. Gewoon mee kunnen betekent in elk geval: mee kunnen met het leren lezen. De Inspectie van het Onderwijs geeft aan dat dit de voornaamste activiteit is in groep drie 12. De beheersing van de Nederlandse taal is een cruciale voorwaarde om andere zaken te leren. Zonder de beheersing van de Nederlandse taal wordt het bijvoorbeeld moeilijk de instructies bij oefeningen te begrijpen, of te communiceren over je meningen en gevoelens. Daarnaast zijn rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling belangrijk. In de gemeente Venray werkt men in de voorschoolse educatie met vve-programma s die aan de bovengenoemde ontwikkelingsgebieden aandacht besteden. Het betreft programma s die door het Nederlands Jeugdinstituut als effectief zijn beoordeeld. Ook in het basisonderwijs worden vveprogramma s de komende jaren breder toegepast. De doelstelling van vve past in die van het jeugdbeleid, De gemeente Venray wil ervoor zorgen dat kinderen opgroeien tot evenwichtige, sociaal voelende en volwaardig aan de samenleving deelnemende volwassenen. De landelijke doelstelling is dat in 2011 alle kinderen met een taalachterstand bereikt worden met voor- en vroegschoolse educatie Definitie doelgroepkind Burgemeester en wethouders bepalen, in samenspraak met de bevoegde gezagsorganen van scholen en de houders van kindercentra of peuterspeelzalen, welke kinderen met een risico op een achterstand in de Nederlandse taal in aanmerking komen voor voorschoolse educatie 14. Gemeenten hebben dus beleidsvrijheid om de doelgroep te definiëren. In de wetgeving voor het onderwijsachterstandenbeleid is opgenomen dat het lokale beleid gericht dient te zijn op kinderen met een risico op een achterstand in de Nederlandse taal: Burgemeester en wethouders dragen er zorg voor dat er in een gemeente voldoende voorzieningen in aantal en spreiding zijn waar kinderen met een risico op een achterstand in de Nederlandse taal, deel kunnen nemen aan voorschoolse educatie Resultaatbepaling van vve door scholen: een verkenning. Inspectie van het Onderwijs, Bestuurlijke afspraken Voor- en Vroegschoolse Educatie. Ministerie OCW, VNG. 3 april Staatsblad , art Staatsblad , artikel 166, lid 1. 11

12 In het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie is de omschrijving ruimer genomen: Het is van groot belang dat vroegtijdig wordt gesignaleerd dat jonge kinderen een risico op een (taal)achterstand hebben. 16 Definitie doelgroepkind in de gemeente Venray Bij het definiëren van het begrip doelgroepkind legt de gemeente Venray, in navolging van het rijksbeleid op onderwijsachterstanden, de nadruk op een achterstand in de Nederlandse taal 17. Vaak is er ook sprake van andere achterstanden, bijvoorbeeld in sociaal-emotionele ontwikkeling. De definitie van doelgroepkind is als volgt: Doelgroepkinderen zijn kinderen met een geïndiceerd risico op in ieder geval - achterstanden in de Nederlandse taal. Naar verwachting wordt de taalontwikkeling van deze kinderen gestimuleerd door deelname aan voor- en vroegschoolse educatie. De taalachterstand betreft een zogenoemde blootstellingsachterstand. Een blootstellingsachterstand betekent dat het kind onvoldoende taalaanbod krijgt, in de Nederlandse taal. Dit komt voor als kinderen worden opgevoed in een andere taal, maar kan ook aan de orde zijn bij kinderen met Nederlands als eerste taal, met wie weinig of slecht Nederlands wordt gesproken. Deze kinderen kunnen baat hebben bij een vve- programma (Lanting e.a. 2007). Bij voorschoolse educatie verzorgt de JGZ de indicatiestelling. In bijlage 3 is een lijst opgenomen met de criteria waarmee bepaald wordt of er sprake is van een doelgroepkind. Als de kinderen leerplichtig worden, zal de basisschool onderzoeken welke kinderen mogelijk óók doelgroepkinderen zijn. De bevindingen van de GGD worden in deze afweging meegenomen. De GGD checkt alle kinderen op 5 of 6 jarige leeftijd, om eventuele achterstanden in lichamelijke en psychosociale ontwikkeling te signaleren. Hierbij wordt gelet op afwijkingen in de spraaktaalontwikkeling. Ook controleert de schoollogopedist van de GGD de kinderen op taalachterstanden. De resultaten van het onderzoek op de basisschool, worden teruggekoppeld aan de leerkracht. Deze neemt contact op met de ouders, om verdere acties te bepalen. Momenteel onderzoeken JGZ en GGD de mogelijkheden om doelgroepkinderen op 3- jarige leeftijd én bij de aanvang van de basisschool door een logopediste te screenen. Leeftijd Een doelgroepkind is minimaal 2 jaar oud en maximaal 5 jaar oud. Dit heeft de volgende achtergronden: de meeste vve-programma s zijn gericht op kinderen in de leeftijd van 2 tot en met 5 jaar, vroegschoolse educatie, het vervolg van voorschoolse educatie, is bedoeld voor 4- en 5-jarigen in de basisschool Staatsblad Nota van toelichting. 17 Staatsblad , artikel 166 lid Staatsblad Artikel III A. 12

13 Formeel gezien is voorschoolse educatie bedoeld voor kinderen vanaf de leeftijd van 2,5 jaar. We leggen de lat een half jaar vroeger. Als een kind op wat jongere leeftijd al baat heeft bij vve is het dat immers mooi meegenomen. Risico s op taalachterstanden beginnen niet op 2-jarige leeftijd. De JGZ is hier al op attent als kinderen 18 maanden zijn, tijdens het consultatiebureau bezoek. Kinderen met ernstige ontwikkelingsproblemen horen niet in voorschoolse educatie Kinderen met ernstige taalontwikkelingsstoornissen of ernstige opvoedingsproblemen behoren niet tot de doelgroep van vve. Deze kinderen worden door de JGZ verwezen naar bijvoorbeeld medisch kinderdagverblijven. Daar kunnen zij een beter passend aanbod krijgen. Overigens worden deze kinderen soms, in goed overleg tussen JGZ en SPV, toch geplaatst in het peuterspeelzaalwerk. Het betreft dan bijvoorbeeld een tijdelijke plaatsing, in verband met wachtlijsten voor behandeling. Voor alle duidelijkheid, deze kinderen worden niet geplaatst als doelgroepkinderen. Ontwikkeling van kinderen monitoren Jonge kinderen ontwikkelen zich sterk, en in wisselend tempo. Achterstanden in onder andere taal kunnen verdwijnen, maar kinderen die niet geïndiceerd werden als doelgroepkind kunnen ook achterstanden ontwikkelen. Om hierop in te spelen zijn er meerdere momenten waarop wordt gekeken of een kind (nog) extra ondersteuning nodig heeft. Peuterspeelzaalwerk en kinderopvang observeren álle kinderen op in ieder geval 3 momenten: na de gewenningsperiode vanaf de deelnamestart, kort voor de derde verjaardag, en kort voor de vierde verjaardag. Naar aanleiding van deze observaties wordt, in overleg met de JGZ, de begeleiding aangepast. Zo kan, bij een positieve ontwikkeling, de ondersteuning bij doelgroepkinderen thuis worden afgebouwd. Een vermindering van 4 dagdelen deelname ligt niet voor de hand, het doelgroepkind gedijt hier immers bij. 1.3 Schatting aantal doelgroepkinderen Hoeveel doelgroepkinderen telt de gemeente Venray? We geven in deze paragraaf een schatting aan de hand van de zogenoemde gewichtenregeling. Bij de gewichtenregeling is de gedachtegang in het kort dat een laag opleidingsniveau van de ouders betekent dat het kind doorgaans opgroeit in een omgeving met een beperkt taalaanbod. Voor alle volledigheid: een laag opleidingsniveau van ouders betekent natuurlijk niet dat hun kinderen per definitie een onderwijsachterstand ontwikkelen. Het ministerie van OCW gebruikt de gewichtenregeling onder andere om de hoogte van de specifieke uitkering aan gemeenten vast te stellen, en de lumpsum aan het basisonderwijs. 13

14 De gewichtenregeling kent drie gewichten: 0, 0,3 en 1,2. Het gewicht 0 wordt toegekend aan kinderen van wie één van de ouders overig voortgezet onderwijs of hoger heeft (mavo, vmbo gemengde of theoretische leerweg, havo, vwo of een mbo-, hbo-, wo-opleiding). Het gewicht 0,3 wordt toegekend aan leerlingen van wie de ouders maximaal een lbo/vboopleiding hebben, praktijkonderwijs of vmbo basis- of kaderberoepsgerichte leerweg hebben afgesloten. Het gewicht 1,2 wordt toegekend aan leerlingen van wie één van de ouders maximaal basisonderwijs heeft en de ander basisonderwijs óf maximaal een lbo/vbo-opleiding, of praktijkonderwijs of een vmbo basis- of kaderberoepsgerichte leerweg heeft afgesloten. Kinderen met het gewicht 1,2 lopen het grootste risico op onderwijsachterstanden. De basisscholen in de gemeente Venray tellen 112 kinderen in de groepen 1 en 2 met een gewicht van 0,3 of 1,2 (teldatum 1 oktober 2009). De kinderen in groep 1 en 2 zijn doorgaans 4 of 5 jaar. De doelgroep voor vroegschoolse educatie in de gemeente Venray telt dus ook circa 112 kinderen (zie bijlage 2). De meeste van hen volgen onderwijs op basisschool De Estafette (40 kinderen), daarna volgen basisschool De Bongerd (18 kinderen), en basisscholen De Toverbal en De Hommel (beide 9 kinderen). Omdat het bij voorschoolse educatie in Venray gaat om kinderen tussen de 2 en 4 jaar, is het aantal doelgroepkinderen identiek aan het aantal gewichtenkinderen in de vroegschoolse periode (het gaat immers eveneens om twee levensjaren). Dat betekent dat de gemeente Venray ook ongeveer 112 kinderen telt die baat kunnen hebben bij voorschoolse educatie. Volgens de landelijke regelgeving is voorschoolse educatie in ieder geval bestemd voor doelgroepkinderen tussen tweeënhalf en vier jaar oud. De gemeente Venray wil, door de lagere leeftijdsgrens, dus méér kinderen bereiken dan wettelijk verplicht is. In paragraaf 3.3 gaan we daar verder op in. Ten behoeve van een overzichtelijke indicatiestelling heeft de JGZ in de regio Noord-Limburg, in samenwerking met BCO onderwijsadvies, inmiddels een indicatielijst met criteria ontwikkeld. Aan de hand van deze lijst kunnen kinderen worden geïndiceerd als doelgroepkind (zie bijlage 3). De JGZ medewerkers gebruiken ook landelijke richtlijnen voor het bepalen van het risico op een taalachterstand in de Nederlandse taal. Het betreft de Omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands, en het Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg (S. Postma, 2009). In 2009 en 2010 namen aan de voorschoolse locaties gemiddeld 90 doelgroepkinderen deel. Deze zijn allen als zodanig geïndiceerd door de JGZ. Ook bij de zelfstandige peuterspeelzaal te Oirlo en de kinderopvang 19 kan het voorkomen dat doelgroepkinderen deelnemen. Ouders zijn immers niet verplicht om hun kind aan het voorschoolse aanbod te laten deelnemen. Dit komt sporadisch voor. 19 In de gemeente Venray wordt de kinderopvang verzorgd door Dynamiek Samenspel, Poeh-Beer, De Speelhoeve, De Nissehof, Ollie & Co, Korein Kinderplein, De Kindersofa en Spring. 14

15 2 Indicering doelgroepkinderen en toeleiding naar voorschoolse educatie De JGZ begeleidt bijna alle jonge kinderen via het consultatiebureau. Ze heeft, door haar hoge bereik en expertise, een belangrijke rol in het indiceren van doelgroepkinderen en hun toeleiding naar voorschoolse educatie. We lichten dit in paragraaf 2.1 toe. Daarna concretiseren we hun rol in een aantal afspraken (par. 2.2). We sluiten het hoofdstuk af met een opsomming van (een beperkt aantal) gegevens die de gemeente Venray wil ontvangen van de JGZ, na afsluiting van elk kalenderjaar (par. 2.3). 2.1 Rol JGZ Zowel de gemeente Venray als de samenwerkende organisaties onderstrepen het belang van een objectieve wijze van indicatiestelling en toeleiding van doelgroepkinderen, naar voorschoolse voorzieningen. De JGZ speelt ook een rol in de follow up naar de Jeugdgezondheidszorg 4-12 jarigen (verder: GGD). De JGZ heeft de wettelijke taak om ontwikkelingsachterstanden bij kinderen te signaleren. Dit is onderdeel van haar basistakenpakket 20. De JGZ beschikt over veel informatie van het merendeel van de kinderen tussen de 0 en 4 jaar. Haar bereik is bijzonder hoog. Landelijk bezoekt 98% van alle kinderen en hun ouders de jeugdgezondheidszorg (Lanting e.a. 2007). In de gemeente Venray werden in 2010 circa 490 kinderen geboren, die op een uitzondering na, allen worden gezien door de JGZ. De JGZ heeft vanuit haar centrale rol zicht op de brede opvoedingscontext, de aandachtspunten in de gezinnen en de risico s op een achterstand in de Nederlandse taal. De JGZ is geen direct belanghebbende bij voorschoolse educatie, dat bevordert een objectieve toeleiding. Overigens voert de JGZ in de gemeente Venray ook het programma Samen Starten uit, om zorgwekkende opvoedingssituaties vroegtijdig te signaleren. In dit programma werken verschillende organisaties samen (zie paragraaf 5.5). 2.2 Afspraken We beschrijven in deze paragraaf, in vogelvlucht, de afspraken met de JGZ ten aanzien van doelgroepkinderen. Inmiddels zijn deze afspraken uitgewerkt in een procedure. De afspraken zijn in het kort als volgt. Ten aanzien van indicatiestelling: Op de leeftijd van 14 maanden start het signaleren van risico s op achterstanden. Bij 18 maanden vindt formele indicatiestelling plaats. kinderen die zonder indicatie op de peuterspeelzaal geplaatst zijn of een kinderdagverblijf bezoeken, kunnen door de JGZ alsnog geïndiceerd worden op grond van signalen vanuit deze organisaties. kinderen die niet eerder in beeld waren of waarbij ouders niet gemotiveerd waren kunnen ook nog met 36 maanden en 45 maanden (reguliere contactmomenten verpleegkundige of arts) of tijdens een indicatieconsult geïndiceerd worden. 20 In het Basistakenpakket 0-19 jaar worden de taken beschreven die de JGZ moet uitvoeren onder regie van gemeenten. Het basistakenpakket is onderverdeeld in een uniform deel en een maatwerkdeel. Het uniforme deel wordt standaard aan alle kinderen aangeboden. Het maatwerkdeel kan door elke gemeente aangepast worden aan de lokale zorgbehoeften en prioriteiten. Het onderkennen van spraaktaalstoornissen valt onder de productgroep monitoring en signalering in het uniforme deel. 15

16 Ten aanzien van plaatsing: de JGZ meldt de voorschoolse voorzieningen welke doelgroepkinderen zij geïndiceerd heeft. als de doelgroepkinderen zijn geïndiceerd, spant de JGZ zich in om sluitende afspraken te maken met ouders en voorschoolse educatie om deze kinderen ook tijdig geplaatst te krijgen. Ten aanzien van overdracht: geen indicering zonder goede follow-up! Er vindt periodiek overleg plaats tussen de ouders, de voorschoolse voorzieningen en de JGZ, of het beoogde doel ook bereikt wordt. JGZ bewaakt dat kinderen die verdere diagnostiek of behandeling nodig hebben, ook tijdig worden verwezen. Bij overgang van JGZ naar GGD worden de doelgroepkinderen warm overgedragen. De JGZ verzorgt een inloopspreekuur op diverse peuterspeelzalen. Dit laagdrempelige spreekuur vergemakkelijkt voor ouders de stap om hulp te vragen. De JGZ bewaakt met de SPV, in het Zorg Advies Team min 9 maanden- 4 jarigen, de voortgang en ondersteuning van ouders en doelgroepkinderen (zie par. 5.2). De organisaties voor kinderopvang en de peuterspeelzaal te Oirlo zijn hier niet bij betrokken. Zij bereiken slechts incidenteel doelgroepkinderen. Ten behoeve van deze kinderen plegen de betreffende organisaties op casusniveau overleg. De betrokken organisaties hebben hiervoor contactpersonen benoemd. De JGZ registreert de kindgegevens in digitale dossiers. 2.3 Gegevens ten behoeve van de gemeente Venray De gemeente Venray ontvangt na afloop van elk kalenderjaar in de eerste week van februari een overzicht van het aantal doelgroepkinderen dat de JGZ in het voorafgaande schooljaar heeft geïndiceerd, en hun plaatsing in: voorschoolse voorzieningen van SPV, regulier peuterspeelzaalwerk van SPV of de peuterspeelzaal Oirlo, kinderopvangorganisaties. 16

17 3 Voorschoolse educatie Doelgroepkinderen tussen de 2 en 4 jaar kunnen voor een gericht aanbod terecht bij de voorschoolse educatie van de SPV en de Stg. Kinderwereld Venray. In dit hoofdstuk benoemen we de locaties (paragraaf 3.1). Organisaties die voorschoolse educatie verzorgen, dienen te voldoen aan de eisen die zijn opgenomen in het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. (zie bijlage 5), de gemeente Venray heeft een aantal aanvullende criteria benoemd. Het betreft criteria ten aanzien van plaatsing, signalering en ondersteuning, programma s en materialen, ouderbetrokkenheid en ondersteuning ouders, en registratie en warme overdracht. We bespreken deze criteria in paragraaf 3.2. In paragraaf 3.3 gaan we in op het aantal kinderen dat we willen bereiken met voorschoolse educatie. De hoogte van de ouderbijdrage kan voor ouders van doelgroepkinderen een barrière tot deelname vormen. Om deze te slechten geeft de gemeente een financiële tegemoetkoming (paragraaf 3.4). Niet alle doelgroepkinderen nemen deel aan voorschoolse educatie, een beperkt aantal neemt deel aan peuterspeelzaalwerk op ambitieniveau 1. Ter ondersteuning van dit werk wordt, op incidentele basis, een leidster extra ingezet (paragraaf 3.5). We sluiten het hoofdstuk af met een korte paragraaf waarin we benoemen welke verantwoordingsgegevens de gemeente Venray nodig heeft (par. 3.6). 3.1 Voorschoolse locaties Volgens de wet Oke dienen burgemeester en wethouders er zorg voor te dragen dat er in een gemeente voldoende voorzieningen in aantal en spreiding zijn waar kinderen met een risico op een achterstand in de Nederlandse taal deel kunnen nemen aan voorschoolse educatie 21. De beslissing of een organisatie haar aanbod onder de noemer van voorschoolse educatie mag aanbieden ligt dan ook bij de gemeente. Zoals al eerder is gesteld, wonen veruit de meeste doelgroepkinderen in de kern Venray. Om te zorgen voor een goede spreiding over de diverse wijken, en ten behoeve van de samenwerking met de vroegschoolse educatie in de basisscholen, wordt in de volgende locaties voorschoolse educatie aangeboden: Sam Sam, Hummeltjeshoek, Paddenstoel, Kleurdoos, Blokkendoos, en Mierenhoop (allen onderdeel van de SPV), en Piccolo (Stg. Kinderwereld Venray). 3.2 Criteria Plaatsing Organisaties die voorschoolse educatie verzorgen: melden terug aan de JGZ of ouders hun kind (doelgroepkind) inmiddels hebben aangemeld met de retourstrook van de verwijzingsbrief. benaderen ouders die door de JGZ naar haar zijn verwezen, maar zich nog niet hebben gemeld, binnen 1 maand na ontvangst van de melding vanuit de JGZ. krijgen de inspanningsplicht om voorlichting aan de ouders te geven over het belang voor hun kind om gedurende vier dagdelen of ten minste 10 uur per week aan voorschoolse educatie deel te nemen. 21 Staatsblad , artikel 166, lid 1. 17

18 plaatsen doelgroepkinderen in de kinderopvang in een zogenoemde verticale groep. Het vveprogramma wordt verzorgd in een groep voor kinderen van 2 en 3 jaar, apart van de opvang van baby s en jongere peuters. Deze voorwaarde is niet van toepassing op het peuterspeelzaalwerk, omdat daar geen kinderen onder de twee jaar worden opgevangen. Aan de voorschoolse locaties Paddenstoel, Blokkendoos, Hummeltjeshoek en Mierenhoop nemen in beperkte mate ook niet-doelgroepkinderen deel. Het betreft kinderen die in dezelfde wijk wonen. Door de gemengde groepen hopen we segregatie tussen doelgroepkinderen en nietdoelgroepkinderen te verminderen. Een doelgroepkind wordt altijd met voorrang geplaatst, bij voorkeur in het samenwerkingscluster waar het kind later naar de basisschool zal gaan. Als de voorkeursgroep vol is geldt een maximale wachttijd van twee maanden, daarna volgt plaatsing in een andere voorschoolse locatie Signalering en ondersteuning Organisaties die voorschoolse educatie verzorgen: observeren 22 alle kinderen op tenminste 3 momenten (na de gewenningsperiode vanaf de deelnamestart, kort voor de derde verjaardag en kort voor de vierde verjaardag). attenderen de ouders, indien het kind een mindere ontwikkeling laat zien dan mogelijk wordt geacht, op de mogelijkheden van JGZ. stellen een handelingsplan op voor de begeleiding van het betreffende doelgroepkind. Organisaties zijn vrij in hun keuze voor een methode 23. voeren overleg met de JGZ ten behoeve van een adequate ondersteuning van ouders en doelgroepkinderen. Indien nodig volgt bespreking in het Zorg Advies Team min 9 maanden- 4 jarigen (zie par. 5.2). Volledigheidshalve wijzen we erop dat organisaties voor peuterspeelzaalwerk een signalerende taak hebben, óók als zij geen voorschoolse educatie uitvoeren. Ouders zijn vrij in hun keuze voor een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf, doelgroepkinderen gaan dus niet altijd naar een voorschoolse locatie. Indien leidsters een taalachterstand bij een kind vermoeden, adviseren zij de ouders om contact op te nemen met de JGZ, voor beoordeling van de spraaktaalontwikkeling, en verder advies. De signalerende taak is ook opgenomen in de notitie Peuterspeelzaalwerk in Venray: beleid voor de jaren (vastgesteld door de raad op 30 augustus 2011) Programma s en materialen Eén van de voorwaarden ten aanzien van voorschoolse educatie is het werken met vveprogramma s. In de gemeente Venray hebben peuterspeelzaalwerk en kinderopvang gekozen voor de vve-programma s Piramide, Puk & Ko, en Startblokken (voor alle duidelijkheid, elke organisatie heeft één programma gekozen). Deze programma s worden overigens niet alleen gebruikt in 22 Organisaties zijn vrij in hun keuze voor observatie-instrumenten. Zo hanteert de SPV de methode Kijk! Peuters ; De Kindersofa hanteert de observatiemethode uit het vve-programma Ko/taal; Dynamiek Samenspel hanteert Peuter-estafette. 23 Bijvoorbeeld bij de SPV wordt de zogenoemde handelingsgerichte proces diagnostiek gehanteerd. Hierbij wordt de voortgang van het kind meermaals gediagnosticeerd, samen met betrokken professioneel medewerkers, ouders en het kind. 18

19 voorschoolse voorzieningen, maar ook in het reguliere peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang. De programma s komen dus ten goede aan doelgroepkinderen én niet-doelgroepkinderen. Hiermee voert de gemeente Venray een beleid dat verder gaat dan de landelijke wet- en regelgeving. Dit beleid ligt voor de hand. Doelgroepkinderen nemen immers ook aan niet-voorschools aanbod deel, en aan het voorschoolse aanbod nemen ook niet-doelgroepkinderen deel. Het is erg kunstmatig om de kinderen te scheiden, en vervolgens alleen de doelgroepkinderen te laten profiteren van de programma s. Nog enkele leidsters binnen peuterspeelzaalwerk en kinderopvang volgen scholing om te kunnen werken met de vve-programma s. De scholing, verzorgd door BCO onderwijsadvies, wordt in 2012 afgerond. In de bijlagen is een overzicht opgenomen van de programma s die de respectievelijke organisaties gebruiken. In de voorschoolse educatie hanteert men ook het Boekenpret materiaal. Boekenpret betreft een aantal boeken en verwerkingsmateriaal, dat door de bibliotheek wordt samengesteld Vergroten ouderbetrokkenheid en ondersteunen van ouders Een belangrijke succesfactor van voorschoolse educatie is de betrokkenheid van ouders bij de ontwikkeling van hun kind. Het vergroten van ouderbetrokkenheid is onderdeel van de erkende programma s voor voorschoolse educatie. Voorschoolse educatie biedt ouders (verzorgers) extra begeleiding, door zo vaak als dat nodig is voortgangsgesprekken met hen te voeren. Ze biedt ondersteuning in de thuissituatie van doelgroepkinderen volgens een landelijk erkende methode 24. Van ouders wordt verwacht dat zij deelnemen aan de ouderactiviteiten die de voorschoolse educatie organiseert Registratie en warme overdracht Registratie voortgang kinderen in álle peuterspeelzalen Alle peuterspeelzalen hebben de taak ieder kind op een systematische, methodische wijze te volgen in de ontwikkeling en mogelijke achterstanden te signaleren, dus ook kinderen die (nog) niet geïndiceerd zijn als doelgroepkind 25. Kinderen komen immers niet altijd binnen als doelgroepkind, maar kunnen zich wel vertraagd ontwikkelen. In de landelijke regelgeving wordt gesteld dat de registratie van doelgroepkinderen in ieder geval informatie betreft die relevant is voor een goede doorstroom naar het basisonderwijs 26, met name het programma van voorschoolse educatie dat een doelgroepkind heeft gevolgd en de duur van het programma dat is gevolgd. Organisaties kiezen zelf welk registratiesysteem zij passend vinden. Momenteel registreren het peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang niet digitaal. Een digitaal systeem is niet verplicht, maar wel aan te raden in verband met systematische registratie en overdracht. De SPV bekijkt momenteel op welke wijze deze digitalisering aangepakt kan worden. 24 Mits landelijk erkend door Nji, eveneens door organisaties zelf te kiezen. 25 Opgenomen in het beleidsplan Peuterspeelzaalwerk in Venray: beleid voor de jaren Staatsblad , Artikel 167. Afspraken voor- en vroegschoolse educatie, lid 3. 19

20 Warme overdracht Kinderopvang en peuterspeelzalen zijn wettelijk verplicht om afspraken met de basisscholen te maken over de wijze van gegevenslevering over doelgroepkinderen. In de gemeente Venray gebruiken organisaties voor peuterspeelzaalwerk en kinderopvang met ingang van schooljaar eenzelfde overdrachtsformulier. In schooljaar wordt dit door de partners ontwikkeld en afgestemd met het basisonderwijs. Kinderopvang en peuterspeelzaalwerk dragen doelgroepkinderen warm over aan het basisonderwijs. Een warme overdracht is een belangrijke voorwaarde voor een doorlopende leerlijn, zodat het basisonderwijs goed kan aansluiten bij de individuele ontwikkeling van het kind 27. Dat houdt in dat er sprake is van een mondelinge toelichting van de schriftelijke gegevens. Met nadruk stellen we dat peuterspeelzaalwerk en kinderopvang verantwoordelijk zijn voor de warme overdracht, en niet de ouders. In de praktijk kunnen ouders dat immers vergeten, het toch bij nader inzien niet zinvol vinden, het te belastend vinden, geen tijd daarvoor hebben, enzovoorts. Het zal duidelijk zijn dat dat niet in het belang van het doelgroepkind is. Kinderopvang en peuterspeelzaalwerk dienen de overgedragen gegevens nog twee jaar te bewaren (wettelijke norm). De ouders wordt om hun toestemming gevraagd op het overdragen van gegevens. Weigeren zij dan vindt geen overdracht van gegevens plaats; dit wordt dan gemeld bij de basisschool. 3.3 Gewenst bereik Zoals al in paragraaf 1.3 is beschreven, wil de gemeente Venray méér doelgroepkinderen met voorschoolse educatie bereiken dan wettelijk verplicht is, we hebben de leeftijdsgrens met een half jaar verlaagd. Peuters kunnen al vanaf 2 jaar deelnemen. Daardoor telt de gemeente Venray ongeveer 112 doelgroepkinderen voor voorschoolse educatie. Het Rijk hanteert de vuistregel dat 75% van het aantal gewichtenkinderen in groep 1 en 2 van de basisscholen, de doelgroep vormt voor voorschoolse educatie. Het Rijk neemt 75% als uitgangspunt omdat de landelijke norm is dat kinderen vanaf 2,5 jaar deelnemen, in plaats van 2- jarige leeftijd. Volgens het Rijk telt de gemeente Venray dan (75% * 112 gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar=) circa 90 doelgroepkinderen, per 1 oktober Als dus 90 doelgroepkinderen tussen de 2,5 en 4 jaar deelnemen, realiseren we een 100% bereik. We bereikten de afgelopen twee schooljaren gemiddeld weliswaar circa 90 doelgroepkinderen per jaar, maar deze vielen niet allemaal in de juiste leeftijdsklasse. In het afgelopen schooljaar waren circa 15 van hen tussen de 2 en 2,5 jaar bij de start van hun deelname aan voorschoolse educatie. Dat betekent dat circa (90-15=) 75 doelgroepkinderen tussen de 2,5 en 4 jaar bereikt werden. Dat is een bereik van 83%. We moeten 90 doelgroepkinderen tussen de 2,5 en 4 jaar bereiken, een 100% bereik is wettelijk uitgangspunt. We hopen, door de verbeterde indicatiestelling en toeleiding dat dit aantal nog komend schooljaar gerealiseerd wordt. 27 Staatsblad 298, nota van toelichting. Hoofdstuk 1, p. 6 20

21 Gemeenten worden door de Inspectie van het onderwijs er niet op afgerekend als zij méér kinderen onder doelgroepkinderen rekenen dan het aantal gewichtenkinderen. De Inspectie van het Onderwijs verzamelt de lokale gegevens over het aantal plaatsen voor voorschoolse educatie en het aantal kinderen dat daarmee bereikt wordt. Deze informatie wordt weergegeven in een jaarlijkse monitor. 3.4 Tegemoetkoming ouderbijdrage doelgroepkinderen De ouderbijdrage kan voor ouders van doelgroepkinderen een drempel tot deelname vormen. Daarom is in de wet Oke opgenomen dat burgemeester en wethouders de ouderbijdrage vaststellen op een niveau dat overeenkomt met of lager is dan de eigen bijdrage die ouders betalen voor de opvang van kinderen. Hierbij wordt uitgegaan van de maximale kinderopvangtoeslag 28. Het Rijk heeft hiervoor extra middelen aan de gemeenten ter beschikking gesteld. De verlaagde ouderbijdrage wordt berekend onafhankelijk van het inkomen. Voorwaarde is dat het betreffende doelgroepkind deelneemt aan voorschoolse educatie. In schooljaar is de ouderbijdrage vastgesteld op 134,- voor 4 dagdelen of circa 10 uur per week (op jaarbasis). Deze tarieven worden elk schooljaar bijgesteld, conform de adviezen van de VNG. Doelgroepkinderen nemen ook deel aan de kinderopvang. Indien het aanbod voldoet aan de landelijke basisvoorwaarden, en de organisaties voldoen aan de criteria uit paragraaf 3.2, kan de gemeente Venray er toe overgaan deze locaties eveneens te benoemen als voorschoolse locaties. Daardoor kunnen de betreffende ouders een beroep doen op een verlaging van de ouderbijdrage. 3.5 Ondersteuning van doelgroepkinderen binnen regulier peuterspeelzaalwerk Het voorschoolse aanbod wordt verzorgd in de kern Venray, omdat daar het gros van de doelgroepkinderen woont. De (weinige) doelgroepkinderen in de kleinere kernen nemen deel aan het reguliere peuterspeelzaalwerk in het eigen dorp. Dit peuterspeelzaalwerk functioneert op ambitieniveau 1. Dat betekent dat men werkt met één betaalde, gekwalificeerde leidster per groep en een vrijwilligster. De eindverantwoordelijkheid voor het voldoen aan de (toegenomen) eisen ligt bij de betaalde kracht. Deze solistische positie is kwetsbaar. Het is bijvoorbeeld niet altijd mogelijk om inhoudelijk overleg te voeren, ook de taken van observeren en registreren liggen vooral in handen van de betaalde kracht. Doelgroepkinderen vragen door hun problematiek meer en vaak andere- begeleiding dan gewone kinderen. In het kader van de verdere professionalisering van de solistisch werkende leidsters en een zo adequaat mogelijke begeleiding van doelgroepkinderen, wordt op incidentele basis een extra leidster ingezet. Zij ondersteunt de beroepskracht in haar verantwoordelijkheden, is beschikbaar voor de nodige ruggenspraak, helpt bij observaties, pleegt overleg met ouders, ondersteunt bij de warme overdracht van kinderen naar de basisschool, enzovoorts. 28 Staatsblad , artikel 166, lid 2. 21