10 jaar Borstkliniek AZ Sint-Lucas Gent. Relevante vragen voor uw praktijk

Transcriptie

1 10 jaar Borstkliniek AZ Sint-Lucas Gent Relevante vragen voor uw praktijk

2 Welkomstwoord Dr. Ilse Vanhoutte, radiotherapie - oncologie

3

4 Chirurg/ gynaecoloog Plastisch chirurg Radioloog Anatomo-patholoog Nucleaire geneeskunde Medisch oncoloog Patiënte Kinesitherapeut Radiotherapeut-oncoloog Datamanager Genetisch consulent Sociale dienst B-Care Borstverpleegkundige Psycholoog Studiecentrum

5

6 Invasief of in situ CA Ductaal of lobulair Tumorgrootte+snijranden Aantal klieren Differentiatiegraad Lymfovasculaire invasie Aantal positieve klieren Oestrogeen/progesteron receptor Her 2-neu oncogen Geen nabehandeling Radiotherapie Chemotherapie heelkunde weefselonderzoek Hormoontherapie Targeted therapie

7 Patiënte

8

9

10

11 2500 patiënten > 2500 patiënten Dank voor vertrouwen Dank voor de samenwerking DANK!

12 Mijn patiënt voelt een knobbel, wat nu? Dr. Olivier Van Kerschaver, dienst heelkunde

13 Mijn patiënt voelt een knobbel, wat nu?

16 Tripel diagnostiek Mijn patiënt voelt een knobbel, wat nu?

17 Tripel diagnostiek: klinisch onderzoek Mijn patiënt voelt een knobbel, wat nu?

18 Tripel diagnostiek: beeldvorming Mijn patiënt voelt een knobbel, wat nu?

19 Breast imaging-reporting and data system (BIRADS) Mijn patiënt voelt een knobbel, wat nu?

20 Tripel diagnostiek: punctie en APD Mijn patiënt voelt een knobbel, wat nu?

21 Tripel diagnostiek besluit Mijn patiënt voelt een knobbel, wat nu?

25 Patiënt 75 jaar met onco-diagnose poli verpl/arts pre- opnamebalie verpl Afname G8 G8 > 14/17 stop (geen CGA) G8 14/17 afname GRP GRP< 3/6 GRP 3/6 Tel nr ILG (5622) ILG maakt ambulante afspraak Afname CGA door ILG str 83 Multidisc bespreking met geriater Tel nr DZG (5159) DZG plant asap staging OZ ( aanvr PV 205) in en contacteert pat/poli mbt datum Staging OZ & CGA op DZG, geriater Geriatrisch advies en besluit beh. arts/ HA/ MOC Geriatrisch advies & besluit naar beh. arts/ HA / MOC

28 Besluit Mijn patiënt voelt een knobbel, wat nu?

29 Is borstkanker één ziekte? Dr. Kathleen Lambein, anatomo-pathologie

30 nee

31 Is borstkanker één ziekte?

32 histologische subtypes Is borstkanker één ziekte?

33 histologische subtypes 1. invasive carcinoma of no special type (ductal) 2. invasive lobular carcinoma 3. tubular carcinoma 4. cribriform carcinoma 5. mucinous carcinoma 6. carcinoma with medullary features 7. carcinoma with apocrine differentiation 8. carcinoma with signet-ring-cell differentiation 9. invasive micropapillary carcinoma 10. metaplastic carcinoma of no special type 11. epithelial-myoepithelial tumors (adenoid cystic) 12. rare types (neuroendocrine features, secretory, invasive papillary, acinic cell, mucoepidermoid, polymorphous, oncoytic, ) Is borstkanker één ziekte?

36 gen expressie profielen 38 invasieve carcinomen 8102 genen 4 groepen luminaal/epitheliaal/er+ HER2 enriched normal breast like basal like

37 moleculaire subtypes verder verfijnd in 4 groepen: luminal A luminal B HER2 enriched basal like reproduceerbaar surrogaat dmv immuunhistochemische kleuringen: ER, PR, HER2, Ki67

38 type ER PR HER2 Ki67 Luminal A laag Luminal B + +/- -/+ hoog HER hoog Basal like hoog Is borstkanker één ziekte?

39 prognose en predictie 1. prognostische factoren: geven informatie over de overleving, onafhankelijk van de behandeling 2. predictieve factoren: geven informatie over het effect van een behandeling 3. ER, PR en HER2 zowel prognostische als predictieve factoren 4. moleculaire subtypes zowel prognostisch als predictief Is borstkanker één ziekte?

40 biologie en anatomie Is borstkanker één ziekte?

41 biologie en anatomie 1. biologie: a. histologische en moleculaire subtypering b. differentiatiegraad c. ER, PR, HER2, Ki67 d. omgevende weefsel (immuuncellen) 2. anatomie: a. grootte b. focaliteit c. lymfovasculaire invasie d. klierstatus e. snijranden Is borstkanker één ziekte?

43 sequencing 1. NGS: next generation sequencing (techniek) 2. massive parallel sequencing: miljoenen DNA fragmenten tegelijk gesequenced 3. opsporen van moleculaire aberraties: mutaties, deleties, amplificaties 4. sneller en goedkoper 5. onderzoek-setting naar klinische setting 6. NGS voor de patholoog: diagnostisch, prognostisch, predictief 7. NGS voor de borstpatholoog: heden nog geen druggable mutaties 8. to be continued! Is borstkanker één ziekte?

45 NEE!

46 Mastectomie of borstsparende heelkunde: wat raad ik mijn patiënt aan? Dr. Chris Vereecke gynaecologie - verloskunde

47 Evolutie anno Borstkanker overleving wordt bepaald door: Tumorbiologie Tumorload en antwoord op systemische therapie NIET door de uitgebreidheid van de chirurgie 2. Lokaal herval is bepaald door een positieve snijrand. GEEN betere lokale controle met een negatieve snijrand 1mm 3. Sentinelklier techniek is de standaard ingreep minder okselklieruitruimingen 4. Belang van de oncoplastische heelkunde Mastectomie of borstsparende heelkunde?

48 Indicaties voor mastectomie 1. Verhouding tumor en volume van de borst 2. Wens van de patiënt (wenst geen Rt, angst ) 3. Contra-indicatie voor Rt (systemische aandoeningen) 4. Grote in situ component Mastectomie of borstsparende heelkunde?

49 KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: Invasieve borstkanker ( ) Individueel feedbackrapport AZ Sint-Lucas Gent Belgian Cancer Registery

50 Recente observationele studies: R. Bleicher - Cancer Jan 1, 2016 M. van Maaren - San Antonio-meeting Dec 2015 D. Zaenger - Clinical Breast Cancer Nov 10, 2015 J. Frandsen - Int.J Radiation Oncology Aug 26, 2015 S. Hofvind EJSO Oct, 2015 O. Hartmann - Ann of Surgical Oncology March 6, 2015

51 Annals of Surgical Oncology March 2015

52 Nationaal Kankerregister Noorwegen Resultaten: N= O. Hartmann 8065 (62%) Borstsparende heelkunde + Rt 4950 (38%) Mammectomie +/- Rt Na 10 jaar: Borstkanker sterfte van 1083 patiënten Specifiek borstkanker overleving: na 5 jaar - Borstsparende chirurgie: 97% - Mammectomie: 88% In alle stadia / sub cohorten en leeftijdsgroepen Adjusted HR voor borstkankersterfte: - MM: BSC: 1 Mastectomie of borstsparende heelkunde?

53 Nationaal Kankerregister Noorwegen O. Hartmann O.J. Hartmann-Johnsen: Annals of Surgical Oncology March 2015

54 The effect of BCS and mastectomy on 10 year survival Marissa van Maaren Integraal Kankercentrum Nederland Nijmegen 54

55 Studie populatie Nederlands Kanker Register Vrouwen, 1ste primaire tumor, diagnose pt1-2n0-1 stadium Borstsparende of Mastectomie in Nederlandse Zh. Geen ziekte van Paget Geen macroscopische residueel tumor Geen neo-adjuvante systemische behandeling 55 SABCS 2015 S3-05 M. van Maaren

56 Resultaten: 10-jaar overall survival cohort: patiënten 58.4% borstsparende chirurgie Jonger Kleiner, goed gedifferentieerd, unifokaal, ductale tumoren Minder hormonale adjuvante behandeling Minder okselklier uitruiming 56 SABCS 2015 S3-05 M. van Maaren

57 10- jaar overall survival N= T1-2 N0-1 Borstsparende Mastectomie Logrank p< SABCS 2015 S3-05 M. van Maaren

58 Resultaten: 10-jaar metastase- vrije overleving 2003 cohort: patiënten 61.5% Borstsparende afstand 38.5% Mastectomie afstand 11% metastasen op 14.7% metastasen op Zelfde verdeling van de patiëntenkarakteristieken als in de totale cohort 58 SABCS 2015 S3-05 M. van Maaren

59 Besluit 1. Er bestaan strikte indicaties voor mastectomie 2. Borstsparende heelkunde in combinatie met radiotherapie kan een betere prognose hebben dan een mastectomie Mastectomie of borstsparende heelkunde?

61 Wordt mijn patiënt beter van begeleiding? Rita De Coninck en Ann Van Damme

62 Inleiding Parcours Onderzoeksresultaten Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

63 Wat blijkt uit onderzoek: Vrouwen die ondersteuning krijgen van BVK, hebben grotere kennis van hun behandeling (Davis, Williams e.a. ; 2004) Informeren op maat Folders Stap voor stap Meer duidelijkheid geeft minder angst Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

64 Wat blijkt uit onderzoek: Vrouwen die ondersteuning krijgen van BVK hebben minder last van depressie en angst. (Davis,Williams e.a.; 2004) Empathie Betrokkenheid Hoop Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

65 Wat blijkt uit onderzoek: Ondersteuning van BVK geeft betere omgang met litteken, prothese en haaruitval. (Manuela R.E. Eicher, Sara Marquard e.a. ; 2006) Betere coping lichaamsbeeld Boodschap: persoonlijk proces Ondersteuning bij Protheseaanpassing Haarverlies Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

66 Wat blijkt uit onderzoek: Ondersteuning van een BVK kan de patiënt helpen in het nemen van een beslissing. (Manuela R.E. Eicher,Sara Marquard e.a. ; 2006 Ilana Kadmon, Hana Halah e.a. ; 2014) Correcte neutrale info + herhaling Helpen balans maken, afwegen Info op maat met respect voor eigen keuzes Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

67 Wat blijkt uit onderzoek: Ondersteuning van een BVK heeft een goed effect op de gezondheid en het welzijn van de patiënt en de omgeving. (Manuela R.E. Eicher, Sara Marquard e.a. ; 2006) Hulp aan familie of naaste omgeving Kanker treft het hele gezin Aanpak en bespreekbaarheid van problemen vb boodschap t.a.v. kinderen Indien nodig doorverwijzing naar sociale dienst, psycholoog, Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

68 Wat blijkt uit onderzoek: Psychosociale ondersteuning van (borst)kankerpatiënten in een vroeg stadium heeft een goed effect op survival? (Oh PJ, Shin SR e.a. ; 2015) Ondersteuning Angst beïnvloedt stofwisseling/immuniteit Resultaten nog controversieel: nog verder onderzoek nodig Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

69 Werkwijze borstkliniek AZ Sint-Lucas Belang van ondersteuning bij het begin Eerste emotionele opvang bij diagnose Luisteren en ventileren Waar nodig herhalen Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

70 Werkwijze borstkliniek AZ Sint-Lucas Verdere begeleiding doorheen het traject van onderzoek en behandeling Rode draad Laagdrempelig Orde in chaos Vertrouwensrelatie Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

71 Werkwijze borstkliniek AZ Sint-Lucas Belangrijke contactmomenten: Diagnosestelling Chirurgie Resultaten MOC-bespreking Einde behandeling: afrondingsgesprek Herval Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

72 Conclusie Grote evolutie sinds 10 jaar: van onbekend naar vaste waarde QOL beter door goede ondersteuning Patiënt wordt beter van begeleiding Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

73 Wordt mijn patiënt beter van begeleiding?

74 Praktische aanpak van nevenwerkingen in de thuissituatie Dr. Ilse Vanhoutte, radiotherapie - oncologie

75 Inleiding Adjuvante therapie bij borstkanker: Chemotherapie Radiotherapie infectierisico radiatie dermatitis Hormoontherapie warmte- opwellingen arthralgiën osteoporose vaginale droogte thrombo-embolisch risico Targeted therapie Individueel zeer verschillend, niet altijd voorspelbaar Ernst van bijwerkingen efficiënte behandeling Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

76 Chemotherapie: infectierisico Chemotherapie witte bloedcellen weerstand tegen ziekte risico op infectie Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

77 Chemotherapie: infectierisico Preventie: voorkomen is beter dan genezen Handhygiëne Huid reinigen en hydrateren, wondjes verzorgen Mondzorg Vermijd contact met dierlijke uitwerpselen Publieke plaatsen, infectieuze vrienden en familie vermijden bij neutropenie Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

78 Chemotherapie: infectierisico Preventie Griepvaccin Iedereen onder chemotherapie Ook gezinsleden, partners Timing: enkele dagen voor chemotherapie Groeifactoren (Neupogen, Neulasta, Granocyte, Lonquex ) Duur en ernst van neutropenie Primaire en secundaire preventie cfr terugbetalingscriteria Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

79 Chemotherapie: infectierisico NEUTROPENE KOORTS Orale temperatuur van > 38,5 C of twee opeenvolgende metingen van > 38 C gedurende twee uur èn Absoluut aantal neutrofielen < 500/μL Neutropene koorts = MEDISCHE URGENTIE Hoe later wordt ingegrepen, hoe hoger mortaliteit! Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

80 Chemotherapie: infectierisico Patiënt educatie: - Thuis opvolgen - thermometer aanschaffen - t thuis meten - herkennen van infectie tekenen rillingen hoesten diarree zich niet goed voelen - alarmsymptoom: t > 38 C en/of rillerig gevoel - Tijdig melden aan arts - dag zelf Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

81 Chemotherapie: infectierisico - Snel eerste contact met patiënt anamnese, klinisch onderzoek cave: inflammatietekenen soms zeer subtiel! - Risicobepaling volgens MASCC score Hoog risico patiënten: opname voor IV AB Laag risico patiënten en aanwezige risicofactoren: opname voor IV AB Laag risico zonder risicofactoren: behandeling in thuissetting, strikte opvolging! - Indien behandeling in thuissetting: - Fluoroquinolone + amoxiclav - Fluoroquinolone + clindamycine (bij peni-allergie) Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

82 Chemotherapie: infectierisico - Duur antibiotica Afhankelijk van klinische tekenen en pathogeen Zo koorts zonder duidelijk focus: Als aantal neutrofielen 500μ/l stop antibiotica als patiënte 48-72u koortsvrij is Als aantal neutrofielen < 500μ/l stop antibiotica als patiënt geen complicaties heeft en koortsvrij is gedurende 5-7 dagen - Groeifactoren : Filgastrim, indien nog geen preventieve Pegfilgastrim Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

83 Radiotherapie: radiatie dermatitis - Douche mag, droog deppen - Emolientia dagelijks van bij start, niet vlak voor RT (vb Bepanthol, calendula) - Beperkt erytheem- droge desquamatie Bepanthol - Matig- uitgesproken erytheem- matig oedeem Flamigel - Vochtige desquamatie Flaminal Hydro of Forte - Jeukende dermatitis met papels: topisch corticoïden, zo kort mogelijk Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

84 Hormoontherapie Preparaten - Selective Estrogen Receptor Modulators (SERMs) tamoxifen (Nolvadex) - Aromatase Inhibitoren (AI) anastrozole (Arimidex) letrozole (Femara) exemestane (Aromasin) - Ovariële suppressie LHRH-analogen: gosereline (Zoladex) Duur en strategiën 5 j 10j Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

85 Hormoontherapie - Nevenwerkingen invloed op levenskwaliteit slechte therapietrouw vervroegd stoppen - Werking, motivatie, hygiënische maatregelen, tips, zie brochure - Switch preparaat binnen zelfde familie (AI) tam AI AI tam Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

86 Hormoontherapie: warmte-opwellingen Alle vormen van hormoontherapie (>> tamoxifen en LHRH-analoog) - Hygiënische maatregelen - Uitlokkende factoren vermijden - Lichaamsbeweging - Medicamenteus: ernst en frequentie - Venlafaxine mg/d - Clonidine 25 µg 2 x1/d, langzaam op te drijven - Gabapentine 300 mg 3x/d proeftherapie 1 2 maand - Cave: SSRI (paroxetine,..) en tamoxifen (CYP2D6): interactie! - Verander van hormonaal preparaat Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

87 Hormoontherapie: arthralgiën en osteoporose Arthralgiën: voornamelijk bij AI,reversibel na stop medicatie - Lichaamsbeweging - Pijnstilling (o.a.nsaid) - Switch van preparaat Osteoporose door vervroegde menopauze en aromatase-inhibitoren (AI) - Botdensitometrie: vóór start nadien om 2j bij inname AI, chemo- geïnduceerde menopauze of LHRH- analoog - Calcium ( mg/d) en vit D ( IU/d) - «Gewichtsdragende» lichaamsbeweging - Rookstop - Bifosfonaten Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

88 Hormoontherapie: vaginale droogte Vaginale droogte dyspareunie vaginale infecties Aromatase-inhibitoren >> tamoxifen - Vochtinbrengende gels - Glijmiddel Intilube,Lubrilon, Mithra gel, K-Y jelly, Lube xxx original, Sensilube, Gynofit, Intibiol4 gel - Lokale oestrogenen??? Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

89 Hormoontherapie: trombo- embolische events - Tamoxifen: risico x 3 - Voorgeschiedenis van DVT, embool, = contra- indicatie voor tamoxifen - Bij DVT, embool, onder tamoxifen: switch naar AI Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

90 Conclusie - Neutropene koorts - medische urgentie - snel ingrijpen - afh van risicobepaling MASCC score: opname of ambulant AB - Radiotherapie - huidverzorging cfr graad van radiatie dermatitis - Hormonale therapie - nevenwerkingen kunnen leiden tot slechte therapietrouw en vervroegd stoppen van behandeling - medicatie, hygiënische maatregelen en levensstijl aanpassingen (lichaamsbeweging!) kunnen ernst en frequentie van symptomen - verander van hormonale therapie zo nodig Praktische aanpak van nevenwerkingen in thuissituatie

91 Psychosociale impact van ziekte en behandeling Koen Deprez, psycholoog borstkliniek

92 Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie Dr. Henk Loobuyck, gynaecologie verloskunde

93 Hoe risico op borstkanker bepalen? Familiale belasting = belangrijkste risicofactor! Grondige familiale anamnese : Eerstegraads familie leden : moeder, zus, kind Tweedegraads familieleden : grootmoeder, halfzuster, kleinkind, tante, nicht (kind van broer of zuster) Genetisch onderzoek op indicatie! Andere risicofactoren : beperktere invloed Overgewicht Alcoholgebruik, roken. Fysieke activiteit Zwangerschappen, borstvoeding Leeftijd menarche, menopauze Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

94 Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

95 Drie risicogroepen KCE Report 172 A Gemiddeld risico : ( levenslang risico ) +/- 13 % Geen familieleden met borstkanker / ovariumkanker 1 eerstegraads / tweedegraads familielid > 40 jaar Verhoogd risico : ( levenslang risico ) % 40 jarige patiënte : 10 jaar s risico op borstkanker : 3 8 % Sterk verhoogd risico : ( levenslang risico ) 30 % 40 jarige patiënte : 10 jaar s risico op borstkanker : > 8 % Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

96 Gemiddeld risico KCE Report 172 A Gemiddeld risico : ( levenslang risico ) +/- 13 % Geen familieleden met borstkanker / ovariumkanker 1 eerstegraads / tweedegraads familielid > 40 jaar Advies : populatie screening mammografie 2 jaarlijks Dubbele lezing : Stijging detectie ratio : +/- 1 / 1000 Daling recall ratio : +/- 1/ jaar ( eventueel langer tot 75 jaar ) ( eventueel vroeger vanaf 40 jaar ) Systematisch echo / MR : geen zin Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

97 Verhoogd risico KCE Report 172 A Welke patiënt?: ( levenslang risico ) % 1 eerstegraads familielid < 40 jaar 2 eerstegraads / tweedegraads familieleden > 50 jaar 3 eerstegraads / tweedegraads familieleden > 60 jaar Advies : jaar : jaarlijks mammografie : populatie screening mammografie Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

98 Sterk verhoogd risico KCE Report 172 A Welke patiënt?: ( levenslang risico ) 30 % 2 eerstegraads / tweedegraads familieleden < 50 jaar, waarvan minstens 1 eerstegraads verwante 3 eerstegraads / tweedegraads familieleden < 60 jaar, waarvan minstens 1 eerstegraads verwante 4 eerstegraads/ tweedegraads familieleden onafhankelijk van de leeftijd, waarvan minstens 1 eerstegraads verwante Andere familiale antecedenten naast voorkomen van borstkanker : bilateraal borstkanker, borstkanker bij een man, ovariumcarcinoom sarcoma gediagnosticeerd op een leeftijd jonger dan 45 jaar glioma of carcinoma van bijnierschors op kinderleeftijd patroon van multipele carcinomen op jonge leeftijd sterke familiale belasting in de vaderlijke stamboom (vier familieleden met diagnose van borstkanker op een leeftijd jonger dan 60 jaar aan vaderlijke zijde) Mantelkap-radiotherapie voor Hodgkin lymfoom Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

99 Advies : Doorverwijzen voor genetisch advies Sterk verhoogd risico KCE Report 172 A Beleid individueel bepalen op basis van genetisch risico : BRCA 1 / 2 Intensieve screening : Vanaf 18 jaar : maandelijks zelfonderzoek Vanaf 25 jaar: 6 maandelijks klin onderzoek bij arts Vanaf 25 jaar jaarlijks MRI Vanaf 30 ( 35 ) jaar : jaarlijks Mammografie + jaarlijks MRI, alternerend om de 6 maanden Profylactische opties : Hormonotherapie : Nolvadex, aromatase inhibitoren. Profylactische Salpingo-Oophorectomie: halveert risico op borstkanker!! Chirurgie : Risk Reducing Profylactic Mastectomy NB : sinds 01/02/2016 nieuwe nomenclatuur voor mammaire beeldvorming, vrij van remgeld voor deze groep. Eénmalig notificatie formulier opsturen aan adviserend geneesheer. Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

100 Wie doorverwijzen voor genetisch onderzoek? KCE Report 236As 2 eerstegraads / tweedegraads familieleden < 50 jaar, waarvan minstens 1 eerstegraads verwante 3 eerstegraads / tweedegraads familieleden < 60 jaar, waarvan minstens 1 eerstegraads verwante 4 eerstegraads/ tweedegraads familieleden onafhankelijk van de leeftijd, waarvan minstens 1 eerstegraads verwante Andere familiale antecedenten naast voorkomen van borstkanker : bilateraal borstkanker, borstkanker bij een man, ovariumcarcinoom sarcoma gediagnosticeerd op een leeftijd jonger dan 45 jaar glioma of carcinoma van bijnierschors op kinderleeftijd patroon van multipele carcinomen op jonge leeftijd Pte met borstkanker op zeer jonge leeftijd (<35 jaar) Pte met epitheliale eierstokkanker Pte met alvleesklierkanker met twee eerstegraads familieleden met alvleesklierkanker of eierstok- of borstkanker. Pte met een triple-negatieve borstkanker onder de leeftijd van 60 jaar. Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

102 Zin en onzin van profylactische contralaterale mastectomie Algemene populatie GEEN ZIN!!!! Hoog risico populatie : zinvolle optie! BRCA 1/2 mutatie Li Fraumenisyndroom : Mutatie TP 53 gen Cowden syndroom Mutatie P TEN gen Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

103 BRCA mutaties en kankerrisico Algemene Populatie BRCA 1 mutatie BRCA 2 mutatie Borst 13 % % 45-70% Ipsilateraal Borstca Contralateraal BorstCa < 0.5 % per jaar 1.2 % per jaar 16% op 15 jaar 7 % na 25 j 34 % na 15 j 60 % na 25 j Ovarium 1 % 40 % 11-15% BorstCa bij man 0.1 % 1 % 8 % Pancreas 0.5 %? 5 % Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

104 Trend in contralaterale preventieve mastectomie : SEER Data Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

105 Overall Survival : Risico-reducerende contralaterale mastectomie versus observatie in algemene populatie Overall Survival 40 y stage I ER + SEER-DATA P. Portschy J Natl Cancer Inst 2014 vol 106(8) Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

106 Overall Survival : Risico-reducerende contralaterale mastectomie versus observatie bij BRCA 1 & 2 B. Heemskerk et al. Int. J Cancer 136 pp Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie Ndl, 583 ptn, FU mediaan 11.4 jaar

107 Besluit : Risico op borstkanker bepalen via familiale anamnese. Hoog risico patiënten : doorverwijzen voor genetisch onderzoek Preventieve chirurgie bij BRCA gemuteerde vrouwen moet overwogen worden In de algemene populatie: borstsparende chirurgie mogelijks beter dan mastectomie Overschat het risico op contralaterale borstkanker niet in de algemene populatie Een goed geïnformeerde patiënte en partner is cruciaal Borstkanker in de familie: adviezen naar preventie

109 Do s and don ts na de behandeling van borstkanker Dr. Wim Duthoy, radiotherapie oncologie

110 Do s and don ts na de behandeling van borstkanker ~ (Breast) Cancer Survivorship Care Is dit een relevant onderwerp voor uw praktijk? diagnoses / jaar Incidentie neemt toe Relatieve 5-jaarsoverleving = 90% Van alle vrouwen met borstkanker tussen 2004 en 2013, zijn er heden in leven Bron: Do s and don ts na de behandeling

111 Doel van opvolging bij vrouwen die borstkanker doormaakten Voorkomen en opsporen van herval Opsporen en behandelen van langdurige en laattijdige effecten van borstkanker en/of de behandeling Bevorderen van een gezonde levensstijl Bron: Runowicz et al. ACS/ASCO Breast Cancer Survivorship Care Guideline. JCO 2016; 34(6): (free access!) Do s and don ts na de behandeling

112 Doel 1: voorkomen/opsporen van herval Voorkomen van herval Do s and don ts na de behandeling

113 Doel 1: voorkomen/opsporen van herval Opsporen van herval: Do s and don ts na de behandeling

114 Doel 2: opsporen/behandelen laattijdige effecten Behandelingstype Heelkunde Radiotherapie Chemotherapie Hormonotherapie Algemeen Laattijdige bijwerkingen Lichaamsbeleving, seksualiteit, cosmesis Lymfoedeem, neuropathie, bewegingsbeperking Borstpijn, vermoeidheid, cosmesis borstasymmetrie, lymfoedeem, pneumonitis Vermoeidheid, geheugen- en concentratiestoornissen, vroegtijdige menopauze, osteoporose neuropathie (taxanen), osteoporose, verhoogd cardiovasculair risico (anthra s) Warmte-opwellingen, stemmingswisselingen, verminderd libido, vaginale droogte, osteo-articulaire klachten (vnl bij AI), risico op thrombose, osteoporose Depressie Depressie, angstgevoelens, angst voor herval, werkhervatting, financiële problemen angstgevoelens Do s and don ts na de behandeling.

115 Doel 3: bevorderen van gezonde levensstijl Do s and don ts na de behandeling

116 Samenvattend: 1. Voorkomen van herval: 1. Compliantie van de hormonale behandeling 2. Nastreven gezonde levensstijl 2. Opsporen van herval: 1. Borstonderzoek op regelmatige basis 2. Jaarlijkse mammografie (tot 10 jaar na diagnose) 3. Opsporen van asymptomatische metastasen??? 3. Opsporen en behandelen van laattijdige effecten 4. Bevorderen van gezonde levensstijl Do s and don ts na de behandeling