Constructieve Veiligheid

Transcriptie

1 Bouwen met kennis 235 Constructieve Veiligheid Evaluatie ABCmeldpunt, structurele verbetering?

2 ISBN Auteursrechten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van CURNET. Het is toegestaan overeenkomstig artikel 15a Auteurswet 1912 gegevens uit deze uitgave te citeren in artikelen, scripties en boeken, mits de bron op duidelijke wijze wordt vermeld, alsmede de aanduiding van de maker, indien deze in de bron voorkomt. " CUR-rapport 235 'Constructieve Veiligheid - Evaluatie ABCmeldpunt, structurele verbetering?', Stichting CURNET, Gouda, 2011." Aansprakelijkheid CURNET en degenen die aan deze publicatie hebben meegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van deze uitgave. Nochtans moet de mogelijkheid niet worden uitgesloten dat er toch fouten en onvolledigheden in deze uitgave voorkomen. Ieder gebruik van deze uitgave en gegevens daaruit is geheel voor eigen risico van de gebruiker en CURNET sluit, mede ten behoeve van al degenen die aan deze uitgave hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van deze uitgave en de daarin opgenomen gegevens, tenzij de schade mocht voortvloeien uit opzet of grove schuld zijdens CURNET en/of degenen die aan deze uitgave hebben meegewerkt. Colofon Omslagillustratie: ANP Hoge Noorden Jacob van Essen

3 Constructieve Veiligheid Evaluatie ABCmeldpunt, structurele verbetering? Publicatie 235

4 Voorwoord... 6 Samenvatting Inleiding Aanleiding Doelstelling ABCmeldpunt Evaluatie Scope en afbakening ABCmeldpunt Evaluatie Werkwijze en onderzoeksverantwoording Leeswijzer Het meldingsproces Beschrijving van het meldingsproces Aantal meldingen Wie zijn de partijen die melden? Vertrouwelijkheid en zorgvuldigheid Vergelijkbare meldpunten: CROSS Meldingen en melders Communicatie ABCmeldpunt versus CROSS Leerpunten Meldingsbereidheid Meldende partijen Te verwachten aantal en werkelijk aantal meldingen Bekendheid ABCmeldpunt Redenen om te melden Redenen om niet te melden Tijdslijn Conclusies meldingsproces Aanbevelingen meldingsproces Resultaten van de meldingen Resultaten kwartaalrapportages Overzicht statistische analyse taartdiagrammen (bijlage C) Algemene analyse Technische analyse Achterliggende oorzaken Trends Gesignaleerde thema s Conclusies analyse van de meldingen Algemeen Resultaten van de analyses Aanbevelingen resultaten meldingen Communicatie over de resultaten Kwartaalrapportages TNO Beschrijving Evaluatie Nieuwsbrieven Beschrijving Evaluatie Website Beschrijving Evaluatie Media Beschrijving Evaluatie Presentaties marktpartijen Beschrijving

5 4.5.2 Evaluatie LinkedIn Beschrijving Evaluatie Conclusies communicatie Aanbevelingen communicatie Beïnvloeding werkwijze en gedrag Leerpunten en veranderingen opdrachtgevers, bouwers, constructeurs en BWT Vergelijking inzet en effect andere initiatieven Conclusies beïnvloeding werkwijze en gedrag Aanbevelingen beïnvloeding werkwijze en gedrag Incidentenmeldingen in andere sectoren Incidentenmelding in de medische sector (Cure) Incidentenmelding in de luchtvaartsector Vergelijking van medische sector, luchtvaartsector en bouwsector Conclusies en aanbevelingen ABCmeldpunt Conclusies Aanbevelingen Perspectief voor de toekomst Status quo ABCmeldpunt Scenario 1: Voortzetting ABCmeldpunt in huidige vorm Scenario 2: Optimalisering ABCmeldpunt Scenario 3: Verplicht melden Scenario 4: Registratie gebaseerd op persberichten Scenario 5: Stoppen met georganiseerde registratie Vergelijking scenario s Naar structurele verbetering! Literatuur Bijlagen A. Definities B. Rapportage enquête Inleiding Doel van de enquête Opzet van de enquête Inhoud van de enquête Respons Uitkomsten enquête Belangrijkste resultaten C. Statistische analyse D. Belangrijkste inzichten vanuit de interviews E. Interview verslagen F. Inhoud IGZ melding medische sector G. Position paper Platform Constructieve Veiligheid

6 Voorwoord De (bouw) wereld is de laatste jaren regelmatig geconfronteerd met incidenten waarbij de constructieve veiligheid van bouwwerken in het geding was. Het gaat hierbij niet alleen om instortingen die veelal uitgebreid in het nieuws komen, maar ook om fouten die (kunnen) leiden tot bijna-instortingen en schade in het algemeen. Incidenten in de bouw kunnen leiden tot persoonlijke ongevallen en zijn de oorzaak van faalkosten. Met het verbeteren van de constructieve veiligheid kunnen bouwbedrijven dus ook de faalkosten terugdringen en daarnaast bijdragen aan het verbeteren van het imago van de sector. Om te leren van bouwfouten kan een centraal meldpunt een nuttig instrument zijn; ervaringen in andere sectoren dan de bouw tonen dat aan. Het Platform Constructieve Veiligheid (waarin BNA, Bouwend Nederland, NLingenieurs, de VROM-Inspectie en vele andere partijen participeren) heeft om die reden besloten een meldpunt voor de bouwsector op te zetten: het ABCmeldpunt. Dit staat voor Aanpak Bouwincidenten Constructieve veiligheid. Het meldpunt biedt de bouwsector de gelegenheid te leren van bouwfouten. Dit doet zij door vertrouwelijk melden van bouwfouten mogelijk te maken, de meldingen kwalitatief en kwantitatief te analyseren en waar mogelijk structurele oorzaken te identificeren en de uitkomsten van de analyse met de markt te communiceren. Het ABCmeldpunt moet de bouwsector ondersteunen bij het doel waarnaar de sector streeft: betere bouwwerken op een efficiëntere wijze realiseren Na een pilot in heeft het meldpunt tot op heden gefunctioneerd. Na drie jaar bestaat de behoefte om het ABCmeldpunt te evalueren. Daarbij gaat het niet alleen om een inventarisatie van het aantal binnengekomen meldingen, maar ook om de vraag of de gemelde incidenten inzicht bieden in structurele oorzaken die op sectorniveau kunnen worden aangepakt. Twee rapporteurs, te weten ir. R.M.L. Nelisse (TNO) en ir. K.C. Terwel (TUDelft) werden aangesteld om deze evaluatie uit te voeren. Zij werden vanuit het Platform Constructieve Veiligheid (CUR-project E 025) begeleid door een commissie, die bij de samenstelling van dit rapport bestond uit: - ir. D.G. Mans, Platform Constructieve Veiligheid (voorzitter) - ing. M.J. Pol, Gemeente Amersfoort en COBc - ing. A.F. Rings, KplusV - ir. J.H. Tieleman, BAM Advies & Engineering - dr. ir. P.H. Waarts, TNO 6

7 Ten behoeve van het ABCmeldpunt en deze evaluatie werden financiële bijdragen ontvangen van de volgende organisaties: VROM-Inspectie Ministerie van BZK Bouwend Nederland Rijkswaterstaat Dienst Infrastructuur Rijksgebouwendienst TNO Verbond van Verzekeraars NLingenieurs Stichting Fonds Collectief Onderzoek GWW CUR Bouw & Infra spreekt haar dank uit aan genoemde financiers en allen die hebben meegewerkt aan de totstandkoming van deze evaluatie, door invullen van de enquête, meewerken aan de interviews en meedenken en schrijven aan de rapportage. Wij hopen dat deze evaluatie een bijdrage mag leveren aan verbetering van de constructieve veiligheid. Oktober 2011 Het bestuur van CURNET 7

8 Samenvatting Het doel van het ABVmeldpunt is bij te dragen aan het realiseren van veiliger bouwwerken, door het verzamelen en analyseren van bouwfouten. Het meldpunt moet de bouwsector in staat stellen te leren van fouten en andere missers die de constructieve veiligheid van bouwwerken in gevaar kunnen brengen en die leiden tot faalkosten. Met deze evaluatie wordt beoogd het nut van het ABCmeldpunt voor bouwfouten in kaart te brengen. Deze publicatie gaat dus nader in op het functioneren van het meldpunt, maar ook komen inhoudelijke resultaten van de meldingen aan de orde. Deze geven een indicatie van veel voorkomende oorzaken van falende constructies. Ten behoeve van de evaluatie is een enquête afgenomen onder 126 respondenten over de effectiviteit van het meldpunt. Het merendeel van de respondenten was op de hoogte van het bestaan van het meldpunt. Daarnaast zijn 6 belangrijke partijen uit de bouwsector geïnterviewd om de informatie uit de enquête aan te vullen en om een toekomstvisie voor het meldpunt op te stellen. De werking van het ABCmeldpunt is als volgt. Via een website kunnen melders vertrouwelijk bouwfouten doorgeven door middel van een formulier. Deze bouwfouten worden zorgvuldig geanalyseerd en ter verificatie wordt de melder nog nagebeld. De resultaten van de analyses worden in een kwartaalrapportage weergegeven. Een expertcommissie zorgt daarnaast voor het opstellen van nieuwsbrieven rond een thema dat verband houdt met constructieve veiligheid. Elke geïnteresseerde kan zich gratis abonneren op de nieuwsbrief. Van augustus 2008 tot en met juni 2011 zijn 189 meldingen binnengekomen. Vooraf werden ca. 150 meldingen per jaar verwacht. Het lagere aantal meldingen kan worden verklaard door een geringe bekendheid van het ABCmeldpunt. Daarnaast is het voor sommige partijen onduidelijk wat de toegevoegde waarde is van het meldpunt; ook zijn sommige partijen huiverig voor eventuele negatieve consequenties. De meldingen zijn voor meer dan 80% aangeleverd door medewerkers van bouw- en woningtoezicht en constructeurs. Dit betekent dat de melders geen evenwichtige afspiegeling vormen van de bouwpraktijk; vooral meldingen vanuit de uitvoerende bouw zijn ondervertegenwoordigd. In de kwartaalrapportages zijn de resultaten van de analyse van de meldingen weergegeven. Hierbij komen met name technische aspecten aan bod. Betrouwbare uitspraken over achterliggende oorzaken kunnen niet worden gedaan, omdat men voor de informatie afhankelijk is van één bron. Door het beperkte aantal meldingen kunnen geen betrouwbare uitspraken worden gedaan over eventuele trends in de Nederlandse bouwpraktijk. De nieuwsbrief is één van de belangrijkste communicatiemiddelen. Circa 450 personen zijn geabonneerd op de nieuwsbrief. Een groter aantal is gewenst om de impact van het meldpunt te vergroten. Vrijwel alle respondenten van de enquête en betrokkenen zijn overtuigd van de relevantie van een vertrouwelijk en vrijwillig meldpunt. De impact is momenteel nog te gering, door het geringe aantal gebruikers van het meldpunt (o.a. melders, abonnees van de nieuwsbrief en lezers van de kwartaalrapportages). Om het aantal melders te laten stijgen, moet de toegevoegde waarde duidelijker worden gemaakt. 8

9 Het ABCmeldpunt heeft een signalerende functie voor de bouwwereld en daarnaast biedt het aanknopingspunten voor risicoanalyse bij afzonderlijke bedrijven. Het verdient daarom aanbeveling om met een geoptimaliseerd meldpunt door te gaan. 9

10 Hoofdstuk 1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de achtergronden die hebben geleid tot de oprichting van het ABCmeldpunt. Daarnaast wordt ingegaan op het doel en de werkwijze van deze evaluatie. 1.1 Aanleiding Er zijn verschillende aanleidingen geweest voor het opzetten van de registratie, analyse en communicatie van bouwfouten via Ten eerste zijn in 2002 verschillende lichte platte daken ingestort, waarna minister Dekker in haar brief van 14 juni 2004 [1] aan de voorzitter van de Tweede Kamer de aanbeveling deed om een systeem op te zetten om bouwkundige calamiteiten te registreren en systematisch onderzoek mogelijk te maken. Ten tweede is in 2005 het CUR-project Leren van Instortingen! gestart met het systematisch onderzoeken van instortingen met als doel lering daaruit te trekken en te voorkomen dat dezelfde fouten weer gemaakt worden. De ambitie is om een versterking van de veiligheidscultuur in de bouwsector te bewerkstelligen. Men heeft hier vooral de constructieve veiligheid voor ogen. Het CUR-project Leren van Instortingen legt de nadruk op het invoeren van verbeteringen in het bouwproces die de constructieve veiligheid waarborgen en op het evalueren van de resultaten daarvan; zij doet dat onder de naam Platform Constructieve Veiligheid. Hierin kunnen alle in het bouwproces betrokken partijen, die een rol spelen bij constructieve veiligheid, deelnemen. Ten derde heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid in het kader van de problemen met gevelbeplating van gebouwen in 2006 een aanbeveling [2] gedaan aan BNA, Bouwend Nederland en ONRI in de richting van een centrale registratie. Deze organisaties participeren in ABCmeldpunt en geven daarmee opvolging aan de aanbeveling van de Onderzoeksraad. TNO heeft, na eerdere voorstudies en eigen onderzoek, dit registratiesysteem in 2007 verder uitgewerkt in opdracht van het Platform Constructieve Veiligheid. Vervolgens is van 2008 tot 2009 een pilot met het systeem uitgevoerd onder een beperkt aantal partijen uit de bouwsector. Sinds 2009 kunnen alle partijen uit de sector bouwfouten melden. Inmiddels zijn er 189 meldingen van bouwfouten geregistreerd en geanalyseerd. In dit rapport wordt een evaluatie van de registratie en analyse van bouwfouten in ABCmeldpunt gerapporteerd. 10

11 Meldingen kunnen betrekking hebben op bezweken, gescheurde of sterk vervormde constructies (foto links: instorting bedrijfshal Hartman), maar ook op fouten in het ontwerp of de uitvoering die nog niet tot fysieke schade hebben geleid (foto rechts: viaduct A12). 1.2 Doelstelling ABCmeldpunt Het doel van een centrale registratie van bouwfouten waarbij de constructieve veiligheid in het geding is, is bij te dragen aan het realiseren van veiliger bouwwerken. Niet alleen instortingen maar ook bijna-instortingen en (voorkomen) schades kunnen zo worden geanalyseerd en gecommuniceerd naar de praktijk. Voor vaker voorkomende problemen kan een gerichte aanpak worden voorgesteld in de vorm van aanbevelingen, onderzoek, verbeteringen in processen en producten en evaluatie van regelgeving Evaluatie Met deze evaluatie wordt beoogd het nut van ABCmeldpunt in kaart te brengen: leren we als sector nu echt van het registreren, analyseren en communiceren van bouwfouten? Hoe doen we dat dan en waar blijkt dat uit? Voldoet ABCmeldpunt aan de verwachtingen of zijn er nog verbeteringen mogelijk? Uiteindelijk wordt op basis van de uitkomsten een go/no go beslissing genomen: wordt ABCmeldpunt gecontinueerd of niet? 11

12 1.3 Scope en afbakening ABCmeldpunt Ten behoeve van de registratie en analyse is een afbakening gemaakt voor de meldingen waarop het Platform Constructieve Veiligheid zich wil richten. Deze is als volgt geformuleerd: Meldingen worden gedaan van bouwfouten die hebben geleid of hadden kunnen leiden tot constructieve schade. Dat betekent dat constructieve fouten die door tijdig ingrijpen niet tot gevolgen (bijvoorbeeld schade) hebben geleid wél binnen de afbakening vallen. Bouwkundige zaken, zoals tegels die van de muur vallen, worden uitgesloten. Ook vormfouten, fouten in de volgorde van het (vergunnings)proces, worden uitgesloten. Een voorbeeld van zo n vormfout is dat reeds met de bouw wordt gestart voordat de vergunning is verleend, zonder dat dit tot constructieve fouten leidt. De bouwwerken waarin de constructieve bouwfouten zijn waargenomen betreffen woningen, utiliteitsbouw en werken in de GWW sector (bruggen, tunnels, etc.). Uitgesloten worden fouten aan bijvoorbeeld dijken, vervoersmiddelen, etc Evaluatie De evaluatie richt zich op het ABCmeldpunt als systeem om bouwfouten te registreren, analyseren en communiceren, met als doel dat de sector ervan kan leren. Daarbij worden zowel het meldingsproces, het type melders als de meldingen als uitgangspunt genomen om het nut van het ABCmeldpunt te onderzoeken. Het nut wordt bepaald door de mate waarin ABCmeldpunt bekendheid geniet binnen de sector, de mate waarin de sector daadwerkelijk meldingen doet en de mate waarin de sector gebruik maakt van de leerpunten die door ABCmeldpunt worden benoemd in de externe communicatie, zoals kwartaalrapportages en nieuwsbrieven. Dit onderzoek richt zich uitsluitend op het nut van ABCmeldpunt om de constructieve veiligheid van de bouwsector te verbeteren. Andere initiatieven met hetzelfde doel, zoals het project Leren van Instortingen, het Compendium Aanpak Constructieve Veiligheid en wijzigingen in regelgeving, worden in de evaluatie uitsluitend als onderdeel van de enquête beschouwd. 1.4 Werkwijze en onderzoeksverantwoording De evaluatie is uitgevoerd door mevr. ir. R.M.L. Nelisse van TNO en ir. K.C. Terwel van de TU Delft, onder begeleiding van de evaluatiecommissie. Vanwege de vertrouwelijkheid van de meldingen, is en blijft de informatie over de melders en de inhoud van hun meldingen ook tijdens de uitvoering van de evaluatie uitsluitend toegankelijk voor mevr. Ir. R.M.L. Nelisse. Zij is vanaf het begin (2007) betrokken bij ABCmeldpunt en ontvangt en anonimiseert de meldingen voor analyse. 12

13 Om de bekendheid, het gebruik en het leereffect van het ABCmeldpunt te inventariseren onder partijen uit de bouwsector, is gebruik gemaakt van een enquête. Deze enquête is op verschillende manieren onder de aandacht gebracht en heeft met een respons van ca. 20% een heel behoorlijk resultaat opgeleverd. De resultaten van de enquête zijn integraal in bijlage B opgenomen. In de diverse hoofdstukken zal telkens gebruik worden gemaakt van de resultaten uit de enquête. Daarnaast is een aantal interviews gehouden met vertegenwoordigers van toonaangevende partijen uit de bouwsector. Doel van deze interviews is om de toekomstvisie van deze representanten in kaart te brengen ten aanzien van de constructieve veiligheid in de bouwsector en het voorkomen van bouwfouten in het bijzonder. Tevens zijn de resultaten van de enquête getoetst aan de meningen van deze personen. De interviews zijn integraal in bijlage E opgenomen. In diverse hoofdstukken wordt gebruik gemaakt van de resultaten van de interviews. 1.5 Leeswijzer Dit rapport gaat in op twee hoofdaspecten: - Evaluatie van het ABCmeldpunt: met name hoofdstuk 1, 2, 5, 6 en 7, plus bijlagen B en F. - Inhoudelijke analyse van de gemelde bouwfouten: met name hoofdstuk 3 en bijlagen C, D en E. In hoofdstuk 1 worden de doelstelling en onderzoeksaanpak van de evaluatie van het meldpunt beschreven. In hoofdstuk 2 wordt nader ingegaan op het meldingsproces, het aantal meldingen en de meldende partijen. Hoofdstuk 3 beschrijft de analyse van de meldingen, zowel technisch als statistisch. Daarna wordt de communicatie over de resultaten beschreven in hoofdstuk 4. De beïnvloeding van werkwijze en gedrag is onderwerp van hoofdstuk 5. In hoofdstuk 6 wordt een vergelijking gemaakt met andere sectoren. In hoofdstuk 7 worden conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan, waarna hoofdstuk 8 afsluit met een toekomstvisie. Bijlage A geeft definities van gebruikte begrippen. Bijlage B bevat de resultaten van de enquête naar de werking van het meldpunt, waarna bijlage C een statistische analyse geeft van de meldingen. De analyse geeft een beeld van veel voorkomende oorzaken bij schade en falende constructies. In bijlage D worden de belangrijkste inzichten van interviews met een aantal betrokkenen vermeld; bijlage E bevat de volledige teksten van die interviews. Bijlage F geeft inzicht in de wijze waarop incidenten in de medische sector worden gemeld. Het position paper van het Platform Constructieve Veiligheid is opgenomen in bijlage G. 13

14 Hoofdstuk 2 Het meldingsproces Om van een succesvol meldpunt te kunnen spreken is het nodig dat er zoveel mogelijk bruikbare meldingen van bouwfouten worden ontvangen. In dit hoofdstuk wordt daarom ingegaan op het meldingsproces, het werkelijk aantal meldingen en het verwachte aantal meldingen, de partijen die meldden en redenen waarom mensen wel of niet meldden bij het ABCmeldpunt. 2.1 Beschrijving van het meldingsproces Na een pilot met een beperkt aantal melders, is de registratie vanaf oktober 2009 open gesteld voor alle partijen in de bouwsector. Meldingen kunnen worden gedaan door personen die werkzaam zijn in de gehele bouwsector: opdrachtgevers, adviesbureaus, aannemers, onderaannemers, projectmanagers, toezichthouders, (lokale) overheden, etc.. De basis is een vrijwillige en vertrouwelijke registratie. De registratie vindt plaats op basis van meldingen die via de website worden gedaan. Deze meldingen worden om veiligheidsredenen niet opgeslagen op de website, maar direct verzonden naar mevr. Ir. R.M.L. Nelisse (TNO). Zij ontvangt de meldingen en slaat deze op een veilige plaats op. De meldingen worden gecontroleerd op doublures, relevantie en volledigheid. Vervolgens voert dhr. Ir. G.G.A. Dieteren (TNO) een technische analyse uit op de meldingen. Op basis van de melding wordt een inschatting gemaakt van o.a. bouwfase, oorzaak, mogelijke suboorzaken, constructieonderdeel en materiaal en potentiële of actuele gevolgen. Mevr. Ir. R.M.L. Nelisse controleert deze technische analyse en koppelt deze vervolgens telefonisch met de melders terug om onvolledigheden en onduidelijkheden te achterhalen. Daarna voert zij de meldingen geanonimiseerd in in een database, op basis waarvan de statistische analyse plaatsvindt. Deze database is uitsluitend toegankelijk voor mevr. Ir. R.M.L. Nelisse. Door middel van statistische analyses op de data in de database, worden frequenties van en verhoudingen tussen o.a. oorzaken, bouwdelen en gevolgen vastgesteld. Op basis van de analyse worden conclusies getrokken en aandachtspunten geformuleerd. Op regelmatige basis verschijnt een rapportage waarin de resultaten van de analyse is neergelegd. Deze kan worden gedownload van de website. Ook verschijnt regelmatig een nieuwsbrief waarin specifieke bouwfouten nader onder de aandacht worden gebracht. Dit zijn bijvoorbeeld bouwfouten die vaker voorkomen of op een andere manier opvallen. In de nieuwsbrief worden meestal aanbevelingen gegeven om een dergelijke fout in de toekomst te voorkomen, zodat de sector ervan kan leren. De nieuwsbrief kan worden gedownload van de website, maar men kan zich via ook abonneren. Dan ontvangt men de nieuwsbrief automatisch per . 14

15 Door te werken volgens een vast protocol en met slechts twee personen van een onafhankelijke organisatie die inzicht hebben in de gegevens van de melders, wordt de vertrouwelijkheid gegarandeerd. Uit het nabellen blijkt dat de melders het meldingssysteem op de website makkelijk en efficiënt vinden werken. Het verzamelen van aanvullende informatie zoals bijvoorbeeld foto s vergt volgens zeggen meer tijd dan het invoeren van de melding. Wel blijkt uit het nabellen dat het nog niet bij alle melders bekend is dat wanneer direct na de eerste melding een tweede of volgende melding wordt ingevoerd, de gegevens van de melder niet opnieuw behoeven te worden ingevoerd. Dit maakt het proces nog efficiënter. Het nabellen wordt als positief ervaren. Op basis van de telefonische terugkoppeling van de analyse worden regelmatig aanpassingen aan de analyse gedaan. Deze komen veelal voort uit interpretatieverschillen, omdat de omschrijving regelmatig erg beknopt wordt gehouden. 2.2 Aantal meldingen De beschouwde periode loopt van augustus 2008 tot en met 15 juni In deze gehele periode zijn 189 meldingen binnengekomen die binnen de afbakening vallen. In de pilotperiode, van augustus 2008 tot december 2008, zijn 82 meldingen ontvangen. In de periode daarna, toen melden voor alle betrokkenen in de bouwsector mogelijk was, zijn 106 meldingen ontvangen. Gemiddeld worden 5 à 6 meldingen per maand ontvangen. 2.3 Wie zijn de partijen die melden? Van de 189 meldingen is onderzocht van welke partijen deze afkomstig zijn en in welke mate zij deel uit maken van het totaal. Hieruit blijkt het volgende: Tabel 2.1 Overzicht meldende partijen. Partij Pilot periode Open periode Totaal Opdrachtgever of eigenaar (privaat) Opdrachtgever of eigenaar (publiek) Bouwmanagement Constructeur Aannemer/leverancier: detailengineering en werkvoorbereiding Aannemer/leverancier: uitvoering Bouw- en woningtoezicht Kennisinstituut/belangenorganisatie Anders, nl Hieruit blijkt dat veruit de meeste meldingen worden gedaan door Bouw- en woningtoezichten, namelijk 68%. Samen met de constructeurs (16%) hebben zij dus 84% van de meldingen verzorgd. Opmerkelijk is dat er geen enkele melding kwam van de bouwmanagers en aannemers/leveranciers in de uitvoering. 15

16 2.4 Vertrouwelijkheid en zorgvuldigheid Van groot belang voor het vertrouwen van melders is het feit dat hun melding zorgvuldig en vertrouwelijk behandeld wordt. Door de vertrouwelijkheid te waarborgen, worden drempels om niet te melden geslecht. De vertrouwelijkheid wordt gewaarborgd door de volgende aspecten: 1. De meldingen die worden ingevoerd op de website worden, zonder tussentijds opgeslagen te worden, direct g d aan mevr. Ir. R.L.M. Nelisse van TNO. 2. De mailbox van mevr. Ir. R.M.L. Nelisse is beveiligd en niet toegankelijk voor derden. 3. De meldingen worden op een eveneens beveiligde locatie opgeslagen. 4. Bij de technische analyse van de meldingen heeft dhr. Ir. G.G.A. Dieteren inzicht in de meldingen, waarna deze weer op de beveiligde locatie worden opgeslagen. 5. Vervolgens worden de meldingen telefonisch nagebeld door mevr. Ir. R.M.L. Nelisse. 6. Na het nabellen worden de meldingen geanonimiseerd ingevoerd in de database. In de database staat dus uitsluitend de inhoudelijke informatie van de melding, zonder de informatie van degene die de melding gedaan heeft. De database staat overigens ook op een beveiligde locatie en is uitsluitend toegankelijk door mevr. Ir. R.M.L. Nelisse. 7. Voor de nieuwsbrief wordt volstaan met uitsluitend de beschrijving van (een selectie van) de meldingen. Uit deze chronologische beschrijving blijkt dat de complete meldingen inclusief melderinformatie uitsluitend toegankelijk zijn door twee personen werkzaam bij TNO. Naast vertrouwelijkheid en zorgvuldigheid, is ook continuïteit van belang. Wanneer onduidelijkheid bestaat over de continuïteit van het meldpunt, zullen mensen geneigd zijn om geen meldingen meer te doen. In de overgangsperiode tussen de pilot en het openstellen van het meldpunt voor alle partijen uit de sector, kwamen bij het nabellen van de meldingen ook vragen naar de continuïteit van het systeem naar voren. Daarnaast is continuïteit van de betrokkenen belangrijk. Wanneer melders over meerdere kwartaalrapportages meldingen hebben gedaan, worden zij meerdere malen nagebeld door dezelfde persoon. Dit bevestigt de continuïteit en vertrouwelijkheid van het systeem. De betrokkenheid van slechts twee personen zou het systeem ook kwetsbaar kunnen maken. Dit is ondervangen door alle projectdocumentatie gestructureerd op een server op te slaan. In geval van nood kan door de IT afdeling toegang worden verschaft aan een andere medewerker bij TNO. Onderdeel van deze documentatie is ook het protocol volgens welke het meldingsproces wordt uitgevoerd. Uit de enquête blijkt dat 90% van de melders (vraag 4a) de afhandeling van de melding adequaat vindt (waarschijnlijk wel tot zeker wel) en 60% (vraag 4b) de melding voldoende terug kende in de rapportages (waarschijnlijk wel tot zeker wel). 16

17 Fig. 2.1 Percentage respondenten en de mate waarin zij de afhandeling van hun melding adequaat vinden. 60% 50% 40% 30% 52% 38% 20% 10% 0% Zeker wel Waarschijnlijk wel 10% Mischien wel, Waarschijnlijk misschien niet niet 0% 0% Zeker niet Fig. 2.2 Percentage respondenten en de mate waarin zij hun melding herkennen in de kwartaalrapportage van TNO of in een nieuwsbrief van het Platform Constructieve Veiligheid. 35% 30% 25% 20% 15% 10% 30% 30% 25% 15% 5% 0% Zeker wel Waarschijnlijk wel Mischien wel, misschien niet Waarschijnlijk niet 0% Zeker niet Uit de enquête mag worden geconcludeerd dat het gros van de melders tevreden is over de afhandeling van hun melding. 2.5 Vergelijkbare meldpunten: CROSS Voor zover bekend zijn er internationaal slechts enkele meldpunten voor constructieve bouwfouten. De bekendste is CROSS (Confidential Reporting On Structural Safety) in Engeland. Alastair Soane, directeur van CROSS is benaderd om een vergelijking tussen beide meldpunten te kunnen maken. 17

18 2.5.1 Meldingen en melders CROSS loopt nu ongeveer 6 jaar, waarbinnen ongeveer 275 meldingen zijn ontvangen. Gemiddeld ontvangen ze momenteel ongeveer een melding per week, dus op jaarbasis zo n 50 stuks. Het aantal meldingen is over de jaren langzaam toegenomen. Soane denkt dat die toename het gevolg is van een grotere bekendheid van het meldpunt en een toename van het vertrouwen van mensen. De meldingen worden steeds beter; er worden in toenemende mate serieuze bouwfouten gemeld. Ook ziet hij een verschuiving in de functie van de melders in de richting van meer senior functies. Hij vindt de kwaliteit van de meldingen belangrijker dan de kwantiteit. In tegenstelling tot ABCmeldpunt, zijn de meldingen bij CROSS voor het merendeel afkomstig van ontwerpende partijen, namelijk zo n 54%. Bouwers doen 12% van de meldingen Communicatie Het communiceren van de resultaten van het meldpunt is belangrijk volgens Soane. Zij steken daar veel tijd en moeite in. Zo worden individuele partijen persoonlijk benaderd, worden presentaties gegeven op bijeenkomsten van belanghebbende partijen en op congressen, en publiceren ze regelmatig in journals. Met één van deze journals is de afspraak gemaakt om elke maand een bijdrage te leveren. Desondanks blijft het lastig om meldingen te ontvangen. Ook geeft CROSS elk kwartaal een nieuwsbrief uit. Hierin worden enkele meldingen besproken door een commissie van 15 experts. Ze hebben zo n 6000 abonnees, waarvan ongeveer 50% de nieuwsbrief ook daadwerkelijk opent. Twintig procent van de abonnees komt uit het buitenland. Opvallend is dat kort nadat een bouwfout in de nieuwsbrief wordt gemeld, meer meldingen van dergelijke fouten worden gedaan. CROSS geeft geen kwartaalrapportages uit zoals dat vanuit ABCmeldpunt wordt gedaan. In plaats van een periodieke, statistische rapportage van de meldingen, publiceren zij elke twee jaar een rapport over alle meldingen en de andere werkzaamheden van CROSS. Tot slot bestaat er nog de zogenaamde CROSS Alert. Dat is een uitgave van twee pagina s waarin een waarschuwing aan de bouwsector wordt gegeven over een bepaald onderwerp. Men heeft niet geëxperimenteerd met de frequentie van nieuwsbrieven. Wel zijn er nieuwsbrieven met een bepaald thema uitgegeven ABCmeldpunt versus CROSS Bij vergelijking van beide meldpunten blijkt dat er een aantal essentiële overeenkomsten en verschillen zijn. Overeenkomsten zijn te vinden in de vertrouwelijkheid van de meldingen en de organisatie van de afhandeling met een beperkt aantal uitvoerenden en een commissie met experts. Ook het communiceren door middel van nieuwsbrieven is een overeenkomst. 18

19 Verschillen zijn er ook. Het absolute aantal meldingen dat gemiddeld over de hele periode per jaar wordt ontvangen ligt bij ABCmeldpunt met ruim 60 meldingen ongeveer 36% hoger dan bij CROSS met 46 meldingen. Hierin is niet meegenomen dat de omvang van de bouwsector in Engeland een stuk groter is dan in Nederland. Ook de verhouding tussen meldende partijen is anders: de meeste meldingen worden gedaan door ontwerpende partijen, terwijl in Nederland de meeste meldingen door bouw- en woningtoezichten worden gedaan. Qua communicatie zijn er verschillen in zowel de inhoud als de media waarin wordt gecommuniceerd. Beide meldpunten geven een nieuwsbrief uit waarin bepaalde bouwfouten aan de orde komen, weliswaar met een verschillende regelmaat. Het aantal abonnees is echter zeer verschillend; 6000 bij CROSS tegenover 450 bij ABCmeldpunt. Rapporteren wordt door beide meldpunten heel verschillend gedaan en ook met een verschillend doel Leerpunten De bekendheid van CROSS is veel groter dan van ABCmeldpunt, zoals blijkt uit o.a. het aantal nieuwsbriefabonnees. Op dit punt is door ABCmeldpunt nog veel winst te behalen. De wetgeving omtrent het ongevraagd versturen van mailings is in 2009 aangescherpt, waardoor extra aandacht moet worden geschonken aan de wijze waarop extra abonnees kunnen worden geworven. 2.6 Meldingsbereidheid In deze paragraaf wordt ingegaan op de meldingsbereidheid. Er wordt nader ingegaan op de partijen die melden, het aantal verwachte versus het aantal ontvangen meldingen en de achterliggende redenen voor de discrepantie hiertussen Meldende partijen Voor de pilot is een aantal partijen benaderd om te melden. Uit de respons bleek al dat de meldingsbereidheid bij gemeenten (vnl. Bouw- en Woningtoezichten) met 74% hoger ligt dan bij bijvoorbeeld aannemers. Ook na openstelling is dit aandeel nagenoeg gelijk gebleven. Om toch een zo breed mogelijk palet aan melders te krijgen, zijn diverse gerichte acties ondernomen om de meldingsbereidheid te vergroten. Zo heeft dhr. D.G. Mans, voorzitter van het Platform Constructieve Veiligheid, bijvoorbeeld presentaties gegeven bij diverse belangenorganisaties. Ook uit het interview met dhr. W. Ankersmit en ing. P. Hoekstra van de Vereniging Bouw- & Woningtoezicht respectievelijk het COBC blijkt dat zij voorstander zijn van meldingen door alle partijen uit de bouwsector en niet alleen door gemeenten. Uit de meldingen tot nog toe blijkt echter dat met name Bouw- en Woningtoezichten en constructeurs melden. Dit kan een eenzijdig beeld opleveren Te verwachten aantal en werkelijk aantal meldingen Op basis van de pilot is een inschatting gemaakt van de te verwachten meldingen per jaar. Voor het eerste jaar betrof die inschatting 150 meldingen. Voorzien was om elke drie maanden een kwartaalrapportage op te stellen met gemiddeld 37 à 38 meldingen. 19

20 Inschatting van het totaal aantal constructieve bouwfouten in een jaar. Omzet in de bouw: circa 50 miljard. Inschatting faalkosten in de bouw: 10% Inschatting constructief aandeel faalkosten: 20% van totale faalkosten Inschatting schadepost per faalgeval: gem ,- Inschatting totaal aantal constructieve faalgevallen per jaar: 20% x 10% x 50 mrd/ = constructieve incidenten Met het richtgetal van 150 gewenste meldingen zou minder dan 1% van het totaal aantal incidenten worden gemeld. In de praktijk bleek het werkelijke aantal meldingen echter lager te liggen. Gemiddeld kwamen er per kwartaal ongeveer 17 meldingen binnen. Gedurende het project is er daarom voor gekozen om van ongeveer elke 25 meldingen een rapportage te maken en dus over te stappen op een verschijningsfrequentie van minder dan eens per kwartaal. Van de respondenten van de enquête heeft 87% wel eens een bouwfout meegemaakt (vraag 3). 17% van alle respondenten heeft ook weleens gemeld bij het meldpunt (vraag 4). Hieruit blijkt ook dat slechts een beperkt deel van de bouwfouten gemeld wordt. In de bouwnijverheid zijn personen werkzaam (bron: CBS over 2008). Als in de gehele bouwwereld 87% van de betrokkenen wel eens een bouwfout zou hebben meegemaakt, is het ook volgens deze benadering evident dat slechts een zeer beperkt deel van de bouwfouten wordt gemeld in het ABCmeldpunt. Wanneer de situatie wordt vergeleken met CROSS, blijkt dat er bij ABCmeldpunt over de gehele periode meer meldingen worden ontvangen dan bij CROSS, ondanks dat Engeland een grotere regio en dus een grotere bouwsector heeft en ondanks dat CROSS een groter bereik heeft met 6000 abonnees op hun nieuwsbrief. Wanneer uitsluitend naar de meldingen uit de periode dat ABCmeldpunt voor iedereen is opengesteld wordt gekeken, blijkt dat het aantal meldingen elkaar niet veel ontloopt. Een mogelijke oorzaak van het beperkte aantal meldingen kan zijn dat ABCmeldpunt nog onvoldoende bekendheid geniet binnen de bouwsector Bekendheid ABCmeldpunt De bekendheid met ABCmeldpunt is in de enquête onderzocht. De manier waarop de respondenten van de enquête met het ABCmeldpunt in contact zijn gekomen werd als volgt beantwoord (vraag 2, enquête). Hierbij waren meerdere antwoorden mogelijk. 20

21 Fig. 2.3 Overzicht van waar men het ABCmeldpunt van kent. Het blijkt dus dat er diverse manieren zijn waarop mensen met het ABCmeldpunt in contact zijn gekomen, zoals website, symposium, media aandacht, van horen zeggen. Slechts 7% van de respondenten kende het ABCmeldpunt niet. Dit lage percentage wordt verklaard doordat de enquête gericht verstuurd is aan m.n. nieuwsbrieflezers en leden van COBc. Daarnaast is de enquête genoemd bij een bijeenkomst en op de website van het Platform Constructieve Veiligheid. Het grootste deel van deze respondenten was daarom al bekend met het ABCmeldpunt. De 7% respondenten die ABCmeldpunt niet kennen, zijn per definitie geen nieuwsbrieflezers. De indruk bestaat dat de bekendheid vanuit het ABCmeldpunt binnen de totale bouw lager ligt. Middels een poll in de Cobouw-groep en Bouwend Nederland-groep op LinkedIn is de bekendheid nagegaan. De respons was beperkt, maar resulteerde in een bekendheid bij ca. 40% van de respondenten, bij een aantal van 14 respondenten. Daarnaast is bij een bijeenkomst van de NEPROM op 19 februari 2011 kort gepolst wie van de aanwezige opdrachtgevers op de hoogte was van het ABCmeldpunt. Dit was ongeveer 20%. Bij de respondenten van de enquête was bij 93% het ABCmeldpunt bekend. Gezien de resultaten van de polls en de NEPROM bijeenkomst, zal dit percentage in de gehele bouwwereld dus veel lager liggen. Hieruit mag de conclusie worden getrokken dat de bekendheid van het ABCmeldpunt nog aandacht behoeft. Dit werd door vrijwel alle geïnterviewde personen bevestigd. 21

22 2.6.4 Redenen om te melden Als redenen om bouwfouten te melden werden in de enquête de volgende punten genoemd (vraag 5a, enquête): - omdat ik denk dat anderen daarvan kunnen leren: 87% - omdat ik betrokken wil zijn bij het onderwerp constructieve veiligheid: 48% - andere redenen: 10% Er zijn verschillende redenen om te melden. Onder de melders is hier niet specifiek naar gevraagd, maar in een aantal gevallen kwam dit onderwerp tijdens het nabellen spontaan ter sprake. Hieruit en tevens uit het interview met de vereniging BWT/COBc werd als reden gegeven het belang van de taak van bouw- en woningtoezicht. In de nu lopende discussies wordt die taak huns inziens vaak onderschat. Meldingen van bouwfouten die tijdig zijn ontdekt en daardoor niet hebben geleid tot schade of slachtoffers, dragen bij aan de aantoonbaarheid van het nut van BWT. In de interviews (m.n. met R. Hersbach) werd aanvullend hierop nog gesteld dat men pas meldt, wanneer men het idee heeft dat het meldpunt ook iets oplevert voor de melder. De winst voor de melder kan zijn, dat hij bruikbare informatie terug ontvangt Redenen om niet te melden Zoals in de vorige paragraaf is aangegeven, wordt er vaker niet gemeld dan wel gemeld. In de enquête is nagegaan (vraag 6a) welke mogelijke redenen er zijn om niet te melden. Hierbij werden de volgende punten genoemd (zie figuur 2.4). Fig. 2.4 Percentage respondenten dat een mogelijke reden aangeeft om een bouwfout niet bij het ABCmeldpunt te melden. Bij anders werden diverse zaken genoemd. Opvallend was dat een aantal keren genoemd werd dat niet duidelijk was of een fout gemeld moest worden. Soms werd de fout als te groot gezien (reeds in de publiciteit), maar soms ook als te klein (niet interessant genoeg). 22

23 Ook werd eenmaal aangegeven dat uiteindelijk de beoogde doelen er niet mee worden gehaald. Omdat de enquête gericht is verstuurd, is het aannemelijk dat het percentage mensen uit de bouwsector dat niet meldt omdat ze niet op de hoogte zijn van het meldpunt, hoger zal zijn dan uit de enquête naar voren komt. Daarnaast bleek uit de interviews dat bij commerciële partijen vaker wordt genoemd dat melden schadelijke gevolgen kan hebben, dan bij overheidspartijen Tijdslijn Hieronder wordt een tijdslijn weergegeven met aan de linkerkant de activiteiten waarbij het ABCmeldpunt onder de aandacht is gebracht en aan de rechterkant het aantal ontvangen meldingen. Fig. 2.5 Tijdslijn communicatie versus meldingen : TNO rapport meldpunten bouwfouten : Start pilot ABCmeldpunt : Start Platform Constructieve veiligheid : Tussenrapportage pilot ABCmeldpunt : Symposium risicomanagement Bouwend Nederland : PCV vergadering : CUR Dag, Thema Veiligheid : Eindrapportage pilot ABCmeldpunt : PCV vergadering : Memorandum TNO schadeanalyses Cobouw : ABCmeldpunt bij RTL4 Nieuws tot enkele weken later: media-aandacht in geschreven en digitale media : Minister beantwoordt Kamervragen naar aanleiding van RTL nieuwsuitzending : PCV vergadering Persbericht met oproep aan de bouwsector om bouwfouten te melden bij abcmeldpunt : Presentatie Dieteren op Constructeursplatform : KIVI Symposium constructieve veiligheid en uitreiking boek F. van Herwijnen leren van instortingen : 1 e kwartaalrapportage : Interview Dieteren in Bouwen met Staal : Eerste melding ABCmeldpunt e.v.: 6 meldingen in een periode van twee weken : 4 meldingen direct na mediaaandacht : 6 meldingen in drie dagen : 9 meldingen in januari 23

24 : 1 e nieuwsbrief ABCmeldpunt, onderwerpen o.a. statistische informatie over bron van bouwfouten, wapeningsconstructies : 2 e kwartaalrapportage : afscheidsrede prof. Vambersky : 2 e nieuwsbrief ABCmeldpunt, o.a. balkons en in de grond gevormde palen : Symposium vd Wal en Joosten (TUDelft) met bijdrage Terwel over constructieve veiligheid : Demodag Bouw- en Woningtoezicht : 3 e kwartaalrapportage : PCV vergadering : Symposium over Technical Inspection Service (vanuit RISNET) : 3 e nieuwsbrief ABCmeldpunt, onderwerpen in de grond gevormde palen, verborgen gebreken : Instorten vloeren B-tower, diverse media-aandacht : Interview Terwel in Cobouw over constructieve veiligheid en ABC : PCV vergadering : Betondag : CUR rapport Falende constructies : PCV vergadering : Congres Constr. Veiligheid Neprom, workshop o.l.v. Mans : 4 e kwartaalrapportage : PCV vergadering : 4 e nieuwsbrief ABCmeldpunt, onderwerpen: selectie gemelde bouwfouten, schade aan buitenspouwbladen van metselwerk : PCV vergadering : Instorting galerijplaten Leeuwarden, diverse media-aandacht : 5 e kwartaalrapportage : 8 meldingen in februari, waarvan 5 op 22 februari e.v.: 5 meldingen in een week tijd : 9 meldingen in oktober, waarvan 5 in twee dagen : 8 meldingen in november, waarvan 6 binnen een week e.v.: 7 meldingen in drie dagen : 8 meldingen in februari Uit bovenstaande figuur blijkt dat er op een groot aantal momenten aandacht is gegeven aan het ABCmeldpunt. Het effect op het aantal ontvangen meldingen blijkt niet duidelijk uit de hierboven weergegeven tijdslijn. Alleen de uitzending bij RTL nieuws en de mediaaandacht in de weken daaropvolgend hebben direct geleid tot meer meldingen. 24

25 2.7 Conclusies meldingsproces In dit hoofdstuk is nagegaan in hoeverre het ABCmeldpunt zoveel mogelijk bruikbare meldingen heeft ontvangen. Bij de analyse van het meldingsproces is ook de kwaliteitsborging van het meldingsproces en analyseproces beoordeeld. Hierbij werden de volgende punten genoemd: - Het meldingsproces vindt plaats volgens een vastgesteld protocol. Dit protocol garandeert enerzijds de vertrouwelijkheid en maakt anderzijds dat de meldingen zo efficiënt mogelijk worden geregistreerd, geanalyseerd en gerapporteerd. - De melders ervaren het meldingsproces als eenvoudig en efficiënt. De terugkoppeling die plaatsvindt door na te bellen wordt als positief ervaren. Dit heeft ook een positief effect op de kwaliteit van de technische analyse. Uit de enquête mag worden geconcludeerd dat het gros van de melders tevreden is over de afhandeling van hun melding. - De melders komen van diverse bedrijven en organisaties, maar duidelijk is dat de gemeenten en constructeurs vaker melden dan de overige partijen: samen maken zij ruim 80% van alle melders uit. Opdrachtgevers en aannemers zijn opvallend weinig tot niet vertegenwoordigd. - Gezien de omvang van de sector en de gegevens die bekend zijn over het aandeel bouwfouten, zouden veel meer meldingen kunnen worden gedaan. Er zijn kennelijk redenen om te melden. - Een mogelijke oorzaak van het lagere aantal meldingen kan zijn dat het ABCmeldpunt nog onvoldoende bekend is in de sector. Op verschillende wijzen en in verschillende gremia is geïnventariseerd hoe de bekendheid van ABCmeldpunt is. De variatie is enorm; van 20% tijdens een bijeenkomst tot 93% in de enquête. Gezien de samenstelling van de groep die is benaderd voor de enquête, mag ervan worden uitgegaan dat de onbekendheid met ABCmeldpunt wel degelijk van invloed is op het aantal meldingen. - Een mogelijke oorzaak van het lagere aantal meldingen kan ook liggen in de motivatie om wel of niet te melden. Uit de enquêtes blijkt dat de reden om te melden vooral is dat anderen ervan kunnen leren. Daarnaast bleek uit de interviews dat een goede reden om te melden kan zijn, omdat de melder er bruikbare informatie voor terugkrijgt. - De redenen om niet te melden zijn, blijkend uit de enquêtes, met name een gebrek aan tijd (31%) en het vertrouwelijke karakter (31%). Daarnaast hebben commerciële partijen vaker het idee dat melden schadelijke gevolgen kan hebben voor hun positie (21%). Opdrachtgevers noemden met name het vertrouwelijke karakter en de schadelijke gevolgen als reden om niet te melden. Voor constructeurs was dat het vertrouwelijke karakter en voor aannemers in de uitvoering dat zij niet op de hoogte waren van het meldpunt. 2.8 Aanbevelingen meldingsproces Gesteld dat het ABCmeldpunt gecontinueerd wordt, dan kunnen de volgende aanbevelingen ter verbetering worden gedaan: 25

26 Met betrekking tot de hoeveelheid meldingen: - Om de bekendheid van het ABCmeldpunt verder te vergroten dient op verschillende communicatie-wijzen te worden ingezet. Het opstellen van een apart communicatieplan om de bekendheid van het meldpunt te vergroten en de resultaten beter onder de aandacht te brengen, verdient aanbeveling. - Om toch een breder palet aan melders te bereiken, zouden gerichte acties op brancheverenigingen en individuele partijen onderdeel moeten uitmaken van de communicatiestrategie. - Het verdient aanbeveling om bij het promoten van het meldpunt aan te sluiten bij wat personen als relevante redenen zien om wel of niet te melden en daarbij onderscheid te maken naar beroepsgroep indien mogelijk. - Op de website zou duidelijker kunnen worden aangegeven dat een melding doen weinig tijd kost en dat de gegevens vertrouwelijk behandeld worden. Eventueel zou een voorbeeldfilmpje kunnen worden geplaatst op de website van het invullen van een formulier. - Op de website kan benadrukt worden dat alle meldingen meldenswaardig zijn, zolang ze de constructieve veiligheid betreffen. Met betrekking tot de kwaliteitsborging van het meldings- en analyseproces: - De evaluatie geeft geen aanleding tot aanbevelingen op dit punt. 26

27 Hoofdstuk 3 Resultaten van de meldingen In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de feitelijke bevindingen van het meldingsproces tot 15 juni Hierbij wordt weergegeven wat de analyse van de bouwfouten aan informatie heeft opgeleverd en in hoeverre er uitspraken konden worden gedaan over trends. 3.1 Resultaten kwartaalrapportages De meldingen worden regelmatig geanalyseerd. De resultaten van de analyse worden neergelegd in een rapportage. Na afloop van de pilot is er een eindrapportage gepubliceerd. Vanaf de start van de open registratie zijn er kwartaalrapportages gepubliceerd. Deze kwartaalrapportages, zo geheten omdat voorzien was om deze elk kwartaal te publiceren, worden opgesteld op basis van ongeveer 25 meldingen. In de praktijk bleek echter dat er minder dan 25 meldingen per kwartaal werden ontvangen, waardoor de kwartaalrapportages minder vaak dan eens per kwartaal zijn opgesteld en gepubliceerd. De verschijningsdata van de kwartaalrapportages zijn als volgt: - 5 juni 2009 (pilot rapportage) - 16 december 2009 (1 e kwartaalrapportage) - 18 maart 2010 (2 e kwartaalrapportage) - 31 augustus 2010 (3 e kwartaalrapportage) - 1 maart 2011 (4 e kwartaalrapportage) - 21 september 2011 (5 e kwartaalrapportage) 3.2 Overzicht statistische analyse taartdiagrammen (bijlage C) Algemene analyse Hieronder wordt eerst ingegaan op de algemene analyse van de meldingen. 1. Aantal meldingen Over een periode van in totaal 34 maanden zijn 189 meldingen ontvangen. Gemiddeld zijn er 6 meldingen per maand ontvangen. Het merendeel van de meldingen wordt gedaan door gemeenten (bouw- en woningtoezicht en inspecties). Bij het nabellen van de meldingen blijkt dat veel gemeenten slechts een selectie van de bouwfouten die ze zien, daadwerkelijk melden. Eén van de melders gaf aan elke week wel een meldenswaardige bouwfout te zien en ongeveer 5 keer per jaar een bijzonder ernstige bouwfout. De melders geven aan vooral melding te doen van bouwfouten die vaker voorkomen of die potentieel ernstige gevolgen hadden kunnen hebben. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de meldingen die bij ABCmeldpunt binnen komen slechts het topje van de ijsberg zijn en tevens de vaker voorkomende en ernstiger bouwfouten zijn. Opvallend is overigens dat 27