Vloeistofmdringing in beton. Achtergrondrapport bij CUR/PBV-Aanbeveling 63. Rapport CUR/CROW/PBV 98-2

Transcriptie

1 ja Vloeistofmdringing in beton Achtergrondrapport bij CUR/PBV-Aanbeveling 63 Rapport CUR/CROW/PBV 98-2

2 98-2 VLOEISTOFINDRINGING IN BETON. Achtergrondrappon bij CUR/PBV- Aanbeveling 63

3 Dit rapport is onder de volgende trefwoorden opgenomen in het CUR-infobestand: benzinestations milieubelastende stoffen betoneigenschappen milieu (aspecten) capillaire absorptie vloeren bodembeschermende voorzieningen indringing vloeistoffen laboratoriumonderzoek vloeistofdichtheid Auteursrechten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de CUR. Het is toegestaan overeenkomstig artikel 15a Auteurswet 1912 gegevens uit deze uitgave te citeren in artikelen, scripties en boeken, mits de bron op duidelijke wijze wordt vermeld, alsmede de aanduiding van de maker, indien deze in de bron voorkomt. ' CUR/PBV-rapport 98-2 'Vloeistofindringing in beton. Achtergrondrapport bij CUR/PBV-Aanbeveling 63', juli 1998, Stichting CUR, Gouda.' Aansprakelijkheid De CUR en degenen die aan deze publicatie hebben meegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van deze uitgave. Nochtans moet de mogelijkheid niet worden uitgesloten dat er toch fouten en onvolledigheden in deze uitgave voorkomen. Ieder gebruik van deze uitgave en gegevens daaruit is geheel voor eigenrisicovan de gebruiker en de CUR sluit, mede ten behoeve van al degenen die aan deze uitgave hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van deze uitgave en de daarin opgenomen gegevens, tenzij de schade mocht voortvloeien uit opzet of grove schuld zijdens de CUR en/of degenen die aan deze uitgave hebben meegewerkt. ISBN

4 VOORWOORD De vloeistofdichtheid van beton is een onderwerp waaraan binnen het Plan Bodembeschermende Voorzieningen de laatste jaren veel aandacht is besteed. CUR/CROW/PBV-commissie D 29 'Vloeistofdichtheid van ter plaatse gestorte en geprefabriceerde betonvloeren' heeft dit onderwerp in studie genomen en gekeken naar bestaande en nieuwe methoden om de vloeistofdichtheid van het materiaal beton te meten. De commissie heeft de capillaire absorptieproef die in Duitsland wordt gebruikt uitvoerig vergeleken met de bestaande ISO/DIS 7031 methode. De resultaten hiervan hebben geleid tot het opstellen van CUR/PBV-Aanbeveling 63 'Bepaling van de vloeistofmdringing in beton door de capillaire absorptieproef'. De vloeistofdichtheid van beton wordt door deze beproeving niet bepaald, maar de resultaten van de beproeving kunnen worden gebruikt voor het bepalen van de ontwerpdikte van een vloeistofdichte betonvloer. De bepaling van de ontwerpdikte is opgenomen in CUR^BV-Aanbeveling 65 'Ontwerp en aanleg van bodembeschermende voorzieningen'. Om de beproevingstijd voor de capillaire absorptieproef te bepalen heeft de commissie een uitvoerig verificatie-onderzoek uitgevoerd bij een aantal tankstations. Getracht is een relatie te leggen tussen de beproevingstijd en het morspatroon van vloeistoffen op een betonvloer met een bepaalde ontwerplevensduur. Het onderzoek is nog niet geheel naar tevredenheid afgerond en de commissie zal haar werkzaamheden in de toekomst dan ook voortzetten. Alle bevindingen van de commissie tot nu toe zijn vastgelegd in dit rapport. Het rapport is tot stand gekomen in het kader van het Plan Bodembeschermende Voorzieningen (PBV) waarin NIBV, CUR en Kiwa samenwerken op het gebied van bodembeschermende voorzieningen. Het PBV sluit aan bij de vigerende regelgeving van de overheid en past in haar streven om bodemverontreiniging tegen te gaan. Dit CUR/CRO W/PB V-rapport 98-2 is opgesteld door CUR/CROW/PB V-Onderzoekcommissie D 29 'Vloeistofdichtheid van ter plaatse gestorte en geprefabriceerde betonvloeren'. De samenstelling van onderzoekcorrimissie D 29 was op het moment van verechijnen van dit rapport als volgt: ing. J.A. Luitwieler, voorzitter dr.ir. G.J.L. van der Wegen, Intron B.V., secretaris/rapporteur ir. G.P.L. den Boer, Betonvereniging dr.ir. K. van Breugel, TU Delft, Faculteit der Civiele Techniek dr.ir. H.J.H. Brouwers, Universiteit Twente CT & M H.P. Burger, Bedrijfschap STS, corresponderend lid C J.W. Glimmerveen, Den Boer Beton H.F.M. Haukes, NIBV J. van der Hoeven, Texaco Nederland B.V.

5 ing. J.H. Holthuis, Stichting Betoncentrum Noord-Nederland H.A.P. Kouwenhoven, B.V. Grint- en Zandexploitatie Maatschappij v/h Gebr. Smals ir. P.A.M. Maas, Silidur Benelux N.V. ir. J. Niemantsverdriet, Witteveen + Bos Raadgevend Ingenieurs ing. P.A. Ruardi, Ministerie van VROM /DGM/Bodem ing. C. Souwerbren, Stichting BMC L.E. van der Steen, Vloertechniek B.V. ing. A.C. Veldhuizen, Kiwa N.V. CA. van Vlierden, Mobil Oil B.V. ir. J.J.M. van der Vring, CROW ing. H.W. Corporaal, CUR, coördinator ir. J. de Nekker, mentor CUR en CROW spreken hun dank uit aan allen die aan de totstandkoming van dit rapport hebben bijgedragen en in het bijzonder het Ministerie van VROM voor haar financiële steun. CUR het bestuur CROW ir. K. Nije, directeur

6 INHOUD SAMENVATTING 7 SUMMARY 8 Hoofdstuk 1 INLEIDING 9 Hoofdstuk 2 DOELSTELLINGEN 10 Hoofdstuk 3 OPZET VAN HET ONDERZOEK Laboratoriumbeton Praktijkbetori 12 Hoofdstuk 4 VERVAARDIGEN PROEFSTUKKEN LABORATORIUMBETON Gebruikte grondstoffen Aanmaak betonmengsels Conditionering en preparatie proefstukken 15 Hoofdstuk 5 BEHANDELING PROEFSTUKKEN UIT PRAKTIJK 17 Hoofdstuk 6 ONDERZOEKSRESULTATEN Laboratoriumbeton ISO/DIS 7031 proef Capillaire absorptieproef Karakterisering vloeistoffen Praktijkbeton Betonelementen tankstations Producenten van betonelementen Geboorde kernen ter plaatse gestort beton 24 Hoofdstuk 7 DISCUSSIE Toetsing absorptiegedrag Geschiktheid van de proef Relatie capillaire absorptieproef en ISO/DIS Relatie capillaire absorptieproef en indringing in de praktijk 28 Hoofdstuk 8 CONCLUSIES 30 Hoofdstuk 9 AANBEVELINGEN 31 LITERATUUR 32

7 Bijlage A KORRELVERDELING TOESLAGMATERIALENMENGSEL 33 Bijlage B TEKENING PROEFSTUK CAPILLAIRE ABSORPTIE 34 Bijlage C WATER- EN DIESELOLIE-INDRINGING (ISO/DIS 7031) 35 Bijlage D CAPILLAIRE VLOEISTOFOPNAME 36 Bijlage E CAPILLAIRE VLOEISTOFINDRINGING 42 Bijlage F BEPALING INDRINGINGSDIEPTE MOTORBRANDSTOFFEN IN BETONELEMENTEN TANKSTATIONS 43 Bijlage G INDRINGINGSPROnELEN DIESELOLIE IN BOORKERNEN UIT TER PLAATSE GESTORTE BETONVERHARDINGEN TANKSTATIONS 50