Centrum Onder ronds Bouwen. De behandeling van schadeclaims bij ondergronds bouwen. Case Willemsspoortunnel Rotterdam

Transcriptie

1 Centrum Onder ronds Bouwen Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving rapport 95-4 De behandeling van schadeclaims bij ondergronds bouwen Case Willemsspoortunnel Rotterdam

2 Postbus AK Gouda Telefoon CUR 95-4 DE BEHANDELING VAN SCHADE CLAIMS BB ONDERGRONDS BOUWEN Case Willemsspoortunnel Rotterdam Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving Centrum Ondergronds Bouwen

3 Dit rapport is onder de volgende trefwoorden opgenomen in het CUR-infobestand: bouwkuipen case-studies geotechniek hoogtemetingen grondwaterstanden meetnetten ondergronds bouwen (behandeling) schadeclaims schadepreventie diepwanden chemische injectie retourbemaling schade (aan) gebouwen opbrengst gewassen schadegevallen door bemalingen heiwerken, heien trillingen, trillingshinder verdrogingen zettingen tunnels van beton waterbouwkunde Illustraties: Cas Schook foto: aeroview - Rotterdam Auteursrechten It Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieen, opnamen of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van CUR/COB. Het is toegestaan overeenkomstig artikel 15a Auteurswet 1912 gegevens uit deze uitgave te citeren in artikelen, scripties en boeken, mits de bron op duidelijke wijze wordt vermeld, alsmede de aanduiding van de maker, indien deze in de bron voorkomt. It@ CUR/COB-rapport 95-4 It De behandeling van schadeclaims bij ondergronds bouwen. Case Willemsspoortunnel Rotterdam", 1995, Stichting CUR/COB, Gouda." Aansprakelijkheid ItCUR/COB en degenen die aan deze publikatie hebben meegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van deze uitgave. Nochtans moet de mogelijkheid niet warden uitgesloten dat er toch fouten en onvolledigheden in deze uitgave voorkomen. Ieder gebruik van deze uitgave en gegevens daaruit is geheel voor eigen risico van de gebruiker en CUR/COB sluit, mede ten behoeve van al degenen die aan deze uitgave hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van deze uitgave en de daarin opgenomen gegevens, tenzij de schade mocht voortvloeien uit opzet of grove schuld zijdens CUR/COB en/of degenen die aan deze uitgave hebben meegewerkt. "

4 VOORWOORD Sinds recente Nota's Ruimtelijke Ordening is het beeld dat zich aftekent voor de nabije toekomst van Nederland duidelijker geworden. De 'main ports' Schiphol en de haven van Rotterdam gelden als economische speerpunten. Daarbij behoren niet alleen excellente verbindingen met de buurlanden, zoals de Betuwelijn en de hoge snelheidslijn (HSL), maar ook de uitbreiding en perfectionering van het openbaar vervoer. Stedelijke knooppunten worden belemmerd in hun groei door grondgebrek. De ruimte ondergronds is ontdekt en zal op grotere schaal worden gebruikt. In veel steden zijn plannen in voorbereiding en ook al in uitvoering, die gebruik maken van de ondergrond. Tunnels voor metro's, sneltrams, ondergrondse winkelpassages zijn hiervan voorbeelden (zie bijlage A). Gericht op de versterking van de kennisinfrastructuur op het gebied van ondergronds bouwen zijn diverse initiatieven ontplooid. In 1992 is de SOVI (Stuurgroep Ondergrondse Vervoers Infrastructuur) ingesteld. Het projectmanagement werd gevoerd door de CUR (Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving). In vervolg hierop is op 1 juni 1994 het Impulsprogramma 'Kennisinfrastructuur Ondergronds Bouwen' ingediend bij de Interdepartementale Commissie voor het Economisch Structuurbeleid (ICES) (zie bijlage B). Op 9 september 1994 heeft het Kabinet in positieve zin hierover besloten. Vanaf 1 januari 1995 komen de gelden beschikbaar om met het Impulsprogramma van start te kunnen gaan. Hiertoe is in maart 1995 het Centrum Ondergronds Bouwen (CUR/COB) opgericht. Aansluitend op dit Impulsprogramma zal aan de faculteit der Civiele Techniek van de TU Delft een leerstoel 'ondergronds bouwen' worden ingesteld, alsmede een interfacultaire werkgroep Gebruik Ondergrondse Ruimte (GOR) [8, 9]. Bij de begeleiding van de bouw van de Willemsspoortunnel te Rotterdam heeft de Neutrale Schade Commissie (N.S.C.) gefunctioneerd. De ervaringen van deze N.S.C. zijn in een uitgebreid eindverslag vastgelegd. Het betreft daarbij ervaringen ten aanzien van claims met betrekking tot verlagingen van de grondwaterstand en heitrillingen. Ook zijn ervaringen van de N.S.C. vermeld van ondernomen acties om schaden te helpen voorkomen. Het aandachtsgebied van de N.S.C. heeft zich niet gericht op de eventuele economische schade aan particulieren en bedrijven door overlast van de bouwwerkzaamheden. Het eindverslag, dat door de N.S.C. is opgesteld betreft op de eerste plaats de activiteiten van de N.S.C. ten behoeve van de eigenlijke aanleg van de Willemsspoortunnel en voorts ten behoeve van het gebruik van het bouwdok te Barendrecht voor de fabricage van de tunnelelementen. Gelet op de sterk toenemende belangstelling voor ondergronds bouwen en de interessante en relevante bevindingen van deze N.S.C. is dit CUR/COB-rapport opgesteld, zodat belangstellenden kunnen beschikken over de leerervaringen die door de N.S.C. zijn opgedaan. De redactiecommissie, die de opstelling van dit CUR/COB-rapport heeft begeleid, was als volgt samengesteld: ir. W. Bokhoven, voorzitter ing. C.J. van Rossen, secretaris 3

5 ing. A.A. Peeters ir. H.P.J. Vereijken, coordinator CUR ir. H.A.Ph. van Roosmalen, rapporteur Hier is een welgemeend dankwoord op zijn plaats, gericht tot de N.S.C., voor het overdragen van hun kennis en ervaringen, opgedaan bij de begeleiding van de Willemsspoortunnel te Rotterdam. Deze case en vooral de 'aanbevelingen', hoofdstuk 9, zullen zeker van groot nut zijn bij de uitvoering van projecten in de toekomst. april 1995 Het bestuur van de CUR Het bestuur van COB 4

6 INHOUD SAMENVATTING 7 SUMMARY ALGEMEEN, 9 Inleiding Taken en samenstelling van de Neutrale Schade Commissie 9 Het Bureau Schadezaken HET TRACE EN DE BELENDINGEN IN ROTTERDAM 12 Rechter Maas Oever (RMO) Linker Maas Oever (LMO) BEMALINGEN/HEIWERKEN/GRONDWERKEN IN ROTTERDAM, 13 Geohydrologische gesteldheid Bemalingsvergunning Bemalingsplan; prognose invloed bemaling Heiwerken/trillen Bijzondere maatregelenlgrouten Sloopwerkzaamheden Bemaling bouwdok Barendrecht , Geohydrologische gesteldheid 18 Vergunning bemaling bouwdok Gebruik van het bouwdok vanaf Bemalingsplan; prognose invloed bemaling VASTLEGGING EN VERWERKING VAN GEGEVENS VAN DE BELENDINGEN IN ROTTERDAM (zie bijlage E) [3] METINGEN IN ROTTERDAM 23 Inrichting van meetnetten; computerprogramma's Inrichting van meetnetten met betrekking tot grondwaterstanden Programma "SPOWAT" voor registratie en verwerking van de meetgegevens Meetbouten 24 Peilbuizen " 25 Bewaking van grondwaterstanden; isohypsenkaarten, 25 Bewaking van gevoelige objecten , 26 Metingen in Barendrecht , 27 Inrichting meetnet van peilbuizen Opname van gebouwen Meetbouten 27 Invloed van de bemaling

7 SCHADEMELDINGEN 29 AIgemeen 29 Schademeldingen in Rotterdam Uitgebrachte rapporten Schademeldingen in Barendrecht Uitgebrachte rapporten 30 De Nederlands Hervormde kerk 30 De Gereformeerde kerk 31 Schade aan woningen Schade aan gewassen in de Zuidpolder 32 7 KOSTEN SLOTBESCHOUWING N.S.C AANBEVELINGEN VOOR TOEKOMSTIGE PROJECTEN 35 A 'Nederland is nog lang niet af' Overzicht van ondergrondse bouwplannen in Nederlandse binnensteden, NRC-Handelsblad, mei B Impulsprogramma Kennisinfrastructuur Ondergronds Bouwen. 42 C Instellingsbeschikking van de Neutrale Schade Commissie in verband met mutaties, d.d. juni D E Het trace van de Willemsspoortunnel te Rotterdam 'Overeenkomst regelende de opname van gebouwen, de vastlegging en verwerking van gegevens, in verband met de bouw van de Willemsspoortunnel te Rotterdam' gesloten tussen 'het Rijk' en de 'KPD' d.d. april F Vergunning voor de bemalingen op beide oevers (RMO en LMO) van de Nieuwe Maas te Rotterdam, juni G Vergunning voor de bemaling van het bouwdok ten behoeve vall de tunnelelementen te Barendrecht, september