Inkomensontwikkeling bestuurders 2004

Transcriptie

1 Vereniging VNO-NCW Inkomensontwikkeling bestuurders 2004 Nationale en Internationale vergelijking 24 februari /

2 Inhoudsopgave KORTE SAMENVATTING... 1 Nederland... 1 Internationale vergelijking... 2 INLEIDING... 3 Rapport... 3 Nederland... 3 Vergelijking met internationale markt... 4 Peildatum... 4 Openbaarheid rapportage... 5 Interpretatie stijgingspercentages... 5 INKOMENSONTWIKKELING BESTUURDERS IN NEDERLAND... 7 Ontwikkeling basissalaris, target bonus, actuele bonus en totale cash in Basissalaris... 7 Target bonus... 8 Actuele bonus... 8 Vergelijking target bonus en actuele uitbetaalde bonus... 9 Total Cash... 9 Ontwikkeling basissalaris, target en actuele bonus in Basissalaris Target bonus Actuele bonus Total cash Ontwikkeling in lange termijn beloningen INTERNATIONALE VERGELIJKING Internationale vergelijking van de beloningshoogte Internationale vergelijking beloningshoogten Ontwikkeling in basissalaris Ontwikkeling in total cash Bijlage 1: Definities Bijlage 2: Towers Perrin... 19

3 Vereniging VNO-NCW 1 KORTE SAMENVATTING Deze rapportage bevat een analyse van de inkomensontwikkeling van de Nederlandse ondernemingsbestuurders 1 en daarnaast een vergelijking van de Nederlandse beloningsmarkt met de internationale beloningsmarkt 2. Hieronder zijn enkele relevante bevindingen weergegeven voor beide analyses. Er dient opgemerkt te worden dat de stijging in de verschillende beloningselementen afzonderlijk van elkaar zijn berekend. Nederland Basissalaris Het basissalaris van bestuurders is met 1% (mediaan) gestegen in 2004 ten opzichte van 2003; Target bonus De target bonus is constant gebleven ten opzichte van vorig jaar; Actuele bonus De actuele bonus uitbetaald aan bestuurders in 2004 (als percentage van het basissalaris) is met 1 procentpunt gedaald ten opzichte van ; Total cash 4 De total cash uitbetaald in 2004 is met 1% gestegen ten opzichte van 2003; 1 De Nederlandse markt wordt gevormd door 50 grote beursgenoteerde en niet-beursgenoteerde ondernemingen met een omzet van minimaal 800 miljoen en minimaal 1500 werknemers. 2 Voor een indicatie van het aantal en de grootte van buitenlandse ondernemingen zie pagina 6. 3 Er dient opgemerkt te worden dat de stijging in de actuele bonus als percentage van het basissalaris wordt weergegeven. Dit heeft als gevolg dat een stijging (en daling) in het basissalarisniveau ook invloed heeft op de hoogte van de stijging in de actuele bonus (als percentage van het basissalaris). 4 Total cash is de som van basis jaarsalaris en de uitbetaalde actuele bonus.

4 Vereniging VNO-NCW 2 Internationale vergelijking Basissalaris Het basissalaris en de actuele bonus van bestuurders zijn absoluut en relatief het laagst in Nederland, gevolgd door Frankrijk, zulks in vergelijking met de Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk en Duitsland; Over 2004 is een (mediane) stijging van 4 9% in het basissalaris van bestuurders waarneembaar, met uitzondering van Nederland waar zoals gesteld - een stijging van 1% waarneembaar is. Het basissalaris is met 9% het sterkst gestegen in Duitsland; Total cash Over 2004 is een stijging van 7 11% in het total cash uitbetaald aan bestuurders waarneembaar voor de betreffende landen, met uitzondering van Nederland waar zoals gesteld - een stijging van 1% waarneembaar is. De total cash is met 11% het sterkst gestegen in Duitsland.

5 Vereniging VNO-NCW 3 INLEIDING De afgelopen jaren heeft VNO-NCW de behoefte aan een (inter-)nationale analyse van de beloning van ondernemingsbestuurders en directeuren geuit. In voorgaande jaren heeft Hay Group het nationale gedeelte voor een groep van circa 240 grotere ondernemingen voor haar rekening genomen en Towers Perrin het internationale gedeelte voor een groep van circa 425 grote buitenlandse ondernemingen. VNO-NCW heeft Towers Perrin thans gevraagd voor een groep van 50 grote Nederlandse veelal beursgenoteerde ondernemingen de beloningsontwikkeling van de ondernemingsbestuurders globaal in beeld te brengen en tevens internationaal te vergelijken met de beloningsontwikkeling van een groep van circa 425 grote buitenlandse veelal beursgenoteerde ondernemingen. Rapport Het rapport is opgesplitst in twee delen: de analyse van de inkomensontwikkeling van bestuurders in de Nederlandse markt en een vergelijking tussen de inkomensontwikkeling van bestuurders in de Nederlandse en de internationale markt. Onder bestuurders vallen de leden van de Raad van Bestuur inclusief de Voorzitter (reporting level 1 en 2). Nederland In dit gedeelte zullen de volgende onderwerpen besproken worden: De ontwikkelingen in basissalaris, target bonus in 2004, actuele bonus en total cash uitbetaald in 2004; Een overzicht van de ontwikkeling in basissalaris, target bonus, actual bonus en total cash gedurende de laatste drie jaar ( ), waarbij het jaar 2001 als basisindex wordt gebruikt (=100). De ontwikkelingen in de verschillende beloningselementen zijn afzonderlijk van elkaar berekend. Er dient opgemerkt te worden dat in voorgaande jaren dit gedeelte werd gepresenteerd door Hay Group. De thans gekozen opzet van het nationale gedeelte is

6 Vereniging VNO-NCW 4 zoals gesteld een andere. De groep van ondernemingen is een beperktere dan vorig jaar en bestaat uit 50 grote Nederlandse beursgenoteerde en niet-beursgenoteerde ondernemingen met een omzet van minimaal 800 miljoen en minimaal 1500 werknemers. Vergelijking met internationale markt In dit gedeelte wordt de Nederlandse beloningsmarkt vergeleken met de internationale beloningsmarkt. In de vergelijking tussen de Nederlandse markt en de internationale markt worden de volgende vier landen betrokken: Verenigd Koninkrijk Duitsland Frankrijk Verenigde Staten De volgende onderwerpen zullen besproken worden: Een internationale (index-) vergelijking van de beloningshoogte (basissalaris, target bonus en lange termijn beloning) in Nederland ten opzichte van de hierboven genoemde landen; Een internationale vergelijking van de basissalaris en total cash stijgingen in Nederland ten opzichte van de betreffende landen gedurende de laatste drie jaar ( ), teneinde de dynamiek zichtbaar te maken waarbij het jaar 2001 als basisindex gebruikt zal worden (=100). Peildatum De Nederlandse en internationale markt basissalaris en target bonus niveaus voor 2004 die worden weergeven in deze rapportage zijn vastgesteld per oktober De actuele bonussen en total cash voor zowel de Nederlandse als de internationale markt hebben betrekking op de uitbetaalde bedragen in De absolute stijgingen in procentpunten

7 Vereniging VNO-NCW 5 en stijgingspercentages hebben betrekking op de salarisverhogingen die in het jaar 2004 zijn toegekend. Openbaarheid rapportage De analyses zijn specifiek voor VNO-NCW uitgevoerd en zijn erop gericht betrouwbare en overzichtelijke informatie te bieden rond de inkomensontwikkeling van het topmanagement in Nederland alsmede deze ontwikkeling in kaart te brengen in internationaal perspectief. Derden is toegestaan deze rapportage te gebruiken onder vermelding van VNO-NCW en Towers Perrin. Interpretatie stijgingspercentages Een marktstijgingspercentage vergelijking van het mediaanniveau van de beloningsmarkt van een bepaald jaar met het mediaanniveau van de markt het jaar daarvoor - geeft weer hoe de beloningspraktijk van de ondernemingen die in de beloningsmarkt zijn opgenomen zich heeft ontwikkeld. De Nederlandse marktstijgingspercentages van het basissalaris worden weergeven door de mediaan van de jaarlijkse, individuele - dezelfde persoon op dezelfde positie - verhogingen in basissalaris van de bestuurders van 50 grote Nederlandse beursgenoteerde en niet-beursgenoteerde ondernemingen. In het bepalen van deze percentages zijn niet de verhogingen in honorering als gevolg van een promotie meegenomen. Met betrekking tot de target en actuele bonus worden de stijgingen weergegeven in procentpunten. De internationale analyse is gebaseerd op ondernemingen met een omzet van minimaal 2 miljard en minimaal 5000 werknemers. Het aantal ondernemingen dat is meegenomen in de analyse voor het jaar 2001 tot en met oktober 2004 is weergeven per land: Verenigd Koninkrijk: 165 Duitsland: 51 Frankrijk: 60 Verenigde Staten: 150

8 Vereniging VNO-NCW 6 In totaal zijn er 426 grote Europese veelal beursgenoteerde ondernemingen meegenomen in de analyse. De resultaten in dit gedeelte vertegenwoordigen het mediaan niveau van de markt. Wederom zijn bij het bepalen van de stijgingen in basissalaris, actuele bonus en lange termijn beloning niet de verhogingen in honorering als gevolg van een promotie meegenomen en hebben de marktstijgingspercentages slechts betrekking op de jaarlijkse, individuele (dezelfde persoon op dezelfde positie) verhogingen in het basissalaris, actuele bonus en lange termijn beloning. Bij het interpreteren van de marktgegevens dient men er rekening te houden met het feit dat de samenstelling van de groep van ondernemingen en werknemers, zowel op nationaal niveau als internationaal niveau, van jaar tot jaar enigermate verschillend kan zijn.

9 Vereniging VNO-NCW 7 INKOMENSONTWIKKELING BESTUURDERS IN NEDERLAND In dit hoofdstuk worden de volgende ontwikkelingen gepresenteerd: De ontwikkeling in basissalaris en target bonussen vastgesteld in 2004, actuele bonussen en total cash uitbetaald in 2004; De ontwikkeling in basissalaris, target bonus, actuele bonus en total cash gedurende de laatste drie jaar ( ) waarbij het jaar 2001 als basisindex wordt gebruikt (=100). Ontwikkeling basissalaris, target bonus, actuele bonus en totale cash in 2004 Basissalaris Het basissalaris is het gegarandeerde bruto jaarinkomen waaronder twaalf maandsalarissen vermeerderd met 8% vakantiegeld en een eventueel dertiende maand. In de onderstaande tabel zijn de stijgingspercentages in basissalaris weergeven 5. Tabel 1: Marktstijging basissalaris Marktstijging basissalaris Functiecategorie Eerste kwartiel Mediaan Derde kwartiel Bestuurders (RL 1 en 2) 0.0% 1.0% 2.5% De mediaan marktstijging in basissalaris van de bestuurders is 1%. Uit het overzicht is ook af te leiden dat minstens 25% van de ondernemingen het basissalaris van de bestuurders niet heeft verhoogd (0%) en 25% van de ondernemingen het basissalaris met 2,5% of meer heeft verhoogd. 5 De definities van de gebruikte begrippen zijn opgenomen in de bijlagen.

10 Vereniging VNO-NCW 8 Target bonus De target bonus is gedefinieerd als de bonus die wordt uitgekeerd indien de vooraf gesproken doelstellingen (op jaarbasis) zijn behaald. De target bonus wordt uitgedrukt in een percentage van het basissalaris. Tabel 2: Stijging in target bonus Stijging target bonus in absolute procentpunten Functiecategorie Mediaan Bestuurders (RL 1 en 2) 0% De mediaan stijging in de target bonus van de bestuurders is 0 procentpunt. Actuele bonus De actuele bonus is de werkelijk uitbetaalde bonus, welke afhankelijk is van de behaalde doelstellingen. De actuele bonus wordt uitgedrukt in een percentage van het basissalaris. In dit rapport is de actuele bonus 2004 uitbetaald in 2004 en heeft betrekking op de prestatie die geleverd is in Aangezien de hoogtes van de actuele bonussen sterk fluctueren over de jaren en er in sommige gevallen 0,- bonus is toegekend, is voorzichtigheid geboden bij de interpretatie van de stijgingen. Daarnaast dient men op te merken dat de stijging in de actuele bonus als percentage van het basissalaris wordt weergegeven. Dit heeft als gevolg dat de stijging (en daling) in basissalarisniveau ook invloed heeft op de hoogte van de stijging in actuele bonus. Tabel 3: Stijging in actuele bonus uitbetaald in 2004 ten opzichte van 2003 Stijging actuele bonus in absolute procentpunten Functiecategorie Bestuurders (RL 1 en 2) Mediaan -1% Uit de tabel is af te leiden dat de actuele bonus uitbetaald aan de bestuurder in 2004 is gedaald met 1 procentpunt.

11 Vereniging VNO-NCW 9 Vergelijking target bonus en actuele uitbetaalde bonus Het target bonus niveau in 2004, uitgedrukt in een percentage van het basissalaris van de bestuurders is weergegeven in de onderstaande tabel. Tabel 4: Target bonus 2004 als percentage van het basissalaris Target bonus 2004 Functiecategorie Eerste kwartiel Mediaan Derde kwartiel Bestuurders (RL 1 en 2) 50% 53% 70% Het actuele bonus niveau uitbetaald aan de bestuurders in 2004 (met betrekking tot de prestatie in 2003), uitgedrukt in een percentage van het basissalaris is weergegeven in de onderstaande tabel. Tabel 5: Actuele bonus 2004 als percentage van het basissalaris Actuele bonus uitbetaald in 2004 Functiecategorie Eerste kwartiel Mediaan Derde kwartiel Bestuurders (RL 1 en 2) 10% 42% 64% Uit tabel 4 en 5 is af te leiden dat het uitbetaalde actuele bonus is achtergebleven bij de target bonus van de bestuurders. Total Cash De mediaan total cash stijging over 2004, de som van het basissalaris en de werkelijk uitbetaalde bonus, is weergegeven in de onderstaande tabel. Tabel 6: Stijging in total cash uitbetaald in 2004 ten opzichte van 2003 Stijging total cash Functiecategorie Bestuurders (RL 1 en 2) Mediaan 1% De mediaan stijging in total cash uitbetaald aan de bestuurders in 2004 ten opzichte van 2003 is 1%.

12 Vereniging VNO-NCW 10 Ontwikkeling basissalaris, target en actuele bonus in Basissalaris In de onderstaande tabel zijn de stijgingspercentages voor de (mediaan) marktniveaus van het basissalaris van de bestuurders (op basis van onze referentiegroep) voor de afgelopen drie jaar weergeven waarbij het jaar 2001 als basisindex wordt gebruikt (=100). Tabel 7: Indexgetallen mediaan basissalaris Mediaan marktstijgingen basissalaris Functiecategorie Bestuurders (RL 1 en 2) Uit deze tabel is af te leiden dat de hoogte van de stijgingen in basissalaris van de bestuurders is afgenomen over de afgelopen drie jaar. Target bonus In de onderstaande tabel zijn de stijgingspercentages voor de (mediaan) marktniveaus van de target bonus voor de afgelopen drie jaar weergeven waarbij het jaar 2001 als basisindex wordt gebruikt (=100). Tabel 8: Indexgetallen mediaan target bonus Mediaan marktstijgingen target bonus Functiecategorie Bestuurders (RL 1 en 2) De afgelopen twee jaar heeft geen stijging plaats gehad in de target bonus van de bestuurders. Actuele bonus In de onderstaande tabel zijn de stijgingspercentages voor de (mediaan) marktniveaus van de actuele bonus voor de afgelopen drie jaar weergeven waarbij het jaar 2001 als basisindex wordt gebruikt (=100). Tabel 9: Indexgetallen mediaan actuele bonus Mediaan marktstijgingen actuele bonus Functiecategorie Bestuurders (RL 1 en 2)

13 Vereniging VNO-NCW 11 De actuele bonus als percentage van het basissalaris uitbetaald aan de bestuurders is na een lichte stijging in 2002 gedaald in 2004 tot onder het niveau in Uit tabel 8 en 9 blijkt dat de target bonus gelijk is gebleven gedurende de afgelopen drie jaar en de werkelijk uitbetaalde bonus (actuele bonus) zelfs is gedaald de afgelopen drie jaar. Zoals eerder gesteld blijft de actuele bonus achter bij de target bonus. Er dient opgemerkt te worden dat de stijging in de actuele bonus als percentage van het basissalaris wordt weergegeven. Dit heeft als gevolg dat de stijging (en daling) in basissalaris niveau ook invloed heeft op de hoogte van de stijging in actuele bonus (als percentage van het basissalaris). Total cash In de onderstaande tabel zijn de stijgingspercentages voor de (mediaan) marktniveaus van de total cash van de bestuurders (op basis van onze referentiegroep) voor de afgelopen drie jaar weergeven waarbij het jaar 2001 als basisindex wordt gebruikt (=100). Tabel 10: Indexgetallen mediaan total cash Mediaan marktstijgingen total cash Functiecategorie Bestuurders (RL 1 en 2) De stijging in total cash uitbetaald aan de bestuurders is de afgelopen jaren geleidelijk afgenomen van 6% in 2002 naar 1% in Ontwikkeling in lange termijn beloningen Het marktbeeld voor beursgenoteerde ondernemingen toont dat lange termijn belonings componenten voornamelijk worden toegekend in de vorm van optie en/of aandelen plannen. Niet beursgenoteerde ondernemingen gebruiken veelal cash plannen. Optie- en aandelenplannen worden ook gebruikt door deze groep, echter veelal met beperkte deelname (alleen de top van het bedrijf). Bij niet beursgenoteerde bedrijven wordt tevens een combinatie van cash en opties of aandelen aangeboden.

14 Vereniging VNO-NCW 12 In het algemeen is er een trend om een combinatie van opties en aandelen plannen toe te passen in plaats van slechts opties toe te kennen door een deel van de opties te vervangen door aandelen. De vervanging van opties (deels) door aandelen wordt mede gestimuleerd door de volgende ontwikkelingen: De relatieve lage verwachtingswaarde van opties vergeleken met aandelen; De pejoratieve connotatie van opties; Het mogelijke verwateringeffect dat samenhangt met het toekennen van opties; De introductie van Share ownership guidelines ; De invoering van accountingregels (IFRS); Veranderingen in fiscale wet en regelgeving. De lange termijn beloningen zijn tegenwoordig vrijwel allemaal gekoppeld aan vooraf vastgestelde prestatie doelen. Dit houdt in dat er een prestatiemaatstaf is gekoppeld aan de lange termijn beloning. De meeste prestatie optie en aandelenplannen hebben een prestatieperiode van drie jaar waarna de opties en aandelen onvoorwaardelijk worden.

15 Vereniging VNO-NCW 13 INTERNATIONALE VERGELIJKING In dit hoofdstuk wordt de analyse van diverse internationale beloningselementen gepresenteerd. Deze analyse heeft betrekking op de vergelijking tussen beloningshoogtes in Nederland en de hieronder genoemde landen: Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Verenigde Staten De Nederlandse markt omvat de 50 grote beursgenoteerde en niet-beursgenoteerde Nederlandse ondernemingen waarop de nationale analyse ook betrekking heeft. De internationale markt bestaat uit ondernemingen met een omzet van minimaal 2 miljard en minimaal 5000 werknemers. Het aantal ondernemingen dat is meegenomen in de analyse is per land hieronder weergegeven: Verenigd Koninkrijk: 165 Duitsland: 51 Frankrijk: 60 Verenigde Staten: 150 Totaal: 426 De volgende onderwerpen zullen besproken worden: Een internationale vergelijking van de beloningshoogte (basissalaris, target bonus en lange termijn beloning 6 ) in Nederland ten opzichte van de hierboven genoemde landen; Een internationale vergelijking van de basissalaris- en total cash 7 stijgingen in Nederland ten opzichte van de betreffende landen gedurende de laatste drie jaar ( ), teneinde de dynamiek zichtbaar te maken. Het jaar 2001 wordt als basisindex gebruikt (=100). 6 De meest voorkomende vormen van een lange termijn beloning zijn opties, cash of aandelen. De waarde van een optie- en/of aandelen pakket wordt bepaald op basis van het Binomiale Model. 7 Total cash is de som van basis jaarsalaris en de uitbetaalde actuele bonus.

16 Vereniging VNO-NCW 14 Internationale vergelijking van de beloningshoogte 2004 Hieronder zijn de beloningsniveaus, betreffende basissalaris, actuele bonus en lange termijn beloning (LTI) van de bestuurders in Nederland vergeleken met het buitenland. De functies van de bestuurders zijn qua functie-inhoud, zwaarte en aard in de verschillende landen te vergelijken. Op de verticale schaal van de staafdiagrammen zijn de beloningsverhoudingen weergegeven in indexgetallen, waarbij het Nederlandse basissalaris niveau op 100 is gesteld. Elke beloningscomponent (basissalaris, actuele bonus en LTI) van elk land is gerelateerd aan dit betreffende indexgetal 100 (het basissalaris van Nederland). De LTI is uitgedrukt in een verwachte waarde die berekend is met behulp van het Binomiale Model. Er dient opgemerkt te worden dat in de analyse een constante wisselkoers wordt aangenomen om consistentie in de onderzoeken te behouden. Dit houdt in dat de Euro- Amerikaanse Dollar en de Euro - Britse Pond koersverhouding over de jaren heen constant wordt verondersteld 8. Staafdiagram 1: Internationale beloningsvergelijking bestuurders Index 400 Internationale beloningsvergelijking bestuurders (jaar 2004) Nederland Duitsland Frankrijk Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Basissalaris Actuele bonus Lange termijn beloning 8 Met betrekking tot Nederland Frankrijk en Duitland wordt een koersverhouding van 1 EUR 1 EUR verondersteld. Met betrekking tot Nederland Verenigde Koninkrijk wordt een koersverhouding 1 EUR 1.5 GBP en Nederland Verenigde Staten: 1 EUR 1.25 USD verondersteld.

17 Vereniging VNO-NCW 15 Tabel 11: Indexgetallen 2004 Internationale vergelijking beloningshoogten - bestuurders 2004 Markt Basissalaris Actuele bonus Lange termijn beloning Nederland Duitsland Frankrijk Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Uit de overzichten blijkt dat het basissalaris en de actuele bonus van de bestuurders het laagst zijn in Nederland, gevolgd door Frankrijk. Daarnaast is tevens de lange termijn beloning van de bestuurders in Nederland het laagst, dit maal gevolgd door Duitsland. In de Verenigde Staten ligt het niveau van het basissalaris, de actuele bonus en de lange termijn beloning het hoogst gegeven constante wisselkoersen. Internationale vergelijking beloningshoogten De tabellen in dit gedeelte reflecteren de ontwikkeling van het basissalaris en de total cash van de bestuurders. De eerste reeks getallen in de tabellen geeft de index weer van de basissalaris- en total cash stijgingen op jaarbasis. De getallen reeksen daaronder hebben betrekking op de jaarlijkse stijgingen van het basissalaris en total cash. Bij beide ontwikkelingen worden constante wisselkoersen verondersteld Ontwikkeling in basissalaris De volgende getallen geven inzicht in de ontwikkeling van het basissalaris over de periode 2001 tot en met oktober Tabel 12: Indexgetallen basissalaris en basissalaris stijgingen bestuurders Index basissalaris leden bestuurders Jaar Nederland Verenigd Koninkrijk Duitsland Frankrijk Verenigde Staten Basissalaris stijgingen per jaar in % Jaar Nederland Verenigd Koninkrijk Duitsland Frankrijk Verenigde Staten % 7% 12% 6% 5% % 7% 4% 5% 3% % 6% 9% 4% 5%

18 Vereniging VNO-NCW 16 Uit de tabel is af te leiden dat het basissalaris van de bestuurders in Duitsland relatief het sterkst is gestegen over de periode Over 2004 is de stijging in het basissalaris relatief het laagst in Nederland, gevolgd door Frankrijk. Ontwikkeling in total cash De volgende getallen geven inzicht in de ontwikkeling van het total cash over de periode 2001 tot en met oktober Total cash wordt door Towers Perrin gedefinieerd als zijnde het totaal bedrag van basissalaris vermeerderd met de actuele bonus. Tabel 13: Indexgetallen total cash en total cash stijgingen bestuurders Index total cash leden bestuurders Jaar Nederland Verenigd Koninkrijk Duitsland Frankrijk Verenigde Staten Total cash stijgingen per jaar in % Jaar Nederland Verenigd Koninkrijk Duitsland Frankrijk Verenigde Staten % 7% 12% 1% -1% % 9% 6% 5% 7% % 9% 11% 8% 7% Uit de tabel is af te leiden dat gedurende de periode de total cash van de bestuurders in Duitsland relatief het sterkst is gestegen. Over 2004 geldt een stijging tussen 7% 11% van de total cash voor de betreffende landen met uitzondering van Nederland waar een stijging van 1% heeft plaatsgevonden. Uit staafdiagram 1 is af te lezen dat het total cash niveau het laagst is in Nederland ten opzichte van de betreffende landen.

19 Vereniging VNO-NCW 17 Bijlage 1: Definities Ten behoeve van de interpretatie van de resultaten is hieronder kort de inhoud van enkele gehanteerde begrippen weergegeven: Eerste kwartiel (=25 ste percentiel) De waarde waarop of waaronder 25% van de waarnemingen zich bevinden indien de marktwaarden in oplopende volgorde worden geplaatst: 75% van de waarnemingen zijn gelijk of hoger dan het eerste kwartiel. Markt mediaan De waarde die de marktwaarnemingen in tweeën verdeelt: 50% van de waarnemingen ligt boven of beneden deze waarde. Derde kwartiel (=75 ste percentiel) De waarde waarop of waaronder 75% van de marktwaarnemingen zich bevinden indien de marktwaarden in oplopende volgorde worden geplaatst. Gemiddelde Som van de waarnemingen gedeeld door het aantal waarnemingen 9. Basissalaris Het gegarandeerde bruto jaarinkomen waaronder 12 maandsalarissen vermeerderd met 8% vakantietoeslag en een eventuele 13 e maand. Target bonus De bonus die wordt uitgekeerd indien afgesproken doelen gehaald worden (op jaarbasis) deze wordt vaak uitgedrukt als percentage van het basis jaarsalaris. 9 Het gemiddelde kan afwijken van de mediaan door de spreiding van de waarnemingen: uitschieters naar boven toe kunnen er bij voorbeeld voor zorgen dat het gemiddelde hoger is dan de mediaan (de middelste waarneming). Het verschil tussen het gemiddelde en de mediaan zal kleiner zijn bij een lagere spreiding en/of een groter aantal waarnemingen, dan bij een grotere spreiding en/of een kleiner aantal waarnemingen.

20 Vereniging VNO-NCW 18 Actuele bonus De actuele bonus is de werkelijk uitbetaalde bonus, welke afhankelijk is van de behaalde doelstellingen. De actuele bonus wordt uitgedrukt in een percentage van het basissalaris. Total cash De som van basis jaarsalaris en de actuele bonus. Lange termijn beloning De meest voorkomende vormen van een lange termijn beloning zijn opties, cash of aandelen. De waarde van een optie- en/of aandelen pakket wordt bepaald op basis van het Binomial Option Pricing model 10. De verwachtingswaarde wordt uitgedrukt in een percentage van het vaste inkomen. Marktstijging Vergelijking van het beloningsniveau van de beloningsmarkt van een bepaald jaar met het niveau van de markt het jaar daarvoor. 10 IFRS 2 vereist een flexibel optie-waarderingsmodel welke rekenschap geeft van de volgende factoren: niet-verhandelbaarheid, vroege uitoefening, variantie van verwachte volatiliteit en andere invoer voor het model, gesloten of blackout periodes van uitoefening, beperkingen op het verhandelen van opties. Deze factoren sluiten in veel gevallen het Black-Scholes model uit, ten voordele van het Binomiale model.

21 Vereniging VNO-NCW 19 Bijlage 2: Towers Perrin Shareholder value creation through people Towers Perrin is één van de grootste Human Resource adviesbureaus wereldwijd. Towers Perrin heeft meer dan werknemers werkzaam in 24 landen. In Nederland zijn momenteel meer dan 200 werknemers in dienst, verdeeld over de vestigingen in Amsterdam en Rotterdam. Meer dan 400 grote Europese beursgenoteerde en nietbeursgenoteerde ondernemingen (waaronder 70% van de grootste Nederlandse ondernemingen) kan Towers Perrin tot haar clientèle rekenen. Onze adviespraktijk omvat een aantal gebieden: Executive compensation; Competentie management; Performance management; Pensioen en benefits; Asset consulting. Executive Compensation Towers Perrin is wereld marktleider op het gebied van de advisering van bezoldiging van bestuurders /directeuren (executive compensation). Met behulp van onze lokale kantoren in 50 steden wereldwijd, combineren wij ervaring en expertise met lokale kennis. Het leidende principe is dat ondernemingen uiteindelijk hun prestaties verbeteren met behulp van hun werknemers. Towers Perrin heeft een gerenommeerde executive compensation adviespraktijk. In Nederland bestaat het team uit 20 adviseurs en researchers. Wij werken met de grote, Nederlandse AEX en AMX ondernemingen aan het ontwerpen en implementeren van executive beloningsbeleid. Wij adviseren deze ondernemingen bij het in kaart brengen van incentive plannen, voor zowel de korte als lange termijn, die aanzetten tot betere prestaties en het communiceren van een beloningsbeleid dat aansluit bij de belangen van zowel bestuurders als aandeelhouders. Bij het opstellen van het beloningsbeleid wordt er altijd uitgegaan van de cultuur en de achtergrond van elke cliënt.

22 Vereniging VNO-NCW 20 Daarnaast adviseert Towers Perrin grote Nederlandse en internationale ondernemingen inzake Corporate Governance vraagstukken. Tevens werkt Towers Perrin samen met het Netherlands Institute for Corporate Governance, een interdisciplinair samenwerkingsverband met de Universiteit van Amsterdam. Tot slot adviseren wij onze mondiale klanten bij alle aspecten die verband houden met beloningsvraagstukken van bestuurders en toezichthouders, vaak in combinatie met fusies, overnames en spin-offs, maar ook met betrekking tot retentie, het aantrekken werknemers, exit-regelingen en pensioenvergoedingen. Om de kwaliteit van de aangeboden diensten te optimaliseren streeft de Executive Compensation adviesgroep ernaar: Bij de vormgeving van het beloningsbeleid voor executives, de hoogte van het beloningspakket (in)direct te koppelen aan waardecreatie voor aandeelhouders; De HR strategie van de onderneming in lijn te brengen met de overall strategie van de onderneming; Een geïntegreerde aanpak te hanteren bij het vormgeven van onze projecten; Strategische inzichten combineren met technische kennis; De waarde van effectieve communicatie gedurende het gehele proces te benadrukken. Heeft u vragen of wilt u meer informatie hebben, neemt u dan contact op met: Marcel Spaans Marlotte Bartels Towers Perrin Towers Perrin Partner, Executive Compensation Associate, Executive Compensation marcel.spaans@towersperrin.com marlotte.bartels@towersperrin.com Tel: Tel: David de Jong Towers Perrin Amsterdam Towers Perrin Hullenbergweg 425 Consultant, Executive Compensation 1101 CS Amsterdam Zuidoost David.de.jong@towersperrin.com Tel: Tel: Fax: