Aan Provinciale Staten

Transcriptie

1 Aan Provinciale Staten Vergadering : 26 oktober 2016 Agendanummer : Onderwerp : Vaststelling Startnotitie Nij Hiddum-Houw Beleidsprogramma : Registratienummer : Behandelend ambtenaar : Harm Jan Bouwers, (058) , Kennis & Ekonomy Aanleiding : Op 29 juni jl. hebben PS besloten in te stemmen met het opstellen van een Provinciaal Inpassingsplan ten behoeve van een initiatief voor het windpark Nij Hiddum-Houw. Thans wordt de startnotitie voor dit proces aan PS ter vaststelling aangeboden. Europese context : De provinciale opgave van 530,5 MW opgesteld vermogen aan windmolens maakt deel uit van de Nederlandse bijdrage aan de 2020 klimaatdoelstelingen van Europa. Korte samenvatting : Bijgaand wordt de startnotitie voor de ontwikkeling van het windmolenpark Nij Hiddum-Houw ter vaststelling aangeboden. In de startnotitie geven PS wensen en randvoorwaarden aan de ontwikkeling van het park mee en wordt het ontwikkelingsproces beschreven. Bij dat laatste gaat het vooral om de wettelijke procedures en rapporten (Nota Reikwijdte en Detailniveau, Millieu Effect Rapport en Provinciaal Inpassingsplan). Bij het eerste gaat het vooral om de politieke en maatschappelijke randvoorwaarden die PS willen meegeven, zoals compensatie en procedurele- en financiële omgevingsparticipatie. Besluitpunten : 1. de bijgevoegde Startnotitie Windpark Nij Hiddum-Houw inclusief de daarin verwoordde randwoorwaarden en opdrachten aan Gedeputeerde Staten vast te stellen; 2. de voorbereiding en bekendmaking van het inpassingsplan, zoals bedoeld in artikel 9e van de Electriciteitswet 1998 en artikel 3.26, eerste lid van de Wet ruimtelijke ordening, ten behoeve van de ontwikkeling van Nij Hiddum-Houw te coördineren door de voorbereiding en bekendmaking van de volgende voor de verwezenlijking van het park noodzakelijke besluiten: a. omgevingsvergunningen op grond van de Wet algemene b. bepalingen omgevingsrecht (met inbegrip van eventueel - 1 /

2 bepalingen Omgevingsrecht (daarbij ingebrepen mogelijk benodigde verklaring van geen bedenkingen); b. vergunningen op grond van de Natuurbeschermingswet 1998; c. vergunningen op grond van de Wet milieubeheer; d. vergunningen op grond van de Waterwet; e. ontheffingen op grond van de Flora- en faunawet; f. de besluiten op grond van een bepaling in een verordening van een waterschap met betrekking tot het verrichten of doen verrichten van handelingen aan of nabij een watergang of waterkering; g. overige besluiten, indien en voor zover deze benodigd zijn voor de verwezenlijking van Nij Hiddum-Houw en voor zover coördinatie bijdraagt aan inzichtelijke en samenhangende besluitvorming. 3. Gedeputeerde Staten te belasten met: h. de coördinatie genoemd onder punt 2; i. het doen maken en vervolgens ter inzage leggen van een ontwerp Nota Reikwijdte en Detailniveau (NRD); j. het vaststellen van de NRD met inachtneming van de bij de terinzage gegeven zienswijzen en adviezen; k. het doen maken en vervolgens ter inzage leggen van een ontwerp Milieu Effectrapport (MER) en een Provinciaal Inpassingsplan PIP) inclusief alle benodigde vergunningen en ontheffingen; l. het aan PS ter vaststelling voorleggen van een PIP (inclusief MER); 4. In afwijking van punt 3.d in te stemmen met het besluit van GS dat het bevoegd gezag voor de omgevingsvergunning bij de gemeente Súdwest-Fryslân wordt gelaten. 5. Dit besluit met toepassing van artikel 3.42 van de Algemene wet bestuursrecht te publiceren in het Provinciaal Blad Bijlage : Startnotitie Windpark Nij Hiddum-Houw - 2 /

3 Toelichting : 1. Inleiding Op 27 juni 2016 heeft u besloten In te stemmen met het opstellen van een Provinciaal Inpassingsplan (PIP) voor het initiatief voor het windpark Kop van de Afsluitdijk (inmiddels Nij Hiddum-Houw genoemd). Tijdens de behandeling van het GS-voorstel werden er vanuit de Staten reeds verschillende wensen en aanwijzingen meegegeven met betrekking tot de verdere uitwerking van het plan. De thans voorliggende startnotitie heeft twee functies. Enerzijds wordt er het (formeel-juridische) proces en tijdspad in beschreven dat gevolgd zal worden om te komen tot het Inpassingsplan. Anderzijds is het ook nadrukkelijk bedoeld om de in de Staten geuite politiekemaatschappelijke wensen en voorwaarden zo goed mogelijk te verwoorden, zodat deze als randvoorwaarden aan het proces vanuit de Staten aan ons kunnen worden meegegeven. Onderstaand willen we beide aspecten kort toelichten. Hoewel we ons kunnen voorstellen dat voor u met name de politieke en maatschappelijke randvoorwaarden van belang zijn gaan we daarbij eerst in op het wettelijke kader omdat dit de formeel-juridische context vormt waarbinnen de provincie het proces dient vorm te geven. 1.Wettelijk kader a. Aanleiding We hebben de provinciale taakstelling van 530,5 MW opgesteld vermogen aan windmolens in 2020 aanvaard. Provinciale Staten hebben in december 2014 besloten om voor de realisatie van deze taakstelling twee gebieden aan te wijzen: het IJsselmeer en het project Kop van de Afsluitdijk (thans Nij Hiddum-Houw genoemd). In deze startnotitie wordt uitgaande van deze besluiten aangegeven dat de nog toe te voegen ca. 36 MW opgesteld vermogen in dit gebied nodig is voor het behalen van de taakstelling. De gemeente Súdwest-Fryslân heeft aangegeven een dergelijk windpark planologisch niet mogelijk te willen maken. De Wet ruimtelijke ordening (Wro) geeft in artikel 3.33 de provincie de mogelijkheid dit dan zelf door middel van een Provinciaal Inpassingsplan en coördinatieregeling planologisch mogelijk te maken. Op grond van art. 9f lid 2 Elektriciteitswet is de provincie echter zelfs verplicht dit te doen zolang de provincie nog niet aan haar wind-taakstelling heeft voldaan, hetgeen in Fryslân nog het geval is. b. Procedure Het opstellen van het PIP, waarin uiteindelijk wordt vastgelegd hoeveel windmolens van welke omvang waar kunnen komen, dient echter met de grootste zorgvuldigheid te gebeuren. Daarom moet een volledig Milieueffectrapport (MER) en daaraan voorafgaand een Nota Reikwijdte en Detailniveau (NRD) worden opgesteld. In het MER wordt in ieder geval aandacht geschonken aan de mogelijke gevolgen voor natuur en - 3 /

4 ecologie, landschap, leefbaarheid, etc. In de NRD zal worden bepaald wát er precies in het MER zal worden onderzocht. Voordat de NRD wordt vastgesteld is het mogelijk om daar zienswijzen over in te dienen. Op deze manier krijgen belanghebbenden alle ruimte om aan te geven wat volgens hen belangrijk is om onderzocht te worden. Zowel de NRD als het MER zelf zullen ook ter advisering worden voorgelegd aan de onafhankelijke landelijke Commissie voor de m.e.r. De NRD en het MER zullen in opdracht van de initiatiefnemers door een gespecialiseerd adviesbureau worden uitgevoerd, maar worden uiteindelijk aan de provincie ter vaststelling aangeboden. Deels parallel, maar grotendeels op grond van de uitkomsten van de MER zal een ander adviesbureau in opdracht van de provincie dan het PIP opstellen. Op deze wijze is de onafhankelijke positie van de provincie maximaal gewaarborgd. c. Tijdschema en uitvoering We zullen de gehele procedure dus met de grootst mogelijke zorgvuldigheid uitvoeren. Daarnaast hebben we ons als provincie echter ook verbonden aan de afspraak om in 2020 die 530,5 MW aan opgesteld vermogen te hebben gerealiseerd. De bouw van het park zal minimaal een jaar in beslag nemen. De voorbereiding, engineering en aanbestedingsprocedure 1, kosten ook zeker nog een jaar. Eén en ander betekent dat het Provinciale Inpassingsplan uiterlijk eind 2017 zou moeten worden vastgesteld. Dit is, ook met inachtneming van de gewenste zorgvuldigheid, mogelijk, maar dan moet het proces wel voortvarend ter hand worden genomen. In de startnotitie en de bijlage daarbij is een gedetailleerde tijdsplanning opgenomen. Het uiteindelijke PIP zal door u worden vastgesteld. Hoewel het altijd mogelijk is om ook de tussenliggende nota s (zoals bijvoorbeeld de NRD) ook formeel door de Staten te laten vaststellen is dit juridisch niet vereist. Gezien het beperkte tijdsbestek en het feit dat u door middel van vaststelling van de startnotitie al de mogelijkheid heeft om actief invloed op het proces uit te oefenen stellen wij voor het verdere tussenliggende proces door Gedeputeerde Staten te laten afhandelen. Wij zijn daarbij wel voornemens om u regelmatig van de voortgang van het proces op de hoogte te houden en ook de betreffende stukken ter kennisgeving toe te sturen. Het maken van een PIP impliceert dat de provincie, naast het inpassingsplan, ook alle benodigde vergunningen kan afgeven. Het gaat hier onder andere om de NBwet vergunning (waar de provincie toch al bevoegd gezag voor is), maar ook om de Omgevingsvergunning, welke gewoonlijk door de gemeente wordt afgegeven. Omdat wij er grote waarde aan hechten dat de gemeente Súdwest-Fryslân wel zoveel mogelijk bij het proces betrokken blijft en haar invloed kan uitoefenen stellen wij voor om de Omgevingsvergunning door de gemeente te laten afgeven. Kijkend naar art. 9f van de Elektriciteitswet (waarin de - 4 /

5 nadruk wordt gelegd op een zo snel mogelijke procedure) moeten wij daar formeel aan toevoegen mits dit de procedure niet vertraagd, maar wij hebben er alle vertrouwen in dat de gemeente hierin haar verantwoordelijkheid kent en neemt. 2. Politieke en maatschappelijke randvoorwaarden Het opstellen van een PIP ten behoeve van een windmolenpark is een politiek en maatschappelijk gevoelige zaak. Naast alle wettelijke eisen waar bij de opstelling van het PIP standaard aan voldaan moet worden is het daarom van groot belang dat Provinciale Staten ook de politiekmaatschappelijke randvoorwaarden zo helder en scherp mogelijk meegeeft. Bij het eerder genoemde besluit van 27 juni 2016 zijn daar vanuit Provinciale Staten al verschillende aandachtspunten voor meegegeven. Wij hebben getracht voor zover mogelijk al deze aandachtspunten een plek te geven in de bijgevoegde startnotitie, maar dit staat uiteraard open voor mogelijk aanvullende aandachtspunten van uw zijde. Op de belangrijkste punten die reeds door Provinciale Staten zijn genoemd zullen we onderstaand kort ingaan. a. Gedragscodes In Nederland circuleren twee verschillende gedragscodes voor de ontwikkeling van windparken. De bekendste en meest aanvaarde is de NWEA code, welke is vastgesteld door de Nederlandse WindEnergie Associatie (branchevereniging van windturbinefabrikanten en exploitanten) in samenwerking met o.a. Natuur en Milieu, Greenpeace en Milieudefensie. Als reactie daarop heeft de Nederlandse Vereniging Omwonenden Windmolens (NLVOW) haar eigen gedragscode opgesteld. Hoewel ze dus vanuit verschillende standpunten zijn ontstaan verschillen beide gedragscodes inhoudelijk eigenlijk niet eens zo heel veel van elkaar: beide leggen vooral de nadruk op het meenemen van - en horen naar - de omgeving vanaf een heel vroeg stadium in de ontwikkeling van een windpark. In de startnotitie is er daarom ook bewust geen keuze gemaakt tussen één van beide gedragscodes, maar wordt de nadruk gelegd op maximale aandacht voor de wensen van de omgeving en een faire en eerlijke compensatie. b. Omgevingsadviesraad Door Provinciale Staten werd terecht - vooral veel aandacht gevraagd voor het meenemen van de directe omgeving in het ontwikkelproces. Hoewel wij ons er van bewust zijn dat we het hierbij nooit iedereen naar de zin kunnen maken, zijn ook wij van mening dat de omgeving een zo groot mogelijke inbreng moet hebben in het ontwikkelproces. Wij denken dit te kunnen bewerkstelligen door de instelling van een Omgevingsadviesraad. Overigens hebben ook de initiatiefnemers aangegeven daar grote waarde aan te hechten. In de startnotitie is daar- - 5 /

6 om de instelling van een Omgevingsadviesraad opgenomen als mogelijkheid om de omgeving een duidelijke stem te geven. Daarbij zijn we ons er overigens ook van bewust dat die omgeving zelf mogelijk ook verschillende belangen zal hebben. De raad zal daar een zo goed mogelijke afspiegeling van moeten zijn. c. Compensatie De initiatiefnemers hebben aangegeven zich te willen houden aan de NWEA gedragsregels, welke inhouden dat er jaarlijks vanuit de exploitatie een bedrag van tussen de 0,40 en 0,50 per opgewekte MWh wordt uitgekeerd aan de omgeving. Dit kan in de vorm van storting in een fonds, maar ook in de vorm van een vooraf afgesproken verdeelsleutel op grond waarvan dit bedrag verdeeld wordt over diverse begunstigden, bijvoorbeeld dorpsverenigingen o.i.d. Ook wij vinden een dergelijke compensatie van belang en hebben daarom het principe opgenomen in de startnotitie. Het uiteindelijke bedrag en ook de verdeling zal moeten worden bezien in het licht van het totaal aan afspraken dat te zijner tijd met de omgeving wordt gemaakt. De hierboven genoemde Omgevingsadviesraad kan daar wat ons betreft een belangrijke rol in spelen. d. Omgevingsparticipatie U heeft aangegeven bij de ontwikkeling van het windpark zeer groot belang te hechten aan burgerparticipatie. Wij onderscheiden daarbij de begrippen procesmatige of inhoudelijke participatie en financiële participatie. Het eerste gaat met name om het meenemen van de omgeving in de ontwikkeling van het park. Zoals aangegeven willen wij daarvoor graag een Omgevingsadviesraad instellen. Bij financiële participatie gaat het om het daadwerkelijk in meerdere of mindere mate risicodragend financieel deelnemen in het park. Ook aan die mogelijkheid wordt door u groot belang gehecht. Naar aanleiding van de bespreking in de Staten van 29 juni jl. hebben wij hierover ook met de initiatiefnemers gesproken. Zij hebben aangegeven akkoord te gaan met 25% omgevingsparticipatie, maar geven daarbij aan dat dit, de rentabiliteit van het project in ogenschouw nemende, ook wel het maximaal haalbare is. Overigens geeft ook de strengere gedragscode van de Nederlandse Vereniging van Omwonenden van Windparken (NLVOW) aan dat de ontwikkelaar of exploitant de ruimte voor financiële participatie beperken tot maximaal 25% mag beperken om het eigen rendement op peil houden. Daar komt nog de wens tot sanering van extra windmolens uit de directe omgeving bij. Om een dergelijke sanering mogelijk te maken zal aan de eigenaren mogelijk ook een deelname aan het park Nij Hiddum-Houw moeten worden aangeboden. Wij willen er bij de initiatiefnemers op toezien dat er ook daadwerkelijk invulling aan omgevingsparticipatie wordt gegeven. Maar uiteindelijk is dit percentage ook afhankelijk van de daadwerkelijke belangstelling uit de omgeving. Wij gaan er daarbij mét de initiatiefnemers wel van uit dat diegenen die het meeste overlast van het park zullen ervaren ook als eerste in aanmerking dienen te komen voor het meedelen in de revenuen daar- - 6 /

7 van. Als er ruimte over is kunnen ook verder weg wonende burgers in aanmerking komen. Wij spreken daarom liever over omgevingsparticipatie dan over burgerparticipatie. Het gaat ons te ver om op voorhand te stellen dat álle burgers in Fryslân in aanmerking moeten komen voor financiële participatie in dit park. Dat laatste proberen we, conform het Coalitieakkoord, wel te bewerkstelligen bij het veel grotere Windpark Fryslân in het IJsselmeer. Nij Hiddum-Houw is daarvoor echter te klein, eens te meer als daarvoor ook nog eens extra molens worden gesaneerd. Wij zien omgevingsparticipatie dan ook primair als een manier om lasten en lusten eerlijk te verdelen en willen dáár op toezien. Het is immers geen taak voor de provincie om eventuele vermogende burgers aan een gemakkelijk beleggingsperspectief te helpen. 3. Tot slot Met provinciale Staten is afgesproken om zo veel mogelijk met startnotities te werken. Vaststelling van een startnotitie geeft Provinciale Staten echter wel nadrukkelijk de mogelijkheid om haar stempel op het ontwikkelingsproces te drukken. Zoals aangegeven hebben we daarom geprobeerd de wensen van Provinciale Staten zo goed mogelijk in de startnotitie te verwoorden. Wij stellen u daarom voor om bijgevoegde startnotitie vast te stellen en de daarin verwoorde uitgangspunten als randvoorwaarden aan het verdere ontwikkelingsproces voor het windpark Nij Hiddum-Houw mee te geven. Context Probleemstelling Probleemanalyse Doelstelling / beoogde effecten: : Met het Rijk zijn afspraken gemaakt over het tot stand brengen van 530,5 MW aan windenergie in In uw besluit van 17 december 2014 hebt u aangegeven bij de Kop van de Afsluitdijk 36 MW te willen toevoegen om aan een deel van de afgesproken taakstelling te kunnen voldoen. : Voor het behalen van de taakstelling is het noodzakelijk dat er bij Hiddum-Houw 36 MW aan het bestaande vermogen wordt toegevoegd. De gemeente wil dit niet planologisch mogelijk maken. De provincie moet daarom een Provinciaal Inpassingsplan maken. Provinciale Staten willen politieke en maatschappelijke randvoorwaarden aan de ontwikkeling van het PIP meegeven. : Het maken van een PIP is deels gebonden aan wettelijke voorschriften, zoals het opstellen van een Milieueffect rapport en daaraan voorafgaand een Nota Detailniveau en Reikwijdte. De randvoorwaarden die PS willen meegeven zijn echter juist meer politiek-maatschappelijk van aard en vergen daarom afzonderlijk aandacht. : Het behalen van de provinciale taakstelling op een wijze die recht doet aan door PS gestelde randvoorwaarden, met name op het gebied van omgevingsparticipatie en compensatie. - 7 /

8 Risiko's Voorkeuroplossing/ integrale afweging : De ontwikkeling van een windpark is een politiek en maatschappelijk gevoelige kwestie. Het windpark Nij Hiddum- Houw is noodzakelijk voor het behalen van de provinciale taakstelling. De risico s zijn dat de taakstelling niet wordt gehaald, dat de omgeving onvoldoende bij de planvorming wordt betrokken of dat de initiatiefnemers het plan toch niet uitvoeren. : Door het opstellen van een startnotitie kunnen Provinciale Staten nadrukkelijk richting geven aan de manier waarop het PIP ontwikkeld zal worden. Daarnaast worden het gehele ontwikkelproces beschreven en een tijdschema vastgelegd. Door vanaf het begin de uitgangspunten helder te benoemen wordt onrust in de omgeving voorkomen en weten zowel omgeving als de initiatiefnemers waar ze aan toe zijn. : Úitvoering Monitoring/evaluatie Sturing Vervolgprocedure : Ten behoeve van het PIP zal een Milieueffect Rapport (MER) en bijbehorende Nota Reikwijdte en Detailniveau (NRD) worden opgesteld. GS stellen de NRD vast, maar PS stellen het uiteindelijke PIP en MER vast. GS coördineren het afgeven van alle benodigde vergunningen. Het bevoegd gezag voor het afgeven van een Omgevingsvergunning wordt aan de gemeente gelaten. : GS zal PS gedurende het ontwikkelproces bij alle mijlpalen schriftelijk op de hoogte stellen. : GS coördineren ontwikkeling van het PIP en de af te geven vergunningen en houden PS hiervan op de hoogte. : - opstellen NRD, MER en PIP Overige punten : Ljouwert, Deputearre Steaten fan Fryslân, J.A. Jorritsma, foarsitter drs. A.J. van den Berg, sekretaris - 8 /

9 UTSTEL Onderwerp : Vaststelling Startnotitie Windmolenpark Nij Hiddum-Houw Provinsjale Steaten fan Fryslân Nei it lêzen fan it útstel fan Deputearre Steaten fan Fryslân fan, nr., oangeande Met het oog op Artikel 3.26 en 3.33 van de Wet Ruimtelijke Ordening en Artikel 9e en 9f lid 2 van de Elektriciteitswet 1998 Overwegende dat : Provinciale Staten op 17 decmber 2014 hebben ingestemd met de taakstelling van 530,5 MW opgesteld vermogen aan windmolens in Fryslân in 2020 en daarbij het project Kop Afsluitdijk/ Hiddum Houw hebben aangewezen als locatie waar 36 MW extra moet worden gerealiseerd; Provinciale Staten op 29 juni 2016 hebben besloten in te stemmen met het opstellen van een Provinciaal Inpassingsplan ten behoeve van een initiatief voor het windpark Nij Hiddum-Houw; Het gezien de resterende tijd tot aan 2020 noodzakelijk is om nu de ontwikkeling van het benodigde Inpassingsplan te entameren ten einde tijdig het betreffende windpark te realiseren, Besluiten : 1. de bijgevoegde Startnotitie Windpark Nij Hiddum- Houw inclusief de daarin verwoordde randwoorwaarden en opdrachten aan Gedeputeerde Staten vast te stellen; 2. de voorbereiding en bekendmaking van het inpassingsplan, zoals bedoeld in artikel 9e van de Electriciteitswet 1998 en artikel 3.26, eerste lid van de Wet ruimtelijke ordening, ten behoeve van de ontwikkeling van Nij Hiddum-Houw te coördineren door de voorbereiding en bekendmaking van de volgende voor de verwezenlijking van het park noodzakelijke besluiten: a. omgevingsvergunningen op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (met inbegrip van eventueel benodigde verklaring van geen bedenkingen); b. vergunningen op grond van de Natuurbeschermingswet 1998; c. vergunningen op grond van de Wet - 9 /

10 milieubeheer; d. vergunningen op grond van de Waterwet; e. ontheffingen op grond van de Flora- en faunawet; f. de besluiten op grond van een bepaling in een verordening van een waterschap met betrekking tot het verrichten of doen verrichten van handelingen aan of nabij een watergang of waterkering; g. overige besluiten, indien en voor zover deze benodigd zijn voor de verwezenlijking van Nij Hiddum-Houw en voor zover coördinatie bijdraagt aan inzichtelijke en samenhangende besluitvorming. 3. Gedeputeerde Staten te belasten met: h. de coördinatie genoemd onder punt 2; i. het doen maken en vervolgens ter inzage leggen van een ontwerp Nota Reikwijdte en Detailniveau (NRD); j. het vaststellen van de NRD met inachtneming van de bij de terinzage gegeven zienswijzen en adviezen; k. het doen maken en vervolgens ter inzage leggen van een ontwerp Milieu Effectrapport (MER) en een Provinciaal Inpassingsplan PIP) inclusief alle benodigde vergunningen en ontheffingen; l. het aan PS ter vaststelling voorleggen van een PIP (inclusief MER); 4. In afwijking van punt 3.d in te stemmen met het besluit van GS dat het bevoegd gezag voor de omgevingsvergunning bij de gemeente Súdwest- Fryslân wordt gelaten. 5. Dit besluit met toepassing van artikel 3.42 van de Algemene wet bestuursrecht te publiceren in het Provinciaal Blad. Sa feststeld troch Provinsjale Steaten fan Fryslân yn harren iepenbiere gearkomste fan, J.A. Jorritsma, foarsitter drs. A.J. van den Berg, griffier - 10 /

11 - 11 /